Nieuwe eenheid. Medisch magazine van RZ Heilig Hart Tienen juni Reconstructie van de geresorbeerde maxilla. Geriatrisch fractuurprogramma

Reconstructie van de geresorbeerde maxilla

Geriatrisch fractuurprogramma

V.U.: dr. Frank Martens, Kliniekstraat 45 - 3300 Tienen

30 jaar PAAZ

Nieuwe eenheid

HARTSLAG Medisch magazine van RZ Heilig Hart Tienen • juni 2012

regionaal ziekenhuis heilig hart tienen vzw

Regionaal Ziekenhuis Heilig Hart Tienen vzw • Kliniekstraat 45 • 3300 Tienen • Tel. 016 80 90 11 • Fax 016 82 24 64 • [email protected] • www.rztienen.be

Inhoud

Voorwoord

Terugblikkend op een schitterend jaar 2011, waarin ons ziekenhuis op vele vlakken een spectaculaire kende, wil ik de huisartsen, tandartsen en andere verwijzers onder onze lezers van harte danken. Niet enkel voor de vele verwijzingen maar vooral ook voor de aangename en professionele samenwerking. Het constructieve structurele overleg tussen ziekenhuisdirectie en de vertegenwoordigers van de huisartsenkringen is daar een voorbeeld van. Ook de mooie opkomst van huisartsen op ontmoetingsmomenten, zoals recent nog onze Dag van de Zorg en het symposium n.a.v. 30 jaar PAAZ, waarderen wij ten zeerste. Er staan in het najaar nog enkele boeiende symposia op stapel. U vindt de data verderop in dit nummer.

groei

Ook 2012 belooft een goed jaar te worden, waarin we onze nieuwe algemeen directeur verwelkomen evenals enkele nieuwe artsen-specialisten. RZ Heilig Hart Tienen blijft verder streven naar . Zorgpaden, het geriatrisch fractuurprogramma en het nieuwe labo-informaticasysteem van de dienst Anatomopathologie zijn enkele voorbeelden op dienstniveau. Over beide laatste verneemt u meer in deze Hartslag.

kwaliteitsborging

3

Jaarverslag 2011

4

Nieuwe algemeen directeur

5

Narcodontie - Endodontie

6

Reconstructie van de geresorbeerde maxilla

8

Geriatrisch fractuurprogramma

9

Geïntegreerd informatiesysteem voor Anatomopathologie

accreditering

Dit jaar zal de keuze gemaakt worden voor een specifiek straject, om dan zo snel mogelijk een externe accreditering te bekomen. Accreditering beschouwen we niet als een doel op zich maar als een middel om onze werking en kwaliteitssystemen verder te verbeteren. Een ander groot project is het , dat we dit jaar bij de overheid indienen om de investeringsaanvraag voor een eengemaakte campus voor onze Tiense diensten te starten.

zorgstrategisch plan

Intussen lopen heel wat projecten zoals het verlenen van toegang tot het medisch ziekenhuisdossier aan de huisartsen verder. Goede zorg hangt immers nauw samen met goede communicatie, naar de patiënt maar ook tussen de zorgverleners onderling. Bij dit voorwoord zou ik ook de verschillende leden van de redactieraad en al diegenen die voor de opmaak van Hartslag verantwoordelijk zijn voor hun inzet willen danken. Dit tijdschrift vormt eveneens een schakel in de informatie-uitwisseling tussen zorgverleners binnen en buiten het ziekenhuis. Verder wens ik u veel leesplezier, en een fijne vakantieperiode voor u en uw gezin. Dr. Frank Martens Hoofdgeneesheer

10 Afscheidnemende radiologen blikken terug

12 30 jaar PAAZ 17 Kort nieuws Hebt u vragen of opmerkingen?

COLOFON

Uw suggesties of vragen aan het ziekenhuis, en opmerkingen over een hospitalisatie of ander patiëntencontact, zijn welkom op het e-mailadres [email protected].

Hartslag is het medisch magazine van RZ Heilig Hart Tienen.

Foto’s: Heidi Rombouts

Hoofdredactie: dr. Ann Cornelis

Druk: Drukkerij Trudo

Eindredactie & vormgeving: Karla Venken

Verantwoordelijke uitgever: dr. Frank Martens, Kliniekstraat 45 - 3300 Tienen

Redactieraad: dr. Ann Cornelis • dr. Hans Decoster • dr. Koen Keirse • dr. Frank Martens • Raf Lemmens • dr. Hisco Robyn • Karla Venken

Redactieadres: [email protected], of per brief RZ Heilig Hart Tienen, Communicatiedienst - Kliniekstraat 45 - 3300 Tienen

Jaarverslag 2011

Focus op groei

A

ls lezer van Hartslag mag u binnenkort het beknopt jaarverslag van ons ziekenhuis in de bus verwachten. 2011 stond voor RZ Heilig Hart Tienen in het teken van groei. We plukken de vruchten van de vele investeringen in de voorbije jaren, in medische apparatuur en infrastructuur maar ook in nieuwe artsen, in versterking van het zorgkader en in het kwaliteitsbeleid. Richtsnoer in het dagelijkse werk is onze missie met als kernwaarden vriendelijkheid-inlevendheid-professionaliteit (VIP). Welke rol ons ziekenhuis in het toekomstige zorglandschap kan en wil spelen, krijgt in 2012 volop vorm.

› Groei in activiteit

terne consultant hun interne organisatie en werking. Zij stelden structurele verbeteringen voor en legden indicatoren vast om de werkprocessen op te volgen en zo de zorgkwaliteit continu te verbeteren. In 2011 kreeg dit project volop uitvoering en werd op vele vlakken kwaliteitswinst geboekt. Nieuwe informaticatoepassingen zoals een geïntegreerd planningssysteem voor het operatiekwartier (OK) of barcodescanning in plaats van manuele registratie van de patiëntengegevens, zorgden voor tijds- en efficiëntiewinst. Nieuwe planningsafspraken en betere benutting van de beschikbare operatietijd, maar ook betere informatie aan de patiënt vooraf, leidden tot een vlottere doorstroom van de patiënten en kortere wachttijden. Met dit project haalden we de top 5 van de kwaliteitsprijs ‘Excellentie in ziekenhuismanagement’ van het Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschappen en Rode Kruis Vlaanderen.

De medische activiteit in ons ziekenhuis kende een stevige groei. Zo namen de hospitalisaties toe met 6 % t.o.v. 2010, de dagopnames stegen met liefst 12 %. Op deze domeinen haalden we ruimschoots de vooropgestelde streefcijfers (resp. 1 % en 5 %). Dat geldt ook voor onze medisch-technische diensten. Alleen de groei van de raadplegingen bleef met 3,5 % net onder de verwachtingen (4 %).

Deze weg van het integraal procesbeheer willen we verder bewandelen, en de methodiek die succesvol bleek in de dagziekenhuizen, uitbreiden naar andere diensten. In 2011 zijn daarvoor de eerste aanzetten gegeven, met onder andere de invoering van een gestandaardiseerde projectfiche en de opvolging van lopende kwaliteitsprojecten en zorgpaden volgens de PDCA-cyclus (Plan Do Check Act).

