Nieuwsbericht HOO! Onderdendam (003)

Jaargang 1

Jaargang 16

nummer 1

nummer 6

april 2000

december 2015

Maandelijks Nieuwsblad voor Onderdendam en Omstreken

Nieuwsbericht HOO! Onderdendam (003) Beste Onderdendamsters,

menten en van beschermd dorpsgezichten zullen deel zijn van dat programma. De werkgroep HOO! wil graag met het hele dorp aan de slag om met elkaar antwoord te geven op de volgende vragen:  Hoe zien we Onderdendam en haar buitengebied in de toekomst graag?  Wat verwachten we van het ‘dorpsversterkingsplan’?  Wat moet daarvoor gebeuren en hoe? De antwoorden van deze vragen vatten we samen in de dorpsvisie 2.0.

Lange tijd hebben jullie niets van ons vernomen, terwijl er achter de schermen niet alleen veel gebeurd is, maar vooral door ons hard is gewerkt. We hebben talloze vergadersessies gehouden met wie er toe doet in ‘aardbevingsland’. En op hun beurt hebben we ervoor kunnen zorgen dat de belangrijkste kopstukken in dit wereldje zich persoonlijk op de hoogte hebben gesteld van hoe de vlag er in ons dorp bij ligt. Het wordt nu tijd om een volgende stap te zetten vandaar de onderstaande informatie om jullie bij te praten.

Schade, afhandeling en wat we aan elkaar kunnen hebben Een van de manieren om tot de antwoorden te komen, elkaar te spreken over de gevolgen van de aardbevingen is om elkaar op te zoeken in bekende kring. We willen een aantal ‘Verzoamelstee’ momenten organiseren waarbij ruimte is voor gesprek over aardbevingen, schade en schadeafhandeling en de toekomst van het dorp en waar ook informatie gegeven kan worden. En we stellen graag een dorpsvisie 2.0 op in gesprek met iedereen, daarvoor denken we aan een aantal dorpsavonden. De Vereniging Groninger Dorpen gaat ons daarbij helpen, daar zijn we erg blij mee.

De enquête en daarna Begin dit jaar hebben veel Onderdendamsters de enquête ingevuld en de resultaten zijn door de werkgroep HOO! verspreid in ’t Nijsjoagertje van maart jl. De conclusie is dat veel woningen en gebouwen schade door aardbevingen hebben. De meeste inwoners met schade in hun woningen voelen zich veilig in de woning en ongeveer 10% van de inwoners voelt zich niet veilig in de eigen woning of in het aardbevingsgebied. De werkgroep HOO! kondigde aan dat we zouden zoeken naar een collectieve aanpak voor het dorp, waarbij informatievoorziening en communicatie met de NAM en de Nationaal Coördinator een belangrijke rol speelt.

Versterkingsprogramma, onze woningen en erfgoed Inmiddels heeft de nationaal coördinator Groningen in het meerjarenprogramma Onderdendam als voorbeeld aangewezen voor het opstellen van een ‘dorpsversterkingsplan’ vanwege de sterke rol van inwoners hierbij. Dat is natuurlijk heel leuk, maar verplicht ons ook wel een beetje om te laten zien wat we kunnen. Voor de werkgroep HOO! is het belangrijk dat ons prachtige dorp, al die rijksmonumenten

Visie op het dorp en de versterkingsopgave: dorpsvisie 2.0 In het dorp zijn op veel plekken al schades hersteld, soms voor de tweede keer. Aardbevingen zullen er zijn zolang de NAM op deze schaal gas blijft winnen. En dus zal schadeherstel nodig blijven. Voor behoud van veiligheid stelt de nationaal coördinator een meerjarenprogramma op voor de versterking van die woningen en gebouwen. Ook het erfgoed en het behoud van monu-

1

Verkenning naar een veilig en duurzaam Onderdendam als onderdeel van IABR-Projectatelier Groningen

en andere bijzondere gebouwen, de mooie kades en bruggen behouden blijven. We willen dat graag onderdeel laten zijn van de dorpsvisie en ook met eigenaren in gesprek over wat zij daaraan kunnen doen en waar anderen een rol moeten spelen.

Sinds afgelopen voorjaar is het IABR (Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam)-Projectatelier Groningen gaande met als motto: energietransitie als drijfveer voor regionale ontwikkeling. Het projectatelier Groningen is een samenwerking van provincie Groningen, gemeente Groningen, Eemsdelta Regio en de Regio Groningen-Assen, en is opgezet in het kader van IABR-2016-THE NEXT ECONOMY. De centrale onderzoeksvraag van het atelier luidt: Hoe kan een economie gebaseerd op hernieuwbare energie en een beperkte uitstoot van CO2 een nieuw wenkend perspectief opleveren voor Noord-Nederland en stad en regio Groningen (de driehoek Groningen-DelfzijlLauwersoog) in het bijzonder? Gedurende een jaar wordt met de inzet van ontwerpend onderzoek en publiekdebat toegewerkt naar een regionaal ontwikkelperspectief, de vorming van nieuwe allianties en concrete voorstellen voor pilot projecten.

Leefbaarheid en veranderingen in het dorp Jullie, wij waarderen Onderdendam als dorp waar we fijn kunnen wonen. Wel verandert het in de jaren steeds, soms door nieuwe inwoners, nieuwe modes en de laatste jaren ook door het vertrekken van voorzieningen zoals winkel, school en ook door een nieuwe molen, een vernieuwd dorpshuis. Gebouwen komen leeg of worden gesloopt waarna er een ‘gat in het dorp’ achterblijft. Hoe kunnen we leegstaande gebouwen een nieuw leven inblazen? Wat is daarvoor nodig en wat kunnen we zelf doen? De dorpsvisie kan daar met jullie hulp ook een antwoord op geven. Mensen aan het werk voor het dorp De komende maanden zullen een paar mensen voor het dorp werken aan verschillende toekomstverkenningen. Dit zijn Ruut van Paridon, landschapsarchitect (Van Paridon en de Groot) en Erik Roerdink, architect (DAAD architecten). Zij verkennen wat de gevolgen zijn van omschakeling naar duurzame energie voor een dorp als Onderdendam.

Onderdendam als voorbeeld In het kader van het Projectatelier Groningen IABR 2016 wordt er in de periode september – december 2015 een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden om twee vliegen in een klap te slaan. En dat doen we door de vraag te beantwoorden of en hoe het aardbevingsbestendig maken van de woningen gecombineerd zou kunnen worden met het ‘verduurzamen’ van de woningen, monumenten en boerderijen.

De derde die de komende tijd in en voor het dorp werkt is Enno Zuidema, stedenbouwkundige uit Niehove. Hij ondersteunt de werkgroep HOO! en het dorp als geheel bij het opstellen van een dorpsvisie die ingaat op het versterkingsprogramma en op de leefbaarheid in het dorp. Enno werkt veel in dorpen en is nauw betrokken bij de uitvoering van het Woon- en Leefbaarheidplan Eemsdelta (gemeenten Delfzijl, Eemsmond, Appingedam, Loppersum). Sommigen van ons vinden HOO! (Houd Onderdendam Overeind) geen goede naam, we zijn benieuwd naar jullie suggesties. Mocht je ons iets willen vragen of vertellen, mail dan naar Kees Willemen: [email protected]

Met verduurzamen bedoelen we niet alleen het beter isoleren van de woningen en de gebouwen, maar ook kijken we hoe het dorp voor een deel in de opwekking en opslag van zijn eigen hernieuwbare energie zou kunnen voorzien. En dat alles met behoud van de eigenheid en het karakter van dorp en als het even kan met een impuls voor de dorpse samenleving.

