Navigatie techniekpact
Beleidsthema’s en doelen
1
Beleid in cijfers
Beleidsinstrumentarium EZ
Versie oktober 2015
Beleidsthema’s en –doelen techniekpact • Zorgen voor voldoende gekwalificeerde technici en het aantrekkelijk maken van leren en werken in de techniek:
1
Kiezen voor techniek • Meer leerlingen kiezen voor een techniekopleiding
Leren in de techniek 2
• Meer leerlingen en studenten met een technisch diploma kiezen voor een baan in de techniek
Werken in de techniek 3
2
• Mensen met baan in de techniek blijven behouden voor de techniek • Mensen met technische achtergrond maar zonder baan worden ingezet in techniek
Structureel beter werkende technische arbeidsmarkt in de volle breedte Duurzaam menselijk kapitaal
Beleidsthema’s en doelen techniekpact | Werkwijze
Werkwijze techniekpact
3
•
Regionale aanpak met 5 landsdelen
•
Bedrijfsleven, topsectoren, onderwijsinstellingen, werknemers, studenten, regio’s, OCW, SZW en EZ
•
Kiezen, leren en werken
Beleidsinstrumentarium techniekpact | Overzicht acties ‘Kiezen voor techniek’
2 Leren in de techniek
1 Kiezen voor techniek
Ambitie 1: Jong geleerd, oud gedaan
3 Werken in de techniek
Ambitie 2: Deskundige docenten voor inspirerend techniekonderwijs
1
Iedere basisschoolleerling krijgt techniek in het onderwijs
8
Nieuwe leraren zijn klaar voor het lesgeven van techniek
2
Meerjarenplan primair onderwijs legt verankering techniek in onderwijs vast
9
Basisschoolleraren krijgen nascholing in techniekonderwijs
10
Docenten gaan op stage
11
Technische vakkrachten gaan voor de (mbo)klas staan
Meer leerlingen in het havo en vwo kiezen voor een profiel met Natuur en Techniek
3
4
Bedrijven worden actief betrokken bij het voortgezet onderwijs
5
Meer vmbo-leerlingen kiezen voor een bètatechnisch profiel
6
Iedere vmbo-leerling Techniek kan doorstromen naar het mbo Een digitaal loket voor scholen voor ondersteuning bij technisch onderwijs
7
Van 45% naar 55% in 2015
vmbo-bb / vmbo-kb van 23% naar 30% in 2015
vmbo-gl/vmbo-tl van 47% naar 50% in 2015
4
Beleidsinstrumentarium techniekpact | Overzicht acties ‘Leren in de techniek’
1 Kiezen voor techniek
2 Leren in de techniek
3 Werken in de techniek
Ambitie 3: Opleiden van de technische vakmensen van de toekomst 12
Financiële impuls voor samenwerking bedrijfsleven en het beroepsonderwijs
13
Optimale publiek-private samenwerking beroepsonderwijs
14
Behoud van hogere bekostiging voor dure technische mbo-opleidingen
15
Opleidingen sluiten beter aan op regionale arbeidsmarkt
16
Studiebijsluiter voor alle mbo-opleidingen.