› Groei in kwaliteit

› Groei in patiëntentevredenheid

In het kwaliteitsbeleid lag de focus op procesbeheer. Een sprekend project is dat van onze chirurgische dagziekenhuizen in Tienen en in Aarschot. De medewerkers analyseerden in 2010 samen met een ex-

Doel van de kwaliteitsprojecten is niet alleen betere zorg door beter procesbeheer, maar ook: meer patiënten die zeer tevreden zijn over hun bezoek of verblijf. In 2011 zagen we de tevredenheid van de

patiënten in onze dagziekenhuizen maand na maand stijgen. In december gaf 60 % van de Tiense dagpatiënten aan zeer tevreden te zijn over het verloop van de opname (score 9 of 10 op 10), in Aarschot was dat zelfs 70 %. Ook tevredenheidsenquêtes op de dienst Spoedgevallen en de raadplegingen lieten mooie resultaten zien. Het ziekenhuis wil de patiënt actief betrekken in de verdere verbetering van de zorgprocessen. Hiervoor zullen we vanaf 2012 meer en ook meer doorgedreven patiëntenbevragingen uitvoeren op de hospitalisatieafdelingen. › Toekomst voorbereiden

In 2011 gebeurde ook veel voorbereidend studiewerk. Om onze dienst Geriatrie toekomstgericht te kunnen uitbouwen, bijvoorbeeld, of om de parkeerproblematiek op onze campussen aan te pakken. Omvangrijkste project is het onderzoek voor een eengemaakte campus in Tienen, die we op middellange termijn willen realiseren. Het zorgstrategisch plan daarvoor zullen we dit jaar bij de Vlaamse overheid indienen (zie ook pag. 3). De financiële parameters evolueren gunstig. Uitdaging is voldoende financiële draagkracht realiseren om op termijn het nieuwbouwproject te kunnen financieren. Tegelijk zal het financiële beleid moeten inspelen op besparingen die de regering wil doorvoeren in de gezondheidszorg.

HARTSLAG

Vertrekkend van de nieuwe missie en visie die we in 2010 uitgestippeld hebben, stelden directie en bestuur een strategie op voor de periode 2011-2015. Vijf grote doelstellingen die onderling in balans moeten blijven, vormen de kapstokken voor de jaarlijkse beleidsplannen. Het ziekenhuis wil groei realiseren in het aantal activiteiten en een financieel fit bedrijf zijn dat op middellange termijn klaar is om een nieuwbouwproject aan te vatten. Hiervoor werden concrete streefcijfers vastgelegd. In tussentijd moet er voldoende ruimte zijn om de zorgactiviteit verder uit te breiden, met aandacht voor noodzakelijke infrastructuurinvesteringen en een competitieve verloning van medewerkers. Het ziekenhuis voert een geïntegreerd kwaliteitsbeleid en wil op het vlak van zorgbeleving boven het gemiddelde van de sector uitstijgen.

3

Beleid & bestuur

Dr. Carine Boonen nieuwe algemeen directeur ind 2011 besloot algemeen directeur Koen Vancraeynest een nieuwe professionele uitdaging aan te gaan. Na een grondige selectie van kandidaten, samen met een gespecialiseerd bureau en externe specialisten in ziekenhuismanagement, keurde de raad van bestuur midden februari de aanstelling van dr. Carine Boonen als algemeen directeur goed. Met dr. Boonen komt een topvrouw uit de gezondheidssector aan het hoofd van ons ziekenhuis.

E

Carine Boonen (54) is arts van opleiding. Zij begon haar carrière als huisarts in Hasselt, en werkte enkele jaren als inspecteur-geneesheer en geneesheer-hoofd van dienst bij de inspectiedienst van het toenmalige ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. In 1992 werd zij algemeen directeur van het Caritas Verbond der Verzorgingsinstellingen (VVI), het huidige Zorgnet Vlaanderen, waar ook ons ziekenhuis bij aangesloten is. Deze koepelorganisatie verenigt meer dan 500 verzorgingsinstellingen (ziekenhuizen, woonzorgvoorzieningen, centra voor geestelijke gezondheidszorg) die samen 100.000 medewerkers tewerkstellen, en is daarmee de spreekbuis bij uitstek van de Vlaamse gezondheidszorg.

alisatie van een nieuwe, eengemaakte zorgcampus in Tienen vind ik een stevige uitdaging. Ik ben ervan overtuigd dat dit regionaal ziekenhuis nog veel groeipotentieel heeft, zowel in Tienen als in Aarschot. Samen met alle medewerkers en bestuurders hoop ik mee het verschil te kunnen maken.” Dr. Boonen ging begin april in ons ziekenhuis van start. Twee belangrijke dossiers die zij momenteel samen met het directieteam voorbereidt, zijn het onderzoek voor een eengemaakte campus in Tienen en de visitatie/accreditering. › Zorgstrategisch plan

Zoals al langer bekend, wil RZ Heilig Hart Tienen zijn Tiense diensten samenbrengen op één campus. De bestaande gebouwen renoveren en uitbreiden is geen optie als we willen voldoen aan toekomstige criteria en normen in de zorg. Er wordt onderzocht waar en hoe de nieuwe te bouwen campus vorm kan krijgen. Het beslissingsproces is nog volop aan de gang. Eind 2012 wil het ziekenhuis een zorgstrategisch plan bij de Vlaamse overheid indienen om de investeringsaanvraag op te starten. We omschrijven daarin welke rol ons ziekenhuis in het toekomstige zorgaanbod wil spelen, en welke infrastructuurinvesteringen daarvoor nodig zijn. Voor dat plan wordt een uitgebreide analyse gemaakt van het huidige zorgaanbod en van de zorgbehoeften in de regio. › Accreditering

Voorzitter Jos Bosmans stelde dr. Carine Boonen voor aan de pers op 23 maart. Hij zei bijzonder tevreden te zijn dat zij de algemene leiding op zich neemt en haar uitgebreide kennis, ervaring en netwerk in de gezondheidszorg wil investeren in de toekomst van ons ziekenhuis.

› Netwerk

HARTSLAG

4

Als algemeen directeur en voorzitter van het directiecomité van het VVI verwierf Carine Boonen ruime expertise in alle aspecten van het strategisch en operationeel management van een verzorgingsinstelling, en bouwde zij een uitgebreid nationaal en internationaal netwerk uit. Zij oefende verschillende mandaten uit bij Vlaamse, federale, Europese en internationale instellingen en organisaties. Sinds 2007 was dr. Boonen raadgever van de minister-president van de Vlaamse regering. Zelf verwoordde ze haar overstap als volgt: “RZ Heilig Hart Tienen heeft een uitstekende reputatie en regionale uitstraling. De patiënten worden er professioneel, vriendelijk en inlevend opgevangen en behandeld. Ik ben ten zeerste gecharmeerd door de VIP-visie op zorg. Het perspectief om samen te werken aan de re-

Nomaal gezien zou in 2012 opnieuw een visitatie door de overheid plaatsvinden in het kader van onze ziekenhuiserkenning. De regelgeving is evenwel veranderd in de loop van 2011. Mee op vraag van de sector heeft de overheid het visitatiemodel volledig herzien. Voortaan zal de focus veel meer liggen op de kwaliteit van de zorg en van de zorgorganisatie. Ook nieuw is dat ziekenhuizen die geaccrediteerd zijn door een erkende instantie of een accrediteringstraject doorlopen, gedeeltelijk vrijgesteld worden van de inspectie door de overheid (meer bepaald van het zogenaamde ‘systeemtoezicht’). Omwille van het nieuwe model wordt 2012 een overgangsjaar. Voor ons ziekenhuis betekent het dat we dit jaar geen inspectie krijgen, maar wel moeten beslissen of we in 2013 een accrediteringstraject starten. Overlegorganen zoals de medische raad worden nauw bij deze beslissing betrokken.

