negen maanden zwanger In 40 weken van een bevrucht eitje tot een volwaardig mensje

negen maanden zwanger In 40 weken van een bevrucht eitje tot een volwaardig mensje.

40 weken zwanger

In 40 weken groeit een bevrucht eitje uit tot een volwaardig mensje. Het is een wonder der natuur en het gaat vanzelf. Als mama kan je alleen maar bewust en gezond leven om je baby de kans te geven om zonder problemen groot genoeg te worden om de wereld in te stappen. In dit iBook lees je meer over de ontwikkeling van je kindje en de veranderingen van mama’s lichaam. i

Let op bij het lezen van dit boek:

De zwangerschapsduur is de tijd vanaf de eerste dag van de laatste menstruatie tot de bevalling bij een gemiddelde menstruatiecyclus van 28 dagen.

Elke baby is een uniek wezentje, dat zich op een unieke manier ontwikkelt. Wat hier beschreven wordt, geeft een beeld van hoe de ontwikkeling van de ‘gemiddelde’ baby verloopt. Maar ieder kindje groeit in zijn eigen tempo. Raadpleeg altijd je arts als je vragen hebt.

Een zwangerschap duurt dan gemiddeld: • 9 kalendermaanden • 10 maanmaanden van 28 dagen • 280 dagen • 40 weken De zwangerschapsduur wordt ook wel ingedeeld in 3 trimesters, drie perioden van ongeveer 3 maanden. Het eerste trimester zijn dan ongeveer de eerste 13 weken, het 2de trimester de volgende 14 weken tot de 27ste week en het laatste trimester duurt dan tot de bevalling. De bevallingsdatum is moeilijk exact voorspelbaar. Slechts 5% van de vrouwen bevalt echt op de 280ste dag.

ii

UITGEVER Dit ebook is een uitgave van Internet Publishers BVBA. Internet Publishers bedenkt, ontwikkelt en exploiteert online producten voor jonge ouders. Andere uitgaven zijn: www.babies.be www.babyflock.nl" www.babyinfo.be www.babyplaza.be www.mama.nl www.mamaenmeer.be www.papaworden.be"

© Copyright Internet Publishers bvba 2014 Alle rechten voorbehouden. Tenzij anders vermeld berusten alle rechten op informatie (tekst, beeld, geluid, video, etc) die u in dit iBook (4o weken zwanger en alle onderliggende pagina’s) aantreft bij Internet Publishers. Gehele of gedeeltelijke overname, plaatsing op andere sites, verveelvoudiging op welke andere wijze dan ook en/of commercieel gebruik van deze informatie is niet toegestaan, tenzij hiervoor uitdrukkelijk schriftelijke toestemming is verleend door Internet Publishers of tenzij aan de volgende voorwaarden wordt voldaan.

Deze informatie mag worden bekeken op een scherm, gedownload worden op een hard-disk of geprint worden, mits dit geschied voor persoonlijk, informatief en niet-commercieel gebruik, mits de informatie niet gewijzigd wordt, mits de volgende copyright-tekst in elke copy aanwezig is: “© Copyright Internet Publishers bvba”, mits copyright, handelsmerk en andere van toepassing zijnde teksten niet worden verwijderd en mits de informatie niet wordt gebruikt in een ander werk of publicatie in welk medium dan ook. iii

ZWA NG ER W O RD E N

Zwanger worden

Het biologische principe van een geslachtelijke voortplanting, zoals de mens dat gewoon is te doen, is simpel.

Maar als het gelukt is om zwanger te raken dan gaan de nieuwe papa en mama een periode van gemiddeld 40 weken in waar de baby zich ontwikkeld tot een mensje dat normaal gezien goed voorbereid is op zijn zelfstandige toekomst.

De man bevrucht met zaadcellen de eicel van de vrouw. En in veel gevallen is het ook zo simpel. Maar dat is helaas niet voor iedereen zo vanzelfsprekend. Zowel de man als de vrouw of beiden kunnen de oorzaak zijn dat een zwangerschap niet zo gemakkelijk gaat.

In dit eBook lees je over de ontwikkeling van de baby en de lichamelijke veranderingen bij de mama.

4

EERSTE TRIMESTER

1ste trimester

De eerste 13 weken van de zwangerschap.

5

1 S TE EN 2 DE W E E K

1ste en tweede week Wat gebeurt er met de baby?

schermt en de moederkoek (placenta) die zal instaan voor de voeding van je baby in de baarmoeder, ontstaan. Na ongeveer twee dagen begint de zygote zich in te nestelen in de baarmoeder, waar ze verder zal uitgroeien tot een uniek levend wezentje.

Na de eisprong, begint de eicel aan haar reis door de eileider naar de baarmoeder. Tijdens deze reis is ze ongeveer twaalf tot vierentwintig uur vruchtbaar. Wanneer ze door één zaadcel uit het sperma van de partner bevrucht wordt in de loop van deze uren, versmelten de kernen van de zaadcel en de eicel, waardoor een unieke combinatie van erfelijk materiaal ontstaat. Ook het geslacht van de baby wordt op dit moment bepaald. Na drie tot vier dagen komt de bevruchte eicel (zygote) aan in de baarmoeder. Op dat moment is de zygote al opgedeeld in zestien identieke cellen. Hieruit zal uiteindelijk zowel je baby, als de vruchtzak die je baby be-

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Een zwangerschap duurt gemiddeld veertig weken, gerekend vanaf de eerste dag van je laatste menstruatie. Omdat de meeste vrouwen hun eisprong hebben omstreeks de veertiende dag van hun cyclus, betekent dat dat de je de twee eerste weken van je zwangerschap eigenlijk nog niet zwanger bent. Maar tijdens die twee weken treft je lichaam heel wat voorbereidingen voor 6

een mogelijke zwangerschap. Het produceert de hormonen oestrogeen en progesteron in variërende hoeveelheden. Dit zorgt ervoor dat er een eicel rijpt in de eierstok en dat er een eisprong plaatsvindt. Wanneer die eicel bevrucht raakt, moet zij zich onder optimale omstandigheden kunnen innestelen in de baarmoeder. Beide hormonen zorgen er dan ook voor dat de baarmoeder in een optimale toestand verkeert om een bevruchte eicel te ‘ontvangen’.

geen overbodige luxe. Je neemt deze extra vitamine best tot de tiende week van de zwangerschap. Veel zwangere mama’s hebben op dit moment nog geen weet van hun zwangerschap, omdat ze nog geen symptomen waarnemen. Toch kunnen sommige mama’s tijdens de twee eerste weken van hun prille zwangerschap al vermoeden dat ze zwanger zijn. Ze zijn onverklaarbaar moe, hun borsten zijn gevoeliger, ze moeten vaker plassen en slapen slecht. Ook een lichtjes verhoogde lichaamstemperatuur en een klein beetje bloedverlies kunnen symptomen zijn van een prille zwangerschap.

Wanneer je eisprong niet netjes op de veertiende dag van je cyclus valt, kan het zijn dat je vroeger of later zwanger raakt en dus ook vroeger of later bevalt. De uitgerekende bevallingsdatum is dan ook altijd een schatting. De meeste zwangerschappen duren tussen de 37 en de 42 weken. Veel toekomstige mama’s zijn gestart met het innemen van extra foliumzuur vanaf het moment dat ze besloten hebben dat ze graag mama willen worden. Zwangere mama’s die dat nog niet deden, kunnen nog altijd starten met het innemen van extra foliumzuur. Foliumzuur speelt een belangrijke rol in het voorkomen van een open ruggetje bij de baby. Ook al kies je voor gezonde voeding tijdens de zwangerschap, extra foliumzuur is

De eicel die tijdens de ovulatie vrijkomt, is de grootste cel in het menselijk lichaam. Spermacellen daarentegen zijn de kleinste cellen van het lichaam.

7

DERDE WEEK

3de week Wat gebeurt er met de baby?

aanwezigheid van het hormoon HCG in het bloed of de urine van de toekomstige mama. Is dat in voldoende hoeveelheid aanwezig, dan is ze zwanger. De baby is nog niet één millimeter groot, en toch ligt er al heel wat vast: of het een jongen of een meisje wordt, de kleur van het haar en de ogen, en zelfs (voor een stukje dan toch) zijn karakter.

Je baby is op dit moment in de zwangerschap eigenlijk niet meer dan een hoopje cellen dat zich in recordtempo vermenigvuldigt. Dit hoopje cellen, ook wel de balstocyst genoemd, is op weg naar de baarmoeder om zich daar in te nestelen en er verder te groeien en te ontwikkelen. Uit deze blastocyst zal niet alleen je baby, maar ook de moederkoek (placenta) zich ontwikkelen. De placenta staat in voor de aanvoer van voedingstoffen vanuit het lichaam van mama naar de baby. Omgekeerd geeft de baby zijn afvalstoffen via de placenta terug aan mama. Het is de placenta die verantwoordelijk is voor de productie van het hormoon HCG, waarover hieronder meer. Zwangerschapstesten controleren de

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Hoewel je theoretisch al drie weken zwanger kan zijn, kan je nog niet echt ‘testen’ of ja al dan niet mama wordt over negen maanden. Daarvoor moet je nog één weekje geduld oefenen. Een zwangerschapstest uitvoeren kan vanaf het moment dat je één dag ‘over tijd’

8

bent, dus wanneer je regels minstens één dag uitblijven. Daar komen we in week 4 op terug.

beer niet te hard van stapel te lopen voor je zeker weet dat je zwanger bent. Zeker wanneer je al een tijdje probeert om zwanger te raken, kan het nieuws dat je (voorlopig) geen mama wordt, als een zware klap aankomen.

Hoewel je het niet echt zeker kan zijn, kan je van je lichaam toch een aantal hints krijgen dat je mama gaat worden. Zo kan je last hebben van gevoelige of jeukende borsten. Sommige zwangere mama’s zijn op dit moment van de zwangerschap ook al misselijk, vooral ’s ochtends. Als dit ongemakjes zijn waar je anders nooit last van hebt, dan zou het wel eens kunnen betekenen dat je zwanger bent. Tijdens de eerste weken van je zwangerschap, maakt je lichaam het hormoon HCG in grote hoeveelheden aan. Het hormoon HCG zorgt ervoor dat de eierstokken voorlopig geen nieuwe eicellen produceren en dat de productie van oestrogeen en progesteron opgedreven wordt. Door deze twee hormonen wordt de baarmoeder van mama in een optimale toestand gebracht en gehouden voor de baby die erin groeit. Sommige mama’s willen zo graag zwanger worden, dat hun lichaam hen voor de gek houdt. Ze hebben last van allerlei symptomen die wijzen op een beginnen de zwangerschap, terwijl ze (nog) niet zwanger zijn. Pro-

De eerste zwangerschapstest werd geïntroduceerd in 1977. Na het doen van de test moesten vrouwen twee uur wachten op de uitslag.

9

VIERDE WEEK


sel en de zintuigen. Vanaf nu spreekt men niet meer over een blastocyst, maar over een embryo.

De vierde week van de zwangerschap is, samen met de paar weken die volgen, een belangrijk moment in de ontwikkeling van de baby, omdat tussen de vierde en de tiende week alle organen gevormd worden en beginnen functioneren.

Dit is ook een belangrijke week voor de ontwikkeling van de moederkoek (placenta). Er ontstaan stilaan meer en meer verbindingen met het weefsel van de baarmoederwand, zodat de placenta tegen het einde van de vierde week haar taak voor de volgende 36 weken kan beginnen uitvoeren: de baby voorzien van zuurstof en voedingsstoffen en zijn afvalstoffen via het bloed van mama weer afvoeren. Het zal duren tot het einde van het eerste trimester van de zwangerschap voor de placenta volgroeid is en optimaal functioneert. Tijdens de vierde week is het embryo volledig omhuld

In de vierde week zien we dat het hoopje cellen dat de baby tot dan toe was, zich deelt in drie delen. Eén van die delen zal uitgroeien tot het ademhalingsapparaat en het spijsverteringsstelsel; een tweede deel zal de vorm aannemen van de geslachtsorganen, de botten en de spieren; het derde deel groeit uit tot het zenuwstel-

10

en beschermd door de vruchtvliezen en het vruchtwater.

Ben je zwanger, breng je arts dan zo snel mogelijk op de hoogte. Hij kan dan rekening houden met het feit dat je mama wordt en met eventueel medicijngebruik. Je wacht ook best niet te lang met het inlichten van je werkgever. Zwangere mama’s genieten immers bescherming tegen ontslag en tegen het werken in omstandigheden die schadelijk kunnen zijn voor de ontwikkeling van hun baby.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Dit is het moment waarop je zekerheid kan krijgen of je al dan niet mama gaat worden. Een zwangerschapstest om zelf thuis te testen of je zwanger bent, kan je kopen bij de apotheker, de drogist of in een grootwarenhuis. Laat je dit liever door een arts vaststellen, dan kan dat ook. Zwangerschapstesten om thuis te doen, controleren je urine op de aanwezigheid van het hormoon HCG. Ja arts zal een bloedstaal afnemen en dat controleren op de aanwezigheid van hetzelfde hormoon. Deze test kan al iets vroeger zekerheid geven of je al dan niet zwanger bent, maar je moet wel een dag wachten op het resultaat. Bij de tests die je zelf thuis afneemt, weet je onmiddellijk of je mama wordt.

Als je eenmaal zeker weet dat je zwanger bent, denk er dan aan dat alles wat mama eet en drinkt ook bij haar baby terechtkomt. Kies van nu af aan dus resoluut voor gezonde voeding, neem geen medicijnen op eigen houtje en ban alcohol en sigaretten.

Plan het moment van de test zorgvuldig. Wat de uitslag ook is, je zal wat tijd nodig hebben om aan het idee te wennen. Zorg er bij voorkeur voor dat je partner in de buurt is, of iemand anders met wie je de vreugde of te teleurstelling die het resultaat van de test met zich meebrengt, kan delen.

Na de conceptie begint je embryo het proteine EPF (early pregnancy factor) af te scheiden om te voorkomen dat je lichaam het als een indringer ziet en het gaat afstoten.

11

VIJFDE WEEK


lever, … Deze ontwikkeling gaat in een razend tempo verder, al merk je daar als toekomstige mama weinig van. Je baby is immers op dit moment net iets meer dan één millimeter groot!

Vorige week zagen we dat het embryo zich stilaan in drie delen begon te verdelen. Elk van deze delen hebben een specifiek doel:

Wat gebeurt er met mama’s lichaam?

De ectoderm of het bovenste deel ontwikkelt zich in eerste instantie tot de neurale buis, waaruit later de hersenen, de ruggengraat en het ruggenmerg zullen groeien. De mesoderm of het middelste deel vormen de basis voor het hart, de spieren, bloedvaten en botten. Op het einde van de vijfde week begint je baby zijn hartje te kloppen! De endoderm of het onderste deel vormt de basis voor de ontwikkeling van belangrijke organen, zoals het maag-darmkanaal, de longen, de

Alhoewel je nog niet kan zien dat je mama gaat worden, zijn er nu wellicht een aantal zwangerschapssymptomen die de kop opsteken. Je hebt uiteraard je laatste regels gemist, maar daarnaast kan je ook last hebben van misselijkheid, vooral ’s morgens. Dit gaat meestal over na een drietal maanden, als zijn er ook mama’s die de hele zwangerschap last hebben van misselijkheid. Een ander symptoom van een beginnende zwan-

12

gerschap zijn pijnlijke of jeukende borsten. Dit is een gevolg van de borstklieren die zich voorbereiden op de borstvoeding. Verder hebben toekomstige mama’s vaker aandrang om te plassen en voelen ze zich extreem moe.

slecht idee. Niet alleen je baby heeft voedingstoffen nodig, ook jouw lichaam moet extra kracht opdoen, want het zal de komende maanden hard moeten werken. Het is nu eenmaal normaal dat zwanger zijn gewichtstoename met zich meebrengt, maar wie steevast kiest voor gezonde voeding, kan die gewichtstoename onder controle houden. Op die manier hoeft het echt geen probleem te zijn om na de bevalling je gewicht van voor de zwangerschap terug te krijgen.

Ten slotte kan het ook zijn dat je smaak verandert. Sommige dingen die je vroeger bijzonder graag at, staan je nu tegen, terwijl dingen die je voor je zwangerschap niet lustte, opeens net heel lekker worden. Ook een onbedwingbare zin in bepaalde voedingsmiddelen of trek in vreemde combinaties van voedingsmiddelen, zijn gekende, maar erg onschuldige ‘kwaaltjes’.

