Nieuwe strategie voor Wiskunde en Informatica

Genetisch bepaald ettertje bestaat Niet privaat/4

Poederstraling/8

Cultuur/6

4 november 1999 / jaargang 42

En verder: Dag van het Ontwerp “Reflectie invoeren ‘On the Move’/3 op de TUE is missieITEA-office naar TUE/5 werk”/7

Informatie- en opinieblad van de Technische Universiteit Eindhoven Redactie telefoon 040 247 29 61 fax 040 245 60 33 e-mail [email protected]

In ‘t kort Ruud Janssen cum laude gepromoveerd

Nieuwe strategie voor Wiskunde en Informatica Binnen de faculteit Wiskunde en Informatica wordt gewerkt aan een beleidsplan waarin de strategie die de faculteit de komende jaren gaat volgen, uitgewerkt wordt. Een eerste, interne versie van het informatica-deel is waarschijnlijk na de kerst klaar. Het andere gedeelte, dat dieper in zal gaan op de toekomst van de capaciteitsgroep Wiskunde zal later volgen. De faculteit Wiskunde en Informatica heeft verschillende problemen die ze het hoofd moet bieden. Zo is de instroom van Wiskunde-studenten dramatisch laag. Ook ten opzichte van de ons omringende landen blijft het aantal Nederlandse wiskundestudenten behoorlijk achter. Informatica heeft grote moeite om te voorkomen dat het personeel overstapt naar het bedrijfsleven. Ook het vinden van nieuwe mensen is een opgave omdat veel informatici een lucratieve baan in de commerciële sector verkiezen boven een baan op de universiteit. “Als je ze aanstelt, zijn ze alweer weg”, zegt decaan prof.dr. Jan Kees Lenstra.

Toch overweegt de faculteit een aantal nieuwe vacatures op te vullen met nieuwe, jonge hoogleraren. Vooral om zich op een andere manier te profileren naar buiten toe. “Wat Informatica betreft begint het één en ander zich nu uit te kristaliseren”, aldus Lenstra. “We denken ook aan het nauwer afbakenen van bepaalde gebieden. Toegepaste informatiesystemen bijvoorbeeld, horen wellicht niet bij Wiskunde en Informatica thuis maar bij de capaciteitsgroep Informatie en Technologie van TeMa. Dat zouden we beter kunnen afstemmen met andere faculteiten.” Om de lage instroom bij Wiskunde het hoofd te bieden, moeten er volgens decaan Lenstra keuzes gemaakt worden. Lenstra: “Het aantal wiskunde-studenten is landelijk gezien de afgelopen jaren gedaald van vijfhonderd naar 160. Nu studeren er 28 studenten Wiskunde aan de TUE. Dat is een factor drie minder dan vroeger. Je moet dus goed na gaan denken hoe je zo’n vakgroep in stand kunt houden.” Over de precieze invulling van de strategie wil Lenstra nog geen uitspraken doen./

.

Hoogste punt De nieuwbouw van het Twinning Center Eindhoven, een gebouw met bedrijfjes van veelbelovende ICT-starters, bereikte donderdag 28 oktober zijn hoogste punt. Ad Pastoor, voorzitter van de Raad van Commissarissen van Twice Eindhoven, hees ter gelegenheid van deze feestelijke gebeurtenis de Twinning-vlag naar het hoogste punt van het gebouw. In april

werd begonnen met de nieuwbouw, die over vier maanden klaar zal zijn. In februari ging het Twinning Center Eindhoven van start. De ICT-starters zijn tijdelijk ondergebracht in het Paviljoen. Behalve in Eindhoven zijn er ook in Amsterdam en Enschede Twinning Centers. Foto: Bart van Overbeeke

D66: minister niet klemzetten met ov-kaart PvdA, CDA en D66 willen dat de minister gaat praten met de vervoerbedrijven over een nieuwe ov-kaart in de huidige vorm. Het huidige contract voor de ov-kaart loopt 31 december 2002 af. Een aantal fracties wilde vorige week zelfs een motie indienen om hun standpunt kracht bij te zetten. Deze uitdrukkelijke wens van de kamerfracties heeft tot gevolg dat de minister bij de onderhandelingen met de NS te veel klemgezet wordt. Dat vindt kamerlid Bert Bakker van D66. Bakker viel hierover zijn medekamerleden vorige week in de kamer aan. “D66 is ook voor de ov-kaart. Maar we moeten

als kamerleden een beetje afstand houden van de onderhandelingen,” aldus Bakker tegen Cursor. “Als de handen van de minister te veel gebonden zijn, krijgt de NS de kans rustig achterover te leunen bij die onderhandelingen. Dat is zeker niet in het belang van de studenten.” Hermans heeft voor de onderhande-

lingen een aantal mogelijkheden. In ieder geval de week-weekend kaart, maar ook een kortingskaart in combinatie met geld terug, waarbij de kortingskaart op verschillende manieren vorm kan krijgen. Camiel Eurlings, kamerlid voor de CDA, meent overigens wel dat minister Hermans een voorkeur zou moeten uitspreken voor een van de alternatieven. De huidige ov-kaart bevalt goed, vindt Eurlings, evenals de fractieleden van PvdA, Groen Links. Eurlings vindt niet dat de

minister met de handen gebonden is als hij vooraf een voorkeur uitspreekt. “Wanneer daar in 2002 financiële consequenties aan vastzitten, zal de minister toch terug moeten naar de Tweede Kamer om daarover te praten. Dan zijn alternatieven voor de Kamer gewoon bespreekbaar”, aldus Eurlings. Om de minister te dwingen een voorkeur uit te spreken overwogen een aantal fracties een motie in te dienen. Daar was Bakker van D66 dus tegen.

Net als het CDA staat D66 overigens niet onwelwillend tegenover het idee dat studenten buiten de spits gaan reizen. Bakker: “ Ik sta niet te springen, maar ik sta wel open voor het idee om de spits te spreiden. Dat scholen en universiteiten eventueel later beginnen met colleges, past daar in. Maar je hoeft dat niet alleen bij het onderwijs in te voeren.” Als er plannen in deze richting komen, vindt Bakker wel dat de ov-kaart op elk tijdstip geldig dient te blijven./

.

De 29-jarige IPO-onderzoeker Ruud Janssen is dinsdagmiddag 2 november cum laude gepromoveerd op zijn proefschrift ‘Computional Image Quality’ waarin hij een nieuwe definitie van beeldkwaliteit introduceert. Het is voor het eerst sinds 1970 dat er iemand op de TUE cum laude promoveert. De mogelijkheid om ‘met lof’ te promoveren werd afgeschaft omdat er teveel promovendi waren die deze eretitel gegund werd. De mogelijkheid om cum laude te promoveren is op veler verzoek opnieuw ingevoerd. Er is een strenge procedure opgezet om te voorkomen dat de toevoeging ‘cum laude’ opnieuw devalueert. Eerst buigen twee commissies zich over het proefschrift. Beiden moeten achter de nominatie staan. Uiteindelijk besluit de promotiecommissie of het cum laude definitief toegekend wordt. Er zullen aan de TUE per jaar maximaal tien promovendi cum laude afzwaaien.

Nieuw onderzoeksbedrijf De drie technische universiteiten starten een nieuw onderzoeksbedrijf, Avantium bv. geheten. Behalve de universiteiten doen ook bedrijven als Shell, Akzo Nobel en SmithKline Beecham mee. De instellingen bundelen in dit nieuwe bedrijf vooral hun chemische onderzoek met robots. Het gaat met name om de geautomatiseerde synthese van nieuwe katalysatoren en de optimalisatie van scheidingsprocessen en de omstandigheden in een reactor. “Als universiteit alleen zouden we dit nooit kunnen opbouwen”, aldus prof.dr. Rutger van Santen, die betrokken is bij het onderzoeksbedrijf.

4 november 1999 Cursor 2/ Mensen

/Afscheid Na ruim 36 jaar werkzaam geweest te zijn bij de TUE neemt Toon van Elten afscheid. U bent op 25 november vanaf 16.30 uur van harte welkom op zijn afscheidsreceptie in het PVOC. U kunt een bijdrage voor zijn afscheidscadeau afgeven bij Monique van Duijnhoven HG 5.41. Prof.ir. J. Leering houdt op 12 november om 16.00 uur in de Blauwe Zaal van het auditorium zijn afscheidscollege ‘Enkele voorbeelden van recente beeld-architectuur in Nederland’. Hij was werkzaam als hoogleraar aan de faculteit Bouwkunde.

