Nederland ligt wakker van betaalproblemen. Onderzoek: zo betaalt Nederland anno MKB-voorman Biesheuvel stroopt de mouwen op

Nederland ligt wakker van betaalproblemen Onderzoek: zo betaalt Nederland anno 2013

Slim omgaan met loonbeslag

jaargang 5 nummer 2 juni 2013

MKB-voorman Biesheuvel stroopt de mouwen op

voor woord Oplossing Het klopt, ik ben de oudste werknemer van GGN. Je zou ook kunnen zeggen dat ik met mijn zeventig jaar de meeste levenservaring heb. En die komt goed van pas in mijn werk als Frontofficemedewerker in Leiden. Als mensen een vraag hebben over een openstaande ­rekening die GGN in behandeling heeft, bellen ze als eerste mij en mijn collega’s. En ik moet zeggen: ik herken het beeld dat oprijst uit ons jaarlijkse onderzoek Zo betaalt Nederland, waar deze editie van CreditMind vol mee staat. De mensen die ons bellen, hebben steeds vaker betaalproblemen omdat ze hun baan kwijt zijn. Of ze hebben nog andere schulden, of er is beslag gelegd op hun loon of eigendommen. Steeds vaker ook zijn het jonge mensen. Studenten bijvoorbeeld, die het geld voor de zorgverzekering niet hebben betaald. Of AOW’ers, die achterlopen met het betalen van zorgpremie en de boete van het College voor Zorg­ verzekeringen er niet bij kunnen hebben. Dat zijn geen plezierige gesprekken. Toch probeer ik dan naar een oplossing toe te werken en te luisteren naar wat mogelijk is. Hoe stelt die persoon zich op? Welke schulden lopen er allemaal? En in welke fase van de procedure zitten we? Het is maatwerk. Altijd.

Aad Andriesen Medewerker ­ Frontoffice

14 Zo betaalt Nederland anno nu GGN’s jaarlijkse onderzoek Zo ­betaalt Nederland is v ­ erschenen. In het Dossier nemen we de belang­ rijkste resultaten met u door.

18

Loonbeslag is effectief, maar belastend voor werkgevers van werknemers met schulden.

10

MKB’ers moeten het doen

MKB’ers moeten niet mopperen, dat heeft toch geen zin. Volgens MKB-voorman Hans Biesheuvel moeten ze de mouwen opstropen en Nederland uit de crisis trekken.

credits Uitgever GGN Hoofdredactie Maxine Vanmeulebrouk Concept en realisatie ZB Communicatie & Media bv www.zbcom.nl Ontwerp en vormgeving def. Redactie Anne van den Berg, Janneke­van der Loo, Oscar Pont en Astrid Rutten Verder werkten mee Ivo van der Bent, Patrick Boor, Annemarie van Gaal, Roy de Haan, Jaap de Jong, Henk Keizer, Monique de Ligny, Jeroen Mei, Machiel Rebergen Oplage 14.000 Redactieadres Postbus 1600, 5200 BR, ’s-Hertogenbosch

2

Beslag dat loont

in dit nummer

[email protected] www.ggn.nl CreditMind is een uitgave van GGN en verschijnt viermaal per jaar. CreditMind richt zich op relaties van GGN en personen die werkzaam zijn in de creditmanagementbranche. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie is niet aansprakelijk voor gegevens die door derden zijn verstrekt. GGN heeft de inhoud met grote zorgvuldigheid samengesteld, maar aan de informatie in dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend.

CreditMind

Beslagregister in zicht

Straattaal

Verder

De betaalmoraal van Utrechters ­onder de loep.

In beeld Kort nieuws Kop of munt Cijfers & zo Zo betaalt Anita Witzier

Als het aan de Koninklijke Beroeps­ organisatie van Gerechtsdeur­ waarders ligt, is het Centraal D ­ igitaal Beslagregister snel een feit.

6 juni 2013

4 6 13 23 24

8 3

in beeld Niet aanmodderen De kinderopvang zit in zwaar weer. Martin van Osch, hoofd relatiebeheer bij het Waarborg­ fonds Kinderopvang, ziet meer­ dere oorzaken: ‘Gezinnen zitten krapper bij kas, en in het voorbije decennium is door de ­hausse overcapaciteit ontstaan. Sinds 2011 vallen daarom ge­regeld kinderdagverblijven om. Daardoor hebben ouders minder vertrouwen. Het is voor een kind onrustig als het om de paar maanden naar een ander verblijf moet. Ouders zoeken dus vaker naar informele opvang, bij ouders en buren.’ Vorig jaar gingen tussen de ­vijftig en zeventig kinderdag­ verblijven failliet. In de eerste helft van dit jaar staat de teller al op 40. ‘Ik raad ondernemers aan vooral niet aan te modderen als er problemen zijn. Ga ­tijdig in overleg met partners als collega-bedrijven, gemeente, jeugdzorg en scholen. De jeugd­ keten is de toekomst, dus begin alvast. Zorg met elkaar voor stabiliteit, voor een visie. Dan win je het vertrouwen terug en kun je stabiel verder.’ Juist in deze tijd is het verstandig vooraf na te gaan op welke ­manier ouders de financiële ­verplichtingen kunnen na­ komen, nog voor ze klant ­worden. GGN heeft spe­ciaal voor de k ­ inderopvang een krediet­waar­dig­heidstoets o­ntwikkeld. Kijk op www.opvangsignaal.nl voor alle details.

5

kort nieuws Vroeg­signalering schulden van de baan Branchevereniging voor woningcorporaties Aedes heeft er jarenlang voor gepleit, maar kreeg vorige maand te horen dat er ondanks al haar inspanningen geen landelijk informatiesysteem komt om schulden in een vroeg ­ stadium aan te pakken. Staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken schreef dit in een brief aan de Tweede Kamer.

#betalen Twitteraars over #betalen

Steeds meer wanbetalers alimentatie Steeds vaker schakelen mensen het Landelijk Bureau voor Inning en Onderhoudsbijdragen (LBIO) in om te ­zorgen dat zij na een scheiding alimen­ tatie voor de kinderen ontvangen. Leo de Bakker, directeur van het LBIO, zegt dat ongeveer zeventig procent van het totale aantal mensen dat recht heeft op alimentatie het LBIO moet inschakelen om dat

geld ook daadwerkelijk te krijgen. De belangrijkste reden voor de groei is de manier waarop de hoogte van de alimentatie wordt berekend. Deze is te ingewikkeld. Daarnaast is de wanbetaling te wijten aan de crisis. Als mensen in de schuldsanering terechtkomen, kan de rechter verzoeken de alimentatie voor drie jaar stop te zetten.

@SjoerdHeezen Een betaalautomaat in een parkeer­ garage die aangeeft dat je vanaf € 4,50 met biljetten kunt #betalen, dat kan alleen in #Nijmegen. @BreeuwerRick Financiële onlogica: 12 keer een tientje is meer dan 100 euro. Toch #betalen de meeste mensen liever 12 keer een tientje dan 100 euro ineens. @Marielletwits Het is toch raar dat als iemand ­anders geen postzegels plakt, ik de portokosten moet #betalen.

‘Wij betreuren het dat er geen landelijk informatiesysteem komt’, zegt een woordvoerder van Aedes. ‘Het probleem is urgent, maar het College Bescherming Persoonsgegevens is tegen de invoering van de Vroegsignalering index Probleem­schulden (ViP) omdat dit ­systeem negatieve consequenties zou hebben voor de privacy.’

