Natuurweidekrant. Inhoudsopgave. Warme zomer!?

Natuurweidekrant Vereniging van biologisch melkveehouders in Nederland

Warme zomer!? Na een koel voorjaar zijn we nu in een tropische zomer terecht gekomen. Extra aandacht voor mens en dier is nodig om deze periode goed door te komen. Dit betekent dat we voor onze dieren voldoende en goed eten en extra drinken beschikbaar moeten stellen. Ook kunnen we mogelijk rekening houden met de dagindeling om de pieken in temperatuur op te vangen, bijvoorbeeld de koeien eerder naar binnen en eerder naar buiten. Naast deze natuurperikelen zijn we bezig met de activiteiten van de Natuurweide. Met de formulering van aanvullende normen willen we als biologische melkveehouders met elkaar kwaliteit borgen, elkaar positief prikkelen en onze bedrijven verder blijven ontwikkelen. Dit is een dynamisch traject waarin we met verwerkers en ketenpartijen tot goede afspraken en werkwijzen proberen te komen. Ook de onderlinge discussie en communicatie is van groot belang. U leest hier elders in deze Natuurweidekrant meer over.

De positieve trend van aandacht voor voedsel vanuit de consument vertaalt zich in een constant groeiende vraag naar biologische producten. De melken vleesprijzen hebben onze aandacht naast de volumes in Nederland en Europa. De stikstof- en fosfaatproblematiek kan ook van invloed zijn op onze bedrijven. In de landelijke discussie met Staatsecretaris Dijksma van EZ zullen we als Natuurweide bij herhaling wijzen op de specifieke situatie van biologische bedrijven. Bij beweiden is de uitstoot van stikstof bijvoorbeeld lager dan bij opstallen. En door een kringloop gerichte bedrijfsvoering is de biologische sector niet de veroorzaker van de overschrijding van het fosfaatplafond. Werk aan de winkel dus! Ik wens u namens het bestuur van de Natuurweide een mooie zomer toe met uw gezin en bedrijf en hoop dat we met elkaar het hoofd koel kunnen houden. Teunis Jacob Slob Voorzitter Natuurweide

Inhoudsopgave Nieuws: - ‘Verzilveren’ minder ammoniakemissie via extra weidegang 2 - Leverbot project 2 - Nieuwe bestuursleden 3 Stand van zaken Aanvullende normen biologische melkveehouderij 4 Verslag Weidedagen Natuurweide 6 Combcut 9 Natuurboeren: Jos Groothedde 10 Colofon 12 Natuurweidekrant Juli 2015 – pagina 1

Nieuws

‘Verzilveren’ minder ammoniakemissie via extra weidegang Gerard Migchels & Monique van der Gaag (Wageningen UR Livestock Research) De totale ammoniakemissie van melkveebedrijven vermindert aanzienlijk wanneer koeien langer in de wei lopen. Biologische melkveebedrijven hebben 2 tot 4x zoveel weidegang dan gangbare bedrijven. Natuurweide wil deze extra inspanning van haar leden ‘verzilveren’ in weten regelgeving. Dat doet ze samen met Wageningen UR Livestock Research en LBI via het project ‘Maximale weidegang voor minimale ammoniakemissie’. Winst van extra weidegang. Uit doorrekening van 9 biologische melkveebedrijven blijkt dat elk uur extra weidegang tot ongeveer 3,3 gram minder ammoniakemissie leidt. Biologische bedrijven met meer dan 3.000 uur weidegang hebben dan al gauw op bedrijfsniveau meer dan 7,5 kg NH3/dierplaats minder emissie dan een gangbaar bedrijf met 720 uur weidegang. Verzilveren Natuurweide wil graag dat in de nieuwe systematiek van vergunningverlening in het kader van de PAS regelgeving, die gaat komen, ook een grote mate van weidegang (>2.500 uur) een plaats krijgt. Nu geldt voor elke stal een emissie per dierplaats met daarbij een vaste lagere emissie bij weidegang. Onafhankelijk van de mate van weidegang. In de nieuwe systematiek komt er onderscheid in de mate van weidegang.Verder wil Natuurweide dat biologische melkveehouderij met de aanvullende normen minder zware borgingsvoorwaarden krijgt voor de borging van extra weidegang. Borging van extra weidegang is dan ook belangrijk onderdeel van dit project. Stimuleren extra weidegang Natuurweide wil haar leden stimuleren om op hun bedrijven maximale weidegang toe te passen. Dit project gaat handvatten/tools ontwikkelen om biologische en gangbare

melkveehouders te ondersteunen bij het maximeren van de weidegang op hun bedrijf. Dit in samenwerking met de Stichting Weidegang en het Grazing’.

