Nepal, aardbeving op het dak van de wereld

Nepal, aardbeving op het dak van de wereld Persoonlijke waarnemingen. Irwin van Hunen, Kathmandu, Nepal, mei 2015 Een persoonlijk en gekleurd verslag van mijn ervaringen. Onvolledig en selectief, terwijl er nog veel gedachten door mijn hoofd gaan. Feiten en emoties door elkaar. Voel je vrij dit met anderen te delen en te reageren. En het er oneens mee te zijn.

Een langere reis dan verwacht Op 25 april 2015 zat ik om acht uur in de morgen op het vliegveld van Abu Dhabi. Met mijn vrouw Kirtika, Rachnaa en Kiran, onze twee dochters, en twee vrienden, Mirjam en Paul. Op een saaie tussenstop op weg naar Kathmandu, om mijn Nepalese schoonfamilie te bezoeken en voor wat sightseeing. Mijn vrienden kregen een berichtje uit Nederland, er was een aardbeving geweest in Nepal. Dat had ik vaker gehoord, dat gebeurde regelmatig en normaal gesproken was er niets aan de hand. Maar deze keer leek het toch erger. Het was een zware aardbeving en er werd al snel gesproken over vele doden en gewonden en veel ingestorte huizen en tempels. Voldoende reden om eens op Internet te gaan zoeken. Toevallig kwam ik eerst uit bij Geen Stijl, een site waar ik anders nooit kom. De berichtgeving was feitelijk en zorgelijk. Mijn oog viel ook op de eerste reacties: "die moslims krijgen precies was ze verdienen, eigen schuld" schreef de een. Een ander schreef "het zijn geen moslims, dus het is zielig". Twee dagen later liep ik in Kathmandu een van Search and Rescue teams tegen het lijf, die met honden en zo mensen zoeken en reden onder ingestorte gebouwen. Het was een team uit VEEL HUIZEN INGESTORT Indonesië, het grootste moslimland ter wereld, en bestond voor de helft uit vrouwen (met uniform inclusief hoofddoek). Onze vlucht naar Kathmandu werd vertraagd, we konden daar niet landen. En eind van de dag kregen we te horen dat het de volgende dag zou worden, met een hotelovernachting in Abu Dhabi. Natuurlijk sloeg de twijfel toe. Zouden we wel gaan? Zou het veilig zijn? Zouden we niet in de weg lopen? Hoe is het met onze familie daar? Gelukkig konden we via een nichtje in India contact leggen en kregen we te horen dat iedereen gezond was en de huizen nog overeind stonden. En dat mijn 87 jarige schoonmoeder graag wilde dat we toch zouden komen. De afwegingen zijn voor elk mens op zo'n moment anders. En voor onze vrienden zonder familie daar lag het anders dan voor ons. En de verantwoordelijkheid voor een zevenjarige dochter geeft er weer een ander perspectief aan. We besloten na een vermoeiende en zenuwslopende dag eerst maar eens een nachtje te slapen en 's morgens bij het ontbijt een definitief besluit te nemen. Om deze lange dag door te komen hebben we een bezoek gebracht aan de stad Abu Dhabi. Een stad die in de woestijn uit de grond gestampt wordt. Vanaf het vliegveld in een luxe Mercedes-busje eerst naar de prachtige, indrukwekkende grote Sheikh Zayed moskee. En daarna naar de hoogbouw in het centrum. Misschien een rare keuze, maar achteraf goed dat we wat afleiding gezocht hebben om deze vreemde dag door te komen. VEEL SCHADE

