Raadsvoorstel
Onderwerp Burgerinitiatief ondergrondse opslag afval binnenstad Grave
Raadsvergadering
12 november 2013
Agendapunt Portefeuillehouder
H.A.W.M. Daandels
Afdeling
Ruimte en wonen
Zaak- \ Documentnummer
Z/G/13/01013 \ INT/G/13/01994
Beslispunten Niet instemmen met het voorstel tot plaatsen en in gebruik nemen van een ondergronds opslagsysteem voor afval in de binnenstad van Grave.
Inleiding Op 30 januari 2013 is namens de Wijkraad Binnenstad Grave en medeondertekenaars een burgerinitiatief ingediend betreffende het plaatsen en in gebruik nemen van een ondergronds opslagsysteem voor afval in de binnenstad van Grave. Aan het burgerinitiatief is hiertoe een beschrijving en een lijst met handtekeningen toegevoegd. Het presidium heeft besloten de behandeling van deze zaak van de septemberagenda te agenderen voor de vergadering van 12 november 2013. Het burgerinitiatief Het burgerinitiatief betreft de opslag van restafval, afkomstig van zowel huishoudens (20%) als bedrijven (80%). 3
Daarbij zou het gaan over totaal ruim 15.000 liter per week = 15 m . Daarbij is uitgegaan van slechts 1 lediging per week van de rolcontainers voor het bedrijfsafval, van bijna 200 tariefzakken per week met 15 liter per tariefzak, en van 676 adressen. De aanbeveling hiervoor is om na een haalbaarheidsonderzoek over te gaan tot plaatsing van minstens 5 “gewone” ondergrondse afvalcontainers voor restafval en 1 perscontainer voor plastic. Deze laatste zou geplaatst moeten worden naast de ondergrondse glascontainers bij de AH-supermarkt aan de Poternen; voor de overige ondergrondse afvalcontainers worden de volgende locaties voorgesteld: -
Parkeerplaats Kazerneplein (Achter de Kerk)
-
Hoek Oliestraat / Maaskade
-
Parkeerterrein Gasthuisstraat / Brugstraat
-
Binnenhof / Bijl
-
St. Jorisstraat / Botermarkt
-
Oranjebastion
-
Hoek Maaskade / Maasstraat
Verder wordt geadviseerd om nader onderzoek te doen naar het plaatsen van een perscontainer voor restafval in dat gedeelte van de binnenstad waar horeca zwaar vertegenwoordigd in. Ondergrondse opslag wordt nodig geacht vanwege de zeer beperkte ruimte in de binnenstad voor zowel bewoners als ondernemers. Gesteld wordt dat de huidige wijze van inzamelen tot aanhoudende klachten leidt en niet in het
*Z0023C62C4C*
Pagina 2
belang (en naar de wens) is van een schoon, opgeruimd en esthetisch verantwoord centrum, e.e.a. ten behoeve van toerisme en economie. Huishoudelijk afval: Bestuurscommissie Afvalinzameling De inzameling van huishoudelijk afval is een gemeentelijke taak die door de gemeenten in het Land van Cuijk en Boekel is opgedragen aan de Bestuurscommissie Afvalinzameling (BCA) welke dit jaar zijn 25-jarig bestaan viert. Nog op 27 november 2012 heeft deze commissie u in de Presentatieavond van het optimalisatieonderzoek 2012 tekst en uitleg gegeven over zijn werkwijze. Op het gebied van ondergrondse opslag van afval is tot nu toe door de BCA besloten dat •
ondergrondse inzameling van restafval (en indien dit wenselijk is ook voor kunststof en gft-afval) mogelijk wordt gemaakt bij nieuw te realiseren hoogbouw en bij bestaande hoogbouw. In het geval van nieuwbouw is voorgesteld dat de investeringskosten door projectontwikkelaars en woningbouwverenigingen betaald worden;
•
de BCA de exploitatiekosten (lediging, onderhoud en diftarsysteem) op zich neemt;
•
de BCA de investeringskosten draagt voor nieuwe ondergrondse containers wanneer deze economisch en/of technisch afgeschreven zijn;
•
de exploitatiekosten de eerste 2 jaar worden verdeeld over alle gemeenten en dus verrekend naar rato van het aantal inwoners en vervolgens, na evaluatie, naar rato van het aantal ondergrondse containers per gemeente.