project

‘Amazing

Leverbot project Cynthia Verwer, Francesca Neijenhuis en Jan Verkaik De Natuurweide ondersteunt het Leverbotproject met financiën en met menskracht. Het project wordt in samenwerking uitgevoerd door het Louis Bolk Instituut en WUR Livestock Research. Een aantal veehouders starten dit jaar met maatregelen op hun bedrijf, waaronder het verstrekken van een weerstandverhogend voersupplement op basis van etherische oliën. Het heeft mogelijk een remmende werking op de eiuitscheiding van leverbot. Of dat inderdaad het geval is gaan we onderzoeken. Sommige boeren hebben al geëxperimenteerd met loopeenden. De hoeveelheid slakjes neemt significant af als je loopeenden laat fourageren in natte greppels. Of de besmetting bij de koeien ook afneemt is nog de vraag. Een derde maatregel is het besmettingsontwijkend beweiden door het mijden van greppels en vertrapte slootkanten. De leverbotslak eet algen en leeft in zuurstofrijk, stilstaand, ondiep water. Ze leven op glooiende overgangen tussen natte en droge gebieden. Ook één natte hoek van een wei kan een goed leefmilieu voor leverbotslakjes vormen. De slak is echter zeer wel in staat om droogteperiodes tot zelfs enkele maanden te overleven. Ze verdwijnen dan in de bodem en sluiten hun schelp af met een prop modder. Als deze plaatsen weer

Natuurweidekrant Juli 2015 – pagina 2

Nieuws

vollopen met water komen ze massaal tevoorschijn. Vee raakt alleen besmet als ze grazen in gebieden waar het slakje kan overleven. Een gebied zonder slakjes levert dus geen besmetting op met leverbot. In het project wordt ook gezocht naar studenten die na kunnen gaan hoe de poelslak uit zijn biotoop te verwijderen is waaronder het uitfilteren van de slak uit het water en met zuur- of zoutbehandelingen.

Nieuwe bestuursleden Jos Langhout: ‘We hebben elkaar hard nodig’ Dat ze het bedrijf van haar ouders voort zou zetten was nog niet zo vanzelfsprekend. Jos Langhout werkte onder andere als onderzoekster bij het Louis Bolk Instituut en als hoofd biologische veehouderij bij Agrifirm. Zeven jaar geleden ging ze met haar vader en moeder in maatschap. Sinds eind vorig jaar werkt ze dagelijks op het bedrijf met 70 koeien op 57 hectare grond in het Friese Jelsum. Het bedrijf is biologisch sinds 1997 en lid van Friesland Campina. In het Natuurweidebestuur is Jos de opvolgster van Geartsje Postma. Ze vertegenwoordigt namens Natuurweide o.a. de melkveehouderij in de Ketenwerkgroep Zuivel van BioNext. In deze werkgroep worden sectorbreed (van veevoerleveranciers tot melkveehouders en verwerkers) sectorspecifiek vraagstukken behandeld die te maken hebben met afzet, onderzoek, kwaliteit en wetgeving. Het verbinden van biologische melkveehouders onderling en met partners in de keten ziet Jos als een belangrijke taak van Natuurweide. ‘Toen ik nog buiten de deur werkte had ik veel contacten en zag ik dat er van alles gebeurde om mensen in de sector aan elkaar te verbinden en kennis en innovatie door te laten stromen’, zo geeft ze aan. ‘Als boer krijg ik ook veel mensen op het erf maar die hebben allemaal hun eigen rol en belang. Daarom is een organisatie als Natuurweide heel waardevol om deze belangen voor melkveehouders aan elkaar te