Nieuw zorgaanbod

Nieuwe eenheid narcodontie-endodontie egin dit jaar breidde de afdeling Mond-, Kaak- en Aangezichtsheelkunde van RZ Heilig Hart Tienen haar dienstverlening uit met narcodontie en endodontie. De medische staf kreeg hiervoor versterking van tandarts Vasco Goos. Hij licht de doelgroep en werkwijze van deze behandelingen toe.

B

› Narcodontie: tandheelkundige zorgen onder

› Endodontie: behandeling van de tandwortel-kanalen

algemene narcose

Doel van de behandeling? Volledige dentale sanering. Dit houdt in dat alle carieus aangetaste tanden verzorgd worden en dat de niet meer te verzorgen tanden geëxtraheerd worden met als doel dat de patiënt daarna opnieuw door zijn behandelende tandarts in de stoel kan worden opgevolgd en behandeld. Het is dus in theorie een éénmalige behandeling. Hoe gaan we te werk? De patiënt komst steeds preoperatief op consultatie. Tijdens dit consult krijgt hij de nodige uitleg over het verloop van de ingreep en wordt er een behandelplan opgesteld. Dit wordt besproken met de patiënt en/of de ouders. Op de dag van de ingreep komt de patiënt 1 uur voor de ingreep nuchter binnen (zo beperken we de wachttijden). Bij kinderen mag een van de ouders de patiënt begeleiden tot in de operatiekamer. De patiënt mag dezelfde dag nog het ziekenhuis verlaten. De verwijzende (tand)arts krijgt een verslag van de uitgevoerde behandelingen en toegediende zorgen.

Tandarts Vasco Goos houdt elke donderdag preoperatieve raadpleging narcodontie en endontie op verwijzing van (tand)artsen, in Medisch Centrum Tienen (Campus Mariëndal).

Hoe gaan we te werk? Nadat we eerst de zenuw uit de tand hebben gehaald (met loupebril) begint het eigenlijke werk. Het kanaal waar de zenuw in zat, wordt breder gemaakt d.m.v. vijlen (mechanische reiniging). Daarna worden de kanalen overvloedig gespoeld met een desinfecterend middel (medicamenteuze reiniging). Nadat we alles gevijld hebben tot 1 mm nauwkeurig van de wortelpunt (elektronische lengtebepaling), gaan we over tot het vullen van het kanaal. Dit gebeurt met een speciale techniek. Hierbij wordt het door warmte vloeibaar gemaakte vulmateriaal (guttapercha van 180 °C) in het kanaal gebracht om een zo goed mogelijke vulling te bekomen. Naargelang het aantal kanalen kan deze behandeling tot anderhalf uur duren. Het element wordt voorlopig gevuld, zodat de patiënt de definitieve vulling of restauratie door middel van kroon- en brugwerk kan laten plaatsen door zijn tandarts. De verwijzende (tand)arts krijgt een verslag van de uitgevoerde behandelingen en toegediende zorgen.

HARTSLAG

Welke patiënten worden er behandeld? • Mentaal geretardeerde patiënten • Angstige kinderen en volwassenen • Kinderen en volwassenen met polycariës

Doel van de behandeling? Wanneer een patiënt tandpijn heeft die te wijten is aan een geinfecteerde tandzenuw of een tandabces en hij wil deze tand behouden, moet de zenuw van de tand verwijderd worden (ontzenuwen). Hoewel de patiënt daarna (meestal) pijnvrij is, moet de tand nog verder behandeld worden. De ruimte waar de zenuw voorheen gezeten heeft, moet gereinigd en opgevuld worden (endodontische behandeling of kanaalbehandeling) om dit element zo lang mogelijk te behouden. Indien dit niet gebeurt, zal deze holle ruimte gekoloniseerd worden door bacteriepopulaties en zal de tand opnieuw infecteren, wat de houdbaarheid van de tand negatief zal beïnvloeden.

5

Mond-kaak-aangezichtsheelkunde

Reconstructie van de geresorbeerde maxilla Dr. Johan Van Goethem

ehandeling met dentale implantaten is sinds de introductie ervan in de moderne tandheelkunde een niet meer weg te denken modaliteit. Bij edentate kaken geeft een vergevorderde resorptie van de processus alveolaris maxillaris aanleiding tot gebrek aan retentie van een uitneembare tandprothese. Wanneer er voldoende en kwalitatief bot aanwezig is, is plaatsing van implantaten een optie. Maar daar wringt nu net vaak het spreekwoordelijke schoentje.

B

Anatomische beperkingen van het residueel bot waren lang de voornaamste reden om patiënten oplossingen met implantaat ondersteund brugwerk te ontzeggen. Het botvolume in de edentate bovenkaak, zowel in het front als in de zijdelingse delen, is vaak ontoereikend om implantaten met voldoende betrouwbaarheid en in de prothetisch opzicht optimale positie te plaatsen. Dit is niet alleen het gevolg van een voortgeschreden resorptieproces na het verlies van één of meerdere tanden (zgn. centripetale resorptie van de processus alveolaris maxillaris) maar hangt vooral samen met de vaak sterke pneumatisatie van de sinus maxillaris. › Botopbouw

Wanneer onvoldoende bot beschikbaar is voor het plaatsen van implantaten van voldoende lengte, op de juiste locatie en in de goede positie, is een preprothetische of pre-implantologische ingreep geindiceerd. Men spreekt dan over een ‘botopbouw’, waarbij het de bedoeling is de

HARTSLAG

6

Bron: Peterson’s Principles of Oral and Maxillofacial Surgery – Second Edition 2004

kaak door middel van bottransplantatie geschikt te maken voor het plaatsen van implantaten in de, vanuit prothetisch opzicht, meest optimale positie. Dit kan inhouden dat de processus alveolaris superior moet worden verbreed, zoals bij een patiënt met een Cawood klasse IV bovenkaak, of dat een bottransplantaat in de bodem van de sinus maxillaris (sinuslift) of de apertura piriformis moet worden aangebracht, zoals bij een patiënt met een Cawood klasse V en VI bovenkaak. Het kan gaan om verbreding of verhoging van een klein deel van de kaak, bijvoorbeeld bij vervanging van een enkele tand, maar in veel gevallen betreft het de gehele bovenkaak die door botresorptie sterk geslonken is.

Fig. 1. Sterk geresorbeerde maxilla met onvoldoende residueel bot voor het plaatsen van implantaten in de, vanuit prothetisch opzicht, meest optimale positie

› Gouden standaard

Ondanks de snelle vooruitgang die geboekt wordt in de technologie van botsubstituten, blijft de autologe botgreffe de ‘gouden standaard’ omwille van osteoinductieve, osseoconductieve en niet-immunogene eigenschappen. Afhankelijk van de hoeveelheid bot die nodig is, kan er gebruik gemaakt worden van bottransplantaten van de bekkenkam (anterieure en/of posterieure heupkam), het calvarium, de kinstreek of het bot ter plaatse van de verstandskiezen (retromolair bot). Het eigen bot wordt daarbij vaak vermengd met ‘kunstbot’. In de literatuur lijkt de anterieure of posterieure heupkam de meest geprefereerde donorplaats voor het oogsten van bot, omwille van de gemakkelijke toegang en de beschikbaarheid van grote hoeveelheden van zowel corticaal als medulair bot. Helaas blijkt dat na verloop van tijd de greffes soms toch nog resorberen ondanks de aanwezigheid van functionele implantaten. Daarenboven is het oogsten van (anterieure) heupkamgreffe geassocieerd

Fig. 2 A. Oogsten van monocorticale botplaatjes van de tabula externa van het os pariëtale Fig. 2 B. Optimalisatie van de donorsite door het afnemen van ‘botschraapsel’

Fig. 3. Gereconstrueerde maxilla middels corticale botgreffes

met enige postoperatieve morbiditeit, zoals pijn en gangmoeilijkheden omdat spieren even los gemaakt worden van het bot.