Bedrijfsafval De verantwoordelijkheid voor de inzameling van bedrijfsafval ligt op grond van de milieuwetgeving geheel bij de bedrijven zelf. De gemeente heeft hier dus geen enkele wettelijke taak in, behoudens toezicht op de naleving van de milieuregelgeving. Voor zover het bedrijfsafval qua hoeveelheid en samenstelling vergelijkbaar is met huishoudelijk afval mogen bedrijven gebruik maken van de inzameling door de BCA. Veelal zijn dit de zogeheten kleine KWD-bedrijven (kantoren-winkels-diensten). Deelnemende bedrijven betalen hiertoe aan de gemeente een bedrag aan reinigingsrecht dat gelijk is aan de afvalstoffenheffing voor een huishoudens. Voor zover bedrijven niet deelnemen aan de inzameling voor huishoudens, hebben zij in de regel een contract met een inzamelaar van bedrijfsafval. De opslag van bedrijfsafval moet in principe plaatsvinden op eigen, niet openbaar terrein. Helaas is dat in de binnenstad niet voor ieder bedrijf mogelijk. In dergelijke gevallen verstrekt de gemeente op grond van de APV vergunning voor het plaatsen van een rolcontainer of andere voorziening aan de openbare weg. Aan deze vergunningen zijn wel voorschriften verbonden. Gemengd inzamelen huishoudelijk + bedrijfsafval Het burgerinitiatief betreft de inzameling van zowel huishoudelijk restafval als bedrijfsafval. Hoewel het geen gemeentelijke taak is, is “gemengd” inzamelen wel mogelijk, en wordt dit in ook op enkele plaatsen in de praktijk gebracht, zoals bijvoorbeeld in de gemeenten Wijk bij Duurstede, Tiel en Wijchen. Mede gezien de enorme inspanning die de Wijkraad heeft verricht ter voorbereiding van dit burgerinitiatief, is een nadere beschouwing nodig. Daarbij zijn de wensen van alle betrokkenen relevant, zijnde de huishoudens, de ondernemers en natuurlijk de gemeente zelf omdat daarvan het initiatief (en de bijbehorende financiering) wordt verwacht. •
Huishoudens
Aan het burgerinitiatief is een enquête vooraf gegaan in de herfst van 2011 in de vorm van ansichtkaarten. Hiervan werden er ongeveer 500 huis-aan-huis verspreid. Op de ansichtkaart stonden foto’s van rolcontainers/bedrijfsafval/bijplaatsing en de vraagstelling “Heeft u er ook last van?”. Er konden 3 mogelijkheden worden aangekruist, te weten:
Pagina 3
-
Ik heb óók een probleem met het bewaren van mijn restafval/huisvuilzakken
-
Ik heb géén probleem met het bewaren van restafval
-
Ik ben het eens met ondergrondse afvalcontainers
Dit laatste werd niet toegelicht in de zin van voor-/nadelen en kostenconsequenties. Ondertekenaars zijn deels onbekend qua herkomst. Van de uitgezette ansichtkaarten zijn er 158 retour ontvangen. Behalve een gebonden keuze was ook het maken van opmerkingen mogelijk. Daarvan is ruimschoots gebruik gemaakt. Volgens de enquête is 89% het eens met ondergrondse afvalcontainers. Het burgerinitiatief zelf kent 155 ondertekenaars waarvan minstens 34 een adres opgeven dan niet is gelegen in de binnenstad. De handtekeningen zijn opgenomen in een aparte bijlage. In hoeverre deze onderschrijvers inhoudelijk op de hoogte waren van het voorstel, de voor-/nadelen en kostenconsequenties, is onbekend. Het