Ga nog even door met het innemen van extra foliumzuur, tot de tiende week van je zwangerschap. Probeer ook in beweging te blijven, hoe moe je je misschien ook voelt. Je hoeft uiteraard niet extreem te sporten, maar een wandeling of een fietstochtje kan absoluut geen kwaad. Het maakt je lichaam sterker, en dat is niet alleen een voordeel tijdens de bevalling, maar het komt ook je fysieke herstel na de geboorte van je baby ten goede.

Er wordt wel eens gezegd dat je, wanneer ja mama wordt, voor twee moet eten. Daarmee bedoelt men uiteraard niet dat je je porties moet verdubbelen, maar wel dat je je ervan bewust moet zijn dat alles wat mama eet en drinkt ook bij haar baby terechtkomt. Kies dus consequent voor gezonde voeding. Wat dat precies inhoudt, kan je lezen in het artikel voeding tijdens de zwangerschap.

De cel die gecreëerd werd door de versmelting van eicel en zaadcel zal zich delen in meer dan 100 miljard andere cellen om je baby te vormen.

Sommige zwangere mama’s maken zich zorgen over hun figuur, en beginnen te lijnen. Dit is uiteraard een

13

ZE S D E W E EK

6de week

Wat gebeurt er met de baby?

Deze week en de volgende weken zijn extreem belangrijk voor de ontwikkeling van je baby, omdat hier (verder) de basis gelegd wordt voor de vorming van het ruggenmerg en de hersenen. Als zwangere mama probeer je dus best elk contact met schadelijke (voedings)stoffen te vermijden.

Terwijl je baby in de vijfde week nog wat leek op een dikkopje, krijgt hij deze week toch een wat meer menselijke vorm. Zijn hoofdje is erg groot in verhouding tot de rest van zijn lichaampje. Het vertoont donkere vlekken waar later de oogjes en de neusgaten zullen komen. Waar de oortjes zullen groeien, ontstaan kleine ‘putjes’. Niet alleen zijn hoofdje neemt een duidelijke vorm aan. Zijn lijfje vertoont nu ook vier ‘knobbeltjes’, beginnende armpjes en beentjes, handjes en voetjes. Zijn kleine hartje pompt bloed door zijn lijfje tegen 100 tot 160 slagen per minuut. Dat is twee keer zo snel als het hart van mama!

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Je baarmoeder neemt stilaan meer plaats in in je buik, waardoor je strakste kleren misschien wat nauw beginnen te zitten. Zeker wanneer dit niet je eerste zwangerschap is, kan het zijn dat je opbollende buikje al wat zichtbaar wordt. Ook de weegschaal geeft misschien al aan dat je wat bijgekomen bent. Mama’s die veel last 14

hebben van (ochtend)misselijkheid en braken, zijn misschien afgevallen in plaats van bijgekomen. Maak je geen zorgen hierover. Meestal verdwijnt de misselijkheid in het tweede trimester van de zwangerschap, en zal je dan voldoende bijkomen. Moet je echt extreem vaak braken, raadpleeg dan best een arts. Neem zeker nooit medicijnen op eigen houtje!

Sommige mama’s hebben last van licht bloedverlies. Meestal is dit onschuldig, maar je laat het best toch altijd nakijken door een arts. Ten slotte kan je vanaf dit moment in je zwangerschap last hebben wan stemmingswisselingen. Je reageert vaak heel heftig, boos of ontroerd. Ook het feit dat je wellicht erg vermoeid bent, en misschien ook last hebt van allerlei zwangerschapskwaaltjes, kunnen een nefast effect hebben op je humeur. Ook hier geldt het devies: het gaat voorbij. Even op je tanden bijten, dus…

De meest voorkomende klacht van mama’s in het begin van de zwangerschap is vermoeidheid. Dit is volstrekt normaal, en een gevolg van de verhoogde productie van het hormoon progesteron. Luister naar je lichaam en neem voldoende rust. Troost je met de gedachte dat deze vermoeidheid tijdelijk is, en verdwijnt na het eerste trimester van de zwangerschap. Zoals we al meldden in week vijf, hebben veel mama’s last van jeukende of gevoelige borsten. Daarnaast zullen je borsten door de groei van de borstklieren ook in omvang toenemen. Aarzel niet om je in dat geval een grotere bh aan te schaffen, die je borsten voldoende steun biedt. Sommige bh’s hebben een extra tussenstukje voor op de rug, zodat ze kunnen ‘meegroeien’ met je lichaam.

De doorsnee 40 weken zwangerschap zijn gelijk aan ofwel negen maanden van 30 dagen ofwel tien maanden van 28 dagen.

15

ZE VE ND E W E EK

7de week


Je baby’s gezichtje krijgt ook stilaan vorm. De oogleden zijn volop in ontwikkeling en kunnen de oogjes van je baby, die stilaan kleur beginnen vertonen, al gedeeltelijk bedekken. Er is duidelijk een mondje zichtbaar en ook de neus begint vorm aan te nemen. Ook zijn oortjes tekenen zich meer en meer af, al kan hij nog niks horen, zelfs de stem van mama niet. Je baby begint pas te horen vanaf de veertiende week van de zwangerschap.

De vier knobbeltjes waar we het in week zes over hadden, krijgen stilaan meer vorm. Ze lijken nog niet op handjes of voetjes, maar eerder op een soort peddeltjes, omdat de vingertjes en de teentjes nog een beetje met elkaar vergroeid zijn. Dat blijft nog een paar weken zo. Het hoofdje van je baby vormt nog steeds het grootse deel van zijn lichaampje. Op dit moment in zijn ontwikkeling heeft je baby ook een staart. Wees gerust, in de loop van de volgende weken zal deze verdwijnen en enkel het staartbeentje zal overblijven. We kunnen al twee hersenhelften onderscheiden, en ook de lever werkt volop.

Je baby is op dit moment ongeveer 13 millimeter groot, en klaar voor een volgende mijlpaal in zijn ontwikkeling. Hij beweegt voor het eerste op eigen kracht! Mama zal wel nog even geduld moeten oefenen voor de

16

die bewegingen kan voelen, want voorlopig is er nog voldoende bewegingsruimte in de baarmoeder voor de kleine spruit .

chaam aanmaakt, en dus een volledig normaal verschijnsel. De meeste mama’s zijn nu ongeveer één kilo bijgekomen. Voorlopig zie je er dus nog helemaal niet zwanger uit, al kan het zijn dat je zelf een kleine bobbel voelt in je onderbuik. Hoezeer je er als zwangere mama ook naar uitkijkt om met je buikje te pronken, geniet nog even van het zwanger zijn zonder de bijkomende ongemakken van een dikke buik!

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Je baarmoeder is inmiddels verdubbeld in omvang. Naarmate je baarmoeder meer en meer plaats inneemt in je buik, zal ze ook tegen andere organen gaan drukken. Dit is voorlopig nog niet het geval. Je hebt misschien de indruk dat je baby op je blaas drukt, waardoor je vaker moet plassen. Dit is echter een gevolg van het feit dat je bloedvolume stilaan toeneemt, waardoor je nieren ook harder gaan werken. De typische symptomen van zwangerschap waar we het de voorbije weken over hadden – vermoeidheid, misselijkheid, vaker plassen – blijven aanwezig, maar er zijn een aantal kwaaltjes die typisch zijn voor de zevende week. Sommige zwangere mama’s meldden een overmatige speekselproductie. Dit is een klacht die vooral voorkomt bij mama’s die veel last hebben van misselijkheid. Ook een metaalachtige of zure smaak in je mond kan een gevolg zijn van je zwangerschap. Het is een gevolg van de zwangerschapshormonen die je li-

In augustus en september worden er meer baby's geboren dan in de andere maanden. De maand met de minste geboorten: november.

17

ACHTSTE WEEK

8ste week Wat gebeurt er met de baby?

nuwbanen van een pasgeborene, maar in een primitieve vorm zijn ze wel al aanwezig.

Het kleine mensje in je buik is nu ongeveer twee centimeter groot. Zijn ‘staart’ waar we het in week zeven over hadden, begint stilaan te verdwijnen. De oogleden groeien verder uit en kunnen het oog nu bijna helemaal bedekken. Toch zijn de oogjes meestal open.

Ook het geraamte van je baby begint stilaan uit te harden. Tot nu toe waren de beenderen in zijn kleine lijfje week en zacht, zoals kraakbeen. In tegenstelling tot kraakbeen, dat altijd week blijft, worden de andere botten hard. Dat proces begint in de achtste week. Deze week ontwikkelt je baby ook zijn knietjes, wat zijn beweeglijkheid ten goede komt. Maar ook al beweegt je baby erg vaak, je wordt het nog altijd niet gewaar. Veel mama’s fantaseren over het geslacht van hun baby. Ook al is van bij de bevruchting bepaald of je baby een

Deze week ontwikkelt vooral het ademhalingsstelsel verder. De luchtpijp vertakt steeds verder uit in de longen, die zelf ook volop evolueren. Ook in de hersenen vinden belangrijke ontwikkelingen plaats. Er ontstaan verbindingen tussen zenuwcellen, waardoor zenuwbanen ontstaan. Die zijn nog niet te vergelijken met de ze-

18

jongetje of een meisje wordt, uitwendig is daar nog niks van te zien.

Veel toekomstige mama’s klagen rond de achtste week van de zwangerschap over krampen in de onderbuik. Dit is vaak een onschuldig gevolg van het uitrekken van je baarmoeder en de ligamenten waarmee ze in je buik op haar plaats gehouden wordt. Met wat (platte) rust gaat deze krampen vaak over. Wordt de pijn heviger, of maak je je zorgen, raadpleeg dan zeker een arts, zeker wanneer je ook bloed verliest. Sommige zwangere mama’s hebben ook last van lage rugpijn. Die wordt veroorzaakt door de groeiende baarmoeder die een lichte druk uitoefent op het onderste deel van de wervelkolom.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Zeker als dit je eerste zwangerschap is, is de kans groot dat buitenstaanders nog helemaal niet kunnen zien dat je zwanger bent. Toch beginnen je gewone kleren stilaan wat krap te zitten. Ruil je strakke jeans voor een gemakkelijk zitten joggingpak, of plan een shoppingtripje om leuke zwangerschapskledij uit te zoeken. Tegenwoordig is er een erg ruim aanbod aan hippe en comfortabele kledij voor toekomstige mama’s op de markt. Hou er wel rekening mee dat je nog heel wat kilootjes zal aankomen, dus kies deze kledij niet te krap. Ook je bh is misschien wel aan vervanging toe. Rond deze tijd zijn je borsten niet alleen gevoelig, maar wellicht ook groter. Dat komt doordat de klieren in je borsten zich stilaan voorbereiden op het geven van borstvoeding. Het is beslist geen goed idee om een knellende bh te dragen, zeker niet wanneer je borsten zo gevoelig zijn. Heb je dus een maatje meer nodig - en dat is bij veel mama’s het geval - aarzel dan niet om je ene groter exemplaar aan te schaffen.

Je hebt minder dan 2 procent kans om op een natuurlijke manier tweelingen te krijgen. Als je vruchtbaarheidsbehandelingen ondergaat, kan die kans wel 20 procent zijn.

19

NEGENDE WEEK

9de week


op echografie kunnen zien vanaf week achttien of zelfs week twintig.

Je baby meet deze week als tussen de tweeënhalf en de drie centimeter, ongeveer zo groot als een kerstomaatje of een druif! Hij ziet er intussen uit als een echt miniatuurmensje, al blijft zijn hoofdje in verhouding tot de rest van zijn lijfje erg groot. Zijn staart is nu helemaal verdwenen, enkel het staartbeentje is overgebleven.

Het hartje van je baby is intussen verdeeld in twee kamers en twee boezems, net zoals je eigen hart, maar dan in een miniatuurversie. Ook zijn tandjes beginnen zich te vormen in het tandvlees. Nu alle lichaamsdelen en organen in rudimentaire vorm aanwezig zijn, moet alles nu groeien en verfijnen. Je baby zal de komende weken dus zowel in lengte als in gewicht heel wat bijkomen.

Het gezichtje tekent zich steeds duidelijker af: de oortjes, het mondje en de neus krijgen vorm. De oogjes van je baby gaan deze week dicht en zullen pas weer opengaan rond week zevenentwintig. Stilaan wordt het duidelijk of je mama wordt van een jongen of een meisje. Maar omdat alles nog zo piepklein is, zal je het pas 20


vertoont veranderingen die ‘doorwegen’: je borsten worden zwaarder, je bloedvolume neemt toe en sommige mama’s houden vocht op.

Je bent rond deze tijd in je zwangerschap bijzonder gevoelig voor stemmingswisselingen. Het ene moment ben je dolgelukkig, dan weer overdreven emotioneel of bezorgd of zonder duidelijke reden verdrietig. De hormonen die door je lijf gieren zijn daar verantwoordelijk voor. Mama worden brengt nu eenmaal heel wat vreugde, maar ook vragen en zorgen met zich mee. Deze emotionele achtbaan is een normaal verschijnsel bij zwangere mama’s. Troost je met de gedachte dat je gevoelsleven wellicht wat rustiger wordt in het tweede trimester van de zwangerschap.

Doordat je borsten en je buik stilaan uitzetten, wordt je huid op die plaatsen opgerekt. Dat kan zorgen voor een vervelende jeuk. Een ander vervelend bijverschijnsel van je zwangerschap rond week negen is een opgeblazen gevoel en winderigheid. Vervelend, maar volkomen normaal, omdat je spijsvertering tijdens je zwangerschap vertraagt onder invloed van het hormoon progesteron. Je kan dit probleem beperken door traag te eten en bepaalde voedingsmiddelen te vermijden, zoals bruisende dranken, sterk gekruide gerechten en zuivelproducten.

Misschien ben je al wat bijgekomen, misschien ook niet. Aangezien de baby in de komende weken sterk zal groeien en verdikken, zal mama dat ook merken aan de weegschaal. De meeste mama’s komen tijdens hun zwangerschap gemiddeld tussen de negen en de zestien kilo aan. Probeer ervoor te zorgen dat je niet té veel aankomt, maar maak je er ook niet té veel zorgen over. Het extra gewicht is uiteraard niet allemaal lichaamsvet. De baby zelf, maar ook de vergrote baarmoeder, de placenta, en het vruchtwater zullen zorgen voor wat extra kilo’s. En ook het lichaam van mama

De gemiddelde leeftijd van een moeder bij de geboorte van haar eerste kind ligt in Vlaanderen op 28 jaar, behoorlijk hoog dus. De gemiddelde leeftijd waarop een man voor de eerste keer vader wordt, ligt rond de 35. 21

TIENDE WEEK

10de week


Baby’s huid is nu doorschijnend. Als mama haar baby zou kunnen zien, zou ze de adertjes en het ruggenmerg door zijn transparante velletje heen kunnen zien. Zijn huidje wordt ook stilaan bedekt met haar - een overblijfsel van onze afstamming, net zoals de ‘staart’ die hij in week zes nog had. Wees gerust, ook deze lanugohaartjes zullen weer verdwenen zijn tegen dat je kleine spruit ter wereld komt. Je baby meet deze week ergens tussen de drie en de vier centimeter. Vanaf nu zal hij zo’n twee centimeter per week groeien.

De belangrijkste organen van je baby zijn gevormd en beginnen te werken: het hartje, de lever, de nieren, de ingewanden en de hersenen. Vanaf nu is het dus zaak om te groeien. Vanaf dit moment noemen wetenschappers je baby geen embryo meer, maar een foetus. De kans dat er nog iets fout loopt bij in de ontwikkeling van je kleintje wordt met de dag kleiner. De baby kan intussen zijn armpjes en beentje plooien, want het knie- en ellebooggewricht zijn klaar. De vingertjes en de teentjes zijn nu niet meer vergroeid en er verschijnen zelf mininageltjes.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Mama begint nu stilaan een buikje te krijgen. Voor buitenstaanders kan je het nog makkelijk verstoppen, 22

maar voor je partner en voor jezelf is het duidelijk: jullie worden mama en papa! Je nadert stilaan het tweede trimester van je zwangerschap, en dat is een moment om naar uit te kijken. Kwaaltjes als vermoeidheid, misselijkheid en stemmingswisselingen verdwijnen geleidelijk aan. De meeste zwangere mama’s genieten daarom van deze periode het meest. Het laatste trimester krijg je er een paar nieuwe ongemakjes bij, door je dikke buik en de plaats die je kleintje inneemt in je buik, waardoor andere organen een beetje in de verdrukking komen. Maar daarover later meer.

alsof je weer in je puberteit komt! Geen nood, na de bevalling normaliseert je huid zich weer. Tijdens een controlebezoek aan je arts of verloskundige, kan je voor het eerst je baby’s hartje horen. Veel mama’s vinden dat dat klinkt als galopperende paarden, omdat het zo veel sneller klopt dan hun eigen hart. Ook dat is volkomen normaal. Hoe kleiner een levend wezentje, hoe sneller zijn hartslag. Net zoals de eerste echografie, is het horen kloppen van dat kleine hartje voor veel mama’s een emotioneel moment.

