Natuurpunt. Klein-Brabant. Afgiftekantoor 2880 Bornem 1 Erkenningsnummer P België - Belgique P.B. - P.P Bornem 1 BC 31249

België - Belgique P.B. - P.P. 2880 Bornem 1 BC 31249

Afgiftekantoor 2880 Bornem 1 Erkenningsnummer P005677

Natuurpunt Klein-Brabant

Driemaandelijks afdelingstijdschrift 11e jaargang - april 2012

2

Driemaandelijks Afdelingstijdschrift van Natuurpunt Klein-Brabant Vereniging voor Natuur en Landschap 11e jaargang nr. 2

INHOUD

blz.

Editoriaal.........................................................................................................................................................3 Reservatennieuws..........................................................................................................................4 Nestgelegenheid voor wilde bijen..................................................................................................................5 Eendenkooien in Vlaanderen en Nederland....................................................................................................5 De vlier - Sambucus nigra................................................................................................................................9 Verdronken Land...........................................................................................................................................10 Zwerfvuil, een hardnekkig zeer...................................................................................................................11 Putten graven................................................................................................................................................12 Kom spelen in ‘t groen....................................................................................................................................12 Waarnemingen.................................................................................................................................13 Kalender excursies plantenwerkgroep..........................................................................................................15 Gemeentebestuur verkwanselt open ruimte in Hingene...............................................................................16 Agenda.....................................................................................................................................18

VOORPAGINA Zwartkopmeeuw (Chris Coeckelbergh), vogels kijken in Saeftinghe (Paul Segers) en gemaaide rietvelden langs de Schelde, klaar voor een nieuw seizoen (Herwig Mees) Redactie: Joost Reyniers en Hans De Schryver e-mail: [email protected] Werkten mee aan dit tijdschrift : • Cis Peeters • Kris Tersago Foto’s: • Chris Coeckelbergh • Roger Keppens • Herwig Mees • Joost Reyniers • Paul Segers • Kris De Keersmaecker Oplage: 700 ex.

Lid worden van Natuurpunt Lidgeld per gezin: € 24,00 Dit bedrag kan u storten op rekeningnummer BE17-2300-0442-3321 van Natuurpunt vzw, Coxiestraat 11 te 2800 Mechelen met vermelding “Lidgeld 2012”. Hiervoor ontvangt u: • 4 x per jaar het tijdschrift Natuur.blad • 4 x per jaar het tijdschrift van de afdeling Wie lid is van Natuurpunt en buiten Klein-Brabant woont, kan zich ook abonneren op dit tijdschrift mits betaling van € 5,00 op rekeningnummer BE52-0000-6740-6209 van Natuurpunt KleinBrabant met vermelding “Abonnee NPKB 2011”. Steun het reservatenfonds Overschrijven kan op rekening BE56-2930-21207588 van Natuurpunt Beheer vzw, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen met vermelding “3706 KleinBrabant”.

