Nic De Schepper 3 Jour Print
Bachelorproef 2014 Metal op leeftijd
Inhoudstabel Inleiding
5
“Metal brengt verschillende generaties samen”
Channel Zerofrontman Franky De Smet-Van Damme (45) ziet de functie van metal veranderen
7
Mario ‘Grizzly’ Pauwels vergelijkt heden en verleden van Vlaamse metalwereld
8
“Heavy Metal spelen was niet vanzelfsprekend”
De persoonlijke ervaringen van een metalhead in wording
11
Wat zou ons tante nonnetje daarvan zeggen?
Herbert De Wever (47) en zijn gezin hebben metal in het bloed
12
“Whoa, you drink devil beer!”
Metalhead op leeftijd Nicole ‘Nikki’ Poelman (75) doet gewoon haar zin
14
“My Way, maar dan van de Sex Pistols”
Metalheads in actie: Wilde avonden in het metalcafé
16
“De oude metalheads zijn de ergste”
3
4
Inleiding Na alle opgelegde stukken waar ik de laatste jaren aan heb gewerkt, wou ik voor mijn bachelorproef eens een onderwerp gaan uitdiepen dat nauw aansluit bij mijn eigen interesses. Het is een wilde droom van mij om ergens in de muziekwereld mijn geld te gaan verdienen, hoe onwaarschijnlijk dat ook moge zijn. Daarom belicht ik in dit dossier het wereldje waarin ik mij het beste thuisvoel, dat van de heavy metal. Qua onderwerp passen mijn artikels vooral in een magazine met een oog voor cultuur. Ik denk maar aan Humo of P-Magazine. Ook de schrijfstijl die ik doorgaans toepas, passen in die magazines. Op stage bij P-magazine heb ik trouwens zowel van mijn begeleider als van collega’s complimenten gekregen over die schrijfstijl. De artikels moeten vooral de buitenstaander aanspreken en daarom heb ik ervoor gekozen om zoveel mogelijk te gaan praten met mensen die ik zelf niet ken. Het metalgezin bijvoorbeeld woont in mijn buurt en ik ken ze dan ook van ziens, maar echt bekend waren ze voor mij nog niet. Dat gaf mij de mogelijkheid om te schrijven over zaken waar zelfs ik als metalhead niet volledig mee vertrouwd ben. De rode draad doorheen mijn dossier is de beleving van verschillende generaties aan metalheads. Ik probeer hierin vooral de oudere fans te belichten.
5
6
Channel Zerofrontman Franky De Smet-Van Damme (45) ziet functieverandering in metal
“Metal brengt verschillende generaties samen” “Muziek voor outsiders”, zoals de Canadese antropoloog Sam Dunn het verwoordt in zijn documentaire Metal: a headbanger’s journey trekt metal een heel specifiek publiek. “Metalfans zijn doorgaans jong, blank en van het mannelijke geslacht.” Al sinds de begindagen van het genre voelen die jonge mensen zich aangetrokken tot een soort van fier army of outsiders en meten ze zichzelf een uniform aan bestaande uit t-shirts met extreme opdrukken, zwart leer en lang haar. TEKST: Nic De Schepper Die begindagen situeren zich eind jaren ‘60. De titelloze debuutplaat van metaloervaders Black Sabbath viert dit jaar haar vijfenveertigste verjaardag. Er is in die periode veel gebeurd, maar de band staat wel nog altijd (of beter gezegd: opnieuw) waar ze hoort te staan. Op hun 66ste staan frontman Ozzy Osbourne, gitarist Tony Iommi en bassist Geezer Butler als headliner op Graspop Metal Meeting, met een affiche van meer dan 100 bands België’s grootste metalfestival. De eerste jonge outsiders hebben intussen de pensioengerechtigde leeftijd overschreden, maar dat belet velen onder hen allerminst om zij aan zij met nu al verschillende jongere generaties te blijven rebelleren.
oudere mensen daar dus niet.” Toch merkt DSVD de laatste jaren een zekere diversifiëring qua leeftijden tijdens concerten: “Channel Zero werd
“Onze vroegere fans zijn intussen oud geworden en komen nu kijken met hun kinderen. Dat is wel grappig om te zien”
groot tijdens de jaren ‘90. Onze fans “De leeftijd doet weinig terzake”, zo van het eerste uur zijn intussen ouder stelt Franky De Smet-Van Damme geworden en velen komen nu samen (DSVD), zanger en frontman bij Chan- met hun kinderen, die intussen ook al nel Zero, de bekendste Belgische metal- oud genoeg zijn, naar onze shows kiband. “Het gaat hem allemaal om het gevoel dat je krijgt tijdens een concert en dat is voor een twintigjarige niet anders dan voor een zestigjarige. Wij merken dan ook weinig verschil in belevenis tussen de verschillende generaties. In de moshpit kom je uiteraard vooral jongeren tegen, maar ook vele ouderen laten zich graag al eens verleiden om nog vol mee te doen. Die moshpit wordt sowieso vaak heel verkeerd ingeschat door mensen die niet met metalconcerten vertrouwd zijn. Er geldt daar een groot respect voor iedereen en gewonden gaan daar heus niet vallen. Erg Channel Zerofrontman Franky DSVD in volle actie (c) Nathalie Van Riel grote risico’s lopen ook