Na de uitstekende geregelde overnachting, met diner, een bed, douche en ontbijt, hebben we er allemaal voor gekozen om door te reizen. Ondanks de grote twijfels wilden we vooral de familie zien en elkaar blijven steunen. Een besluit waarbij we elkaar allemaal de ruimte hebben gelaten voor emoties en elke keuze bespreekbaar was. Na wat vertraging omdat sommige passagiers op het laatste moment toch van boord wilden, begon het laatste stuk van onze vliegreis. Boven Kathmandu moesten we nog wat rondcirkelen om te wachten vanwege matig weer en veel (hulp)vluchten. Eindelijk konden we landen. Nu is Kathmandu vliegveld normaal gesproken al behoorlijk chaotisch, maar dit had ik nog nooit meegemaakt. Er stonden honderden mensen te wachten op taxi's, die er praktisch niet waren. En wij hadden met zes mensen en zes koffers wel twee taxi's nodig. . . Ik had al mijn overredingskracht, lichaamslengte (voordeel t.o.v. de Nepalezen) en kleurrijkste Nepalees (voordeel t.o.v. de buitenlanders) nodig om twee taxi's te regelen. Duurder dan normaal, maar eigenlijk niet onredelijk. Na vijftig uur reizen konden we eindelijk onze familie in de armen sluiten.

Onze familieleden sliepen buiten onder een afdak, uit angst voor naschokken. Nog steeds erg bang, 24 uur nadat de grote aardbeving was geweest. Omdat er ook oude mensen en een gehandicapte bij waren, sliepen ze liever buiten dan binnen. Voor ons was ruimte binnen, maar wel begane grond. Met de instructie om alle deuren open te hebben en direct naar buiten te rennen als dat nodig was. In het begin is het moeilijk om je in te leven in deze angsten, maar na zelf in de dagen daarna een tiental duidelijk voelbare naschokken meegemaakt te hebben, werd ik er ook onrustig van. En dat waren alleen naschokken. Na de tweede aardbeving werd dat nog erger, ook deze meestal nuchtere persoon reageert nu op elke trilling van een vrachtwagen of in het vliegtuig.

De eerste indrukken De mensen zijn bang en onrustig. De taxichauffeur wilde eigenlijk het wijkje niet in waar we moesten zijn want de huizen stonden veel te dicht op elkaar. Hij wist ook niet hoe snel hij zich uit de voeten moest maken. In dit wijkje is er amper schade. De huizen staan allemaal overeind, zonder grote scheuren. Alleen een paar tuinmuren zijn omgevallen. Dit is het beeld in een groot deel van de stad. De nieuwere huizen zijn allemaal gebouwd met een MENSEN DURVEN NIET BINNEN TE SLAPEN

kolomconstructie van gewapend beton. En op een paar uitzonderen na staan die allemaal overeind. Zelfs de moderne 'torenflats' van veertien verdiepingen hoog. En blijkbaar van voldoende kwaliteit om vaak twee verdiepingen meer te dragen dan waarvoor vergunning is en waar ze oorspronkelijk op berekend zijn. Wel zijn er veel scheuren in pleister- en metselwerk. Wat kan blijven staan en wat niet is nog erg onduidelijk. Er zal veel gesloopt moeten worden. De schade is groot bij de traditionele gemetselde gebouwen. De Kathmandu vallei heeft een rijke bouwtraditie van tempels en gebouwen van baksteen met daken met dakpannen. Hoewel er veel nog overeind staan, zijn juist veel van deze gebouwen omgevallen. Vooral vrijstaande gebouwen, zoals tempels in de steden en helaas ook de vele boerderijtjes in de honderden dorpjes in het getroffen gebied. Gelukkig was de aardbeving op een zaterdag en overdag. Als het op een schooldag was geweest of in de nacht was het aantal slachtoffers vele malen groter geweest. De grootste, opvallendste, rampplek in Kathmandu was de Dharahara, een 180 jaar oude toren waar veel toeristen (ook Nepalezen) in waren toen de aardbeving gebeurde. Ongeveer 160 mensen zijn hier overleden. Buiten Kathmandu was er een grote aardverschuiving in Langtang, een berggebied ten noorden van Kathmandu. Hier zijn minstens 120 slachtoffers gevallen, waaronder een flink aantal toeristen.

