BIJZONDERE BEHANDELINGEN
Behandelingen in HET BUITEN
LAND Discutabel, gevaarlijk of juist een fantastische oplossing?
Zwanger worden of blijven lijkt voor iedereen zo eenvoudig, maar de waarheid ziet er voor velen heel anders uit. Soms kom je nooit achter de reden waarom je niet zwanger kunt worden. Andere stellen weten exact wat het probleem is, maar hierbij is dit probleem niet altijd (eenvoudig) op te lossen. Het merendeel van deze koppels kiest uiteindelijk voor medische behandelingen en vertrouwt op de kennis van medici. Helaas blijkt de expertise en flexibiliteit in Nederland niet altijd afdoende te zijn, waardoor veel mensen over de grenzen heen kijken.
N
ederland is een erg behoudend land op het gebied
andere klinieken soms zeer dure behandelmethodes aanra-
van de behandeling van onvruchtbaarheid. Medici kij-
den, waarvan het nut niet altijd duidelijk is.
ken met grote scepsis naar nieuwe behandelingen in
In dit artikel ga ik in op een aantal behandelingen die in het buitenland worden toegepast. Ook kun je hier lezen over ervaringen van lotgenoten. Tijdens het schrijven van dit artikel was er slechts één lotgenoot bevallen, de rest zat nog midden in de behandelingen. Maar inmiddels zijn we allemaal goed zwanger.
SCSA Er zijn steeds meer aanwijzingen dat het zaad van de man
"Gedurende onze lange zoektocht naar een oplossing voor onverklaarbare onvruchtbaarheid en herhaalde miskramen, zijn wij niet erg enthousiast over de behoudende houding van Nederlandse artsen."
een rol speelt bij onvruchtbaarheid of miskramen. Ondanks het feit dat het aantal zaadcellen en de beweeglijkheid goed
klinieken is IMSI niet heel erg duur, tot maximaal 200 euro. In
zijn, kan het zaad volgens een aantal artsen DNA-afwijkingen
Düsseldorf is de techniek helaas wel duur en kunnen de kos-
hebben. De SCSA-test kan DNA-fragmentatie in het zaad
ten oplopen tot ruim 900 euro. In combinatie met het feit dat
opsporen.
er nog weinig bewijs is dat IMSI de kansen op een zwangerschap verhoogt, zijn er ziekenhuizen die de methode alleen op
Volgens de test heb je uitstekend tot goed zaad bij minder dan
aanvraag inzetten en IMSI niet proactief adviseren.
het buitenland. Soms is dat terecht, maar deze nieuwe behan-
Gedurende onze lange zoektocht naar een oplossing voor
15 procent DNA-afwijkingen. Bij 15 tot 25 procent is het goed
delingen kunnen er wel voor kunnen zorgen dat jij zwanger
onverklaarbare onvruchtbaarheid en herhaalde miskramen,
tot redelijk. Boven de 25 procent wordt ICSI aangeraden. Kom
Een alternatief voor IMSI is PICSI. Met deze relatief goedkope
kunt worden of blijven. In Nederland willen artsen onomstote-
zijn wij niet erg enthousiast over de behoudende houding
je boven de 30 procent uit, dan heb je volgens deze test een
methode kunnen onrijpe zaadcellen eruit worden gefilterd.
lijk bewijs hebben dat behandelingen veilig en ook nuttig zijn.
van Nederlandse artsen. Ook hun kennis bleek nog wel eens
probleem en is het erg lastig om zwanger te kunnen worden.
De kosten in het buitenland liggen gemiddeld tussen de 50 en
Toch is het vaak onmogelijk om dit bewijs te krijgen.
achterhaald te zijn. Onder andere hierdoor voelden we ons
100 euro.
genoodzaakt over de grenzen heen te kijken. Gelukkig leven
Het bedrijf dat al 25 jaar een patent heeft op deze test geeft
Een goed voorbeeld is assisted hatching. Soms blijkt de em-
we in een tijd waarin je via Google al snel op het spoor van an-
aan dat er veel onderzoeken zijn gedaan en dat de test
Immuunafwijkingen
bryo een te harde schil te hebben, waardoor deze niet innes-
dere behandelingen kunt komen. Ook hebben we voldoende
betrouwbaar is. Het geeft een goed beeld van de gezond-
Op het moment dat je in Nederland met herhaalde miskramen
telt. In het buitenland maken ze met een laser een gaatje in
kunnen lezen over de ervaringen van lotgenoten. Tijdens deze
heid van het zaad. Wereldwijd zijn hierover echter zeer veel
te maken krijgt, kun je een aantal testen voor immuunafwijkin-
deze schil, waardoor het probleem is opgelost. Deze methode
zoektocht zijn we in aanraking gekomen met twee fantasti-
bedenkingen. Sterker nog, het aantal kinderen dat wordt
gen doen. Deze testen zijn – vergeleken met het buitenland
is allicht geen redmiddel voor stellen die al eens zwanger zijn
sche artsen, die elk op hun gebied enorm veel expertise heb-
geboren met DNA-afwijkingen volgens de SCSA-test is nog vrij
– erg summier. Bij een immuunafwijking kan je lichaam het
geweest of al een kind hebben. Het is slechts voor een kleine
ben. En wat we vooral erg verrassend vonden: artsen die met
groot. Daarnaast is het ook zo dat je zeer slechte zaadresul-
vruchtje afstoten, waardoor je dus een miskraam kunt krijgen.
groep nuttig. Desondanks bieden artsen in het buitenland
je meedenken over mogelijke problemen, je niet willen op-
taten kunt hebben en drie maanden later weer in de veilige
Maar misschien kunnen immuunafwijkingen er ook voor
deze methode standaard aan bij mensen die moeilijk zwanger
geven en op de hoogte zijn van weer nieuwe behandelingen.
zone terecht kunt komen. Het is dus nog niet duidelijk welke
zorgen dat het vruchtje niet eens de kans krijgt om zich in te
worden onder het mom ‘baat het niet, dan schaadt het niet’.
Want ondanks het feit dat de Nederlandse medici stil lijken te
meerwaarde deze (en andere vergelijkbare) testen bieden.
nestelen.