jken. Dat is heel tof en eigenlijk vinden we dat ook wel enorm grappig. Metal is duidelijk niet meer een manier voor jongeren om te rebelleren tegen ouderen, maar net iets wat verschillende generaties samenbrengt.” Maar ook steeds meer oudere mensen die tijdens de jaren ‘90 niet Channel Zeroconcerten afdweilden, staan volgens DSVD meer en meer open voor zware gitaarriffs en dubbele basdrums: “De laatste tijd gebeurt het vaak dat we van oudere mensen de commentaar krijgen dat ze onze nieuwe nummers wel goed vinden terwijl ze dat niet verwacht hadden. We proberen met elk nieuw album sowieso een evenwicht te zoeken tussen het aantrekken van nieuwe metalheads en het tevreden houden van onze oude fans. En die nieuwe fans blijken duidelijk niet alleen jongeren te zijn.” ▪
7
Mario ‘Grizzly’ Pauwels vergelijkt heden en verleden van Vlaamse metalwereld
“Heavy Metal spelen was niet vanzelfsprekend” Alles komt terug. Marc Uytterhoeven wist dat vijftien jaar geleden al. Ook in de muziekwereld werken de laatste jaren alsmaar meer oude bands met wisselend succes aan een comeback. Hardrock- en metalbands zoals Black Sabbath en Van Halen beproeven hun geluk door terug op toernee te trekken met hun originele bezetting. In Belgenland wordt dat voorbeeld gevolgd door onder andere de Gentse oermetalband Ostrogoth. TEKST: Nic De Schepper FOTO: Nic De Schepper Zij recruteerden daarvoor wel enkele nieuwe leden. Van de band die in de eerste helft van de jaren ‘80 te horen was op albums als Full Moon’s Eyes en Ecstacy And Danger, schieten nog enkel drummer Mario ‘Grizzly’ Pauwels en gitarist Rudy ‘Whiteshark’ Vercruysse over. “Verchillende leden begonnen te kampen met gezondheidsproblemen, dat is wel enorm confronterend”, aldus Pauwels. Ostrogoth gaat opnieuw toeren en er komt zelfs een nieuw album. Hoe ontstond dat idee? Mario Pauwels: “Dat is allemaal begonnen toen we in 2012 werden gevraagd voor het Keep It True Festival in Duitsland (KIT). Dat is een festival waar telkens vooral van die goeie, oude cultbands optreden. Grote namen zoals Scorpions of Judas Priest zal je daar niet zien, maar dat festival heeft net daardoor een soort van magie. Mensen
“De oude charmes komen terug. Ik hoorde zelfs dat de cassettes zouden terugkomen” kunnen daar bands na dertig jaar nog eens aan het werk zien. De respons van het publiek was daar toen zo overweldigend, dat we besloten om terug te gaan optreden.” Zijn dat dan vooral oude fans die koste wat kost hun jeugd willen herbeleven?
8
Pauwels: “Zo zitten er inderdaad veel tussen. Vroeger ging men ervan uit dat je je na je dertigste niet meer met muziek moest bezighouden. Men dacht toen dat heel dat verschijnsel van heavy metal niet lang zou duren. Dat was immers maar een bevlieging, een soort van fase waar
jonge volwassenen door moesten. Die mensen worden nu terug herinnerd aan de goeie oude tijd.” Is er vanuit de jonge garde interesse in het verhaal van Ostrogoth? Pauwels: “Zeer zeker. Tussen ons publiek staan net zo goed jongeren
van zeventien jaar die tot onze grote verbazing alle nummers staan mee te brullen. Dat is wel grappig om te zien. Op een eerder reünieconcert was er een hele horde Griekse fans aanwezig. Die vroegen zich af waarom we niet eens in Athene gingen spelen. Ik zei toen direct van regel dat voor ons en wij komen af. Intussen zijn we daar al drie keer gaan spelen. Als je ziet hoe zelfs daar jong en oud nog altijd volledig uit de bol gaan, hallucinant gewoon.”
kunnen geraken. Neem nu bijvoorbeeld Rammstein. Die heb ik aan het werk gezien in het Sportpaleis. Ze hebben bijna iets hypnotisch. Die harde dreunen, maar wel zuiver, zo typisch Duits. Het is een weldoordacht concept, maar muzikaal stelt het eigenlijk weinig voor. Met vijf akkoorden spelen ze bij manier van spreken tien albums vol. We zullen ongetwijfeld nog veel grote bands krijgen, maar die zullen toch altijd een trapje onder die paar grote acts uit jaren ‘80 blijven.”
Heeft u daar een verklaring voor? Pauwels: “Wij stammen uit de jaren ‘80, de topjaren van de heavy metal. De jaren ‘90 waren een slechte periode voor het genre. Er zijn toen verschillende subgenres ontstaan, crossovers met rap en alternatieve muziek. Dat voelde voor veel metalheads een beetje geplastificeerd aan. Ik denk dat jonge mensen daarna terug meer op zoek zijn gegaan naar de bron, en dan kwamen ze onder andere bij ons uit. Ik ga zeker niet beweren dat er nu geen goeie bands meer zijn, in tegendeel.”
De acts worden dus belangrijker dan de muziek zelf? Pauwels: “Versta mij niet verkeerd. Muziek zal altijd belangrijk blijven, maar mensen willen toch nog altijd iets nieuws zien. In dat opzicht zal de act achter de muziek wel alsmaar belangrijker worden. Je kan jezelf nu eenmaal niet blijven heruitvinden.”