/Bedankt

Dieter Hammer “Samenwerking tussen faculteiten nodig” Brigit Span Foto: Bram Saeys Video, televisie, audio-apparatuur, camera, kopieermachine en computer. Allen zijn uitgerust met een embedded system , een soort van ingebouwde computer. “Je ziet aan de buitenkant niet dat er een computer in zit, en het zal de meeste mensen ook een worst zijn dat het zo is. Als het apparaat maar werkt”, zegt prof. dr. Dieter Hammer, samen met prof. dr. ing. Jochen Jess de organisator van de lezingen van EESI, het Eindhoven Embedded Systems Institute. “Embedded systems worden complexer en moeten steeds meer kunnen. Er worden steeds meer eisen aan de snelheid gesteld. Als je bijvoorbeeld op de knop van de afstandsbediening van de tv drukt, moet de tv binnen een seconde reageren. Het wordt steeds moeilijker om zoiets voor elkaar te krijgen. De industrie worstelt hier mee”, stelt Hammer. De lezingen van

het EESI gaan over embedded systems. Ze zijn twee keer per maand, tot en met 5 januari 2000. Op het lijstje van sprekers staan namen van professoren van de universiteiten van Bern, Parijs, Braunschweig, Leuven, Twente, Eindhoven, Wenen, Dortmund en Hannover. Bedrijven als Philips en ASML leveren ook mensen voor lezingen. Op 3 november is het woord aan ir. Sjir van Loo, werkzaam bij Philips Research Laboratories in Eindhoven. Het doel van de lezingen is drieledig. Hammer: “We willen naamsbekendheid voor het EESI. Verder halen we interessante mensen hier naar toe en kunnen we dankzij de sprekers meer vaart zetten achter het opstarten van activiteiten.” Een manier op de complexiteit van de systemen in de hand te houden is goede architectuur –opbouw- van het systeem. “Het zijn de bouwblokken en structuur, eigenlijk te vergelijken met een huis. De archi-

tectuur is de eerste opzet van het uiteindelijke resultaat. Daarom besteden wij daar aandacht aan in de lezingen.” Behalve met lezingen houdt het EESI zich bezig met onderzoek en loopt er een aantal projecten over architectuur in embedded systems. Het EESI is begin vorig jaar opgericht met het doel onderzoek en onderwijs op het gebied van embedded systems samen met de industrie van de grond te krijgen. “Hierdoor kunnen de soft- en hardware kant dichter bij elkaar komen, zowel bij bedrijven als hier op de TUE. Er bestaat hier een klassieke faculteitsstructuur, met grote afstand tussen de faculteiten. Bij embedded systems is een multidisciplinaire aanpak echt nodig, omdat software en hardware daarin samen moeten werken. Je hebt niets aan een computer zonder de programma’s. Daarom moeten we hier aan de TUE samenwerken. Die lezingen en het EESI zijn daarvoor een leuk middel.” Een eerste stap is daarin al gezet,

Redactie Fred Gaasendam (hoofdredacteur), Gertjan Harberink, Han Konings, Estella Kuppens (eindredactie), Brigit Span, Gerard Verhoogt Aan dit nummer werkten verder mee Nienke van Maris, Maaike Slingerland, Dieter Wouters Foto’s Bart van Overbeeke, Bram Saeys Redactieraad mr.drs. Ben Donders (secretaris), prof.dr.ir. Jan de Graaf (voorzitter), drs. Maarten Pieterson, prof.dr. Frans Sluijter, A. Vianen Basisvormgeving Koos Staal bno Lay-out Esther Valk Druk Drukkerij E.M. de Jong B.V. Baarle Nassau Advertenties Van der Meulen Promotions, Postbus 413, 9200 AK, Drachten, tel. 0512 520936, Redactie-adres TUE, W-hal 1.25, postbus 513, 5600 MB Eindhoven, tel. 040 2472961/2472236, fax 040 - 2456033, e-mail: cursor @ cur.tue.nl, www.tue.nl/cursor Abonnement (fl. 105,-)

.

/IPO-colloquia Dr. R. van Geel (Kompagne) (‘Prediction of speech acts in scriptalker - a communication aid for the non-vocal’) vrijdag 5 november, 11.00 uur. Prof. Dr. Nelly Oudshoorn (Centre for Studies of Science, Technology and Society, Universiteit Twente) ‘Design Cultures in ICT’ vrijdag 12 november, 11.00 uur. Prof. Dr. A.J.M. Houtsma (IPO) ‘Noise, environment, and the ‘acoustic dilemma’ vrijdag 19 november, 11.00 uur. Prof.dr.ir. J.E.W. Beneken (Platform for Medical Technology, Technische Universiteit Eindhoven) ‘Platform Medische Technologie; praktijkgestuurd onderzoek’ vrijdag 3 december, 11.00 uur.

De week van/Karel

Cursor/Colofon © 1999. Auteursrechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande toestemming van de hoofdredacteur. De redactie behoudt zich het recht voor om aangeboden artikelen te wijzigen

getuige de samenwerking van de faculteiten Wiskunde en Informatica en Elektrotechniek in het EESI. Een andere band die wordt versterkt door de lezingen, is die met de industrie. “Je kunt zoveel uitwisselen en knoopt steeds weer een persoonlijk gesprek aan.” De bedrijven die op de lezingen afkomen, komen veelal uit de regio Eindhoven. “Je moet niet verwachten dat mensen hiervoor uit heel Nederland komen, dat kost een halve dag reizen en de meesten hebben het daar te druk voor. Misschien zit er in de toekomst wel een congres in op het gebied van embedded systems , maar voorlopig houden we het bij de lezingen.” Hammer en Jess staan zelf niet op de lijst van sprekers, terwijl ze wel thuis zijn in de materie. Dat is bewust gedaan, vertelt de hoogleraar. “Omdat we net zijn begonnen, willen we ons op de achtergrond houden. Volgend jaar willen we wel een lezing geven, maar nu komen andere mensen aan het woord.”/

De Faculteit Bouwkunde en de Capaciteitsgroep FAGO hebben mijn vrouw en mij op 23 september in de gelegenheid gesteld om afscheid te nemen van iedereen waar ik zolang en zo plezierig mee heb samengewerkt. Van velen heb ik veel aardige en gemeende afscheidswoorden en daarbij vaak een geschenk ontvangen. De sfeer, de speeches, en het zang-afscheid met als solist Wim van de Ven vonden wij fantastisch. Een en ander ligt bovendien vast in briljante foto’s van Ben Elfrink. Wij denken er met veel goede herinneringen aan terug, en ik hoop met velen contact te onderhouden. Ir. Bart Wolfs

Karel Vromans, medewerker boekhandel Van Piere in de Hal van de TUE

Heren portiers, tot morgen.

Maandag: Agenda voor de komende week doorgenomen en besproken met Anton en Barry. Ik lees tijdens de koffie dat de studentenvoetbalclub ‘pusphaira’ gewonnen heeft. Proficiat mannen, die draaien goed mee in de competitie. In het auditorium even een kijkje genomen in verband met de voorlichtingsdagen. Verder nog een email over een boek van Richard Bird en Anne Kaldewaij beantwoord.

Woensdag: Vandaag komt Vanessa van Pearson Education de nieuwe vertegenwoordiger Mark introduceren. Veel succes toegewenst Mark! Willem gebeld dat ‘The holy scriptures’ binnengekomen is. Die ‘Adams’-boeken zijn er nu nog steeds niet. Hoe kan dat? Ik hoor dat van Amy Groskamp-ten Have’s klassieke boek over etiquette een vernieuwde editie is verschenen. Het zal me benieuwen wat dat wordt!

Dinsdag: Eerst de zichtzending voor de bibliotheek klaarmaken. Driysen vraagt naar literatuur over tandwielen. Duitse uitgevers geven nog wel eens goede boeken op dit gebied uit. Onze gezamenlijke nieuwe website ‘boekenmeer’ bekeken en hierbij wat kanttekeningen geplaatst. Jan belt voor Montyn’s ‘Over de tijd’. Komt in orde. Meneer Hunter koopt zijn ‘Trouw’. Nu kan ik tenminste rustig afsluiten.

Donderdag: Wanneer er met Oxford University Press gesproken wordt, is het altijd interessant. Vooral nu er voor het komende voorjaar een nieuwe publicatie van Abraham Pais wordt aangeboden. Ton belt me over de ruimte waarin we tijdelijk gevestigd zijn. De ruimte is perfect Ton, die sfeer van geluidmakende machines heeft ook wel wat. En de mensen die ons soms toejuichen vanaf de tribune

(loopbrug), nou ja, daar wennen we wel aan. Vrijdag: Na die fantastische zomer die we gehad hebben, kondigt zich toch een wat frissere periode aan. Nogal mistig! Deelname van Symposium Nederlandse Natuurkundige Vereniging op zeventien maart a.s. besproken. Interessante presentator en programmering. Het thema is fysica, chemie en bedrijf. Na telefonisch overleg met de uitgever is de herdruk van ‘t Hooft’s ‘Bouwstenen van de schepping’ maandag weer leverbaar. Nog een korte evaluatie met de mannen gehad. Snel de agenda voor de komende week doorgenomen, de mensen een fijn weekend toegewenst en that’s it.

Cursor 4 november 1999 Nieuws /3

Dag van het Ontwerp richt zich op vervoer De TUE focust zich de laatste jaren steeds intensiever op ontwerpen. Momenteel is binnen de Eindhovense universiteit een onderwijsvernieuwing gaande, die ertoe moet leiden dat ontwerpgericht onderwijs (OGO) een wezenskenmerk van de TUE wordt. Daarnaast huisvest de TUE de grootste postdoctorale ontwerpersopleiding van Nederland: het Stan Ackermans Instituut. Niet vreemd dus dat de TUE volgende week donderdag gastvrouw is op de Dag van het Ontwerp. ‘’Bedrijven, instellingen en ontwerpers met elkaar in contact brengen en de kracht van de regio laten zien door de aanwezige combinatie van kennis, creativiteit en maakbaarheid.’’ Met deze openingszin steken de organisatoren van de Dag van het Ontwerp van wal in de bijbehorende brochure. Leopold Manche, die vanuit Studium Generale de bijdrage van de TUE aan deze dag coördineert, is enthousiast over het scala aan activiteiten op donderdag 11 november . Manche: ‘’De dag begint met een bezoek aan de expositie ‘Vision of the Future’ in het Evoluon. Daarna is er een rondleiding door de Design Academy Eindhoven. ‘s Middags vinden in het auditorium een symposium en drie workshops plaats. In de hal is een Innovatiemarkt en aan het eind van de middag volgt de opening van de tentoonstelling ‘Van Chip tot Mode’.”