Dank voor jullie aandacht, Werkgroep HOO!

Een kleine werkgroep van dorpsbewoners, bijgestaan door een team van een architect en een landschapsarchitect, is inmiddels aan de slag gegaan met deze vraag. Het proces resulteert in een aantal schetsen van de mogelijke antwoorden op de vraagstelling. Erik Roerdink van DAAD Architecten is inmiddels bij de bewoners van drie panden en een boerderij langs geweest om een beeld van de mogelijkheden te krijgen. Het is de bedoeling om de stand van de verkenning te presenteren tijdens de eerstkomende bijeenkomst met het dorp. De schetsen en ideeën kunnen dan worden 2

besproken en een aantal mogelijke beelden van hoe een veilig en duurzaam Onderdendam er uit zou kunnen zien passeren dan de revue.

Volleybal Dorpstoernooi Op zaterdag 16 januari 2016 organiseert VolleyOnderdendam voor de 37ste keer het dorpstoernooi in dorpshuis “de Zijlvesterhoek”.

Die schetsen vormen een voorverkenning voor de in de komende tijd op te stellen Dorpsvisie 2.0. Ze worden ook opgenomen in de presentatie van de resultaten van het Projectatelier Groningen tijdens de IABR tentoonstelling in Rotterdam volgend voorjaar. Ten slotte wanneer precies de eerste informatiebijeenkomst voor het hele dorp gehouden zal worden, is op dit moment nog niet bekend. Maar we zullen als eenmaal een datum is geprikt door ons, dit apart via een flyer huis aan huis, ook in het buitengebied bekend maken.

Iedereen is welkom, of je nu veel volleybalervaring hebt, of helemaal niet. Het doel is om gezellig samen te sporten. Je kunt je opgeven per team dat bestaat uit 6 personen, waarvan minimaal twee dames. Let op: Je mag maar met één team meespelen. Er zal in twee categorieën worden gespeeld, te weten een Apoule voor de gevorderde spelers/speelsters en de Bpoule voor de meer recreatief ingestelde deelnemers/ sters.

Enno Zuidema die de Werkgroep HOO! en Onderdendam gaat adviseren bij alle toekomstige plannenmakerij, zit vanaf heden iedere woensdag overdag in het Dorpshuis. Schroom niet om hem nu al ‘lastig te vallen’ met jullie ideeën, persoonlijke informatie betreffende de eigen woning en meningen hoe het met ons dorp verder moet. Daar zit hij juist voor.

Ben je enthousiast geworden en wil je graag meedoen? Vul dan het inschrijfformulier in en zend het uiterlijk 8 januari naar: [email protected] Er liggen extra inschrijfformulieren klaar in het dorpshuis. Vul een e-mailadres in op het formulier, dan kunnen wij het wedstrijdschema en het toernooiregelement t.z.t. mailen.

De NAM organiseert op 10 december 2015 om 20.00u een speciale bijeenkomst. Die gaat uitsluitend over een mogelijke herbestemming van haar eigendom, de zwaar door aardbevingen beschadigde boerderij ‘de Grote Haver’ gelegen aan het Boterdiep bij de ingang van ons dorp van Bedum af gezien, zeg maar het visitekaartje van Onderdendam.

Het inschrijfgeld bedraagt €3,- per persoon. De aanvoerder van het team betaalt dit op 16 januari aan Lucinda of Rianne. Wij hopen dat veel mensen zich inschrijven, zodat we er een gezellig toernooi van kunnen maken! Als zich veel teams opgeven, kan er op vrijdagavond 15 januari ook gespeeld worden.

De NAM wil graag weten wat voor ideeën er in het dorp leven over een toekomstige invulling van de boerderij. Om dit gesprek gemakkelijker te laten verlopen heeft de NAM van het gigantische complex, voorhuis en twee enorme schuren, een maquette op schaal laten maken. Zodat iedereen zich kan voorstellen wat er mogelijk maar ook onmogelijk is.

Heb je genoten van het volleyballen en wil je een keer op de maandagavond meetrainen, informeer dan op het toernooi naar de mogelijkheden bij VolleyOnderdendam.

Een brug met twee brugleuningen!

We wensen iedereen hele fijne feestdagen en een gezond en sportief begin van 2016. Lucinda Smeding en Rianne Meertens

Misschien heeft u het al ontdekt, het Hoogholtje aan de Bedumerweg heeft een extra brugleuning gekregen. Dit is gebeurd op verzoek van enkele oudere dorpsgenoten. In de praktijk bleek dat de oorspronkelijke, brede houten leuning niet genoeg houvast bood. De brug is dankzij deze kleine ingreep een stuk toegankelijker geworden. 3

Verzoamelstee mededelingen, verslagen en aankondigingen Een voorlopig schema voor de Dorpsmaaltijden: 26-11-2015 Nasi maaltijd met toebehoren 24-12 2015 Kerstbuffet (onder voorbehoud) 28-01-2016 Stampottenbuffet 25-02-2016 Snert + bonensoep met toebehoren 24-03-2016 Vismaaltijd

Plan Dorpsondersteuner Samen met het dorpshuisbestuur is de Verzoamelstee een plan aan het schrijven waarin gezocht wordt naar de mogelijkheid tot het aanstellen van een Dorpsondersteuner. Een Dorpsondersteuner is in dienst van en voor het dorp en is de ogen en oren van de dorpsbewoners. Vitaal en kwetsbaar, van 0 tot 100 jaar. De Dorpsondersteuner verbindt vraag en aanbod met elkaar, dit met betrekking tot ondersteuningsvragen in het dagelijkse leven: te denken valt aan kleine klusjes, vervoer, boodschappen of een bezoekje om de eenzaamheid wat te verzachten. De Dorpsondersteuner is ook een aanspreekpunt voor het vrijwilligerswerk/ mantelzorg en de schakel tussen de informele en de professionele zorg.

Hoort zegt het voort!