Het gevolg hiervan is dat er geen evidence based onderzoek
staan in de tijd, gebeurt er wel veel in het buitenland.
IMSI
Het aantal immuunafwijkingen dat bestaat, is te groot om in
kan plaatsvinden, waardoor deze methode in de komende tien jaar niet in Nederland aangeboden zal worden. Sterker
Na zes IUI-behandelingen, vijf miskramen en twaalf verse
Wanneer er vermoedens zijn dat de kwaliteit van het zaad een
dit artikel te omschrijven. De meeste vrouwen zullen in het
nog, ik weet dat er artsen zijn die hun patiënten waarschuwen
IVF-pogingen ben ik deze artsen erg dankbaar. Ze hebben ons
rol speelt bij de onvruchtbaarheid, kan IMSI worden geadvi-
dagelijkse leven ook niets voelen van een immuunafwijking.
omdat de gevolgen van assisted hatching nog niet bekend
nooit opgegeven. Ook heb ik veel contact gehad met lotgeno-
seerd.
Sommige vrouwen kunnen wel bepaalde klachten hebben, zo-
zijn. De reactie van mijn Belgische arts hierop was: “als ze zich
ten. Iedereen wist wel weer iets anders over een behandeling.
zorgen maken over assisted hatching, moeten ze zich nog
We hebben al deze kennis met elkaar gedeeld en veel hiervan
Bij ICSI worden de zaadcellen geselecteerd op basis van een
veel grotere zorgen maken over ICSI, aangezien deze laatste
is ook op de Freya-site gepubliceerd. Het gevolg hiervan is dat
aantal zichtbare kenmerken. Hierbij kunnen de spermacellen
Wil je meer weten over immuunafwijkingen? Dan is het boek
methode veel ingrijpender is”.
ik tijdens het schrijven van dit artikel in het laatste trimester
tweehonderd keer worden vergroot. Bij IMSI wordt het zaad
‘Is Your Body Baby-Friendly?’ van dr. Alan Beer een grote
van mijn zwangerschap ben gekomen. Helaas zijn een aantal
tot wel 6.500 keer vergroot. Hierdoor is de vorm van de zaad-
aanrader. Alan Beer is een arts die zich tientallen jaren heeft
Uit dit voorbeeld blijkt hoe lastig het is om wetenschappelijk
lotgenoten nog steeds niet zwanger. Toch is een aantal men-
cel beter zichtbaar en kan een nauwkeurigere keuze worden
ingezet voor onvruchtbaarheidproblematiek. Inmiddels leeft
bewijs te krijgen dat een behandelmethode patiënten kan
sen dat in Nederland na zeer veel behandelingen was opgege-
gemaakt uit de zaadcellen.
hij niet meer, maar zijn onderzoeken en mogelijke behandelin-
helpen. Meestal geldt dat het een specifieke groep mensen
ven wel zwanger of inmiddels bevallen dankzij behandelingen
kan helpen. In het buitenland beseffen ze dat en dus bieden
in het buitenland. Het kan toeval zijn dat bepaalde behandelin-
Het is overigens niet zo dat deze techniek vanzelfsprekend
een commerciële kliniek waar je je bloed naartoe kunt sturen
ze deze methodes aan. Waarbij sommige ziekenhuizen/kli-
gen bij ons zijn aangeslagen, maar als je zo’n enorm lange weg
is bij een hoge score op de SCSA-test. Een DNA-afwijking bij
en waar ze voor veel geld zeer uitgebreide testen uitvoeren.
nieken ook het kostenaspect in de gaten houden. Zolang een
achter de rug hebt, dan geloof je niet meer in toeval.
zaadcellen is namelijk niet met het oog op te sporen en dus
Naast de bloedtesten moet je ook betalen voor het advies dat
biedt IMSI hier geen oplossing voor. In sommige buitenlandse
je krijgt naar aanleiding van de resultaten.
methode niet duur is, bieden ze deze standaard aan. Terwijl 50 FREYA MAGAZINE 2011/5
als reumatische klachten, psoriasis en schildklierafwijkingen.
gen worden nu voortgezet door andere artsen. In Amerika is
2011/5 FREYA MAGAZINE 51
Prednison: een ervaringsverhaal Inmiddels is het ook mogelijk om dichter bij huis belangrijke testen te kunnen doen. Zo kan Sebastian Pfeiffer van Labor Benrath (Düsseldorf) de nodige testen doen. Het is nog steeds duur om deze testen uit te voeren, maar sommige verzekeraars vergoeden ze (zoals Univé). Gezien de grote verschillen is het onmogelijk een indicatie te geven. Ik heb zelf de meest uitgebreide testen gedaan, meer dan Pfeiffer aanraadt. Maar je kunt ook alleen de testen doen die hij adviseert. Pfeiffer is makkelijk te benaderen, zo reageert hij vrijwel elke dag op de mails die hij ontvangt, en spreekt erg goed Engels. Een andere mogelijkheid is Serum in Athene, waar ze nog verder zijn op het gebied van immuunafwijkingen.
Prednison Op het moment dat een bloedtest aantoont dat er immuunafwijkingen aanwezig (zouden kunnen) zijn, wordt dikwijls aangeraden om Prednison te gebruiken. Nu is het zo dat in Nederland vrijwel alle artsen je waarschuwen voor de gevaren van Prednison. In andere landen is het echter al sinds jaar en dag gebruikelijk om een lage dosis Prednison te slikken bij meerdere miskramen of bepaalde afwijkingen in het bloed. Prednison kan het immuunsysteem stilleggen, met als gevolg dat je lichaam niet bezig is om eigen of vreemd weefsel aan te vallen (zoals een vruchtje). Het nadeel is hiermee ook meteen duidelijk: je kunt infecties oplopen omdat je immuunsysteem niet volledig functioneert. Daarom is het van belang om bij het gebruik van Prednison regelmatig je bloed op bacteriële in-
In maart 2009 bleek ik zwanger te zijn. We waren dolgeluk-
kig, maar niet voor lang. Na acht weken zwangerschap bleek
dat ik een miskraam zou krijgen. In augustus was ik opnieuw zwanger, en ook nu ging het mis. In oktober ging het weder-
om fout. Er was iets niet in orde, dat was duidelijk. Maar wat? Omdat ik een erfelijke stollingsafwijking heb, kreeg ik bij de volgende zwangerschap aspirine en heparine, maar ook de vierde zwangerschap ging fout.
