Nieuwsbrief 2 Naar 18 jaar oktober 2013 Informatie over de rijksoverheidscampagne verhoging van de leeftijdsgrens naar 18 jaar voor verkoop van alcohol per 1-1-2014 en tabak in de loop van 2014 Deze nieuwsbrief is voor professionals bij GGD-en, verslavingszorginstellingen, projectleiders alcoholmatigingsbeleid en andere geïnteresseerden. Voorwoord Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft de afgelopen periode voorbereidingen getroffen om een sociale norm campagne te starten om de sociale norm dat het normaal is als je voor je 18e niet drinkt, te versterken. De campagne start dit najaar. In 2014 - nadat de het wetsvoorstel voor de leeftijdsgrensverhoging van tabak van 16 naar 18 jaar is goedgekeurd door het parlement- zal tabak worden toegevoegd aan de sociale norm campagne. Een sociale norm beïnvloeden heeft een aantal jaren nodig. VWS heeft daarom besloten een lang lopend massamediaal communicatietraject uit te voeren (5 tot 10 jaar). De sociale norm campagne wordt een campagne van een groot aantal partijen. Denk aan supermarkten en andere verkooppunten, sportkantines, horeca, GGD-en, verslavingszorginstellingen etcetera. Naast de sociale norm campagne start VWS dit najaar een kortdurend wetgevingscommunicatietraject om de wijzigingen in de Drank- en Horecawet per 1 januari 2014 te communiceren. In deze nieuwsbrief treft u informatie aan over de sociale norm campagne en de wetgevingscommunicatie, de planning, de inhoud van de toolkit die lokaal gebruikt kan worden, brochures en websites die het Trimbos-instituut actualiseert. Daarnaast krijgt u informatie over hoe een advies-opmaat gevraagd kan worden om lokale c.q. regionale initiatieven gestalte te geven die aansluiten bij de campagne. Campagneperiode In de laatste twee maanden van dit jaar worden achtereenvolgens twee communicatietrajecten gestart. VWS start 18 november 2013 (week 47) – exacte datum nog onder voorbehoud - met de sociale norm campagne. Massamediale campagne uitingen vinden vanaf die datum plaats. Hierbij worden onder andere radio, televisie en social media ingezet. De sociale norm campagne zal een aantal jaar duren.
1
In de eerste helft van december (week 49 of 50) volgt een informatiecampagne over de wijzigingen in de Drank- en Horecawet per 1 januari 2014 (nieuwe leeftijdsgrens van 18 jaar, strafbaarstelling jongeren). Dit communicatietraject zal 2 à 3 maanden in beslag nemen. Het communicatietraject kent geen massamediale component, er wordt voornamelijk gecommuniceerd via folders in supermarkten en huis-aan-huis bladen. Afzender van de sociale norm campagne Het beeldmerk van de sociale norm campagne zal een nieuw logo worden. Bij alle campagne uitingen wordt dit logo gebruikt. Dan gaat het niet alleen om massamediale uitingen maar bijvoorbeeld ook om schappenkaartjes in de supermarkt, beurtbalkjes op de lopende band van de kassa van supermarkten, deurstickers voor sportkantines en horecagelegenheden etcetera. De campagne kent een groot aantal partners. Zoals de supermarkten verenigd in het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, Koninklijke Horeca Nederland, GGD Nederland, GGD’en, verslavingszorginstellingen, KWF kankerbestrijding, het Longfonds, NOC*NSF, de NVWA, Thuiswinkel.org, het Trimbos-instituut, en de ministeries van VWS, AZ en VenJ. Campagnestrategie Sociale norm campagne Het uitgangspunt van de sociale norm campagne is het versterken van de sociale norm: 'Het is normaal om voor je 18e geen alcohol te drinken'. Bij deze strategie wordt nadrukkelijk ingezet op het bereiken van de omgeving van jongeren, naast het bereiken van jongeren zelf. De insteek is om met dit thema doelgroepen in verschillende settings en op meerdere momenten te bereiken. Hiervoor wordt een gevarieerde mix van middelen ingezet. Om de boodschap duidelijk te maken, is gekozen voor een helder, simpel en eenduidig campagnebeeld met een campagneregel die zowel de omgeving van jongeren als jongeren zelf aanspreekt. In de campagne worden rolmodellen ingezet. Met deze bekende Nederlanders worden verschillende doelgroepen aangesproken. Na de landelijke start van de campagne zal gedurende de looptijd gefaseerd een aantal