In deze en de toekomstige tijd, waarin overheden en zorginstellingen zich steeds meer terugtrekken en waar we steeds meer op onszelf en op elkaar worden aangewezen, willen we Onderdendam voor iedereen een gezellig en veilig dorp laten blijven om te wonen. Voor jong én oud en alles daar tussenin. Binnenkort hoort u meer over dit plan en kunt zelf meedenken en/of meedoen, als u dat wilt. Opgeven gevraagd? Dan ook echt (en op tijd) opgeven! Soms wordt er in het programma gevraagd of u zich wilt opgeven. Bijvoorbeeld als we op stap gaan, gaan knutselen of samen eten. Wilt u zich in dat geval dan zélf zo tijdig mogelijk aanmelden? Dit is namelijk erg fijn voor de mensen die het organiseren! Het scheelt hun een hoop werk als de aanmeldingen tijdig en goed verlopen. Alvast onze dank hiervoor! Aanmelden kan altijd bij Corrie Mulder, ze is iedere donderdagochtend aanwezig maar u kunt haar ook mailen [email protected] of bellen met 050-304 9532 Agenda Dorpsmaaltijden De eerste Dorpsmaaltijd was een groot succes! Zo’n 25 Onderdendammers schoven aan bij de tafels van het dorpshuis. Harry kookte dan ook werkelijk een heerlijke en gezonde maaltijd voor zijn dorpsgenoten. Dit proeft naar meer! De maaltijden kosten €7,50 p.p. en starten na afloop van de Verzoamelstee, rond 12.00 uur, in het dorpshuis van Onderdendam. Opgeven is noodzakelijk en kan bij Corrie Mulder: [email protected] 050-304 9532 4

Agenda Verzoamelstee

Gereformeerde kerk Onderdendam zoekt ‘handen en voeten’

03 december Sinterklaas komt langs Onder het genot van een kopje koffie met heerlijke kruidnoten en banket, komt Sinterklaas vandaag de Verzoamelstee bezoeken. Hij verheugt zich er ontzettend op. Zal zwarte piet ook weer meekomen? Zaal open: 09:30 uur en aanvang 10:00 uur

Op vrijdag 9 september 2015 werd de Gereformeerde kerk in Onderdendam overgedragen aan de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). In juli 2014 werd het 100-jarig bestaan van deze kerk gevierd en nu is met de overdracht van de kerk naar de SOGK een nieuw tijdperk aangebroken. Het gebouw staat het dorp tot beschikking voor culturele, sociale en maatschappelijke activiteiten. Incidenteel zullen er nog kerkdiensten worden gehouden. Net als bij vele kerken van de SOGK hopen we ook hier een zogenaamde Plaatselijke commissie te realiseren. Een dergelijke commissie van vrijwilligers geeft praktisch handen en voeten aan de activiteiten die in en om de desbetreffende kerk ontwikkeld worden, zoals het houden van exposities, het organiseren van lezingen en het geven van rondleidingen. Men houdt zich bezig met alles wat komt kijken bij het ‘draaiende houden’ van de kerk.

10 december - miMakker Pieter Kuik MiMakker is een redelijk nieuw fenomeen in Nederland. De miMakkusmethode is in 2001 geïntroduceerd in de gezondheidszorg. Pieter Kuik is 1 van de 200 miMakkers in ons land. Deze dag kunt u er alles over te weten komen! Zaal open: 09:30 uur en aanvang 10:00 uur.

Op donderdag 17 december om 19.30 uur organiseren wij daarom een informatieve bijeenkomst in de Gereformeerde kerk aan de Bedumerweg 34 te Onderdendam met als doel te komen tot een zo breed mogelijk georiënteerde commissie.

17 december - De jaarlijkse Kerstkoffietafel Voor koffie en thee word gezorgd, maar neemt u zelf iets lekkers mee? Dan kunnen we er met elkaar van genieten. Denk aan een taart, cake, kerstchocolaatjes of misschien heeft u zelf een lekker idee.

We gaan dan met elkaar van gedachten wisselen over de activiteiten van een dergelijke commissie: wat houdt het in en wat wordt er van u verwacht wanneer u zitting neemt in deze commissie, wat zijn uw verwachtingen en dergelijke zaken. Een aantal mensen uit Onderdendam gaf al aan hiervoor graag in aanmerking te komen, maar ook u bent van harte welkom!

Gedichtenbijdrages zijn ook van harte welkom! Zaal open: 09:30 uur en aanvang 10:00 uur.

Dus: mocht ook u geïnteresseerd zijn, dan bent u van harte uitgenodigd voor genoemde bijeenkomst. Wel graag even aanmelden via [email protected] of telefonisch op 050-3123569.

18 december (extra op de vrijdag) Kerststukjes maken

Bedankt

Onder leiding van Aafke Mellema kerststukjes maken. Zelf meenemen: grote schaal, zo veel mogelijk hulst, tua, buxus, rode/witte bessen, hortensia, mos, hedera. Ook handig: Scherp mesje en tuinschaar. Eventueel kaars of kleine kerstversiering. Aanwezig: Oase, bloemen en tuinmateriaal voor de mensen zonder tuin.

Dank aan heel veel dorpsgenoten, die mij middels een kaart en andere berichten verrasten tijdens mijn verblijf bij het UMCG en later bij het revalidatiecentrum Beatrixoord. Een paar buurtgenoten namen zelfs het initiatief om bij mij in de buurt een kleine collecte te houden, teneinde mij te verrassen met een mooie plantenbak, die mij na thuiskomst werd overhandigd. Ik voelde op die manier sterk de verbondenheid met mijn dorpsgenoten en dat heeft vast een positieve invloed op het genezingsproces.

Kosten: €5,00 per persoon, inclusief 1 kopje koffie. Opgeven voor 10 december bij Hanneke de Vries. Bel naar 050-3049249 of stuur een mail naar [email protected]

Nogmaals hartelijk dank en gauw weer tot ziens, Maarten Hoexum

Zaal open: 09:30 uur en aanvang 10:00 uur 5

is niet genoeg geld om dagelijks een warme maaltijd op tafel te zetten. Laat staan dat kinderen nieuwe kleren krijgen of kunnen trakteren als ze jarig zijn. De schaamte hierover is vaak groot. Het is verborgen armoede. Deze mensen kunnen niet zonder de noodhulp van de voedselbank. Om deze hulp te kunnen bieden, zijn de voedselbanken afhankelijk van giften. De armoede in onze provincie neemt nog steeds toe en daarmee ook de vraag naar hulp. Daarom zamelen we van 7 t/m 16 december zoveel mogelijk levensmiddelen in voor de Groningers die het zo hard nodig hebben.

Nieuwsflits van CBS De Haven Ook de Haven heeft dit jaar meegedaan met het nationaal schoolontbijt in november. Het Nationaal Schoolontbijt is meer dan een leuk ontbijtfeest. Samen met de leerkrachten ontdekken de kinderen ook waarom een gezond ontbijt als start van de dag zo belangrijk is. Dit jaar kregen we de uitnodiging om met de burgemeester van de gemeente Bedum op het gemeentehuis te ontbijten. Met z’n allen hebben we gezellig aan tafel gezeten op het gemeentehuis en uiteraard heerlijk gegeten.

Vanaf maandag 7 december starten we op school met het inzamelen van houdbare producten voor de voedselbank. We doen mee aan de gezamenlijke actie van RTV Noord. We willen deze actie graag samen met het hele dorp doen! Dagelijks tussen 15.30- 17.00 uur (woensdag tussen 13.30-14.30 uur) kunt u uw producten op school brengen. Tijdens de kerstviering zullen de kinderen van de Haven hier ook aandacht aan besteden. Nu breekt de gezellige tijd weer aan! Op 11 november liepen we ’s morgens al een rondje Sint Maarten door het dorp. Er werd flink geoefend met het zingen. Vrijdag 4 december hopen we dat Sinterklaas onze school weer bezoekt. Ook u bent van harte uitgenodigd bij de aankomst vanaf 08.30 uur. Afgelopen jaar kwam de Sint en zijn pieten met de motor op school…..we zijn benieuwd met welk vervoermiddel hij dit jaar onze kant op komt.