› Craniale botgreffe

Als recente tendens in de preprothetische chirurgie kan het gebruik van craniale botgreffes voor het opbouwen van bovenen onderkaak gekozen worden. Craniale botgreffes worden reeds meer dan 80 jaar gehanteerd in de reconstructie van het faciaal massief, waarbij ze gebruikt worden als basis voor een functionele steun van het cranio-faciaal skelet. Het gebruik van craniale botgreffes in de pre-implantologische chirurgie en de mechanische en biologische superioriteit ten opzichte van heupkamgreffes is uitgebreid beschreven in de literatuur. Craniaal bot beschikt door de aanwezigheid van een grotere corticale component over excellente mechanische eigenschappen, kent weinig tot geen resorptie en verschaft hoge botkwaliteit voor implantaatplaatsing na integratie. Het oogsten van craniale botgreffes is een veilige procedure, het is mogelijk grote volumes bot van het cranium te oogsten (corticale botplaatjes én botschraapsel), er zijn weinig post-operatieve ongemakken en het is een verborgen litteken (in het haar). Een uitgebreide botopbouw met afname van bot uit de bekkenkam of van het schedeldak vindt plaats onder algemene anesthesie. Meestal volstaat een opname met één overnachting.

Fig. 4 A. Status na plaatsen van 6 implantaten in de opgebouwde bovenkaak Fig. 4 B. Plaatsen van een vaste brug op deze implantaten door de behandelende tandarts

Drie à vier maanden na de botopbouw kan worden overgegaan tot het plaatsen van implantaten met goede lengte, in juiste positie en inclinatie, hetgeen voordien in de geresorbeerde kaak zo goed als onmogelijk zou zijn geweest.

Borsttelefoon

016 80 99 99 Steekkaart borstkanker: onze zorg binnen handbereik

De borstzorg in RZ Heilig Hart Tienen is dankzij deze samenwerking en de prioritaire aandacht onmiskenbaar in een stroomversnelling gekomen. Strikte naleving van de behandelingsproto-

collen wordt maandelijks geëvalueerd door gezamenlijke pre- en postoperatieve bespreking van de patiënten in multidisciplinaire oncologische consulten (MOC’s). De kwaliteit van zorg in de breedste zin wordt voortdurend getoetst aan de steeds strengere kwaliteitsnormeringen, en bijgestuurd waar nodig. Voor een snelle en adequate verwijzing van een patiënt met (vermoeden van) borstkanker naar onze borstkliniek opteerden we mede op vraag van de huisartsen voor een vaste procedure. Dat is onze borsttelefoon, een continu bemande telefoonlijn die bij dringende verwijzing uw patiënt een voorrangsafspraak bij een gynaecoloog of oncoloog van haar keuze binnen de eerste werkdag garandeert.

Samen met deze Hartslag ontvangt u een steekkaart met het nummer van de borsttelefoon en een beknopte schets van ons zorgtraject borstkanker i.s.m. UZ Leuven en het Multidisciplinair Borstcentrum. Deze handige bewaarkaart bieden we graag aan als hulpmiddel tot verdere optimalisatie van onze dienstverlening en samenwerking met de verwijzende huisartsen.

Dr. Ine Riphagen Diensthoofd Gynaecologie-Verloskunde

HARTSLAG

Juni 2010 luidde onze dienst Gynaecologie-Verloskunde op een symposium voor huisartsen de structurele samenwerking met UZ Leuven rond borstkankerzorg in. De universitaire diensten Gynaecologische Oncologie en het Multidisciplinair Borstcentrum zegden ons daar loyaal hun medewerking toe aan de uitbouw van optimale zorg en dienstverlening voor de borstkankerpatiënten in onze regio. Sindsdien versterkt een door UZ Leuven deeltijds gedetacheerde specialist het team van onze borstkliniek.

7

Orthopedie

Geriatrisch fractuurprogramma Dr. Joost Dewaele

n RZ Heilig Hart Tienen worden oudere patiënten met een heupfractuur sinds begin dit jaar behandeld volgens het zorgpad ‘Geriatric Fracture Program’. Het concept werd oorspronkelijk ontwikkeld in het Highland Hospital in Rochester (VS) en wordt ondertussen wereldwijd in vele ziekenhuizen gehanteerd. Dit evidence-based behandelingsmodel met gestandaardiseerde protocols biedt totaalzorg voor de geriatrische patiënt met een breuk.

I

Bij (hoog)bejaarde patiënten die met een heupfractuur opgenomen worden, stellen zich vaak nog andere problemen, met vele co-morbiditeiten en polyfarmacie. Door de behandeling en zorgverlening multidisciplinair in een zorgpad vast te leggen, wordt de kwaliteit sterk verhoogd. De zorg wordt opgevolgd, geëvalueerd en verder verbeterd aan de hand van kwaliteitsindicatoren die in een database verwerkt worden. Bewezen resultaten zijn kortere wachttijden tot chirurgie, minder complicaties en sneller ontslag. › Co-management

De hoeksteen van het zorgpad is ‘co-management’ door de orthopedisch chirurg en geriater. In ons ziekenhuis wordt een geriatrische patiënt met een heupfractuur opgenomen op de afdeling Orthopedie, maar onder de supervisie van de geriater, die bijgestaan wordt door de orthopedische chirurg. Dit betekent dat de patiënt

HARTSLAG

8

van bij zijn opname gevolgd wordt door twee disciplines, waardoor veel sneller kan opgetreden worden bij problemen. De wachttijden voor de ingreep worden zo kort mogelijk gehouden. Het zorgpad start meteen bij de spoedopname, met als doel geen tijd te verliezen bij transfer van de patiënt naar de orthopedische afdeling. Er wordt op de dienst Spoedgevallen al een operatiemoment geprikt door de chirurg, bij voorkeur ten laatste de volgende kalenderdag en binnen de gewone werkuren. Om dit te kunnen realiseren, is dagelijkse operatietijd voorzien en is in het weekend een extra operatieteam stand-by.

de orthopedisch chirurg, een arts fysische geneeskunde, een ergotherapeut en een kinesitherapeut screent de patiënt er op valrisico en osteoporose en evalueert de resultaten van de ingreep en gangrevalidatie. Zo wordt ook het aspect preventie systematisch aangepakt. De huisarts krijgt van dit bezoek een verslag en therapievoorstel. Al deze zorg wordt mee opgevolgd door een referentieverpleegkundige van het GFP, die werkt op de afdeling. De referentieverpleegkundige is het vaste contactpunt voor patiënt en zorgverleners voor het GFP.