Het jonge geweld Kwatongen beweren wel eens dat we het in de toekomst zonder bands van het kaliber van Iron Maiden of Metallica gaan moeten stellen. Hoe denkt u daarover? Pauwels: “Ik heb dat ook gelezen. Ik
“Jongeren krijgen vandaag een gitaar van hun ouders, daar moesten wij jaren voor sparen” vrees dat dat wel eens zou kunnen kloppen. Soms hoor je wel iemand een band noemen die de fakkel kan overnemen, maar dat zijn dan wellicht net grote fans van die bands. Het probleem is niet dat we geen goeie nieuwe bands hebben, maar die oudere bands hebben de hoogtijden van de heavy metal meegemaakt. Iron Maiden en Metallica, maar net zo goed AC/DC, dat gaan volgens mij altijd de grote iconen blijven. Ik zou niet direct een jongere band kunnen noemen die aan die status zouden
Is het in dat opzicht vandaag de dag moeilijker om als jonge band aan de bak te geraken? Pauwels: “Je hebt uiteraard veel meer bands nu dan in onze jonge tijd. Wij waren toen een van de pioniers. Er waren maar weinig concerten, maar wij konden die wel bijna allemaal scoren. Langs de andere kant is heavy metal nu wel veel meer geïntegreerd en geaccepteerd. Als ik vroeger buitenkwam in mijn lederen vestje, werd mij direct naar mijn identiteitskaart gevraagd. Het was niet vanzelfsprekend om metal te spelen. Wij waren toen samen met maar een paar andere bands Vlaamse pioniers in het genre. Nu krijgen ze van de ouders een gitaar cadeau en beginnen ze direct te spelen. Wij moesten daar jaren voor sparen en heel lang repeteren vooraleer we de kans kregen om iets op te nemen. En in de studio was je ook niet direct klaar. Nu kunnen ze thuis zelf beginnen opnemen. Ze beseffen vaak niet dat je heel lang en hard moet werken om het te maken.” Gaat u dikwijls naar jongere bands kijken? Pauwels: “Dat gebeurt niet vaak, maar ik heb er gewoon te weinig tijd voor. Naast mijn bezigheden bij Ostrogoth ben ik ook nog altijd aan het werk als orthopedagoog in een basisschool. Met muziek alleen kom je de dag van vandaag niet rond. Het gebeurt wel eens dat we naar een festival trekken. KIT doen we heel graag, net als
Ostrogoth, vaandeldrager van de Vlaamse metalscene. Ostrogoth is een van de oudste metalbands van ons land. De band kent haar oorsprong in 1976 in Gent. Hun grootste invloeden zijn de Britse bands Judas Priest en Iron Maiden. Kenmerkend voor hun “old school” heavy metal zijn tempowisselingen tussen snellere en melodieuze stukken en veel gitaarharmonieën. Tijdens de jaren ‘80 brengen ze vier verschillende albums uit: Full Moon’s Eyes (1983), Ecstacy And Danger (1984), Too Hot (1985) en Feelings Of Fury (1987). In 1987 split de band door muzikale onenigheid. In 2002 worden de leden terug samengebracht voor een concert ter gelegenheid van de platenmaatschappij Mausoleum Records, in Biebob te Vosselaar. De vier albums worden opnieuw uitgegeven, samen met een livecd van het concert. Vanaf 2010 treedt de band nog enkele keren op, met wisselende bezetting. Begin 2014 volgt het nieuws dat Ostrogoth dat jaar opnieuw zal gaan touren en een nieuw album zal maken. Alcatraz in Kortrijk. Ook Graspop zou ik weer willen aandoen. Voor een dagje wel, een heel weekend kan ik niet meer aan. Maar op zondag zou ik wel heel graag de ‘ouwe gabbers’ van Black Sabbath gaan bekijken. Wat een herinneringen heb ik aan die band: Toen hun eerste album verscheen in 1970, met die duivelsakkoorden. Dat was gewoon de revolutie!”
Vorderende leeftijd Begint u op een bepaalde leeftijd te beseffen dat u eigenlijk liever gewoon in het zonnetje gaat zitten dan uw uren te moeten doorbrengen in zo’n donker repetitiekot? Pauwels: “Daar pak je me op een zwak punt. Ik zit graag buiten in het zonnetje. Het komt eropaan van al iets vaker een pauze in te lassen. Sowieso beseffen we allemaal wel dat al dat harde werk echt wel nodig is. En het genot achteraf is de moeite meer dan waard.” Kan u nu meer genieten dan vroeger? Pauwels: “Op latere leeftijd geniet je sowieso anders. Als ik nu bijvoorbeeld in Gent, de mooiste stad van België, rondloop, kan ik intens genieten
9
van bijvoorbeeld een verlichte kerk. Vroeger zou ik daar gewoon voorbijlopen, op zoek naar het dichtste café. Vroeger was het van moeten. We legden onszelf dan hoge verwachtingen op en als die niet werden ingelost, waren we ontgoocheld. We hebben nu ook meer de instelling van niets moet, alles mag. We krijgen de kans om in Zuid-Amerika te toeren? Tof! Dat neemt niet weg dat we daar eveneens heel hard voor werken. Soms beginnen we ons ook wel al af te vragen of we dat nog wel aankunnen, of we niet te oud beginnen worden.” Rudy Vercruysse moest onlangs zelfs nog onder het mes. Begint die leeftijd dan haar tol te eisen? Pauwels: “Ik voel wel dat ik meer tijd nodig heb om te recupereren. Ons laatste weekend in Athene bijvoorbeeld was heel lastig voor mij. Onze vorige bassist is trouwens zo’n half jaar geleden uit de band moeten stappen om gezondheidsredenen. Geen ruzie of zo. Hij kon het zware touren niet meer aan. Dat soort dingen is enorm confronterend. “
10
Is de digitale revolutie doorgedrongen bij Ostrogoth? Heeft u zelf een mp3-speler? Pauwels: “Neen. Maar ik zie er wel de positieve kanten van. Dat je duizenden nummers kan opslaan
“Dat eerste album van Black Sabbath: met die duivelsakkoorden. Wat een revolutie!” op zo’n klein toestelletje, dat is toch geweldig? Je kan heel je collectie gemakkelijk meenemen in de auto of op feestjes. Ik mis enkel de charme van de albums, met die geweldige hoezen, een boekje om te doorbladeren,... Met die mp3-tjes heb je dat allemaal niet hé.” Rekent u vooral op de oude fans om het nieuwe album te kopen? Pauwels: “Dat is natuurlijk
afwachten. Ik denk wel dat de meeste Ostrogothfans iets tastbaars gaan willen. We hebben al aanbiedingen gekregen om ons nieuwe album op vinyl te persen, dat zie ik wel zitten. Die oude charmes komen allemaal terug. Ik hoorde laatst zelfs dat de cassettes zouden terugkomen. Maar dan nog denk ik niet dat het alleen de oude fans zullen zijn die de elpee zouden kopen. Onlangs kwam er nog een jong meisje bij ons voor een handtekening. Ze had alle vier onze oude platen onder de arm. Op vinyl hé!” Jullie hebben al enkele nieuwe nummers live gespeeld. Hoe worden die doorgaans ontvangen? Pauwels: “Overwegend positief. We willen vooral dat die goed aansluiten bij ons ouder werk. Dat is niet vanzelfsprekend aangezien we nu met enkele nieuwe leden werken die nieuwe invloeden meebrengen. Die stijlverschillen laten zich horen, maar we proberen toch dezelfde stijl na te streven. Anders zouden we Ostrogoth niet meer zijn en zouden we beter onder een andere naam beginnen.” ▪
De persoonlijke ervaringen van een jonge metalhead in wording
Wat zou ons tante nonnetje daarvan zeggen? TEKST: Nic De Schepper FOTO: Nic De Schepper Als jonge, blanke, mannelijke outsider leek ik wel geboren om vroeg of laat in de metalscene terecht te komen, al gebeurde dat uiteindelijk niet op een orthodoxe manier. Ik had geen vrienden of familieleden die mij in aanraking brachten met de zwaardere stuff, maar gelukkig was er de ontluikende internetpiraterij om een niet zo nieuwe wereld te openen voor mij. Een eerste vraag dringt zich alvast op: Hoe is een genre dat zich in de donkere krochten van de maatschappij heeft ontwikkeld, ver weg van alle mainstream, toch zo groot kunnen worden in tijden voor het almachtige internet? Een vraag waar oudere metalheads ongetwijfeld wel iets zinnigs over zullen kunnen zeggen.
