FNV Bondgenoten
Nieuw als FNV’er in de ondernemingsraad of pvt of onderdeelcommissie
Verbeteringen in je eigen bedrijf is de drijfveer Via de ondernemingsraad kun je verbeteringen in je eigen bedrijf aan de orde stellen. Dat is voor de meeste mensen de reden om in de or te gaan. Zo kun je wat betekenen voor de collega’s en voor je bedrijf. Je komt dan gelijk in aanraking met ingewikkelde onderwerpen als werktijdregelingen, beloningssystemen of (levensfasebewust) personeelsbeleid. Ook moet je een positie vinden in de or of in het overleg met directie. FNV Bondgenoten heeft daar know how voor. In de vorm van brochures, webteksten en ondersteuning. Bovendien regelt jouw eigen cao een aantal onderwerpen, of is er een Arbocatalogus van toepassing. Zie www.fnvbondgenoten.nl/mz
z
Zodra jij aantreedt in de ondernemingsraad, onderdeelcommissie of pvt (personeels vertegenwoordiging) van jouw bedrijf, gaat er een nieuwe wereld voor je open. Or-werk is heel uitdagend: je komt in aanraking met nieuwe onderwerpen, je voert overleg met de directie. Jouw collega’s verwachten dat je hun belangen in het oog houdt. Hiervoor kun je steun krijgen bij FNV Bondgenoten. Het werk van de or en van de vak bond is ook van elkaar afhankelijk. Afstemming kan nodig zijn. Deze uitgave biedt een overzicht van belangrijke aandachtspunten. Wij schrijven steeds ‘ondernemingsraad’ maar bedoelen daar ook steeds pvt of onderdeelcommissie (oc) mee.
2 • Nieuw als FNV’er in de ondernemingsraad
Wees je bewust van jouw profiel Als jij door de FNV kandidaat bent gesteld, heb je een streepje voor. Dat geeft de collega’s meer vertrouwen. Wat verwachten zij dan van jou? > voor de medewerkers opkomen > wel oog houden voor de continuïteit van het bedrijf > stevig in het overleg > kwaliteit > verbinding houden met de bond Ook al staat dit profiel niet in een verkiezingsprogramma, de collega’s hebben wel zo’n verwachting. FNV Bondgenoten biedt jou ondersteuning en een netwerk om hiermee om te gaan. Je kunt bijvoorbeeld deelnemen aan de Startdag Nieuw als FNV’er in de ondernemingsraad die FNV Bondgenoten organiseert. Jouw positie in de ondernemingsraad versterken In een grote ondernemingsraad zit er meestal een ervaren groepje (het ‘dagelijks bestuur’, ‘db’) die zaken regelt. Vaak kun je als nieuweling in de or het beste met een concreet onderwerp aan de slag dat jou aanspreekt. Een voorstel doen dat draagvlak heeft bij de collega’s: dat is dan erg belangrijk. Zorg dus dat je altijd wat ‘peilgesprekken’ met collega’s voert om scherp te blijven. Het werken in de ondernemingsraad levert jou ook een stevige ontwikkeling op. Het is uitdagend. Er zijn bedrijven die dat waarderen. Je raakt bedreven in discussies over bedrijfsbeleid. Toch kunnen bepaalde kanten lastig blijken voor jou. De bond biedt kaderopleidingen aan actieve FNV’ers die zich willen doorontwikkelen. Zie www.kadersite.nl. Kwaliteit van argumenten Goede argumenten aanvoeren en de steun van collega’s organiseren (netwerken) is de basis van goed or-werk. Stevig heid in het overleg met de directie kan de resultaten van de or bepalen. De samenwerking binnen de or is daarvoor nodig. Met veel FNV’ers binnen de or lukt dat doorgaans, want die werken vanuit hetzelfde gedachtegoed. Als jij één van de weinige FNV’ers in de or bent, moet je met slim netwerken en argumenteren resultaten bereiken.
Een andere situatie is als jouw ondernemingsraad te maken heeft met een directie waarmee het overleg niet zo makkelijk gaat. De kunst is dan om gezamenlijk positie op te bouwen. De steun voor één van jullie ideeën verwerven is één. De for mele positie (het recht volgens de Wet op de Ondernemings raden) is evenzeer van belang. De bond kan jullie daarbij helpen: via de vakbondsbestuurder of de OR-telefoon.
Het werken in de ondernemings raad levert jou ook een stevige ontwikkeling op. Het is uitdagend.