Cityshopper Het symposium, de workshops en de markt spitsen zich toe op vervoer en mobiliteit. Het motto van de Dag van het Ontwerp luidt dan ook ‘On the Move’. Lidewij Edelkoort, trendwatcher en bestuursvoorzitter van de Design Academy, zal tijdens het symposium vooruitblikken naar het personenvervoer in het jaar 2040. Daarna komen twee vervoersconcepten aan de orde, waarvan de ontwerpers hopen dat die in een nabije toekomst kunnen bijdragen aan een verbeterde mobiliteit. Zo zal Wim van Wouw inzicht bieden in het Cityshopperplan, waarvoor een haal-

Dat netwerk bestaat uit een automatische voertuiggeleiding (onder andere magneetstrippen), die relatief eenvoudig kan worden aangebracht op het bestaande netwerk. Volgens Manche is de opbouw van een stad doorslaggevend voor een eventuele succesvolle invoering van dit systeem. ‘In Den Bosch kan het, in Rotterdam niet.’ Tegenover de Cityshopper stelt de Deense uitvinder Palle Jensen zijn flexibel stedelijk mobiliteitssysteem: het RUF-systeem. Elektrisch aangedreven voertuigen verplaatsen zich via een soort centrale monorail. Bij het verlaten van het centrale netwerk hebben de voertuigen een

Personenvervoer in de toekomst

baarheidsstudie wordt verricht in Den Bosch. De Cityshopper is een vierpersoons elektrisch voertuig, dat vervoer van deur tot deur mogelijk moet maken. Via een computersysteem en andere toepassingen van moderne telematica kunnen Cityshoppers automatisch naar elk gewenst punt van een infrastructuurnetwerk gestuurd worden.

actieradius van vijftig kilometer. Volgens Jensen de ideale oplossing om vervoer van deur tot deur mogelijk te maken, waarbij het centrale computergestuurde systeem filevorming voorkomt.

Zeppelin Ook in de drie workshops is aandacht voor vervoer en mobiliteit. Zo zal het mogelijk zijn om onder bege-

Een klapschaats, te zien op de tentoonstelling ‘Van Chip tot Mode’. Foto: Bart van Overbeeke

leiding van medewerkers van TNO Industrie te brainstormen over allerlei concepten van mobiliteit over korte afstand. Doel hierbij is om mensen uit de auto te krijgen. Vanuit de Design Academy wordt de zeppelin onder de loep genomen. Hoe zou de infrastructuur hiervoor eruit moeten zien? De derde workshop houdt zich bezig met virtueel teamwerk op ontwerpgebied. United Brains, een samenwerkingsverband tussen de TUE, het European Design Centre en Fontys Hogescholen, laat zien hoe met gebruikmaking van een hoogwaardig onderling netwerk een product ontwikkeld kan worden. In dit geval een metalen product dat onderdeel uitmaakt van een mobiliteitstoepassing. Het zal de deelnemers duidelijk worden dat door toepassing van nieuwe mediainteracties (videoconferencing, video on demand, applicationsharing) sneller meerdere ontwerpcycli kunnen

worden doorlopen. Tot slot zal in de hal van het hoofdgebouw de tentoonstelling ‘Van Chip tot Mode’ worden geopend. De expositie, die loopt tot 6 december, belicht een aantal aspecten van het ontwerpproces. Volgens Manche soms met zeer verrassende uitkomsten. Hij wijst hierbij op de ontwikkeling van de zogeheten voedselkaars. De ontwerper hiervan heeft het ontwerpproces in wezen omgedraaid. Manche: ‘’Hij redeneerde dat een kaars zowel licht als warmte geeft. Vervolgens heeft hij gekeken op welk gebied die twee te combineren zijn. Dat leverde een kaars op die je ‘s avonds in je tent kunt gebruiken als lichtvoorziening èn als hittebron om een voedsel op te verwarmen.’’/

.

Wie deel wil nemen aan deze dag, wordt aangeraden te kijken op internetpagina: www.dagvhontwerp.nl. Hier kan men zich ook inschrijven en doorklikken naar andere relevante sites.

Prof. Hemker geeft Holstlezing

Proctor & Gamble

De Holstlezing wordt dit jaar gegeven door prof. dr. H. Hemker. Hij is emeritus hoogleraar Biochemie aan de Universiteit Maastricht en directeur van Synapse BV. De titel van zijn voordracht luidt: Een bloedstollende gebeurtenis. Dit jaar vindt de lezing plaats op donderdag 18 november om 16.00 uur in de Blauwe Zaal van het audi-

torium. De lezing werd in 1976 ingesteld ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van de Technische Universiteit Eindhoven. Prof. dr. Gilles Holst, de eerste directeur van het Natuurkundig Laboratorium van Philips, heeft zijn naam gegeven aan deze lezing die jaarlijks wordt georganiseerd./

.

In ‘t kort Stagiair wint wereldreis Willem Veekens, student Technische Bedrijfskunde, heeft door zijn stage bij de TNT Post Groep (TPG) een wereldreis gewonnen. Veekens was een van de drie stagiairs die door TPG beloond werden voor hun uitmuntende afstudeerverslagen en de presentatie daarvan. De student viel in de prijzen voor zijn afstudeerverslag over een registratiemodel voor export briefpost. Na de reis, die drie maanden zal duren, mag Veekens zes maanden bij TNT Express in Hong Kong gaan werken.

Duurzame ontwikkeling In december gaat het voor alle studierichtingen openstaande multidisciplinaire Project Duurzame Ontwikkeling (OC704) weer van start. De opdrachten liggen op het gebied van milieu en energie en worden aangereikt door bedrijven of overheid. Dit project heeft een omvang van 4 SP. Voor natuurkundestudenten geldt dit vak als multidisciplinair project in het vijfjarige curriculum. Het vak is verplicht voor studenten die het TDO-certificaat willen behalen. Aanmelden vóór 19 november bij het centrum TDO. Inschrijven: PAV. A. 58, tst. 4463. Het keuzevak Technologie en Duurzaamheid geeft een basis in de milieu/energieproblematiek en bijbehorende analysemethoden, maatschappelijke aspecten en technologische oplossingsrichtingen. De cursus in het wintertrimester is met name bedoeld voor studenten BMT, Bdk, TEMA en Wsk/I. Aanmelden voor 1 december bij PAV. A.59, tst. 4463, [email protected]. Voor B, E en N start dit keuzevak in het derde trimester, evenals de verplichte cursus voor T (6S040).

High Tech Automation

4 november 1999 Cursor 4/ Opinie

DJE

BEL

RON

Werkdruk

En ik vind... onderwijs aan deze universiteit zo stiefmoederlijk wordt behandeld. Maar dat valt prof. Derkse niet te verwijten.

Wijsbegeerte (2) De reactie van prof. Derkse op mijn opinie in Cursor/6 noopt mij tot een nadere toelichting van mijn ingezonden stuk. Voor alle duidelijkheid: dat behelsde de mate waarin de TUE invloed kan uitoefenen op de aanstelling van bijzondere hoogleraren en was niet bedoeld als kritiek op het functioneren van prof.Derkse of van wie dan ook. Graag wil ik hier op een aantal punten van het stukje van prof. Derkse ingaan: 1. Ik heb nergens gesuggereeerd dat er rond de leerstoelen wijsbegeerte iets onwettigs aan de hand zou zijn. Ik heb alleen gezegd dat de TUE geen invloed heeft kunnen uitoefenen op de feitelijke invulling van die leerstoelen, anders dan het uitspreken van een goedkeuring van een door een externe organisatie voorgelegd voorstel. 2. Ik heb nooit beweerd dat de vakken die door Derkse en Schuurman worden verzorgd verplichte vakken zouden zijn. Het is in mijn opinie al erg genoeg dat een inleiding in de filosofie hier slechts in de vorm van keuze-vakken wordt aangeboden. Maar dat die vakken dan ook nog slechts door bijzondere hoogleraren worden ingevuld is helemaal triest. 3. Wellicht dat Derkse het als zijn taak ziet om het onderwijs dat hij geeft zo breed mogelijk van opzet te maken, maar ik kan me toch niet voorstellen dat hij in zijn colleges kan ingaan tegen de officiële leer van de katholieke kerk. En dat sluit een open discussie over de leer van een aantal baanbrekende filosofen,

Cartoon: Cliff Hasham

Pim Lemmens

Luchtigjes

zoals Nietzsche, uit. 4. Natuurlijk benadert iedere filosoof zijn vak vanuit een bepaald perspectief. Maar een echte filosoof staat open voor een discussie over zijn standpunten en sluit in principe geen enkele vraag van bestudering uit. En dat is bij Schuurman beslist niet het geval. Wie zich daarvan wil overtuigen moet eens gaan kijken op www-pagina ‘http://www.stud.tue.nl/~vgsei/ schuurmn.htm’. Ik persoonlijk durf de stelling aan dat Reformatorische wijsbegeerte net zozeer wijsbegeerte is als creationisme wetenschap is. Nogmaals, ik heb in het geheel geen kritiek op het functioneren van de heer Derkse, noch op het kader van zijn aanstelling hier op de TUE. Maar de criteria die op de aanstelling van Derkse zijn toegepast zijn andere dan die men bij de invulling van de van Doorne-leerstoel denkt te gaan toepassen. Verder gaat het mij aan het hart dat het filosofie-

Niet privaat privaat stond boven het artikel op de achterkant van Cursor 7. Terecht want je behoefte te moeten doen in zo’n hok is niet fijn voor jezelf en voor je omgeving. Nee, op de camping zit je beter! Maar wat die Friezen betreft. Zouden die ook zijn blijven zitten als ze geweten hadden wat een verbouwing als deze allemaal met zich mee zou brengen. Bouwstof all over the place, koude, het inademen en opsnuiven van dieseldamp van de Bobcat (een binnenshuis sloopbulldozertje) en dat de luchtventilatie, nodig voor het verversen van de lucht in de ruimtes waar grote (kopieer)machines staan, ook nog eens uitvalt. De Friezen van de reprografie MOESTEN blijven zitten, ze hadden, cq kregen, geen keus! Je darmen laten werken kan op een wc op vloer 2, 3 ..... of zelfs nog bij het bestuur. Werken, arbeid verrichten in een omgeving als deze, daar wordt nogal luchtigjes over gedaan.