Daling schuldsanering is slechts schijn

Beslagleggingen melden, aub De ontwikkeling van het Centraal Digitaal Beslagregister (CDB) is in volle gang. Het is de bedoeling dat alle deurwaarders ­ in Nederland daarin elke beslag­ legging melden. Initiatief én ontwerp zijn van de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG). Directeur Karen Weisfelt legt uit: ‘Ons rapport Paritas Passé van maart 2012 toont aan hoe mensen onder het bestaansminimum kunnen raken, wanneer schuldeisers met verschillende preferente posities over elkaar heen tuimelen om vorderingen te innen. Het beslagregister is één van de bestanden die een deurwaarder moet

6

gaan raadplegen voordat hij een ambtshandeling verricht. Hij moet bijvoorbeeld ook de Gemeentelijke Basisadministratie raadplegen. Wat ons betreft, wordt aan dat r­ ijtje spoedig ook een register toegevoegd waarin diegenen zijn opgenomen die zich hebben gemeld voor de schuldhulpverlening. Dat maakt het overzicht compleet en beperkt onnodige kosten nog verder. Als schuldeisers en hulpverleners in contact treden, is dat voor iedereen voordelig.’ Met het raadplegen van het beslagregister én het register schuldhulpverlening kan de gerechtsdeurwaarder voorkomen dat er door de schuldeiser onnodige proceskosten worden gemaakt, stelt Weisfelt. ‘Het

voorkomt tevens meer bijkomende kosten voor de debiteur. En minstens zo belangrijk: het beslagregister helpt de beslagvrije voet te handhaven: iedereen kan immers zien wie de eerste beslaglegger is en deze stelt de beslagvrije voet vast.’ Grote hindernissen in de invoering van het beslagregister ziet Weisfelt niet. De deurwaarders willen meewerken, de politiek is enthousiast en technisch is het ­project uitvoerbaar. ‘Wanneer het live gaat, is moeilijk te zeggen. Omdat het beslagregister alleen voor de gerechtsdeurwaarders wordt ingericht, verwachten we snel te kunnen werken. We willen dit jaar zover mogelijk komen.’

CreditMind

Voordeel van het systeem is dat het corporaties kan helpen om huisuitzettingen te voorkomen door schulden in een vroeg stadium te signaleren. Dat is hard nodig, want in 2012 steeg het aantal huisuitzettingen met tien procent. Nu een landelijk systeem van de baan is, onderzoekt de staatssecretaris hoe de taken van gemeenten op het gebied van preventie en schuldhulpverlening kunnen worden uitgebreid. Voor de zomer komt Klijnsma met een voorstel. Initiatiefnemers, zoals Aedes, NVVK, banken, het Leger des Heils, thuiswinkelbedrijven en energiebedrijven, hebben contact met het ministerie en worden hierbij betrokken. Aedes hoopt op de invoering van een sluitend systeem dat preventief werkt. ‘Wij huisvesten mensen liever dan dat we ze op straat zetten.’

Het aantal personen in de wettelijke schuldsanering daalt. Na een toename van dertig procent in 2010 en 2011, liet 2012 plotseling een daling van zeven p ­ rocent zien (13.800 personen). ‘Maar dat betekent niet dat het aantal gezinnen met schulden daalt’, zegt Nadja Jungmann, organisatieadviseur en lector rechten, schulden en incasso aan de Hogeschool Utrecht. ‘Integendeel, het aantal huis­houdens met problematische schulden, of een risico daarop, neemt nog steeds toe.’ juni 2013

De daling is gemakkelijk te verklaren: ‘De wettelijke schuldsanering wordt toe­ gewezen door een rechter, op verzoek van de schuldenaar zelf. Om daarvoor in ­aanmerking te komen, moet die eerst bij de gemeentelijke schuldhulpverlening hebben gelopen. Het cruciale verschil is: gemeentes zijn strenger geworden. Ze toetsen nu vooraf of een traject wel kansrijk is. Gemeentes laten daarom minder ­mensen toe tot de gemeentelijke schuldhulpverlening. Daardoor sijpelen er automatisch minder mensen door naar de rechter met een verzoek voor wettelijke schuldhulpverlening.’ Op zichzelf een goede zaak, vindt Jungmann, omdat minder mensen aan een uitzichtloos traject beginnen. Máár: ‘Die mensen wegsturen is geen oplossing. Wat doen we met die groep? Dat vraagstuk moet worden opgepakt door gemeenten en de ministeries van Sociale Zaken en Justitie.’

Problemen oplossen, niet groter maken Banken en hypotheekaanbie­ ders zijn in toenemende mate bereid klanten te helpen bij preventie van betaalproblemen. Maar ze kunnen meer doen. Uit de BKR Hypotheekbarometer blijkt dat het aantal hypotheekhouders dat moeite heeft maandelijks de hypotheekschuld te voldoen, vorig jaar met 25,3 procent steeg. ‘Dat getal is minder alarmerend dan het lijkt’, zegt Hans André de la Porte, woordvoerder van Vereniging Eigen Huis. ‘Nederland telt 3,9 miljoen huiseigenaren met één of meerdere hypotheken. Volgens BKR hebben ongeveer 82.000 mensen een betaalprobleem. Dat aantal zal waarschijnlijk veel hoger zijn – omdat BKR pas registreert bij een achterstand van vier maanden. Ik wil een groot probleem niet bagatelliseren, maar het aantal betalingsachterstanden is in ons land nog relatief laag vergeleken met andere landen. De belangrijkste oorzaak is nog altijd echtscheiding. Hoe groot het aandeel van werkloosheid is in de stijging, valt niet te zeggen.’ De verantwoordelijkheid, benadrukt André de la Porte, begint bij huiseigenaren zelf. ‘Problemen lopen vaak uit de hand wanneer mensen niet tijdig aan de bel trekken. Wie dat wel doet, zal merken dat banken meer bereid zijn te helpen. Denk aan een rentepauze. Maar geldverstrekkers mogen verder gaan. Zoals: het oversluiten van een hypotheek met een oude, hoge rente naar een met een lage rente, liefst inclusief het minderen of zelfs schrappen van de boeterente. Banken zijn daartoe langzaamaan meer bereid, maar nog véél te weinig. Mensen die hun te dure huis verkopen om goedkoper te gaan wonen, hebben vaak problemen bij het meefinancieren van een restschuld. Daar kunnen en mogen banken ruimer mee omgaan. De overheid kan banken meer aanspreken op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid, en aansporen oplossingen te bedenken waarmee de problemen van een huiseigenaar worden opgelost, en niet nog groter worden.’ In Nederland worden jaarlijks ongeveer drieduizend woningen per executieveiling verkocht. ‘Dat is vijftig procent hoger dan voor de crisis, maar ook dat is relatief laag.’

straattaal in Utrecht GGN heeft ook een vestiging in Utrecht Europalaan 500 3526 KS Utrecht 088 - 331 44 44 [email protected]

De brievenbus kleppert, een stapel nieuwe rekeningen valt op de deurmat. Meteen betalen of even laten liggen? Het winkelende publiek in Utrecht is behoorlijk stipt als het op betalen aankomt.