› Multidisciplinair › Uitbreiding

De sociaal verpleegkundige neemt al de eerste dag na de ingreep contact op met de patiënt en zijn naasten om het ontslag optimaal voor te bereiden. We starten op die eerste postoperatieve dag ook al de gangrevalidatie, rekening houdend met de preoperatieve mobiliteit van de patiënt. Op vaste tijdstippen gebeuren de noodzakelijke technische controles. Ook een diëtist en ergotherapeut zijn bij de zorg betrokken. Een uitgebreide brochure voor patiënt en familie geeft uitleg over heupfracturen en hun behandeling. Op dag 8 na de ingreep wordt de patiënt getransfereerd naar huis, een hersteloord of woonzorgcentrum, de afdeling geriatrie of andere optie. Op dat ogenblik maken we ook een afspraak voor verdere opvolging in het niet-chirurgisch dagziekenhuis. Een team met de geriater en

In de startfase focust ons GFP zich op de bejaarde patiënten met een heupbreuk, in ons ziekenhuis gemiddeld 150 patiënten per jaar. Eenmaal dit geolied verloopt, willen we de werkwijze systematisch uitbreiden naar geriatrische patiënten met andere type breuken (onderste lidmaat, bovenste lidmaat en wervelzuil). Ook wensen we ons geriatrisch fractuurprogramma extramuraal uit te breiden naar partners in de rust- en verzorgingssector, om de doorstroming en opvolging van deze broze patiënten te verbeteren. De start verliep alleszins zeer vlot en de eerste ervaringen en indrukken zijn veelbelovend.

Referentieverpleegkundige Eric Ceusters (links) is het aanspreekpunt voor patiënten en zorgverleners in het geriatrisch fractuurprogramma, dr. Joost Dewaele is medisch coördinator.

InformaƟsering

Geïntegreerd informaticasysteem voor labo Anatomopathologie Dr. Ann Cornelis

ajaar 2011 is onze dienst Anatomopathologie overgeschakeld op een nieuw informaticasysteem, dat alle toestellen in één enkel netwerk koppelt en integreert. Deze automatisering maakt ook verdere standaardisering mogelijk.

N

Tot dan werkte het laboratorium Anatomopathologie met een zeer gebruiksvriendelijk en up-to-date systeem dat onze ICTdienst zelf ontwikkeld had. De beslissing om te investeren in een nieuw extern pakket is tweeërlei. Ten eerste beantwoordt het beter aan de nieuwe vereisten, met het oog op de formele accreditering die elk labo Anatomopathologie begin 2013 zal moeten doorlopen. Een tweede voordeel is dat de meerderheid van de labo’s in Vlaanderen (en in iets mindere mate Wallonië) sinds 2010 op dit pakket overgeschakeld zijn. De uniforme werkwijze vergemakkelijkt de onderlinge communicatie en ook de nationale kankerregistratie kan hierdoor meer gestandaardiseerd verlopen. › Barcode

Alle labotoestellen zijn op het systeem aangesloten. Zij vormen nu één netwerk. De patholoog kan elke taak (bv. bijsnedes, speciale kleuringen) vanop zijn pc aanvragen. De tijd van de ‘schriftjes’, waarin alles genoteerd werd, is nu definitief vervlogen tijd. Het labo-informatiesysteem (LIS) is ook gekoppeld aan ziekenhuissystemen zoals het elektronisch medisch dossier (EMD) en het tariferings- en factureringsprogramma, of het communicatiesysteem met de huisartsen, Medibridge.

duceert in belangrijke mate de kans op staalverwisseling, en elk staalverwerking kent een meer gestandaardiseerd verloop. Ook de aanvraagformulieren en de verslagen werden in een nieuw kleedje gestoken, en bepaalde deelonderzoeken (cervix, prostaat, borst) kregen een apart gedetailleerd formulier om de aanvraag te faciliteren.

Identificatie van de stalen in de verschillende fasen van de verwerking verloopt via barcodescanning. Een unieke barcode identificeert de patiënt. Dit reduceert sterk de kans op staalverwisseling.

› Digitale microscoopcamera

We investeerden ook in een nieuwe microscoop, die voorzien is van een digitale camera. Digitale beelden van de patiëntenstalen die worden besproken op een MOC (Multidisciplinair Oncologisch Consult) en/ of speciale microscopiebeelden worden opgeslagen in het labo-informatiesysteem en kunnen zo bv. door de arts geconsulteerd worden in het EMD. Ook hier hebben we de ‘oude tijden’ achter ons gelaten, waarbij we met de zware microscoop en een monitor op een karretje het ziekenhuis doorkruisten naar de vergaderzaal voor de patiëntenbespreking op de MOC’s. Onze versnijtafel krijgt binnenkort eveneens een digitale camera. Macroscopische foto’s van het resectiespecimen met tumor (of ander letsel) kunnen dan ook via het netwerk beschikbaar gesteld worden en door de arts in het EMD geconsulteerd.

Verwijzers vinden de aanvraagformulieren voor onderzoeken op de huisartsenpagina van onze website: www.rztienen.be/huisarts. We maken er u attent op dat de Rizivwetgeving sinds 1/7/2011 verplicht om de aard van het staal op het aanvraagformulier te vermelden.

HARTSLAG

Identificatie van de stalen verloopt via barcodescanning. Daarvoor werden eveneens een cassette- en een glaasjesprinter aangekocht. Elk staal wordt van bij aankomst in het labo tot op de microscoop van de patholoog voorzien van een unieke barcode die de patiënt identificeert. Dit re-

9

Afscheidnemende radiologen blikken terug

“Onze Radiologie is een heuse kmo geworden” ind juni geeft dr. Ludo Onkelinx de fakkel door als diensthoofd Radiologie, en gaat hij net als collega-radioloog dr. Paul Mortelmans genieten van een welverdiend pensioen. Professionalisering van de interne organisatie, investeringen in apparatuur en modernisering van de infrastructuur waren de ordewoorden van de voorbije jaren, met de uitbouw van een zeer performante MRI-eenheid en de volledige digitalisering van de dienst als hoogtepunten. Samen met een equipe die de VIP-missie van het ziekenhuis hoog in het vaandel voert, gaat nieuw diensthoofd dr. Bart Boomgaert op de ingeslagen weg verder.

E

HARTSLAG

10

Dr. Ludo Onkelinx en dr. Paul Mortelmans hebben er allebei een carrière van goed 36 jaar in ons ziekenhuis op zitten, en vormden al die jaren een hechte tandem.

Dr. Mortelmans: “We kennen elkaar al van onze tijd op de Leuvense universiteitsbanken. Ik ben hier gestart in 1977, Ludo in 1976. De eerste 12 jaar hebben we met ons tweeën de dienst Radiologie gerund. We stonden er al snel voor gekend dat Ludo een zin begon en ik die dan afmaakte. We werden vaak lachend dr. Onkelmans en Mortelinx genoemd.” › Teletafel

Dr. Onkelinx: “In die tijd was de dienst Radiologie op Campus Mariëndal nog gehuisvest in wat nu het funerarium is, recht tegenover de toenmalige ingang. Er gebeurden enkel in de voormiddag onderzoeken, in de namiddag hielden de medewerkers zich bezig met het ontwikkelen van de foto’s. We hadden één secretaresse en twee technologen. We deden in hoofdzaak skeletopnames, intraveneuze cholangio’s, IVP’s, slokdarm-maag-duodenumtransit en contrastlavementen.”

“Wij konden vrij snel beschikken over een teletafel, toen het neusje van de zalm. De inhuldiging daarvan was een grote gebeurtenis in Tienen, met pers en al. In die periode kwam ook de echografie op. Daar waren we in Leuven niet in opgeleid, we hebben dat hier uit de boeken geleerd. Goede vriend dr. Jacques Delmulle had ons een boek cadeau gedaan om ons tot echografie aan te zetten. We hebben de directie kunnen overtuigen om een echografietoestel aan te kopen en in 1981 konden we ermee starten.” › Verhuis

Dr. Mortelmans: “In 1981 verhuisden we naar de nieuwe hoogbouw dwars tegen het bestaande ziekenhuis. Radiologie kwam rechts van de nieuwe hoofdingang te liggen, tot vandaag de locatie van de dienst. In 1988 kregen we versterking van dr. Bart Boomgaert, om in Tienen mee CTbeeldvorming op te starten. In dat jaar

Radiologie

de verschillende campussen samen telt nu 10 radiologen, 25 radiologieverpleegkundigen of technologen, 2 zorgkundigen, 2 afdelingsmedewerkers en 8 secretariaatsmedewerkers. 47 medewerkers, dat is eigenlijk een flinke kmo.” › Digitaal

In 1998 werd het Stedelijk Genees- en Heelkundig Instituut Tienen, beter bekend als het OCMW-ziekenhuis, in het HeiligHartziekenhuis geïntegreerd als Campus St.-Jan. De radiologische activiteit werd er afgebouwd en richt zich nu naar gehospitaliseerde patiënten en interne verwijzingen orthopedie op deze campus.