De tweede aardbeving

VOORBEELD KOLOMCONSTRUCTIE

Na onze aankomst hebben we een aantal naschokken gevoeld, tot sterkte 5. Het gaf een gevoel alsof je op een oude brug staat en er een zware vrachtwagen voorbij rijdt. Het trilt en rommelt een paar seconden. Niet prettig, maar ook niet heel erg. Na twee weken werd dat minder en minder, het leven begint te normaliseren en de gedachten gaan voorzichtig uit naar herbouw en langere tijd. Ik was met mijn oudste dochter op pad om kleren voor haar en voor mij te kopen. Ik was goed geslaagd met twee mooie overhemden op de tweede verdieping van een shopping mall. We liepen net weer op straat toen het begon te trillen en te beven. We dachten eerst aan een naschok, maar het hield lang aan en was erg heftig. We waren snel midden op straat gaan staan, al het verkeer was gestopt. We konden amper op onze benen blijven staan. We keken angstig om ons heen of er geen gebouwen zouden instorten. We vroegen aan elkaar: beweegt de aarde nog of sta ik gewoon op mijn benen te trillen? Het was de aarde die bewoog, niet te beschrijven. Na een kleine minuut hield het op. Rachnaa was er kalmer onder dan ik. Het was grote paniek en chaos. Sommige mensen zaten op de grond, anderen liepen huilend rond. Alle woningen en kantoren waren leeg, iedereen was naar buiten gerend. Nu PANIEK OP STRAAT EN BELLEN NAAR HUIS begon iedereen te bellen met familie, wij ook. Maar dat lukte niet! We liepen verder, maar een beetje als kip zonder kop. Moesten we gaan lunchen, terug naar huis? We wilden weten hoe het met de anderen was! Uiteindelijk, na allerlei nummers gebeld te hebben, kregen we per sms bericht dat Kirtika en Kiran niets hadden. Het eerste sms'je kwam trouwens uit Nederland:

"hoe gaat het met jullie, hoorde net dat er weer een aardbeving geweest is". 27 minuten na deze beving, news travels fast. In eerste instantie was het een verkeerschaos. Iedereen wilde naar huis, en de opstopping van vooral kleine motorfietsen die dat veroorzaakte was gigantisch. En veel mensen liepen nog steeds midden op de weg om uit de buurt van gebouwen te blijven. Het is een raar gevoel, onwezenlijk, als je telkens om je heen kijkt of er geen gebouwen op je kop vallen. Zo hoort de wereld niet te zijn, de vaste grond moet je kunnen vertrouwen! Toen de verkeerschaos minder werd en er een lege taxi voor onze neus stond die onze kant op wilde, omdat hij ook naar huis moest, zijn we naar huis gegaan. Het laatste stuk moesten we lopen omdat de weg was afgezet omdat een groot gebouw op omvallen stond. De hele familie was veilig thuis, behalve vrouw en jongste dochter. Hoewel ze gebeld hadden dat ze onderweg waren, was ik VERKEERSCHAOS pas gerust toen ze voor mijn neus stonden. Zij waren net in de Banglamukhy tempel toen het gebeurde. Ze hadden een kleine ceremonie achter de rug toen de aarde begon te beven. Ze werden een kleine tempel met één verdieping ingeduwd door anderen, en dat was maar goed ook, want het bovenste stuk van de grote hoofdtempel stortte voor hun ogen in. Gelukkig werd er niemand geraakt door vallende brokstukken. Mijn vrouw was net foto's aan het nemen met haar telefoon, maar legde die neer en greep de schoenen (in een tempel ga je blootsvoets) en riep naar haar dochter en zus Suneina, die ook mee was "schoenen aan en zodra het stopt naar de auto rennen". Als BHV-er had ze ook al gezien waar de enige uitgang was, die gelukkig nog begaanbaar was. Zodra het kon zijn ze tussen de geschraagde huizen, waarvan er een paar toch omgevallen waren, naar de auto gerend. Dat ze daarbij haar telefoon vergat is begrijpelijk. Onze jongste van zeven riep telkens "waar is de auto, waar is de auto". Tegen de tijd dat ze weer thuis ware, was ze al weer helemaal kalm en kon het hele verhaal vertellen, inclusief dat ze haar tante had geholpen. Kinderen hebben veel weerstand, ik hoop dat ze er BANGLAMUKHY TEMPEL niets aan over houdt! Zodra we compleet waren ben ik de achterban gaan informeren via Whatsapp en sms. Het eerste uur durfde niemand meer het huis is. We hebben buiten gegeten, de dapperen hebben spullen uit de huizen gehaald. Er zijn weer bedden gemaakt onder het afdak voor een groot deel GEVALLEN PUIN van de familie. Wij sliepen weer op de begane grond, met zes mensen in een kamer direct bij de voordeur. En bij de twee kleine naschokken midden in de nacht stonden we gestrest buiten. Van rustig slapen was geen sprake. Het doet iets met iedereen, al die schokken en trillingen. Je slaapt onrustig, wantrouwt de wereld. Je vastigheid is letterlijk en figuurlijk weg. Als iemand zit te wiebelen op de bank waar je op zit, denk je meteen dat er een aardbeving is. De veroorzaker krijgt dan ook meteen een snauw. Het zal nog heel lang duren voor iedereen weer tot rust is gekomen, de angsten beheersbaar zijn en het vertrouwen in de toekomst teruggekeerd. Ik vrees dat veel Nepalezen langdurig getraumatiseerd zijn. Ook mij is het niet in de koude kleren gaan zitten!