Ik was ten einde raad. Wat was er mis met mij? Ik liep een aantal ziekenhuizen af en kreeg steevast te horen dat ik
‘gewoon pech’ had. Na vier miskramen geloofde ik daar niet meer in, en las ik alles wat ik maar kon vinden over her-
haalde miskramen. Zo ook het boek van Dr. Alan Beer: ‘Is Your Body Baby-Friendly?’. Hij beschrijft de theorie dat sommige
vrouwen een te goed functionerend immuunsysteem hebben. Hierdoor wordt een gezond vruchtje, toch voor 50 procent
lichaamsvreemd weefsel, afgestoten. Als remedie adviseert
hij onder andere een lage dosering Prednison, om het overactieve immuunsysteem in de beginfase van de zwangerschap te temperen.
"In Nederland werd ik door gynaecologen voor gek verklaard toen ik om Prednison vroeg."
De hoeveelheid Prednison staat wel ter discussie. UZ Gent geeft bijvoorbeeld standaard 10 mg per dag. Pfeiffer varieert van 5 mg tot 20 mg per dag, afhankelijk van je bloeduitslagen. In Amerika en bij Serum in Athene geven ze soms tot 25 mg. Overigens is het ook zo dat Pfeiffer momenteel met een onderzoek bezig is over eiceldonatie. Hij raadt iedereen die bezig is met eiceldonatie een lage dosis van 5 mg aan, tenzij het bloed aantoont dat er een duidelijke immuunafwijking aanwezig is. Dan hoort de dosis te worden verhoogd. De theorie van Pfeiffer is dat een embryo dat is ontstaan met behulp van eiceldonatie altijd volledig vreemd weefsel is en de kans op afstoting groter is dan wanneer het embryo slechts voor 50 procent uit vreemd weefsel bestaat.
vruchtje chromosomaal onderzocht, en het bleek volkomen
"Intralipid bestaat al erg lang en kan zonder risico’s bij of voor een zwangerschap worden gebruikt. Het enige nadeel is dat sommige mensen een allergie kunnen hebben."
gezond. Mijn gynaecoloog was hier ook wel verbaasd over,
maar zag nog steeds geen aanleiding om van het protocol af
te wijken. Voor ons was het nu overduidelijk: er was niets mis met ons erfelijk materiaal, er was iets mis met mijn lijf dat gezonde vruchtjes afstootte.
Na ons grondig in het onderwerp te hebben verdiept en alle voor- en nadelen nog eens te hebben afgewogen, besloten
we om bij de volgende zwangerschap Prednison te slikken.
Ik raakte opnieuw zwanger en bleef het dit keer ook. Het was geen makkelijke zwangerschap, ons kindje werd te vroeg geboren, maar het is kerngezond. Ik geloof zeker niet dat
Prednison voor iedereen een wondermiddel is, maar ik ben
ervan overtuigd dat ik zonder Prednison nooit zwanger was
Intralipid bestaat al erg lang en kan zonder risico’s bij of voor
Suus
het door een arts worden toegediend. Pfeiffer van Labor
gebleven.
een zwangerschap worden gebruikt. Het enige nadeel is dat sommige mensen een allergie kunnen hebben. Daarom moet Benrath kan het middel voor een laag bedrag (30 euro) toedienen. Het gebruik bij IVF bevindt zich momenteel nog in een
Intralipid en IVIG
experimentele fase.
Eén van de immuunonderzoeken die in het buitenland wordt gedaan, is het testen van je Natural Killer Cells. De hypothese
IVIG
is dat als je deze teveel hebt in je baarmoeder, je baarmoeder
Ook deze behandeling staat flink ter discussie. Intraveneuze
niet geschikt is voor een goede innesteling van een vruchtje.
immunoglobulinen ofwel IVIG bestaat uit het toedienen van
De NK-cellen vallen het embryo aan zodra het is ingenes-
een mengsel van antistoffen. Dit is een product van duizenden
teld. Door een lage dosis Prednison tot de derde maand en
donoren, waardoor veel artsen het zien als een gevaarlijke
een maandelijks Intralipid- of IVIG-infuus verlaagt het aantal
methode, het product kan antistoffen bevatten van donoren
NK-cellen en worden ze ook minder actief, zodat de kans op
die positief zijn getest op HIV of Aids. Nu zijn er in het buiten-
In Nederland werd ik door gynaecologen voor gek verklaard
een (vroege) miskraam flink wordt verkleind (deze tekst is te
land al veel IVIG-behandelingen geweest en is er nooit iemand
toen ik om Prednison vroeg. Het zou uiterst riskant zijn,
danken aan Suus).
positief getest op deze ziekten.
literatuur kon ik daar echter geen spatje bewijs voor vinden.
Intralipid
Een nadeel van IVIG is dat het medicijn erg duur is. Professor
Bovendien las ik dat het in de landen om ons heen wel werd
Intralipid is een sojaproduct dat ook wel wordt gebruikt om
Noens van UZ Gent kan het medicijn echter gratis aanbieden
gegeven aan vrouwen zoals ik, en dat de resultaten bemoedi-
zwakke mensen bij te voeden. Het wordt via een infuus in de
en hoeft alleen te worden betaald voor het toedienen van het
gend waren.
bloedbaan ingebracht. De vruchtbaarheidskliniek Care Fertility
infuus (kosten ongeveer 270 euro). Het infuus duurt ongeveer
heeft een onderzoek naar Intralipid uitgevoerd. Hierbij moet
een uur en kan allergische reacties veroorzaken, naast hoofd-
Ik maakte een afspraak met Prof.Dr. De Sutter in UZ Gent.
worden vermeld dat het geen officieel wetenschappelijk
pijn. Noens heeft aangegeven zelden patiënten te hebben
Eindelijk trof ik een arts die mij zag als een individu met een
onderzoek is geweest.
gehad die inderdaad last kregen van hoofdpijn.
blemen als oorzaak niet uit en zag in een lage dosering Pred-
Aan het onderzoek van Care Fertility deden bijna honderd
Ook deze behandeling bevindt zich momenteel nog in een ex-
nison een mogelijke oplossing. Ik was inmiddels opnieuw
vrouwen mee die gemiddeld zes mislukte IVF-behandelingen
perimentele fase. Noens is niet de enige die positieve ervarin-
hebben ondergaan. Van hen kregen vijftig vrouwen een infuus
gen heeft met de behandeling, ook Serum in Athene gebruikt
opnieuw misgaan, dan zou ze me helpen.
met het drankje Intralipid en 46 vrouwen niet. Van de vrou-
de behandeling. Pfeiffer is echter geen voorstander van IVIG.
fecties te monitoren. Dit zijn erg simpele testen die je huisarts kan uitvoeren.