Sommige zwangere mama’s hebben rond deze tijd last van duizeligheid als gevolg van een verlaagde bloeddruk. Dit is volkomen normaal, maar het kan soms beangstigend zijn. Probeer geen bruuske bewegingen te maken en zeker niet te snel recht te staan. Voel je dat je duizelig wordt, ga dan even liggen, bij voorkeur op je linkerzij. Hormonale veranderingen in mama’s lichaam hebben ook een effect op haar huid. De huid produceert onder invloed van deze hormonen meer talg, wat kan leiden tot een glimmende huid of zelfs tot acne. Het lijkt wel

Uit een enquête kwam naar voren dat tijdens de zwangerschap de meeste vrouwen zich te buiten gaan aan zoetigheid (40 %) en aan zoute voedingsmiddelen (35%).

23

ELFDE WEEK

11de week


niet voelen. Later in de zwangerschap zal ze dat wel kunnen. Stilaan beginnen de geslachtsorganen zich zichtbaar te ontwikkelen. Een arts of verloskundige met een geoefend oog, kan op elf weken al vaststellen of je mama wordt van een zoontje of een dochtertje.

Op elf weken past je baby ongeveer in je handpalm. Zijn vingertjes en teentjes zijn volledig los van elkaar en hij kan zijn handjes openen en sluiten. De botten in zijn kleine lijfje worden stilaan hard, en de tandjes vormen zich onder het tandvlees.


Binnen een drietal weken zal je baby ongeveer dubbel zo groot zijn. Hij heeft dus een ware groeispurt voor de boeg. Zijn hoofdje blijft nog wel even erg groot in verhouding tot de rest van zijn lijfje.

De meeste zwangere mama’s hebben stilaan minder last van (ochtend)misselijkheid. Ook de vermoeidheid ebt stilaan weg en je krijgt opnieuw wat meer energie. Onder invloed van je hormoonhuishouding zijn je spieren meer ontspannen, wat dan weer kan leiden tot constipatie (door een vertraagde spijsvertering) en maag-

Baby’s middenrif is volledig gevormd in de elfde week. Soms heeft hij zelfs de hik, al kan mama dat nu nog

24

zuur (doordat de klep tussen maag en slokdarm minder gespannen is).

door je haar volumineuzer lijkt. Sommige mama’s klagen wel over weerbarstig haar. Meer vervelende ongemakken, zoals hoofdpijn en stemmingswisselingen, houden nog even aan. Geen nood, het eerste trimester zit er bijna op. De meeste kwaaltjes waar je de voorbije weken last van had, zullen dan, net als de misselijkheid, stilaan afnemen.

Doordat de meeste mama’s zich minder misselijk voelen, neemt ook hun eetlust opnieuw toe. Daardoor zien de meeste zwangere vrouwen rond deze tijd een duidelijke gewichtstoename, ongeveer één kilo per twee weken. Blijf echter bewust kiezen voor gezonde voeding. Alle kilootjes die je nu bijkomt, moeten er immers over enkele maanden weer af. Het is dus aangewezen om je gewichtstoename onder controle te houden.

Wil je na je bevallingsverlof opnieuw aan het werk, dan wordt het stilaan tijd om opvang te regelen voor je kleine spruit. Je hebt keuze uit heel wat verschillende initiatieven voor kinderopvang. Hiervoor verwijzen we naar het artikel over kinderopvang. Ook mama’s die na hun bevalling een beroep willen doen op kraamhulp, kunnen daar rond deze tijd best regelingen voor treffen. Meer info hierover vind je in het artikel over kraamhulp na de geboorte.

De baarmoeder vult nu ongeveer het hele bekken van mama, en komt lichtjes boven haar schaambeen uit. Misschien is je buikje al duidelijk zichtbaar voor anderen, misschien ook niet. Mama’s die er nog niet zwanger uitzien, vinden dat vaak jammer. Troost jezelf met de gedachte dat je nog even in je gewone kleren past, iets waar je over enkele maanden reikhalzend naar uit zal kijken. Veel toekomstige mama’s merken dat tijdens de zwangerschap hun haar en nagels sneller groeien dan anders. Dat heeft opnieuw te maken met je hormoonproductie. Je verliest ook minder haar dan normaal, waar-

In Nederland worden er elk uur circa twintig baby's geboren. Dat is gemiddeld bijna 500 baby's per dag.

25

TWAALFDE WEEK

12de week


duimpje zuigt in mama’s buik! Zijn gezichtje begint er steeds menselijker uit te zien. Zijn oogjes staan nu immers vooraan in plaats van aan de zijkant van zijn hoofdje. De niertjes beginnen ook te werken, zodat je baby urine kan produceren. Inderdaad, af en toe doet hij zelfs een klein plasje in de buik van mama. Ook zijn hartje klopt nog altijd razend snel, ongeveer twee keer zo snel als dat van mama.

Je baby is nu ongeveer zo groot als een kiwi. Zijn hersentjes ontwikkelen zich deze week in sneltempo. Daardoor kan hij vanaf deze week pijn gewaarworden. Dat lijkt misschien niet zo leuk, maar het is wel erg belangrijk. Stel je maar eens voor dat je geen pijn zou voelen. Je zou niet eens weten dat iets mis is met je lichaam, laat staan naar de dokter gaan. Het kunnen voelen van pijn is dus een belangrijke stap in de ontwikkeling van je baby.

De navelstreng is intussen voldoende ontwikkeld om haar rol te vervullen. De komende maanden zal zij instaan voor de aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen van mama naar baby en voor de afvoer van afvalstoffen in de omgekeerde richting.

Vanaf deze week kan je kleintje ook zijn mondje openen dichtdoen. Dat betekent dat hij soms geeuwt, kleine hoeveelheden vruchtwater doorslikt of zelfs op zijn 26


Ook je huid ondervindt de gevolgen van je zwangerschap. Sommige zwangere mama’s hebben last van een vette huid met puistjes of acne. Plaatsen waar de huid van nature donkerder is, zoals je tepels of eventuele sproetjes, worden nog wat donkerder. Veel toekomstige mama’s zien ook het beruchte ‘zwangerschapsmasker’ verschijnen: onregelmatige bruinachtige vlekken op je voorhoofd, je kin, je wangen of je slapen. Onder invloed van zonlicht verdonkeren deze vlekken, dus bescherm je huid goed wanneer je in de zon zit.

Je baarmoeder komt nu stilaan boven je schaambeen uit, waardoor je arts of verloskundige haar kan voelen. Alle mama’s beginnen nu toch stilaan een buikje te krijgen en gewone kleding begint nu echt wel te knellen. Veel zwangere mama’s vinden deze week het ideale moment om hun omgeving te laten weten er een kindje op komst is. Vanaf week twaalf is de kans dat er nog iets fout gaat immers aanzienlijk kleiner. Het eerste trimester van je zwangerschap zit er bijna op, en vervelende kwaaltjes, zoals vermoeidheid en misselijkheid, beginnen stilaan te verminderen of zelfs te verdwijnen. Helaas krijg je er een aantal andere voor in de plaats. Tijdens week twaalf klagen veel toekomstige mama’s over brandend maagzuur. Dit is een gevolg van de productie van het hormoon progesteron, dat je spieren ontspant. Hierdoor sluit de klep tussen de maag en de slokdarm de maagopening naar boven niet goed af. Wanneer spijsverteringssappen in de slokdarm terechtkomen, geeft dat een branderig gevoel.

Studies hebben uitgewezen dat het verhaal dat je aan de hand van de hartslag van een baby kunt voorspellen of het een jongen of een meisje wordt - nergens op gebaseerd is.

27

DERTIENDE WEEK

13de week


Zijn huidje is nog altijd doorschijnend. Dit komt doordat er nog geen vetlaagje onder zit. Dat vetlaagje komt er pas in de loop van het tweede trimester. Op de topjes van zijn vingertjes krijgt hij nog iets unieks: vingerafdrukken. De ingewanden van de baby, die tot voor kort nog uitpuilden in de navelstreng, vinden stilaan hun plaatsje in zijn buikje. Op twaalf weken werkt de ook alvleesklier (pancreas): ze produceert insuline, een onmisbare stof voor zijn latere spijsvertering.

Hoewel je baby beduidend groter is dan vorige week, is hij natuurlijk nog altijd erg klein. Hij is ongeveer even groot als een perzik, zo’n zeven en een halve centimeter. Zijn hoofdje is nog altijd erg groot in vergelijking met de rest van zijn lijfje, al komt daar stilaan verandering in. Deze week beginnen zijn armpjes en beentjes sterk te groeien. Hij kan ze wel al bewegen, maar hij heeft nog geen controle over zijn bewegingen. Daarvoor moeten zijn hersenen eerst nog wat verder ontwikkelen.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Op het einde van deze week heb je één derde van je zwangerschap doorgemaakt: het tweede trimester kan beginnen! Vorige week vertelden we al dat je je kan ver28

wachten aan een aantal nieuwe kwaaltjes die typisch zijn voor deze periode. Wat we nog niet vertelden, is dat veel zwangere mama’s merken dat hun libido verhoogt. Dit is een gevolg van het toegenomen bloedvolume, waardoor je geslachtsdelen beter doorbloed worden en je dus sneller opgewonden raakt.

houden wordt onder druk te staan. Sommige mama’s hebben daardoor last van pijn in de onderbuik. Vanaf nu zal je gewicht ook merkbaar beginnen toenemen. Zorg ervoor dat je de weegschaal onder controle houdt, want je moet al die extra kilo’s achteraf natuurlijk ook weer kwijt. Kies consequent voor gezonde voeding tijdens de zwangerschap. Zwangere mama’s moeten er vooral voor zorgen dat ze tijdens deze periode voldoende ijzer (in mager rood vlees en groene groenten), calcium (in zuivelproducten)en proteïnen (in mager vlees, eieren, sojaproducten, noten en zuivel) binnenkrijgen.

Sommige koppels vinden het vreemd om te vrijen tijdens de zwangerschap, of ze zijn bang dat het kleintje in mama’s buik er iets van zal merken of er last van zal hebben. Vrijen tijdens de zwangerschap is echter volkomen veilig, tenzij je natuurlijk om de één of andere reden het risico loopt op een miskraam of voortijdige weeën. Heb je vragen hierover, bespreek ze dan gerust met je arts of verloskundige. Ook de borsten van toekomstige mama’s beginnen er stilaan anders uit te zien. Vorige week vertelden we al dat de tepels donkerder beginnen kleuren, maar ook de blauwe aders op de borsten worden duidelijk zichtbaar. Sommige mama’s krijgen kleine bobbeltjes op het tepelhof.

Sommige aanstaande vaders beweren dat ze zwaarder worden, neerslachtig zijn en een enkeling voelt zich zelfs misselijk! Lees Couvade syndroom

Doordat je baby groeit, wordt je baarmoeder opgerekt en komen de ligamenten waarmee ze op haar plats ge-

29

TWEEDE SEMESTER

2de semester

Week 14 tot week 28 is het tweede semester van de zwangerschap.

30

V I E RT I E N D E W E E K


wenkbrauwen! Hij kan ook al echte grimassen trekken, al doet hij dat nog niet bewust. Het is meer een soort spiertraining. Ook de rest van zijn lijfje wordt mobieler: hij bokst en stampt erop lost, al kan mama dat jammer genoeg nog altijd niet voelen. De uiteinden van zijn vingertjes en teentjes worden steeds harder. Binnenkort verschijnen de nageltjes.

Tijdens de veertiende week van de zwangerschap, groeit je baby in sneltempo. Hij is nu ongeveer even groot als een grote citroen en weegt ongeveer zestig gram. Dat lijkt misschien erg klein, maar als je kijkt hoeveel hij (procentueel) gegroeid en aangekomen is in vergelijking met vorige week, is dat best wel een prestatie. Vooral zijn lijfje begint nu snel te groeien.

Twee vitale organen beginnen deze week hun taak te vervullen: de lever, die schadelijke stoffen afbreekt, en de milt die zorgt voor de productie van rode bloedcellen.

Vorige week begonnen de beentjes en de armpjes sterkt te groeien, deze week is het de beurt aan het nekje. Baby’s hoofdje maakt nog wel de helft van zijn totale lengte uit. Zijn oogjes komen steeds dichter bij elkaar en de oorschelpjes worden stilaan zichtbaar. Hij krijgt ook al

31


veroorzaakt. Je borsten zijn tijdens het tweede trimester wel minder gevoelig.

Week veertien is het begin van het tweede trimester. De middelste drie maanden van de zwangerschap noemt men wel eens de ‘honeymoon-fase’: de vervelende kwaaltjes van het eerste trimester zijn voorbij, en je bent nog niet erg veel bijgekomen. Je buik zit nog niet in de weg en je hebt hopen energie. Het is normaal dat je je af en toe wat zorgen maakt of zit te piekeren over de toekomst, maar tracht volop van deze periode te genieten.

Sommige zwangere mama’s houden ook vocht vast, als gevolg van de toename in bloedvolume. Mama’s die vocht vasthouden, hebben last van gezwollen enkels en voeten. Echt verhelpen kan je deze kwaal niet, maar je kan de klachten wel beperken door niet te lang aan één stuk rechtop te staan en niet te veel zout te eten. Komt de zwelling erg plots opzetten, dan is ze misschien niet zo onschuldig. Raadpleeg dan best een arts.

Je baarmoeder komt nu boven je schaambeen uit. Van nu af aan zal de groei van je baarmoeder bij elke controle door je arts of verloskundige opgevolgd worden. De groei van je baarmoeder vertelt de arts of verloskundige immers of mama’s kleintje goed groeit. De groei van je baarmoeder zorgt er ook voor dat je zwaartepunt stilaan verschuift en meer naar voor komt te liggen. Om hun evenwicht te bewaren, nemen veel mama’s een andere houding aan, waardoor ze soms last krijgen van lage rugpijn.

In Belgie wordt 7 a 8 procent van de baby's te vroeg geboren (met 36 weken of eerder). Een nog kleiner percentage wordt te laat geboren (na 42 weken).

Doordat je buik en je borsten in omvang toenemen, wordt je huid opgerekt, wat bij sommige mama’s jeuk

32

VIJFTIENDE WEEK

15de week


tuurlijk. Sommige kleintjes liggen zo gedraaid in de baarmoeder, of houden hun beentjes zodanig dicht dat het onmogelijk is om het geslacht te bepalen.

Deze week nemen de beentjes in hun groei een voorsprong op de armpjes. Alle gewrichten kunnen zich nu buigen, dus baby spartelt erop los in mama’s buik. Zijn oogjes zijn nog altijd gesloten, maar toch kan hij licht gewaarworden. De smaakpapillen op zijn tong ontwikkelen zich stilaan, al valt er op dit moment voor hem natuurlijk nog niet veel te proeven.

Als je nu in je buik zou kunnen kijken, dan zou je zien dat je baby nu bijna helemaal behaard is. Dat is een overblijfsel van onze evolutie en dus een perfect normaal verschijnsel. Die haartjes, die lanugohaartjes genoemd worden, verdwijnen kort voor de geboorte. Wordt je baby te vroeg geboren, dan bestaat de kans dat deze beharing nog niet helemaal verdwenen is. Geen paniek, dan gebeurt dat wel na de geboorte.

Vaak heb je in de loop van deze week een echografie. Veel mama’s kijken erg uit naar dit moment, omdat ze nu kunnen zien of hun baby een jongen of een meisje wordt. Dat wil zeggen, als je baby dat wil laten zien na-

33

Je baby leert op dit moment ook al ademen, als inhaleert hij dan geen lucht maar vruchtwater. Deze week is je baby ongeveer zo groot als een appel, zo’n twaalf en een halve centimeter.

Dit is het uitgelezen moment om tegen je baby te beginnen praten. Zo kunnen niet alleen mama, maar ook papa alvast een emotionele band beginnen smeden met hun kindje. Je baby kan nu immers geluiden uit de wereld buiten mama’s buik opvangen.


Mama’s voor wie dit niet de eerste zwangerschap is, kunnen hun baby misschien al voelen bewegen, al is het nog erg vroeg. Maak je geen zorgen als dat bij jou nog niet het geval is: veel mama’s voelen hun kleintje niet bewegen voor week twintig.