De hulpverlening Hoewel ik drie jaar ontwikkelingswerk gedaan heb en de ontwikkelingen in Nepal nog steeds wel een beetje volg, ben ik een leek op het gebied van hulp bij natuurrampen. De afgelopen weken heb ik me daar wel meer in verdiept, het raakt je toch anders als je letterlijk midden in een getroffen gebied zit. Ik heb de lokale kranten, met achtergrondinformatie en opinieartikelen nog nooit zo goed gelezen. En heb een boek gelezen over de aardbeving in Haïti, en de hulpverlening daarna (Jonathan M. Katz, THE BIG TRUCK THAT WENT BY, how the world came to save Haiti and left behind a disaster). De eerste hulp, en de meeste mensenlevens worden daardoor gered, komt van de buren en toevallige voorbijgangers. Mensen zijn meteen gaan graven en helpen. Bij veel traditionele huizen kon dat ook goed, omdat er geen grote betonplaten en kolommen op liggen die alleen met groot materieel verplaatst kunnen worden. Zo zijn honderden mensen gered, maar soms wel met ernstige verwondingen.

Direct daarna zijn politie en leger in actie gekomen. Deze zijn meestal niet erg populair bij de Nepalezen, maar hebben zich nu van hun beste kant laten zien. Redden van mensen uit het puin, bewaken van monumenten zodat er geen kunstschatten gestolen werden, uitdelen van water, voedsel, tenten en medicijnen. Al snel waren ook de buitenlandse reddingsteams (en journalisten) in Nepal. De reddingsteams hebben nog een aantal mensen kunnen redden, maar dat werden er snel minder. Het was voor hun ook moeilijk om in de zwaarst getroffen dorpen te komen, omdat sommige wegen onbegaanbaar waren en veel dorpen alleen lopend te bereiken zijn. Soms werden hiervoor helikopters ingezet, maar daar zijn er maar weinig van. Tegen de tijd dat alles normaal leek kwam de tweede zware aardbeving, en konden ze weer opnieuw beginnen. Weer mensen uit het puin halen. Gelukkig veel minder gewonden, maar ik vrees heel veel traumatische schade. Opvallend was dat de voorzieningen binnen no time weer werkten. Na drie uur weer stroom, telefoon bleef werken, hoewel het netwerk overbelast was. De wegen snel begaanbaar. En de volgende dag de meeste winkels open. . . maar een flink aantal toch wel weer gesloten. Op de terugweg op het vliegveld kwamen we en groep Amerikaanse brandweermannen tegen, uit Los Angeles, die drie weken lang slachtoffers gezocht en geholpen hadden. Ze hadden een aantal mensen kunnen redden. Ze keken hun ogen uit op het 'internationale' vliegveld van Kathmandu. We hebben ze bedankt voor hun inzet met een khada (ceremoniële boeddhistische sjaal), die we zelf weer van Asmita-didi gekregen hadden.