In deze tijden van gepersonaliseerde Iphonecovers, my little ponyfanclubs voor volwassen mannen (bestaan echt, heb ik onlangs een artikel over gelezen) en andere Lady Gaga’s is verscheidenheid iets vanzelfsprekends. Mensen worden gevierd omwille van hun anders zijn. Toch keken familieleden aanvankelijk raar op toen ze mij, dat braaf mannetje dat vroeger altijd zo mooi met zijn legoblokjes speelde, voor het eerst zagen opdraven in metalshirt. “Ik vond dat toch maar iets gemeen”, aldus mijn meter. “Maar intussen ben ik dat wel al gewoon.” Zelfs mijn moeder, toch al een jongere generatie, moest serieus slikken. Die t-shirts, daar kon ze uiteindelijk min of meer vrede mee nemen, maar verder moest het zeker niet gaan: “Als je ooit met zo een piercing naar huis komt, dan snok ik hem eruit!” De vrouw werkt al heel haar leven in de keuken van een
nonnetjesklooster vlak naast de katholieke middelbare school waar ik zes jaar heb gezeten, daar zie je je zoon liever niet elke dag passeren
met een t-shirt met een brandende opgestoken middenvinger op de achterkant. Wat zou tante nonnetje daarvan zeggen?
Het leger groeit Dan is mijn vader gelukkig net iets meer open-minded. Van hem had ik overigens het album gekregen dat de onrechtstreekse aanzet heeft gegeven tot mijn bekering voor duistere muziek. Queen’s Greatest Hits. Van daaruit ging het over Deep Purple en Led Zeppelin naar Iron Maiden en Metallica. De man heeft het zelf meer voor de gemoedelijke blues van Stevie Ray Vaughan of de boogierock van Status Quo, al viel hij onlangs nog op een flardje ‘Fear Of The Dark’ van Iron Maiden te betrappen. Zou ook mijn vader een ouder wordende outsider zijn? In elk geval: in tegenstelling tot wat ik vroeger altijd dacht, lopen er zoals mijzelf nog duizenden anderen rond. Het internet zorgt ervoor dat ons leger meer dan ooit blijft aandikken met voornamelijk jonge, blanke outsiders van het mannelijke geslacht. Het wordt misschien eens tijd om onze voorgangers te belichten, mensen met kinderen en kleinkinderen, die ondanks hun naderende pensioen nog steeds de energie vinden om hun door artritis geteisterde botten naar elke moshpit te sleuren en daar tekeer te blijven gaan zoals in de tijd dat disco nog de grote vijand was. Een vijand die overigens nieuwe helden als Daft Punk nodig heeft om nog eens kortstondig te verrijzen van de dood. Metal, van de andere kant, is nooit dood geweest. ▪
Mijn moeder in het gewraakte shirt: een nono in het klooster
11
Familie De Wever heeft metal in het bloed
“Whoa, you drink devil beer!” Mensen groeien op, worden verliefd, starten een gezin en krijgen kinderen. Ook metalheads ontsnappen niet aan de loop des levens. Het gezin komt voortaan op de eerste plaats en andere interesses verdwijnen naar de achtergrond. Wachtebekenaar Herbert De Wever (45) wist zijn bloedverwanten echter te besmetten met het metalvirus dat hem al sinds zijn jeugd teisterde en sindsdien draagt zijn gezin de stempel ‘metalfamilie’. TEKST: Nic De Schepper FOTO: Nic De Schepper Alles aan Herbert De Wever zijn uiterlijk verraadt zijn passie: wilde lange haren, een dikke ring door het linkeroor, we hebben met een diehard metalfan te maken. “Toen ik jong was, hing ik met mijn vrienden constant rond aan een rockcafé in Zelzate”, herinnert hij zich. “Mijn eerste cassette die ik ooit kocht, was er eentje van Queen. Via de commerciëlere hardrockbands zoals Europe en Bon Jovi ben ik zo de metal ingerold.” Zijn echtgenote Martine Anecaert (48) staat dan weer open voor verschillende genres: “Toen ik Herbert leerde kennen ging ik net enorm disco gekleed. Ik hoor eigenlijk vanalles graag, zolang het maar geen elektronische muziek is. Al kan ik toch geen hele avond naar bijvoorbeeld schlagers zitten luisteren. Naar metal daarentegen, met alle plezier.”