campagneuitingen en initiatieven ontplooid worden. Het Trimbos-instituut ondersteunt lokaal/regionaal werkende professionals met een informatietoolkit en indien nodig een advies-op-maat of assistentie ter plekke om lokale aandacht voor de campagne te bevorderen. Ook landelijke informatie- en uitwisselingsbijeenkomsten kunnen in het aanbod worden opgenomen. Ook in reguliere projecten als De Gezonde School en Genotmiddelen en het Centrum voor Veilig en Gezond Uitgaan wordt stelselmatig aandacht besteed aan de versterking van de sociale norm. Communicatie wettelijke norm De informatie over de wijzigingen in de Drank- en Horecawet per 1 januari 2014 wordt op een meer 'zakelijke' manier gecommuniceerd waarbij de twee belangrijkste veranderingen gemeld worden. Dit communicatietraject heeft geen massamediale component maar wordt voornamelijk gecommuniceerd via folders in supermarkten en huis-aan-huis bladen. De boodschap zal zich concentreren op: 2
−
−
−
per 1 januari 2014 verhoging van de leeftijdsgrens voor verkoop van alcoholhoudende drank van 16 naar 18 jaar (aan jongeren onder de 18 jaar mag geen alcoholhoudende drank meer verkocht worden); per 1 januari 2014 mogen jongeren onder de 18 geen alcoholhoudende drank meer bij zich hebben op voor het publiek toegankelijke plaatsen, zoals op straat, in parken, bij evenementen et cetera. Jongeren zijn strafbaar als ze wel op deze plaatsen alcohol bij zich hebben. deze maatregelen gelden voor iedereen die op of na 1 januari 2014 jonger is dan 18 jaar.
Planning Week 40 (30 september – 6 oktober) VWS informeert gemeenten Alle colleges van B&W ontvangen brief over; − de wijzigingen in de Drank- en Horecawet, − de verplichting voor gemeenten dat zij een preventie- en handhavingsplan alcohol moeten hebben en dat dit uiterlijk 1 juli 2014 door de gemeenteraad moet zijn vastgesteld, − de start in november van een meerjarige massamediale campagne met het doel de sociale norm te versterken dat het normaal is om voor je 18e geen alcohol te drinken en dat in de loop van 2014 tabak toegevoegd zal worden, − de informatiecampagne over de wijzigingen in de Drank- en Horecawet die start in de eerste helft van december, − aankondiging dat het Trimbos-instituut schoolmateriaal en publieksinformatie actualiseert met de nieuwe leeftijdsgrens, een informatie- toolkit behorend bij de campagne voor professionals beschikbaar stelt en professionals advies-op-maat kan geven voor lokale/regionale campagneactiviteiten. − enkele verwijzingen voor informatie en andere ondersteuning bij de invoering van de Dranken Horecawet op gemeentelijk niveau. Week 41 (7 oktober – 13 oktober) Uiterlijk 7 oktober wordt het campagnelogo vrijgegeven met een stijlboek waarin opgenomen is waarvoor en op welke manier het beeldmerk door de diverse stakeholders mag worden gebruikt. Dit logo mag niet eerder aan het publiek worden getoond dan de dag nadat de campagne officieel van start gaat (in de huidige planning is dat dus 19 november a.s.) Week 42 (14 oktober – 20 oktober) Uiterlijk 17 oktober is de toolkit voor professionals digitaal beschikbaar of zoveel eerder als mogelijk. Deze toolkit zal in de daaropvolgende periode aangevuld worden. Verderop in deze nieuwsbrief meer informatie over de materialen die deze toolkit bevat. Week 43 (21 oktober – 27 oktober) Uiterlijk 21 oktober is het materiaal voor verspreiding naar supermarkten klaar (deurstickers, beurtbalkjes, schapkaarten etcetera). Na productie zullen deze middelen verspreid worden naar supermarkten. De stickers worden ook in de toolkit opgenomen. Er komen drie soorten deurstickers: 1. campagnelogo met tekstregel voor diverse verkooppunten, 2. campagnelogo met legitimatielogo onder de 25 jaar (voor supermarkten) 3
3. campagnelogo met onderregel in combinatie met BOB logo (voor sportkantines). Week 47 (18 november – 24 november) Bij de start van de campagne zijn bij het Trimbos- instituut de onderstaande materialen nieuw of geactualiseerd beschikbaar. − − − − − −