Daan van der Burgh (38) uit Utrecht

Dominique Cascella (20) uit Bilthoven

Michiel Mak (31) uit Utrecht

‘Wanneer ik een rekening krijg, neem ik altijd even de tijd om die te controleren. Ik krijg er niet veel. Af en toe koop ik wat via internet. Dat betaal ik meteen via iDeal. Ik ben me niet altijd bewust van mijn saldo. Dat check ik erg weinig. Mijn salaris wordt iedere maand rond de 25ste gestort. Als ik geen domme dingen doe, komt het vanzelf wel goed aan het einde van de maand.’

‘Meestal spaar ik al mijn rekeningen op en betaal ze in één keer. Dan ga ik er een avondje voor zitten en ben ik er meteen van af. Ik controleer eigenlijk niet zo vaak mijn saldo. Alleen als ik bijvoorbeeld uit eten wil en even moet checken of ik daar wel genoeg geld voor heb. Omdat ik nu een belastingteruggave verwacht, hou ik mijn saldo wel strak in de gaten.’

‘Als iemand geld van mij krijgt, dan krijgt hij dat. Ik heb dus nog nooit een deurwaarder aan de deur gehad. Als advocaat probeer ik dat sowieso te vermijden. Zodra ik een rekening krijg, agendeer ik die meteen. Ook mijn uitgavenpatroon houd ik bij. Eén keer per jaar maak ik een overzicht. Ik ben opnieuw vader geworden en door die berekening wist ik dat het financieel mogelijk is om drie maanden onbetaald verlof te nemen.’

Wensley Chan A Hung (25) uit Vleuten

Marieke Maas (38) uit Utrecht ‘Wij hebben thuis de afspraak: degene die de rekening vindt, betaalt hem. Mijn vriend en ik helpen elkaar er wel aan herinneren. Veel rekeningen maken we over via automatische incasso. Dan kunnen we het niet vergeten. Mijn saldo check ik niet dagelijks. Laatst was het bankpasje van mijn vriend geskimd, dat had hij zelf nog helemaal niet door. De bank belde en bracht hem ervan op de hoogte. Wat dat betreft zijn wij, denk ik, allebei ten goeder trouw.’

Thea van der Werff (57) en Geertje Buiter (62) uit ­Groningen

Ilonka van der Valk (40) uit Utrecht

‘Mijn facturen betaal ik als mensen daar recht op hebben. Zolang het geld op mijn rekening staat, krijg ik er nog rente over. Ik stel het betalen van grote bedragen dus uit tot de laatste week voor de gestelde datum, maar betaal ze wel altijd op tijd. Ik ben daar heel precies in. Dat heb ik van mijn moeder meegekregen. Zij houdt alles bij op een kladblokje. Ik help haar met het overmaken via internet.’

8

CreditMind

‘Je koopt niets wat je niet kunt betalen. Zo zijn wij allebei opgevoed, maar ook van nature hebben we dat over ons. Wij doen thuis de financiën, onze mannen vinden het niet zo leuk om zich met rekeningen bezig te houden. En ze zijn niet zo stipt in betalen. Wij weten precies hoeveel er binnenkomt en hoeveel eruit gaat. Via internetbankieren houden we dat precies bij.’

juni 2013

‘Ik weet op weekbasis wel hoe mijn financiële situatie er uitziet. Van jongs af aan kreeg ik mee dat dit belangrijk is. Rekeningen betalen we altijd op tijd. De meeste worden overgemaakt via automatische incasso. De rest handelt mijn vriend meestal af via internetbankieren. Dat betekent niet dat ik niet op de hoogte ben van de financiën. Mijn moeder laat alles aan mijn vader over. Dat zou ik niet willen.’

9

Wie is Hans Biesheuvel?

De weg omhoog Nederland heeft een groeikompas nodig, zegt voorzitter Hans Biesheuvel van MKBNederland. Ondernemers moeten daarbij het voortouw nemen. Het consumentenvertrouwen blijft onverminderd laag. Baart u dat zorgen?

Hans Biesheuvel: ‘Niet op de politiek wachten, daar moet het niet vandaan komen’

Hoe ziet dat groeikompas eruit?

‘Heel veel zorgen. We hebben in april De Week van de Ondernemer georganiseerd. In diezelfde week was ik één van de zes ondertekenaars van het nieuwe Sociaal Akkoord. Beide met één reden: om een begin te realiseren van het herstel van dat vertrouwen.’

‘Toen Gerhard Schröder bondskanselier van Duitsland werd, werd Duitsland ‘de zieke man van Europa’ genoemd. Hij legde een duidelijke visie neer. Eén: inzetten op de maakindustrie. Twee: vergroting van de arbeidsproductiviteit. Drie: beheersing van kosten. Nu is Duitsland de leidende economie van Europa. Zo’n visie, zo’n kompas mis ik in Nederland.’

Is dat gebrek aan vertrouwen terecht?

Zijn we te negatief ingesteld in Nederland?

‘Het is in elk geval heel begrijpelijk. Er is al jaren geen economische groei. Bezui­ nigingen aan de lopende band. Onzeker­ heid over pensioenen, de euro, de waarde van je woning, je baan en hypotheek... We kopen niet, investeren niet. In de detailhandel en de bouw gaat het heel slecht. Máár: het fundament van onze economie is en blijft sterk. De wereldwijde export is heel goed. We zijn de tweede landbouwexporteur van de wereld, de vierde innovatieve economie. De Rotter­ damse haven, Schiphol... We zetten elke werkdag 83 miljoen euro op spaarrekeningen. Het fundament is dus goed. Het gebrek aan vertrouwen wordt veroorzaakt door een combinatie van twee elementen: die onzekerheden, en het ontbreken van een groeikompas.’

‘We kijken wel wat veel naar het negatieve. Mijn advies aan ondernemers is: niet mopperen en klagen, maar de mouwen opstropen en Nederland door de ­c risis trekken. Niet op de politiek wachten, daar moet het niet vandaan komen.’

juni 2013

Hans Biesheuvel (10 maart 1965, Den Haag) ging na het behalen van zijn VWO-diploma (1984) als uitzendkracht aan de slag bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat. In de avonduren volgde hij een Heao-opleiding. Hij begon een technische groothandel, nam het bedrijf van zijn vader en opa over en noemde het resul­ taat de Biesheuvel Groep. Hij verkocht het bedrijf in 2000 en begon Habest Holding, dat in MKB-bedrijven investeert. Daarna startte PGZ Interna­ tional, een bedrijf dat leveran­ cier was van bouwmarkten. Biesheuvel werd op 1 juni 2011 voorzitter van MKB-Nederland.

Nevenfuncties Biesheuvel bekleedt talloze ­nevenfuncties. Zo is hij, uit hoof­ de van zijn MKB-voorzitter­ schap, lid van het dagelijks ­bestuur van de Sociaal Economische Raad (SER). Ook is hij onder meer onder­ nemingslid bij de Stichting van de Arbeid, lid van de Bankraad en voorzitter van Stichting Ondernemersklankbord. Hij is tevens voorzitter van Festival Classique in Den Haag.

Gezin Hans Biesheuvel is getrouwd en heeft drie dochters.

Wie moet dan het voortouw nemen? ‘Wat mij betreft ondernemend Nederland. In de verkiezingsprogramma’s van de laatste tien jaar heb ik geen visie kunnen ontdekken. Korte termijn, herverdelen van het ene naar het andere potje, maar nergens een concreet plan. Vijf kabinetten in tien jaar, dat wekt niet het vertrouwen dat het morgen anders wordt. Bij de vakbonden rommelt het – met respect gesproken. Het MKB is stabiel. Laten wij dat voortouw daarom maar nemen.’