De oliebollen van Bert en Monique Ook dit jaar zullen Bert en Monique weer verse oliebollen bakken op oudejaarsdag bij Monique in de tuin aan de Beckeringhstraat 8. Al voor de 6e keer dus we kunnen al wel spreken van een traditie. Op 31 december vanaf 10:00 uur worden de oliebollen gemaakt waar u bij staat! Een hapje en een drankje staan voor u klaar, ook als u geen oliebollen lust!

Kerstviering De leerlingen van CBS de Haven nodigt u van harte uit voor de kerstviering Woensdag 16 december 2015, aanvang 18.15 uur Hervormde kerk: Bedumerweg 15, Onderdendam

Mocht u ze alvast willen proeven dan kan dat tijdens de Kerstfair op 19 december. U kunt ze dan ook al bestellen en een tijd afspreken voor 31 december.

Samen in Actie voor de voedselbank Ruim 7000 Groningers leven onder de armoedegrens, waarvan maar liefst 2000 kinderen. In deze gezinnen

Tot gauw, groetjes Bert en Monique 6

Nieuwsflits MR CBS De Haven Onderdendam Werkgroep Nieuwbouw/Verbouw

MR, team, ouders en dorpsgenoten gaan de uitdaging aan! De directeur-bestuurder van VCPO Noord-Groningen heeft de MR van CBS de Haven in Onderdendam de ruimte gegeven om voor de kerstvakantie van 2015 met alternatieve plannen te komen, waaruit blijkt dat CBS De Haven naar de toekomst toe toch bestaansrecht heeft..

Koos Koerts

Ouder

Jan van der Sluis

Ouder

Jetty van der Sluis

Ouder

Margreet Sybenga

Teamlid

Martijn Heemstra

Ouder

De werkgroepen hebben tot 11 december 2015 de tijd om nieuwe ideeën te bedenken, informatie op te vragen, zaken uit te zoeken en hun definitieve gedachten en bevindingen in een notitie vast te leggen. De MR heeft een coördinerende rol in dit proces en laat zich daarin ondersteunen door een externe procesbegeleider Werkgroep Behoud CBS De Haven De werkgroep heeft zich onder meer gebogen over de kansen van eigentijds en modern onderwijs in het dorp en de mogelijkheden om meer leerlingen naar de school te trekken. Zij hebben zich onder andere georiënteerd op de mogelijkheden van een “groene school” in Onderdendam in combinatie met project- en tabletonderwijs. In de kern kijken zij daarbij naar de kansen die een Kind Centrum voor kinderen van 0-13 jaar Onderdendam kan bieden.

Informatieavond in het dorpshuis Op 5 oktober 2015 werd door de MR in dorpshuis De Zijlvesterhoek een informatiebijeenkomst georganiseerd. Twee werkgroepen Tijdens de informatieavond werden twee werkgroepen gevormd. De eerste werkgroep gaat zich buigen over creatieve mogelijkheden om De Haven in Onderdendam toch langer open te houden; de tweede werkgroep richt zich op creatieve mogelijkheden voor verbouw of nieuwbouw van De Haven, al dan niet in combinatie met andere organisaties en instellingen binnen of buiten het dorp.

Gedacht wordt aan een combinatie van de school met de peuterspeelzaal en Buiten Schoolse Opvang (BSO) waarin vooral ook aandacht is voor sport en muziek. De werkgroep heeft zich georiënteerd bij OBS Fiepko Coolman in Spijk en bij De Kromme Akkers in Garnwerd. Duidelijk werd dat wil je een school laten groeien een duidelijke visie, verbinding met het dorp en een goede PR belangrijke aandachtspunten zijn. Om de wensen van ouders ten aanzien van het toekomstige onderwijs in het dorp te leren kennen, heeft de werkgroep onder alle ouders met kinderen in de leeftijd van 0-12 jaar in het dorp een vragenlijst uitgezet. De komende weken richt deze werkgroep zich vooral op het verfijnen van de al verzamelde informatie en op het uitwerken van de uitkomsten van de enquête.

Tijdens de startavond van de werkgroepen werd er in een constructieve sfeer al druk met elkaar gesproken en gediscussieerd. Werkgroep

Werkgroep Nieuwbouw/Verbouw De werkgroep heeft zich een beeld gevormd van hoe een toekomstige school in Onderdendam er uit zou moeten zien. Kern is dat gezocht wordt naar aan concept waarin meerdere functies en organisaties met elkaar in één gebouw verenigd kunnen worden. Te denken valt aan kinderopvang, buitenschoolse opvang maar ook andere niet direct kind gerelateerde organisaties. Eisen als modern, energie neutraal en aardbevingsbestendig ziet de werkgroep als belangrijke uitgangspunten bij nieuw- of verbouw.

Behoud CBS De Haven Rianne Korthuis

Ouder

Marleen Bisschop

Ouder

Heidy Hoekzema

Ouder

Carlijne v.d. Kooi

Dorpsgenoot

Hilko Kapenga

Ouder

Petra Kapenga

Ouder

Martijn de Jong

Ouder

Petra Wezeman

Teamlid

7

De werkgroep heeft in de afgelopen weken onder meer informeel overleg gevoerd met de Gemeente Bedum en de Gemeente Loppersum. Daarnaast is er overleg geweest met de werkgroep HOO (Houdt Onderdendam Overeind) en met de directeur-bestuurder van de VCPO Noord-Groningen. De werkgroep heeft contact gehad met de boerderijschool.. Tenslotte heeft de werkgroep een bezoek gebracht aan de school in Garnwerd en is in gesprek geweest met de locatiecoördinator van die school, Dhr. R. Hilbrandie.

Stropdassen gevraagd De Haagse kunstenaar Lichel van den Ende gaat voor een kunstproject bijna 200.000 stropdassen leggen tussen Kloosterburen en Maastricht.

Waar het gaat om mogelijke locaties voor de school denkt de werkgroep vooral “out-off-the-box” en aan het combineren van verschillende geldstromen. De werkgroep heeft zich georiënteerd op het internet en heeft de boekwaarde van de huidige school inmiddels goed in beeld.

Van den Ende kwam volgens RTV West op het idee toen twee van zijn beste vriendinnen verhuisden; de één ging naar Kloosterburen, de ander naar Maastricht. Hij wilde die plekken door middel van kunst met elkaar verbinden. Inzamelingsactie Een eerste inzamelingsactie leverde al ruim zeshonderd stropdassen op. Maar om de ruim 360 kilometer tussen Kloosterburen en Maastricht te overbruggen heeft de kunstenaar zo'n 200.000 stropdassen nodig. Hij wil de hulp inroepen van de dorpen die op de route liggen.