En het ging weer mis, voor de vijfde keer. Dit keer werd het
en de kans op een mismaakt kind werd groot geacht. In de
uitzonderlijk vruchtbaarheidsprobleem. Ze sloot immuunprozwanger, dus voor Prednison was het te laat. Maar mocht het
wen die Intralipid kregen, raakte de helft zwanger en werden uiteindelijk 23 baby’s geboren. Bij de vrouwen die een gewone IVF-behandeling ondergingen, was dat slechts 9 procent.
52 FREYA MAGAZINE 2011/5
2011/5 FREYA MAGAZINE 53
Pipelle: een ervaringsverhaal
Hidden C: een ervaringsverhaal
In maart 2009 begint ons avontuur voor een tweede kindje.
Na acht mislukte verse ICSI-pogingen, negen transfers met
We willen, eigenlijk tegen beter weten in, het toch eerst even
"En of het de Pipelle, assisted hatching of puur geluk was? We zullen het nooit weten, maar feit blijft wel dat na zeven mislukte pogingen in Nederland het in UZ Gent de eerste keer raak was."
via de natuurlijke weg proberen. Na een half jaar van proberen bereiken we helaas niet het gewenste resultaat.
Uit de IVF-poging waaruit onze zoon in 2008 is geboren, had-
den we nog tien cryo's over. Het ontdooien verliep iedere keer perfect en de embryo’s waren steeds uitstekend van kwaliteit. Helaas, ook hier bleef het gewenste resultaat uit. In juli 2010 startten we een nieuwe IVF-poging met als resultaat zeven
zeer goede embryo’s. Nadat ook al deze pogingen niet waren
gelukt, had het voor ons geen zin meer om met hetzelfde protocol verder te gaan. Wat heb je aan al die prachtige embryo's als ze niet blijven zitten? Er moest wat veranderen! Iets wat
in de Nederlandse ziekenhuizen niet zou gebeuren, door het steeds maar weer vast blijven houden aan protocollen door de artsen.
Tussen de behandelingen door had ik tijdens een vakantie in Israël al een keer een second opinion gevraagd bij een IVF-
kliniek in Tel Aviv. Hier vertelden ze ons over een goede, pijnloze en goedkope behandeling waar positieve resultaten mee worden geboekt: het laten uitvoeren van een pipelle (ofwel een baarmoederbiopt) op de 21ste dag voorafgaand aan de
cyclus waarin wordt teruggeplaatst. Met een katheter halen ze een sliert baarmoederslijm weg. Dit ontlokt een ontste-
king, waardoor in een volgende cyclus het baarmoederslijm zich anders opbouwt en waardoor het mogelijk toegankelijker wordt voor een innesteling. Met deze studie in handen gingen we terug naar huis.
Israël was toch wel ver en we hadden al veel positieve verha-
len over Prof. Dr. de Sutter in UZ Gent gehoord. In een gesprek met De Sutter in december 2010 vertelden wij haar over deze
behandeling. Ze had er inderdaad al eens eerder van gehoord, maar het was nog niet iets wat ze in het UZ Gent standaard aanboden. Gelukkig ziet UZ Gent iedereen als individu en
houden ze niet stug vast aan protocollen. De Sutter gaf aan
dat als ik gebruik wilde maken van deze methode, ze er geen
problemen mee had. Wat een verademing is dat in UZ Gent; je voelt je weer een individu en geen nummer.
De Sutter was heel duidelijk: Ieder mens is anders en jij
zou er maar net baat bij hebben. Zolang een behandeling of medicatie niet schadelijk is, het geen hoge kosten met zich
meebrengt en De Sutter er enigszins het nut van inzag, was
het bespreekbaar. Alleen kon de Pipelle niet worden gecom-
54 FREYA MAGAZINE 2011/5
bineerd met Prednison, aangezien Prednison namelijk de
ontsteking onderdrukt die de Pipelle juist uitlokt. Na veel
wikken en wegen of het de Pipelle of Prednison zou worden, kozen we bij de volgende IVF voor het laten uitvoeren van een Pipelle.
Mei 2011 was het zover, de Pipelle werd op de 21e dag (pijnloos!) uitgevoerd en ik begon aan de medicatie voor de IVF.
Dit keer overigens ook voor de eerste keer een terugplaatsing met assisted hatching. En waar we eigenlijk niet meer op
hadden durven hopen, gebeurde: begin juli kregen we een positieve test en ik ben nog steeds goed zwanger. Na acht
terugplaatsingen ben ik dus eindelijk weer zwanger. Tijdens
de eerste echo vertelde De Sutter dat de Pipelle bij hun steeds vaker wordt uitgevoerd en dat de resultaten tot nu toe posi-
tief zijn. Zo positief, dat ik heb gehoord dat ze een grootschalig onderzoek zijn gestart naar deze methode.
En of het de Pipelle, assisted hatching of puur geluk was?
We zullen het nooit weten, maar feit blijft wel dat na zeven
mislukte pogingen in Nederland het in UZ Gent de eerste keer raak was. Viv
"Via via kwam ik op de site van Serum Athene: een biomedisch instituut gespecialiseerd in fertiliteitbehandelingen en de meest moeilijke cases."
in totaal zeventien embryo’s en twee zeer vroege miskramen
ging de zoektocht naar zwangerschap verder dan Nederland, België en Duitsland.