Je bent nu ongeveer twee à drie kilo bijgekomen. Je maakt je misschien af en toe zorgen over de gezondheid van je baby, maar dat is perfect normaal. Eén van de nevenwerkingen uit het eerste trimester die immers nog niet verdwenen zijn, zijn de stemmingswisselingen. Een veel voorkomende klacht bij het begin van het tweede trimester is een verstopte neus, een gevolg van de betere doorbloeding van de slijmvliezen. Hoewel dit bij momenten erg vervelend kan zijn en wellicht hoofdpijn met zich meebrengt, is het een onschuldig kwaaltje dat vanzelf weer verdwijnt. Andere kwaaltjes van die aard zijn maagzuur, waar we het al over hadden in week twaalf, en een overmatige speekselproductie. Dat laatste lijkt misschien erg vervelend en vreemd, maar eigenlijk is het een natuurlijk middel tegen maagzuur: het speeksel neutraliseert immers de zuren uit je maag die in de slokdarm terechtkomen.

De kans op een jongen is iets groter dan op een meisje. Gemiddeld worden er in Europa op elke 1.000 meisjes ongeveer 1.050 jongens geboren.

34

ZE S T I EN DE W EE K

16de week


zien dat hij al heel wat gekke bekken kan trekken! Zijn oogjes en oortjes hebben nu hun definitieve plaats in het gezichtje en op het hoofdje, dus respectievelijk vooraan en aan de zijkant.

Zoals we de voorbije weken al vertelden, is je baby aan een groeispurt begonnen. Hij is nu ongeveer zo groot als een mango, zo’n veertien centimeter, en de komende paar weken zal hij nog meer groeien en verdubbelen in gewicht. Vanaf deze week is zijn hoofdje niet lager het grootste deel van zijn lichaam, maar wel zijn romp. Hij zit ook niet meer zo in elkaar gedoken, want hij kan zijn hoofdje nu stilaan oprichten.

Vorige week hadden we het al over de lanugohaartjes die zijn hele lijfje bedekken, maar vanaf deze week begint ook zijn hoofdhaar te groeien. De kleur ervan zegt evenwel nog niets over de definitieve haarkleur van mama’s kleine spruit. Aan zijn vingertjes en teentjes verschijnen deze week nageltjes.

Intussen experimenteert hij in mama’s buik verder met de spieren van zijn gezichtje. Hij doet het nog niet bewust, maar, als je in je buik zou kunnen kijken, zou je

Je baby is nu zo groot geworden dat je hem niet meer helemaal kan zien op een echografie: je arts of verloskundige brengt hem steeds in stukjes in beeld. 35

Veel mama’s geven aan dat het lijkt alsof ze een ‘kacheltje’ met zich meedragen. Zwangere mama’s lijken het nooit koud te hebben, meer nog, hun wangen vertonen rond deze periode een mooie, rozige blos. Dit alles is het gevolg van een betere doorbloeding. Het heeft ook het aangename neveneffect dat je je nu niet enkel beter voelt, maar dat je er ook echt beter, zwanger, uitziet.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Nu kan je je zwangerschap echt niet meer verbergen: je taille lijkt nu wel helemaal verdwenen. Toch vinden de meeste mama’s dit helemaal niet erg: ze genieten ervan dat iedereen kan zien dat er een kleintje op komst is. Als je dat nog niet gedaan hebt, dan wordt het stilaan tijd om je wat nieuwe kleren aan te schaffen. Overweeg zeker ook de aankoop van een nieuwe (meegroei-)BH. Hou er wel rekening mee dat je buikje nog zal groeien, dus koop je nieuwe outfit niet té strak. Kan je je baby al voelen bewegen? Misschien wel, maar als dit je eerste zwangerschap is, weet je waarschijnlijk niet zo goed wat je moet voelen. Veel mama’s beschrijven de eerste trapjes en duwtjes van hun kleintje als het gefladder van vlinders in hun buik, of vergelijken het, minder poëtisch, met de verplaatsing van lucht in hun onderbuik.

Vrouwen komen tijdens de zwangerschap gemiddeld zo'n 15 kilo aan. Ongeveer een op de tien komt minder dan 8 kilo aan en een op vijf meer dan 40 kilo.

Maak je geen zorgen als je nog niks gevoeld hebt, als je een rustige baby hebt, of het gevoel niet direct herkent, kan het ook nog een paar weken duren.

36

ZE VE NT IE ND E W E E K

17de week


by ook een vetlaagje aan te leggen, waardoor zijn huidje stilaan minder doorzichtig zal worden.

Je baby is deze week ongeveer zo groot als een pompelmoes, zo’n vijftien centimeter, en past daardoor netjes in mama’s handpalm. Wanneer hij wakker is, ligt hij voortdurend te draaien en te spartelen in de buik van mama, die nu stilaan zijn bewegingen kan beginnen voelen. Papa moet helaas nog even wachten voor hij, met zijn hand dop de buik van mama, kan voelen hoe zijn baby duwt en schopt.

Zijn kleine hartje pompt maar liefst dertig liter bloed per dag rond! Wanneer je tijdens een controleonderzoek je baby’s hartje hoort, klopt het dubbel zo snel als dat van jou. Hij traint ook verder op zijn ademhaling: zijn kleine borstkas gaat op en neer, zijn middenrif trekt samen en zijn mondje gaat open en dicht. Soms geeuwt hij zelfs in mama’s buik!

De botten in zijn lijfje, die tot nu toe eerder kraakbeen waren, harden stilaan uit. Vanaf deze week begint je ba-

Hij hoort nu ook wat er in de wereld buiten mama’s buikje gebeurt en is gevoelig voor licht. Wie zijn 37

kleintje al voelt bewegen, zal merken dat hij schrikt van plotse harde geluiden en dat hij zich probeert weg te draaien wanneer er fel licht op mama’s buik schijnt. Wanneer je met je handen over je buik wrijft, kan hij dat voelen.

Vanaf nu merk je waarschijnlijk dat je meer vaginale afscheiding hebt. Dit is perfect normaal, al moet die afscheiding dan wel kleuren geurloos zijn. Is dat niet het geval, of gaat de afscheiding gepaard met een branderig gevoel of jeuk, dan zou het wel kunnen dat je een vaginale infectie hebt. Op zich is dat niet dramatisch, maar het moet wel behandeld worden. Ga dus best te rade bij een arts.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Je baarmoeder wordt nu stevig opgerekt. Tot nog toe had ze de vorm van een bal, rond dus, maar vanaf deze week wordt ze meer eivormig, doordat je kleintje niet meer zo in elkaar gedoken zit in je buik. Doordat je baarmoeder zo sterk groeit, verplaatst je zwaartepunt zich wat meer naar voor en naar boven. Veel zwangere vrouwen hebben daardoor soms last met het bewaren van hun evenwicht. Kijk dus goed uit waar je loopt en ruil die sexy hoge hakken vanaf nu in voor een comfortabelere, platte schoen.

Vanaf deze week kan je ook zogenaamde ‘oefenweeën’ krijgen: dit zijn valse weeën, waarmee je baarmoeder zich een beetje opwarmt voor de bevalling. Doordat je baarmoeder zich opspant, wordt je buik hard. Oefenweeën doen geen pijn en zijn een volstrekt normaal verschijnsel, dus je hoeft je er geen zorgen over te maken. Heb je wel pijn in je buik, of verlies je bloed bij deze oefenweeën, dan raadpleeg je best zo snel mogelijk een arts.

Heb je in deze periode last van gezwollen voeten en enkels, probeer het ongemak dan te beperken door veel water te drinken, niet te lang rechtop te staan (rondwandelen kan wel) en geregeld te rusten met je benen omhoog.

Vrijwel alle geindustrialiseerde landen kennen betaald moederschapsverlof, met uitzondering van de Verenigde Staten en Australie.

38

ACHTTIENDE WEEK

18de week


De luchtpijp van je kleintje is vanaf deze week duidelijk opgedeeld in twee buisjes, die elk toegang geven tot een long. In de loop van de volgende weken zullen zij zich steeds verder vertakken in de longen.

Tot nu toe was de moederkoek (placenta) altijd groter dan je baby. Vanaf week achttien is dat niet meet het geval. De placenta groeit nog wel, maar niet meer zo snel als in het begin van de zwangerschap, en zeker niet zo snel als die kleine spruit in je buik.

Ook de inwendige geslachtsorganen krijgen stilaan hun definitieve vorm. Bij meisjes zijn de baarmoeder en de eileiders volledig ontwikkeld, bij jongens is er een kleine penis zichtbaar.

Zijn hartje is nu groot genoeg om nauwkeurig onderzocht te worden bij een echografie. Niet alleen de arts of verloskundige, maar ook mama en papa, zien duidelijk de verdeling in twee boezems en twee kamers en de circulatie van het bloed door deze spier.

Je baby is nu ongeveer zestien centimeter lang en weegt zo’n 150 gram.

39

ongevaarlijk, maar ze ontsieren je lichaam wel. Je krijgt glanzende parelmoerkleurige strepen op je buik, je borsten en/of je billen. Na de bevalling worden ze wat minder zichtbaar, maar verdwijnen doen ze nooit helemaal.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Je bent nu waarschijnlijk al heel wat kilo’s aangekomen – tussen de vijf en de acht. Omdat je je niet langer misselijk voelt, keert je hongergevoel stilaan terug. Je hebt plots meer honger, of een onbedwingbare trek in bepaalde voedingsmiddelen. Op zich is dat geen probleem, maar blijf kiezen voor gezonde voeding tijdens de zwangerschap.

Ronde deze periode lijkt het alsof je hoofd een loopje met je neemt. Veel mama’s klagen over vergeetachtigheid, de zogenaamde zwangerschapsdementie. Een wetenschappelijke verklaring voor dit fenomeen is er niet, maar het wordt wel door veel zwangere mama’s bevestigd. Een ander vreemd verschijnsel zijn de levensechte, maar vreemde dromen, vaak rond een bepaald thema. Ook dit is een normaal verschijnsel. Wat het onderwerp van de droom ook was – een echtgenoot die vreemdgaat, je ex, … - , probeer je er niet te veel zorgen over te maken. Het is immers van voorbijgaande aard.

Je baarmoeder komt nu ongeveer tot net onder je navel. Doordat je buikje stilaan groeit, kan het zijn dat hij je ‘s nachts al wat begint te hinderen om te slapen. De meeste zwangere mama’s slapen het liefst op hun linkerzij, omdat hun baby dan geen druk uitoefent op de ‘vena cava’. Dit is een belangrijke ader die het bloed terugvoert van het lichaam naar het hart. Wanneer deze onder druk komt te staan, begin je je misselijk te voelen. Je huid wordt steeds verder opgerekt, en heeft niet echt de tijd om zich hieraan aan te passen. Daardoor hebben veel zwangere mama’s last van jeuk. Deze jeuk is het gevolg van kleine scheurtjes in het onderhuids bindweefsel, de zogenaamde striemen. Striemen zijn volkomen 40

NEGENTIENDE WEEK

19de week


In de hersenen wordt de basis gelegd voor zintuiglijke waarnemingen. Hij hoort nu niet alleen mama’s stem, maar ook die van papa. Tegen je baby praten is dus helemaal niet gek, integendeel, het helpt mama en papa om nu al een band te smeden met hun kindje.

Hoewel je baby intussen al flink gegroeid is, heeft hij nog een lange weg te gaan. Bij de geboorte zal hij ongeveer 15 keer zo groot zijn als nu! Op dit ogenblik is hij nog erg mager, maar het vetlaagje waar hij aan begon te werken in week achttien, wordt steeds dikker. Deze week is hij ongeveer 19 centimeter groot.

Is je baby een meisje, dat worden er nu al miljoenen eicellen geproduceerd in haar eierstokken. Wat gebeurt er met mama’s lichaam?

Je baby zit voortdurend in (vrucht)water. Om te voorkomen dat zijn huidje rimpelig wordt, maakt hij zelf een soort beschermingslaagje aan, een witte, kleverige stof die ‘vernix’ genoemd wordt.

Vanaf nu kan je wat meer last gaan krijgen van buikpijn, omdat je groeiende baby de ligamenten waarmee je baarmoeder op haar plaats gehouden wordt, steeds uitrekt. Op zich is dat normaal, maar het kan wel erg 41

vervelend zijn. Vermijd daarom bruuske bewegingen en probeer geregeld te rusten. Is de pijn te hevig, of maak je je er zorgen over, raadpleeg dan best een arts.

doordat je baby druk uitoefent op de aders die het bloed van je benen terugvoeren naar je hart. Heb je kramp, probeer de verkrampte spier dan te stretchen, of loop eventjes rond. Of laat je voor het slapen gaan verwennen door papa met een relaxerende beenmassage!

Veel zwangere mama’s klagen over lage rugpijn. In week zeventien vertelden we al dat je zwaartepunt zich stilaan naar boven en naar voor verplaatst. Hierdoor sta je niet alleen minder stevig op je voeten, je lichaam houdt zich ook anders, en dat heeft gevolgen voor je rug. Ook hier is de gouden regel: heb je te veel last, rust dan geregeld.

Bij sommige zwangere mama’s verschijnt er een lijn op hun buikje, van hun navel tot aan hun schaambeen. Dat is een gevolg van de productie van het hormoon oestrogeen. Deze lijn verdwijnt na de bevalling vanzelf.

Het kan ook zijn dat je je bij momenten erg duizelig voelt, vooral wanneer je erg snel van houding verandert. Dit is een gevolg van een te lage bloeddruk. Hoewel een lage bloeddruk volstrekt ongevaarlijk is voor mama en baby, kan het toch erg storend zijn. Denk er daarom aan dat je, vooral wanneer je rechtop gaat staan, rustig van positie verandert. Ook voldoende drinken kan dit kwaaltje enigszins verhelpen. Hoewel je als toekomstige mama je nachtrust meer dan nodig hebt, kan je vanaf nu ‘s nachts last krijgen van vervelende krampen in je benen. Ze kunnen zo hevig zijn dat je er wakker van wordt. De krampen ontstaan

Circa 30 procent van de aanstaande ouders kiest de naam van hun kind al voor de bevruchting. Circa 25 procent nam de beslissing op het moment dat ze het geslacht van hun kind wisten. 42

TWINTIGSTE WEEK

20ste week


erg dun. De isolerende functie van dat vetlaagje wordt voorlopig overgenomen door de lanugohaartjes.

Tot nu toe bepaalde je arts of verloskundige tijdens een echografie de grootte van je baby door hem op te meten van zijn hoofdje tot zijn stuit. Omdat hij stilaan te groot wordt om die afmeting in één beeld te vatten, moet dat vanaf deze week anders. Vanaf nu wordt de omtrek van zijn hoofdje en zijn buik gemeten, samen met de lengte van het dijbeen. Dat zijn drie parameters die de arts in staat stellen de grootte en de groei van je kleinte te volgen.

Vanaf week twintig zitten de tandjes klaar in zijn mondje. Hoewel de meeste baby’s geen tandjes hebben voor de leeftijd van zes of acht maanden, zijn de melktandjes toch al aanwezig onder het tandvlees. Alle inwendige organen, zoals de maag , de ingewanden en de lever hebben nu hun definitieve plaats in baby’s onderbuikje nu ingenomen.

Baby’s huidje wordt stilaan dikker en minder doorschijnend. Het vetlaagje onder zijn huid is wel nog altijd 43


baby’s worden net actief wanneer mama graag even wil rusten…

Je bent deze week halfweg in je zwangerschap! Dit is het moment waarop je meestal je tweede echografie krijgt. Tijdens deze echografie kan je meestel erg duidelijk zien of je mama wordt van een zoon of een dochter. Sommige mama’s en papa’s kiezen er echter bewust voor om het geslacht van hun kleintje niet te kennen.

Zeker wanneer dit je eerste baby is, kijk je best uit naar een infosessie rond bevallen. Veel ziekenhuizen of verloskundigen richten zo’n cursus in voor zwangere mama’s en hun partner. Je krijgt er info over hoe de bevalling begint en verloopt en over de eerste dagen na de geboorte. Je kan er terecht met al je praktische vragen.

De meeste mama’s voelen rond deze tijd hun kleintje voor de eerste keer bewegen in hun buik. Hoewel je intussen waarschijnlijk al heel wat zwangerschapskwaaltjes hebt gehad, voel je nu pas écht zwanger. Voorlopig ben jij wel de enige die je baby kan voelen. Later in de zwangerschap zal ook je partner de bewegingen van je kleine spruit kunnen voelen wanneer hij zijn hand op je buik legt.

Ook voor prenatale zwangerschapsgymnastiek wordt het stilaan tijd. Hier leer je technieken om te ontspannen, welke houding je het best aanneemt en hoe je weeën moet opvangen tijdens de bevalling.