VZW Mano Jarenlang zorgden Herbert en Martine samen met verschillende andere koppels voor de organisatie van verschillende metaloptredens in het Wachtebeekse. Door die concerten kwamen ook hun kinderen Kenneth (23) en Kimberly (18) voor het eerst in contact met de metalwereld. “Mooie tijden”, herinnert Kimberly zich. “In 2007 stond er een Australische band, Tourettes, op de affiche van ons metalfestival. De zangeres nam mij toen als tienjarig meisje onder haar hoede. Samen stonden we aan de zijkant naar de andere bands te kijken.” “Heel toffe bende trouwens, die Tourettes”, aldus Martine. “Toen we een week later naar hun optreden gingen kijken in Antwerpen, zagen ze ons al van ver afkomen. Ze stonden net buiten
12
even uit te waaien en riepen ons direct toe. Het leukste aan die concerten was dat we al de mensen achter die bands leerden kennen. En zij waren ook stuk voor stuk enthousiast over de familie De Wever. Kimberly kwam ook enorm goed overeen met de leden van de Nederlandse band La-Ventura, ze heeft er zelfs een cd van cadeau gekregen met haar plechtige communie.” “Eindelijk! Dat was het gevoel dat ik had toen ik voor het eerst mee mocht
“Mijn vrienden vinden het cool dat we bij mij thuis naar luide muziek kunnen luisteren” zoon Kenneth
naar een concert”, herinnert Kenneth zich. “Ik had al veel van die bands gehoord op cd en stond echt een tijdlang te springen om die eens live aan het werk te zien. Wat mij ook opviel, was dat er nogal weinig volk was.” De sfeer die er over die festivals hing, bleek daardoor wel enorm familiaal te zijn. Graspop begint met meer dan vijfenveertigduizend bezoekers per dag al wat te druk te worden voor Martine. “Onze concerten waren klein en gezellig”, volgens Herbert. “In 2008 stond de Braziliaanse band Torture Squad op de affiche van ons festival. De zanger passeerde toen ik net een Duveltje zat te drinken: Whoa, you drink devil beer! Ik zeg: wacht, straks krijg je er ook eentje! We hebben ze toen een grote fles gegeven waar ze hun vrienden thuis jaloers mee konden maken. En na
Zeg nooit zomaar ‘metal’ De ene metalhead is de andere niet. Metal wordt onderverdeeld in tientallen subgenres. Ook in de familie De Wever heeft elk zijn eigen voorkeur wat soort bands betreft. Een kleine verduidelijking: Vader Herbert De Wever luistert liefst naar klassieke metal. Zogenaamde powermetalbands als Manowar en Sabaton worden gekenmerkt door melodieuze, cleane zang en heroïsche, strijdvaardige teksten. De thrash metal van bands als Metallica en Slayer is sneller en agressiever en gaat veelal over dood en verderf. Moeder Martine Anecaert verkiest de melodieuze popmetal van bands als Scorpions en Whitesnake. Bands die je tijdens de jaren ‘80 wel eens op MTV tegenkwam. Hun commerciële sound en songs over liefde spreekt over het algemeen een vooral vrouwelijk publiek aan. Zoon Kenneth’s voorkeur gaat uit naar de zwaardere subgenres. Ook bands zoals Exodus en Kreator behoren tot de thrash metalstrekking, maar klinken nog zwaarder dan Metallica, mede door het vervormen van de zang. Death metalbands voeren de snelheid nog een beetje op, de nummers zijn nog een stuk technischer en de teksten worden gegromd waardoor ze bijna onverstaanbaar worden, het zogenaamde grunten. Dochter Kimberly luistert graag naar gothic metal. Kenmerkend zijn vooral klassieke invloeden, hoge vrouwelijke vocalen en een donkere, emotionele sound. Het bekendste voorbeeld is het Nederlandse Within Temptation.
Metalfamilie De Wever vlnr: vader Herbert, moeder Martine, dochter Kimberly en zoon Kenneth
afloop kreeg iedereen telkens spaghetti. Spijtig genoeg zijn we met VZW Mano moeten stoppen, aangezien verschillende mede-organisatoren geen tijd meer hadden en we in ons klein dorp nooit aan genoeg publiek konden geraken.” Het waren wel net die kleine evenementen waarop de familie De Wever veel bekijks had. “Op grotere concerten en festivals zoals Graspop vallen we natuurlijk niet zo op”, gaat Herbert verder. We gaan daar wel samen heen voor heel het weekend, maar blijven daar ook niet samen. Kenneth hangt daar over het algemeen vooral rond met zijn vrienden. Die gaan dan naar andere bands kijken dan wij. Soms komen ze wel naar ons om een pintje te komen drinken. Kimberly gaat dit jaar trouwens pas voor het eerst mee.”
“Ze moeten luisteren naar wat ze het liefste horen. Dat ze graag hetzelfde horen van hun ouders, is natuurlijk mooi meegenomen. Ik heb hier beneden mijn eigen cd-collectie en Kenneth en Kimberly hebben op hun kamer ook
“Enkel naar metal kan ik een hele avond luisteren” Moeder Martine
cd’s uitwisselen
elk hun eigen cd’s. Het gebeurt wel al eens dat ze bij mij eentje komen halen van Metallica of zo. Vooral Kimberly dan, voor Kenneth mag het wel nog wat zwaarder zijn.” Kenneth voelde zich overigens totaal niet gedwongen om in de metalscene terecht te komen: “De rest lijkt gewoon nergens naar.”