Wet op de Ondernemingsraden Deze wet biedt een formeel houvast voor de ondernemings raad. Dat heb je soms nodig om jouw argumenten kracht bij te zetten in het overleg met de directie. > De or heeft instemmingsrecht over invoeren/wijzigen regelingen op het gebied van o.a. werktijden, vakantie, arbeidsomstandigheden, verzuim, beoordeling, scholing en privacy. De directie moet dan eerst schriftelijk instemming aan de or vragen. > Adviesrecht heeft de or bij zaken als reorganisatie en overname of fusie. > De or heeft recht op relevante informatie die zij voor het or-werk nodig heeft. > De or kan ook zelf met voorstellen komen: het initiatiefrecht. De directie moet daar beargumenteerd op reageren. Faciliteiten heeft de or ook. > Doorbetaalde tijd minimaal 60 uur per or-lid per jaar naast de vergadertijd. > Recht op 5 dagen scholing per jaar p.p. > Voorzieningen van het bedrijf zoals pc, vergaderruimte. Daar zijn doorgaans wel praktische afspraken voor nodig. Let op: een pvt kent in de wet beperkingen ten opzichte van de ondernemingsraad. Naast de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) zijn er nog andere wetten die een rol spelen, zoals de Arbeidstijdenwet(ATW), de Wet bescherming Persoonsgege vens, de Arbowet. Via de OR-telefoon kan FNV Bondgenoten jou helpen aan brochures over de WOR of ATW.
Nieuw als FNV’er in de ondernemingsraad • 3
Cao en ondernemingsraad De regelingen uit de cao vormen een recht waar jij en je collega’s zich op kunnen beroepen. Die zijn mede door jouw bond tot stand gebracht, en over de cao moet regel matig opnieuw onderhandeld worden. > Het salaris waar je minimaal recht op hebt bij jouw functieniveau > Grenzen aan de werktijden > Vakantierechten en ADV In de ondernemingsraad heb je ook met werktijden en vakantieregelingen van doen (instemmingsrecht). Dan is het wel slim die cao erbij te pakken. Heb je geen cao-boekje: bel 0900 9690. Vanuit jouw ervaringen in de or of pvt kun je ook invloed uitoefenen op de voorstellen voor de nieuwe cao. Reorganisatie en sociaal plan Bij een reorganisatie heeft de ondernemingsraad invloed door een adviesrecht. Dat is een grote verantwoordelijkheid omdat er banen op het spel staan. Tegelijk gaat het over de toe komst van het bedrijf. Dit kan voor- en tegenstanders binnen de or opleveren. Hoe breng je dat met elkaar in evenwicht? Contact met de bond (vakbondsbestuurder) en met collega’s praten is dan nuttig. De bond heeft krachtens de cao ook vaak zelf een overlegrecht – dan moet de vakbondsbestuur der het wel tijdig weten! Als het bedrijf meer dan 19 mensen wil ontslaan, geldt dat overlegrecht ook volgens de Wet Collectief Ontslag. Het contact tussen or en vakbond kan dus over meer gaan dan alleen een sociaal plan. Ook: hoe beoordeel je het voorstel. Samenwerking is meer dan handig. Jouw collega’s en ook de vakbondsbestuurder verwachten een tijdig contact met de or bij een reorganisatie of overname. Geheimhouding Al jouw goede bedoelingen kunnen sneuvelen bij geheim houding. Bij een reorganisatie komt dit vaak voor. Hoe kun je immers collega’s vertegenwoordigen als het contact wegvalt. De directie kan geheimhouding opleggen, maar de onderne mingsraad kan hier tegenin gaan met voorwaarden: beperkte duur, wel contact met deskundige en vakbondsbestuurder. Dat vergt van jou wel een stevige opstelling zodra met ge heimhouding ‘gezwaaid’ wordt. Je kunt schorsing verlangen om onderling te overleggen en advies in te winnen. Vraag advies aan de OR-telefoon als je dit lastig vindt. Arbeidsomstandigheden (Arbocatalogus) Wil je aan de slag met ergernissen in de arbeidsomstandig heden, veiligheid of over verzuim? Je moet je dan al gauw door een RisicoInventarisatie&Evaluatie(RI&E) heen werken. Veel praktischer is het om samen met collega’s de instrumenten te gebruiken die FNV Bondgenoten biedt op www.arbobondgenoten.nl. Zo houd je het concreet. Natuurlijk kun je ook de Arbocatalogus erbij pakken die geldt voor de sector waar je bedrijf onder valt. Die is overi gens ook tot stand gekomen door jouw bond. Je vindt de Arbocatalogi op www.arboportaal.nl. Voor meer advies over arbo of verzuim kun je ook terecht bij de Arbotelefoon. 4 • Nieuw als FNV’er in de ondernemingsraad