Martin van Gennip, Universiteitsdrukkerij

Een computer kan alles. Althans, zo lijkt het wel. Nu zou een computer zelfs zo iets persoonlijks als werkdruk kunnen meten. Is dit realistisch en is het wel nodig?

Mevrouw J. Heijmans Ambtenarencentrum Ik dacht dat het een geintje was, het lijkt me vreemd. Het lijkt wel enigszins op onze satisfactie peiling, maar toen maakte werkdruk maar een klein deel uit van de vragen die we gesteld hebben. Er zou wel meer aandacht voor moeten komen. Je ziet dui delijk dat er binnen het personeel anders over wordt gedacht: voor jonge medewerkers mag de werkdruk nog wat hoger, maar met het stijgen van de leeftijd neemt de werkdruk toe. Dat heeft ook te maken met het feit dat er van ouderen misschien wel wat teveel wordt verwacht. Niet alleen moeten ze meedoen met modernisering, maar ook meer en meer be drijfsmatig denken en werken. En dat leidt tot werkdruk.

Drs.ing. Jos Hermus Hoofd Stafafdeling Personeel en Organisatie Alles wat mensen met elkaar in contact brengt is goed. En op dat gebied doet het FNV heel goed werk. Zo’n computerprogramma is uitstekend als datgene wat eruit komt gerold niet als ‘waarheid’ wordt gezien, maar als opstapje om een gesprek tussen baas en werknemer te beginnen. Het is goed als er een discussie opgang komt. Maar een fenomeen als werkdruk is heel individueel bepaald. Vind de werknemer zijn werk leuk of niet, hoe is de persoonlijke situatie? Allemaal factoren die meespelen. Ik vind dat

er nu te weinig over gepraat wordt. Het onderwerp wordt gemeden omdat het als te moeilijk wordt ervaren. Kijk, mensen moeten leren om anders te gaan werken. Niet via informele circuits, maar gewoon formeel, de structuur doorlopen die de TUE is. Er is in ieder geval nog een lange weg te gaan.

Prof.dr. Wim Van Gelder Decaan Faculteit Technologie Management Ik sluit niet uit dat werkdruk in de toekomst via computers gemeten kan worden, maar de vraag is of de FNV iets ontwikkeld heeft dat toe pasbaar is voor ieder type orga nisatie. Nog een vraag die we moeten stellen is of de FNV wel in staat is om werkdruk te speci ficeren. Bijvoorbeeld bij een complexe organisatie als de TUE waar je onderzoekers hebt die vaak vijftig tot zeventig uur per week werken, lijkt me dat niet zo vanzelf sprekend. Je ziet ook vaak dat werk, hobby en persoonlijke idealen hierbij door elkaar lopen. Meer en meer mensen in deze maatschappij ondernemen ook meer in hun vrije tijd. Als je je dan zwaar belast voelt, is dat een samenloop van ver schillende activiteiten en niet noodzakelijk alleen van werk. Wat die computers betreft: voor mij hoeft het allemaal niet. Is het wel wenselijk om bestuurd te worden door computerprogramma’s? Belangrijker is een dialoog tussen wernemer en chef om zo tot een beter werkklimaat te komen.

Cursor 4 november 1999 Nieuws /5

Ieder jaar anderhalf keer de wereld rond

Gratis toegang tot Internet Wie gratis toegang tot het Internet wil krijgen, heeft sinds kort genoeg keuze. Zo is er Zonnet, Noknok en inmiddels ook Studenten.net. Deze organisatie heeft in de nieuwe informatiekrant van de IB-Groep een advertentie gezet die studenten attendeert op de mogelijkheid voor gratis internettoegang. Het gratis abonnement verschilt niet veel van de andere gratis providers, zij het dat Studenten.net studenten een POP3-account geeft, waarmee email offline kan worden gelezen met een emailclient als bijvoorbeeld Pegasus en niet online, zoals bij webmail via een browser wel het geval is. Inmiddels is echter ook Zonnet begonnen met het verstrekken van POP-mailaccounts, dus wat dat betreft zijn er geen essentiële verschillen. Het exclusieve bij studentennet lijkt dan ook vooral te schuilen in het feit dat er sprake is van een service voor studenten alleen. Nu is het aanmeldingsformulier bij Studenten.net in zoverre fraudegevoelig, dat ook niet-studenten zich kunnen aanmelden. Daarvoor moet iemand wel flink jokken, maar in principe is het mogelijk. Dat werpt de vraag op hoe Studenten.net controleert of de gegevens correct zijn. In ieder geval niet via de bestanden van de IB-Groep. “Studenten.net heeft als adverteerder gebruik gemaakt van onze infor-

matiekrant; verder gaat de samenwerking niet,” aldus Sietske Dijkstra van de IBGroep. “De enige reden dat we de advertentie hebben aangenomen is de mogelijkheid om op deze manier de verzendkosten van de informatiekrant te verminderen. Bovendien leek het ons wel een leuke aanbieding aan studenten.” Chris Limberger van Studenten.net: “We controleren de gegevens in principe niet op juistheid; dat zou praktisch gezien alleen al ondoenlijk zijn.” Rest de vraag hoeveel studenten gebruik zullen maken van de gratis internettoegang. Veel studenten hebben immers al via hun onderwijsinstelling gratis toegang tot het Internet. Met het aanbod van gratis internettoegang door diverse providers lijkt het er wel op dat een provider als Wish minder populair gaat worden. Deze organisatie vraagt namelijk eenmalig inschrijfgeld van bijna twintig gulden. Voor het gebruik van POP-mail dient daar ook nog eens 35 gulden per jaar extra voor betaald te worden. Zonnet claimde begin oktober al 100.000 abonnees te hebben. Doordat er nu meerdere providers zijn die gratis Internet aanbieden, is de vraag wat zo’n getal waard is. Een slimme student zal zich bij de drie providers inschrijven. Krijg je bij de ene niet gelijk een verbinding, dan kun je altijd de andere nemen./

.

Boze reacties na anonieme brief in blad faculteit Elektrotechniek Een storm in een glas water. Zo noemt redactielid ir. Rein van Asten van Facelift de reacties op een anonieme brief in het blad van de faculteit Elektrotechniek. De redactie deed een tijd geleden een oproep aan lezers om hun mening over de faculteit te spuien. Er kwam slechts één reactie, die anoniem werd geplaatst. De schrijver stelde hierin dat niemand zijn mond open durft te

Shell

doen op de faculteit over misstanden. De meerderheid van de redactie vond dat de brief toch moest worden geplaatst, al was het zonder naam van de schrijver. “De inhoud geeft een negatief beeld van de faculteit Elektrotechniek, maar we hebben ‘m toch geplaatst om de discussie op gang te krijgen”, zegt Van Asten. Vier reacties kreeg Facelift na het plaatsen van het anonieme schrijven. De mensen stoorden zich vooral aan de keuze van de redactie om het stuk zonder naam te plaatsen. “Volgens een andere brief was het toch allemaal niet zo slecht op de faculteit als werd voorgesteld in de eerste brief.” De storm is in ieder geval geluwd op de faculteit, zegt Van Asten./

.

Chauffeur Huub Loots werd voor één keer gereden door Henk de Wilt. Foto: Bram Saeys.

“Allemaal heb ik ze gereden. Ga maar eens in de Senaatszaal kijken. Iedereen die daar hangt, heb ik in de auto gehad.” Huub Loots, chauffeur van het College van Bestuur, was maandag 1 november veertig jaar in dienst. De zestigjarige Loots reed de afgelopen vier decennia zo’n kleine drie miljoen kilometer. “Ik maak 70.000 tot 75.000 kilometer per jaar. Per jaar anderhalf keer de wereld rond. En dat al veertig jaar lang, tel maar uit.” Chauffeur Loots begon zijn carrière in ’59 nadat hij uit militaire dienst kwam. De affiniteit met auto’s was er al, Loots

werkte in dienst als rij-instructeur. Na de eerste maanden had hij niet kunnen voorspellen dat hij veertig jaar later nog dagelijks op de weg te vinden zou zijn. “Het was ander werk dan ik gewend was”, aldus Loots. “Veel wachten. Terwijl het vroeger werken, werken, werken was. Aanvankelijk dacht ik, dit hou ik niet uit.” Gaandeweg kreeg hij er echter steeds meer plezier in. “Het is leuk, afwisselend werk waarbij je veel mensen leert kennen”, aldus de chauffeur. De jaren ’60 tot ’70 vindt hij achteraf gezien het leukst. “Dat waren de jaren

dat de gebouwen uit de grond gestampt werden. Een spannende tijd waarin veel gebeurde. Je was altijd onderweg. Maar nu is het nog steeds leuk hoor”, verzekert Loots. “Ik ga nog iedere dag fluitend naar mijn werk. Ik probeer er elke keer weer iets van te maken.” Loots jubileum ging niet onopgemerkt voorbij. De chauffeur en zijn vrouw werden door het College van Bestuur uitgenodigd voor een diner. Voor deze keer hoefde Loots niet zelf te rijden maar werden zijn taken overgenomen door college-voorzitter Henk de Wilt. /