De zware gitaren waren Kenneth en Kimberly dus met de spreekwoordelijke paplepel ingegeven. Toch was het voor Herbert nooit de bedoeling om zijn kinderen te laten opgroeien met metal:
“Ik heb wel veel liever dat mijn kinderen naar een metalconcert gaan dan naar een technofuif ”, repliceert Martine. “Je hoort de wildste verhalen van wat er daar allemaal rondgaat van
drugs en pilletjes. Op een metalfestival zie je al eens een jointje, maar daar blijft het bij. En mijn kinderen roken toch niet, of toch niet dat ik weet. Ook qua geweld. In zeventien jaar naar Graspop gaan, heb ik daar één keer iets weten gebeuren. En dat was na drie minuten opgelost. “ “Mijn vrienden zijn echt wel jaloers op mijn familie”, stelt Kenneth. “Ze vinden het cool dat we bij mij thuis naar luide muziek kunnen luisteren. Hun ouders vinden onze lievelingsmuziek verschrikkelijk. Ook omwille van het feit dat wij, toen we nog te jong waren om alleen naar concerten te gaan, met onze ouders mee konden gaan.”Kimberly’s vriendinnen vonden het vroeger echter maar raar: “Ik was op school een buitenbeentje, altijd in de achtergrond, de enige die naar metal luisterde. Sommige vriendinnen heb ik kunnen overtuigen om eens naar mijn favoriete muziek te luisteren en die vonden het dikwijls nog goed. Nu heb ik veel vriendinnen die het geweldig vinden dat er bij ons thuis constant zware muziek opligt.” ▪
13
Metalhead op leeftijd Nicole ‘Nikki’ Poelman (75) doet gewoon haar zin
“My Way, maar dan van de Sex Pistols” De liefde voor heavy metal is van alle leeftijden. Gentenaar Frank De Pourcq (59) zweert al heel zijn leven bij het hardere werk, zijn goeie vriendin Nicole Poelman (75) kreeg de smaak pas op latere leeftijd te pakken: “Die eerste keer dat ik Metallica hoorde, kreeg ik een schok doorheen mijn hele lichaam.” TEKST: Nic De Schepper FOTO: Nic De Schepper Aan haar roodgeverfd haar, beide armen vol festivalbandjes en opvallende kledingstijl merk je onmiddellijk dat Nicole Poelman, Nikki voor de vrienden, geen doordeweeks oud besje is. De dame woont te Lovendegem in een huisje dat in het sprookjesbos van de Efteling niet zou misstaan. Samen met haar vaste compagnon Frank bespreekt ze in haar tuintje het aankomende festivalseizoen, want ondanks haar intussen vergevorderde leeftijd is ze jaarlijks nog op menige festivalweide te vinden. Heeft u veel bekijks op die festivals? Nicole Poelman: “Absoluut. En allemaal heel positief. Ik heb nog nooit iemand zich horen afvragen wat dat oud mens daar nog loopt te doen. Veel van die jonge mensen vinden het net geweldig om mij daar mijn gang te zien gaan. Ze willen dikwijls dat hun moeder wat zoals ik zou zijn.” Reageren mensen op straat nooit op uw uiterlijk? Poelman: “Ik heb er in elk geval nog nooit last van gehad. Ik zou het mij ook
“Telkens als die eerste namen gelost worden, krijg ik er opnieuw veel zin in”
niet echt aantrekken. I do it my way, maar dan in de versie van de Sex Pistols hé.” U heeft de hele geschiedenis van heavy metal meegemaakt. Was u daar direct mee mee? Poelman: “Zeker niet. Ik ben wel altijd heel open minded geweest. Ik was vroeger leerkracht Engels in het
14
Frank en Nikki: festivalmaatjes met enkele jaartjes extra op de teller
middelbare onderwijs. Mijn klaslokaal had wel meer weg van een rockcafé. In het derde jaar moesten de leerlingen een spreekbeurt geven over hun favoriete muziek en daarbij hoort natuurlijk ook een geluidsfragment. De meeste leerlingen kwamen toen af met Madonna en consoorten. Eén van mijn studenten, onze Martin, vroeg of hij heavy metal mocht laten horen. Van mij mocht dat allemaal, aangezien ik toch alles een kans wil geven alvorens te oordelen. Hij liet toen een nummer van Metallica horen, ik kreeg toen een schok doorheen mijn hele lichaam. Dat gevoel was gewoonweg onbeschrijfelijk.” De Pourcq: “Ik wel. Ik heb al die eerste hardrock- en metalbands enorm gevolgd. En daarvoor trouwens ook al The Beatles.” Vroeger was het allemaal beter, wordt wel eens gezegd. Wat denkt u daarvan?
Poelman: “Ik hoor mensen vaak zeggen dat de jeugd niets moet hebben van die ouderen met hun muziek. Volgens mij is het net andersom. Die ouderen willen meestal gewoon totaal geen moeite doen om de nieuwe muziek uit te proberen. In plaats daarvan beweren ze totaal ongegrond dat de muziek uit hun tijd beter was. Die mensen zijn volledig blijven steken bij hun Bob Dylan. Zelfs in de klas waren er mensen die hun beklag deden toen iemand heavy metal wilde opleggen. Luister daar toch op z’n minst eens naartoe alvorens te oordelen.”
Moshen met een kunstheup U bent verzot op festivals. Lukt dat op uw leeftijd nog, zo’n heel weekend in een weide gaan zitten? Poelman: “Enkele jaren geleden had ik last van een ontsteking in mijn schouder waardoor ik niet meer kon
heffen en trekken. Sindsdien maak ik gebruik van de diensten van Intro. Dat is een organisatie die op verschillende festivals en andere evenementen hulp biedt aan mindervaliden. Die helpen mij dan om mij te installeren op de camping, maar voor de rest van het weekend kan ik mij nog perfect behelpen.” Op de weide gaat het er vaak heftig aan toe. Hoe weet u daar te overleven? De Pourcq: “We doen graag nog eens zot als we kunnen, maar die moshpits laten we toch voor wat ze zijn. Ik ben daar nooit een grote fan van geweest. Ik moet natuurlijk altijd oppassen dat ik mijn bril niet verlies. We houden ons dan wat op de achtergrond.” Poelman: “Ik heb intussen een scharnier in mijn heup, dus ik moet het noodgedwongen een stuk kalmeraan doen dan vroeger. Als ik al eens vooraan wil staan, dan hou ik mij wijselijk aan de zijkant van het podium, waar het er minder wild aan toe gaat. Ik voel mij trouwens nogal snel bedreigd als ze beginnen duwen. Ik zou die snel een lap verkopen. Ofwel komen daar dan een paar grote, sterke metalheads rondom mij staan om mij te beschermen. Dan voel ik mij natuurlijk al direct een stuk veiliger.” Merkt u dat mensen u daar anders behandelen omwille van uw leeftijd? De Pourcq: “Amai nog niet. Onze Nikki is populair onder de metalheads. Al die jonge mensen willen met haar op de foto. Ze heeft zelfs een eigen maand in een metalkalender.” Poelman: “Enkele jaren geleden kwam een vriendin mij ineens halen voor een handtekeningensessie van de Zweedse
“Meestal komt de moeder de dochter oppikken en niet andersom” band Sabaton op Graspop. Ze had tegen de securitymensen gezegd dat ik een grote fan was, maar dat ik omwille van de leeftijd niet meer zo lang kon staan aanschuiven. Ze hebben ons toen direct binnengelaten. Ik wist van niets en had ook niets bij om te laten tekenen. Ik vond er toen niets beter op dan mijn schouder te ontbloten en die te laten signeren. Sympathieke gasten trouwens, die Zweden.”