Zaken die me opvielen Op dinsdag na de aardbeving liep ik een journalist van RTL4 tegen het lijf. Die wilde graag verhalen met een Nederlands tintje, van geredde toeristen en zo. Wat me opviel was dat zij geen idee had van het land en de cultuur, in een hotel met 5 ***** zat en amper voorbereid leek. Direct na de aardbeving zijn heel veel Nepalezen vanuit Kathmandu naar hun dorp gegaan, om hun familie op te zoeken en te helpen. Er waren dus ineens heel veel taxichauffeurs weg, en hotelpersoneel. De bussen de stad uit waren overvol, en moesten leeg terug. Dat laatste was niet zo interessant voor de kleiner busbedrijven, waardoor er een schreeuwend tekort was aan vervoer. Pas toen de overheid ingreep kwam er weer genoeg transport. Kathmandu leek wel een spookstad. Er werd slecht op kleine schaal misbruik gemaakt van de situatie. Prijzen voor eten, drinken en brandstof bleven over het algemeen op het normale peil. Een enkeling probeerde de prijzen op te drijven, maar ook daar werd door de overheid op ingegrepen. ALLES DICHT

NIEMAND OP STRAAT

Er waren volop geruchten in omloop. De eerste dagen vooral over nieuwe aardschokken. Er werd dan gezegd dat er tussen elf en een uur een zware aardbeving zou zijn. Alle mensen gingen buiten zitten, maar er gebeurde niks. Aardbevingen zijn ook niet goed te voorspellen. Niet precies wanneer en niet precies waar. Wel is vrij zeker dat over 70 tot 120 jaar er een nieuwe zware aardbeving zal zijn in Nepal. En misschien dat ze tegen die tijd wel in staat zijn dat iets exacter te doen. Andere geruchten gingen over ziekten en epidemieën. De nationale instituten van Nepal werkten beter dan ik vooraf had verwacht en gedacht. Er is veel kritiek op de regering, en de politieke partijen laten zich niet van hun beste kant zien. Het duurde lang voor de president en de premier het land toespraken. Maar leger, politie, telefoonbedrijf, elektriciteitsbedrijf, medische organisaties functioneerden al snel op een behoorlijk niveau. De eerste dagen kon er gratis gebeld worden voor abonnees van het staatstelefoonbedrijf. Een aantal privé klinieken bood gratis medische behandelingen, soms met buitenlandse dokters. Daar werden krantenadvertenties voor geplaatst. Na een week kwam Raju Sherstha, één van mijn Nepalese zwagers, aan uit Kopenhagen, waar hij bij de rampendivisie van UNICEF werkt. Hij had moeite om het land in te komen, omdat het vliegtuig met hulpgoederen niet kon landen. Niet alle formaliteiten waren voldaan. Ik besprak met hem de kritiek op de regering en de angst voor corruptie. Hij zei "Bij alle noodhulp verdwijnt 25%. Overhead, overheid, corruptie, dure buitenlanders, enzovoort. Daar moet je niet naar kijken, je moet zien hoeveel we bereiken met de 75% die wel op de goede plek