klachtenregistratiesysteem van de gemeente kent diverse soorten registraties op het gebied van afval, zoals zwerfafval, de inzameling van oud papier, vermiste GFT-containers, kapotte vuilniszakken, verzoeken om over te gaan op het gebruik van kliko’s, hondenpoep, etc. Er zijn géén registraties aangetroffen met betrekking tot de wens voor ondergrondse afvalopslag. Dergelijke registraties zijn evenmin aangetroffen bij de Afvalinformatielijn van de BCA. Door de BCA is in 2012 in de gemeenten van het Land van Cuijk en Boekel een bewonersonderzoek uitgevoerd naar het systeem van huishoudelijke afvalinzameling. Van de 3000 verzonden vragenlijsten zijn er 1501 retour gekomen. De vraagstelling waarop een verzoek voor ondergrondse restafvalcontainers mogelijk was, luidde: “Wat zou u verbeterd willen zien aan de huidige manier van inzamelen van restafval?”. Meer dan de helft (65%) van de respondenten zou niets verbeterd willen zien aan de huidige manier van inzamelen van restafval. Ongeveer 20% van de respondenten heeft het open gedeelte van de vraag ingevuld en heeft dus wel verbeterwensen. De meest opvallende en meest gegeven antwoorden zijn de volgende: o
Graag een (mini)container voor restafval in plaats van de blauwe tariefzakken;
o
Blauwe tariefzakken goedkoper maken;
o
Blauwe tariefzakken sterker maken, ze gaan snel stuk;
o
Géén container, het systeem met de blauwe tariefzakken is prima;
o
Ook grof vuil eens in de zoveel tijd aan huis ophalen;
o
Ondergrondse container voor restafval (4x, waarvan 1 herleidbaar uit de binnenstad van Grave).
•
Ondernemers
Als gemeente of BCA beschikken wij niet over afvalgegevens van bedrijven en zijn wij niet voldoende op de hoogte van het draagvlak onder deze ondernemers. Daarom is voor het inschatten van de doelgroep en het draagvlak de hulp ingeroepen van de Centrummanager. Veilig kan worden aangenomen dat bedrijven geen overwegende bezwaren hebben om deel te nemen aan eventuele ondergrondse opslag van afval voor zover de kosten hiervoor ten opzichte van hun huidige kosten niet toenemen en de afstand tot de ondergrondse voorziening niet te groot wordt. Vraag is evenwel welke bedrijven geacht worden mee te doen. Immers, er zijn nu ook al (KWD-)bedrijven die (mogen) deelnemen aan het BCA-inzamelingssysteem. Verder zijn er ook bedrijven die zelf hun afval opslaan en afvoeren - al dan niet door middel van retourafspraken met leveranciers - zonder daarvoor een rolcontainer in de openbare ruimte nodig te hebben. •
Gemeente
Het bevorderen van de kwaliteit van de openbare ruimte behoort tot de gemeentelijke ambities voor de vestingstad ter stimulering van het klimaat voor toerisme en economie. De vraag is echter niet óf het ondergronds opslaan van afval hieraan bijdraagt, maar of de hoogte van de hiertoe benodigde investering hiermee in redelijke verhouding staat. Hoewel de te behalen verbetering niet eenvoudig in geld is uit te drukken, is dat voor de gewenste uitgaven wel gedaan. In het vervolg van dit voorstel, na de operationele aspecten van het ondergronds opslaan, is een grove raming opgenomen van investeringskosten.