Ondanks de uitgevoerde immunologische onderzoeken in
Duitsland en België zou er geen oorzaak te vinden zijn voor het uitblijven van de gewenste zwangerschap. Maar in mijn
ogen kon het geen toeval meer zijn dat geen van de embryo’s is blijven plakken.
Via via kwam ik op de site van Serum Athene: een biomedisch instituut gespecialiseerd in fertiliteitbehandelingen en de meest moeilijke cases.
Op zondagavond stuurde ik al mijn gegevens op, bestaande
uit een samenvatting van mijn medische geschiedenis tezamen met alle testresultaten. Nog diezelfde avond kreeg ik
een reactie. De arts in kwestie vroeg mij een vragenlijst in te vullen en ik kreeg informatie met betrekking tot de Hidden
C (Chlamydia)-test. Hierin werd aangegeven dat Chlamydia
niet alleen seksueel overdraagbaar is, zoals gewoonlijk wordt aangenomen.
In Nederland wordt getest op Chlamydia middels een uit-
strijkje of een bloedtest. Via een uitstrijkje kan echter alleen een vroege infectie worden gedetecteerd (daarna kruipt het virus verder omhoog) en een bloedtest detecteert alleen op antistoffen. Maar Chlamydia produceert zelden antistoffen.
De Hidden C-test oftewel moleculair PCR Chlamydia DNA test is gepatenteerd door Serum Athene en wordt uitgevoerd op menstruatiebloed. Dit is nauwkeuriger en hun bevindingen komen overeen met medische dossiers omtrent herhaalde miskramen.
Omdat de test net als forensische testen wordt uitgevoerd, mag het monster enkele dagen oud zijn. Ik heb daarom
het menstruatiebloed opgevangen in een urinepotje en dit
bloedstolling zou een voorbode kunnen zijn voor stollings-
problemen. Hiervoor hebben ze mij onder andere Heparineinjecties geadviseerd.
Ook heb ik een agressief werkend immuunsysteem welke
zij behandelen met een lage dosis cortisonen (Prednison).
Daarnaast adviseren ze mij gebruik te maken van één of twee Intralipid-infusen voorafgaand aan de embryotransfer.
Zij geven ook aan dat het moeilijk te bevatten is dat een jonge vrouw van 32 niet zwanger is geworden na zoveel behande-
lingen en zij geloven dat dit met de juiste behandeling wel te realiseren is.
Ik heb de bevindingen van Serum doorgesproken met mijn
behandelend arts Prof.Dr. De Sutter en we hebben besloten
om bij de volgende ICSI-poging het advies van Serum Athene op te volgen.
Wie weet wat ons het gaat brengen… Sikki
Inmiddels is Sikki voor het eerst goed zwanger. Tijdens het schrijven van dit artikel is ze acht weken zwanger.
duidelijk gemarkeerd met mijn naam. Ik heb het vervolgens opgestuurd naar Athene ter attentie van dr. Penny Abatzi.
De uitslagen krijg je na ontvangst binnen twee werkdagen,
de kosten zijn 100 euro. Indien de uitslag positief is, wordt antibiotica aangeraden.
In mijn geval was de test negatief. Wel gaf Serum Athene mij adviezen op basis van mijn overige testresultaten. Zij zien
een minimaal immunologisch probleem. Mijn mutaties op
2011/5 FREYA MAGAZINE 55
Ervaringsverhaal: Trental en Viagra Als je na tien IVF-pogingen niet meer zwanger kunt worden/ blijven en IVIG, Prednison, Heparine en aspirine niet leiden tot een gezonde zwangerschap, dan ga je op internet kijken naar andere en nieuwe methodes. Althans, dat deed ik. In mijn zoektocht kwam ik een mogelijke oplossing tegen: Viagra.
Viagra staat natuurlijk vooral bekend om het stimuleren
van de bloedcirculatie in de penis, waardoor mannen weer
een erectie kunnen krijgen. Dankzij deze effecten zijn onder andere Amerikaanse artsen aan de slag gegaan met onderzoek naar Viagra bij vrouwen die te kampen hebben met
onvruchtbaarheid. Want op het moment dat je baarmoeder
niet goed is doorbloed, kan het zijn dat een embryo zich niet
kan innestelen. Tal van IVF-patiënten slikken hiervoor kinderaspirine, maar de effecten hiervan zijn minimaal – als er al
positieve effecten zijn. Volgens sommige artsen is het gebruik van vaginale Viagra veel effectiever.
"Viagra kan ook ondersteuning bieden voor vrouwen die een te dun baarmoederslijm hebben."
Trental te nemen. Trental en Viagra zouden volgens onder-
Pfeiffer adviseert alle vrouwen die tegen onvruchtbaarheid
DHEA
zoekers de kans op een miskraam ook aanzienlijk verkleinen.
aanlopen om 2-3 capsules per dag in te nemen (afhankelijk van
Tal van vrouwen hebben te maken met een lage eicelop-
de dosis). Je kunt geen overdosis Omega 3 binnen krijgen, het
brengst na stimulatie. DHEA bevat het milde mannelijke
Ik heb de Trental bij een cryo-terugplaatsing gebruikt in
is goedkoop en onschadelijk… dus baat het niet dan schaadt
hormoon dehydro-epiandrosteron en kan succesvol zijn voor
combinatie met Prednison, Heparine en Intralipid (slechts
het niet.
vrouwen met een lage eicelvoorraad, of dit nu komt door ge-
het derde trimester van de zwangerschap behaald. Uiteraard
MOAT
is het onmogelijk te zeggen of het door de Trental komt, een
Op het moment dat er met behulp van ICSI (bijna) geen
na twaalf verse pogingen, vijf miskramen en op een gegeven
moment helemaal niet meer zwanger kunnen worden, geloof AA
Voor een bevruchting moet er activatie van de eicel plaatsvin-
één infuus). Na twaalf verse pogingen heb ik nu voor het eerst
vorderde leeftijd of door voortijdig falen van de eierstokken. Ook kan het de eicelkwaliteit aanzienlijk verbeteren.