verbinden en overzicht te houden over het grote geheel. We hebben elkaar hard nodig. Samen moeten we het doen!’ Het is daarbij volgens Jos een uitdaging om de communicatie met de leden levendig te houden. Ze ziet wat dat betreft kansen voor het gebruik van sociale media. We horen vast nog van haar. Gerben Engwerda: ‘Werken aan draagvlak’ Jarenlang combineerde hij de boerderij met een baan als inseminator. Gerben Engwerda startte samen met zijn vrouw Carla in het Fries Tytsjerk als deeltijdboer op een bedrijf met een 40-tal melkkoeien op 33 hectare grond. In 1995 schakelden ze om naar een biologische bedrijfsvoering. Ze fokken Fries Hollandse en de zeldzame Fries roodbonte koeien. Daarnaast hebben ze sinds 2005 met een aantal collega’s een webwinkel voor biologische producten (BioWeb) met bezorgservice. In 2008 zegde Gerben zijn baan op om fulltime boer te worden. Sinds kort pachten de veehouders 18 hectare natuurgrond van Fryske Gea en hebben ze plannen om uit te breiden naar zo’n 70 koeien. Gerben is de opvolger van Max van Tilburg in het bestuur en vertegenwoordigt de leveranciers aan de Hooidammer kaasmakerij. Hij heeft de nodige bestuurlijke ervaring, onder andere in de ondernemingsraad van de veeverbeteringsorganisatie waar hij als inseminator voor werkte. ‘Voor dat werk heb ik ook een bestuurlijke opleiding van de vakbond mogen volgen en daar heb ik veel van geleerd’, geeft hij aan. ‘Het is jammer dat er in de biologische landbouw weinig wordt gedaan aan scholing van bestuurders. Wat dat betreft zouden we veel op kunnen steken van de organisatiestructuur van bijvoorbeeld een vakbond. Dat we daar niet meer mee doen is echt een gemiste kans.’ Binnen het bestuur van Natuurweide wil Gerben zich vooral inzetten voor het verstevigen van de positie van de biologische landbouw. ‘Een duidelijke organisatiestructuur en een hoge organisatiegraad zijn belangrijk om resultaat te kunnen boeken. Dat we nu werken aan aanvullende eisen is bijvoorbeeld een goede zaak’, vindt Gerben. ‘Maar alles staat of valt met draagvlak‘.


Achtergronden

Stand van zaken Aanvullende normen biologische melkveehouderij De Natuurweide, de belangenvereniging van biologische melkveehouders, wil u graag nader informeren over de aanvullende normen voor de biologische melkveehouderij. Als eerste willen wij onderbouwen waarom aanvullende normen van belang zijn. Vervolgens leggen wij uit hoe de aanvullende normen tot stand zijn gekomen. Tot slot gaan we in op de samenwerking met de verzamelaars van biologische melk en hoe we denken de aanvullende normen in de praktijk te kunnen brengen. Het voorgestelde pakket vindt u op de site van de Natuurweide: www.denatuurweide.nl/aanvullende normen. De regelgeving over de biologische productieomstandigheden is Europees bepaald. De vaste waarden in de regelgeving zoals geen gebruik van kunstmest, chemische bestrijdingsmiddelen en GGO zijn onveranderd van groot belang en vormen de basis van de biologische landbouw. De Natuurweide is echter van mening dat in EU-verband de doorontwikkeling van de biologische productiemethode op onderdelen te langzaam gaat. Juist van de biologische sector mag worden verwacht dat ze actief in speelt op nieuwe aandachtsgebieden en wensen van wetenschap en consument. Enerzijds betreft het gewenste ontwikkelingen in de diepte, zoals meer duidelijkheid op het gebied van weidegang en antibioticagebruik. Anderzijds gaat het om gewenste innovatie in de breedte op het gebied van biodiversiteit, energiegebruik en regionale ketens. De markt, en in het bijzonder de maatschappelijk bewuste consument en NGO’s, verwachten van de biologische sector ontwikkeling op deze terreinen. Van belang hierbij is dat de biologische sector eenduidig is in de claims die worden gemaakt. Kritische consumenten en NGO’s beoordelen de sector niet op een gemiddelde, maar op normen waaraan de biologische zuivel voldoet. Hiervoor is een solide borging nodig dat vertrouwen schept. Hoewel tot een minimum beperkt gaat een solide borging gepaard met extra administratie, controle en bijbehorende kosten. De Natuurweide is zich hiervan bewust, maar is van mening dat deze extra inspanning de moeite en kosten waard is. Het pakket aanvullende normen is bepaald door de werkgroep aanvullende normen. De werkgroep is samengesteld uit melkveehouders van FrieslandCampina, Eko Holland, Rouveen, Willig kaasmakers, Aurora en de Natuurweide. De opdracht aan de werkgroep is om een pakket van aanvullende normen te ontwikkelen dat: - Een groot draagvlak heeft onder de biologische melkveehouders, - eenvoudig en goedkoop is en past bij de huidige prijsvorming, - qua inhoud en manier van borgen de kritiek van de buitenwereld kan weerstaan. De werkgroep heeft het pakket in het najaar van 2014 voorgelegd in drie regionale bijeenkomsten met in totaal 30 willekeurig gekozen melkveehouders. Aan de hand van de reacties uit deze bijeenkomsten is het uiteindelijke pakket aan aanvullende normen bepaald. Daarnaast zijn de aanvullende normen besproken in de ledenvergadering van Rouveen, Eko Holland Melk op Maat en met de commissie biologisch van FrieslandCampina. De inschatting van de werkgroep is dat meer dan 70% van de biologische melkveehouders positief is over het voorgestelde systeem van aanvullende normen. Een aantal veehouders