komt. Hoeveel goeds de mensen zelf daar mee doen. Je concentreren op het negatieve helpt niemand." Iets wat ik me de verdere tijd goed voor ogen heb gehouden. Nepalezen zijn hindu's en moeten binnen 24 uur na hun overlijden gecremeerd worden. De Pashupatinath tempel is het belangrijkste heiligdom in Nepal en de plaats waar veel lijkverbrandingen zijn. Na de aardbeving was er te weinig capaciteit, waardoor er wachtrijen ontstonden. De priesters deden hun best iedereen van dienst te zijn, maar deden wel een oproep aan iedereen om mee te werken, zodat het allemaal goed verliep. Veilig drinkwater is in normale tijden al geen vast gegeven voor grote delen van de bevolking. In het LIJKVERBRANDING oude centrum van Kathmandu en Patan zijn er veel huizen zonder eigen watervoorziening. De mensen maken gebruik van een gezamenlijke kraan. Juist veel van deze kranen waren na de aardbeving buiten gebruik. Mensen waren daarom afhankelijk van water dat per tankwagen aangevoerd moest worden. Daarvoor moest je soms lang in de rij staan. Het water werd dan gebruikt om te koken, te drinken, de afwas te doen en je een beetje te wassen. Douchen, laat staan met warm water, is er niet bij. Voor de mensen die in tenten woonden was het natuurlijk niet beter. In de krant stond een ingezonden stuk van een astroloog, die stellig IN DE RIJ VOOR WATER zei dat mensen niet moeten geloven dat astrologen aardbevingen kunnen voorspellen. En dat men alle mensen die beweerden dat ze dat wel konden moesten aangeven bij de politie wegens het veroorzaken van paniek. Er is een groot tekort aan helikopters. De enige manier om mensen te evacueren en hulpgoederen in afgelegen gebieden te krijgen. Maar wie evacueer je eerst? Gewonde Nepalezen of gestrande toeristen? Ik las klachten van toeristen dat ze niet weggehaald werden, en berichten van boze Nepalezen dat gezonde toeristen voorrang kregen. De regering wil de toeristen graag te vriend houden, want het is naast ontwikkelingshulp de enige bron van inkomsten. Daarnaast zijn veel helikopters de eerste dagen ingezet om bergbeklimmers van de Mount Everest te halen. Daar zaten meer dan honderd dik betalende bergklimmers, deels met weinig ervaring. Een grote business voor Nepal en de reisorganisaties. Omdat het gebied absoluut instabiel was na de aardbeving (er was een grote lawine na de eerste aardschok, met meer dan honderd doden) heeft de regering besloten de berg te sluiten. Sommige klim-toeristen waren daar erg boos over, ze hadden niet voor niets een kapitaal betaald om de berg opgesleept te worden! Om veel goederen te brengen naar de getroffen gebieden zijn eigenlijk hele grote helikopters nodig, maar die veroorzaken zoveel wind dat de beschadigde gebouwen er door omvallen. Wat moet je dan? De voorzitter van de grondwetgevende vergadering van 601 leden heeft besloten dat de leden niet allemaal een tent krijgen, zoals ze die zichzelf al toebedacht hadden, maar dat de tenten direct naar de meest getroffen gebieden gaan. De leden konden zich wel redden zonder een tent cadeau te krijgen, en het is niet aan de politiek om tenten uit te delen als stemmentrekker. Aan de grens werden allerlei dringend noodzakelijke hulpgoederen tegengehouden. De benodigde papieren ontbraken, en er moest gecontroleerd worden of er geen belasting betaald moest worden. De regering was bang dat mensen misbruik van de situatie zouden maken en luxegoederen het land in te brengen. Dan denk ik dat een beambte zelf wel kan zien of iets tenten zijn of luxe spullen. Maar eigen initiatief wordt niet gewaardeerd of beloond. Eerst moest het ene ministerie een brief schijven aan het andere met toestemming, die moest het doorgeven aan een derde ministerie en die moest dan weer alle grensposten informeren. Is het redelijk dat de regering grip wil houden op wat in hun eigen land gebeurd? Ja en nee.