Pagina 4
Operationele zaken In de bijlage bij dit voorstel zijn vanuit diverse bronnen de voor- en nadelen van diverse aspecten van de huidige inzameling bij bedrijven en huishoudens (via rolcontainers c.q. tariefzakken) vergeleken met die van ondergrondse afvalopslag. Het burgerinitiatief verzoekt om minstens 5 gewone containers voor restafval te plaatsen, uitgaande van 676 3
aansluitingen (WOZ-registratie) voor 15.300 liter per week (ruim 15m ). Door de BCA is besloten dat toekomstige ondergrondse containers vanuit efficiëncyoverwegingen 1 x per week worden geleegd. Helaas komt de WOZ-registratie niet overeen met het aantal aansluitingen binnen het inzamelgebied binnenstad waarvoor afvalstoffenheffing/reinigingsrecht wordt betaald. Binnen het inzamelgebied binnenstad blijken dit er 800 te zijn. Voor dit verschil kunnen verschillende verklaringen zijn, maar als gevolg hiervan moeten in ieder geval vraagtekens gezet worden bij het geraamde afvalaanbod. Verder is de inhoud van een vuilniszak niet 15 liter, maar 60 liter. In hoeverre het juist is dat al het bedrijfsafval slechts 1 x per week wordt opgehaald, is niet onderzocht, evenmin als de hoeveelheid bedrijfsafval die in aanmerking komt om mee te doen. 3
Uitgaande van de grootst mogelijke container (5 m ) die 55 aansluitingen voor huishoudelijk afval kan bedienen (landelijk kengetal uitgaande van een “piekaanbod” en een gemiddeld afvalinzamelsysteem) zou daarmee sprake moeten zijn van 15 gewone ondergrondse containers. Wanneer bij deze capaciteitsvraag gebruik gemaakt zou worden van perscontainers (3 x zo duur), waardoor er 5 x zoveel aansluitingen per container worden bediend, zijn 3 perscontainers voldoende. Hierdoor wordt minder beslag gelegd op de beperkt beschikbare openbare ruimte, maar neemt de afstand voor gebruikers toe. Omdat bovendien een vergelijkbaar aandeel bedrijfsafval moet worden toegevoegd, moet de capaciteit waarschijnlijk worden verdubbeld naar 30 c.q. 6. Nauwkeurigere metingen en berekeningen voor de binnenstad zijn absoluut nodig omdat de gemiddelde hoeveelheid restafval in de BCA-gemeenten veel lager ligt dan het gemiddelde van Nederland. Ook is zeker onderzoek nodig naar de soort en hoeveelheid bedrijfsafval. Tenslotte moet ook rekening gehouden met de toekomst van afvalinzameling waarin de service verschuift naar herbruikbare afvalfracties ten koste van nietherbruikbare fracties; mogelijke functiewisseling is daarom van belang voor de keuze van het type containers. 3
Een vergelijking ter illustratie: in het centrum van de gemeente Wijchen zijn 46 containers (van 5 m ) aanwezig verdeeld over 8 locaties, ten behoeve van ongeveer 1050 aansluitingen (huishoudens + kleine KWD-bedrijven). Uit navraag is gebleken dat het aantal containers met name hoog is vanwege de grote spreiding van de locaties. Catharinahof Het nieuwe Catharinahof wenst voor de bewoners die niet intern zijn het verplicht gebruiken van ondergrondse afvalcontainers. De investeringskosten hiervoor zijn voor rekening van Catharinahof en maken deel uit van de projectkosten. De voorbereidingen voor de plaatsing hiervan zijn in volle gang. Het betreft een voorziening voor het huishoudelijk restafval voor maximaal 110 aansluitingen. Wanneer alles voorspoedig verloopt is plaatsing en ingebruikname mogelijk in het tweede/derde kwartaal van volgend jaar. Tot aan die tijd wordt de huidige inzamelsystematiek voor huishoudens gehanteerd. Kosten(verdeling) Zoals eerder gesteld zijn de investeringskosten voor rekening van de initiatiefnemer. Het burgerinitiatief vraagt in essentie uw raad deze rol op zich te nemen. De kosten waarmee rekening moet worden gehouden zijn behalve de directe aanschafkosten van de containers, ook de kosten en plaatsen en kosten voor het geschikt maken van de ondergrond (kabels, leidingen en riolering), de aanleg van vervangende parkeergelegenheid, het noodzakelijke haalbaarheidsonderzoek, het aanvullende