Nikki heeft het al tot miss april geschopt op de RockFM kalender 2014
Wie beslist naar welke bands jullie gaan kijken? De Pourcq: “Meestal blijven wij gewoon voor het hoofdpodium. Tussen de acts door slaan we een praatje met andere festivalgangers. Soms hebben we het zodanig druk met socializen, dat we vergeten van naar een concert te gaan.” Poelman: “We hebben zo al veel internationale contacten gelegd. We houden onder andere contact met Spanjaarden, Finnen en zelfs met iemand uit Tokyo.” Welk soort festival geniet uw voorkeur, groot en uitgebreid of klein en gezellig? Poelman: “Beide. Ik hou evenveel van Graspop als van Iron Muide.” Wat vinden uw kinderen ervan dat hun moeder op haar leeftijd nog volop festivals afschuimt? Poelman: “Die kijken daar niet van op. Ze zijn het altijd zo gewoon geweest.
Op jonge leeftijd gingen die trouwens ook al gewoon mee. Heel hun klas was dan jaloers op hen omdat ze naar Torhout/Werchter konden. Jaren later ging Ruth ons zelfs afzetten en oppikken in Torhout. Mijn oriëntatie is nooit goed geweest, dus we waren op weg naar de parking verdwaald. Toen ik mijn verhaal ging doen bij iemand van de security keek die raar op: Normaal gezien is het de moeder die de dochter komt oppikken in plaats van andersom! (lacht) Mijn oudste dochter Saskia heeft zelfs speciaal haar trouwfeest verlegd zodat ik Graspop niet hoefde te missen.” Wordt u nooit wakker, denkende dat het al eens welletjes is geweest? Poelman: “In de winter denk ik dat af en toe wel al eens, maar dan worden die eerste namen gelost en op slag heb ik er opnieuw enorm veel zin in. Die mens van Intro die mij helpt, zegt trouwens dat hij hoopt mij nog zeker tien jaar voort te kunnen helpen. Ik kan die mens niet ontgoochelen hé.” ▪
15
Metalheads in actie: Wilde avonden in het metalcafé
“De oude metalheads zijn de ergste” Om het beste te leren over een bepaalde soort, moet je ze bestuderen in hun natuurlijke habitat. Voor metalheads op leeftijd is dat niet anders en dus trok ik op een winderige zaterdagavond naar metalcafé Den Elpee aan het station van Deinze. Op het programma stonden twee oervlaamse metalbands én een verjaardagsfeestje, wedden dat het dak er zou afgaan? TEKST: Nic De Schepper FOTO’S: Nic De Schepper Voor Café Den Elpee staat een wit tentje opgesteld dat dienst doet als entree annex rokersruimte. Het heeft duidelijk al vele kilometers op zijn teller staan en naar de ingang is het even zoeken. Het metalcafé teert duidelijk vooral op vaste klanten. Alvorens het eigenlijke café te betreden krijg ik net zoals iedereen een rood bandje rond mijn voorpoot, welkom festivalgevoel! De zware riffs komen mij direct om de orgen gevlogen in een gezellig café zonder tafels of stoelen, enkel een lange toog met een barman met lang, gekruld haar erachter en enkele klanten met een duidelijke voorliefde voor zwarte kledij ervoor.
Het café is intussen al meer dan dertig jaar een plaats voor metalheads, maar de huidige gedaante is nog maar een drietal
“Melodie is voor jeannetten” Gilbert (63) jaar oud. Toen nam oudgediende Katelijne Coddens (42), Kat voor de vrienden, de touwtjes in handen: “Ik wilde vooral een gezellige ruimte maken waar klanten in een familiale sfeer naar optredens kunnen komen
Metalshirt aan, koelkast vol bier, de barman is klaar voor een feestje.
16
kijken. Ook de bands zelf houden van die sfeer. Ze mengen zich achteraf gewoon tussen het publiek. Een backstage hebben we hier niet. Voor mij is het vooral belangrijk om te zien hoe iedereen zich volop amuseert.” “Twee jaar geleden kwam de band Motörhead naar Deinze om op te treden in de Brielpoort. De week ervoor hadden wij hier ook een optreden. Het café stond stampvol. Plots stond er aan de toog een Portugees die amper Engels verstond. Die mens had een jaar gespaard voor een vliegtuigticket om naar Motörhead te komen kijken
en stond daar een week te vroeg. Ik heb toen een klant opgebeld die Portugees verstond om alles uit te leggen. Die mens is toen naar ons optreden blijven kijken, werd volop getrakteerd door andere klanten en ‘s avonds hebben we hem op een trein gezet naar Gent waar we hem een goedkoop hotelletje hadden geregeld. Zo zie je maar, de betrokkenheid in de grote metalfamilie.”