In 2009 gingen de radiologen als eersten van start met spraakherkenning om de protocollen dezelfde dag of ten laatste de volgende dag aan de aanvragende arts en/ of patiënt te kunnen bezorgen, en bereidde het hele team samen met de ICT-dienst de digitalisering voor van de patiëntenadministratie en van de verwerking, distributie en archivering van de onderzoeksbeelden. In april 2010 Met een eresymposium op 22 juni nemen we afscheid ging de dienst Radiologie van dr. Onkelinx (rechts) en dr. Mortelmans (links), volledig digitaal, en in juni die hun stempel hebben gedrukt op de diagnostische nam de dienst op Campus beeldvorming en radiologische dienstverlening van ons ziekenhuis, voor dr. Boomgaert (midden) Mariëndal ook een nieuwe wordt het de start van een hopelijk even vruchtbaar digitale zaal in gebruik. Na diensthoofdschap. de digitalisering volgde de infrastructurele vernieuwing. Onderzoekslokalen, wachtruimtes en werkposten werden herschikt en › Nieuw élan opgefrist, en er kwam een rechtstreekse doorgang naar de dienst Spoedgevallen Na een moeilijke periode van onderinvesom de verschillende patiëntenstromen tering, maakte de vernieuwde directie in meer gescheiden te laten verlopen. Ook 2007 medische beeldvorming tot prioride radiologie-eenheid in Medisch Centrum taire beleidsoptie: voor alle ziektebeelden Aarschot kreeg een opfrisbeurt. moest snelle en accurate diagnostiek in ons ziekenhuis mogelijk worden, zodat de Dr. Onkelinx: “Onze nieuwjaarsreceptie patiënten uit de regio hiervoor bij ons te2011 met het radiologisch team konden rechtkunnen. we vieren in een volledig vernieuwde onderzoeks- en werkomgeving. Dat gaf een De dienst Radiologie kreeg in 2008 een zeer goed gevoel, na die twee toch wel nieuw élan met de lang verhoopte erkenzware ‘veranderingsjaren’. Op voorstel van ning voor een MRI-scanner, een belangrijke onze drie gedreven verpleegkundige coöraanwinst voor diagnostiek in verschillende dinatoren hebben we die hele vernieuwing disciplines. De oude Spoedgevallendienst ook aangegrepen om de interne werking werd omgebouwd tot een gloednieuwe van de dienst tegen het licht te houden. MRI-eenheid. De dienst trok een jonge Organisatorisch en functioneel, maar ook in MRI-gespecialiseerde radioloog aan, vanuit de beleving en de perceptie van de dr. Benjamin Peersman, en stoomde een patiënt. De VIP-benadering van de patiënt verpleegkundig MRI-team klaar. Het grote ligt hen nauw aan het hart (VIP staat voor vriendelijk-inlevend-professioneel en vat aanbod patiënten maakte zeer snel uitde missie van het ziekenhuis samen).” breiding van de onderzoeksuren en van het team noodzakelijk. “Het siert onze mensen dat ze daar een continu aandachtspunt van maken. We Dr. Onkelinx: “De CT heeft een eerste zijn een zeer druk bezochte dienst, waar echte schaalvergroting op onze dienst teook vele patiënten komen voor een onweeg gebracht, de MRI een tweede. Het derzoek dat de klinische vermoedens van personeelsbestand is met de jaren fors zeer slecht nieuws moet bevestigen.” toegenomen. De radiologische equipe op

› Huisvader

Beide afscheidnemende radiologen beschouwen de huidige cohesie van het radiologisch team als een belangrijke verwezenlijking. Dr. Onkelinx: “De goede verstandhouding in onze ploeg, zowel tussen de radiologen als met de personeelsleden, mag gezien worden. Ze is gradueel gegroeid en bepaalt zeker mee de uitstraling van onze dienst vandaag. Goede communicatie, onderling maar ook naar de clinici en de directie, is toch heel belangrijk geweest in de uitbouw van onze dienst. Noem het een soort consensusmodel, je dienst en team runnen als een goede huisvader.” › Subspecialisatie

Nieuwe ‘huisvader’ van de dienst wordt dr. Bart Boomgaert. Wat staat bovenaan zijn agenda? “Radiologie speelt vandaag een sleutelrol in de geneeskunde en is voor ongeveer alle medische disciplines een belangrijke schakel in de diagnostiek. Verder werk maken van subspecialisatie is zeker wenselijk, en met de jonge radiologen die we recent konden aantrekken, is dat ook een haalbare kaart geworden. Een ander punt op de planning is cardio CT uitbouwen, samen met de cardiologen. Dat is een belangrijke uitbreiding van het diagnostisch aanbod voor patiënten in de regio, rekening houdend met het feit dat ons ziekenhuis geen CAT-lab heeft. Een andere opportuniteit voor onze dienst is Wallonië. Voor de regio net over de taalgrens zijn wij het dichtstbijzijnde algemeen ziekenhuis – zij vormen nu al een kwart van onze patiënten. “ “Uitdaging blijft, zoals voor alle ziekenhuisdiensten hier en elders: voldoende personeel kunnen blijven aanwerven. Vooral sinds de komst van de MRI zijn we uitgegroeid tot een bijna continu draaiende dienst, 365 dagen op 365. Het is de bedoeling om ook in het weekend voltijds geplande MRI-onderzoeken te kunnen uitvoeren – momenteel is dat enkel in de voormiddag.” “En het goede voorbeeld van mijn voorganger indachtig, zal ik het consensusmodel als leidraad blijven gebruiken bij de aansturing van het team en de integratie van nieuwe collega’s.”

HARTSLAG

startte het ziekenhuis ook een medisch centrum en dagziekenhuis in Aarschot, met ook een eenheid radiologie. Die kreeg in 1996 een eigen CT-scanner. We kregen er toen nog een nieuwe collega bij, dr. Rik Verhille, die in die periode hoofdzakelijk in Aarschot werkte.”

11

Psychiatrie

PAAZ bestaat dertig jaar Dr. Gokhan Goktas

eer dan 30 jaar geleden, in november 1981, startte de PAAZ van het Heilig-Hart ziekenhuis met de transfer van twee patiënten uit een andere afdeling in het ziekenhuis. Het was een 40-jarige depressieve vrouw met een relatiebreuk, en een man met alcoholproblemen. Tot op de dag van vandaag vormen deze twee diagnoses een belangrijk aandeel in de patiëntenpopulatie van onze afdeling.