Uit alle verzamelde informatie houdt de werkgroep twee concrete voorstellen over. Die ideeën worden de komende weken verder uitgewerkt en daarna aangeboden aan de MR. Als gezegd zijn beide werkgroepen zeer voortvarend bezig. Als MR coördineren wij het totale proces en geven wij waar mogelijk en nodig, input aan de werkgroepen. In de komende weken willen wij beide werkgroepen nog een keer bij elkaar halen om de informatie die er dan is met elkaar te delen en verder richting te geven aan de voorstellen en ideeën.

Corry Mulder doet hiertoe de volgende oproep: Ik zou jullie willen vragen of jullie nog ongebruikte stropdassen hebben liggen en die bij mij willen inleveren of ik kom ze zelf ophalen. Het lijkt mij een geweldige uitdaging als dit gaat lukken. Zegt het voort en vraag het ook aan je familie of collega’s!

Wij houden u uiteraard op de hoogte, maar heeft u zelf nog goede nieuwe ideeën of belangrijke informatie voor de MR of de werkgroepen, schroom dan niet contact met ons op te nemen.

B.v.d. Corry Mulder, Beckeringestraat 36. tel: 3049532

Deze Nieuwsflits verschijnt onder verantwoordelijkheid van de MR van CBS De Haven in Onderdendam.

Kerstmarkt in het dorpshuis

MR CBS De Haven Corine Hartlief

Namens het personeel

Sybrigje Elzinga

Namens het personeel

Petra Ros

Namens de ouders

Mathilde Bos – de Boer

Namens de ouders

Op zaterdag 19 december is er weer een Kerstmarkt in het dorpshuis. Iedereen is van harte uitgenodigd tussen 14.00-17.30 uur. Met een verscheidenheid aan kraampjes wordt het vast een gezellige markt. Er zijn nog een paar tafels beschikbaar. Wie nog een tafel a € 2,50 wil huren kan een mailtje sturen naar [email protected]

Heeft u vragen over het proces of over deze Nieuwsflits, neem dan contact met ons op en mail naar [email protected]

8

Muziek, wat is dat?

andere instrumenten (“tutti”, wat samen betekent). Je hoort steeds een afwisseling tussen solo- tutti – solo – tutti – solo – tuti. De “suite” is een aaneenschakeling van hoofse dansen zoals de sarabande, allemande, bourree, gavotte, menuet en gigue. Iedere dans heeft een eigen karakter, de ene is langzaam, de ander snel. Ook de maatsoort (hoeveel tellen in de maat) verschilt; de ene heeft 3/4maat (om de 3 tonen één die wat harder klinkt = “accent”) de andere 4/4 maat (om de 4 tonen een accent). Niet dat het bedoeld was om op te dansen, het was gewoon om naar te luisteren, puur genot in die 17e eeuw, de popmuziek van toen.

In deze column wil ik steeds iets vertellen over muziek. Deze keer gaat het over de Barok en de muziek daarvan. Een andere keer zal het gaan over smaak, soorten muziek, instrumenten, hoe luister je enz. De Barok is een periode in de muziekgeschiedenis van 1600-1750, de muziek van de adel, de hoven, de kastelen en paleizen, jonkvrouwen in weelderige kleding, waar alles strak geregeld was volgens de heersende etiquette (hoe heurt het eigenlijk). Maar ook een periode van overdadige weelderigheid, de druiventrossen en engeltjes dropen van de plafonds, alles werd uitbundig versierd om de rijkdom maar eens te tonen.

Alle genoemde muziekstukken bestaan uit meerdere delen. Vaak in snelheid wisselend, meestal langzaam – snel – langzaam – snel. Voor het publiek goed om te weten dat er tussen de delen niet geapplaudisseerd wordt. Als alle delen zijn geweest mag je laten horen hoe mooi je het vond.

In de muziek was dat niet anders, muziek past zich altijd aan de tijd aan. Ook daar was het pracht en praal met versieringen, maar nooit protserig. Wat is nu zo’n versiering? Neem maar eens een stuk papier en trek daar een rechte lijn op. Nu vraag ik je om die lijn te versieren, je mag zelf weten met wat, met bloemetjes, met kriebeltjes onder en boven die lijn, alles mag. Zo is het ook met een muzikale versiering. De lijn is een toon, en de versiering zijn de tonen die je daaromheen speelt. Je mag zelf weten welke tonen je speelt maar wel allemaal in de buurt van die ene toon (de lijn) en daar zijn weer regeltjes voor.

Onderdendam heeft een echt Barok-ensemble: het “Balestrini-consort”. Dit consort gaat op 18 december a.s. een concert geven in de N.H. Kerk van Onderdendam. Het ensemble bestaat uit twee violen (Luigi Barestrini en Carry van Peursem) één altviool (Hans Stoelinga) één cello (Jonna Meeuwissen) en het klavecimbel (Jean Pierre Jansen). Zij spelen op authentieke Barokinstrumenten met darmsnaren. (Tijdens het concert zal ik daar iets meer over vertellen.)

In de periode van de Barok, ligt de nadruk op de muziek aan het hof, de hoofse muziek. Hoe ziet een orkest aan het hof er uit: de belangrijkste instrumenten zijn de strijkinstrumenten; van hoog klinkend naar laag klinkend: violen, altviool, cello en contrabas. Eventueel aangevuld met blaasinstrumenten fluit, hobo en fagot. Er speelt altijd een klavecimbel (voorloper van de piano) mee die de strijkinstrumenten begeleidt. Je zou kunnen zeggen dat de violen, en de altviool, de melodie spelen en de cello en de contrabas samen met het klavecimbel voor de begeleiding zorgen. (De cello + contrabas + klavecimbel noemen we het “basso continuo”.)

Tijdens het concert maken we een rondreis door Europa in de late Barok (1700-1750) en met name in Duitsland, Italië en Engeland. De bakermat van de Barok ligt in Italië en loopt via Frankrijk naar Engeland en Duitsland. De muziek van J.S. Bach wordt gezien als laatste hoogtepunt van deze “Hoch-Barock”. Het is ook de tijd van de hofcultuur waar componisten gewoon in dienst waren van de adel, die opdrachten gaf voor het componeren van gelegenheidsmuziek; o.a. dansmuziek, “Unterhaltungsmusik”. Dit leidt tot nieuwe vormen in de instrumentale muziek zoals de suite (aaneenschakeling van dansen), het Concerto grosso en het soloconcert. De internationale contacten (componisten reisden mee of maakten zelf studiereizen), brachten de muzikale ideeën over Europa en componisten werden er door beïnvloed.

Wat wordt er zoal gespeeld door zo’n orkest in de Barok? De belangrijkste vormen zijn het “concerto grosso”, de “suite” en het “soloconcert”. Dat laatste is het makkelijkst uit te leggen: er is één instrument dat solo (solo betekent alleen) speelt en alle andere instrumenten begeleiden die solist. Bij het “concerto grosso” zijn er meer solisten. Het groepje solisten (het “concerto”) wisselt af met de

Deze beïnvloeding van muzikale ideeën en nieuwe vormen, waaronder het strijkkwartet (consort music), kunnen we beluisteren bij het concert van het 9

Balestrini-consort. Maar het is vooral de tijd van de kamermuziek waarin alle kenmerken van de Barok optimaal tot hun recht kunnen komen.