Handen uit de mouwen Je wilt niets liever dan helpen, wat doen. Kirtika had contact met een oud-collega, Dibya Gurung. Die was bezig om met haar eigen auto hulpgoederen te brengen naar mensen die geen dak meer boven hun hoofd hadden. Rachnaa en Kirtika zijn met geld van onze vrienden Paul en Mirjam en van onszelf, medicijnen, kleren en eten gaan kopen. Je komt ver met driehonderd euro! Met een auto vol zijn ze naar een provisorisch tentenkamp gereden waar ze alles hebben uitgedeeld, Twee dagen later had mijn zwager van UNICEF, Raju, gebeld, hij had handjes nodig. Zonder te weten wat we HULPGOEDEREN VOOR TIJDELIJK KAMP moesten doen zijn twee van onze neven, Aroonav en Praveer, Rachnaa en ik in de bus gestapt naar een plek waar we moesten zijn. Het bleek het (heel grote) schoolplein van een privéschool te zijn - een groot deel van het onderwijs is in privé handen. De school kon door schade voorlopig niet gebruikt worden. We moesten twee tenten opbouwen. Ze zouden gebruikt worden om de hulpgoederen op te slaan en te verdelen. De goederen konden niet op het vliegveld blijven staan, dat was overvol en het verdelen daar was traag en bureaucratisch. En voor elk dorp moet een juist hulppakket samengesteld worden, juiste hoeveelheden medicijnen, tenten, dekens, water, kleding, etc. En daar is veel ruimte voor nodig. Vergis je niet in het begrip 'tenten'. Ze waren 10 meter breed, 26 lang en 6 hoog. Dat is een fors huis. Samen met nog twee familieleden van Raju, Soraj en Aninrudh, zijn we aan de slag gegaan. Er zat een soort IKEA handleiding bij, maar men was begonnen zonder deze te lezen. En de meesten, ook de twee medewerkers van UNICEF, schenen hem ook niet te begrijpen. Het bleek dat ze net een nieuw model hadHARD WERKEN den, dat ze nog nooit opgezet hadden. De eerste tent deden we niet zo handig, die was eind van de dag bijna klaar. HARDER WERKEN

RESULTAAT

In de brandende zon, een mooie rooie Irwin! De tweede ging beter, en eind volgende dag waren ze helemaal klaar. Toen we hoorden dat een twee keer zo groot team twee dagen bezig was met één tent waren we niet ontevreden. Maar wel doodmoe! Gelukkig had de keukenbrigade van de school gezorgd voor een echte Nepalese lunch, rijst met linzen (dahl bath). De tweede dag kwam mijn nicht ook nog helpen, die wilde niet achterblijven bij haar neven. En ook Kirtika heeft flink geholpen.

De familieleden hadden intussen niet stilgezeten. Als gegoede upper middle class hadden ze, net al veel Nederlanders, heel wat niet of bijna niet gedragen kleding in de kast. Een vijftal koffers met goede kleding gingen op transport naar de zwaar getroffen dorpen. Zo dragen ongelooflijk veel Nepalezen bij. Ik zag ook jonge mensen om de bruikbare stukken en beelden en houtsnijwerk uit omgevallen tempels redden om deze later te kunnen herbouwen. In Nederland had Kirtika al geld en wat kleren ingezameld voor een weeshuis. Ze had daarover contact met Lies Vink, die dat opgezet heeft. We hebben dat aangevuld met extra kleren (goed voor de lokale economie), make-up en vouwblaadjes. Door onze dochters bij elkaar gespaard. Die zijn we gaan brengen. We gingen net na de tweede aardbeving, waardoor één van de drie WEESHUIS TIJDELIJK IN TENTEN weeshuizen zwaar bescha- EEN BEETJE AFLEIDING digd was. En iedereen uit angst weer in tenten sliep. De make-up was een groot succes voor de meiden, om

ook eens iets vrolijks en wat luxe te hebben. Maar vooral de vouwblaadjes waren een groot succes. Er werden de mooiste kunstwerkjes gevouwen, en er was veel plezier in deze vreselijke tijden. Mijn Nepalese zwager Anil en schoonzus Suneina waren mee en hebben meegedaan. En deze lange witte buitenlander die ook nog eens een woordje Nepalees sprak leidde ook tot vrolijkheid.

