NIEUW ALS FNV’ER IN DE ONDERNEMINGSRAAD Of personeelsvertegenwoordiging (pvt) en onderdeelcommissie (oc)
INHOUDSOPGAVE Verbeteringen in je eigen bedrijf is de drijfveer
4
Wees je bewust van jouw profiel
4
Jouw positie in de ondernemingsraad versterken
5
Kwaliteit van argumenten
5
Wet op de Ondernemingsraden
6
Cao en ondernemingsraad
7
Reorganisatie en sociaal plan
7
Geheimhouding 7 Arbeidsomstandigheden (Arbocatalogus)
8
Vragen van collega’s
8
Ondernemingsraad en vakbondswerk
8
De vakbondsbestuurder Registratie FNV’er in or/pvt
9 10
Netwerken binnen de FNV
10
Vakbondsactiviteiten in bedrijven
10
Cursusdag Nieuw als FNV’er in de ondernemingsraad en informatie/ondersteuning
11
Beknopt overzicht van brochures FNV
12
OR-telefoon en OR Nieuwsbrief
14
3
Zodra jij aantreedt in de ondernemingsraad, onderdeelcommissie of pvt (personeelsvertegenwoordiging) van jouw bedrijf, gaat er een nieuwe wereld voor je open. Or-werk is heel uitdagend: je komt in aanraking met nieuwe onderwerpen, je voert overleg met de directie. Jouw collega’s verwachten dat je hun belangen in het oog houdt. Hiervoor kun je steun krijgen bij FNV. Het werk van de or en van de vakbond is ook van elkaar afhankelijk. Afstemming kan nodig zijn. Deze uitgave biedt een overzicht van belangrijke aandachtspunten. Wij schrijven steeds ‘ondernemingsraad’ maar bedoelen daar ook steeds pvt of onderdeelcommissie (oc) mee.
JOUW POSITIE IN DE ONDERNEMINGSRAAD VERSTERKEN In een grote ondernemingsraad zit er meestal een ervaren groepje (het ‘dagelijks bestuur’, ‘db’) die zaken regelt. Vaak kun je als nieuweling in de or het beste met een concreet onderwerp aan de slag dat jou aanspreekt. Een voorstel doen dat draagvlak heeft bij de collega’s: dat is dan erg belangrijk. Zorg dus dat je altijd wat ‘peilgesprekken’ met collega’s voert om scherp te blijven. Het werken in de ondernemingsraad levert jou ook een stevige ontwikkeling op. Het is uitdagend. Er zijn bedrijven die dat waarderen. Je raakt bedreven in discussies over bedrijfsbeleid. Toch kunnen bepaalde kanten lastig blijken voor jou. De bond biedt kaderopleidingen aan actieve FNV’ers die zich willen doorontwikkelen. Zie fnv.nl/actief.
VERBETERINGEN IN JE EIGEN BEDRIJF IS DE DRIJFVEER Via de ondernemingsraad kun je verbeteringen in je eigen bedrijf aan de orde stellen. Dat is voor de meeste mensen de reden om in de or te gaan. Zo kun je wat betekenen voor de collega’s en voor je bedrijf. Je komt dan gelijk in aanraking met ingewikkelde onderwerpen als werktijdregelingen, beloningssystemen of (levensfasebewust) personeelsbeleid. Ook moet je een positie vinden in de or of in het overleg met directie. FNV heeft daar know how voor. In de vorm van brochures, webteksten en ondersteuning. Bovendien regelt jouw eigen cao een aantal onderwerpen, of is er een Arbocatalogus van toepassing. Zie fnv.nl/mz.
WEES JE BEWUST VAN JOUW PROFIEL Als jij door de FNV kandidaat bent gesteld, heb je een streepje voor. Dat geeft de collega’s meer vertrouwen. Wat verwachten zij dan van jou? • voor de medewerkers opkomen • wel oog houden voor de continuïteit van het bedrijf • stevig in het overleg
KWALITEIT VAN ARGUMENTEN
• kwaliteit
Goede argumenten aanvoeren en de steun van collega’s organiseren (netwerken) is
• verbinding houden met de bond
de basis van goed or-werk. Stevigheid in het overleg met de directie kan de resul taten van de or bepalen. De samenwerking binnen de or is daarvoor nodig. Met veel
Ook al staat dit profiel niet in een verkiezingsprogramma, de collega’s hebben wel
FNV’ers binnen de or lukt dat doorgaans, want die werken vanuit hetzelfde gedach-
zo’n verwachting. FNV biedt jou ondersteuning en een netwerk om hiermee om te
tegoed. Als jij één van de weinige FNV’ers in de or bent, moet je met slim netwer-
gaan. Je kunt bijvoorbeeld deelnemen aan de cursusdag Nieuw als FNV’er in de
ken en argumenteren resultaten bereiken.