M

In die eerste dagen bestond het paramedisch team van de psychiatrische afdeling uit zes verpleegkundigen, een kinesist en een ergotherapeut. De patiëntenpopulatie was beperkt, wachtlijsten bestonden toen nog niet. De zusters van het klooster keken raar op als ze onze patiënten in hun tuin zagen wandelen. Men kon snel van het bestuur bekomen dat de witte kapjes afgeschaft werden, en dat het niet langer verplicht was een rokje en nylonkousen te dragen. Vandaag dragen onze verpleegkundigen hun witte werkpak enkel nog bij de lichamelijke verzorging van de patiënten. Van het oorspronkelijke team uit 1981 zijn drie medewerkers nog steeds werkzaam op de afdeling.

zijn huidige locatie op Campus St.Jan. Op Mariëndal maakte de afdeling plaats voor de dienst Spoedgevallen, die nood had aan ruimere behuizing en op haar beurt plaats maakte voor de uitbouw van een MRI-eenheid. De aankondiging en de voorbereiding van de verhuis bracht heel wat onzekerheden met zich mee. Op 5 mei pakten de patienten na het ontbijt hun bagage in, de koffers en dozen kregen stickers met het nieuwe kamernummer, en na het middagmaal trokken ze onder begeleiding van het zorgteam naar de andere campus, waar de Technische diensten van het ziekenhuis de tweede verdieping volledig heringericht had. Nu is er vooral tevredenheid: deze locatie is rustiger, aangenamer en ruimer.

› Bezieling

› Open

Neuroloog dr. Paul Denef, ondertussen op pensioen als ziekenhuisarts, maakte de start van de afdeling mogelijk. Met de komst van psychiater Jos Corens kwam de focus meer op de psychiatrie te liggen. Onder zijn langdurige, kundige en bezielende leiding groeide de dienst uit tot een volwaardige PAAZ-afdeling.

De afdeling biedt opvangmogelijkheden voor 30 patiënten. Er zijn eenpersoonkamers, tweepersoonskamers en een driepersoonskamer. Daarnaast zijn er een gemeenschappelijke eet- en leefzaal, een rookruimte en lokalen voor ergo- en relaxatietherapie. Nadeel is dat de meeste somatische onderzoeken en de raadplegingen bij andere disciplines op Campus Mariëndal gebeuren, en dat ook de psychiaters behoorlijk wat moeten pendelen voor hun raadplegingen en de spoedgevallen op die campus.

Ook zijn latere collega dr. Guido Walpot kon als geen ander het zorgteam prikkelen om na te denken over patiënten en hun pathologie. Vandaag telt de medische staf drie psychiaters: dr. Elke De Heyn, dr. Laurence Lejeune en dr. Gokhan Goktas.

HARTSLAG

12

› Verhuis

Mei 2008 verhuisde de PAAZ naar

Onze PAAZ is een open afdeling. Er gelden algemene afspraken over het verlaten van de afdeling, en individuele afspraken met elke patiënt in functie van zijn gezondheidstoestand.

Verjaardagssymposium Op 26 april vierde het PAAZ-team de artsen van het eerste uur, dr. Paul Denef en dr. Jos Corens (foto onder). Dr. Denef, die in 1981 het initiatief voor een PAAZ in ons ziekenhuis nam, leidde het symposium n.a.v. de 30e verjaardag ook met zichtbaar genoegen in. Diensthoofd dr. Gokan Goktas beet de spits af met een terug- en vooruitblik (foto boven). Magda Van de Wiele, ethicus en psychotherapeut-seksuoloog en tevens lid van ons ethisch comité, betrok de toehoorders in ethische en deontologische beschouwingen over ‘dwang en drang’ in de psychiatrie. Erik De Soir, een gereputeerd traumapsycholoog en pionier van de crisispsychologie in ons land, pikte graag in op de reflecties van Van de Wiele, en hield een inspirerend betoog over zorgzaam omgaan met traumatische gebeurtenissen in de psychotherapie.

Een patiënt wordt doorgaans opgenomen na een raadpleging bij een psychiater. Of een opname noodzakelijk is, wordt hoe dan ook altijd beslist door een psychiater. Het zorgteam beantwoordt elke hulpvraag multidisciplinair en met oog voor wetenschappelijke verdieping. • De 24-uurszorg door de verpleging is en blijft de basis van de zorg. Onze 13 psychiatrisch verpleegkundigen zijn het hart en de ziel van de afdeling voor patiënten die zich vaak in een acute crisistoestand bevinden. Elke patiënt krijgt tijdens zijn verblijf begeleiding van een vaste verpleegkundige, die regelmatig met hem zijn verwachtingen van het verblijf en de behandeling bespreekt. De psychiater komt minimaal twee keer per week bij de patiënt langs. • De twee afdelingspsychologen richten zich in de eerste plaats individueel tot de patiënten. De expertise van Hilde Keunen betreft vooral psychotrauma en verwerking bij verliessituaties. Ann Peeters is gespecialiseerd in persoonlijkheidspathologie, verslavingsproblematiek en psychologische testing (intelligentietesten, persoonlijkheidstesten, cognitieve testen). Bepaalde therapieën worden in groep georganiseerd, zoals bv. de assertiviteitstraining of het wekelijkse verslavingsgroepsgesprek. • Onze kinesist van het eerste uur, Arlette Mievis, behandelt (psycho)motorische problemen, leert onze patiënten hun lichaam begrijpen en respecteren, en legt de link tussen lichaam en geest. Zij geeft ook groepssessies relaxatietraining. • De twee afdelingsergotherapeuten, Hilde Henckens en Annelies Verbeeck,

proberen vooral via creatieve therapie het herstel te bevorderen en staan de patiënten bij dagelijkse activiteiten zoals wassen en strijken bij, met een observerend oog voor het fysiek en cognitief functioneren van de patiënten. Zij organiseren ook de wekelijkse kooksessie, culturele uitstappen, sportieve activiteiten ... • Maatschappelijk werker Gerda Provoost is een onmisbare schakel in de zorg, zowel voor onze patiënten als het zorgteam zelf. Met empathie en toch ook de juiste afstand zoekt ze naar de meest adequate oplossing voor sociale en administratieve problemen, die vaak complex kunnen zijn en overleg met diverse instanties vereisen. • Zoals de somatische verpleegafdelingen in ons ziekenhuis heeft de PAAZ ook een eigen afdelingsmedewerker, Gerda Debroeck, die logistieke en administratieve hulp biedt aan het team en de comfortzorg voor patiënten mee ondersteunt. Zij biedt een duidelijke meerwaarde in het bepalen en bewaren van een goede sfeer en groepswerking op de afdeling. We betrekken het best ook zoveel mogelijk de partner, familieleden of andere mensen uit de dagelijkse omgeving van de patiënt bij de informatie-inwinning en behandeling. De zorgverleners voeren deze gesprekken alleen als de patiënt hiervoor zijn toestemming geeft. › Nazorg Omdat een PAAZ bedoeld is voor een kortdurende opname en behandeling, is een goede nazorg en opvolging belangrijk. Vaak volgt de huisarts de patiënt verder op wanneer die het ziekenhuis verlaat en weer naar huis gaat. Soms is een intensievere nazorg nodig, bv. onder de vorm van