De oude garde In de voordeur zit een plexiglazen ruit. Toch is er in het metalcafé volgens vaste klant Andy Locquet (40) geen plaats voor vechters: “Ik kom hier al vijfentwintig jaar samen met mijn vrienden, nog nooit heb ik hier een relletje meegemaakt. Met een optreden of tijdens feestjes kan het er soms wel wild aan toe gaan en dan sneuvelt er al eens een ruit. Die ruit in de voordeur, da’s al de driehonderdste of zo. Ook vanavond zal het bier rijkelijk vloeien, na de optredens is er nog
“Plezier maken is belangrijk. Het leven is al serieus genoeg.” cafébazin Katelijne een verjaardagsfeestje. Onze maat Geert is net vijfenveertig geworden. De oude garde houdt dus net een soort van reünie.” Kat repliceert laconiek: “Lap. De oude garde, dat zijn de ergste.” Ook voor andere vaste klant Tom Van Hauwaert (40) is de sfeer minstens even belangrijk als de kwaliteit van de bands: “Meestal moeten de bands wel in mijn straatje passen. Ik ben vooral fan van hardcore en crossover tussen punk en metal. De bands van vandaag zijn niet zozeer mijn tik, maar als er een feestje is, kom ik sowieso af. Voorprogramma Carryon is death metalachtig, Length Of Time is meer metalcore. “
Metalhead annex grappenmaker Andy Locquet: “Ik begin doof te worden en het ligt niet eens aan mijn muziek”
Spoedig genoeg begint het volk binnen te stromen. Onder hen twintigers maar evengoed vijftigers, en iedereen blijkt iedereen te
Zeg nooit zomaar metal Veel liefhebbers houden zich sterk dat hardcore en de andere -coresubgenres zoals metalcore en deathcore geen echte metalsubgenres zijn. Ergens klopt dat wel. Hardcore is eigenlijk meer een snellere, zwaardere variant op punk. Ook de geschreeuwde teksten over protest, anarchisme en kapitalisme leunen dichter tegen de punk aan dan de metal. Bands zoals Bad Religion en Black Flag worden dan ook eerder punk genoemd dan metal.
kennen. De oudste onder hen is Gilbert Bogaert (63). De man gaat gekleed in zwarte capuchontrui met onleesbare opdruk, Metalcore is dan weer een crossovergenre dat hardcore punk en metal combineert. Kenmerkend aan metalcore zijn wilde geschreeuwde strofes in combinatie met clean gezongen refreinen. De meeste klassieke metalcorebands zijn populair bij andere metalheads, maar sommige moderne bands vinden meer aantrek bij tienermeisjes omwille van hun teksten over onbeantwoorde liefde en het behandeld worden als een outsider. Die muzikanten spenderen vaak veel aandacht aan hun uiterlijk, dragen vaak make-up en niet zelden doen jonge fans aan zelfverminking.
17
camouflagebroek en combat boots. Niet direct wat je zou verwachten van iemand van zijn leeftijd. Een metalhead in hart en nieren dus, buiten het feit dat hij de pintjes achterwege laat en heel de avond
“Tijdens feestjes gaat het er hier soms wel wild aan toe. Die ruit in de voordeur, da’s intussen al de driehonderdste of zo.” Andy (40) zweert bij plat water: “Ik kijk vooral uit naar die death metalband. De muziek mag hard gaan voor mij. Melodie is voor jeannetten! (lacht)”
Ouwezakkenlosgeherei Tijdens de concerten staat het café spoedig volgepropt terwijl ook sommige mensen gewoon in de rokerstent blijven staan babbelen over afgelopen en komende concerten en festivals. Tijdens de hoofdact, metalcoreband Length Of Time, krijgen enkele toeschouwers spontaan zin om te gaan moshen in het amper drie-vier meter brede café. Als iets later ook de eerste crowdsurfers de lucht ingestoken worden, wordt het helemaal dolletjes. Met een blik van ‘daar gaan we weer’ neemt de barman snel al wat zou kunnen breken van de toog. Ook bazin Katelijne, zelf niet al te robuust van postuur, kijkt even
bedenkelijk maar blijft immer lachen. “Plezier maken is hier heel belangrijk. Het leven is al serieus genoeg”, had ze even voordien verklaard. En daar bleef ze bij. Ook Van Hauwaert ziet het liever gebeuren dan er zelf deel van te moeten uitmaken: “Ik ga zelf niet meer actief op zoek naar publieksparticipatie. Ik sta meestal liever gewoon aan de zijlijn naar de bands te luisteren. Length Of Time is nu niet helemaal mijn ding, maar ik heb toch enkele toffe nummers gehoord. Qua setlist was ik wel tevreden.” Na de concerten kon de verjaardagsfuif dan echt losbarsten. En bij metalheads gebeurt dat met veel luchtgitaren, crowdsurfers en bier. Vooral heel veel bier. “Ouwezakkenlosgeherei, als je het dan toch een naam moet geven”, aldus Van Hauwaert. ▪
Eens de eerste pintjes soldaat zijn gemaakt, komt de sfeer erin. Locquet ontpopt zich tot grappenmaker van dienst aan de ingang waar een grote pot met oordopjes staat: “Het zijn slechte. Ik heb er gisteren heel de dag op lopen sjieken.” De goedlachse man is een imposante verschijning, temeer door de vele ringen aan zijn vingers. “Accessoires hé. Die jonge gasten lopen allemaal met hun festivalbandjes aan hun polsen. Zie eens waar ik overal naartoe geweest ben, denken ze dan. Op mijn werk is dat te gevaarlijk om te blijven haperen en mijn ringen kan ik gewoon uitdoen. Ik werk namelijk in de bouwsector. Ik ben ooit eens de ring om mijn duim vergeten uitdoen en ik bleef direct ergens aan vasthangen toen ik uit mijn cabine stapte. Een bijkomend nadeel van de bouw: Ik begin doof te worden en het ligt niet eens aan mijn muziek.” Gilbert Bogaert heeft intussen 63 jaren op de teller, maar is nog steeds metalhead in hart en nieren.
18