Maak je geen zorgen als je nog niks voelt. Misschien wordt je voor de eerste keer mama, of misschien heb je een heel rustige baby. Heb je je baby als eens gevoeld, maar daarna een hele tijd niet meer? Ook dat is geen reden tot ongerustheid. Je baby beweegt uiteraard niet continu, hij slaapt ook veel in mama’s buik. De meeste

60 procent van de aanstaande moeders zegt zich blij en ontspannen te voelen in het tweede trimester. Tijdens het eerste trimester voelde slechts 28 procent zich zo.

44

EENENTWINTIGSTE WEEK

21ste week


geluk kan verwonden in mama’s buik. Boven zijn oogjes verschijnen wenkbrauwen. Mama’s die hun baby al kunnen voelen, zullen merken dat hij af en toe lang na elkaar erg ritmisch beweegt. De baby in hun buik heeft waarschijnlijk de hik! Op dit moment is je baby ongeveer vijfentwintig centimeter lang.

Het spijsverteringsstelsel van je baby wordt stilaan actief. De spieren die straks zijn voedsel door zijn kleine lijfje zullen loodsen beginnen zich te spannen en te ontspannen. Het enige wat er op dit moment langs die weg door zijn lijfje stroomt is vruchtwater.

Elke baby is een uniek wezentje, dat zich op een unieke manier ontwikkelt. Wat hier beschreven wordt, geeft een beeld van hoe de ontwikkeling van de ‘gemiddelde’ baby verloopt.

Deze week komen ook de huid en de zenuwbanen aan de beurt voor een groeispurt. Binnenkort zal hij de volledige controle hebben over zijn bewegingen. Zijn vinger- en teennageltjes groeien stilaan verder, zodat het nagelbed volledig bedekt wordt. De nageltjes zijn voorlopig wel nog zacht, zodat hij zich niet per on45


den. Na de geboorte zullen de striemen wat vervagen, maar helemaal weggaan doen ze nooit.

Hoewel je buikje stilaan dikker wordt, heb je nog heel wat bewegingsvrijheid. We hebben in deze nieuwsbrief het belang van rust al vaak onderstreept, maar ook voldoende bewegen blijft belangrijk. Je hoeft natuurlijk geen topsportprestaties te leveren, maar regelmatig een stukje wandelen of fietsen kan nog best.

Een andere kwaal die erfelijk bepaald is zijn spataders. Spataders kunnen verschijnen op je benen, in je schaamlippen en rond je aars. Onder invloed van het hormoon progesteron, verslapt de wand van de aders. Dat in combinatie met je grotere bloedvolume is een hele belasting voor je aders.

Ook zwemmen vinden veel zwangere vrouwen erg aangenaam, want in het water voel je je zo licht als een veertje. Vind je het geen leuk vooruitzicht om met je dikke buik in badpak te paraderen, probeer je dan in te schrijven vooreen cursus zwangerschapszwemmen. Hier leer je op een verantwoorde manier te bewegen en zalig te ontspannen in het gezelschap van andere toekomstige mama’s.

Mama’s die last hebben van spataders kunnen speciale steunkousen dragen om het ongemak te verlichten. Ook regelmatig bewegen is een must: blijf niet te lang rechtop staan, loop liever een beetje rond. Ga je zitten of liggen, leg je benen dan omhoog. Vermijd ook al te warme baden en veel zon. Wordt de pijn te erg, raadpleeg dan een arts. Er bestaat immers medicatie om deze kwaal te verlichten, maar daar begin je beter niet zelf mee te experimenteren.

Misschien verschijnen er stilaan striemen op je buik, je billen en je borsten. Striemen zijn rode tot paarse scheurtjes in de onderste lagen van de huid, die ontstaan doordat de huid te snel opgerekt wordt. Striemen voorkomen is moeilijk, omdat erfelijkheid daarin een rol speelt, maar je huid goed insmeren met een hydraterende crème kan het euvel wel binnen de perken hou-

Tijdens je zwangerschap neemt je bloedvolume met 40 tot 50 procent toe en neemt de grootte van je baarmoeder met 500 procent toe.

46

TWEEËNTWINTIGSTE WEEK

22ste week


met blauwe oogjes. Pas na een paar weken nemen ze hun definitieve kleur aan. Baby’s oogjes zijn nog altijd gesloten, en zullen pas weer opengaan in week 28.

Omdat je baby hard werkt aan het aanleggen van een vetlaagje, wordt zijn huidje stilaan minder doorschijnend. Dat vetlaagje is ook belangrijk voor de ontwikkeling van baby’s hersenen een zenuwstelsel, omdat het zorgt voor een betere verbinding tussen de zenuwcellen.

Je baby is nu ongeveer zesentwintig centimeter lang. Hij heeft nog volop plaats in mama’s buik om te bewegen. Wanneer je met je handen een zachte, ritmische druk uitoefent op je buik, zal je merken dat hij daarop reageert.

Je baby krijgt ook meer en meer een eigen gezichtje. Zijn oogjes hebben nu wenkbrauwen, en achter zijn oogleden zitten de oogbollen al klaar. De kleur van zijn oogjes is nog niet bepaald, maar zal dat bij de geboorte ook nog niet zijn. Alle baby’s worden immers geboren

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Je baarmoeder komt nu een tweetal centimeter boven je navel. Doordat ze steeds meer plaats inneemt in je buik, komen andere organen een beetje in de verdruk47

king, met allerlei spijsverteringsproblemen tot gevolg. Heb je last van maagzuur, eet dan op regelmatige tijdstippen kleinere hoeveelheden. Ook traag eten kan helpen. Kies voor gezonde, vezelrijke voeding , zodat je darmen niet lui worden. Doordat je buik steeds onder druk komt te staan, wordt je navel naar buiten geduwd. Wees gerust, na de geboorte komt hij weer helemaal terug op zijn plaats.

goed aan zich regelmatig in te smeren met een vochtinbrengende crème, zeker na een bad of douche. Veel mensen zullen – gevraagd of ongevraagd – over je buik wrijven. Sommige mama’s hebben daar hoegenaamd geen probleem mee, anderen vinden dat dan weer erg vervelend. Behoor je tot deze laatste groep, vertel mensen dan gerust dat je dat niet op prijs stelt. Iedereen heeft ook wel een idee over hoe je er als zwangere mama moet uitzien, of hoeveel je zou moeten bijgekomen zijn op dit moment in je zwangerschap.

Jouw grootste groeispurt is wellicht stilaan voorbij. Vanaf nu zal je nog ongeveer en halve kilo per week aankomen. Gemiddeld kom je tijdens je zwangerschap tussen de tien en de vijftien kilo bij. Vrouwen met overgewicht komen meestal wat minder bij, vrouwen met ondergewicht wat meer.

Laat je niet van de wijs brengen door deze - vaan goedbedoelde – opmerkingen. Elke zwagerschap is anders. Het belangrijkste is dat je goed opgevolgd wordt. Zolang je arts of verloskundige geen probleem signaleert, is er niets om je zorgen over te maken.

Sommige mama’s zien er stralend uit ronde deze periode: ze hebben een voller gezicht en een rozige blos op hun wangen. Andere mama’s hebben minder geluk. Zijn hebben te kampen met allerlei huidkwaaltjes. Je hormoonhuishouding maakt je huid vettiger of droger dan anders.

Slechts een op de 2.000 baby's wordt met een tand geboren.

Mama’s met een vettere huid krijgen last van puistjes en acne. Mama’s wiens huid droger wordt, doen er

48

DRIEËNTWINTIGSTE WEEK

23ste week


lopig worden ze nog voortdurend vervangen. Je baby krijgt stilaan controle over zijn bewegingen. Zo stopt hij af en toe zijn duimpje in zijn mond. Best een schattig gezicht!

Het gehoor van je baby is nu helemaal ontwikkeld. Hij hoort en herkent stilaan geluiden van buiten mama’s buik. De plotse harde geluiden waar hij vroeger vaak van schrok, brengen hem niet zo makkelijk meer van zijn stuk.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Je baby’s spieren worden stilaan sterker, en dat vraagt om de aanvoer van extra ijzer. Omdat hij daarvoor mama’s ijzervoorraad aanspreekt, kan jij je erg moe gaan voelen. Een bloedonderzoek kan nagaan of er sprake is van een ijzertekort. Extra ijzer is verkrijgbaar in de vorm van tabletten die volstrekt onschadelijk zijn voor toekomstige mama’s. Ze hebben alleen één vervelende

Je baby’s huidje is nog altijd erg rood en gerimpeld. Dit is een gevolg van het voortdurend in het water zitten. Om zijn huid tegen dat water te beschermen, is hij bedenkt met een witte kleverige stof, ‘vernix’. Deze stof wordt op haar plaats gehouden door de lanugohaartjes. Je baby verliest geregeld haartjes, maar voor-

49

bijwerking: de maken je ontlasting harder, waardoor je last kan krijgen van constipatie. Daarom is het aan te raden om te zorgen dat je voldoende ijzer binnenkrijgt via je voeding. Ijzer zit vooral in groene groenten, vlees en gedroogde peulvruchten. Neem je toch extra ijzer in de vorm van tabletten, let dan extra op je voeding: eet voldoende groenten en fruit, bruin brood en veel water.

Braxton-Hickscontracties genoemd worden, vaker voorkomen. Ze zijn een volkomen normaal verschijnsel op dit moment in de zwangerschap en duiden helemaal niet op een nakende vroeggeboorte. Je moet je wel zorgen maken wanneer de weeën steeds heviger worden en de tijd ertussen steeds kleiner. Ook wanneer de gepaard gaan met bloedverlies, pijn in je onderrug of pijn die lijkt op menstruatiepijn. In dat geval doe je er goed aan om een arts te contacteren. Hij kan dan nagaan wat er precies aan de hand is en wat je het best doet.

Gezwollen enkels en voeten worden voor sommige mama’s een heus probleem. Sommigen moeten zich zelf een grotere schoenmaat aanmeten. Draag vooral schoenen die je boeten niet afknellen, en die comfortabel zitten. Blijf zo veel mogelijk in beweging, en wanneer je gaat zitten, leg je best je benen wat hoger. Het overtollige water dat je lichaam op deze manier vasthoudt, wordt na de bevalling vanzelf weer afgevoerd. Je zal enkele dagen wat meer transpireren en vaker moeten plassen. Laat je niet verleiden om minder te gaan drinken. Hoe minder vocht je lichaam binnenkrijgt, hoe meer vocht het zal trachten vast te houden. Enkele weken geleden vertelden we je al dat je tijdens het tweede trimester last kon krijgen van zogenaamde ‘oefenweeën’ of ‘harde buiken’. Naarmate je zwangerschap vordert, zullen deze oefenweeën, die officieel

Het dier met de langste draagtijd is de olifant. Olifanten zijn wel twee jaar zwanger!

50

VIERENTWINTIGSTE WEEK

24ste week


zelfs het voortplantingsstelsel. De luchtpijp, die to nog toe in tweeën gesplitst was om elke long van lucht te voorzien, vertakt verder. De longen beginnen nu een stof te produceren die ervoor zorgt dat de ze niet kunnen dichtklappen. Hoewel dit erg belangrijk is, zijn de longen nog lang niet rijp. Dat zal pas het geval zijn in week zevenendertig.

Week vierentwintig is een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van je kleintje. Als hij nu geboren zou worden, zou hij levensvatbaar zijn – uiteraard met de nodige medische zorgen. Vierentwintig weken is immers de grens die in de medische wereld gehanteerd wordt om alles op alles te zetten om een baby in leven te houden. Een hele stap dus, maar laten we ervan uitgaan dat hij nog heel wat weken te gaan heeft in mama’s buik.

Vanaf deze week neemt de hoeveelheid vruchtwater ook aanzienlijk toe. Omdat de baby intussen heel wat groter is, is er meer vruchtwater nodig om hem de omhullen en tegen schokken te beschermen. Het verharden van de botten en de opbouw van een onderhuids vetlaagje gaan gestaag verder. Deze week is je baby on-

Alle ‘systemen’ in zijn kleine lijfje beginnen stilaan te werken: het zenuwstelsel, het spijsverteringsstelsel, ja

51

geveer zo groot als een maïskolf. Hij weegt nu ongeveer een halve kilo. Een hele prestatie als je bedenk hoe klein hij begonnen is!

Je baarmoeder komt intussen een aantal centimeter boven je navel uit. Ze is nu ongeveer zo groot als een voetbal. Sommige mama’s moeten rond deze tijd een glucosetest ondergaan, vooral wanneer ze erg veel zijn bijgekomen, veel vocht vasthouden of eerder bevallen zijn van eerder zware baby’s (van vier kilo of meer). Deze test gaat na of je lijdt aan zwangerschapsdiabetes. Deze aandoening ka perfect behandeld worden, maar gebeurt dat niet, dan verloopt de bevalling meestal erg moeilijk.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Op vierentwintig weken hebben nagenoeg alle toekomstige mama’s hun kleintje voelen bewegen. In het begin lijken deze bewegingen willekeurig, maar wanneer je erop begint te letten, zal je merken dat er wel degelijk een patroon in zit. Je baby slaapt immers een heel aantal uren per dag. De meeste mama’s merken dat de baby wakker wordt en extra begint te wroeten, net op het moment dat zij tot rust willen komen. Omdat je baby steeds groter en krachtiger wordt, nemen zijn bewegingen toe in intensiteit. Soms trapt of duwt hij zelfs zo hard, dat hij mama pijn doet. Vanaf nu is het belangrijk dat je je baby regelmatig voelt bewegen. Heb je het gevoel dat hij al erg lang rustig is, ga dan even liggen op je linkerzij en duw zachtjes tegen je buik. Heel vaak krijg je daar snel reactie op. Maak je je ongerust omdat je je baby niet (meer) voelt, maak dan een afspraak bij je arts of verloskundige. Zij kunnen je meestal meteen geruststellen.

Stees meer vrouwen besluiten om met een keizersnede te bevallen ook als daar geen medische indicatie voor is.

52

VIJFENTWINTIGSTE WEEK

25ste week


De aders vertakken zich deze week ook verder tot haarvaatjes, die ervoor zorgen dat het bloed vanuit de aders de cellen kan bereiken. Ook de longblaasjes beginnen zich te vormen. Dit zijn kleine, rimpelige blaasjes binnen in de long die ervoor zorgen dat binnen het relatief kleine volume van de longen een maximaal contact met de ingeademde lucht ontstaan. Zo kan in één ademteug voldoende zuurstof worden opgenomen uit en voldoende koolstofdioxide worden afgegeven aan de ingeademde lucht. Je baby’s neusgaten waren tot nu toe dicht, maar in week vijfentwintig beginnen ze zich te openen.

Het onderhuidse vetlaagje dat je baby aan het opbouwen is, zorgt ervoor dat zijn huidje zich wat meer opspant en er minder rimpelig uitziet. Zijn armpjes en beetjes worden nu stilaan wat molliger. De wervelkolom van de baby begint tijdens week vijfentwintig aan een belangrijke ontwikkeling. Er worden afzonderlijke wervels, gewrichten en ligamenten gevormd. Dit maakt de ruggengraat voldoende flexibel om vlot te kunnen bewegen, en tegelijkertijd voldoende sterk om zijn latere gewicht te kunnen dragen.

53


Na de bevalling, wanneer mama’s lichaam dat overtollige vocht afvoert, verdwijnt deze kwaal vanzelf.

Veel mama’s merken dat hun haardos er voller uitziet. Dit is een aangenaam gevolg van je hormoonhuishouding. Je krijgt niet echt meer haar, maar je verliest er minder dan normaal. Deze extra haren raak je spijtig genoeg kwijt wel kort na de geboorte, dus wees niet verbaasd wanneer je dan plots erg veel haar verliest.

Sommige baby’s drukken, door hun positie in de buik van mama, tegen de zenuwbanen van de onderrug en de benen. Dit veroorzaakt pijn in de onderrug, benen en billen. Bij een enkele mama is de pijn zo erg dat ze nog nauwelijks kunnen lopen of hun benen opheffen. Dit ongemak verdwijnt meestal vanzelf na de geboorte, maar tot dan kunnen de volgende remedies verlichting brengen: een kersenpitkussentje, een icepack, slapen op een harde matras, niet te lang stilzitten, en geen zware lasten tillen.

Ongeveer een kwart van de zwangere mama’s beginnen rond deze tijd en tot het einde van hun zwangerschap te snurken in hun slaap. Gelukkig is dit een kwaaltje waar je zelf geen last van hebt, maar het kan wel behoorlijk vervelend zijn voor de je partner. Helemaal voorkomen kan je het niet, maar het helpt om op je linkerzij te slapen. Dat is trouwens ook comfortabeler dan op je rug, omdat het gewicht van je baby in deze houding geen druk uitoefent op de aders die je onderste lichaamshelft van bloed voorzien.