11

Ha Annemarie,

Op de behandeltafel van de fysiotherapeut bedacht ik me hoe simpel het is om de kosten van de zorg te verlagen. Voer weer twee uurtjes extra gymnastiek op scholen in. Niet met een gymleraar, maar met een ervaren fysiotherapeut. Als je kinderen professioneel aanleert hoe ze zich het best kunnen bewegen, voorkom je later fysiotherapie om klachten te verhelpen. Dat kost nu geld, maar dat verdienen we later dubbel en dwars terug. Annemarie, dat wordt door sommigen vast betuttelend genoemd, maar wat is daar mis mee? Als we in ons vak niet gauw met deze aanpak beginnen, wordt wanbetalen een onbetaalbare last voor de samenleving. We kijken nu vooral naar de mensen die schulden hebben. En ontdekken dat die problemen in veel gevallen niet nodig waren geweest als maar was aangeleerd om verstandig om te gaan met geld. Als we dat weten, dan moeten we toch alles op alles zetten om te voorkomen dat kinderen later in de schulden terechtkomen? Door op school te leren hoe je moet omgaan met geld. Als een verplicht vak. We kunnen zo voor de klas gaan staan. We zouden het liefst morgen beginnen.

Zo, dat wekt vertrouwen. ‘Mensen als Mark Rutte, (toen nog ­prinses) Máxima, Lodewijk Asscher en Henk Kamp kwamen op de Week van de Ondernemer. Plus ruim vijftienduizend ondernemers. Daaraan ontleen ik die energie. Omdat ik zie: het MKB is écht de motor van de economie. We moeten de maakindustrie en de ambachtsindustrie ontplooien. De export vergroten. ABN AMRO berekende dat Nederland nog een exportpotentieel heeft van 46 miljard euro. Als we dat doen, en gewoon eens tien jaar volhouden, zoals de Duitsers, komen we eruit. Nu worden duizend ­mensen per dag werkloos! Dat tij keren we alleen als bedrijven vooruit kunnen kijken, innoveren, groeien.’

U krijgt morgen de touwtjes in ­handen. Welke drie maatregelen neemt u op uw eerste dag? ‘Ik draai de btw-verhoging terug. Elk ministerie moet verplicht twintig procent van alle regels schrappen, en twee jaar lang mag er geen enkele nieuwe bij komen. En ik zou zwaar inzetten op ­innovatie en onderwijs.’

U ondertekende het Sociaal Akkoord. Tevreden? ‘Zeker. De afgelopen vijftien jaar zijn we geen stap verder gekomen. Als je dan in deze economische tijd, met een verdeelde vakbond aan tafel, zo’n akkoord weet te sluiten, heb je het goed gedaan. De versoepeling van de ontslagbescherming en de verkorting van de WW hadden van mij eerder in mogen gaan, maar inhoudelijk is het pakket goed.’

Bent u blij met de nieuwe betalingstermijnen? ‘Daarvoor hebben we jarenlang gelobbyd. Het geeft bedrijven een instrument om betaling te eisen, zonder de angst de relatie met een opdrachtgever te verpesten.’

kelijk gegaan, omdat iedereen op tijd betaalde. Nu merken we hoe belangrijk credit­management eigenlijk is.’

Ziet u het economische tij binnen vijf jaar ten goede keren? ‘Ja, maar vijf jaar is me veel te lang. Dat moet sneller.’

Hans Biesheuvel: ‘Het fundament van onze economie is en blijft sterk’

Optimistisch. Het is een wapen tegen wanbetaling. Hoe groot is dat probleem op het moment? ‘Behoorlijk groot. Ik ben voor veel profes­ sioneler creditmanagement. Dat wordt vaak onderschat. Het is heel lang gemak-

12

Leren omgaan met geld als vak op school

kop of munt

‘Ik meen het!’

Dat zie ik. Maar wil de consument daarin mee? ‘Mensen snakken naar optimisme. Naar een visie voor een betere toekomst.’ CreditMind

juni 2013

Dag Henk, Het is altijd goed om op scholen meer voorlichting te geven over verstandig omgaan met geld. Daarnaast zou het fijn zijn als banken en verzekeraars hun ­producten simpeler zouden maken, zodat de gewone burger begrijpt waarvoor hij tekent zonder rechten of economie te hebben gestudeerd. Verantwoordelijkheid kunnen nemen voor je geldzaken, dat is het sleutelbegrip. Ik denk dat wij een weeffout in onze samenleving hebben laten sluipen, die we er niet uithalen door les te geven aan kinderen. We zijn in deze verzorgingsstaat doorgeschoten, waardoor burgers het gevoel zijn kwijtgeraakt dat je geld moet verdienen door hard te werken of door ondernemersrisico’s te durven nemen om je later iets te kunnen veroorloven. Iedereen kan altijd wel ergens aankloppen om te ­worden geholpen. De gemiddelde burger vult met allerhande toeslagen en financiële regelingen de huishoudportemonnee aan. Dat zijn, zeg maar, cadeautjes van de overheid. Het is naar mijn mening veel beter om die toeslagen en regelingen overboord te zetten en te verwerken in de inkomstenbelasting. Dan krijgt iedere burger weer het gevoel dat hij of zij er zelf voor heeft gewerkt en daar zelf verantwoordelijk voor is. Dat is de beste eerste stap naar een beter begrip van geldzaken.

Henk Keizer is bestuursvoorzitter van GGN. Annemarie van Gaal is ondernemer en schrijft ­wekelijks columns voor het Financieele Dagblad en Margriet.

13

Dossier Zo betaalt Nederland

Betaalmoraal anno 2013 GGN’s jaarlijkse onderzoek Zo betaalt Nederland helpt u als creditmanager, controller of financial executive om beslissingen te motiveren. Ook dit jaar. Thema’s als inkomensontwikkeling, financieel inzicht, onbetaalde rekeningen, betaalproblemen, spaargeld en toekomstverwachtingen worden uit­gediept en in

perspectief geplaatst. Nieuw is dat we het onderzoek dit jaar samen met het Nibud hebben uitgevoerd. In de rubriek Dossier van deze editie gaan

Betaalsociologie in cijfers Zo betaalt Nederland 2013 heeft op het gebied van de drie betaaltypen (zie hieronder) geen revolutionaire verschuivingen aan het licht gebracht. Wel interessante ontwikkelingen. Tamara Madern, wetenschappelijk onderzoeker bij het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud), analyseerde de uitkomsten en is mede-auteur van het rapport. Volgens Madern zijn dit de drie meest opvallende resultaten.

we in op de meest opvallende resultaten van Zo betaalt Nederland 2013. Is uw interesse gewekt? Lees dan ook de samenvatting van het onderzoek. Wilt u écht alles weten? Bekijk dan de whitepaper met alle resultaten, inclusief interviews met hoofdeconoom van ABN AMRO Han ­ de Jong, Nibud-onderzoekster Tamara Madern en GGN-bestuursvoorzitter ­ Henk Keizer.

1. 2.