17
Meer mbo-studenten kiezen voor een technische beroepsopleiding
18
Nieuwe en heldere indeling van technische hbo-opleidingen
19
Internationaal talent binden aan Nederland
20
Jaarlijks 1.000 studiebeurzen voor excellente studenten in het hoger onderwijs
5
30% in 2016
Vanaf 2016/17
Beleidsinstrumentarium techniekpact | Overzicht acties ‘Werken in de techniek’
1 Kiezen voor techniek
2 Leren in de techniek
Ambitie 4: Technische vakkrachten behouden voor de techniek 21
Kabinet stelt 600 miljoen euro beschikbaar om mensen aan het werk te krijgen en te houden
22
Werkzoekenden omscholen voor technische sector
6
3 Werken in de techniek
Beleidsthema’s en doelen techniekpact | Landsdelen
Landsdelen techniekpact
7
Beleidsthema’s en doelen techniekpact | Interdepartementale aanpak
Interdepartementale aanpak Ministerie van Economische Zaken
Ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap
Ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid
60 partijen
8
Beleidsthema’s en doelen techniekpact | Raakvlakken techniekpact en andere B&I-thema’s
Raakvlakken met andere thema’s B&I
Topsectoren
9
Navigatie stand van zaken in cijfers VMBO-bb/kb
Kiezen voor techniek
• Aantal leerlingen in bètatechniek • Aandeel leerlingen bètatechniek binnen totaal
Leerbedrijven
Leren in de techniek
• Aantal leerbedrijven • Aantal stages bij leerbedrijven
Doorstroom naar technische beroepen
Werken in de techniek
10
• Doorstroom vanuit opleidingen naar bètatechinische en andere beroepen
VMBO-bb/kb • Aandeel bèta-leerlingen dat doorstroomt naar bètatechnisch mbo
Mbo • Aantal instromende leerlingen bètatechniek per niveau en leerweg
Technische banen per sector • Aantal technische banen per technische sector
VMBO-tl • Aandeel gediplomeerden met NaSk binnen totaal
Mbo • Aantal gediplomeerden bètatechniek per niveau • Aandeel gediplomeerden bètatechniek binnen het totaal
Vacatures • Groei van aantal vacatures naar techniek en ICT • Groei van aantal vacatures naar opleidingsniveau
Havo & vwo • Aandeel leerlingen met N-profiel • Doorstroom leerlingen met N-profiel naar bètatechnische vervolgstudie
Hbo & Wo • Aantal instromende studenten bètatechniek • Aandeel bètatechniek binnen totale instroom
Lerarenopleidingen • Aantal studenten dat instroomt in exacte lerarenopleidingen
Hbo & Wo • Aantal diploma’s binnen bètatechniek • Aandeel bètatechnische studenten binnen totaal
Beleid in cijfers techniekpact | Kiezen voor techniek
Meer technici in vmbo-bb/kb na jarenlange daling Aantal leerlingen bètatechniek in het 3e leerjaar vmbo-bb/kb
Aandeel bètatechniek binnen totaal vmbo-bb, -kb en -bb/kb
20.000
33%
18.000 31% 16.000 14.000
29%
12.000 27%
10.000 8.000
25% 6.000 4.000
23% 04/05
05/06
06/07
07/08
08/09
09/10
10/11
11/12
12/13
13/14
14/15
05/06
06/07
07/08
08/09
09/10
10/11
11/12
12/13
bb bètatechniek
kb bètatechniek
bb bètatechniek
kb bètatechniek
bb bètatechniek incl. ICT
kb bètatechniek incl. ICT
bb bètatechniek incl. ICT
kb bètatechniek incl. ICT
bb/kb bètatechniek
Kaderberoepsgerichte leerweg telt inmiddels meer bètatechniekleerlingen dan beroepsgerichte leerweg, 8.180 om 6.165 leerlingen… 11
04/05
13/14
bb/kb bètatechniek
… aandeel bètatechniekleerlingen in vmbo-bb en vmbo-kb op circa 27%, aandeel in vmbo-kb sinds 2011/12 in de lift
14/15
Beleid in cijfers techniekpact | Kiezen voor techniek
Aandeel doorstroom bb/kb naar mbo-BT gedaald Doorstroom leerlingen beroeps- en kadergerichte leerweg naar bètatechnisch mbo