Campagneflyer voor ouders (nieuw) Ouderfolder 'Hoe help ik mijn kind nee zeggen tegen roken, drinken en blowen (geactualiseerd) www.alcoholinfo.nl (algemeen publiek, geactualiseerd) www.hoepakjijdataan.nl (website voor ouders, geactualiseerd) www.uwkindenalcohol.nl (website voor ouders, geactualiseerd) Online cursus www.pratenmetuwkind.nl (cursus voor ouders, geactualiseerd)
In de periode na de start van de campagne zal doorlopend tot in 2014 (school)materialen, andere websites en interventies geactualiseerd verschijnen. Hierbij moet deels ook gewacht worden op definitieve wettelijke vaststelling van de verhoging van de leeftijdsgrens voor verkoop van tabak naar 18 jaar in 2014. 2014 Februari In deze maand is de Instructie Verantwoord Alcoholschenken (IVA) van het Trimbos-instituut beschikbaar voor professionals die IVA-trainer zijn (geactualiseerde versie). Ook komt de Evenementen Instructie Verantwoord Alcoholschenken (Evenementen- IVA) van het Trimbos- instituut beschikbaar voor professionals die IVA- trainer zijn (NIEUW). Toolkit De digitale toolkit komt beschikbaar vanaf 17 oktober of zoveel eerder als mogelijk. De toolkit bevat de volgende middelen. Algemeen − Campagneplanner (Stappenplan om lokale/regionale activiteiten te plannen die aansluiten bij de campagne) − Huisstijlbestanden van de landelijke campagne − Persbericht, basistekst (aanpasbaar) − Advertorial met vormgeving landelijke campagne, aanpasbaar bestand − Informatiesheet met feiten en achtergronden van de leeftijdsverhoging naar 18 jaar − Drinkadvies Trimbos- instituut (geactualiseerd) − Vragen van ouders (door ouders gestelde vragen met antwoorden) Gemeente − Brief voor gemeenten, te gebruiken door professionals om aandacht te vragen voor de campagne en lokale/regionale initiatieven − Voorbeeldbrief aan ouders, te versturen door gemeente Onderwijs − Voorbeeldbrief aan scholen, te versturen door lokale professionals − Basisteksten voor websites van scholen voor leerlingen en ouders − Voorbeeldbrief van scholen naar ouders van leerlingen 4
−
Voorbeeldconvenant tussen gemeente en scholen
(Sport)verenigingen − Voorbeeldbrief aan (sport)vereniging − Voorbeeldbrief aan bij vereniging aangesloten leden − Voorbeeldconvenant tussen gemeente en sportverenigingen Horeca- eigenaars en evenementenorganisatoren − De lokale situatie is bepalend of onderstaande toolkit-middelen door professionals ingezet kunnen worden. In overleg met een gemeente kan ook besloten worden dat een gemeente informeert. − Voorbeeldbrief voor eigenaar Schenkers Informatiekaart leeftijdsgrenzen(kaart voor schenkers met informatie en tips) Overige materialen − Tijdschriftartikelen geplaatst door een PR-bureau in opdracht van VWS. − Tijdschrift 'J/M voor ouders', special met thema alcohol en tabak i.v.m. verhoging van de leeftijdsgrens. Verschijnt naar verwachting voorjaar 2014 (In toolkit: digitaal inkijk-exemplaar en bestelinformatie). Website met toolkit U ontvangt bericht zodra de website waarop de toolkit beschikbaar komt, online gaat. Op deze site treft u ook overige campagne informatie voor professionals aan. Advies-op-maat Het Trimbos- instituut kan een advies-op-maat geven aan professionals voor lokale/regionale campagne-activiteiten of een bijdrage leveren aan plannen en initiatieven die naar aanleiding van de landelijke campagne ontwikkeld worden. Bij interesse of vragen hierover: neem contact op via
[email protected] Ook kan het Trimbos-instituut u desgewenst ondersteunen bij het vormgeven van een veilig en gezond horecabeleid vanuit het Centrum Veilig en Gezond Uitgaan. Bij interesse of vragen hierover: neem contact op via
[email protected] Contact Voor contact of aan- of afmeldingen van deze nieuwsbrief mail naar
[email protected] Aan het Trimbos-team naar 18 jaar dragen bij: Rob Bovens, Myranda van den Hoogen, Aukje Sannen, Pien van Leeuwen, Lex Lemmers, Ingrid Schulten, Boukje van Vlokhoven en Liesbeth Naaborgh. Websites www.trimbos.nl www.alcoholinfo.nl www.drugsinfo.nl www.rokeninfo.nl www.cgvu.nl (Centrum Gezond en Veilig Uitgaan) www.hoepakjijdataan.nl www.uwkindenalcohol.nl www.uwkindenroken.nl 5
www.vroegsignaleringalcohol.nl (Landelijk Partnership Vroegsignalering alcohol) Publieksinformatielijnen Alcoholinfolijn 0900 500 20 21 (€ 0,10 p/m) Rokeninfolijn 0900 1995 (€0,10 p/m) Drugsinfolijn 0900 1995 (€ 0,10 p/m)
6