Met 3,2 miljard Euro die de komende acht jaar te verdelen zijn onder een kleine tweehonderd projecten op ICT-gebied hoopt ITEA, een alliantie van Europese industriëlen, het onderzoek naar embedded software een stevig duwtje in de rug te geven. Het Itea-office dat zorg zal dragen voor de verdeling van het geld, is vanaf december op het TUE-terrein gehuisvest.

onder ook de TUE, onderzoek doen naar dit soort software, zal de nadruk toch vooral op de industrie liggen. ITEA is een van de uitwerkingen van het Eureka-project dat de Europese software-ontwikkeling wil stimuleren. Volgens Vincent Evers, directeur van het ITEAoffice, loopt Europa de kans achter te blijven bij een land als Amerika waar ook veel onderzoek gedaan wordt naar de ontwikkeling van slimme gebruiksapparatuur. Er is volgens Evers één product waarmee Europa voorop loopt. “De GSM-telefoon. In dat apparaat zijn ongeveer 1 miljoen instructies opgeslagen.” Aan de software die gebruikt wordt in consumentenelektroncia worden hogere eisen gesteld dan aan programmatuur voor computers. “Dit soort software moet niet alleen gebruiksvriendelijker maar ook betrouwbaarder zijn”, aldus Evers. Evers hoopt jaarlijks gemiddeld zo’n 25 projecten te kunnen steunen. Hiervoor zal elk jaar een soort inschrijronde, een

call, gehouden worden. Tijdens deze calls kunnen instellingen en bedrijven die aanspraak willen maken op een deel van het geld, zich aanmelden. Inmiddels is de tweede call achter de rug. “We willen flexibel blijven”, zegt Evers. “Daarom wordt elk project gedurende twee jaar gesteund.” Het ITEA-office telt vier mensen. Binnenkort zullen dat er waarschijnlijk vijf of zes zijn. Het kantoor wordt gevestigd bij het Eindhoven Embedded Systems Institute (EESI) in het Laplacegebouw. Het EESI neemt deel aan twee door ITEA gesteunde projecten. De TUE kan volgens Evers baat hebben bij de komst van het ITEA-office naar de campus. “We vormen natuurlijk een enorme informatiebron voor de universiteit”, zegt Evers. “Bovendien is voor geen enkele instelling de drempel om bij ons binnen te stappen zo laag als voor de TUE. Als ze daar geen gebruik van maken, ligt dat niet aan ons maar aan de universiteit. “/

. ITEA-office naar TUE

ITEA staat voor Information Technology for European Advancement en werd opgericht door een aantal grote bedrijven zoals Daimler-Chrysler, Nokia, Siemens en Alcatel. Het initiatief voor de samenwerking werd genomen door Philips. De alliantie wil vooral de ontwikkeling van software voor consumentenelektronica variërend van scheerapparaten en auto’s tot koelkasten en video’s stimuleren. ITEA gaat zowel grote als kleine projecten steunen. Hoewel verschillende Europese kennisinstellingen, waar-

.

In ‘t kort Cursussen Er zijn nog plaatsen beschikbaar bij de cursussen paardrijden en boogschieten. Deze cursussen vinden plaats op de dinsdagavond. Het paardrijden kost 150 gulden voor tien lessen. Die beginnen zodra er voldoende deelnemers zijn in Manege Sonniushof in Son, van 19.00-20.00 uur. Drie studenten kunnen zich nog aanmelden. Het boogschieten is van 19.30 tot 21.00 uur op de baan onder het bestuursgebouw. Kosten: vijftig gulden voor tien lessen. Bij voldoende inschrijving kan deze cursus meteen beginnen. Voor alle cursussen kun je inschrijven bij de administrateur van het sportcentrum, A. Reijnders. Een geldige sportkaart is verplicht. Meer informatie geeft Wim Koch ([email protected] / 040-2473232 ssc) coördinator PBA.

Studentenkerk Wim de Leeuw is zondag 7 november om 11.00 uur voorganger tijdens een oecumenische viering in de Studenten kapel, Kanaaldijk 6. Het koor staat onder leiding van Fred Vonk. Maandag 8 november kun je van 20.00 -21.00 uur Kundalini ‘Power’ yoga beoefenen in de dojo van het studentensportcentrum. Dit is een combinatie van dynamische lichaamsoefeningen, meditatie en mantrazang. Begeleiding en opgave: Elisabeth Fricker. In de dojo van het studentensportcentrum is dinsdag 9 november van 17.00 tot 18.00 uur Zenmeditatie. Deze vorm van meditatie is een weg naar het beste in jezelf, naar groei en evenwicht. Begeleiding en opgave: Martin van Moorsel.

4 november 1999 Cursor 6/ Cultuur

Genetisch bepaald ettertje bestaat “Wij zijn een ordelijk, weinig agressief ras en toch hebben we al meer dan tweehonderd miljoen soortgenoten de dood ingejaagd.” Dit klinkt erg maar als je weet dat het aantal moorden in het Engeland van de dertiende eeuw twintig keer hoger lag dan nu, valt het allemaal nog wel mee. Dat vertelde wetenschapsjournalist Marcel Roel vorige week woensdag toen hij bij Studium Generale een lezing gaf over geweld. Ook al voelen we ons beter, de mens behoort tot de familie van mensapen. De gorilla, oerangoetang en de chimpansee zijn als broers voor het menselijke ras. Ook deze familie van ons kan agressief uit de hoek komen. Gorilla’s plegen kindermoorden, oerang-oetangs verkrachten hun vrouwen en chimpansees folteren, castreren en vermoorden hun mannelijke soortgenoten. Maar hoe zit het nou met de mensheid? Zijn zij echt zo ontwikkeld als ze zich voordoen? Enige tijd geleden is er een proef gedaan waar tweeëntwintig ‘gelijkwaardige’ jongens aan de-

lnamen. Ze hadden allen hetzelfde accent en dezelfde religie, er waren geen brildragers, agressievelingen of delinquenten bij. Geen enkele discriminatie mogelijk, althans zo luidde de theorie. Niets bleek minder waar te zijn toen ze in twee groepen werden opgesplitst. Meteen werd er gezocht naar manieren om zich van de andere groep te onderscheiden. Er ontstonden twee rivaliserende groepen: de adelaars tegen de ratelaars. Zo was de één godsdienstiger of minder conservatief dan de ander en het hele experiment liep uit hand. Tijdens nachtelijke verrassingsaanvallen werd de vlag van de ‘tegenstander’ verbrand, sokken gevuld met stenen dienden als wapen en de eerste slachtoffers bleven niet lang uit. Na verscheidene pogingen om de groepen te bedaren, verzon de wetenschapper die het experiment leidde, een derde partij en kreeg via deze gemeenschappelijke vijand de twee groepen op één lijn.

Voetbalgeweld Als je aan agressie denkt, dan komt hooliganisme al snel in je

op. Jonge, kortgeschoren ‘supporters’ die met stoeltjes staan te zwaaien zijn regelmatig op de televisie te zien. Van die aggressievelingen is negen op tien en jonger dan vijfentwintig jaar. Wat weinig mensen weten is dat die uiting van agressie ook de oorspronkelijke bedoeling van voetbal was, vertelt Roel. De bakermat van dit populaire spel ligt in Engeland. Iedereen mocht meedoen en de enige regel was dat wapens verboden waren op het veld. Regels zijn er om te breken en in 1321 noteren we het eerste geval van voetbalgeweld toen een kanunnik in één beweging de bal wegtrapte én met een mes een been van een speler openhaalde.

‘Zelfs de barkrukken lopen warm op de Ducks-groove’. Een band die barkrukken zover krijgt moet wel iets in huis hebben. Ducks blijkt zo’n band te zijn. Met een mix van jazz en funk hebben ze in de Eindhovense funkscene een sterke reputatie opgebouwd. Zang, rap en rhythm in een swingende ambiance met een mix van eigen repertoire en nummers van onder meer Jamiroquai en de Brand New Heavies. Zondag 7 november spelen ze vanaf 17.00 uur in Muziekcafé De Groot, Wilheminaplein 8, te Eindhoven.

Genetische etter

aan de volwassenheid vertonen ze veel verschillen maar dan komt de genetisch bepaalde aard boven en verdwijnen die verschillen.

De manier waarop je wordt opgevoed, is belangrijk maar volgens Marcel Roel zijn je persoonlijkheid en karakter genetisch bepaald. “Je kunt wel degelijk een genetische aanleg hebben om een etter te zijn.” Dit blijkt uit een tweelingenonderzoek waar twee kinderen sinds de geboorte afzonderlijk van elkaar en op een andere manier werden opgevoed. Tot

Dankzij de sociale controle blijft agressie onder mensen vrij beperkt blijft, meent Roel. We hebben een stelsel van regels ontworpen die als doel hebben ons zelfbeheersing op te leggen. Dat aan die zelfbeheersing nog gewerkt moet worden, merken we elke dag tijdens het journaal. Alsof tweehonderd miljoen doden nog niet genoeg is./

.