Achtergronden

heeft kritisch gereageerd. Met deze groep veehouders gaat de Natuurweide in gesprek om te achterhalen waar het systeem wringt. Vaak blijken de gedeelde standpunten talrijker te zijn dan de geschilpunten. De verzamelaars van biologische boerderijmelk hebben positief gereageerd op dit initiatief van de sector. Inmiddels is in een gezamenlijk overleg tussen het bestuur van de Natuurweide, de werkgroep en de verzamelaars van biologische melk op hoofdlijnen overeenstemming bereikt over de uitvoering van het systeem. Belangrijkste elementen hieruit zijn: - Alle verzamelaars van biologische melk staan achter de plannen van aanvullende normen voor de Nederlandse biologische melkveehouderij en zijn bereid hiervoor een inspanning te leveren. - Een gezamenlijke en eenduidige aanpak voor invoering en handhaving van de aanvullende normen voor de Nederlandse biologische melkveehouderij wordt door alle partijen ondersteund. - Alle partijen streven naar een grote deelname. Het is aan de verzamelaars van biologische melk echter zelf te bepalen of haar leveranciers allemaal aan de aanvullende normen moeten voldoen of een deel van de melkveehouders. - Om alle biologische melkveehouders te bereiken vindt er door partijen een maximale inzet plaats op het gebied van voorlichting en promotie. - De biologische melkveehouders, verenigd in de werkgroep aanvullende normen, zijn verantwoordelijk voor de inhoud van het pakket aanvullende normen en voor toezicht op een eenduidige uitvoering. - De intake en ondersteuning van deelnemende melkveehouders wordt uitgevoerd door de verzamelaars van biologische melk. - De jaarlijkse controle op de deelnemende melkveebedrijven wordt uitgevoerd door SKAL, gelijktijdig met de reguliere controle. Voorlopig ligt de prioriteit in het voorlichten en testen van de daadwerkelijke deelname in de praktijk. Er wordt nog niet ingezet op communicatie en promotie van de aanvullende normen richting consument en markt. Medio juni 2016 gaan de partijen in een gezamenlijk overleg de voortgang evalueren en afspraken maken over vervolgstappen. Peter de Nooij


Achtergronden

Weidedagen Natuurweide 26-27-28 mei 2015 Gidi Smolders Op de weidedagen stond weidegang en antibioticavrij produceren centraal: beiden zijn speerpunten van de natuurweide onder meer om de normen beter aan te laten sluiten bij de praktijk en om onderscheidend te blijven van de gangbare melkveehouderij. De gemiddelde biologische koe in Nederland weidt meer dan 3300 uur en 25% van de biologische gebruikt geen antibiotica meer. De normen kunnen dus wel aangescherpt worden, of toch niet.. Natuurlijkheid en imago van beweiding scoren hoog bij biologische veehouders. Bij Teunis Jacob Slob waren 16 veehouders (met zelfs Russische en Franse belangstelling), bij John Arink waren 18 veehouders en stagiaires aanwezig en bij Jo van Balkom waren 20 veehouders, stagiaires en adviseurs gekomen om mee te discussiëren en onderling en met inleiders ervaringen uit te wisselen. Veel deelnemers weiden onbeperkt en zo veel dagen als mogelijk is. Aan de hand van de resultaten van de beweidings-enquête uit 2012 die door 89 biologische melkveehouders werd ingevuld kwam er een levendige discussie over de normen die aan beweiding gesteld zouden kunnen of moeten worden. In 2012 weidt 10% van de veehouders minder dan 8 uur per dag, 25% weidt minder dan 150 dagen per jaar. Om te

Houtwallen als medicijn en veevoer Korte houtwallen geplant op het bedrijf van Jo van Balkom met wilg en els. Wilgen bladeren en bast bevatten Salicyl zuur; een koortsverlager en pijnstiller. De Els bindt stikstof uit de lucht; de bladeren hebben ca. 20% ruw eiwit.

voorkomen dat koeien alleen een soort uitloop krijgen is in het voorstel een maximum aan het aantal koeien per ha van 6.5. Afhankelijk van de graslandopbrengst en de productie van de koe neemt die dan in de weideperiode 20 – 35% van de totale droge stof uit weidegras op. Willen we dat naar de consument verkopen als weidegang? Bij het veranderen van de spelregels tijdens het spel zou het compromis kunnen zijn dat bestaande bedrijven die nu niet aan een strengere norm kunnen voldoen ontheffing krijgen maar dat zich ontwikkelende bedrijven zich moeten houden aan de norm, omdat zij de keuze wel hebben. Het grote Natuurweidekrant Juli 2015 – pagina 6