Joh. Seb. Bach

Alesandro Scarlatti

Oproep vervoer Klavecimbel 18-12 Zoals u hiernaast hebt gelezen, organiseert de culturele commissie Onderdendam 18 december een concert in het kerkje aan de Uiterdijk. Een van de instrumenten die gebruikt gaat worden is een klavecimbel. Nu is de vraag of iemand een auto/busje heeft met een laadruimte waar dit instrument in past. Het klavecimbel is 235 cm. Overdag moet het instrument naar de kerk worden gebracht en na het concert weer terug naar Onderwierum.

Graaf Unic van Wassenaar

Vijf componisten waarvan het consort muziekstukken zal gaan spelen.  Arcangelo Corelli - Concerto VIII (gecomponeerd voor Kerstnacht)  Alesandro Scarlatti - Concerto I  Van Wassenaar - Concerto Armonico I  Joh. Seb. Bach - Concerto Nr III (voor klavecimbel en strijkorkest)  Jacob Scheiffelhut- Suite Nr VI

Kunt u helpen? Neem dan contact op met Marina telefoon 0636119017 dan kunnen we even samen doorspreken hoe we dit aanpakken.

DoeDag voor jong en oud in Winsum

Voorafgaand aan het concert zal ik een korte toelichting geven over de barokinstrumenten, de speelwijze van Barok, en de te spelen stukken aan de hand van klinkende voorbeelden. En hoop daarmee de luisteraar meer inzicht te geven in het spelen en luisteren naar klassieke muziek, in dit geval Barokmuziek. Na afloop zult u waarschijnlijk zeggen “Goh, toch wel leuk die popmuziek uit de 17e eeuw”. Hans Stoelinga

Het Barokensemble Balestrini Consort

Zaterdag 19 december organiseert jeugdtheaterschool Wonderboom een DoeDag voor jong en oud.

treedt 18 december om 20.00 uur op in de Hervormde kerk aan de Bedumerweg 15 in Onderdendam.

Op deze dag worden er verschillende workshops gegeven zoals theater, muziek, schilderen, kaarten maken, bakken, kleur en interieur, papier en een minimusical.

Het concert wordt georganiseerd door de Culturele commissie. Kaarten kosten €10,- en kunnen worden gereserveerd via: [email protected].

Ook als je niet mee doet met een workshop is er genoeg te zien en beleven! De middag wordt afgesloten met de voorstelling van de theaterworkshop.

Reserveer snel voor deze muzikale reis naar de 17e eeuw!

Wanneer: 19 december van 13.00-18.00 Waar: De Blauwe Schuit, Warfstraat 1 te Winsum Info: www.wonderboom.nl

10

De vervreemde mens

spreekt "schuldig" uit. Het leven van de hoofdpersoon eindigt onder de guillotine.

In de Leeskring van Onderdendam wordt nu 'De vreemdeling' gelezen. Een korte roman geschreven door Albert Camus. Camus werd in 1913 geboren in Algerije en overleed in 1960 in Frankrijk. Het boek verscheen in 1942. De titel 'De vreemdeling' kan de indruk wekken dat het om de vreemdeling gaat als vluchteling, als asielzoeker. Dan zou lezen van het boek goed passen in de maatschappelijke en politieke actualiteit. Maar de hoofdpersoon in het verhaal is geen vluchteling, maar een van de samenleving vervreemd mens. Hij is in gedrag en denken anders dan de gemiddelde en de meeste mensen. Het boek zou dan ook de titel 'De vervreemde' kunnen dragen. De hoofdpersoon geeft nauwelijks zelf sturing aan zijn leven. Hij laat zich leiden door de gebeurtenissen en omstandigheden. Hij neemt waar, hij voelt, hij luistert, maar reageert niet of anders zoals gebruikelijk is. Zo komt hij, na een lange, vermoeiende reis door een snikheet landschap, uitgeput aan in het dorp waar zijn moeder woonde. Hij heeft het bericht gekregen dat zijn moeder overleden is. Hij wordt gedwongen direct mee te doen en voor te gaan in rituelen van rouwen die tot de traditie van het dorp behoren, maar hem vreemd zijn. Het overvallen zijn met het bericht van de dood en het onbekende rouwritueel leidt tot een volstrekt in zichzelf terug getrokken houding. Door anderen wordt dit uitgelegd als geheel gevoelloos voor de dood van zijn moeder. Verder in het verhaal ontmoet hij een man die zich aan hem voordoet als vriend, maar de man is een crimineel en wil de hoofdpersoon alleen gebruiken voor zijn plan. De hoofdpersoon heeft hier geen antenne voor. Iemand die zich als vriend voordoet is toch een vriend! Deze 'vriendschap' wordt hem tenslotte noodlottig. Hij wordt meegezogen in een gewelddadige situatie, waar de crimineel wordt aangevallen en in een vervolg onze hoofdpersoon in noodweer en per ongeluk een aanvaller dood. Dit leidt tot een rechtszaak waarvan de beschrijving voor mij het hoogtepunt van de roman is. De aanklager, de officier van justitie, trekt alle registers open om de jury te overtuigen dat de verdachte toch echt een vreemde, een vreemdeling is. "Zo'n vreemd iemand moet toch wel een moordenaar zijn!"

Albert Camus was naast journalist en schrijver ook filosoof. Door middel van het schrijven van deze korte roman gaf hij vorm aan een aantal van zijn filosofische beschouwingen over de mens en de mens in onze samenleving. Ik vind de roman nog steeds zeer actueel. Het verhaal daagt je uit om na te denken over hoe ga ik, hoe gaan wij als dorpsgemeenschap, als samenleving om met "een vreemde", met iemand die anders is dan ik, dan wij? De roman is ook actueel als spiegel van de staat van de rechtspraak in ons land. Ook in ons land kom je in een geheel andere wereld als je als verdachte wordt opgepakt of aangemerkt. Alles kan zich dan tegen je keren. Er komen regelmatig gerechtelijke dwalingen na jaren boven water, waarin de verdachte niet als mens in zijn omstandigheden werd gezien. De mens als mens wordt bewust buiten beeld gehouden en feiten worden naar een veroordeling geschreven en uitgelegd. Tot slot. Camus schreef een ijzersterk boek. Maar het lijkt erop dat ook hij niet vrij was van vooroordelen naar de vreemde. Daar waar hij de Franstalige Algerijnen in zijn boek naam en voornaam geeft noemt hij de niet Franssprekende "de Arabier". Jan 't Mannetje

Kerstzangdienst Op DV 24 december 2015 om 21.00 uur is er een Kerstzangdienst in de Hervormde Kerk van Onderdendam. Voorganger is: Ds. M. de Vries uit Bedum. Het thema van deze avond is: “Bij hoog en bij laag”. Voor de samenzang gaat Linie Boer ons begeleiden op het orgel. Verder wordt er medewerking verleend door mensen uit eigen dorp. De collecte is gedeeltelijk voor de onkosten en voor de vluchtelingen. Iedereen is van harte welkom! Namens Evangelisatiecommissie Onderdendam

De hoofdpersoon kijkt dit alles met verwondering en weerloos aan. "Gaat dit over mij? Ben ik dit?" De jury 11

Winterworkshops bij Antje Sonnenschein in Wirdum

Nova Linedancers Met plezier en gezond, bewegen op leuke country muziek!