Natuurpunt ● Klein-Brabant ___________________________________

april - mei - juni

3

Editoriaal Uw redactie houdt het schrijven van dit editoriaal telkens voor het laatst. Als nu net in het weekend waarin het tijdschrift naar de drukker moet volop de lente uitbreekt, dan valt het moeilijk om nog achter de computer plaatst te nemen. In dit tijdschrift blikken we terug op de afgelopen winter, op het vele werk dat in de reservaten werd verzet, maar ook van andere activiteiten doen we verslag. Zo was er de druk bijgewoonde knutselnamiddag in de Sint-Pietersburcht, waar we nestgelegenheid voor wilde bijen hebben gemaakt. Het verschijnen van de nieuwe rode lijst van de dagvlinders kreeg veel aandacht in de media. De nieuwe lijst leert ons dat er van de 67 soorten die sinds het begin van de vorige eeuw in Vlaanderen voorkwamen er ondertussen 19 zijn uitgestorven, 18 soorten in gevaar zijn en 7 bijna in gevaar. Een tendens is dat ook tot voor kort algemeen voorkomende soorten zeldzaam beginnen te worden. Met 66% van alle soorten in gevaar en/of uitgestorven scoort Vlaanderen ongeveer even slecht als Nederland. De Lage Landen worden niet voor niets de vlinderonvriendelijkste regio van Europa genoemd. De oorzaken van hun voortdurende achteruitgang zijn vooral vermesting, een afname van het aantal bloemen en de steeds verdergaande versnippering van het Vlaamse landschap. Mogelijke herstelmaatregelen zijn het behoud van grote, goed met elkaar verbonden natuurgebieden, en het verzekeren van een goede milieukwaliteit. In dit tijdschrift leest u een pleidooi van ons afdelingsbestuur voor zuinig ruimtegebruik en spreken we ons uit tegen een nieuw bedrijventerrein op de kouter van Hingene. Het volstaat immers niet om met de natuur in onze reservaten bezig te zijn, terwijl de natuur en de open ruimte buiten die reservaten steeds meer onder druk staat en verkwanseld wordt. Als we dit schrijven zijn we pas terug van een excursie in Marselaer, het reservaat van Natuurpunt op de grens tussen Lippelo en Malderen. Dat natuurbeheer prachtige resultaten kan opleveren bewijst het afgeplagde stuk aan de Marselaerdreef. Niet enkel verscheen er daar na de werken opnieuw struikheide, toen we vandaag het terrein bezochten bleek dat het was ingenomen door duizenden zandbijen. We wandelden er letterlijk door een wolk van grijze zandbijen, grote zijdebijen en andere soorten die van de warmte van de voorjaarszon gebruik maakten om wilgenstuifmeel naar hun nesten te dragen. En oh ja, we zagen ook vlinders. De grote vos die er enkele dagen geleden werd gezien zagen we niet terug, maar de eerste dagpauwogen en gehakkelde aurelia’s twistten met elkaar voor de beste plekken langs de bosrand. De lente is bij uitstek het seizoen om van de geleverde arbeid in de reservaten te genieten. Wij hopen ook jullie daar op een van de volgende activiteiten tegen te komen.

Joost & Hans

Natuurpunt ● Klein-Brabant ____________________________________ april - mei -juni

4

Reservatennieuws In deze rubriek vindt u een selectie van nieuws uit onze reservaten. We zoomen in op het beheer dat er gevoerd wordt en leggen kort uit waarom. Je leest er over nieuwe erkenningen van natuurreservaten en - met wat geluk - uitbreidingen. Wil je het live meemaken, kijk dan vlug in de agenda op bladzijde 18.

Joost Reyniers en Hans De Schryver

De afgelopen maanden werden opnieuw de handen uit de mouwen gestoken. Zo werd een deel van het grote rietveld in de schorren van Branst gemaaid. Ook in het Kraaienbroek in Branst werden de mouwen opgestroopt tijdens een werkdag. Dit reservaat is misschien niet het gekendste in onze streek. Het ligt op de stuifzandrug ten zuiden van de dorpskern van Branst. Zeer droge, zandige percelen wisselen er af met wat lager gelegen graslanden. Het landschap is er kleinschalig met dennenbos, heischraal grasland, eikenhoutwallen en zandwegen. Door de droge zandgrond vinden we hier dieren en planten die men eerder in de Kempen zou verwachten, zoals zandzegge, zandblauwtje en klein tasjeskruid. Ook de levendbarende hagedis komt hier nog voor, al zijn waarnemingen ervan zeldzaam. In het gebied proberen we de natuurwaarden gebonden aan zandgrond en warme, zonnige plekken te versterken. Deze winter werden de knotbomen geknot

in het reservaat. Met het takhout werd een takkenwal aangelegd.

Het resultaat van een dag hard werken (Paul Segers)

Heel wat kleine zoogdieren en insecten zijn verzot op deze takkenwallen. Insecten en padden vinden er overwinteringsplekjes. We hopen dat ze ook voor levendbarende hagedis een geschikt leefgebied zullen vormen.

TIP: Heb je in je tuin snoeihout over? Dan kan een takkenwal je een rit naar het containerpark besparen. Sla enkele dikkere takken in de grond en stapel het snoeihout er tussen op. Je zal verstelt staan van het vele leven op en tussen het dode hout!