86% 81%
04/05
81% van leerlingen die in 2013/14 een vmbo-bb/kbdiploma behaalden in een BT-richting en direct doorstroomden naar mbo koos voor studie in BT… 12
13/14
… in 2004/05 was dit 86%
Beleid in cijfers techniekpact | Kiezen voor techniek
Aandeel diploma’s vmbo met NaSk gestegen in 2013/14 Aandeel gediplomeerden met NaSk binnen het totaal aantal gediplomeerden vmbo-gl/tl 39%
38%
37%
36%
35% 04/05
05/06
06/07
07/08
08/09 vmbo-tl
Sinds 2012/13 neemt het aandeel gediplomeerden in vmbo met natuurkunde en scheikunde weer toe tot circa 38% in 2013/14… 13
09/10
10/11
11/12
12/13
13/14
totaal vmbo-gl/tl
… het aantal gediplomeerden met NaSk in de gemengde leerweg bleef tussen 2004/05 en 2013/14 constant met 2.245 gediplomeerden
Beleid in cijfers techniekpact | Kiezen voor techniek
Havo & vwo: toename N-profiel en vervolgstudie in BT Aandeel leerlingen met N-profiel van het totaal aantal leerlingen in het 4e leerjaar havo/vwo
Aandeel gediplomeerden met N-profiel dat direct doorstroomde naar hoger onderwijs en koos voor bètatechnische vervolgopleiding
70%
65% 60% 56%
60%
51%
50%
40%
30%
20% 04/05
05/06
06/07
07/08
Vwo
08/09
09/10
Havo
10/11
11/12
12/13
13/14
14/15
Totaal havo / vwo
Aantal leerlingen met profielen Natuur & Gezondheid of Natuur & Techniek toegenomen tot 43% op havo en 62% in vwo… 14
12/13
13/14 Vwo
12/13
13/14 Havo
… ook de doorstroom van leerlingen met een Nprofiel vanaf havo en vwo naar een bètatechnische vervolgopleiding is gegroeid
Beleid in cijfers techniekpact | Kiezen voor techniek
Lichte groei instroom exacte lerarenopleidingen Instroom lerarenopleidingen 1.400
1.200
1.000
800
600
400
200
0 04/05
05/06
06/07
07/08
08/09
10/11
11/12
leraar vo (2e graads) beroepsgericht
leraar vo (2e graads) exact
leraar vo (1e graads, hbo) exact
leraar vo (1e graads, ulo) exact
Totale instroom in 2e-graads lerarenopleidingen in exacte wetenschappen licht toegenomen van circa 1.000 in 2004/05 tot ruim 1.200 in 2014/15… 15
09/10
12/13
13/14
14/15
… de 2e-graads beroepsgerichte opleiding kende in dezelfde periode een relatief sterke daling, van 586 naar 273
Beleid in cijfers techniekpact | Leren in de techniek
Meer leerbedrijven, minder stages Aantal leerbedrijven in de bètatechnische sector
103.499
104.325
Aantal stages van mbo-studenten bij leerbedrijven
105.878
121.067 112.950
2013
2014
2015
Tussen 2013 en 2015 is het aantal leerbedrijven in de bètatechnische mbo-domeinen licht gestegen…
16
12/13
13/14
… het aantal mbo-studenten dat stage liep bij een leerbedrijf is gedaald
Beleid in cijfers techniekpact | Leren in de techniek
Afnemend aantal mbo-leerlingen in bètatechniek Aantal instromende mbo-leerlingen bètatechniek per niveau
Aantal instromende studenten bètatechniek mbo per leerweg
60.000
60.000
50.000
50.000
40.000
40.000
30.000
30.000
20.000
20.000
10.000 10.000 0 05/06
06/07
07/08
08/09
09/10
10/11
11/12
12/13
13/14
14/15
0 05/06
07/08
08/09
09/10
10/11
11/12
12/13
13/14
14/15
Niveau 2
Niveau 3
Niveau 4
BBL bètatechniek
BBL bètatechniek incl. entrée opleidingen
Totaal
Niveau 1 incl. entreeopleidingen
BOL vt bètatechniek
BOL vt bètatechniek incl. entrée opleidingen
Totaal BBL/BOL
Totaal BBL/BOL incl. entrée opleidingen
Totaal incl. entreeopleidingen
Op niveau 2 daalt het aantal mbo-leerlingen met een bètatechnische opleiding sinds 2010/11; niveau 4 kent wel een lichte toename… 17
06/07
Niveau 1