Mama’s die niet gebaat zijn met deze middeltjes, gaan best langs bij een fysiotherapeut of een osteopaat.

Doordat je meer vocht vasthoudt, kan je niet alleen last hebben van gezwollen enkels en voeten, maar ook van een tintelend of zelfs een verdoofd gevoel in je handen.

54

ZE S EN T WI N T I G S T E W E E K

26ste week


te praten, zodat hij al volop vertrouwd raakt met mama’s stem. Wist je dat één van de geluiden die baby’s het eerst herkennen na de geboorte het stemgeluid van hun mama is?

Je baby is nu ongeveer zo groot als een komkommer. Hij wordt stilaan molliger. Het grootse deel van zijn gewicht zal hij echter pas bijkomen in de laatste weken van je zwangerschap. Zijn hersenen zijn op dit moment nog glad, en de verbindingen tussen de hersencellen zijn nog niet volledig gemaakt. Hieraan zal je kleintje de komende weken werken.

Je baby heeft nu de volledige controle over zijn bewegingen. Als je in je buik zou kunnen kijken, zou je zien dat hij geregeld op zijn duimpje of zelfs op zijn teentje zuigt. Hij heeft nog veel plaats om rond te spartelen in mama’s buik, dus hij neemt nog allerlei houdingen aan. Is je baby een jongen, dan dalen deze week de teelballetjes in in zijn balzakje. Dat duurt ongeveer drie dagen.

De zenuwbanen die instaan voor het gehoor worden deze week meer verfijnd, zodat je baby consequent begint te reageren op geluiden van buiten mama’s buik. Intussen blijft het een goed idee om veel tegen je baby 55


Vergeet intussen ook niet om samen met je partner te genieten van wat tijd met z’n tweetjes. Binnenkort zal die immers, voor een tijdje dan toch, gevoelig schaarser worden.

Hou je bloeddruk in de gaten. Meestal is die tijdens de zwangerschap, en vooral in deze periode, lager dan wanneer je niet zwanger bent, maar sommige mama’s hebben last van een hoge bloeddruk. Dat is niet zo onschuldig, en moet nauwkeurig opgevolgd worden door je arts of verloskundige.

Stilaan wordt het tijd om je bevalling te beginnen plannen. Waar en hoe wil je bevallen? Wil je pijnbestrijding tijdens de bevalling? Wat heb je nodig voor je verblijf in het ziekenhuis en bij thuiskomst? Het zijn dingen die misschien nog een heel eind in de toekomst liggen, maar het loont om er nu al over na te denken, want misschien komt je baby wel wat te vroeg…

Het kan immers de voorbode zijn van een complicatie die zwangerschapsvergiftiging of pre-eclampsie genoemd wordt. Andere symptomen van deze complicatie zijn erg plotse of extreme zwelling van je voeten, enkels, handen of gezicht, erge hoofdpijn, wazig of dubbel zien, zwarte vlekken of lichtflitsen voor je ogen. In dat geval raadpleeg je best zo snel mogelijk een arts. Sommige baby’s zitten op dit moment in de zwangerschap al erg hoog in de buik, waardoor andere organen stilaan in de verdrukking komen. Sommige mama’s krijgen daardoor last van stekende pijn onder de ribben. Dat kan ook voorkomen wanneer je kleintje zich op een bepaalde manier beweegt. Wordt de pijn te hevig, da helpt het vaak om even te gaan liggen of van houding te veranderen.

In het overgrote deel van de wereldtalen begint het woord voor 'moeder' met de letter M.

56

ZE VE NT W I N T I G S T E W E E K

27ste week


de follikels voor alle eicellen die ze in haar leven zal produceren nu al aanwezig! Rond deze tijd gaan de oogjes van je baby open, en reageert hij heviger op licht dat door mama’s buik heen schijnt, al is het netvlies, dat het mogelijk maakt voor zijn hersenen om beelden te interpreteren, nog niet volledig klaar voor zijn taak.

Je baby is nu ongeveer tweeëndertig centimeter lang en weegt ongeveer één kilogram. Het wordt steeds moeilijker om een gemiddelde lengte en een gemiddeld gewicht op te geven voor de baby, want stilaan ontstaan er vrij grote verschillen tussen baby’s, vooral tussen jongens en meisjes. De navelstreng die je baby voorziet van voedingsstoffen en zuurstof, is nu ongeveer even lang als de baby zelf. Ze blijft ook meegroeien tot het einde van je zwangerschap.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Misschien weet je zelf of je mama wordt van een meisje of een jongen, maar misschien heb je dat niet verteld aan de mensen in je omgeving. Je zal merken dat velen het leuk vinden om te speculeren over het geslacht van je baby. De vreemdste argumenten worden aange-

Je baby’s voortplantingsorganen zitten vanaf deze week helemaal op hun plaats. Bij een meisje zijn zelfs

57

voerd om te bepalen of er een zoon of een dochter in je buik zit. Zo zouden de vorm van je buik en je borsten, de kleur van je urine en de hartslag van je baby allemaal indicaties zijn van het geslacht van de baby. Ook het al dan niet misselijk zijn tijdens het eerste trimester van je zwangerschap zou iets vertellen over zijn geslacht.

drang, waardoor je last kan hebben van krampen in je kuiten en in je tenen. In zo’n geval doe je er goed aan de verkrampte spier te stretchen of een beetje rond te wandelen. Ook een massage kan ontspannend werken. Zet de toekomstige papa dus maar aan het werk! Eén van de eerste vragen die je zal horen na de bevalling is of je borstvoeding wil geven. Denk daar nu al over na. Overweeg de voor- en de nadelen van zowel borst- als flesvoeding, je eigen karakter en je persoonlijke situatie. Bespreek dit uitgebreid met je partner, want welke methode je ook kiest, zijn steun zal je zeker nodig hebben. Laat je door niemand anders een bepaalde keuze opdringen.

Ook pendelen met de trouwring boven mama’s buik, is een veelbeproefde methode om het geslacht van de baby te achterhalen. Allemaal leuk en zelfs grappig wanneer jij het geslacht van je kleintje wel kent. Helaas zijn al deze ‘trucjes’ weinig accuraat. De reden waarom ze soms wel kloppen, is omdat je nu eenmaal één kans op twee hebt om juist te gokken! Het tweede trimester loopt stilaan op zijn laatste benen. Stilaan begint je buikje je bewegingsvrijheid te beperken, en door je toegenomen gewicht en je verplaatste zwaartepunt, doet je rug vaker pijn dan vroeger. Je baby drukt misschien ook op bepaalde zenuwbanen, waardoor sommige mama’s last krijgen van vervelende pijnscheuten in hun onderrug en benen. Ook de bloedtoevoer naar de onderste ledematen komt wat in het ge-

Artsen zetten 91 procent van alle baby's in de V.S. op de wereld. Verloskundigen 8 procent. Wie de overige 1 procent op de wereld zet? Wie er ook maar klaar staat om te vangen! 58

DERDE SEMESTER

3de semester

Week 29 tot de bevalling is het derde semester van de zwangerschap.

59

ACHTENTWINTIGSTE WEEK

28ste week


De hoeveelheid vruchtwater in mama’s buik bereikt stilaan zijn maximum. Veel baby’s maken van die gelegenheid gebruik om in die buik hun definitieve positie op te zoeken van waaruit ze zullen geboren worden. Voor de meeste baby’s is dat met hun hoofdje naar beneden. Sommige baby’s zijn daar ook wat later mee, en anderen draaien zich helemaal niet (dwars- of stuitligging).

Vanaf deze week verschijnen de typische groeven op de hersenen van je baby, waardoor ze meer en meer beginnen te lijken op de hersenen van een volwassene, maar dan in miniformaat, natuurlijk. Zijn haartjes worden langer, en zijn wimpers en wenkbrauwen dikker. Het haar waarmee je baby geboren wordt – veel of weinig – blond, zwart of rood - , zegt heel weinig over zijn latere haar. Die eerste haren vallen immers kort na de geboorte uit, en het definitieve haar kan er compleet anders gaan uitzien.

Zijn ademhaling verloopt steeds meer gestructureerd: sneller als hij wakker en actief is in mama’s buik, trager wanneer hij slaapt. Je baby is nu ongeveer drieëndertig centimeter groot.

60

Doordat je baby – en dus ook je baarmoeder – steeds groter worden, beginnen ze tegen je middenrif te duwen. Daardoor zijn sommige mama’s makkelijk kortademig. Niks om je zorgen over te maken, alleen een beetje vervelend. Mooi rechtop zitten en staan helpt, net als af en toe je armen omhoog steken, waardoor de druk op je borstkas verlicht wordt.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Deze week begin je aan de laatste rechte lijn: het derde trimester is begonnen. Mama’s met een negatieve bloedrhesusfactor, krijgen deze week een injectie. Is je kindje rhesuspositief, wat meestal het geval is, dan kan je gevaar lopen wanneer zijn bloed zich vermengt met het jouwe. De injectie die je krijgt bevat een vloeistof die dat gevaar elimineert.

Een oude bekende laat stilaan weer van zich horen: vermoeidheid. Het extra gewicht dat je continu met je meezeult, zorgt ervoor dat je soms uitgeput voelt. Veel mama’s beginnen ook slechter te slapen, omdat hun buikje hen in de weg zit. Tegen vermoeidheid bestaat er helaas maar één remedie: rust.

Het wordt stilaan tijd dat je leert de signalen van een beginnende bevalling te herkennen. Je raadpleegt best een arts of verloskundige wanneer je baarmoeder regelmatig samentrekt en de tijd tussen die contracties steeds korter wordt.

Probeer een middagdutje te doen, of even uit te rusten zodra je daar de kans toe krijgt.

Verlies je bloed, of meer vocht dan anders (vruchtwater) dan wacht je ook best niet af. Ook een neerwaartse druk van je baby in je bekken, of rug- en buikpijn die lijken op menstruatiepijn kunnen een teken zijn dat de bevalling zich aankondigt. Het is hiervoor wel nog vroeg – je hebt normaal gezien nog een hele tijd te gaan – maar je weet maar nooit…

Kersverse vaders maken hormonale veranderingen door, zoals een afname van testosteron en een toename van oestrogeen, die in verband worden gebracht met het zorgen voor een baby. 61

NEGENTWINTIGSTE WEEK

29ste week


voor dat je voldoende melkproducten of andere calciumrijke voedingswaren gebruikt.

De longen van je baby hebben nog een hele weg te gaan. De longen zijn het laatste orgaan dat compleet klaar geraakt voor de geboorte. Om zonder extra hulp te kunnen functioneren buiten mama’s buik, hebben ze zeker nog een achttal weken nodig.

De lanugohaartjes bedekken je baby nu helemaal. Ze vervingen tot nu toe het onderhuidse vetlaagje dat baby’s temperatuur op peil moet houden. Stilaan wordt dat laagje dik genoeg om die taak over te nemen. Vanaf volgende week beginnen de haartjes dan ook stilaan te verdwijnen. En doordat hij stilaan molliger wordt, ziet zijn huid er nu ook minder rimpelig uit. Je baby heeft stilaan een vast patroon van slapen en wakker zijn ontwikkeld. Voorlopig slaapt hij het grootste deel van de dag. Vandaar dat je hem soms gedurende enke-

Baby’s botten zijn al wat meer uitgehard dan in het begin, maar ze blijven, in vergelijking met de botten van een volwassene erg buigzaam. Noem het een trucje van de natuur om ervoor te zorgen dat je baby vlotjes door het geboortekanaal kan. Het uitharden van de botten vraagt van mama erg veel calcium. Zorg er dus

62

le uren nauwelijks voelt bewegen. Je baby weegt deze week ongeveer anderhalve kilo.

nen aambeien beginnen bloeden. Neem in dat geval contact op met je arts. Hij zal je een middel voorschrijven om de zwelling lokaal te verminderen en wellicht ook medicatie om je aderwand te verstevigen. Probeer je stoelgang zacht te houden door voldoende te bewegen, veel water te drinken en vezelrijke producten te eten.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Je baby is deze weken erg actief. Geniet van het gevoel van leven in je buik. Het is iets wat veel mama’s missen wanneer hun baby geboren is. Het hormoon progesteron zorgt er, samen met de je steeds groter wordende baarmoeder, voor dat je spijsverteringsstelsel het zwaar te verduren krijgt. Je kan serieus last beginnen krijgen van maagzuur en constipatie. Probeer deze kwaaltjes echter te lijf te gaan met natuurlijke middelen.

Stilaan worden dagelijkse taken zwaarder. Doe het rustig aan, vraag hulp waar nodig, of laat de boel gewoon eens de boel. Denk eraan dat je je krachten moet sparen voor de bevalling die nu niet meer zo lang op zich zal laten wachten.

Op je voeding letten kan al heel wat verschil maken: eet voldoende vezels, groenten en fruit, eet regelmatig kleinere maaltijden en vermijd koolzuurhoudende dranken en pikante spijzen. En last but not least: drink voldoende water. Een erg vervelend gevolg van geconstipeerd raken zijn aambeien: kleine spataders in de buurt van je aars. Bij sommige zwangere mama’s zijn die erg pijnlijk. Deze pijn kan je verlichten door een koud kompres teleggen en niet te lang rechtop te blijven staan. Soms kun-

De oudste vrouw die beviel van een baby was de 66-jarige Adriana Iliescu. Haar zwangerschap was het resultaat van vruchtbaarheidsbehandelingen.

63

DERTIGSTE WEEK

30ste week Wat gebeurt er met de baby?

Dat zal ook na de geboorte in eerste instantie zo zijn. Doet baby zijn oogjes open, dat ziet hij alleen die dingen scherp die zo’n dertig à veertig centimeter van hem verwijderd zijn. Vandaar met automatisme van veel mensen om voorover te buigen wanneer ze tegen een baby in zijn wiegje praten.

De bewegingen in mama’s buik zijn intussen ook zichtbaar en voelbaar voor anderen. Als je met je hand langs je buik wrijft, kan je misschien wel voelen waar zijn hoofdje of zijn stuitje ligt. Soms kan je een heuse duw krijgen van een voetje, een handje of een elleboog, waardoor je buik plaatselijk een uitstulping vertoont. Doordat je baby’s spieren steeds krachtiger worden, doet hij mama soms pijn met zijn getrappel en gewroet.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Je borsten beginnen zich voor te bereiden op de bevalling. Af en toe lekt er misschien al een beetje vocht – colostrum – uit. Deze vloeistof is wat we noemen ‘voormelk’: nog geen echte melk, maar wel een erg voedzaam goedje dat van onschatbare waarde zal zijn voor het immuunsysteem van je kleintje.

Je baby’s oogjes ontwikkelen zich steeds verder. Niet dat je baby er veel mee doet, want het grootste deel van de dag zijn zijn oogjes gesloten omdat hij ligt te slapen.

64

om je zomaar alles aan te schaffen. Bekijk de lijst kritisch en gebruik ze als geheugensteuntje. Je geheugen laat je immers op dit moment in je zwangerschap nog steeds af en toe eens in de steek…

Veel mama’s krijgen rond deze tijd last van hun bekken en hun onderrug, de zogenaamde bekkeninstabiliteit. Het hormoon progesteron zorgt ervoor dat je gewrichten weker worden, zodat de baby tijdens de bevalling minder weerstand ondervindt van het bekken. Maar omdat bij sommige mama’s daardoor het bekken al erg vroeg erg los komt te zitten, moeten hun spieren een bijna bovenmenselijke inspanning leveren om hen op de been te houden. Deze aandoening verdwijnt na de bevalling meestal spontaan, maar sommige mama’s blijven hier tot lang na de geboorte last van hebben.

Heb je ervoor gekozen om in het ziekenhuis te bevallen, dan wordt het ook stilaan tijd om je valiesje klaar te zetten.

Spreek erover met je arts of verloskundige. Er bestaan immers specifieke behandelingen – fysiotherapie, osteopathie – en hulpmiddelen – bekkengordel – die de pijn wat kunnen verlichten. Rust zo vaak je kan, en probeer je bekken altijd recht te houden: zit met je voeten naast elkaar, stap met beide voeten samen uit de auto, uit je bed, … Onderzoek toont aan dat zwangere vrouwen 15 procent vaker last hebben van vergeetachtigheid dan niet-zwangere vrouwen. Het geheugen komt na de bevalling weer terug.