Een top vijf samenstellen is een vorm van culturele benchmarking. Wie zo’n lijstje ook nog eens aan de openbaarheid prijsgeeft, verschilt niet zo veel van de urinerende reu die zijn territorium afbakent of van de bodybuilder die zijn spierbundels laat rollen. Terwijl het in het licht der eeuwigheid natuurlijk allemaal niet zo veel voorstelt, want in deze post-post-

moderne dagen wordt er bijna iedere week van cultureel behang gewisseld. Daarom deze (vrij willekeurige) top vijf, het resultaat van een weekje zappen door New York. Twee weken geleden was ik er voor het eerst en ik ben nu nog aan het afkicken van die overdosis cultuur. 1. Het Guggenheim museum. Spiraalvormige witte bruidstaart, ontworpen door Frank Lloyd Wright, met een overdonderende tentoonstelling rond Francesco Clemente. Meer dan tweehonderd stukken van

Broadway 1948, (Collectie Harvey C. Huiskamp Trust, Brooklyn NY)

deze Italiaanse kameleon. 2. Vladimir Nabokov. Het antiquariaat Horowitz biedt een serie eerste drukken van Nabokov te koop aan, uit de verzameling van Morris Bishop, vriend van deze grote RussischAmerikaanse tovenaar. Bijzondere exemplaren, met opdracht en vlindertekeningen die Nabokov ooit voor zijn vrouw Vera maakte. Voor de kapitaalkrachtige liefhebber: een eerste druk van Pnin, de roman over de ontheemde ‘ideaal kale’ professor Timofej Pnin. Vraagprijs

/The Phantom Jam

Dat op televisie niet alleen soaps, slapsticks of actiefilms uitge zonden worden, bewijst Noorderlicht (VPRO) elke dinsdag. Op 9 november om 20.25 uur kun je op Nederland 3 kijken naar ‘The Phantom Jam’, een documentaire over onverklaarbare files. Files die zonder enige duidelijke reden ontstaan en ook weer verdwijnen. Wist je bijvoorbeeld dat het fe nomeen file zelf een snelheid heeft van 15 kilometer per uur? Nee? Kijken dan.

/Reggae Sundance

De culturele top 5 van Joep Huiskamp Stafmedewerker In- en externe betrekkingen

/Eindhovense funk en jazz

twintigduizend dollar. 3. ‘Bringing out the Dead’. Nieuwste film van de regisseur van Taxidriver. Nachtelijk New York als Dante’s Hel, gezien door de ogen van een doorgedraaide ziekenbroeder (Nicholas Cage), die in zijn ambulance door de straten van Manhattan scheurt, op zoek naar verlossing. Geweldige soundtrack (onder andere met TB sheets van Van Morisson). Gezien in een bioscoop waar het voltallige personeel je na afloop luidkeels bedankt ‘for choosing Loewe’s theatres’. Zouden bij Plaza Futura toch raar van opkijken. Bonus: na afloop van de voorstelling sta je op straat meteen weer in het décor van de film. 4. ‘Ruby My Dear’ Thelonious Monk Quartet. Met John Coltrane op tenorsax, opgenomen in New York in 1957. Is Jazz dood? Geen idee. Monk en Coltrane in ieder geval wel, maar hun muziek haalt met gemak het volgende millennium. 5. Manhattan. Zelfs de religieuze cultuur ligt op straat. Bij het hoofdkwartier van de VN (Hitchcock!) stuit je op een drumconcert van Japanse Boeddhisten; een paar blokken verder bij St. Patrick’s Cathedral omstuwen Ierse nonnen het gebalsemde lichaam van Theresia van Lisieux (op RK wereldtournee!); en tenslotte raakte de argeloze wandelaar een straat verderop verzeild in een processie van Peruaanse New Yorkers die met veel religieus misbaar hun Heiligenbeelden door de stad zeulen./

.

Na het uiterst succesvolle Reggae Sundance Festival in de stralende zomerzon duikt de Reggae Sundance Posse weer de Effenaar in. Eerst speelt Third World: een Jamaicaanse band met twee exbandleden van Inner Circle en Stevie Wonder als producer. Het hele zaakje wordt opgewarmd door de Groningse Five 4 Vibes die een door soca, salsa en hiphop geïnspi reerde rootsreggae brengen. Aansluitend is er de Reggae Sundance Afterparty met DJ Sound of Covenant. Dit alles vindt plaats in de Effenaar op vrijdag 5 no vember vanaf 20.30 uur. De entree bedraagt 25 gulden.

/Literatuur Jack van Hoek komt op zondag 7 november om 15.30 zijn nieuwe boek ‘Actieve Depressie’ pre senteren in Café Kraaij&Balder te Eindhoven. Tevens zal Guus Boers een carnavalskraker presenteren met muziek van Boers en tekst van Van Hoek. Aansluitend is er weer een literair open podium.

Cursor 4 november 1999 Interview /7

“Reflectie invoeren op de TUE is missiewerk” Toen de Belgische Isabelle Reymen (25) afstudeerde als ingenieur-architect aan de universiteit van Leuven leek haar carrièrepad voor haar uitgestippeld. Ze zou aan de slag gaan bij het architectenbureau van haar vader, met wie ze van jongs af aan al mee over de bouwwerf liep. Het balletje rolde anders; drie jaar geleden werd ze aangetrokken als AIO bij het Stan Ackermans Instituut om onderzoek te doen naar ontwerpen over de grenzen van de verschillende disciplines heen. Reymen is nu in de afrondende fase van haar onderzoek.

Ontwerpen/Brigit Span Er wordt nog niet genoeg nagedacht over ontwerpen binnen de TUE. “Ontwerpen is een speerpunt van de TUE, maar een degelijke ondersteuning van het ontwerponderwijs met ontwerponderzoek ontbreekt”, zegt promovenda Isabelle Reymen, die als AIO werkzaam is bij het Stan Ackermans Instituut en onderzoek doet naar ontwerpen binnen de disciplines bouwkunde, informatica en werktuigbouwkunde.

Reymen realiseert zich dat ze een moeilijk terrein betreedt van de Technische Universiteit. “Het is meer ‘zachte’ wetenschap die ik bedrijf; het is niet met harde bewijzen te stoelen.” Ze sterkt zich met de gedachte dat ze niet alleen staat: “Er bestaat een hele onderzoeksdiscipline die zo werkt, namelijk het ontwerponderzoek. Alleen gaat de TUE hier nog niet echt in mee. Wat dat betreft is het echt missiewerk wat ik hier doe. Een dankbare taak. Ik wil hier in

Voorbestemd “Ik was helemaal niet van plan te promoveren, was voorbestemd in het bedrijf van mijn vader te komen.” Reymen woont alweer een tijdje in Eindhoven, heeft een Nederlandse vriend en is van plan om door te gaan met onderzoek. “Er is belangstelling vanuit de TUE en de TU in Delft om mijn onderzoek verder uit te bouwen.” De opdracht die Reymen als AIO meekreeg was het maken van een multidisciplinair raamwerk voor ontwerpen. Een hele mond vol en vrij vaag, erkent Reymen, die probeert haar opdracht te verduidelijken. “Ontwerpen gebeurt overal, bij architecten, door iemand die een computerprogramma schrijft, iemand die een machine maakt. Het doel van het onderzoek was te zoeken naar overeenkomsten en verschillen tussen verschillende ontwerpdisciplines. Er schort echter nogal wat aan het proces van ontwerpen hier op de TUE. Het is een belangrijk punt, de TUE wil zich profileren als een ontwerpersopleiding, maar er wordt niet genoeg gereflecteerd”, is de mening van de Belgische promovenda.

Groot gat Reymen stuitte bij haar literatuuronderzoek op een kleine lijst van boeken over multidisciplinair onderzoek naar ontwerpen. “Er is genoeg te krijgen over ontwerpen binnen een bepaalde faculteit of groep, maar verdeeld over de breedte, is er bijna geen literatuur. En ik wilde het juist allemaal combineren, want bij ontwerpen op alle gebieden gaat vaak het nodige fout omdat het reflectieproces niet goed is. Na het literatuuronderzoek volgden interviews met ontwerpers die promoveerden op hun proefschrift aan het Stan Ackermans Instituut en experts in de praktijk. “Er bleek een groot gat te zijn tussen theorie van ontwerpen en de praktijk. Een belangrijk onderdeel van mijn onderzoek was die twee dichter bij elkaar brengen.” De onderzoekster keek daarop welke factoren het product en het proces beïnvloeden van een ontwerper. “De ontwerpsituatie dus, en dat is meteen het belangrijkste woord uit mijn onderzoek. Deze wordt gevormd door drie onderdelen: het product, het proces en de context, ofwel de factoren die invloed hebben. Vaak kijken ontwerpers niet naar alledrie deze zaken, terwijl dat wel zou moeten. Ik heb daarom een methode ontwikkeld die ontwerpers bewust moet maken van de hele situatie. Dus niet meer alleen het product voor ogen hebben, maar ook het proces en de context.” Klinkt simpel en logisch, maar volgens Reymen wordt dit in de praktijk binnen de TUE te weinig geleerd en toegepast. “Een techneut is vaak maar op een ding gericht en dat is zijn product.

Isabelle Reymen, ‘zachte’ onderzoekster in harde techniekwereld. Foto: Bram Saeys

Die andere zaken worden nogal eens uit het oog verloren. Om te kunnen leren van een proces, moet je je er ook bewust van zijn. Dan pas kun je het verbeteren.” Als voorbeeld voor de invloed van factoren op de context haalt de Belgische de afmetingen van de deuren van het nieuwe gebouw van Natuurkunde op het TUE-terrein aan. De deuren in dat gebouw waren te smal om rolstoelen door te laten. “Omdat er geen rekening was gehouden met de belangrijke factor ‘wettelijke bepalingen over afmetingen van deuren’, werden alle bestaande deuren onlangs voor veel geld hersteld. Dat had veel eerder in het ontwerpproces megenomen moeten worden, maar daar is niet aan gedacht.” Volgens Reymen moeten veel mensen dit probleem binnen het ontwerpproces herkennen. “Vaak komen mensen het pas tegen als ze aan het werk gaan bij een bedrijf. Dan blijkt dat veel meer dingen het te ontwerpen product beïnvloeden dan enkel de kennis van de ontwerpers en een aantal vage eisen.”