De korte en de lange termijn De komende weken, voor de regentijd begint, moet er veel gebeuren. Mensen moeten een dak boven hun hoofd hebben, er moet gezaaid en geplant worden, anders hebben ze het volgende jaar niets te eten. Er zijn grote zorgen dat er nog heel veel aardverschuivingen komen in de moesson. Veel hellingen zijn instabiel door de aardschokken. En een aardverschuiving kan een heel dorp wegvagen, honderden meters hoog en breed. En ook weer alle terrassen, onmisbaar om voedsel te verbouwen en te overleven. Voor de korte termijn kan men in (goede) tenten overleven, maar op langere termijn moeten er natuurlijk nieuwe huizen komen, of de bestaande hersteld. In de kranten zijn er allerlei discussies over hoe dat moet. Aan de ene kant zijn de Nepalezen die in de dorpen wonen niet gek. Ze weten hoe ze met lokale materialen en weinig geld functionele huizen kunnen bouwen. Die van alles kunnen doorstaan, behalve een zware aardbeving. Om nu in alle dorpen volledig nieuwe en ander huizen te bouwen kan niet, dat is onbetaalbaar. En materialen zijn daar niet te krijgen, veel dorpen liggen op uren of dagen lopen van de dichtstbijzijnde weg. Over een onbetaalbare helikopter hoef je het helemaal niet hebben. Maar deze aanpak zou ook lokale kennis negeren en de mensen onmondig en afhankelijk maken. Aan de andere kant, zijn er mogelijkheden om met kleine aanpassingen de huizen beter bestand tegen aardschokken te maken? Met weinig materialen van buiten? Denk aan wapening met glasfiber of met netten. Technieken voor een beter verband tussen de voor- en achtergevel en de zijmuren? Niet echt mijn specialiteit, maar ik heb in de kranten en op internet al een aantal mogelijkheden gezien. De specialist mag zich bij mij melden .

OPLOSSING VOOR DE KORTE TERMIJN

Diverse bekenden vroegen mij hoe ze het beste hulp konden geven. Ik weet het niet. Ik denk dat alle manieren van hulp geven waarde hebben als het uit je hart komt. Of je nu via Giro555 geeft of aan een klein weeshuis dat je toevallig kent. Of het via UNICEF gaat of Save the Children. Je loopt altijd de kans dat een deel van het geld verdwijnt in zakken van mensen die jij het liever niet geeft. Maar de medewerkers van de hulporganisaties moeten ook een inkomen hebben, in Nederland en in Nepal. Vervelend zijn de soms veel te hoge salarissen van de grote internationale en bilaterale hulporganisaties. De corruptie van de Nepalese regering en het lokale bedrijfsleven. Aan de andere kant zijn kleine lokale initiatieven vaak beperkt in tijd en aanpak, hoe waardevol ze ook zijn. En gericht op één aspect, terwijl soms een totale aanpak nodig is. Na dertig jaar nadenken over ontwikkelingswerk heb ik het definitieve antwoord echt niet. Waar ik zelf op let? Lange termijn, inbedden in de lokale situatie, aanpassen aan lokale kennis en ideeën. Mensen vooral niet afhankelijk maken. Het heeft geen zin de regering buiten spel te zetten, zelfs als die corrupt is, want dan wordt Nepal helemaal overgenomen door de 'ontwikkelingsmaffia'. En die hebben ook niet veel bewezen in het verleden. . . . Ik denk maar zo: elk kind dat door jouw hulp wél naar school gaat, elke Nepalees die medische verzorging krijgt, elke tent die een dorp bereikt, elk irrigatiekanaal dat gebouwd wordt, is winst.

Hoopvol In allerlei landen zijn grote en kleinen hulpacties opgestart, landelijk, lokaal, door grote organisatie en door betrokken mensen. De betrokkenheid en vrijgevigheid zijn geweldig. Twee links naar Nepalese en Indiase acties. "The Sun Will Rise Again - A Song For Nepal - Gaurav Dagaonkar" https://youtu.be/9dDZaMP5Q-c “Pray for Nepal (featuring OneSun) http://m.youtube.com/watch?v=h7e3MjFT6h8

Sajjan

Raj

Vaidya”

Al deze steun geeft hoop en een goed gevoel. En gelukkig staat er nog heel veel overeind in Nepal, is er nog veel moois te zien. Tempels, bergen, mensen. Wat kapot is zal gerepareerd worden. En de onderlinge steun is door deze ramp weer veel groter geworden. Uiteindelijk zullen de Nepalezen, met eigen inzet en met steun van buiten, deze calamiteit te boven komen.

SAAMHORIGHEID