combinatie van alle medicatie of dat ik geluk heb gehad. Maar
bevruchting plaatsvindt, lijkt een zaad- of eiceldonor vaak de
Verwacht geen wonderen van DHEA. Een aantal vrouwen met
enige oplossing. Toch bestaat er voor sommige mensen een
een lage respons op stimulatie heeft DHEA gebruikt en dit
alternatief, zowel indien de oorzaak in het zaad ligt als in de
leverde net iets meer eicellen dan normaal. Opvallend was dat
ik niet meer in de factor ‘geluk’.
eicel.
de DHEA vermoeidheid wegnam en het libidogehalte deed stijgen.
den. Dit kan alleen gebeuren als de eicel meer calcium produ-
DHEA moet minimaal drie maanden worden ingenomen om
ceert dan gewoonlijk. Dankzij de MOAT ofwel de muizeneicel
effect te hebben. Het is wel belangrijk dat je na de punctie
Vitamine D en Omega 3
activatietest kan worden bekeken of de reden voor het uitblij-
stopt met de DHEA en niet door blijft gaan na een terug-
Op het moment dat je gaat googlen op Vitamine D, besef je
ven van de bevruchting bij de eicellen of het zaad te vinden is.
plaatsing, want op den duur kan het schadelijk zijn voor een
pas hoe belangrijk dit is voor je lichaam. Vitamine D kun je niet
UZ Gent gebruikt deze test al sinds de jaren ’90.
zwangerschap.
een land leven waar de zon weinig schijnt en we soms dik ge-
Hoe gaat dat in zijn werk? Het zaad van de man wordt bij
DHEA is zonder recept te verkrijgen. In Nederland is het vrij
kleed zijn, is het best mogelijk dat je een tekort aan Vitamine
een eicel van de muis geïnjecteerd. Het klinkt heel raar, maar
duur, maar in Engeland of Amerika is het goedkoop te bestel-
D hebt. Sterker nog, het merendeel van de vrouwen blijkt
hier kan zeker een bevruchting door ontstaan. Uiteraard
len. Op www.dhea.com kun je het eenvoudig en snel online
een tekort te hebben. Het is daarom altijd aan te raden om je
kan de bevruchting nooit lang in stand blijven. Als op deze
bestellen voor een lage prijs.
Vitamine D-gehalte te testen.
manier geen bevruchting ontstaat, dan weten artsen dat het
via voeding binnen krijgen, maar via de zon. Aangezien we in
De zoektocht op internet levert veel informatie op. Zo schijnt
probleem in het zaad zit. Komt er wel een bevruchting uit, dan
Flushing
weten ze dat de eicellen een belangrijke factor zijn.
UZ Gent past bij vrouwen die na stimulatie weinig follikels hebben flushing toe. Met deze methode worden er op zeer
het nog vrij onbekend te zijn dat kankerpatiënten veel baat kunnen hebben bij een hoge dosis vitamine D. Ook reuma-
AOA
nauwkeurige wijze eicellen uit de follikels geprikt. Na het
patiënten kunnen hier veel profijt van hebben. En jawel, ook
Assisted oocyte activation (AOA) ofwel geassisteerde eicel-
aanprikken van een follikel bekijkt een laborant ter plekke of
Viagra kan ook ondersteuning bieden voor vrouwen die een
vrouwen die te kampen hebben met onvruchtbaarheid of
activatie wordt toegepast op het moment dat de MOAT-test
de eicel is meegekomen. Is dit niet het geval, dan wordt de
miskramen.
heeft aangetoond dat het zaad in staat is om een eicel van
follikel ingespoten met vloeistof en probeert de arts die de
een muis te bevruchten en er dus een eicelfactor in het spel
punctie uitvoert opnieuw de eicel uit de follikel te halen. Deze
terugplaatsing gestopt.
Je kunt bij een tekort druppels kopen bij de drogist of apo-
is, maar ook bij een zaadcelprobleem. Bij ICSI worden op een
handeling kan meerdere keren worden toegepast.
theek. Indien dit niet tot een verbetering leidt van je Vitamine
kunstmatige manier een aantal calciumstijgingen opgewekt.
De resultaten van onderzoeken die tot nu toe in het buiten-
D-gehalte, zul je moeten overstappen naar een hogere dosis.
Dit betekent dat tijdens de ICSI samen met de zaadcel een
Uiteraard kunnen follikels leeg zijn en is het mogelijk dat de
land zijn gedaan, lijken erg positief. Deze onderzoeken zijn
Een hoge dosis is in Nederland niet meer verkrijgbaar, dus
hoeveelheid calcium wordt geïnjecteerd. Na de ICSI worden
arts nooit een eicel vindt. Toch blijken veel vrouwen wel baat
daarvoor moet je uitwijken naar bijvoorbeeld Duitsland. Let
de eicellen tweemaal blootgesteld aan een calcium-ionofoor
te hebben bij flushing, omdat het toch één tot enkele eicellen
waardoor ze geen wetenschappelijk bewijs hebben. Ook hier-
op: een overdosis aan Vitamine D kan ook erg schadelijk zijn,
zodat er calciumstijgingen ontstaan in het cytoplasma van de
meer kan opleveren dan bij een ‘gewone’ punctie. Deze extra
voor geldt dus dat het zich in een experimentele fase bevindt.
dus laat je altijd goed testen.
eicel. Deze techniek bootst als het ware de normale biologi-
eicellen zijn voor vrouwen die lastig te stimuleren zijn heel erg
sche processen na die optreden bij bevruchting.
waardevol.
inzetten van Viagra als medicatie en lijkt het geen negatieve
Ook Omega 3-vetzuren zijn belangrijk bij onvruchtbaarheid.
effecten op een kind te hebben.