Het wordt nu stilaan tijd dat je alle babyspulletjes in huis haalt. Alle babywinkels hebben wel een lijstje met items die je nodig kan hebben. Laat je niet verleiden

65

EENENDERTIGSTE WEEK

31ste week


hebben. Probeer te genieten van het gevoel dat er iets leeft in je buik. Veel beweging is immers een teken dat je baby gezond is n goed ontwikkelt. Hoewel de meeste baby’s intussen met hun hoofdje naar beneden liggen, is het niet abnormaal als dat niet zo is. Het merendeel van de baby’s ligt met z’n hoofdje naar beneden tegen de tijd dat mama moet bevallen.

Je baby weegt nu ongeveer 1.8 kilogram en meet zesendertig centimeter. Ook de volgende weken zal hij heel wat aankomen. Het vetlaagje onder zij huid wordt steeds dikker, wat belangrijk zal zijn wanneer hij zelf, eens hij uit mama’s buik weg is, zijn lichaamstemperatuur moet gaan regelen. Zijn huidje is nu niet meer transparant en zit strakker.


Je baby’s bewegingen zijn rond deze periode op z’n hevigst. Hij benut de weinige ruimte die hij heeft te volle, waar door hij mama meer dan eens pijn bezorgt. In de komende weken wordt zijn behuizing nog krapper, waardoor zijn bewegingen ook minder ‘armslag’ zullen

Je bent intussen tussen de tien en de dertien kilo bijgekomen en dat gaat zo nog even door. Voor de bevalling mag je rekenen op nog een tweetal kilootjes extra.

66

Je bent nog steeds een willoos slachtoffer van je hormonen. Je bent erg emotioneel en lichtgeraakt. Soms herken je jezelf niet meer. Je bent ook veel gevoeliger voor het leed en de problemen van anderen. Het zijn allemaal ‘trucjes’ van moeder natuur om een betere mama van je te maken.

Pas de naam van je baby bij zijn familienaam?   Past hij bij de namen van eventuele broers of zusjes? Kan hij afgekort worden?   Wat betekent de naam? Sommige ouders vinden het erg belangrijk dat hun kind een originele naam heeft. Anderen willen hun kind dan weer graag naar iemand vernoemen. Voor meer ideeën hierover verwijzen we naar het artikel over naamgeving. Wie concrete inspiratie zoekt kan terecht in de boekhandel en op het internet.

Ben je een sportieve zwangere mama? Goed zo! Er is geen reden om met sporten te stoppen omdat je zwanger bent. Maar vanaf deze week is het misschien een goed idee om de intensiteit van je sportieve activiteiten een beetje te temperen. Het kan ook zijn dat het lijkt alsof je enkel kan ‘waggelen’. Dat komt door het hormoon progesteron, dat de ligamenten in je bekken losser maakt, waardoor je baby makkelijker door het geboortekanaal kan. Na de bevalling komt alles weer netjes op zijn plaats, en stap je vanzelf weer normaal. Heb je al een naam bedacht voor je kleine spruit? Als je weet of je mama wordt van een jongen of een meisje, dan heb je maar het halve werk. Maar voor sommige mama’s en papa’s is het kiezen van een naam verschrikkelijk moeilijk. Er zijn zoveel dingen om te overwegen.

Twee zevenlingen (zeven baby's dus!) werden geboren in respectievelijk 1997 en 1998, waarmee het wereldrecord werd geevenaard van meeste overlevende kinderen bij een geboorte. 67

TWEEËNDERTIGSTE WEEK

32ste week


Je baby’s nageltjes hebben de top van zijn vingertjes en zijn teentjes bereikt. Hij is nu ongeveer zevenendertig centimeter lang. Mama komt ongeveer een halve kilo per week bij, en de helft daarvan komt bij je baby terecht. Over een groeispurt gesproken.

De bewegingen die je baby maakt zijn vlotter en minder schokkerig. Door op die manier te bewegen, worden niet alleen zijn spieren, maar ook zijn botten sterker. Veel bewegen in de buik van mama buik staat dus gelijk aan de ontwikkeling van sterke spieren en botten van de baby.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Verzorg je houding. Probeer altijd netjes rechtop te staan en je benen niet over elkaar te slaan wanneer je gaat zitten. Het zijn kleine, maar effectieve middeltjes die vervelende zwangerschapskwaaltjes zoals lage rugpijn en krampen in je kuiten en tenen kunnen verminderen.

Zijn gezichtje is ronder en voller geworden. Hij heeft nu ook de controle over de spieren van zijn aangezicht n daar experimenteert hij volop mee. Hij glimlacht, steekt zijn tong uit of trekt gekke bekken.

68

De vermoeidheid, die de voorbije weken stilaan begon terug te keren, is nu opnieuw prominent aanwezig. En dat is niet vreemd, als je bedenkt dat je lichaam al dat extra gewicht moet meedragen. Daarnaast staat je hormoonproductie natuurlijk niet stil, want die zorgt ervoor dat je lichaam klaar is om te bevallen binnen een paar weken. En ook dat zorgt ervoor dat je je vaak uitgeput voelt.

Rond deze tijd is niet allen de hoeveelheid vruchtwater op haar hoogtepunt, dat geldt ook voor je bloedvolume. Je hart steekt een tandje bij om dat alles rondgepompt te krijgen in het lichaam van mama en baby, waardoor mama soms hartkloppingen krijgt. Hoewel het waarschijnlijk een onschuldig verschijnsel is, bespreek je het toch best eens met je arts. In combinatie met andere symptomen kan het een teken zijn dat er iets ernstigers aan de hand is.

Probeer je niet nodeloos sterk te houden. Maak tijd om even te gaan liggen, doe een middagdutje of schakel hulp in bij het huishouden. Je hebt er immers alle belang bij dat je goed uitgerust aan de bevalling begint.

Heb je last van vreemde dromen? Over je baby, over je partner? Niks om je zorgen over te maken, het zijn immers maar dromen. Het is gewoon een teken dat je zelfs onbewust, tijdens je slaap, bezig bent met mama worden.

Een andere bijwerking van zwanger zijn die inmiddels teruggekeerd is, is het vaker moeten plassen. Je baarmoeder is nu zo groot dat ze voortdurend tegen je blaas drukt. Het lijkt wel alsof je constant moet plassen. Je moet ook ’s nachts vaak je bed uit om een plasje te maken, waardoor je aan nachtrust moet inboeten. Als je dat wil vermijden, dan drink je best twee uur voor het slapengaan niks meer. Zorg er wel voor dat je tijdens de dag wel voldoende water blijft drinken.

In Belgie krijgen ook jonge vaders langzamerhand steeds meer verlof, bij sommige bedrijven zelfs 10 dagen!

69

DRIEËNDERTIGSTE WEEK

33ste week


van de baby tijdens de geboorte door het geboortekanaal komt, schuiven beide schedelhelften een beetje over elkaar. Bij een pasgeboren baby is de schedel daarom ook nog niet volledig dichtgegroeid.

Je baby is intussen bijna veertig centimeter lang en weegt iets meer dan twee kilo. Als hij nu geboren zou worden, zou hij weinig extra medische zorgen nodig hebben.

Bovendien groeien de hersenen van je baby totdat hij volwassen is, en de schedel moet die groei volgen om voldoende plaats te bieden aan de hersenen.

Zijn hersenen worden groter en actiever. Zo hoort en ziet hij niet alleen, hij kan stilaan ook beelden interpreteren. Ook het taalcentrum in zijn hersenen wordt stilaan actief. Het is daarom dus erg zinvol om tegen je kleintje te praten, terwijl hij nog in je buik zit.

Tot nu toe was het neusje van je baby gewoon een kleine bobbel in het midden van zijn gezichtje. Vanaf deze week is zijn neusbrug gevormd, dus zijn gezichtje neemt een steeds individuelere vorm aan.

Zijn botten worden stilaan harder, maar de botten van zijn schedel zullen week blijven. Wanneer het hoofdje

70


een paar stretchoefeningen tussendoor. Zwellen je handen, enkels, voeten of gezicht erg plots op, of veel heviger dan normaal, raadpleeg dan zeker een arts, want dat kan een symptoom zijn van zwangerschapsvergiftiging.

Nog één maand te gaan en de baby is klaar voor het leven buiten mama’s buik. Dat kan een troostende gedachte zijn nu het stilaan onmogelijk lijkt om een makkelijke houding aan te nemen om in te gaan zitten of liggen. Ook stappen wordt steeds lastiger. Bovendien ben je snel kortademig en vlugger vermoeid.

De meeste mama’s hebben in deze periode oefenweeën die stilaan vaker voorkomen en ook wat pijn kunnen doen. Om niet nodeloos alarm te slaan en in allerijl naar de spoedafdeling te vertrekken, doe je er goed aan om, ingeval van twijfel, even te gaan liggen. Gaan de contracties voorbij wanneer je rust van houding verandert, dan zijn het geen echte weeën. In het andere geval…..

Allemaal heel normale verschijnselen in deze periode. Voldoende rust inbouwen is geen teken van zwakte, maar een verstandige beslissing. Je zal je krachten de volgende weken immer nodig hebben. Sommige mama’s houden niet alleen vocht vast in hun enkels en voeten, maar zelfs in hun handen. De zwelling kan zo hevig zijn dat ze de carpaaltunnel in je pols afknelt. Deze ‘tunnel’ leidt de zenuwen van je arm door je pols naar je hand. Wanneer hij afgekneld wordt, krijg je een tintelend, branderig of zelfs verdoofd gevoel in je vingers. Een spalk rond je pols dragen kan helpen, net als het slapen met je hand lichtjes omhoog. Mama’s die met hun handen werken of vaak aan de computer zitten, laten hun handen van tijd tot tijd best even rusten en doen

Een Russische vrouw is recordhouder van het krijgen van de meeste kinderen. Tussen 1725 en 1765 was ze 27 keer zwanger en kreeg ze in totaal 69 kinderen.

71

V I E R E N D E RT I G S T E W E E K

34ste week


bevalling. Ligt je baby met zijn stuitje naar beneden of dwars in je buik, dan kan je arts of verloskundige beslissen om hem te draaien. Als dat niet lukt zal men in veel gevallen kiezen voor een keizersnede.

Je baby meet nu ongeveer veertig centimeter en weegt zo’n tweeënhalve kilo. Binnen twee weken beschouwt de medische wereld hem als ‘voldragen’, klaar voor het leven buiten de buik van mama. Als hij nu zou geboren worden, zouden zijn overlevingskansen uitstekend zijn. Word je mama van een tweeling, dan kan de bevalling zich elk moment aandienen. Ruim de helft van de tweelingen wordt immers te vroeg geboren.

Het spijsverteringsstelsel van je kleintje is deze week volledig klaar. Als hij nu zou geboren worden, is hij perfect in staat om mama’s melk of speciale poedermelk te verteren. Wat gebeurt er met mama’s lichaam?

Nu ligt je baby in de positie waarin hij geboren zal worden. Meestal is dat met zijn hoofdje naar beneden. Dat is immers de gemakkelijkste positie voor een vaginale

Vanaf deze week kan je baby ‘indalen’. Dat wil zeggen dat je baby begint aan zijn reis naar buiten, door met zijn hoofdje diep in je bekken te kruipen. Het kan ook 72

zijn dat je baby pas begint in te dalen tijdens de weeën. Maak je dus geen zorgen als je baby ‘hoog’ blijft zitten.

weinig zin om je daar op voorhand zorgen over te maken. Vermoed je arts dat er een dergelijk probleem is, dan wordt je bekken op voorhand opgemeten.

Door de druk die je baby uitoefent op je baarmoederhals, begint deze te ‘verstrijken’. Dat betekent dat hij korter en breder wordt, klaar om je baby door te laten.

Maar het kan ook zijn dat pas tijdens de bevalling wordt vastgesteld dat je bekken te smal is. In dat geval zal men overgaan tot een keizersnede. Maar hoe klein of smal je ook bent, de meeste vrouwen zijn echt wel in staat om hun baby via een natuurlijke bevalling op de wereld te zetten.

Is je baby ingedaald en je baarmoederhals volledig verstreken, dan is je baby klaar om geboren te worden. Doordat de baby indaalt, lijkt het alsof mama’s buik een beetje zakt en dat is eigenlijk ook zo. Je longen krijgen weer wat meer plaats, dus je bent minder kortademig. Mama’s die last hadden van pijn aan hun onderste ribben, merken dat die pijn verdwijnt wanneer de baby ingedaald is. En je bent het intussen gewend, voor elke vervelende bijwerking die verdwijnt, krijg je er een nieuwe in de plaats. Doordat je baby indaalt, vergroot de druk die hij uitoefent op je bekken. Het lijkt wel alsof hij uit je buik zal vallen. Geen nood, dat is nog geen enkele mama overkomen. Integendeel, je baby op de wereld zetten is hard werken!

Meer baby's werden geboren in 1961 (het waren er 4.268.326) dan in welk ander jaar dan ook in de geschiedenis van de V.S. Dit was de piek van de 'babyboom' die plaatsvond na de Tweede Wereldoorlog.

Sommige mama’s worden stilaan ongerust dat hun baby niet door hun bekken zal kunnen. Het heeft echter 73

V I J F E N D E RT I G S T E W E E K

35ste week



Je baby is nu bijna helemaal ‘klaar’. Alleen zijn hersenen en zijn longen moeten nog wat ‘afgewerkt’ worden. Verder zal hij tijdens de laatste weken vooral groeien (ongeveer een centimeter per week) en bijkomen. Deze week meet hij al tweeënveertig centimeter en weegt hij zo’n 2.8 kilo.

Vanaf nu ga je waarschijnlijk elke week op controle bij je arts of verloskundige. Je arts kan net zo min als jij voorspellen wanneer je baby juist geboren zal worden. Hij kan je alleen vertellen dat de meeste baby’s geboren worden tussen de achtendertig en de tweeënveertig weken zwangerschap. Het kan dus nog wel even duren.

De zuigreflex van je baby is nu volledig ontwikkeld. Die heeft hij zichzelf aangeleerd door vaak op zijn duimpje te zuigen in mama’s buik. Ook zijn nieren en lever zijn klaar hun taak buiten de buik. Als je baby al ingedaald is, wacht hij bij de uitgang, klaar om mama en papa voor de eerste keer te zien!

En ook al geniet je van het zwanger zijn, bij momenten ben je je dikke buik, je veranderde figuur en alle zwangerschapskwaaltjes grondig beu. Het wordt tijd dat je als trotse mama je kleintje in je armen kan houden.

74

Als dat nog niet gebeurd is, wordt het nu echt wel tijd om je koffer te pakken (en in de koffer te zetten). Heb je ervoor gekozen om in het ziekenhuis te bevallen, zoals de meeste Belgische vrouwen, dan doe je er goed aan te weten hoe je (op verschillende momenten van de dag en de week) snel in het ziekenhuis komt, waar het bevallingskwartier zich bevindt en waar je je auto kan parkeren.

Ook de verdere toekomst is nooit uit je gedachten. Je stelt je wel vaker de vraag of je het wel zal aankunnen, zo’n kleintje erbij. Zal je een goede mama zijn?   Wat voor een toekomst kan je je kind bieden? Allemaal heel normaal, en meestal loopt het allemaal wel los. De meeste mama’s worden overweldigd door een moedergevoel van het ogenblik dat hun kleintje in hun armen wordt gelegd. Is dat bij jou niet het geval, voel je daar dan zeker niet schuldig over. Geef jezelf en je baby de tijd om aan elkaar te wennen.

Wil je thuis bevallen, leg dan een lijstje met belangrijke telefoonnummers binnen handbereik. Als je baby zich aandient, zal je immers weinig zin hebben om te beginnen rommelen op zoek naar het telefoonnummer van de vroedvrouw.

Wees gerust, het komt wel.

Je bent nog altijd erg gevoelig en je stemming kan van het ene op het andere moment omslaan. Je bent ook vaak verstrooid en in gedachten verzonken. Veel toekomstige mama’s zijn op dit moment immers bezig met de nakende bevalling. Zal alles goed verlopen?   Zal ik de pijn kunnen verbijten?

Soms moet de bevalling kunstmatig worden opgewekt (ingeleid), bij. bij een zwangerschap van meer dan 42 weken of bij complicaties. De kans op een keizersnede is 3 a 4 keer zo groot als bij een gewone bevalling. 75

ZE S EN D ERT I G S T E W E E K

36ste week


het vruchtwater. De haartjes en vernix komen in het vruchtwater terecht. Doordat je baby daar geregeld een slokje van neemt, zullen ze uiteindelijk terechtkomen in je baby’s eerste stoelgang, het meconium.

Je baby weegt nu bijna drie kilogram! En hij komt nog voortduren bij. Dat blijft zijn belangrijkste bezigheid van nu tot aan zijn geboorte. Ook aan de longen blijft nog wat werk. Surfactant, de stof die ervoor zorgt dat je baby’s longen niet dichtklappen, is nog niet in voldoende hoeveelheid aanwezig om je baby zelfstandig te laten ademen.