Kijk op www.zobetaaltnederland.nl

Levering op krediet geen kopzorg bij Bol.com

Eerst zien, dan betalen Leander Tanke

46 procent van de Nederlanders die een rekening van een postorderbedrijf laat liggen, kan ’m niet betalen. Dat blijkt uit Zo betaalt Nederland 2013. Voor Bol.com blijft dat probleem opvallend genoeg binnen de perken, vertelt creditmanager Leander Tanke.

­ akweg een hypotheek.’ Bol.com heeft daarom relatief weinig te p maken met klanten die niet kúnnen betalen. ‘Het is grotendeels gemak’, zegt Tanke. ‘Dat zie je aan de respons op de eerste herinnering. Op de vijftiende dag sturen we per mail een herinnering, met daarin een handige betaallink. Veel mensen wachten op dat mailtje en betalen na ontvangst onmiddellijk.’ Daarna volgt opnieuw een mail na vijftien dagen; meer dan vijftig procent reageert daarop. Na weer vijftien dagen volgt een brief, waarop nog eens meer dan de helft betaalt. ‘Wat overblijft, sturen we door naar het incassobureau.’

‘De economische crisis heeft bij ons niet geleid tot een t­ oename van onbetaalde facturen’, zegt ­Bol.com’s creditmanager Leander Tanke. ‘Wij sturen jaarlijks zeventien miljoen facturen naar vier miljoen actieve klanten. Daarvan betaalt ongeveer achttien procent niet binnen de eerste termijn van veertien dagen. Dat gaat wekelijks om vijftigduizend aanmaningen.’ Lang geen slechte score, vindt Tanke. ‘De gemiddelde factuur bedraagt 35 euro. Dat is gemakkelijker op te brengen dan

14

Er zijn wel categorieën die in crisistijd minder accuraat worden betaald. ‘Luiers, bijvoorbeeld. En games. Daar reageren we op door de limieten kleiner te maken.’ Die limieten, dat is een belangrijke taak van de creditmanager. ‘Hoeveel een klant op krediet thuis krijgt, is afhankelijk van vele factoren. Heb je een goede betaalhistorie? Welk product? We verkopen niet dertig iPhones of tweehonderd studieboeken op krediet aan één klant. Dan is het: meteen boter bij de vis. Zo voorkomen we problemen.’ CreditMind

Het economisch toekomstperspectief van de betaaltypen is verrassend. De risicomijders hebben de minste betaalproblemen, maar zijn juist het meest pessimistisch over economie en koopkracht. Zij nemen het actiefst maatregelen tegen risico’s. De spenders verwachten dat de economie en hun koopkracht gelijk blijft, en doen relatief weinig om te bezuinigen. De nonchalanten zijn juist positief over de economie. Er is een toename van ‘kleine betaalprobleempjes’, vooral onder de nonchalanten. Eerder waren het vooral de spenders die in deze categorie de leiding hadden.

Stabiel Moet je het risico überhaupt wel willen lopen in 2013? ‘Het is ­service. Maar het heeft ook een functie. Veel klanten willen het product eerst zien, en betalen dan meteen. Ook zien we halverwege de maand, voordat salarissen worden uitbetaald, een ­toename van acceptgiro’s. Zo blijft onze verkoop gelijkmatig. Anders zouden er rustige en drukke weken zijn.’ De crisis heeft geen invloed op het aantal aankopen via acceptgiro: ‘Dat aandeel is al jaren stabiel.’

Deur Vis

3.

We zien over de hele linie een verschuiving van ‘slordigheid’ naar ‘niet kunnen betalen’. Dat zorgt er mede voor dat er minder snel op aanmaningen wordt gereageerd.

Ondanks de relatief lage hoeveelheid onbetaalde r­ ekeningen gaat Bol.com een samenwerking aan met GGN; in april begon een pilot met vierhonderd probleemgevallen. Tanke: ‘Tot nu toe was onze laatste stap het incassobureau. Maar GGN heeft soms meer informatie over een debiteur, en kan bijvoorbeeld aan de deur kloppen. Ik hoop ten eerste dat een flink deel alsnog betaalt. Daarnaast gaat er een signaalfunctie van uit; je komt er niet mee weg. We willen geen reputatie als bedrijf waar je gratis spullen kunt halen.’ juni 2013

Betaaltypen Op basis van sociaal milieu en waardeoriëntatie ­ontwikkelde Motivaction, het onderzoeksbureau dat Zo betaalt Nederland 2013 uitvoerde, drie betaaltypen die zich onderscheiden door hun betaalgedrag en betaalmoraal. Risicomijders: mensen die financiële zekerheid ­zoeken, spaarzaam en zuinig zijn en weinig betaal­ problemen hebben (47% van de bevolking) Spenders: mensen die veel aankopen doen, mate­rialistisch zijn en weinig buffer opbouwen (26%) Nonchalanten: mensen die slordig zijn met betalen en zich liever met andere zaken­bezighouden dan geldzaken (28%)

15

Nog nooit bezuinigden Nederlanders zoveel

Hoogleraar economische psychologie:

Betaalproblemen beginnen tussen de oren

Het afgelopen jaar heeft zeventig procent van de Nederlandse huishoudens bezuinigd, in alle inkomensgroepen. Dit blijkt uit cijfers van het Nibud, dat participeerde in het GGN-onderzoek Zo betaalt Nederland. Nederland heeft het zwaar. Het is nu het vierde jaar op rij waarin we met koopkrachtverlies te maken hebben. De aanhoudende economische crisis en de bezuinigingen van de overheid laten hun sporen na. Het Nibud onderzocht, onder meer met behulp van GGN-onderzoek Zo betaalt Nederland, hoeveel en op welke manier Nederlanders bezuinigen. Daaruit blijkt dat zeventig procent van de Nederlandse huishoudens bezuinigt, het hoogste per-

centage dat ooit is vastgesteld. En: in alle inkomensgroepen, van laag tot hoog. Zestig procent van de bezuinigers zit in de laatste bezuinigingsfase en koopt bepaalde producten niet meer. De meest genoemde bezuinigingsposten zijn luxeartikelen, uit (eten) gaan, vakantie en abonnementen.

Strategieën Het Nibud onderzocht ook welke bezuinigingsstrategieën worden gebruikt om

financieel het hoofd boven water te houden. De helft van de mensen die bezuinigen, hebben het gevoel dat ze niet méér kunnen bezuinigen dan ze al doen. Wel ziet het Nibud dat dertig procent van de huishoudens hun inkomsten en uitgaven niet bijhoudt en geen inzicht heeft in waar het geld blijft. Het advies aan bezuinigers is dan ook om eerst een begroting te maken. Zo wordt inzichtelijk op welke ­posten ze het beste kunnen bezuinigen.

De top 5: Kopen is geweldig, betalen is een stuk minder aantrekkelijk. Professor doctor Fred van Raaij over de psychologie van de economie. Je richt je smartphone op een product en de koop is gesloten. Je loopt met ­ je winkelwagen langs een scanapparaat en alle boodschappen worden automatisch afgeschreven. Het is nabije toekomstmuziek. ‘Mensen vinden kopen geweldig, maar betalen wekt weerstand’, zegt Fred van Raaij, hoogleraar economische psychologie. ‘Hoe onzichtbaarder de betaalmethode – creditcard, pinnen – hoe groter het gevaar meer te kopen dan je je kunt veroorloven. Bovendien: veel mensen beschouwen hun kredietlimiet als een legitimatie om rood te staan. Ze redeneren: ‘Het mag van de bank’. Ze beseffen niet dat ze dan een hoge rente betalen. Banken zouden dit veel duidelijker moeten uitleggen.’