Omega 3-vetzuren krijgen we maar beperkt binnen via onze
Veiligheid van de behandeling
voeding en dus is het aan te raden om dit als supplement in te
Deze methode van bevruchting wordt ondertussen al meer
Een groot nadeel is dat vaginale Viagra niet in Nederland,
nemen. De visolie heeft een infectieremmende factor en biedt
dan tien jaar in het UZ Gent gebruikt. Het heeft ook al geleid tot
Duitsland en België te krijgen is. Je zou dit via Amerika moe-
volgens onderzoek weerstand tegen onder andere een teveel
meerdere zwangerschappen en de geboorte van gezonde kin-
aan NK-cellen.
deren. Er zijn bij de kinderen nooit abnormaliteiten vastgesteld,
te dun baarmoederslijm hebben. De vaginale Viagra wordt acht tot elf dagen gebruikt en vijf tot zeven dagen voor de
echter steeds onder een kleine onderzoeksgroep gedaan,
Inmiddels zijn er al wel gezonde kinderen geboren na het
ten bestellen via een arts uit een ziekenhuis in Chicago. Omdat het hier niet te verkrijgen is, adviseerde Pfeiffer mij om
56 FREYA MAGAZINE 2011/5
(vervolg van dit artikel op pagina 59)
waardoor je vrijwel zeker bent dat de behandeling veilig is. 2011/5 FREYA MAGAZINE 57
BIJZONDERE BEHANDELINGEN
Behandelen in Düsseldorf
(vervolg van pagina 57)
Technische, diagnostische en therapeutische ontwikkelingen in de voortplantings geneeskunde beloven vaak (te) veel en worden in de beroepsgroep veelal primair kritisch beoordeeld. Het invoeren in de dagelijkse praktijk laat daarom vaak op zich wachten. Voor niet professionals is het moeilijk te onderscheiden welke ontwikkeling zin en onzin is, misschien is dit voor professionals nog moeilijker.
Conclusie
H
ik erg veel buitenlandse klinieken en ziekenhuizen bezocht. Ik
Het merendeel van de opgesomde behandelingen is door lotgenoten ook gepubliceerd op het open forum van Freya. Hierbij lees ik vaak reacties van vrouwen die denken dat deze methodes allemaal onbeproefd zijn en dat buitenlandse klinieken/ziekenhuizen vooral commercieel denken. Inmiddels heb
et gebied, waarover je een oordeel moet vormen,
over de veiligheid van deze methode, de ICSI direct klinisch
teling van embryo’s, hoe mooi die ook zijn. De immunologie
kwam hierbij inderdaad artsen tegen van wie ik het vermoe-
ligt ver buiten het bereik van alleen voortplantings-
toegepast en met groot succes. Niet lang daarna werd ook
van de voortplanting wordt in ons IVF centrum door een im-
den kreeg dat de behandeling ons niet veel zou brengen, maar
geneeskunde en verlangt kennis en begrip van
waar we wel een hoog bedrag voor moesten betalen.
ICSI met gebruik van zaadcellen uit de testis ingevoerd. Beide
munoloog/laboratoriumarts uit het transplantatieteam van
genetica, moleculaire biologie etc. Sommige vernieuwingen
methoden werden pas later in Nederland toegelaten.
de Charité Universiteit uit Berlijn bekeken. Dit is een inge-
zijn niets anders dan het omzetten van verbeteringen, die al
De aandacht voor de zaadcel en stoornissen daarvan is weer
wikkeld gebied, dat sterk in de belangstelling staat van de
Om een goede afweging te kunnen maken over het wel of
jaren geleden voor noodzakelijk werden gehouden.
toegenomen, mede omdat er nog altijd veel vraagtekens zijn
research, waar nog veel over moet worden opgehelderd.
niet toepassen van een behandeling, heb ik vaak mijn eigen
Wijlen Prof. Dr. Gerard Zeilmaker, de IVF-pionier van de
bij het bevruchtingsproces. Pioniers op het gebied van de
Wel is het mogelijk vast te stellen of het systeem bereid is
arts (Prof.Dr. De Sutter in UZ Gent) om een second opinion
Erasmus Universiteit Rotterdam, heeft een beslissende
mannelijke vruchtbaarheid zijn verder gaan kijken en hebben
om een embryo op te nemen, of eerder af te stoten. Door
gevraagd. Zij heeft mij altijd kunnen aangeven of een behan-
hand gehad in de opbouw, organisatie en uitvoering van het
technieken ontwikkeld die kunnen helpen bij de diagnose en
sturen van het immuunsysteem kan de implantatie worden
deling erg experimenteel is of dat er wereldwijd gezien goede
IVF-laboratorium in onder andere Voorburg en Düsseldorf.
selectie van zaadcellen.
bevorderd, bijvoorbeeld door een infuus van intralipiden
resultaten mee worden geboekt. Zij is hier altijd erg eerlijk in
Hij werkte 20 jaar geleden al intensief aan het optimaliseren
of soms corticosteroïden. De beslissing of dit moet worden
en heeft er geen belang bij om dure en nutteloze behandelin-
van de kweek van embryo’s. Het probleem was de constante
Zoals bekend zit in de zaadcelkop het erfelijke materiaal van
gedaan ligt bij de immunoloog, na analyse door bloedon-
gen goed te keuren.
kwaliteit van temperatuur, vochtigheid en CO₂-gehalte in de
de man, zijn chromosomen. Normaal zijn de chromosomen
derzoek.
broedstoof. Met de introductie van de Embryoscope® lijkt
veilig opgeborgen, echter sommige processen kunnen hier
zijn doel aanzienlijk naderbij te komen. Dit systeem is een ge-
schade aanrichten, waardoor het DNA van de chromosomen
sloten broedstoof, waarin de bevruchting plaatsvindt en de
wordt beschadigd. Met een SpermFiT-test (flow-cytometri-
"Soms is het helaas zo dat de natuur een limiet stelt en dat er alleen nog met gebruik van donoreicellen of -zaad cellen kansen zijn of dat verdere pogingen gewoon geen zin meer hebben."