Vragen van collega’s Zeker als je in de or of pvt komt, zullen collega’s met puz zels bij je langskomen. Sociaal mens als je bent, wil jij hen natuurlijk helpen. Verstandig is altijd wel om zo iemand eerst te vragen of het probleem al met de afdelingsleiding of PZ is besproken. Normaal gesproken de formele route. Het volgende punt om te checken is of dit probleem alleen voor deze persoon geldt, of voor meerdere. Voor dat laatste zul je dat even aan die collega’s moeten vragen. De onder nemingsraad heeft alleen formeel positie voor zaken die groe pen mensen raken: een ‘collectieve kwestie’, noemen wij zoiets. Je doet natuurlijk veel goeds als je iemand individueel helpt. Samen met hem of haar de regeling of cao opzoeken. Of meegaan bij een gesprek met de leidinggevende. Dat komt bovenop je or-werk en niet voor iedereen weggelegd. Vak bondsleden hebben bij een kwestie recht op ondersteuning, zij kunnen de Klantenservice bellen: 0900 - 9690. Daar kun je ook naar verwijzen. Je kunt mensen die je zo spreekt ook het nut van vakbondslidmaatschap voorhouden. Ze kunnen zich inschrijven als lid op www.fnvbondgenoten.nl/lidworden.
Je kunt ook invloed uitoefenen op de voorstellen voor de nieuwe cao.
Een steunpilaar voor je collega’s Ondernemingsraad en vakbondswerk Een mooi voorstel loopt soms vast in de ondernemingsraad. De rest van de or wil het niet steunen, durft de confrontatie niet aan of de directie wil niet. Stopt het dan? Dat hoeft niet, maar je moet wel bereid zijn om samen met collega’s een andere route te bewandelen. Samen met wat collega’s steun organiseren voor jullie voorstel door bijvoor beeld handtekeningen op te halen, en aan de directie aanbie den. Verstandig is wel om het met de vakbondsbestuurder te bespreken; zijn optreden kan nodig zijn. Eigenlijk is dit gewoon vakbondswerk. De vakbondsbestuurder Hij of zij treedt namens de bond op richting jouw bedrijf. Dat gaat altijd over zaken die veel medewerkers aan gaan. Een belangrijke contactpersoon voor de ondernemingsraad dus! Afhankelijk van de organisatiegraad in een sector kan een vakbondsbestuurder veel bedrijven in zijn/haar werk pakket hebben. Dat betekent altijd prioriteiten stellen en op afspraak werken. Dat zal van geval tot geval afgewogen worden. Je kunt rechtstreeks contact opnemen of via de OR-telefoon. Als jullie een nieuwe ondernemingsraad heb ben, is een afspraak om eens kennis te maken met de hele or ook een goed idee. Dat kan allerlei vooroordelen opruimen.
OR-telefoon en OR Nieuwsbrief Dé vraagbaak voor or-leden, overigens ook voor niet-leden. Je kunt er al je vragen kwijt van functioneren or, verkiezingen tot en met lastige kwesties over arbeidsvoorwaarden en reorganisatie/fusie. Openingstijden: iedere werkdag van 9 tot 13 uur, 030 - 2738 739,
[email protected] www.fnvbondgenoten.nl/mz
De OR Nieuwsbrief (digitaal per Email) biedt handige voor beelden, nieuws over ondernemingsraden, aanbod voor studiedagen. Aanmelden kun je door een mail te sturen aan
[email protected]. @FNVmz www.facebook.com/fnvmedezeggenschap Bij onze Arbotelefoon kun je advies krijgen over arbeidsomstandigheden en verzuim: 030 - 2738 738( 9 - 13 uur, maandag t/m donderdag),
[email protected] www.fnvbondgenoten.nl/arbo.