Uitstellen Ook heel menselijk én een groot gevaar: het uitstelgedrag. Het kan tot flinke financiële problemen leiden. De zorgverzekering staat op nummer één van te laat betaalde rekeningen, blijkt uit Zo betaalt Nederland (ZBN) 2013. Van Raaij: ‘Dat verbaast me niets. Vroeger werd de zorg-

16

premie maandelijks ingehouden op je salaris. Nu moet je dat zelf in de gaten houden. Velen stellen het uit, maar ver­ geten het of raken de rekening kwijt. Uitstelgedrag zie je ook sterk bij online shoppen. De oplossing voor bedrijven is om alleen te leveren na betaling. Ook ­korting geven bij eerder betalen of een betaalregeling aanbieden helpt al.’ Financiële opvoeding kan helpen om later beter met geld om te gaan, weet Van Raaij. En de overheid? Kan die betaal­ gedrag beïnvloeden? ‘Voorlichtingscampagnes hebben nauwelijks zin. Mensen vermijden informatie die hen confronteert met hun tekortkoming.’

Kop in ’t zand Ook uit het onderzoek van ZBN: mensen die hun inkomsten en uitgaven bijhouden, kunnen beter rondkomen. Van Raaij: ‘Klopt, zo zie je wat je overhoudt na aftrek van de vaste lasten. Heel nuttig, juist voor diegenen die krap zitten. Maar het is ook weer een confrontatie met wat ze níet ­hebben. Velen steken daarom hun kop in ’t zand en geven toch meer uit dan ze

48%

54%

geeft minder uit aan vakanties

gaat minder vaak uit eten

Fred van Raaij: ’Mensen vermijden informatie over hun tekortkomingen’ ­ ebben. Professionele hulp en begeleiding h kunnen helpen, hoewel tegen impulsief koopgedrag of -verslaving helaas weinig kruid is gewassen.’ Wat hem brengt op de recente uitspraken van onze premier. Zijn devies: durf meer te besteden! Van Raaij: ‘Het consumentenvertrouwen – gebaseerd op maandelijkse enquêtes van het CBS – staat erg laag. Dat kan zeker een stimulans gebruiken. Maar dan moet je natuurlijk wel geld hébben om iets te kopen…’ Er is zeker reden voor voorzichtig optimisme, vindt hij. ‘De onlangs gesloten akkoorden door de sociale partners geven vertrouwen. Blijkbaar kunnen we er met elkaar uitkomen. Dit zou zomaar een positief effect op het consumenten­ vertrouwen kunnen hebben.’ CreditMind

55%

koopt minder of goedkope kleding

52% gaat minder vaak uit

62% van alle mensen (ook de nietbezuinigers) koopt dezelfde producten, maar let meer op aanbiedingen

juni 2013

17

Top 10 rekeningen te laat betaald: Welke rekening(en) heeft u in de afgelopen 12 maanden wel eens te laat betaald?

Zorgverzekering

Consument laat rekening zorgverzekeraar het vaakst links liggen

Geen zorgen om de zorgnota

‘Mensen nemen een abonnement omdat ze het leuk vinden. Bevalt het niet, dan is de opzegtermijn een maand en kunnen ze er van af. Ik constateer geen stijging van het aantal mensen dat hun rekening te laat of niet betaalt. Natuurlijk kennen we goede en minder goed betalende klanten, maar er bestaat geen zwarte lijst. Wel laten we in sommige gevallen mensen vooruit betalen, zodat het risico voor ons

(Tand)arts

‘Vrouwen betalen ­gedisciplineerder dan mannen en jongeren’

Abonnementen/ contributies Postorderbedrijven

De rekening van de zorgverzekeraar, de tandartsnota of die van een sportvereniging of tijdschrift: ze worden volgens Zo betaalt Nederland 2013 het vaakst te laat betaald. Een rondje langs de velden.

afneemt. Of we stoppen met verzenden.’ Hoe zit het met de betalingsdiscipline van de doelgroepen van Sanoma? Harry: ‘Vrouwen betalen gedisciplineerder dan mannen en jongeren. Geen verschillen om wakker van te liggen. Wel verandert de betaalwijze: tachtig procent is auto­ matische incasso, de papieren acceptgiro maakt steeds vaker plaats voor digitale facturen.’

Energie

(Gemeentelijke) belastingen

De slechtst betaalde rekening volgens Zo betaalt Nederland 2013: die van de zorgverzekeraar. 26 procent van de Nederlanders laat die wel eens te lang liggen. Geen verrassing, zegt Jurgen Winkel, manager Debiteuren bij zorgverzekeraar Menzis. Volgens Winkel heeft het niet betalen van die rekening op korte termijn minder impact dan bijvoorbeeld de energienota of telefoonrekening. Winkel: ‘Je krijgt altijd hulp in het ziekenhuis als je dat nodig hebt. Klanten blijven verzekerd, ook al betalen ze hun zorgverzekering zes maanden niet. Via loonbeslag wordt de nominale premie later geïnd. Het gevolg op langere termijn is wel dat iemand dan minder salaris ontvangt en de geldproblemen mogelijk toenemen.’ Winkel constateert een verandering: van de rekening niet willen betalen naar niet kunnen betalen. En dat vraagt volgens hem een andere, meer proactieve houding van schuldeisers. ‘Mensen komen in de problemen als ze bijvoorbeeld ineens 350 euro eigen risico moeten betalen. Belangrijk dat we dan zo vroeg mogelijk in het schuldtraject de financiële positie

18

van iemand in kaart brengen. Dan kunnen we een afbetalingsregeling treffen of schuldhulpverlening inschakelen. Zo voorkomen we dat iemand dieper in de penarie raakt en daar misschien wel twintig jaar niet meer uitkomt.’’ Winkel vindt dat partijen hun commerciële belangen soms moeten laten varen. ‘Niet met z’n allen achter iemand met schulden aanhollen. Bekijk per situatie het totaal van de schulden en maak gezamenlijk goede afspraken. Je moet niet altijd het onderste uit de kan willen halen. Schulden helpen ons als samenleving niet verder. Gezamenlijk moeten we voorkomen dat mensen in de problemen raken. Met andere woorden: maatschappelijk verantwoord ondernemen.’

Gat in de mond Bij 22 procent van de Nederlanders blijft de rekening voor de tandarts wel eens liggen, een flinke stijging ten opzichte van een jaar eerder (dertien procent). Arianne Monster, administratief medewerker bij Implantologie Spijkenisse, merkt niet dat er ‘slechter’ betaald wordt. Wel constateert

ze dat steeds meer mensen de halfjaarlijkse controle aan zich voorbij laten gaan. De reden? ‘De verzekering vergoedt de controle niet meer’, aldus Monster. ‘Zo’n bezoek kost twintig euro. Als er iets niet in orde is, komen er onvoorziene behandelingskosten bij. Mensen houden liever de hand op de knip.’ In de praktijk in Spijkenisse komen patiënten voor een implantaat als vervanger van een of meerdere kwijtgeraakte tanden. Alleen als het hele gebit aan vervanging toe is, dekt de zorgverzekeraar de kosten volledig, zegt Arianne. ‘Verzekeraars doen moeilijker over het vergoeden van een behandeling dan in het verleden. Ze vragen steeds meer informatie, zoals een gebitsafdruk. De patiënt is de dupe, want de wachttijd neemt toe. En vaak moet die nog een eigen bijdrage van 250 euro en het eigen risico van 350 euro betalen. Als mensen een of meerdere implantaten nodig hebben, draaien ze zelf op voor de kosten. Zo’n behandeling kost 800 tot 1.100 euro. Mijn ervaring: mensen lopen liever met een gat in hun mond rond.’ CreditMind

Royeren Huur of hypotheek

Mobiele telefoon Legenda Water

Aflossing lening

Donald Duck Zo betaalt Nederland 2013 laat zien dat twintig procent van de Nederlanders een abonnement op een tijdschrift of de contributie van een sportvereniging wel eens te laat overmaakt. Harry de Nijs werkt als manager Billing & Creditmanagement bij juni 2013

Nieuw sinds 2013!