De winter schilderen in kleur Deze keer gaan we niet in onze mooie school in Wehe den Hoorn werken maar nemen alles mee naar het mooie, gezellige huis van Antje Sonnenschein (en haar man Wim) in Wirdum aan het Damsterdiep. In de keuken, de woonkamer en in Antjes atelier staat alles voor u klaar. Vanuit alle ruimtes een prachtig uitzicht over het Groninger land.

Woensdagavond van 19.30-21.30 Dorpshuis Zijlvesterhoek in Onderdendam.     

De winter schilderen in kleur, ontdekken hoe de winterzon, de sfeer van het landschap verandert, je mee laten nemen door het winterse licht over de uitgestrekte akkers en heel ver kunnen kijken. Niet alleen maar het grijze, natte van de winter schilderen maar vooral de rust die deze tijd van het jaar kan oproepen. De wind voelen en de belofte van bijna weer het aankomende voorjaar. Dat alles schilderen we op deze dagen.

Beginners en gevorderden, jong en oud. Vrije inloop. Kom gezellig kijken of het wat voor u is.

Dansen van 19.30-21.30 uur 4 lessen voor 12.50 euro

De 1 e les is gratis verplicht u tot niets. Contact: mevrouw Hoek 06-38953478 [email protected]

Net als in onze school zorgen we voor een heerlijke lunch en het materiaal waarmee gewerkt kan worden en nog meer gezellige ditjes en datjes. U bent van harte welkom in Wirdum: op vrijdag 15 en/of zaterdag 16 januari. En/of op vrijdag 19 en/of zaterdag 20 februari 2016..

www.novalinedancers.webklik.nl

Eerste spooktocht was een succes Zaterdagavond 14 November beleefde Onderdendam de primeur van een spooktocht door het Onderendamster bos. Er deden maar liefst 94 mensen mee aan de griezeltocht.

Kosten: 70 euro per dag, inclusief alle materialen, koffie/ thee/lekkers en een uitgebreide lunch. We werken van 10.00 tot 16.00 uur met een afsluitende werkbespreking. Wilt u meedoen laat het me weten! Dan kan via email: [email protected] of telefonisch 0595-497002 Een hartelijke groet van Ankie Onnes Galerie Het Raadhuis Raadhuisstraat 17, 9967 RA Eenrum

Ook kleine vampiers zijn angstaanjagend!

Het evenement was zeer geslaagd en lijkt dan ook zeker voor herhaling vatbaar. 12

Vrouge Vogels ien Onderndaam (116) Tekst: Kees Willemen Foto’s : Sieb-Klaas Iwema Hè, hè, eindelijk! Hoe lang hebben we daarop moeten wachten deze maand. De temperatuur is eindelijk eens deze laatste week van november één dag naar 4 graden gezakt. Zodat we nog enig idee hebben hoe een beetje winters weer aanvoelt. Want laten we wel wezen. Dit lijkt toch nergens op. In november het merendeel van de dagen de thermometer ruim boven de tien graden. Maar laten we het maar goed in onze oren knopen. Dit wordt onze toekomst waarschijnlijk. Door de klimaatverandering veel zachtere winters met een hoop meer nattigheid. En meer wind. De grote vraag blijft waar laten we al dit water dat nu in grote hoeveelheden naar beneden komt? En wat zijn de gevolgen voor een dorp als Onderdendam? Ons dorp dat gebouwd is langs vier boezems. Daipen, knaol’n, maren noem maar op. Wij zijn toch eigenlijk een waterdorp bij uitstek met onze drie tillen en een klapbrug. Maar moeten we niet wat meer doen? Fantaseren. Durven dromen is goed voor een dorp dat inmiddels zoveel voor de kiezen heeft gekregen. Of hebben jullie alle eerste schadebedragen vanwege de aardbevingen die je hoort rondzingen in ons dorp, nooit eens bij elkaar opgeteld? En zouden we bijvoorbeeld toch niet eens moeten nadenken om de zo ‘kostbaar geachte weidegrond’ rondom ons dorp om te zetten in iets waar iedereen, en mensen in en van buiten ons dorp, uit heel de regio van kunnen profiteren. In plaats van twee of drie agrarische ondernemers die de beschikking hebben over een heel groot gedeelte van de ruimte in het buitengebied van ons dorp. Hoezeer ik persoonlijk ook houd van het boerenbedrijf. Ik ben er als het ware in het zuiden in opgegroeid. Uitgerekend melkveehouders en hun organisaties roepen aoltied dat ons cultuurhistorisch landschap juist door boerenhand is gedynamiseerd. In rond Nederlands, voortdurend door menselijk ingrijpen een andere vorm heeft gekregen. Maar waarom zouden we niet eens in dit proces wat verder gaan. Een nieuwe dappere stap vooruit nemen. Een landschap maken dat geënt is op weleer maar volstrekt van moderne snit. Even modern als onze modernste veehouderij. Een landschap dat niet zo vast gepunaised is als nu. Waar de ene boer als een gier zit te wachten tot de ander het loodje legt. Maar veel levendiger en dynamischer, met meertjes, plassen, grote gebieden als een soort schiereilanden boven de stad Groningen. Waarom zouden we niet omdat ons dorp binnen het Groninger dorpencircuit altijd een voortrekker is geweest, mogen verkennen of het mogelijk is een grote plas water te bergen aan één kant van Onder13

dendam. Een oplossing, die vele functies in zich kan verenigen. Een mogelijkheid om weide- en watervogels terug te brengen die nu weinig kans meer krijgen. Doordat de keuze voor één bepaald ondernemingstype in de moderne melkveehouderij een verbond met de vrije natuur in feite uitsluit. Die keuze, die zeer modern is en die ik bewonder vanwege zijn mechanisch en digitaal vernuft, kent eigenlijk geen echt weidebeheer meer. Slechts raaigrasproductie onder de meest efficiënte omstandigheden. Gras als voer voor grote aantallen koeien in open ligboxstallen die een miljoen of drie euro alleen per stuk kosten. Daar zijn grote egale percelen voor nodig met weinig watergangen. Zodat het ingehuurde loonbedrijf snel en efficiënt kuilgras kan oogsten en opslaan. Vaak in een of twee dagen zijn die zestig of meer hectares grasland geschoren. Waterberging, dat voor meer doeleinden kan gebruikt worden. Water sparen voor droge periodes. Herinnert niemand zich meer de droge koude lentes die we nu al meerdere jaren hebben meegemaakt? Je plantte wat uit in de moestuin en het kwam bij gebrek aan water niet eens op. Weiden met grote gele plekken in april, precies wanneer de bodemtemperatuur zodanig is dat de graspollen een groeiprikkel krijgen, maar nauwelijks kunnen groeien door gebrek aan vocht. Water dat recreatie kan dienen en het recreatieprofiel van Onderdendam kan verbreden. Water waar aantrekkelijke aardbevingsbestendige woningen in kunnen worden gebouwd. Terug naar de realiteit van nu. De eerste moeizame winterzondag, 22 november. Met natte sneeuw, hagelbuien exact op het moment, 14u08, dat ik dit schrijf. Gisteren zag ik op het Betonpad aan de oostkant van ons dorp voor het eerst kramsvogels.