Sleutelwoord Reflecteren is een van de sleutelwoorden van Reymen, zowel op het product als op het eigen ontwerpproces en de context. “Op de TUE moeten ingenieurs worden opgeleid, die dit kunnen zodat ze niet het hoofd stoten in het bedrijfsleven. De

context is daar heel belangrijk, zoals de marketing van het bedrijf, de politiek of de bedrijfsregels.” Om de reflectie over de hele situatie op gang te brengen, heeft ze een computerprogramma ontwikkeld dat ontwerpers daarbij moet helpen. Op de dag van het ontwerp op 11 november wil Reymen mensen werven die haar programma willen testen. “Ik heb zo’n tien mensen nodig die hun eigen ontwerpopdracht meenemen. Ik laat ze eerst aan hun probleem werken, wil daarna een discussie op gang brengen over wel of niet reflecteren. Daarna leg ik de concepten van mijn methode en het computerprogramma uit en mogen ze beide uittesten op hun ontwerpprobleem. Aan het eind van de dag volgt een evaluatie.” Het programma dat Isabelle heeft gemaakt, is vrij simpel van opzet. “Het is een soort checklist voor ontwerpers. Die kun je afwerken op papier, maar in deze tijd van computers, heb ik een database met user interface gemaakt. Het doel blijft echter om mensen te laten nadenken over het proces en de context. Het kan best dat de methode moet worden aangepast. Dat de mensen vinden dat er te veel tijd in gaat zitten. Toch is het heel belangrijk om tussen de sessies waarin je aan het ontwerp werkt, je af te vragen of er iets is veranderd en of je nog ergens rekening mee moet houden. En even naar je eigen ontwerpproces te kijken.”

Eindhoven via het onderwijs de reflectie erin zien te krijgen en verder gaan met mijn onderzoek in Delft, waar ze al wat verder zijn met het ontwerponderzoek. Daar kan ik me sterker maken voor Eindhoven, want ik voel me nu nog te jong om de kar hier te kunnen trekken.”/

.

Drukkerij Elinkwijk

4 november 1999 Cursor 8/ Onderzoek

Televisie met miljoen gaatjes Poederstraling/Door Dieter Wouters Philips wilde een nieuw type beeldscherm en daarvoor was een nieuwe techniek nodig. Dr. ir. Peter Jan Slikkerveer, Philips-medewerker, ging aan de slag met poederstraling. “Wij zijn de eerste die het erosieproces op een positieve manier gebruiken.”

visiescherm kijkt, zie je allemaal puntjes. Nu zijn dat allemaal dotjes, maar in het nieuwe type moeten dat gaatjes zijn. Aangezien het industrialiseerbaar moet zijn, spreken we hier over vierkante kilometers”, vertelt Slikkerveer. “Als je die gaatjes stuk voor stuk moet gaan boren...daar word je niet gelukkig van.”

Positieve erosie Je hoeft je televisie maar aan te zetten en je ziet de reclame van de nieuwe ‘Flat tv’ van Philips voorbij komen. Overal kun je hem bevestigen, zo compact is hij. En daar gaat het Philips nou net om. Het is een feit dat praktisch elk West-Europees gezin een televisie heeft. Dus waarom dan toch nog reclame maken voor die speciale platte beeldbuizen? Omdat mensen moeten weten dat het gewone model volgens Philips beter kan. Als je dat toestel bij jou thuis even in profiel bekijkt, zul je zien dat het groot, diep en zwaar is. Je hebt nogal wat ruimte nodig om de ‘normale’ televisie kwijt te kunnen. ‘Let’s make those things better’ moet men toen bij Philips gedacht hebben. Onderzoek werd gestart naar een plattere, lichtere versie. Eén van de methoden om een dergelijk plat display te maken vereiste een nieuwe techniek: poederstralen. Slikkerveer stond aan de basis van dit onderzoek en schreef er zijn proefschrift ‘Mechanical Etching of Glass by Powder Blasting’ over, waarop hij op 27 oktober aan de TUE promoveerde.

Bombastischer Slikkerveer: “In de huidige beeldbuizen worden elektronen in een vacuüm versneld en afgebogen naar een oppervlak van fosforen, die hierdoor licht be-

Poederstraling op een glasplaat

ginnen te geven. Die televisies zijn zo groot omdat de afgebogen elektronenstraal de gehele fosforenoppervlakte moet beschrijven. Zouden we grotere beeldschermen willen, dan zou het geheel nog dieper en bombastischer worden. Toch is die combinatie van fosforen en elektronen kwalitatief gezien de beste. Het levert een goede kwaliteit beeld en contrast op.” Dus was het zaak de elektronen&fosforentechniek compact te maken. Door gebruik te maken van secundaire electronen emissie en ondersteuningen aan te brengen, ontstaat een display waar de electronen langs de wand lopen. Tegenover hen is een plaat met gaatjes die negatief geladen zijn en er zo voor zorgen dat de elektronen tegen de wand blijven. Op een gegeven moment wordt één van de gaatjes positief geladen en trekt dus de elektronen naar zich toe om vervolgens een beeld weer te geven op het scherm. Dat dit razendsnel gaat, spreekt voor zich. Tien tot honderduizend maal per seconde worden er elektronen in het toestel gebracht en er op een bepaalde, positief geladen, plek weer uitgehaald. “Het probleem was de dunne glasplaten waarin gaatjes gemaakt moesten worden: tot een miljoen per plaat. Als je goed naar een tele-

Het poederstralingsproces is heel simpel. Je gooit brokken steen met hoge snelheid op een bros oppervlak (glas, keramiek, harde plastic,...) Op die manier ontstaat hetzelfde effect als wanneer je een steen op ijs gooit. Je krijgt beschadigingen en daar gaat het om. De delen die je niet wilt beschadigen, scherm je af met een masker. Zo lijkt het een botte techniek, maar er wordt wel met een hoge nauwkeurigheid gewerkt. Steentjes van dertig micron worden met een snelheid van 200 m/sec op het glas afgevuurd. De diepte van de gaatjes is tot op drie micron nauwkeurig te bepalen en de plaats van de gaten op een meter afstand is nauwkeurig tot op dertig micron. Het resultaat is een glasplaat met een miljoen gaatjes. Waarom voor glas is gekozen, heeft meerdere redenen: er is geen uitzettingsprobleem aangezien het hele beeldscherm van hetzelfde glas wordt gemaakt, het is transparant en goedkoop. Wat niet voor de hand ligt, is het feit dat erosie hier op een positieve manier wordt gebruikt. Peter merkt op conferenties dat wetenschappers niets van erosie willen weten. Voor hen is erosie een beschadigingsvorm: het tast ondermeer vliegtuigruiten aan en vernietigt infraroodraampjes van raketten. “Het is echt een

negatief geladen woord en dan kom ik en zeg dat ik liefst zoveel mogelijk erosie wil.”

Concurrentie Werken bij Philips houdt ook in dat er rekening gehouden moet worden met commerciële druk. “Je moet wel weten waar je het voor doet. Je wilt de eerste zijn. Als je te laat bent, heeft het geen zin meer”, aldus Slikkerveer. Zoals bij zoveel technische ontwikkelingen is ook in de wereld van televisies de concurrentie met Japan sterk aanwezig. Hier in Eindhoven waren ze het eerst met het poederstralen van glas maar werd besloten het niet te industrialiseren. Ten eerste waren de kosten te hoog voor Philips en ten tweede hadden andere types display zoals het plasmadisplay zo’n enorme ontwikkeling doorgemaakt dat die waarschijnlijk toch zouden winnen. “Als het industrialiseren enige tijd later in Japan wel blijkt te kunnen, stelt dat natuurlijk teleur, hoewel daaruit wel blijkt dat je gelijk had. Maar dat hoort er gewoon bij: die inschatting moet gemaakt worden en soms gaat dat dan fout”, zegt de promovendus. Maar dit wil niet zeggen dat de jaren werk van Slikkerveer verloren gaan. “Het ontwerpen van een beter display was de aanleiding om een betere techniek te ontwerpen en dat hebben we gedaan.” Het poederstraalproces wordt nu ondermeer in sensoren en in de micromechanica toegepast. Alles wat enigszins bros is, kan ermee ge-etst worden. Voor Peter zit het onderzoek naar deze techniek erop en gaat hij verder met een ander onderzoek binnen Philips. “Ik blijf de hele evolutie wel van nabij volgen. Door al die jaren werk, draag ik het wel een warm hart toe.”/

Peter Jan Slikkerveer met één van zijn gepoederstraalde glasplaten. “Als je dit handmatig zou moeten doen...daar word je niet gelukkig van.” Foto: Bram Saeys

.

Cursor 4 november 1999

UT/Twente

4 november 1999 Cursor

: S R U E E B 8 BOEKEN

DE ! G N I K K E D T N O E T O ÉÉN GR De Centrale Boekhandel is in aantocht! Het complete magazijn wordt tijdelijk verplaatst. Ruim 100.000 kilo boeken. Soms verkleurd of met ezelsoor; het voordeel spreekt boekdelen. Alles gaat weg voor een fractie EXCLUSIEVE COUPON COUPON V O O R E X T R A K O R T I N G van de oorspronkelijke prijs.

THE ELECTRONICS HANDBOEK

SCIENTIFIC BOOK SALE

Whitaker Over 2.600 pag. & 2000 illustraties. The largest most comprehensive reference ever published. van beursprijs Couponaktie

29.90

EINDH

Een gigantisch aanbod van wetenschappelijke boeken. Naam: Duizenden titels voor elk vakgebied. Tekstboeken, manuals, atlassen, woordenboeken, teveel om op te © FUCHS DYNAMICS OF HEAT noemen. © KAKU QUANTUM FIELD THEORY Soms een druk Scientific American Library: of editie ouder, © MOLECULES & MENTAL ILLNESS © EXPLORING BIOMECHANICS echter het © ROSEN SUMMERY IN SCIENCE verschil zit hem © ANDERSON THEORY SUPERCONDUCTIVITY in de prijs. IN HI-TECH CUPRATE

250.34.90 5.29.90

BUILD UP YOUR OWN LIBRARY. HUGE SAVINGS! DISCOUNT UP TO 90% KWART MILJOEN BOEKEN 10.001 COMPUTERBOEKEN MET SOFTWARE / CD-ROM / DISKS ENZ. NIEUW: SPELLEN · EDUCATIEF· VERTAALWIJZERS ENZ.