ondernemingsraad die FNV organiseert. Een andere situatie is als jouw ondernemingsraad te maken heeft met een directie waarmee het overleg niet zo makkelijk gaat. De kunst is dan om gezamenlijk positie 4
5
op te bouwen. De steun voor één van jullie ideeën verwerven is één. De formele
CAO EN ONDERNEMINGSRAAD
positie (het recht volgens de Wet op de Ondernemingsraden) is evenzeer van
De regelingen uit de cao vormen een recht waar jij en je collega’s zich op kunnen
belang. De bond kan jullie daarbij helpen: via de vakbondsbestuurder of de
beroepen. Die zijn mede door jouw bond tot stand gebracht, en over de cao moet
OR-telefoon.
regelmatig opnieuw onderhandeld worden. • Het salaris waar je minimaal recht op hebt bij jouw functieniveau • Grenzen aan de werktijden
Het werken in de ondernemingsraad levert jou ook een stevige
• Vakantierechten en ADV
ontwikkeling op. Het is uitdagend.
In de ondernemingsraad heb je ook met werktijden en vakantieregelingen van doen (instemmingsrecht). Dan is het wel slim die cao erbij te pakken. Heb je geen caoboekje: bel 088 - 368 0 368. Vanuit jouw ervaringen in de or of pvt kun je ook
WET OP DE ONDERNEMINGSRADEN
invloed uitoefenen op de voorstellen voor de nieuwe cao.
Deze wet biedt een formeel houvast voor de ondernemingsraad. Dat heb je soms nodig om jouw argumenten kracht bij te zetten in het overleg met de directie.
REORGANISATIE EN SOCIAAL PLAN
• De or heeft instemmingsrecht over invoeren/wijzigen regelingen op het gebied
Bij een reorganisatie heeft de ondernemingsraad invloed door een adviesrecht.
van o.a. werktijden, vakantie, arbeidsomstandigheden, verzuim, beoordeling,
Dat is een grote verantwoordelijkheid omdat er banen op het spel staan. Tegelijk
scholing en privacy. De directie moet dan eerst schriftelijk instemming aan de
gaat het over de toekomst van het bedrijf. Dit kan voor- en tegenstanders binnen
or vragen.
de or opleveren. Hoe breng je dat met elkaar in evenwicht? Contact met de bond
• Adviesrecht heeft de or bij zaken als reorganisatie en overname of fusie.
(vakbondsbestuurder) en met collega’s praten is dan nuttig. De bond heeft krach-
• De or heeft recht op relevante informatie die zij voor het or-werk nodig heeft.
tens de cao ook vaak zelf een overlegrecht – dan moet de vakbondsbestuurder het
• De or kan ook zelf met voorstellen komen: het initiatiefrecht. De directie moet
wel tijdig weten! Als het bedrijf meer dan 19 mensen wil ontslaan, geldt dat
daar beargumenteerd op reageren.
overlegrecht ook volgens de Wet Collectief Ontslag. Het contact tussen or en vakbond kan dus over meer gaan dan alleen een sociaal plan. Ook: hoe beoordeel
Faciliteiten heeft de or ook
je het voorstel. Samenwerking is meer dan handig. Jouw collega’s en ook de vak-
• Doorbetaalde tijd minimaal 60 uur per or-lid per jaar naast de vergadertijd.
bondsbestuurder verwachten een tijdig contact met de or bij een reorganisatie
• Recht op 5 dagen scholing per jaar p.p.
of overname.
• Voorzieningen van het bedrijf zoals pc, vergaderruimte. Daar zijn doorgaans wel praktische afspraken voor nodig.
GEHEIMHOUDING Al jouw goede bedoelingen kunnen sneuvelen bij geheimhouding. Bij een reorgani-
Let op: een pvt kent in de wet beperkingen ten opzichte van de ondernemingsraad.
satie komt dit vaak voor. Hoe kun je immers collega’s vertegenwoordigen als het
Naast de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) zijn er nog andere wetten
contact wegvalt. De directie kan geheimhouding opleggen, maar de ondernemings
die een rol spelen, zoals de Arbeidstijdenwet (ATW), de Wet bescherming
raad kan hier tegenin gaan met voorwaarden: beperkte duur, wel contact met
Persoonsgegevens, de Arbowet. Via de OR-telefoon kan FNV jou helpen aan
deskundige en vakbondsbestuurder. Dat vergt van jou wel een stevige opstelling
brochures over de WOR of ATW.
zodra met geheimhouding ‘gezwaaid’ wordt. Je kunt schorsing verlangen om onderling te overleggen en advies in te winnen. Vraag advies aan de OR-telefoon als je dit lastig vindt.