'Een meidoornstruik kan door een horde van 100-en kramsvogels in een moment worden leeggegeten...' (stockfoto)

Met hun komst is voor mij de winter pas echt begonnen. Kramsvogels [Turdus pilaris] en koperwieken [Turdus iliacus] zijn van verre herkenbaar omdat ze in grote groepen van minimaal honderd exemplaren, luid schreeuwend, ‘tsjak-tsjak-tsjak’, operen. Ergens op

neerstrijken, een weiland of een meidoornstruik met vruchten die sinds de zomer op hen hangen te wachten. Het zijn trekvogels uit Scandinavië. Én sneeuwwaarschuwers. Ze trekken voor de sneeuw uit. Daar zit natuurlijk een vorm van logica in. De groepen zijn zo groot, vaak groter dan spreeuwenkoppels, dat ze met zijn allen en voor hen allen, metéén eten moeten vinden. Om te zorgen dat de groep niet uit elkaar valt. En die massa is hun tactisch wapen. Waar zij met vijfhonderd komen, ziet de rest van de vaste vogelpopulatie in een gebied, spreeuwen, mussen, kraaien, kauwtjes en merels die op hetzelfde voer uit zijn, wel in dat zij beter even plaats kunnen maken. Kramsvogels zijn echt de Hunnen van de vogelwereld. Ten slotte stuurde SiebKlaas Iwema de vaste fotograaf van deze rubriek me deze maand. Twee prachtige foto’s van een ransuil.

'Hoe prachtig kan een ransuil in close up zijn...!'

'Overdag rusten ransvogels uit wachtend op de schemering waarin ze geluidloos vliegen. Een muis die vertrouwt op zijn gehoor, heeft geen enkele kans..'

En het laatste bericht. Vandaag nog gezien, dik en ‘blozend’ de vier jongen van de fuut in het Boterdiep richting Fraamklap, een zeer late leg, leven niet alleen nog. Ze zijn ook nog eens zo hard gegroeid dat een meerkoet in de bocht voor het huis van Dethmer Jonkhoff en Afiena Benthem het nodig vond ze aan te vallen. Uit angst voor concurrentie. Want ze waren nu even groot als hij. Wie nog meer opmonterende berichten heeft over de natuur in en rond ons dorp, het bekende adres luidt: Kees Willemen, Bedumerweg 48, 9959 PH Onderdendam Tel.050-3049464/06-18849215 E-mail: [email protected] Op Facebook en www.sikkom.nl kunt u mijn dagelijkse fratsen in het buitengebied ook volgen: https://www.facebook.com/

14

BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS Huisartsenpost Na 17.00 uur en voor 8.00 uur, in het weekend en op feestdagen. Tel: 0900-9229 Tandarts In het weekend is er om 11.00 uur en 17.00 uur een spreekuur. Buiten deze spreekuren is de verantwoordelijk tandarts na telefonisch overleg te consulteren. Naam en telefoonnummer van de dienstdoende tandarts is te beluisteren op de telefoonbeantwoorder van uw eigen tandarts. Apotheek De Vlijt 4 te Bedum tel. 050-301 52 72 In het weekend en op feestdagen gesloten. Buiten openingstijden voor spoedgevallen contact opnemen met Apotheek Hanzeplein, Hanzeplein 122, Groningen tel. 0900-1115020 Uitvaartvereniging De Laatste Eer Secretaris en ledenadministratie: D. Huisman, Trekweg naar Onderdendam 29, 9951 SE Winsum Tel: 050-3049361 Uitvaartverzorger G.J. Sikkema - Gebr. Gootjesstraat 39, 9953 PV Baflo Tel: 0595-424222 Dierenartsen Dierenartsenpraktijk Van Stad tot Wad, Bedum Voor gezelschapsdieren: 050-3014260 Voor landbouwhuisdieren: 0596-518242 Dierenartsenpraktijk Noord West Groningen, Winsum Tel: 0595-441800 Politie / Brandweer / Ambulance: Alarmnummer 112 Politie, niet dringende meldingen 0900-88 44

Kerkdiensten Ned Hervormde Kerk December 6-dec 19.00 uur ds. M. Kreuk, Noordhorn 2e Advent 13-dec 19.00 uur ds. J.A. van den Berg, Groningen 3e Advent 20-dec 19.00 uur ds. W. van der Wind, Onstwedde 4e Advent 25-dec 19.00 uur ds. H. van Wingerden Eerste Kerstdag 27-dec 19.00 uur prop. J.A.A. Geerts, Heiligerlee 31-dec 19.30 uur ds. H. van Wingerden Dienst in Bedum

15

AGENDA:

Redactie Nijsjoagertje

10 december 20.00 uur bijeenkomst NAM over bestemming Boerderij Grote Haver in het dorpshuis.

Bijdragen van: Kees Willemen, Afiena Jonker, Inge Zwerver, Petra Ros, Hetty Slagter, Carolien Zuidhof, Hans Stoelinga

16 december 18.15 uur kerstviering met leerlingen van CBS De Haven in de Hervormde Kerk, Bedumerweg 15.

Foto’s: Sieb-Klaas Iwema, Johannes v.d. Helm, Annemiek Wassenaar, Frits Keller.

17 december om 19.30 uur bijeenkomst over oprichten van plaatselijke commissie voor de Gereformeerde Kerk, Bedumerweg 34.

Toezichthouders: Inge Zwerver, Martijn Heemstra, Annemieke Neuteboom, Dethmer Jonkhoff en Eddy Buisman.

18 december 20.00 uur Barokensemble Balestrini Consort in concert in de Hervormde kerk, Bedumerweg 15

Eindredactie en opmaak: Annemiek Wassenaar Bedumerweg 12, 9959 PG Onderdendam [email protected]

19 december 14.00-17.30 uur kerstmarkt in het dorpshuis. 24 december 12.00 uur kerstbuffet Verzoamelstee, in ons dorpshuis. Dit is nog onder voorbehoud en opgeven is verplicht.

Kopij is van harte welkom! Heeft u een nieuwsbericht voor onze dorpskrant of kent u een mooi verhaal over Onderdendam van vroeger of nu? Wilt u een oproepje doen? Of misschien een huwelijksaanzoek? Het kan allemaal.

24 december om 21.00 uur Kerstzangdienst in de Hervormde Kerk van Onderdendam. En natuurlijk……..iedere zaterdagmiddag vanaf 17:00 uur een gezellig hapje en drankje in het dorpshuis.

Stuur uw kopij het liefst per e-mail en uiterlijk maandag 21 december 2015. Donaties:

Wist u dat u het Nijsjoagertje in full colour kunt lezen op www.onderdendam.com?

Richtbedrag € 7,50 per jaar. Graag op rekening: NL78INGB0009014281 t.n.v. ‘t Nijsjoagertje

16