… met name in de beroepsbegeleidende leerweg (BBL) is sprake van daling, de beroepsopleidende leerweg (BOL) kent juist een groeiende instroom
Beleid in cijfers techniekpact | Leren in de techniek
Sinds 2011/12 afname aantal mbo-diploma’s in BT Aantal gediplomeerden bètatechniek mbo per niveau
Aandeel gedipomeerden bètatechniek mbo per niveau
55.000
45%
50.000
40%
45.000 35% 40.000 35.000
30%
30.000
25%
25.000
20%
20.000 15%
15.000 10.000
10%
5.000
5%
0 05/06
06/07
07/08
08/09
09/10
10/11
11/12
12/13
13/14
0% 05/06 13/14 14/15 05/06 13/14 14/15 05/06 13/14 14/15 05/06 13/14 14/15 05/06 13/14 14/15
Niveau 1
Niveau 2
Niveau 3
Niveau 4
Eindtotaal
Met name op niveau 2 en in de beroepsopleidende leerweg daalde het aantal mbo-leerlingen met diploma in bètatechnische richting… 18
Niveau 1
Niveau 2
Niveau 3
Niveau 4
Eindtotaal
… het aandeel bètatechniek op niveau 1 is met 9%punt gegroeid, maar het aantal gediplomeerden op niveau 1 is relatief klein (2.547 in 2014/15)
Beleid in cijfers techniekpact | Leren in de techniek
Instroom bètatechniek hoger onderwijs groeit gestaag Aantal instromende studenten bètatechniek hoger onderwijs
Aandeel bètatechniek binnen totale instroom hoger onderwijs
45.000
40%
40.000 35% 35.000 30% 30.000 25.000
25%
20.000 20% 15.000 15% 10.000 5.000
10% 04/05
05/06
06/07
07/08 hbo
08/09 wo
09/10
10/11
11/12
12/13
13/14
14/15
Totaal hbo/wo
Hbo kent in absolute aantallen grootste instroom in bètatechnische studies, maar ook het wo kende sinds 2004/05 bijna een verdubbeling… 19
04/05
05/06
06/07
07/08 hbo
08/09
09/10 wo
10/11
11/12
12/13
13/14
Totaal hbo/wo
… ook het aandeel bètatechniek binnen de totale instroom in het hbo en wo is toegenomen
14/15
Beleid in cijfers techniekpact | Leren in de techniek
Aantal wo-diploma’s in bètatechnische studies gegroeid Diploma’s bètatechniek hoger onderwijs, 2003/04 – 2013/14
Aandeel bètatechnische studenten binnen gediplomeerden hoger onderwijs
22.000 27%
27%
20.000
25% 22%
18.000
23%
20% 16.000
18%
18%
12/13
13/14
14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 03/04 04/05 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 hbo associate degree / bachelor
wo master/ongedeeld
totaal hbo/wo
In het wo nam het aantal diploma’s voor bètatechnische studies in 10 jaar toe met ruim 2.700, in het hbo daalde het aantal met circa 850… 20
03/04
hbo associate degree / bachelor
12/13
13/14
wo bachelor
03/04
12/13
13/14
wo master / ongedeeld
… toename van aantal bètatechnische diploma’s in het wo heeft niet geleid tot groter aandeel binnen het totaal aantal wo-diploma’s
Beleid in cijfers techniekpact | Werken in de techniek
53% van technisch opgeleide mensen werkt in techniek Aantallen x1.000
Opgeleid in de techniek
Niet opgeleid in de techniek
1.545
6.302
113
595 586
Werkloos (7%)
826
4.999
Werkzaam in de techniek:
Niet werkzaam in de techniek:
1.554
5.585
38% van de technisch geschoolde mensen werkt in een niet-technisch beroep…
21
641 Werkloos (9%)
… 7% van de technisch geschoolde mensen is werkloos, tegen 9% van de mensen die geen technische opleiding hebben gevolgd
Beleid in cijfers techniekpact | Werken in de techniek
Bouw en metaal zijn grootste technische sectoren Technisch opgeleid personeel werkzaam technische sectoren (x 1.000)
Bouw
296
Metaal
166
ICT
92
Chemie
67
Voedingsmiddelen
Energie & delfstoffen
62
29
Overige industrie
De bouw- en metaalsector zijn samen goed voor de helft van het aantal technische banen binnen de technische sectoren… 22