Die eerste stoelgang is dan ook eerder zwart van kleur. Baby’s die op zesendertig weken geboren worden, hebben vaak nog een (groot) deel van hun beharing en vernix. Dat kan wat vreemd lijken, maar beide verdwijnen kort na de geboorte.

Omdat je baby steeds molliger wordt, heeft hij stilaan de haartjes die hem de voorbije weken bedekten, niet meer nodig. Vanaf deze week beginnen de lanugohaartjes dan ook te verdwijnen, samen met de vernix, de kleverige substantie die je baby’s huidje beschermde tegen

De hoeveelheid vruchtwater in mama’s buik is al enkele weken constant, en vanaf volgende week zal die geleidelijk aan verminderen, om meer ruimte te bieden aan de baby. Je baby neemt regelmatig slokjes van het 76

vruchtwater, die hij dan weer uitplast. Zo traint hij zijn slikreflex en bereiden de nieren zich voor op hun latere taak.

gedaalde) baby op tegen je baarmoederhals. Veel mama’s die hier erg veel last van hebben, vinden dat zwemmen erg ontspannend kan werken.


In het water ben je immers gewichtloos, waardoor de druk op je bekken verdwijnt. Voor mama’s die het niet zien zitten om in badpak te paraderen met hun buikje, is het goed om weten dat sommige zwembaden een moment reserveren speciaal voor zwangere mama’s.

Doordat je baby zoveel plaats begint in te nemen, heb je misschien moeite met eten. Je maag heeft immers niet zo veel plaats meer. Probeer wat vaker te eten, maar kleinere hoeveelheden. Dat is ook beter wanneer je last hebt van maagzuur. Wanneer je baby indaalt, krijgt je maag opnieuw iets meer ruimte, maar dan komt je blaas onder druk te staan, waardoor je vaker moet gaan plassen, ook ‘s nachts.

Zo kan je rustig bewegen, ontspannen en bijpraten met andere toekomstige mama’s.

Dat is allemaal niet zo verwonderlijk, als je bedenkt dat je baarmoeder maar zo groot is als een kleine peer wanneer je niet zwanger bent. Nu ze zo in omvang toegenomen is, is het dan ook maar normaal dat andere organen wat moeten wijken. Sommige mama’s hebben erg veel last van pijn in hun heupen en bekken. Die pijn ontstaat enerzijds door de werking van hormonen die ervoor zorgen dat de ligamenten in je bekken wat losser komen te zitten om de bevalling te vergemakkelijken. Anderzijds drukt de (in-

Een op de driehonderd vrouwen in de VS is volgens een onderzoeksrapport in een auto bevallen.

77

ZE VE NE ND ERT I G S T E W E E K

37ste week


Maar zoals we eerder al vertelden, zegt het haar waarmee je baby geboren wordt – wel, geen, veel, weinig, licht of donker – niks over zijn definitieve haar. De haartjes waarmee hij geboren wordt, vallen immers na de geboorte geleidelijk aan uit, om vervangen te worden door de definitieve haardos.

Als je baby nu geboren zou worden, zou men niet meer spreken van een vroeggeboorte. Na zevenendertig weken wordt je baby als voldragen beschouwd. Hij is nu ongeveer achtenveertig centimeter lang. Zijn buikje, armpjes en beentjes zijn intussen mooi mollig geworden, zoals het voor een pasgeboren baby past. Het maakt hem schattig en aaibaar, onweerstaanbaar voor iedereen en vooral voor mama en papa. Sommige baby’s hebben op zevenendertig weken al een hele haardos, terwijl andere nog een kaal hoofdje hebben.

Wat gebeurt er met mama’s lichaam? Heb je al last van nestdrang? Dat is een verschijnsel dat voorkomt bij veel zwangere mama’s wanneer de bevalling nadert. Terwijl ze de voorbije weken voortdurend last hadden van vermoeidheid, krijgen ze plots hopen energie en beginnen als een gek te poetsen of op te rommelen. Het lijkt wel alsof ze aanvoelen dat ze daar de 78

volgende weken wat minder tijd voor zullen hebben. Ook in de dierenwereld komt dit fenomeen trouwens voor. Moederdieren zorgen er immers ook voor dat hun nest klaar is om de kleintjes te herbergen. Vandaar de naam nestdrang.

Verwacht je niet aan liters water, eerder de hoeveelheid die in een grote mok past. Ben je niet zeker of je vruchtwater verliest, contacteer dan je arts of verloskundige. Hij of zij kan dat eenvoudig vaststellen. Sommige mama’s verliezen voor de bevalling ook een slijmprop. Dit is een hoop witachtig slijm, vaak vermengd met bloed, die de baarmoedermond afsloot tijdens de zwangerschap.

Het zou wel eens kunnen dat de oefenweeën waarmee je stilaan vertrouwd bent geraakt, niet meer zo onschuldig zijn. Hoe vooral in de gaten of ze regelmatig terugkeren en pijnlijk(er) worden. Ook als de tijd tussen twee contracties steeds korter wordt, is dat een wellicht een teken dat de bevalling eraan komt.

Mama’s voor wie dit de eerste zwangerschap is, verliezen die slijmprop soms zelfs al enkele weken voor de bevalling. Verlies je plots meer bloed, aarzel dan niet om je arts te raadplegen of naar het ziekenhuis te gaan.

Ook wanneer je water breekt, is het tijd om je verloskundige te bellen of om naar het ziekenhuis te vertrekken. Als de weeën nog niet te hevig zijn, is er geen reden om in allerijl te vertrekken, maar je wacht best niet te lang. Wil je je nog even opfrissen? Denk eraan dat je geen bad meer mag nemen wanneer je water gebroken is. Wanneer je water breekt, kan het zijn dat je plots een grote(re) hoeveelheid helder vocht verliest, maar het kan ook zijn dat het in kleine beetjes naar buiten komt (wanneer de vruchtzak bovenaan scheurt).

Volgens een enquete braken bij 95 procent van de ondervraagde vrouwen de vliezen thuis, bij de huisarts of in het ziekenhuis.

79

ACHTENDERTIGSTE WEEK

38ste week


zijn handjes samen tot kleine knuistjes of neemt de navelstreng vast. Zijn longen zijn nu klaar voor hun taak buiten mama’s buik, maar het kan goed zijn dat je baby het zo naar zijn zin heeft daarbinnen, dat hij liever nog even blijft zitten. Heb nog wat geduld, het duurt nu echt niet lang meer.

De ‘gemiddelde’ baby weegt nu tussen de drie en de vier kilogram. Het is natuurlijk altijd mogelijk dat jouw baby net dat ietsje meer of minder weegt. Wellicht heb je al wel een idee of je een zwaar of een licht kindje zal krijgen door de schattingen die je arts maakt tijdens een echografie.


De hoeveelheid vruchtwater die je baby omringt neemt stilaan af. Geen nood, er blijft nog voldoende over om je baby te beschermen en vlot te laten bewegen.

Je buik neemt vanaf nu tot aan de bevalling nog amper toe in omvang – oef! Soms heb je het gevoel dat je op springen staat. Is je baby al ingedaald, dan zit je buik nu ook merkbaar lager.

Als je in je buik zou kunnen kijken, zou je zien dat de grijpreflex van je baby al goed ontwikkeld is. Hij balt

80

Nu kan het aftellen echt beginnen. Heb je er de energie voor, doe dan wat klusjes waar je de komende weken geen tijd voor zal hebben, zoals het aanvullen van je diepvriezer, zodat je snel eten op tafel kan hebben als je baby er is. Neem natuurlijk ook voldoende rust en geniet van de tijd met jullie tweetjes. Eens jullie mama en papa zijn is daar (even) wat minder tijd voor.

Zorg dat je goed weet hoe een bevalling begint, zodat je juist kan reageren als het zover is. De meeste mama’s – zeker wanneer het hun eerste zwangerschap is – vertrekken veel te vroeg naar het ziekenhuis. Probeer de eerste weeën in alle rust op te vangen in je vertrouwde thuisomgeving. Volg wel nauwgezet het verloop van je weeën op. Let op de duur van een wee, de tijd tussen twee weeën en de intensiteit van de pijn.

Heb je ervoor gekozen om borstvoeding te geven? Als je die knoop nog niet doorgehakt hebt, doe het dan nu. Dat is immers de eerste vraag die aan kersverse mama’s wordt gesteld. Als je borstvoeding wil geven, is het immers belangrijk dat je baby zo snel mogelijk na de geboorte aangelegd wordt. Op dat moment is zijn zuigreflex immers het sterkst. Of je nu voor borstvoeding kiest of niet, bij alle mama’s bereiden de borsten zich voor op hun taak. Sommige mama’s hebben als last van lekkende borsten. Het vocht dat uit je borsten komt, is de zogenaamde voormelk, colostrum. Dat is nog geen echte moedermelk, maar het bevat wel belangrijke antistoffen voor je baby. Het is dikker en geliger van kleur dan moedermelk.

Voor vrouwen die voor het eerst moeder worden, duren de bevalling en de geboorte gemiddeld 15 uur, hoewel dat enorm varieert van vrouw tot vrouw.

81

N E G E N E N D E RT I G S T E W E E K

39ste week


Zo heeft hij een knuffelzacht velletje wanneer mama hem voor het eerst kan vasthouden.

Je baby’s oogjes zijn dan wel al helemaal klaar, de verwerking van de beelden die binnenkomen is nog niet optimaal. Daarom zal je baby de eerste weken alles nogal wazig zijn. Zijn gehoor is in het begin een belangrijker zintuig.

Je baby is inmiddels voldragen, maar sommige baby’s kiezen ervoor om nog even te blijven zitten. In uitzonderlijke gevallen blijven baby’s tot week tweeënveertig in hun mama’s buik. Als het zo’n vaart loopt, zal je arts waarschijnlijk beslissen om de bevalling in te leiden of om een keizersnede uit te voeren.

Hoewel hij nog weinig plaats heeft in je buik, beweegt hij nog volop. Daarmee oefent hij de coördinatie van de bewegingen en traint hij zijn spieren. Hij werkt ook ijverig verder aan het vetlaagje onder zijn huid. Het buitenste laagje van die huid begint hij stilaan te verliezen, omdat eronder nieuwe huidlagen gevormd worden.

Wist je trouwens dat het je baby zelf is die beslist wanneer hij geboren wordt? Wetenschappers zijn er nog niet uit hoe het precies gebeurt, maar het lichaam van de baby geeft het lichaam van de mama een signaal dat het er klaar voor is. 82


je te wachten staat. Maak je niet te veel zorgen, het komt allemaal goed straks als je baby in je armen ligt. Dan ben je in een klap al die emoties en zwangerschapskwaaltjes vergeten!

Je gaat nu wekelijks op controle bij je verloskundige of arts. Deze onderzoekt grondig hoe het met je baby gesteld is: zijn hartslag, zijn ligging en zijn groei. Hij of zij voert ook een inwendig onderzoek uit om te controleren of je baarmoederhals al verstreken of ‘rijp’ is. Een verstreken of rijpe baarmoederhals is korter en weker, zodat de baby er vlot doorheen kan.

Laat je niet gek maken door familie en vrienden die je – met de beste bedoelingen – opbellen of schijnbaar toevallig langskomen om te zien ‘of je er nog bent’. Iedereen leeft met je mee en kijkt, net als jij, uit naar de komst van je kleine spruit. Word je liever met rust gelaten, zeg dat dan gerust.

Let goed op de bewegingen van je baby. Het is belangrijk dat je hem geregeld voelt bewegen. Voel je je baby lange tijd niet meer, neem dan contact op met je arts of verloskundige. Veel zwangere mama’s voelen zich wat grieperig kort voor de bevalling. Het je last van misselijkheid, braken, een opgeblazen gevoel of diarree, dan kan dat een teken zijn dat de bevalling op til is. Toekomstige mama’s worden, zo kort voor ze bevallen, vaak overweldigd door erg verschillende emoties: bezorgdheid, angst, opwinding, vermoeidheid, onzekerheid, … Erg normaal allemaal, je staat immers voor een belangrijke mijlpaal in je leven. Zeker wanneer je voor de eerste keer mama wordt, heb je er geen idee van wat

Uitgerekende bevallingsdata zijn meer een richtlijn dan een specifiek doel. S lechts een op de twintig baby's wordt op zijn uitgerekende datum geboren.

83

V E E RT I G S T E W E E K

40ste week


Alle botten in zijn kleine lijfje zijn nu voldoende verhard, op die van zijn schedel na. Deze blijft week, zodat beide schedelhelften tijdens de bevalling lichtjes over elkaar kunnen schuiven. Dit maakt zijn hoofdje kleiner, waardoor hij makkelijker door het geboortekanaal kan.

Je baby weegt nu tussen de drieënhalf en de vier kilogram en is ongeveer vijftig centimeter lang. Dat zijn uiteraard gemiddelde cijfers, dus schrik niet als je baby iets lager of hoger scoort. Je baby is nu helemaal ‘af’, tot in de kleinste details. Wenkbrauwen, wimpers, vinger- en teennageltjes, donshaartjes, alles zit erop en eraan. Alleen de oogjes werken nog niet optimaal, maar dat is normaal.

Veel mama’s merken dan ook dat het hoofdje van hun baby een beetje eivormig is kort na de geboorte. Wees gerust, dat is maar tijdelijk. Na enkele uren of hooguit dagen is het compleet verdwenen.

De eerste weken na de geboorte ziet je baby alles nog wat wazig. Pas rond de leeftijd van zes tot acht weken ziet hij alles scherp en kan hij zijn blik richten en scherpstellen op een bepaald object of – beter nog – op mama. 84


" ▪" Vrijen. Dit veruit het aangenaamst ‘trucje’. Tijdens een orgasme spant je buik zich immers op. Die beweging kan worden overgenomen door de baarmoeder, waarna de eerste weeën zich aandienen.

Als je nog altijd niet bevallen bent, mag het nu wat jou betreft wel gaan gebeuren. Iedereen zal je overstelpen met onschuldige en minder onschuldige ‘trucjes’ om de bevalling een beetje te ‘forceren’. Weinig van deze trucjes zijn echt efficiënt, dus begin niet eindeloos te experimenteren.

Eindelijk! Na veertig weken wachten ben je (bijna) (weer) mama! Het hele team van mamaenmeer.be wenst jou en je partner van harte proficiat en wenst jullie en jullie kind(eren) het allerbeste voor de toekomst.

Wat je eventueel wel kan proberen is:

Mamaenmeer.be is er ook voor jou na de geboorte. Mama’s vinden op onze site heel wat informatie over de ontwikkeling van hun baby tot de leeftijd van een jaar. We kijken er dan ook naar uit om je snel terug te zien!

" ▪" Je arts vragen om je baarmoeder te strippen. Je arts probeert dan tijdens een inwendig onderzoek de vruchtvliezen een beetje los te maken van de baarmoedermond. Het kan zijn dat je kort daarna een beetje bloed verliest. Het een pijnloze en ongevaarlijk techniek, die enkel succes heeft wanneer de baarmoeder daar klaar voor is. " ▪" Wonderolie. Dit is een middeltje uit grootmoeders tijd. Wonderolie is eigenlijk een laxeermiddel. Een paar uur nadat je het ingenomen hebt, beginnen je darmen samen te trekken. Omdat je baarmoeder er zo dicht bij ligt, neemt ze die verkrampende bewegingen vaak over, met weeën tot gevolg. Wonderolie kan keen kwaad, het is alleen niet lekker.

De kans dat je op een dinsdag bevalt, is veertien procent hoger dan op welke andere dag van de week dan ook, en het minst waarschijnlijk is een geboorte in het weekend.

85

TOT SLOT Het hele team van Internet Publishers wenst jou en je partner van harte proficiat en wenst jullie en jullie kind(eren) het allerbeste voor de toekomst. Mamaenmeer.be is er ook voor jou na de geboorte. Mama’s vinden op onze site heel wat informatie over de ontwikkeling van hun baby tot de leeftijd van een jaar. Voor papa’s die ook moeten wennen aan het nieuwe gezinnetje is er veel informatie te vinden op papaworden.be. Als je in contact met andere mama’s wil komen en je ervaringen of vragen wilt delen dan is het forum van babyplaza.be voor jou interessant. Als je kindje straks ook begint met vaste voeding dan vind je op Babyinfo.be heel veel receptjes voor gezonde hapjes. En als je weer in verwachting raakt, ga dan naar babies.be voor alle informatie waarnaar je op zoek kan zijn.

lxxxvi

negen maanden zwanger In 40 weken van een bevrucht eitje tot een volwaardig mensje

Recommend Documents