★

★

★

★

★

★

★

LING

NED. - ENG. - FRANÇAIS - DEUTSCH Uniek systeem: Beelden om woorden te definiëren met veel technische thema’s. De kracht van het woord. De precisie van het beeld en de directe relatie daartussen waarborgen een optimale BEURSPRIJS kennis en communicatie.

7.90 7.90 22.50

29.95

26.90

DIT MAG U NIET MISSEN! UNIEK: 7.000 M2 BOEKENFESTIJN

TIP

P R O F I T E E R VA N D E 1E K E U S

˜ LINUX ˜ JAVA ˜ A+ ˜ MAC ˜ 3D ˜ ˜ AUTOCAD ˜ COREL DRAW ˜ ˜ CNA+CNE ˜ DELPHI ˜ PHOTOSHOP ˜ ˜ DNS & BIND ˜ NT ˜ ˜ QUARK XPRESS ˜ VB6 ˜ C++ ˜ ORACLE ˜ SGML ˜ TCP/IP ★

★

★

★

★

★

OP=OP

DONDERDAG1 1 N O V . 10-21 UUR

ALL BOOKS ON: · SECRETS · TEACH YOURSELF · NORTON · MASTERING · · DUMMIES · BIBLES · MCSE EXAM NOTES & TEST SUCCESS ·

★

Wees er tijdig bij, want dit wordt echt uniek en dan geldt

•••VOORVERKOOPDAG•••

US $ PRICES WILL BE DUTCH GUILDERS OR CHEAPER! EVEN 2000 VERSIONS.

TEL. INFO: 030 60 47 400

Huisnr.:

COMPACT NIEUWE SPEL BEELDWOORDENBOEK

29.90 29.90

© HOLSTEIN TOPICS IN ADV. QUANTUM MECHANICS 29.90 © EDWARDS & PENNEY CALCULUS WITH ANALYTIC GEOMETRY 4TH.ED. 14.90 © EDWARDS & PENNEY DIFFERENTAL EQUATIONS & BOUNDARY VALUE PROBLEMS 17.50 © ATKINS ORGANIC CHEMISTRY 2ND.ED. 18.90

POSTBUS 411 - 3430 AK NIEUWEGEIN - E-MAIL: [email protected]

★

Postcode:

★

VRIJDAG

ZATERDAG

ZONDAG

12 13 14 N O V. 10-21 UUR

N O V. 10-18 UUR

N O V. 10-18 UUR

BEURSGEBOUW EINDHOVEN

Pal naast NS en Busstation

★

★

★

★

★

➧ROMANS ➧ATLASSEN ➧TOP10 LITERATUUR ➧NEW AGE ➧DRAMA ➧ARCHITECTUUR ➧BUSINESS ➧KUNST ➧MENS EN MAATSCHAPPIJ ➧HOBBY ➧MUZIEK ➧WOORDENBOEKEN ➧REIZEN ETC. ETC. ETC.

★

★ ★ Y H W PAY ? MORE

Cursor 4 november 1999 Advertenties /11

VROM

ASML

4 november 1999 Cursor 12/ Ruis

Waterschapsheuvel aan de Dommel

Effe zeuren /Mark van Stiphout

Foto: Bart van Overbeeke

Zonder nu gelijk iedereen te willen alarmeren, moet ons toch even van het hart dat we een konijnenhol hebben ontdekt naast Cascade, dat mooie gebouw van architect Rudy Uytenhaak. Een van de bijzondere elementen bij het gebouw is de grote heuvel waar het tegenaan leunt. Een heuvel dus met

een konijnenhol. Konijnen plegen zich met lichtsnelheid voort te planten en worden in feite alleen maar afgeremd door myxomatose en afschieten. Zoals elke Nederlander weet, plegen ze zich vooral op te houden op plaatsen die enigszins boven het NAP liggen. Een konijn in de

polder heeft al snel last van water in de kelder, dus zijn wat hoger gelegen plaatsen als duinen en heuvels favoriet. Het Dommeldal is gelukkig redelijk vochtig, maar met het oprichten van een heuvel voorspellen wij een massale trek van konijnen uit de verre omtrek naar de Cascadeheuvel. Dat zal

waarschijnlijk tot gevolg hebben dat de heuvel moet verdwijnen, waarna een nieuwe roman à la Richard Adams geboren lijkt: Cascadeheuvel. Hopelijk zijn de fundamenten van Cascade bestand tegen de graafwerkzaamheden van zoveel konijnen.

Deze week moet ik me bijvoorbaat verontschuldigen, aangezien me iets van het hart moet wat misschien minder bij eenieders belevingswereld aansluit. Het is deze week namelijk de bedrijfskundekantine die me in beroering heeft gebracht, vanwege de hoge staat van paraatheid waarin het personeel verkeert. Vanwege mijn werkzaamheden verkeer ik regelmatig in deze eet-, hang-, rook- en internetgelegenheid, die me zeer goed bevalt, onder andere omdat de keus er iets groter is dan in de andere kantines. De laatste tijd heerst er echter een gespannen sfeer. Eenieder die meer dan twee meter van zijn of haar tafel verwijderd is zonder het dienblad met restanten van de genuttigde maaltijd mee te nemen wordt onmiddellijk besprongen door de dienstdoende juffrouw. “Pardon, neem je ook je dienblad mee?”. Aangezien ondergetekende even met zijn spullen van tafel wisselde, en vanwege gebrek aan handen/goocheltrucs verplicht was twee keer te lopen, dacht hij eraan later nog terug te lopen om ook het dienblad mee te nemen. Dit stemde korporaal kantine enigszins gunstig, uitleggend dat de dienbladen dit jaar veelvuldig eenzaam worden achtergelaten met hun afgekluifde lading, waarna de kantinedames alle troep op kunnen ruimen. Mijn begrip was geheel aan hun zijde, maar later kon ik mij ook de argumenten van de vervuilende bedrijfskunde-studenten goed inbeelden. (Het behoeft geen toelichting dat de Tema-studenten, die gedwongen zijn in dezelfde kantine te verpozen, geen blaam treft. De engeltjes op de Tema-schouders beginnen al aan de Tema-oren te trekken bij iedere gedachte aan maatschappelijk onverantwoord gedrag.) Stelt u zich eens voor, wat het moet betekenen voor een bedrijfskunde-student om activiteiten te verrichten die zich niet vertalen in liquiditeiten, wat het moet betekenen om aangewezen te zijn op één aanbieder van eten, om verstoken te zijn van concurrerende aanbieders, het kapitalistisch genot te ontberen je te wentelen in een oceaan van keuze, marktwerking en adverterende kwijlerij waarin de klant koning is. Mensen, dat moet vreselijk zijn.

Bits Vrouwen zijn overal ondervertegenwoordigd. Hier op de TUE, in de bedrijfswereld, in de sportwereld,... Maar er is één plek waar je meer vrouwen dan mannen kunt vinden: het Internet. Pikant detail is dat de vrouwen die je daar ziet niet echt representatief zijn voor de gemiddelde vrouwelijke soortgenoot die je ‘s morgens bij de bakker tegenkomt. Integendeel. Als ik er dan nog even bij vermeld dat ‘seks’ het meest voorkomende internetwoord is, begrijp je wat ik bedoel met ‘niet representatieve vrouwen’. Maar het hoeven niet altijd

naakte vrouwen te zijn...het kan ook anders. Surf maar eens naar www.tvbabes.com Onder de titel ‘de mooiste babes van omroepland’ zie je zo’n tweehonderd vrouwen die dagelijks je televisiescherm sieren. Het gaat van binnenhofbabes, naar weerbabes tot de steeds terugkerende bigbrotherbabes. Elke zender komt aan bod: zowel de publieke als de commerciële omroep blijken toch wel wat moois in huis te hebben. Ook de sportbabes kunnen niet achterblijven en ondermeer Dione de Graaff en Daniële Overgaag worden uit-

voerig besproken. De zender met de meeste babes is, hoe kan het ook anders, Veronica. Een dertigtal voorbeelden van hoe God de vrouw bedoeld heeft, zijn hier te bezichtigen. Als je zoveel vrouwen laat zien, hoort er natuurlijk ook een top 5 bij. De vijf most wanted tvbabes worden uitvoerig besproken: alle mogelijke maten krijg je mee. Wist je bijvoorbeeld al dat Froukje de Both (Goudkust) 1.75 m groot is? Meer cijfers: haar broekmaat: 36-38, borstomvang: 86, taille: 59, heupen: 92, schoenmaat: 38. Dit is toch meer dan je dacht te weten

te komen? De top 5: onderaan staat Angela Visser, de vierde plek is voor Daphne Deckers, de derde voor Josefine van Asdonk, op twee staat ons aller Froukje de Both en de eerste plaats is voor niemand minder dan de vriendin van de kroonprins: Maxima. Verder kun je er een verjaardagskalender bestellen waarop wekelijks een andere, Nederlandse omroepschone je toelacht, bij elke omroepbabe is er een link naar haar eigen site en nog veel meer leuks. Gaat het je op televisie allemaal wat te snel, surf dan eens naar deze site.