6
7
ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN (ARBOCATALOGUS)
Dat hoeft niet, maar je moet wel bereid zijn om samen met collega’s een andere
Wil je aan de slag met ergernissen in de arbeidsomstandigheden, veiligheid of over
route te bewandelen. Samen met wat collega’s steun organiseren voor jullie voor-
verzuim? Je moet je dan al gauw door een RisicoInventarisatie&Evaluatie (RI&E)
stel door bijvoorbeeld handtekeningen op te halen, en aan de directie aanbieden.
heen werken. Veel praktischer is het om samen met collega’s de instrumenten
Verstandig is wel om het met de vakbondsbestuurder te bespreken; zijn optreden
te gebruiken die FNV biedt op fnv.nl/arbo. Zo houd je het concreet. Natuurlijk kun
kan nodig zijn. Eigenlijk is dit gewoon vakbondswerk.
je ook de Arbocatalogus erbij pakken die geldt voor de sector waar je bedrijf onder valt. Die is overigens ook tot stand gekomen door jouw bond. Je vindt de Arbo
DE VAKBONDSBESTUURDER
catalogi op www.arboportaal.nl. Voor meer advies over arbo of verzuim kun je
Hij of zij treedt namens de bond op richting jouw bedrijf. Dat gaat altijd over zaken
ook terecht bij de Arbotelefoon.
die veel medewerkers aan gaan. Een belangrijke contactpersoon voor de onder nemingsraad dus! Afhankelijk van de organisatiegraad in een sector kan een vak-
VRAGEN VAN COLLEGA’S
bondsbestuurder veel bedrijven in zijn/haar werkpakket hebben. Dat betekent
Zeker als je in de or of pvt komt, zullen collega’s met puzzels bij je langskomen.
altijd prioriteiten stellen en op afspraak werken. Dat zal van geval tot geval afge-
Sociaal mens als je bent, wil jij hen natuurlijk helpen. Verstandig is altijd wel om
wogen worden. Je kunt rechtstreeks contact opnemen of via de OR-telefoon.
zo iemand eerst te vragen of het probleem al met de afdelingsleiding of PZ is
Als jullie een nieuwe ondernemingsraad hebben, is een afspraak om eens kennis
besproken. Normaal gesproken is dat de formele route.
te maken met de hele or ook een goed idee. Dat kan allerlei vooroordelen opruimen.
Het volgende punt om te checken is of dit probleem alleen voor deze persoon geldt, of voor meerdere. Voor dat laatste zul je dat even aan die collega’s moeten vragen. De ondernemingsraad heeft alleen formeel positie voor zaken die groepen mensen raken: een ‘collectieve kwestie’, noemen wij zoiets. Je doet natuurlijk veel goeds als je iemand individueel helpt. Samen met hem of haar de regeling of cao opzoeken. Of meegaan bij een gesprek met de leidinggevende. Dat komt bovenop je or-werk en niet voor iedereen weggelegd. Vakbondsleden hebben bij een kwestie recht op ondersteuning, zij kunnen het Contact Centrum bellen: 088 - 368 0 368. Daar kun je ook naar verwijzen. Je kunt mensen die je zo spreekt ook het nut van vakbondslidmaatschap voorhouden. Ze kunnen zich inschrijven als lid op fnv.nl/lidworden.
Als lid van de ondernemingsraad kun je ook invloed uitoefenen op de voorstellen voor de nieuwe cao.
ONDERNEMINGSRAAD EN VAKBONDSWERK Een mooi voorstel loopt soms vast in de ondernemingsraad. De rest van de or wil het niet steunen, durft de confrontatie niet aan of de directie wil niet. Stopt het dan? 8
9
REGISTRATIE FNV’ER IN OR/PVT FNV registreert graag dat jij in de or, oc of pvt zit met bijbehorende contactgege-
CURSUSDAG NIEUW ALS FNV’ER IN DE ONDERNEMINGSRAAD EN INFORMATIE/ONDERSTEUNING
vens. Dan kunnen wij gericht informatie toezenden die over jouw sector(cao) of
• Regelmatig organiseert FNV deze cursusdag in de regio: meestal in Zwolle,
bedrijf gaat. Of die juist handig is voor or-leden. Bij probleemsituaties kan de vak-
Amsterdam, Rotterdam en Weert. Deze dag biedt jou inzicht in or-werk in
bondsbestuurder jou ook bereiken om tot afstemming te komen. De achterzijde van
samenhang met de mogelijkheden van de bond. Je kunt je opgeven via het
het FNVMagazine wordt gevormd door een apart deel voor ‘kaderleden’. Als je dat
deelnameformulier op fnv.nl/trainingorpvt.
ontvangt, ben je ‘in beeld’. Zo niet, geef dat dan door via de OR-telefoon.