Sanoma, uitgever van bijvoorbeeld Donald Duck, Libelle en AutoWeek. Als eindverantwoordelijke voor het debiteurenbeleid onderschrijft hij de resultaten van het onderzoek niet. ‘Het gaat in onze branche om kleine bedragen: gemiddeld veertig euro per half jaar’, weet Harry.

Vinnie de Wilde, penningmeester van TweeVV volleybalclub uit Ede, onderschrijft het nut van automatische incasso van contributiegelden. De Wilde: ‘Vijf tot zes jaar geleden hadden wij veel last van wanbetalers. Daarop besloten we met automatische incasso te werken. Nu is het aantal mensen dat de rekening niet betaalt sterk verminderd. Toch is dit helaas nog steeds geen waterdichte methode, omdat leden een rekening kunnen storneren. Van de tweehonderd leden, zijn er op dit moment twee die geen contributie betaald hebben. In zo’n geval mailen we het lid een betalingsherinnering. Als hier geen reactie op komt, sturen we de rekening naar het huisadres. Daarbij laten we meteen weten dat het mogelijk is om het bedrag in termijnen te betalen. Levert dit geen actie op, dan dreigen we met een incassobureau. De laatste stap is dat een lid geroyeerd wordt, maar dat proberen we zoveel mogelijk te vermijden. In totaal lopen we nu zo’n vijfhonderd euro mis. Als club komen we daardoor gelukkig niet in de problemen.’

19

Zekerheid voor schuldeiser is extra belastend voor werkgevers

Loonbeslag steeds populairder

Het loonbeslag was al met afstand de meest gebruikte vorm van beslag en het wordt met de dag populairder. Maar die trend brengt de nodige risico’s met zich mee. Op het gebied van loonbeslag en bankbeslag zijn twee opvallende ontwikkelingen gaande: er worden meer beslagen op uitkeringen gelegd, en er is een sterke toename van schuldenaren die tot de economische middenklasse behoren.

20

‘Het eerste is een bekend verschijnsel in tijden van crisis’, zegt GGN-gerechts­ deurwaarder Jan de Swart. ‘Je merkt heel duidelijk dat meer werkende mensen hun baan verliezen en in de uitkering terechtkomen. Dan zie je dat de lasten, zoals de

hypotheek, hen boven het hoofd groeien. Dus nemen beslagen op uitkeringen toe.’ De tweede groep is relatief nieuw voor deurwaarders – althans, niet nieuw, maar de mate waarin ze in beeld komen bij schuldeisers is opvallend. ‘Als de economie goed draait, zoals in de voorbije decennia, zien wij die middenklasse lang niet zoveel als nu. Vaak raakt één partner werkloos, waardoor een gezin in financiële problemen komt. Echtscheidingen zijn ook nog altijd een belangrijke oorzaak, omdat je met hetzelfde inkomen opeens twee huishoudens draaiende moet houden. Er is een behoorlijke stijging van hypotheekachterstanden. We krijgen dan ook veel opdrachten van hypotheekverstrekkers.’

Liever beslag Het loonbeslag, legt De Swart uit, is onder deurwaarders veruit het meestgebruikte middel om een door de rechter gewezen vonnis op de schuldenaar te verhalen. ‘Loon is de meest directe geldbron. Als ik CreditMind

beslag leg op een huis of een auto, dan heb ik de vordering nog niet geïncasseerd. Het is dan vooral een drukmiddel om alsnog te betalen. Gebeurt dat niet, dan moet je nog maar hopen dat de verkoop van een huis of auto genoeg geld genereert om de vordering te kunnen voldoen.’ Het loonbeslag werkt als volgt: wanneer een rechter een voor de schuldeiser positief vonnis wijst, betekent de deurwaarder dat vonnis aan de debiteur: hij overhandigt hem de officiële stukken. Die heeft wettelijk een termijn van twee dagen om vrijwillig te betalen. Gebeurt dat niet, dan informeert de deurwaarder bij UWVpolisadministratie (een database met alle inkomens van Nederlanders) naar een dienstverband of uitkering. De gerechtsdeurwaarder vraagt vervolgens de gegevens op bij de werkgever (of uitkerings­instantie), die bij wet verplicht is daarop te antwoorden. De deurwaarder is verantwoordelijk voor het berekenen van de beslagvrije voet; het bedrag dat mensen minimaal moeten overhouden om niet onder het bestaansminimum te zakken. Op het salaris (of de uitkering)

dat boven die grens komt, wordt beslag gelegd: dat moet de werkgever (of uitkeringsinstantie) rechtstreeks naar de deurwaarder overmaken. ‘Normaal is zo’n zeventig tot tachtig procent van alle beslagen een loonbeslag’, zegt De Swart. ‘Dat neemt in de huidige tijd toe, met name door hypotheekachterstanden. Vroeger grepen banken sneller naar een executieverkoop van een woning. In de huidige economische situatie betekent dat meestal: een restschuld. De laatste twee jaar zien wij dat banken liever beslag leggen op het loon. Dan betekenen wij de hypotheekakte in plaats van een vonnis. Die heeft dezelfde rechtskracht.’

Dat hakt erin Grote bedrijven gaan volgens de gerechtsdeurwaarder professioneel met loonbeslagen om, kleinere werkgevers ervaren het nog wel eens als een extra administratieve belasting. ‘Heel soms weigert een werkgever mee te werken en kun je, na een procedure tegen die werkgever, de schuld op hem verhalen. Dat is gelukkig vrij zeldzaam.’ }

Cursus volgen? Speciaal voor medewerkers die te maken hebben met het afhan­ delen van derdenbeslagen, heeft GGN Academy een cursus ontwik­ keld, genaamd ‘Loonbeslag en beslagvrijevoet in de praktijk’. In één dag wordt u bijgespijkerd over de beslagvrije voet, recente wetgeving en bijzondere situaties. Meer weten? Ga naar www.ggn.nl/academy

Budgetcoaching Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) krijgt steeds vaker verzoeken van werkgevers voor hulp aan werkne­ mers. Marion Weijers, budgetcoach bij Nibud: ‘Vroeger werd vaak gevraagd: “Er is loonbeslag gelegd bij een werknemer, waar stuur ik hem nu naartoe voor hulp?” Tegenwoordig vragen ze vaker pre­ ventief hulp, bijvoorbeeld na een scheiding: “Kunnen jullie helpen voorkomen dat een probleem uit de hand loopt?” Het Nibud-onderzoek Schulden op de Werkvloer uit 2012 wees uit dat 79 procent van de organisaties iets merkt van werknemers met financiële problemen. Het Nibud komt tegemoet aan de groei­ ende vraag door de budgetcoaching in de loop van dit jaar uit te juni 2013

breiden. Weijers: ‘Werkgevers kunnen ons voor hun werknemers inhuren. Wij gaan dan een gesprek met hen aan, waarin we een overzicht maken van inkomsten, uitgaven en schulden, en advi­ seren hoe ze hun financiële problemen kunnen aanpakken. Wij wijzen niemand terecht, we motiveren. Soms is dat al genoeg. Mensen zeggen: “Fijn dat ik met iemand kon sparren. Nu ik inzicht heb, weet ik wat ik moet doen om het verder zelf op te lossen.” Als het probleem complexer is, begeleiden we mensen op maat verder, of helpen ze met de aanmelding naar de reguliere schuldhulpverlening.’