Achtergronden

struikelblok voor meer weiden bleek de kleine huiskavel te zijn. Voor 15% van de bedrijven was dat de beperkende factor (ofwel voor ca. 45 veehouders). Weiden is goed voor de gezondheid van de koe, het vraagt minder arbeid, veroorzaakt minder ammoniakemissie en is bijna altijd voordelig, ook voor gangbare bedrijven, en toch loopt het aandeel weidegang terug. Andere dan economische motieven spelen blijkbaar een grotere rol. De presentatie kan bekeken worden op de website van De natuurweide. Geen antibiotica in US. Paul Dettloff, de dierenarts verbonden aan coöperatieve melkverwerker Organic Valley benadrukte dat in Amerika op biologische bedrijven verboden is antibiotica te gebruiken. Als het dan toch een keer nodig is om dierenleed te voorkomen, moet het dier daarna worden opgeruimd (verkocht aan gangbare collega). Het merendeel van zijn werk voor Organic valley bestaat uit het begeleiden van de 300 omschakelaars en is gericht op het hele bedrijf. Het systeem meer weerstand geven en goed managen is een eerste vereiste voor een gezonde veehouderij. Het gaat er niet om om bacterien uit te roeien maar om het dier zo sterk te maken dat ze er mee kunnen opgaan. In de gevallen dat er dan toch middelen nodig zijn, is er in Amerika een heel assortiment aan ‘hulpmiddelen’ dat ingezet kan worden. Zoals Paul het zei: ‘We hebben een medicijn voor elke kwaal’. De druk om alternatieven te ontwikkelen is natuurlijk groter als antibiotica niet zijn toegestaan in vergelijking met de regels die nu in Europa gelden. Bovendien is de regelgeving omtrent alternatieve medicijnen hier strikter dan in de USA lijkt het. Alternatief voor elke kwaal. Een andere algemene opmerking over de middelen is dat de bioboeren in the USA niet van injecties houden en dat ook injectoren nauwelijks gebruikt worden. Veel middelen worden oraal gegeven of op de huid / slijmvliezen aangebracht. Dr. Paul’s Lab produceert een serie middelen die ontwikkeld zijn op basis van zijn jarenlange ervaring als dierenarts en het besef toen hij met biologische melkveehouderij in aanraking kwam dat er geen enkel middel uit de reguliere praktijk toegestaan was - ook hormonen en chemische wormmiddelen worden daar niet gebruikt. Toen hij voor de eerste keer op een biologisch bedrijf kwam en een koe antibioticum wilde geven zei de veehouder ho ho, dat wil ik niet: een dramatische ervaring voor een dierenarts want er waren geen alternatieve behandelingen beschikbaar (de kennis van de oorspronkelijke bewoners was inmiddels verloren gegaan). Bovendien zijn bedrijven die omschakelen vaak jarenlang uiterst gangbaar geweest, inhoudende dat er veel bestrijdingsmiddelen en ander chemie gebruikt is en dat de grond zo dood is als een pier (geen worm meer te vinden). Hij vertelt een mooie anekdote over een boer die in de periode van omschakeling weer wormen zag in de grond en op het kavelpad en niet met de vierwieldrive het land in wilde om de wormen toch maar niet dood te rijden. Het immuunsysteem laat het op twee momenten in de lactatie afweten: bij het droogzetten is het 7 dagen op een laag niveau en van 14 dagen voor tot 14 dagen na afkalven is dat weer het geval. De koe is dan gevoelig voor ziekten en kan dan een oppepper gebruiken. Vaccinaties, die een aanslag zijn op het immuunsysteem, moeten dus bij voorkeur niet in die perioden uitgevoerd worden. Cortisol is een stress hormoon en (ook Adrenaline, maar dat werkt slechts kort) onderdrukt het immuunsysteem. Het wordt vooral geproduceerd als het hormoonsysteem in de war is. Happy lines. Als een koe de melk niet wil laten schieten kan geen oxytocine gebruikt worden. Door rustig te blijven, tegen de koe te praten en door te wrijven op de plek waar de melkader in de buikholte verdwijnt, zal de koe binnen 10 minuten de melk wel laten schieten. Al wijzend op de belangrijke plekken bij de koeien in de weide wordt ook gewezen op de happy lines, horizontale strepen in de vacht van de koe over de ribben ter hoogte van de pens


Achtergronden

ten teken van welbevinden (zie foto). Op de drie gastbedrijven worden ook de koeien aangewezen die een hoog vetgehalte in de melk hebben (hebben een brede ‘kruin’ op de spiegel van het uier en die met een hoog eiwitgehalte (hebben een lange ‘kruin’ op de spiegel van het uier).