UZ Gent is zeker geen commercieel ziekenhuis. Het is wel zo dat de kosten voor een IVF- of ICSI-behandeling hier hoger liggen dan in Nederland of Duitsland. Het geld dat hiermee
verdere groei van de embryo’s continu wordt vervolgd door
sche TUNEL) kan worden berekend in welke mate de chromo-
middel van een ingebouwde microscoop, met voor embryo’s
somen beschadigd zijn, hetgeen gevolgen voor bevruchting
onschadelijk licht. Het is inmiddels duidelijk geworden dat de
en zwangerschap kan hebben. Ook nog andere onderzoeken
vroegere indeling van embryokwaliteit na 2, 3, 4 en 5 dagen
aan zaadcellen worden gedaan, zoals het meten van zuursto-
tamelijk onnauwkeurig en ontoereikend was. De vernieuwde
fradicalen, apoptose, aneuploidie etc.
beoordeling laat een duidelijk betere embryoselectie toe en
Deze onderzoeken kunnen soms een verklaring vormen
biedt een verfijnde regulering van de kweek. Deze methode
waarom het niet zo loopt als gewenst.
is dus vooral een voordeel voor vrouwen die voldoende eicel-
Ook bij de selectie van zaadcellen worden nieuwe strategieën
len en bevruchtingen hebben om te kunnen selecteren. Het
ingezet, ook al is het nog niet geheel duidelijk bij welke geval-
laatste woord is hiermee zeker nog niet gezegd, er zijn nog
len er een meerwaarde is. De meest logische is de IMSI, die
Er wordt in het bijzonder aandacht besteed aan het opspo-
lingen niet zwanger kunt worden of blijven, dan denk ik dat
een aantal andere aanvullingen op de kweek en selectie in
niets anders is dan op een sterke vergroting de zaadcellen
ren van de oorzaak waarom het met IVF/ICSI niet lukt om
de kennis in Nederland tekort schiet. Voor deze mensen zijn
ontwikkeling, die in de komende 10 jaar de kans op een suc-
voor de ICSI te selecteren, er wordt dus alleen wat beter ge-
zwanger te worden. Soms is het helaas zo dat de natuur
behandelingen in het buitenland vaak een verademing, omdat
cesvolle zwangerschap nog verder zullen verbeteren. Eigen-
keken. Analyse van behandelde paren lijkt ook een diagnos-
een limiet stelt en dat er alleen nog met gebruik van dono-
artsen daar bereid zijn om naar jouw persoonlijke situatie te
lijk zouden we moeten zeggen minder slecht maken, want in
tisch aspect te laten zien, bij zeer sterk afwijkende zaadcellen
reicellen of -zaadcellen kansen zijn of dat verdere pogingen
kijken in plaats van naar de protocollen die een ziekenhuis
vergelijking met de dierenwereld is het maar teleurstellend
lijkt de kans op succes duidelijk geringer.
gewoon geen zin meer hebben. Hierbij mag wel worden
heeft.
gesteld met de menselijke voortplanting.
ken. Deze onderzoeken worden in Nederlandse ziekenhuizen niet uitgevoerd en in eerste instantie met grote scepsis door Nederlandse artsen bekeken. Maar dankzij deze onderzoeken loopt een ziekenhuis als UZ Gent ver voor in vergelijking met Nederlandse behandelcentra. Als je een standaardpatiënt bent, kun je in Nederland prima worden geholpen. Maar als je met de standaardbehande-
verwacht dat in een moderne gezondheidszorg paren volEen andere, biochemische, methode vormt de PICSI, waarbij
doende kansen en antwoorden hebben gekregen om hun
Toen in het begin van de jaren ´90 de ICSI werd ontwikkeld,
voor de selectie van zaadcellen voor ICSI gebruik gemaakt
lot te begrijpen én te accepteren.
die een grote doorbraak in de behandeling van de mannelijke
wordt van aanhechting van rijpe cellen aan een membraan.
onvruchtbaarheid was, was het resultaat hiervan dat de aan-
Er moeten wel voldoende zaadcellen te vinden zijn, anders
Dr. M.C.W. Scholtes,
dacht voor de diagnostiek van mannelijke vruchtbaarheids-
functioneert dit niet.
gynaecoloog-voortplantingsgeneeskundige
problemen een beetje in de vergetelheid raakte. Het was
De IMSI en PICSI zijn aanvullende technieken, die pas na
Interdisziplinäres Kinderwunschzentrum Düsseldorf MVZ,
immers zelfs mogelijk met heel weinig, nauwelijks of niet be-
meerdere mislukte ICSI-behandelingen in andere centra wor-
GmbH.
wegende zaadcellen een kind te krijgen. Waarschijnlijk door
den ingezet. Hiervan zijn geen nadelen bekend.
het spectaculaire succes, is zonder uitgebreid onderzoek
Alle technieken ten spijt zijn er soms problemen bij de innes-
58 FREYA MAGAZINE 2011/5
wordt verdiend, wordt weer besteed aan nieuwe onderzoe-
Sandra (AA op het Freya-forum)
2011/5 FREYA MAGAZINE 59
Lammetje Ik zit televisie te kijken. Het is avond. Als ik opkijk zie ik de boer voor mijn raam staan. In een blauwe overall. Hij wenkt me. Er is een schaap aan het bevallen. Ik heb gevraagd of hij me wil roepen. Ik wil kijken. De afgelopen jaren heb ik al veel schapen zien bevallen. Ik wil het zien. Het blijft bijzonder.
Dit schaap heeft geen eigen melk. De boer haalt melk bij een ander schaap. Hij zakt op zijn knieën in het hooi en geeft voorzichtig de lammetjes melk uit een f les. Wij staan te kijken. Zijn zoon klimt op zijn klompjes over het hek. Hij gaat op zijn knieen. naast zijn vader zitten. Hij pakt de f les ook vast. Helpt zijn vader met het voeden van het lammetje. Zijn andere hand legt hij op de rug van zijn vader.
Ik roep mijn vriend. Samen haasten we ons naar de boerderij. Er is al 'een ' lammetje geboren. De boer is bezig om een volgend lammetje te ‘halen’. Zijn zoon van zes jaar staat er bij. Met zijn drieen. kijken we in stilte.
Mijn vriend en ik staan te kijken. Naar het lammetje. Naar deze vader en zoon. Ze zitten naast elkaar. Op hun knieën in het hooi. Ze praten niet. De zoon heeft zijn hand op de rug van zijn vader.. op de rug van zijn vader.
Ook het tweede lammetje wordt geboren. Wat is dit mooi. Het schaap likt de lammetjes schoon. Ze kijken gelijk eigenwijs de wereld in. Ze proberen te gaan staan.
Wij blijven stil kijken. Ik moet een paar keer slikken. Mijn vriend loopt met grote stappen weg. Hij loopt naar huis. Ik loop achter hem aan. Carin