Pagina 5
onderzoek voor kunststof verpakkingsafval, archeologische onderzoekskosten vanwege het bestemmingsplan, en vergunningen incl. bezwaar/beroep. Deze extra kosten worden geraamd op gemiddeld € 30.000 per locatie. De directe aanschafkosten zullen afhankelijk zijn van het type en aantal benodigde containers zoals hiervoor onder “operationele zaken” is beschreven. Perscontainers zijn 3 x zo duur, maar bedienen 5 x zo veel aansluitingen en zijn daarmee efficiënter hoewel ook misbruik- en storingsgevoeliger. Veiligheidshalve uitgaande van 6 locaties (€ 180.000) met 6 perscontainers voor rest- en bedrijfsafval (€ 180.000) komt het totaal geraamde investeringsbedrag voorlopig op € 360.000 (inzameling plastic verpakkingsafval en gft blijven ongewijzigd). De meerkosten voor de feitelijke inzameling kunnen te laste gebracht worden aan de gebruikers door de tarieven van de reinigingsrechten aan de passen. Daarbij moet dan een keuze gemaakt worden of dit alleen gebeurt voor de directe gebruikers (apart tarief voor het binnenstadgebied), of dat de kosten worden verdeeld over de hele gemeente. Voor wat betreft de commercieel deelnemende bedrijven zal wellicht een eigen verrekening moeten plaatsvinden maar hiervoor zijn op dit moment onvoldoende gegevens. Conclusie Het is evident dat het gebruik van ondergrondse containers bijdraagt aan de kwaliteit van de openbare ruimte, in het bijzonder vanwege het daardoor verdwijnen van bovengrondse rolcontainers voor bedrijfsafval. Echter, omdat onvoldoende behoefte en draagvlak is gebleken onder huishoudens en ondernemers, is een dergelijke uitgave niet te verantwoorden. Wanneer uw raad evenwel een dergelijke uitgave overweegt zal – in overeenstemming met het burgerinitiatief – een operationeel en financieel haalbaarheidsonderzoek moeten worden gedaan alvorens over te gaan tot het plaatsen en in gebruik nemen van een ondergronds opslagsysteem. Beoogd effect Met dit voorstel wordt een besluit genomen op het ingediende burgerinitiatief. Argumenten Er is onvoldoende draagvlak en behoefte aan ondergrondse afvalopslag gebleken om de gevraagde investering te rechtvaardigen. Kanttekeningen De kwaliteit van de openbare ruimte wordt van de binnenstad wordt niet verbeterd. Financiën n.v.t. Communicatie De indiener van dit burgerinitiatief wordt schriftelijk geïnformeerd over de uitkomst van dit raadsbesluit.
Pagina 6
Evaluatie n.v.t. Bijlagen: Vergelijkingsdocument
Stukken ter inzage: -
Burgerinitiatief ondergrondse opslag afval binnenstad
-
Vergelijkingsdocument
Grave, 1 oktober 2013 Burgemeester en wethouders van Grave,
R. Bransz,
A.M.H. Roolvink,
secretaris
burgemeester
Pagina 7
Onderwerp: Burgerinitiatief ondergrondse afvalinzameling Binnenstad Zaak- \ Documentnummer: Z/G/13/01013 \ INT/G/13/01777 DE RAAD VAN DE GEMEENTE GRAVE;
gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d.: 1 oktober 2013.
Besluit: Niet in te stemmen met het voorstel tot plaatsen en in gebruik nemen van een ondergronds opslagsysteem voor afval in de binnenstad van Grave.
Aldus besloten in zijn openbare vergadering van 12 november 2013.
De raad voornoemd, De griffier,
De voorzitter,
J.A.M. Roelofs
A.M.H. Roolvink