Pre-melken. Beginnen met melken twee weken voor afkalven (premilking) wordt gedaan als de koe na het droogzetten niet goed opdroogt en een verkeerd kwartier krijgt of als de koe tijdens de lactatie klinische mastitis gehad heeft of een kwartier met een hoog celgetal had. De kwaliteit van de biest wordt daardoor niet negatief beïnvloed volgens dr.Paul. Ineens droogzetten. Hij adviseert boeren om ineens droog te zetten en het uier de eerste 7 dagen niet meer aan te raken (aanraken zou een signaal afgeven om de melk te laten schieten). Daarna goed controleren op veranderingen aan het uier en bij mastitis uitmelken (strip-strip-strip!) van het betreffende kwartier en behandelen als een hoog celgetal kwartier (Aloë vera en een ABC-relief injector). Twee weken voor afkalven beginnen te melken. Aloë vera en zeewier wondermiddelen? In zijn inleiding behandelde Paul de 10 diergeneeskundige hulpmiddelen die biologische veehouders kunnen gebruiken en die goedgekeurd zijn door NOP (National Organic Program, ofwel de Amerikaanse SKAL). Dat zijn achtereenvolgens 1) Aloë vera, 2), tincturen, 3) homeopathie, 4) wei-producten, 5) essentiële oliën, 6) botanicals, 7) antioxidanten, 8) spoorelementen (zeewier en humates), 9) peroxides, probiotica en gevitaliseerd water en 10) acupunctuur. Er zijn lijsten met behandelingen beschikbaar voor rundvee, schapen en geiten, varkens, pluimvee en paarden. In een opmerking aan het eind van de lijst wordt aangegeven dat de behandelingen geen kwaad doen, maar ook dat ze niet geëvalueerd zijn door de Food and Drug Administration (FDA, ons bureau registratie diergeneesmiddelen) en dat er geen claims op genezing gegeven worden. Een snel rondje leert dat een groot deel van de aanwezige veehouders antibioticavrij produceert, sommige al jarenlang en dat een kleiner deel dagdoseringen heeft beneden de 0.2. Op de Natuurweide-website zijn de 10 groepen hulpmiddelen wat verder beschreven, met soms een opmerking over de toepasbaarheid/noodzaak onder Nederlandse omstandigheden.


Advertentie

Graag brengen we bij u de CombCut® onder de aandacht. Deze revolutionaire machine bestrijdt het onkruid in volveldse gewassen. Geschikt voor gebruik in grasland en ook in veel akkerbouw gewassen. Door de kammen met vaste messen snijdt de machine het onkruid uit uw gewas. Dat is dan ook de basisgedachte achter de CombCut®. Een statisch werkende machine die door de top van het cultuurgewas “kamt” en die alles wat een andere structuur heeft dan het cultuurgewas afsnijdt. De stammen blijven dan open staan zodat de plant van binnenuit verrot. De ongewenste gewassen krijgen minder zonlicht en bovendien krijgen ze geen kans om zaad te schieten, dus put de CombCut® de onkuiden uit!

De CombCut® heeft inmiddels in veel gewassen zijn nut bewezen. Zowel in grasland als ook in granen en andere gewassen. Om onder andere ridderzuring, distels, brandnetels en herik af te snijden. Ook is de machine al ingezet tegen aardappelopslag in diverse gewassen, zoals mais, bieten en waspeen. Het grote verschil met bijvoorbeeld een weiland-bloter is dat u met deze machine selectief kunt werken en dat uw hoofdgewas er nagenoeg geen hinder van ondervindt. Om voorbeelden te zien van de machine in het veld verwijzen we u graag naar YouTube, zoekwoord CombCut. De CombCut® biedt een revolutionaire oplossing als de chemische onkruidbestrijding niet in uw bedrijfsvoering past! Wij zijn Heerema Agri-Service in De Groeve (Dr), wij zijn de importeur van deze machine.