21

cijfers & zo De jaarcijfers van GGN over boekjaar 2012. Het complete jaarverslag vindt u op www.ggn.nl/jaarcijfers

Nibud-onderzoek

97.200.000

In 2012 deed het Nibud onderzoek naar de gevolgen van financiële problemen op de werkvloer voor werkgevers. De resultaten versche­nen in de publicatie Schuldhulp­verlening in bedrijf, dat is terug te vinden op nibud.nl. Hieronder twee uitkomsten uit dat onderzoek.

Het bruto omzetresultaat van GGN kwam in 2012 uit op 97,2 miljoen euro. Dat is 2,9% lager dan 2011. De nettowinst bleef met 3,8 miljoen gelijk aan 2012.

Komt er wel eens loonbeslag voor binnen uw organisatie? Af en toe

50%

Vaak

25%

Nooit

13%

Zelden

12%

18.987

(steekproef onder 547 personen)

In 2012 trof GGN gemiddeld 18.987 betalings­ regelingen per maand. 16% meer dan in 2011.

Welke gevolgen van finan­ciële problemen van werknemers ­kosten het meeste tijd en energie? - Loonbeslag

67%

- Ziekteverzuim

48%

- Vraag om voorschot op salaris

17%

- Concentratieproblemen 16% -W  erknemer is stressgevoelig

15%

-F  raude of diefstal door personeel

12%

- Anders

10%

-V  raag om voorschot op vakantiegeld of eindejaarsuitkering

9%

-W  erknemer belt met schuldeisers, deurwaarders

8%

-V  erzoek om lening (personeelsfonds)

5%

(steekproef onder 423 personen) (maximaal 3 antwoorden)

22

Het Nibud waarschuwt dat de toename van beslagen op de lonen van werknemers een risico vormt voor bedrijven. Mee eens? De Swart: ‘Zeker. Stel je voor dat je 2.000 euro netto verdient, en daarvan krijg je nu nog maar 1.300 euro. Dat hakt erin, zeker als je een hypotheek, hoge huur of schoolgaande kinderen hebt. Je krijgt stress en bent minder productief. Het ziekteverzuim neemt waarschijnlijk toe. Er zijn ook beroepen, zoals bij de politie, defensie of een ICT-bedrijf, waar mensen misschien zelfs gevoelig kunnen worden voor chantage. Dat zijn natuurlijk uitzonderingen, maar het is niet onmogelijk.’ Volgens het Nibud schat de helft van de werkgevers de afname van productiviteit in op minimaal twintig procent. Het aantal ziektegerelateerde verzuimdagen wordt door de helft van de werkgevers op meer dan negen dagen per jaar geschat, een kwart zelfs op meer dan veertien dagen per jaar. Werkgevers kunnen over het algemeen

600.000

niet heel veel doen om een loonbeslag te voorkomen. Wel kunnen ze werknemers verwijzen naar een vertrouwenspersoon in het bedrijf om te praten over zijn financiële problemen. Het is ook aan te raden het loonbeslag niet alleen te verwerken, maar ook zelf te controleren of de beslagvrije voet correct is berekend. De Swart vult aan: ‘Als het om een bescheiden vordering gaat, kan een werkgever het bedrag voorschieten, eventueel alvast uit een bonus of vakantiegeld. Soms is dat een manier om het probleem voor een werknemer te verlichten. Maar de werkgever neemt dan wel het risico dat de werknemer weggaat en hem met de schuld achterlaat.’

GGN bracht in 2012 bijna 600.000 exploten uit. Een exploot is een officieel document dat door de deur­ waarder wordt afgegeven, bijvoorbeeld een dag­ vaarding of loonbeslag.

11,5

Jan de Swart is gerechtsdeurwaarder bij GGN in Den Haag en bestuurslid van de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG). Hij is ook gastdocent aan de Hogeschool Utrecht voor de deurwaardersopleiding, waar hij beslag- en executierecht doceert. CreditMind

De instroom van het aantal vorderingen nam in 2012 met 11,5 procent toe in vergelijking met 2011. Het aantal dagvaardingen nam daarentegen fors af. Dit komt doordat opdrachtgevers sneller de hulp inschakelen van een professionele partij. Daarnaast heeft ook de verhoging van de griffiekosten zijn invloed.

juni 2013

4,4

mln

3x De database van GGN bevat de betaalhistorie van 4,4 miljoen debiteuren. In 2012 verwerkte GGN meer dan 1,1 miljoen dossiers van uiteenlopende opdrachtgevers.

In 2012 had 8% van de debiteuren meer dan 3 zaken lopen bij GGN.

23

Zo betaalt Anita Witzier KRO-presentatrice Anita Witzier is gul, maar ook verstandig…

Hoe ga jij met geld om? ‘Ik ben in ieder geval geen krent, in­tegen­deel. Mijn partner verwijt me wel eens dat ik veel te gul ben. Ik betaal bij­ voorbeeld graag voor vriendinnen die er finan­cieel minder goed voor staan dan ik. Toch ben ik ook wel spaar­ zaam. Dat is ook wat ik van huis uit heb meegekregen: zorg dat je altijd iets achter de hand hebt.’  

Hoeveel geld geef je aan goede doelen? ‘Ik ben ambassadeur van het Reumafonds en van de Stichting

Hulphond ­Nederland en presenteer ook regelmatig een gala voor een goed doel of iets dergelijks. Als je dat allemaal zou gaan ‘berekenen’, zit je zo aan een kleine ton per jaar. Nog niet meegerekend wat ik uitgeef aan veilingen, loterijen, donaties en collec­ tes aan de deur.’  Betaal je wel eens te laat? ‘Jazeker. Nooit uit onwil, wel uit complete des­ interesse in financiële ­zaken. Ik vergeet ook heel vaak te ­declareren. Hoera, ik ben niet perfect!’

Heb je wel eens een deurwaarder aan de deur gehad? ‘Ja, maar niet voor mijzelf. Was iets

met een restantje studieschuld van mijn toenmalige partner. Ik geneerde me natuurlijk een ongeluk en nam meteen wraak: belde hem met de ­mededeling dat de tv, videorecorder (ja, lang geleden) et cetera en alle huisraad in beslag was genomen. Haha!’    Van welke aankoop heb

je spijt? ‘Van diverse kleding­ stukken. Echt: what was I thinking!? Een gifgroene jas, waarmee ik dus echt niet over straat kan. Een werkelijk belachelijke muts. Veel te grote laarzen. Een jurk waarin ik me niet kan bewegen. Nou ja, te veel om op te noemen.’