Nederlanders op het wereldtoneel van het waterbeheer Symposium Watersnoodrampen van alle tijden 14 januari 2016 Bert Toussaint Rijkswaterstaat
Portengen Bronnen: www.vensteropde vecht.nl (l); Johan van Veen, Dredge,drain, reclaim (r)
Rijkswaterstaat 2
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
Nederlandse export van kennis van het waterbeheer: 12e-19e eeuw • • • •
• • • • • •
Al sinds 12e eeuw Nederlandse experts in buitenland Vooral ontginningen, ook bedijkingen, rivierprojecten en kanalen In Duitsland en Oost-Pruisen(tegenwoordig Polen) ook Hollandse rechtsvorm: cope-contract – zo vrije boeren - eind 13e eeuw Polen: mn. doopsgezinde immigranten – 16e/18e eeuw: rond de Weichsel – plm. 1.500 olenderski rond 1860 Frankrijk: 16e-17e eeuw, ontginningen ihkv welvaartspolitiek van Henri IV en opvolgers o.l.v. Bradley Engeland: veenontginningen en rivierverbeteringen (Vermuyden) Italië: droogmakingen, rivierprojecten (Meijer) Rusland: kanalen, rivierprojecten 18e/19e eeuw (oa De Wollant) Denemarken: windmolens, adviezen bij droogmakerijen (19e eeuw) Economische en religieuze motieven en netwerken Rijkswaterstaat
3
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
“Hollandse” ontginningen: Fens - oost Engeland
Bron: website Hans Farjon
Bron: https://commons.wikimedia.o rg/wiki/File:FensOMC.jpg#/media/File:FensOMC.jpg Rijkswaterstaat
4
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
Sartowicko-Nowskie, Weichsel-gebied
Bron: Polish Genealogical Society of California Rijkswaterstaat 5
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
De Wollant: Mariinsky-route Wolga-Baltische Zee, 1810
Bron: jauntymcd
Rijkswaterstaat 6
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
19e eeuw: transnationale en koloniale netwerken •
• • • • • •
• • •
Na 1850 ontstaan vele transnationale netwerken via wetenschappelijke verenigingen, handboeken, tijdschriften, studiereizen, universiteiten etc Kranten en tijdschriften verspreiden kennis verder Haarlemmermeer (1848-1852) trekt internationale aandacht Internationalisering economie Internationale infrastructurele projecten: Suezkanaal, Panamakanaal Koloniale projecten: irrigatie, rivierbeheer, havens Verstrengeling koloniale projecten, internationale markt en kenniscirculatie Nederland: Nederlands-Indië, Japan, China, Thailand Havenprojecten overal ter wereld Adaptatie aan klimaat, geografie, cultuur, stand vd techniek Rijkswaterstaat
7
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
Nederlandse projecten in Japan, 1872-1903
Rijkswaterstaat 8
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
Rivierprojecten NL waterbouwers
Rijkswaterstaat 9
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
Regulering van de Yodo (bij Osaka), ca. 1880
Rijkswaterstaat 10
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
Scheiding van Kiso, Ibi en Nagara, 1886-1912 geel: nieuw rivierbed groen: afgesloten riviertak Johannis Bronnen: collectie Joseph Dubois (l)
de Rijke
Stadsarchief Amsterdam (r) Rijkswaterstaat 11
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
Kiso met Nederlandse kribben
Bron: Alpsdake
Rijkswaterstaat 12
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
20e eeuw: mondialisering in waterbeheer: netwerken, kennis en projecten • • • • • • • • •
Opschaling van dimensies en constructies Verwetenschappelijking en modellering Zuiderzeewerken en Deltawerken als etalages van NL expertise Integraal en ecologisch ontwerpen, incl MER’s Mondiaal opererende marktpartijen (ingenieursbureau’s, baggerbedrijven) gecoördineerd door NEDECO Transnationale kennisuitwisseling verder versterkt (ICID, ICOLD, PIANC etc) Van koloniale structuren naar ontwikkelingssamenwerking, ook via Wereldbank en Asian Development Bank Rol VN (WWF) en EU Netwerkvorming: Partners voor Water, NWP Rijkswaterstaat
13
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
The Inner Harbor Navigation Canal surge barrier NL deelname
Bron: Arcadis
Rijkswaterstaat 14
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
Conclusies • • • • • • • • • • •
Nederlanders al ruim 8 eeuwen actief in buitenland Tot plm 1800 lokale context, lokale of regionale opdrachtgevers Wetgevend kader in Engeland en Frankrijk Ook kapitaalsfactor: investeren via concessies Ingenieurs als ondernemers: Bradley, Vermuyden, Meijer Ontginningen door religieuze minderheden: Polen Vaarwegontwikkeling in Rusland Na 1850 internationale netwerkvorming: koloniale projecten, transnationale kennisuitwisseling, markt opereert internationaal Na 1950 ontwikkelingssamenwerking, mondiale marktpartijen, WB/ADB en NGO’s NL waternetwerken zeer sterk, publiek-privaat Voortbouwend op reputatie van eeuwen Rijkswaterstaat
15
RWS BEDRIJFSINFORMATIE
Nederlanders op het wereldtoneel