Onze contactgegevens vindt http://www.agri-service.nl


u

via

Achtergronden

Jos Groothedde: ‘Beeld van Oer Hollandse koeien spreekt consumenten aan’ Wichert Koopmans Met een ketenconcept voor rundvlees van oudhollandse rassen uit natuurgebieden heeft de stichting Natuurboeren uit de buurt een kansrijke markt aangeboord. Op dit moment worden in samenwerking met grossier Groothedde een tiental dieren in de week afgezet maar de zakenpartners zien goede mogelijkheden om dit aantal uit te breiden tot een vijftigtal. Voorlopig is het aanbod van dieren de beperkende factor. Sinds een aantal jaren timmert vleesgrossier en ketenregisseur Groothedde uit Vaassen (zie kader) samen met de stichting ‘Natuurboeren uit de Buurt’ aan de weg met een concept voor Nederlands biologisch rundvlees van oudhollandse rassen die grazen in natuurgebieden. De dieren voor het concept worden geleverd door enkele tientallen biologische veehouders die verenigd zijn in de Stichting. Bij leden van deze Stichting bestaat minstens een kwart van de bedrijfsoppervlakte uit natuur waarbij vaak nauw wordt samengewerkt met terrein beherende organisaties als Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Provinciale Landschappen. Daarnaast werken de Natuurboeren via tal van maatregelen aan verhoging van de biodiversiteit in hun gehele bedrijfsvoering. Alle bedrijven zijn SKAL-gecertificeerd. Meerwaarde in product Om de meerwaarde van hun bedrijfsvoering ook via hun producten te vermarkten werken de Natuurboeren aan ontwikkeling van eigen afzetketens. Zo kwam de stichting onder andere in contact met Groothedde en ontstond het concept voor rundvlees van oudhollandse rassen. Gezamenlijk ontwikkelden de zakenpartners een pakket van eisen waaraan de dieren moeten voldoen om voor verwerking binnen het concept in aanmerking te komen. Zo moeten de dieren minimaal veertig procent bloed voeren van de rassen Brandrood, Blaarkop, Lakenvelder, MRIJ of Fries Hollands. Ook Witrikken kunnen in het concept mee doen, hoewel dit gaan ras is maar een kleurslag. Koeien en vaarzen mogen als ze geslacht worden niet ouder zijn dan 4,5 jaar en niet meer dan twee keer hebben gekalfd. Voor ossen geldt een maximale leeftijd van 3,5 jaar. De veestapels van veehouders die mee willen doen in de keten moeten voor minstens veertig procent bloed voeren van één of meerdere van de genoemde rassen. Daarbij moeten de boeren de intentie hebben om dit aandeel uit te breiden tot minimaal 70 procent. Vertrouwen en verantwoordelijkheid ‘Samen met Jan Broenink van het bestuur van de stichting bezoek ik alle veehouders die belangstelling hebben om in het concept mee te doen’, vertelt Jos Groothedde, één van de directeuren van het familiebedrijf, die vanuit Vaassen de aanvoer, verwerking en afzet van dieren en vlees coördineert. ‘Zo leren we elkaar kennen en kunnen we beoordelen of de bedrijven aan de eisen voldoen.’ Persoonlijk contact is in het samenwerkingsverband heel belangrijk zo blijkt uit het verhaal van Groothedde. ‘Ik overleg rechtstreeks met de veehouders over de beschikbaarheid van slachtrijpe dieren’, vertelt hij. ‘Zo realiseren we samen jaar rond een constant aanbod wat voor onze klanten heel belangrijk is.’ In de unieke samenwerking tussen boer en afnemer is vertrouwen en een gezamenlijke verantwoordelijkheid de basis. Zo gaat Groothedde er van uit dat veehouders hun best doen om kwalitatief goede dieren af te leveren. Er wordt dan ook niet uitbetaald op classificatie. Veehouders krijgen via Groothedde van de slachterij het gewicht van de dieren die ze geleverd hebben. Vervolgens sturen ze zelf een factuur naar de grossier. Deze betaalt een vaste prijs per kilo geslacht gewicht, onafhankelijk van de marktprijs op dat moment. ‘Wij Natuurweidekrant Juli 2015 – pagina 10