121
… gezamenlijk omvatten de technische sectoren 54% van alle technische banen
Beleid in cijfers techniekpact | Werken in de techniek
Aantal openstaande vacatures bètatechniek opgelopen Openstaande vacatures, technisch, ICT en totaal, 2011-2014 (2011 Q1 = 100)
Openstaande vacatures per opleidingsniveau, 2011-2014
120
16.000
110
14.000
100
12.000
90
10.000
80
8.000
70
6.000
60
4.000
50
2.000 Q1
Q2
Q3
Q4
Q1
Q2
2011
Q3
Q4
Q1
2012 ICT
Q2
Q3
Q4
2013 Technisch
Q1
Q2
Q3
Q4
2014 Totaal
Na een periode van een afnemend aantal openstaande vacatures voor technici en ICT’ers is in 2012-Q4 een stijgende trend ingezet… 23
Q1
Q2
Q3
Q4
Q1
2011
Q2
Q3
Q4
Q1
2012 Laag
Q2
Q3
Q4
2013 Middelbaar
Q1
Q2
Q3
2014 Hoger
… sinds 2014-Q1 is er weer sprake van een toenemend aantal openstaande vacatures op alle opleidingsniveaus
Q4
Navigatie beleidsinstrumentarium EZ
COE’s / CIV’s
Topsector beurzen
24
Beleidsinstrumentarium EZ techniekpact | Centres of Expertise / Centra voor Innovatief Vakmanschap
Impuls samenwerking bedrijfsleven en beroepsonderwijs CoE
•
Samenwerking bedrijven en onderwijs belangrijk voor kennis studenten en docenten van moderne apparatuur en technieken
•
24 HBO Centres of Expertise
•
17 MBO Centra voor Innovatief Vakmanschap
•
25
Regionaal investeringsfonds voor duurzame publiek-private samenwerking in beroepsonderwijs
CIV
Beleidsinstrumentarium EZ techniekpact | Centres of Expertise / Centra voor Innovatief Vakmanschap
Case Sustainable Electrical Energy Centre of Expertise •
SEECE leidt technici op met kennis van duurzame elektrische energie
•
‘Werken en leren met energie’: leerwerktraject voor zij-instromers en technici op mbo-niveau
•
Samenwerking tussen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en energiebedrijven uit regio zoals Tennet, Alliander, DNV, GL en kiEMT
26
Beleidsinstrumentarium EZ techniekpact | Leren in de techniek, actie 13
Optimale PPS beroepsonderwijs •
Doel: spelregels organiseren voor optimale PPS, zodat onderwijsinstellingen, CoE’s en CIV’s ambities kunnen realiseren
•
EZ-OCW werkgroep ‘Publiekprivate samenwerking in het beroepsonderwijs’ gericht op doorontwikkeling en verduurzaming PPS-constructies
27
Beleidsinstrumentarium EZ techniekpact | Leren in de techniek, actie 20
Topsectorbeurzen •
Stimulans voor talentvolle studenten die zich willen ontwikkelen in topsectoren
•
Beurzen verstrekt door bedrijven uit topsectoren
•
Feiten: • • • •
28
13 beurzenprogramma’s Meer dan 120 deelnemende bedrijven Circa 500 deelnemende studenten Meer dan €2,2 mln aan investeringen
Beleidsinstrumentarium EZ techniekpact | Leren in de techniek, actie 20
Aantal topsectorbeurzen meer dan verdubbeld Aantal topsectorbeurzen, 2013/14 en 2014/15
492
205
2013/14
In het studiejaar 2013/14 ontvingen 205 studenten een studiebeurs van bedrijven uit de topsectoren…
29
2014/15
…In het studiejaar 2014/15 is dit aantal opgelopen tot 492 studenten
Beleidsinstrumentarium EZ techniekpact | Leren in de techniek, actie 20
Case Topsecorbeurs Chemie: Analytical Sciences Talent Program •
Talentenprogramma voor hbo-studenten met specialisatie in analytische chemie
•
66 studenten krijgen in 2e tot en met 4e studiejaar: • • •
•
30
150 uur per jaar extra onderwijs 600 uur per jaar extra stages bij bedrijven €3000 tot €5400 per jaar aan financiële ondersteuning
Georganiseerd door Center of Expertise Analytical Sciences (CEAS)