• Wij geven handige brochures uit voor het or-werk. Zij zijn aanvullend op onze
NETWERKEN BINNEN DE FNV
• Deskundigheid heeft de or soms nodig op een lastig onderwerp. Bijvoorbeeld
website: zie beknopt overzicht op de pagina hierna. • Ervaringen uitwisselen met or-leden uit andere bedrijven: dat is ook interessant! Dat is een aardige kant aan bijeenkomsten van FNV. Regelmatig zijn er ook platformbijeenkomsten of studiedagen die hiervoor geschikt zijn. • Invloed op sociale wetgeving oefent jouw vakbond ook veel uit. Dat kan recht-
over roosters, arbo/verzuim, pensioen, arbeidsvoorwaarden, sociale zekerheid, levensfasebewust beleid. De OR-telefoon kan je hierin verder helpen. • Over het aanbod voor (thema)bijeenkomsten en cursussen raak je geïnformeerd via het FNV Magazine, de OR Nieuwsbrief en op fnv.nl/actief.
streeks naar het kabinet en de Tweede Kamer. Maar dat vindt ook plaats in de SER of Stichting van de Arbeid. Natuurlijk hebben wij daar met andere belangenpartijen te maken en is de invloed wisselend. Vaak zien wij dat een akkoord met de werkgeversorganisatie bepalend is voor nieuwe wetgeving. • De EU komt steeds met nieuwe wetgeving. FNV oefent via de ETUC in Brussel daar invloed op uit. Zie www.etuc.org. • Wellicht werk je in een concern met hoofdkantoor buiten Nederland. Europese vakbonden organiseren de onderlinge contacten en oprichting/ondersteuning van Europese ondernemingsraden (EOR). Zie www.industriall-union.org (industrie), www.effat.eu (voeding), www.uniglobalunion.org (diensten), www.itfglobal.org (vervoer), www.efbw.org (bouw), www.epsu.org (overheid/ zorg/welzijn).
VAKBONDSACTIVITEITEN IN BEDRIJVEN Mensen verrichten allerlei zichtbare vakbondsactiviteiten. In een caocommissie, als bedrijfscontactpersoon, als consulent ledenservice of binnen een kadergroep die samen activiteiten ontwikkelt. Op de ‘kadersite’ vind je informatie. Zie fnv.nl/actief. Voor deze site is een inlogcode nodig. Kaderleden kunnen deze aanvragen.
10
11
BEKNOPT OVERZICHT VAN BROCHURES FNV Medezeggenschap
Personeelsbeleid
• Wet op de Ondernemingsraden
• Voorbeeldprotocol privacy bij interneten e-mail-gebruik
• Werkmap 1 Oprichten van de or
• Boetes en sancties en de rol van de or
• Werkmap 2 Verkiezingen van de or
• “Lang zullen ze leven” (over levensfasebewust beleid)
• Werkmap 3 De or gaat van start
• Samen aan het werk, samen in de or (over de multiculturele or)
• Voorbeeldreglement or • Hoe en waarom van de or
Pensioen
• Hoe en waarom van de pvt
• ‘Bewust pensioen, pensioenbewust?’ (over verzekerde regelingen)
• Works council membership (Engelstalige folder over or-werk)
• De pensioenwet nader belicht (over de pensioenwet 2007)
• ‘De or voor het kiezen’ (over vacatureproblemen in de or)
• Wegwijzer pensioenen (over algemene principes van pensioensystemen)
Werktijden • De Arbeidstijdenwet • Vernieuwing van roosters • Zo gepiept (over consignatieregelingen) Beloning • Hoe werkt functiewaardering • Beoordeel een beoordelingssysteem • Werkkostenregeling en ondernemingsraad • Folderreeks over thema’s: competentiebeloning, winstdeling, loonschalen en prestatiebeloning Arbeidsomstandigheden en verzuim • Arbeidsomstandigheden verbeteren • Wie schrijft, die blijft (logboek bij langdurig verzuim)
12
13
OR-TELEFOON EN OR NIEUWSBRIEF Dé vraagbaak voor or-leden, overigens ook voor nietleden. Je kunt er al je vragen kwijt van functioneren or, verkiezingen tot en met lastige kwesties over arbeidsvoorwaarden en reorganisatie/fusie. Openingstijden: iedere werkdag van 9 tot 13 uur, 030 - 2738 739, or-
[email protected], fnv.nl/mz. De OR Nieuwsbrief (digitaal per e-mail) biedt handige voorbeelden, nieuws over ondernemingsraden, aanbod voor studiedagen. Aanmelden kun je op fnv.nl/ornieuwsbrief. Twitter: @FNVmz Facebook: facebook.com/fnvmedezeggenschap Bij onze Arbotelefoon kun je advies krijgen over arbeidsomstandigheden en verzuim: 030 - 2738 738 (9.00 -13.00 uur, maandag t/m donderdag),
[email protected], fnv.nl/arbo.
14
fnv.nl