Nieuw als FNV’er in de ondernemingsraad • 5
Registratie FNV’er in or/pvt FNV Bondgenoten registreert graag dat jij in de or, oc of pvt zit met bijbehorende contactgegevens. Dan kunnen wij gericht informatie toezenden die over jouw sector(cao) of bedrijf gaat. Of die juist handig is voor or-leden. Bij probleemsituaties kan de vakbondsbestuurder jou ook bereiken om tot afstemming te komen. De achterzijde van het FNV-B magazine wordt gevormd door een apart deel voor ‘kaderleden’. Als je dat ontvangt, ben je ‘in beeld’. Zo niet, geef dat dan door via de OR-telefoon. Netwerken binnen de FNV > Ervaringen uitwisselen met or-leden uit andere bedrijven: dat is ook interessant! Dat is een aardige kant aan bijeenkomsten van FNV Bondgenoten. Regelmatig zijn er ook platformbijeenkomsten of studiedagen die hiervoor geschikt zijn. > Invloed op sociale wetgeving oefent jouw vakbond ook veel uit. Dat kan rechtstreeks naar het kabinet en de Twee de Kamer. Maar dat vindt ook plaats in de SER of Stichting van de Arbeid. Natuurlijk hebben wij daar met andere be langenpartijen te maken en is de invloed wisselend. Vaak zien wij dat een akkoord met de werkgeversorganisatie bepalend is voor nieuwe wetgeving. > De EU komt steeds met nieuwe wetgeving. FNV oefent via de ETUC in Brussel daar invloed op uit. Zie www.etuc.org > Wellicht werk je in een concern met hoofdkantoor buiten Nederland. Europese vakbonden organiseren de onder linge contacten en oprichting/ondersteuning van Europese ondernemingsraden (EOR). Zie www.emf-fem.org (me taal), www.emcef.org (chemie), www.effat.eu (voeding), www.uniglobalunion.org, www.itfglobal.org (vervoer), www.etuf-tcl.org (textiel). Vakbondsactiviteiten in bedrijven Mensen verrichten allerlei zichtbare vakbondsactiviteiten. In een cao-commissie, als bedrijfscontactpersoon, als consulent ledenservice of binnen een kadergroep die samen activiteiten ontwikkelt. Op de ‘kadersite’ vind je informatie. Zie www.kadersite.nl. Voor deze site is een inlogcode nodig. Kaderleden kunnen deze aanvragen.
6 • Nieuw als FNV’er in de ondernemingsraad
Startdag Nieuw als FNV’er in de ondernemingsraad en informatie/ondersteuning > Regelmatig organiseert FNV Bondgenoten deze Startdag in de regio: meestal in Zwolle, Amsterdam, Rotterdam en Weert. Deze dag biedt jou inzicht in or-werk in samenhang met de mogelijkheden van de bond. Je kunt je opgeven via het deelnameformulier op www.fnvbondgenoten.nl/trainingorpvt. > Wij geven handige brochures uit voor het or-werk. Zij zijn aanvullend op onze website: zie beknopt overzicht op de pagina hiernaast. > Deskundigheid heeft de or soms nodig op een lastig onderwerp. Bijvoorbeeld over roosters, arbo/verzuim, pen sioen, arbeidsvoorwaarden, sociale zekerheid, levensfase bewust beleid. De OR-telefoon kan je hierin verder helpen. > Over het aanbod voor (thema)bijeenkomsten en cursussen raak je geïnformeerd via het FNV.B Kader Magazine en de OR Nieuwsbrief.
Beknopt overzicht van brochures FNV Bondgenoten Medezeggenschap > Wet op de Ondernemingsraden > Werkmap 1 Oprichten van de or > Werkmap 2 Verkiezingen van de or > Werkmap 3 De or gaat van start > Voorbeeldreglement or > Hoe en waarom van de or > Hoe en waarom van de pvt > Works council membership (Engelstalige folder over or-werk) > ‘De or voor het kiezen’ (over vacatureproblemen in de or) Werktijden > De Arbeidstijdenwet > Vernieuwing van roosters > Zo gepiept (over consignatieregelingen) Beloning > Hoe werkt functiewaardering > Beoordeel een beoordelingssysteem > Werkkostenregeling en ondernemingsraad > Folderreeks over thema’s: competentiebeloning, winstdeling, loonschalen en prestatiebeloning Arbeidsomstandigheden en verzuim > Arbeidsomstandigheden verbeteren > Wie schrijft, die blijft (logboek bij langdurig verzuim) Personeelsbeleid > Voorbeeldprotocol privacy bij internet- en Email-gebruik > Boetes en sancties en de rol van de or > “Lang zullen ze leven” (over levensfasebewust beleid) > Samen aan het werk, samen in de or (over de multicultu rele or) Pensioen > ‘Bewust pensioen, pensioenbewust?’ (over verzekerde regelingen) > De pensioenwet nader belicht (over de pensioenwet 2007) > Wegwijzer pensioenen (over algemene principes van pensioensystemen)
Nieuw als FNV’er in de ondernemingsraad • 7