regelmatige consultaties bij een psychiater of psycholoog (van ons ziekenhuis of elders). In andere gevallen kan een doorverwijzing naar een psychiatrisch ziekenhuis noodzakelijk zijn. Het zorgteam bespreekt dit uitgebreid met de patiënt. › Impact hervorming Wat de zeer nabije toekomst betreft, is het vooral afwachten wat de hervorming van de psychiatrische zorgverlening in uitvoering van artikel 107 van de ziekenhuiswet met zich zal meebrengen, waarbij de nadruk van een (langdurige) psychiatrische opname verschuift naar ambulante zorg in de thuissetting. Er is voor onze regio een proefproject onder leiding van UZ Leuven gestart. Onze PAAZ is hier via verschillende werkgroepen bij betrokken. Doelstelling is “zorg op maat van de patiënten geankerd in de maatschappij”. Dit betekent dat de zorg zo veel mogelijk in de thuissituatie moet georganiseerd worden. Dit impliceert voor verschillende psychiatrische ziekenhuizen een afbouw van het aantal bedden, en omvorming van deze middelen en medewerkers in zorgtrajecten in de thuissituatie van de patiënten. We gaan ervan uit dat dit de patiënt ten goede kan komen, maar het brengt voor onze afdeling bijkomende uitdagingen. Door de beddenafbouw in de psychiatrische ziekenhuizen zullen we het moeilijker krijgen om onze patiënten door te verwijzen wanneer dat geïndiceerd is. Door het regionale karakter van de proefprojecten, is het nu al moeilijker geworden om onze patiënten door te verwijzen naar andere regio’s. Patiënten zullen ook vaker een beroep doen op de spoedgevallendienst als ze in crisis zijn. Dit zal bijkomende druk veroorzaken op onze opnameplanning.

HARTSLAG

› Zorg vandaag

13

Kort nieuws

Patiënt samen sensibiliseren rond thuismedicatie

Symposiumkalender najaar

Op voorstel van ons medisch-farmaceutisch comité werd het formulier thuismedicatie aangepast en uitgebreid, om een zo juist en volledig mogelijk beeld te krijgen van de medicatie die de patiënt thuis neemt of recent genomen heeft. Aan patiënten met een geplande (dag)opname vragen we om dit formulier vooraf in te vullen, het liefst samen met (of door) de huisarts. Ze ontvangen het document tijdens de voorafgaande consultatie, bij de infomap of hospitalisatiebrochure.

De data van onze symposia in het najaar liggen vast, de inhoud en locaties zo goed als. U verneemt de details telkens in de persoonlijke uitnodiging die u tijdig ontvangt.

We merken dat het nodig is om onze patiënten hierrond te sensibiliseren, en hopen op medewerking van de huisartsen opdat we bij opname van hun patiënten over zo juist mogelijke informatie over de thuismedicatie kunnen beschikken.

Het formulier thuismedicatie is beschikbaar op onze website, onder de rubriek Huisarts, samen met een ander belangrijk document dat het best samen met of door de huisarts ingevuld wordt bij een chirurgische opname: de preoperatieve vragenlijst. Op diezelfde pagina vinden verwijzers ook de aanvraagformulieren voor onderzoeken Radiologie, Nucleaire Geneeskunde en Anatomopathologie.

www.rztienen.be/huisarts

22/09: Palliatief Support Team Zorgverleners van ons Palliatief Support Team en externe gastsprekers hebben het onder meer over conventionele pijntherapie, slechtnieuwsgesprek, vroegtijdige zorgplanning en palliatieve sedatie. 20/10: Gastro-enterologie & Abdominale Heelkunde Onze maagdarmspecialisten en abdominale chirurgen staan stil bij acute cholecystitis, metabool syndroom, acute diverticulitis en colorectaal carcinoma. 17/11: Orthopedie & Tiense Kinesitherapeutische Kring Het programma zal via de website van de kinesitherapeutische kring bekendgemaakt worden, www.kine-tienen.be. 19/11: Week van de Patiëntveiligheid We leggen dit jaar de link met de gelijktijdig lopende Week van de Ouderenzorg en focussen op sondevoeding, ontslagmanagement, osteoporose en thuismedicatie.

Nieuwe medische stafleden Radiologie Dr. Maurits Blom Vooruitlopend op het afscheid van dr. Onkelinx en dr. Mortelmans in juni, kreeg onze dienst Radiologie er begin dit jaar al een nieuw staflid bij. Dr. Maurits Blom studeerde geneeskunde aan de Universiteit Antwerpen, met stages in Londen en Suriname. Hij specialiseerde zich aansluitend in de radiologie in AZ Klina Brasschaat (2006-2008) en UZ Antwerpen (2008-2011). Het interuniversitair examen radiologie legde hij in 2008 af, en hij volgde in Antwerpen en Leuven diverse cursussen rond echografie en MRI. In oktober vorig jaar trok hij nog via de European Society of Radiology voor een fellowship cardiac imaging naar University Hospital of Wales.

Narcodontie-Endodontie Tandarts Vasco Goos Onze afdeling Mond-, Kaak- en Aangezichtsheelkunde heeft sinds kort een eenheid narcodontie en endodontie. Nieuwe collega tandarts Vasco Goos neemt dit zorgaanbod voor zijn rekening. Hij studeerde af aan de KU Leuven in 2001 en bouwde zijn expertise op in tandartsenpraktijken in Hoensbroek (NL) en Morkhoven. In 2008 startte hij in het Heilig-Hartziekenhuis van Lier samen met de MKA-chirurgen een eenheid narcodontie, en sinds 2010 beoefent hij de endodontie in een groepspraktijk in Mechelen. In ons ziekenhuis is tandarts Goos steeds op donderdag aanwezig. Toelichting bij narco- en endodontie vindt u op pag. 5.

HARTSLAG

14

Succesvolle eerste editie Dag van de Zorg

In het medisch centrum lag de focus op preventie. Bezoekers lieten zich testen op diabetes of hartritmestoornissen, de leeftijd van hun longen meten, en zich informeren over gehoorbescherming of darmkankerscreening. In de kinézaal waren er om het uur minirugschoolsessies. Spoedgevallen gaf een demo reanimatie en uitleg over beademing met het CPAP Boussignac-systeem en over het gebruik van een botnaald wanneer een bloedvat aanprikken in dringende

situaties niet lukt. In het operatiekwartier zagen bezoekers hoe patiënten er van aankomst tot vertrek elektronisch opgevolgd worden, en wat onze collega’s extra doen voor hun kleinste patiëntjes. Al even drukbezocht waren onze diensten Nucleaire Geneeskunde en Radiologie. Van baby’s tot tieners, allemaal kregen ze een programma op maat. Kersverse ouders konden hun baby meebrengen voor een workshop babymassage, de allerkleinsten hun zieke knuffel voor een bezoek aan de poppendokter en -verpleegkundige. Voor lagereschoolkinderen waren er workshops gipsen en een reuzenganzenbordspel ‘Speel je gezond’. Tieners mochten een verpleegkundig uniform aantrekken en onder deskundig toezicht doen wat onze verpleegkundigen dagelijks doen: bloeddruk meten, een infuus aanprikken ... Voor en achter de schermen waren die dag 140 medewerkers als vrijwilliger in het getouw.

HARTSLAG

Op zondag 18 maart namen we deel aan de eerste Vlaamse Dag van de Zorg, een initiatief met steun van de Vlaamse overheid om de zorg- en welzijnssector in de kijker te zetten. Dr. Brepoels gaf om 10 uur het startsein met de verwelkoming van bijna 80 gasten op ons event voor huisartsen, inclusief een animatieprogramma voor hun kinderen. Na een kort symposium in de sfeerrijke VIP-hal waren er rondleidingen langs Radiologie, Nucleaire Geneeskunde, het operatiekwartier of het labo Anatomopathologie. De receptie liep vlekkeloos over in de start van het publieksevent, dat van 13.00 tot 18.00 uur liep en niet minder dan 15 activiteiten voor groot én klein bood.

15

RZ Heilig Hart Tienen vzw Kliniekstraat 45 | 3300 Tienen (t) 016 80 90 11 | [email protected]