Achtergronden

maken met onze afnemers ook vaste afspraken over prijzen’, geeft Groothedde aan. ‘Dan is het logisch om die lijn door te trekken naar de veehouders’, zo geeft hij aan. Over de exacte hoogte van de prijs communiceert Groothedde liever niet in het openbaar. ‘Maar deze doet zeker recht aan de meerwaarde die de dieren vertegenwoordigen’, verklaart hij. Streven naar landelijke dekking Het vlees wordt op dit moment afgezet via een drietal verkoopkanalen: Horeca, DEEN supermarkten en een tweetal webwinkels. ‘Daarnaast zijn we in gesprek met een vleeswarenproducent’ verklaart Jos Groothedde. ‘Nu is de beschikbaarheid van dieren nog een beperkende factor om verder op te schalen maar we werken hard aan het werven van veehouders die mee willen doen’, vertelt hij. ‘Met de huidige verkoopkanalen lukt het goed om een tiental dieren in de week vierkant te verwaarden. We zien in de afzet echter goede mogelijkheden om op te schalen naar veertig tot vijftig dieren in de week’, geeft Groothedde aan. ‘Hoe groter de omvang van de keten, hoe efficiënter we kunnen werken. Daarbij streven we ook naar een landelijke dekking voor zowel de afzet als aanvoer van dieren. ‘ Om veehouders te stimuleren mee te doen in het concept neemt Groothedde ook slachtvee af van biologische boeren die nog niet helemaal aan de eisen voldoen. Ook dieren van oudhollandse rassen die bijvoorbeeld te oud zijn voor het concept koopt de grossier aan. Hij betaalt hiervoor een vaste prijs, onafhankelijk van de marktontwikkeling voor gangbaar slachtvee. ‘Gemiddelde genomen is deze prijs echter concurrerend met wat andere slachterijen betalen’, verklaart Groothedde. Authentiek en onderscheidend Groothedde stapte zes jaar geleden in het concept omdat hij signaleerde dat een groeiende groep consumenten op zoek is naar kwalitatief goed vlees met een aansprekend verhaal. ‘Deze mensen eten misschien minder vlees maar als ze rundvlees kopen willen ze wel weten waar het vandaan komt en hoe het is geproduceerd. Als de manier van produceren hen aanspreekt willen ze best iets meer betalen voor het vlees.’, merkt hij. ‘Het houden van oudhollandse rassen in combinatie met natuurbeheer is een duidelijk en authentiek verhaal. Bovendien zorgen de rassen en de manier van houden voor een onderscheidende vleeskwaliteit.’ Hoewel Groothedde de biologische herkomst van het vlees niet als belangrijkste verkoopargument ziet heeft het voor hem wel meerwaarde dat de veehouders die leveren aan het concept door SKAL zijn gecertificeerd. ‘Zaken als een laag antibioticumgebruik en weidegang zijn voor onze afnemers belangrijk. Bij veehouders met een SKAL certificaat is dat allemaal al geborgd’. Groothedde Vaassen is een familiebedrijf dat is gespecialiseerd in de verkoop en ketenregie voor de productie van rund- en varkensvlees. Het vlees wordt betrokken van leveranciers in diverse Europese landen en geleverd aan supermarktketens als Albert Heijn, Jumbo en Plus maar ook aan de Horeca, vleeswarenbedrijven en de vleesverwerkende industrie. Met een team van 25 medewerkers wordt wekelijks 300 tot 400 ton vers rundvlees omgezet.

Berrie Klein Swormink, Jan Broenink en Jos Groothedde


Colofon

Colofon Vereniging De Natuurweide De Natuurweide is de vereniging van biologisch melkveehouders in Nederland. Vereniging De Natuurweide is de overkoepelende organisatie van de leveranciersverenigingen die aan FrieslandCampina, Rouveen, Hooidammerkaas, Aurora en EkoHolland Melk op Maat rauwe melk leveren. Zie verder www.denatuurweide.nl

Speerpunten van De Natuurweide in 2015: • • • • •

Eerlijke melkprijsvorming Draagvlak creëren voor aanvullende normen Initiëren van relevant onderzoek voor de biologische melkveehouderij. Betere communicatie naar leden Aansturen van het Bedrijfsnetwerk Biologische Melkveehouderij

Bestuur Natuurweide: Voorzitter Secretaris Penningmeester

Teunis Jacob Slob, 0183-581549, [email protected] vacant Jo van Balkom, 0411-642603 [email protected]

Bestuurleden en tevens contactpersonen leveranciersverenigingen: Hooidammerkaas: EkoHolland: FrieslandCampina: Rouveen: Aurora:

Gerben Engwerda, 0511-432344, [email protected] Jos Elderink, 0541-552059, [email protected] Jo van Balkom, 0411-642603 [email protected] Gerben Braakman, 0593-522853, [email protected] John Arink, 0544-465538, [email protected]

Overige bestuursleden: Jos Langhout, 06-44852207, [email protected] Peter de Nooij, 020-4965040, [email protected]

Ketenwerkgroep Zuivel: Secretariaat: Natuurweide Website:

Peter de Nooij, 020-4965040, [email protected] Jos Langhout, 06-44852207, [email protected] Kees van Veluw, Louis Bolk Instituut, Driebergen, 0343-523860, [email protected] Krant: Wichert Koopman, [email protected], 0628142897 Durk Oosterhof, [email protected], 0512-545571 Natuurweidekrant Juli 2015 – pagina 12

Natuurweidekrant. Inhoudsopgave. Warme zomer!?

Recommend Documents