Het sterke geslacht (Paul Segers)


april - mei - juni

5

Nestgelegenheid voor wilde bijen Op 25 februari knutselden we met 34 - jong en oud - in de Sint-Pietersburcht aan nestgelegenheid voor wilde bijen. De grote opkomst toont dat de aandacht voor wilde bijen gelukkig is toegenomen. Dat was dringend nodig, zo werd pas twee jaar geleden de wilde bijen en wespenwerkgroep Aculea opgericht. Joost Reyniers

Door hun bestuivingscapaciteit vormen bijen een essentiële schakel in de natuur. De bijenfauna van Europa bestaat uit ongeveer 1500 soorten, in België zijn er ongeveer 400. de wespen tellen zelfs vele duizenden soorten. Bijen en wespen maken dus een aanzienlijk deel van onze biodiversiteit uit en veel soorten zijn zeldzaam of bedreigd.

omstandigheden in dood hout in vraatgangen van keverlarven nestelen. Nog andere soorten maken gebruik van door de mens aangeboden nestplaatsen, de nestkeuze valt gewoonlijk op korte buisvormige ruimtes, zoals een holle tak of een gaatje in een muur. Het zijn vooral deze laatste soorten die we kunnen helpen door ze nestgelegenheid te presenteren.

Leefgebied voor wilde bijen moet voldoen aan twee zaken: voldoende nestgelegenheid en voldoende voedselplanten. Voedselplanten of drachtplanten leveren nectar en stuifmeel aan bijen. Gezien de vaak zeer specifieke relatie tussen bij en plant (er zijn bijen die een duidelijke voorkeur hebben voor maar één plantensoort) is het duidelijk dat geschikte leefgebieden zeer kwetsbaar zijn. We kunnen de wilde bijen grofweg in 3 groepen onderverdelen. Ten eerste zijn er de kolonievormende soorten, de hommels, die net als de honingbij een sociale gemeenschap vormen, u leest het goed: hommels zijn dus ook bijen. Bij het grootste deel van de wilde bijen doen de wijfjes individueel aan broedzorg, elk wijfje verzorgt apart een nest, die soorten noemen we de solitaire bijen. Tenslotte zijn er ook heel wat soorten (zoals wespbijen, bloedbijen en koekoekshommels) die profiteren van het werk van andere bijen, dit zijn de koekoeksbijen. Solitaire bijen vertonen geen agressief verdedigingsgedrag, daar de opoffering niet zinvol is in het kader van het voortbestaan van de soort. Heb je een hommelnest in je tuin? Wees dan iets voorzichtiger. Pak ze niet vast want een hommelsteek doet pijn. Maar ook hommels zullen je nooit aanvallen. Van de meeste bijensoorten - denk aan de zandbijen - graven de wijfjes als nestplaats een tunneltje in de grond. Er zijn ook veel houtbewonende soorten, die in natuurlijke

Gehoornde metselbij (Joost Reyniers)

Solitaire bijen bezig zien is fascinerend. De vrouwtjes dragen al het nestmateriaal zelf aan. Ze maken zelf een geschikte holte of passen een bestaande holte aan voor de aanleg van één of meerdere broedcellen. Het nest bestaat gewoonlijk uit een ingang en een aantal broedkamers. In elke kamer wordt slechts één eitje gedeponeerd, telkens op een hoopje voedsel. Naargelang de soort wordt verschillend materiaal gebruikt bij de afwerking van het nest, zoals een cement van aarde en vocht of stukjes bladeren. Het wijfje bekleedt eerst zorgvuldig de wand, daarna verzamelt ze stuifmeel en nectar en maakt daar een bijenbroodje van. Hier bovenop deponeert ze een eitje en sluit de kamer af. Als alle kamers


april - mei -juni

6 afgewerkt zijn verlaat het vrouwtje voorgoed haar nest en bekommert er zich niet meer om. Op de nestplaatsen komen ook sluipwespen af, die op hun beurt parasiteren op de bijen.

deze liefst in volle zon en wat beschut tegen de regen. Bij gebrek aan dode bomen of oude boomstronken kunnen b.v. in houtblokken gladde gaatjes (zonder splinters) van min. 3 cm tot max. 25 cm diep, met diameters van 2,5 tot 10 mm worden geboord. Elke diameter trekt andere soorten aan. De gang mag slechts aan één kant open zijn. Bamboe met verschillende diameters is ook zeer geschikt. Ook bundels snoeihout, dat van binnen hol is of merg bevat (vlier, jasmijn...) kunnen horizontaal worden opgehangen op een zonnige plaats. Eventueel kan je het merg zelf uithollen. Oude muren kunnen eveneens goede nestplaatsen zijn voor zover ze niet volledig toegevoegd zijn en voldoende holtes vertonen. De foto hierbij toont de bijennestplaats aan het hok van de Shetlanders in ons reservaat de Wilgskens.

Chrysis angustula, een goudwespje dat parasiteert op andere wespen (Joost Reyniers)

Bijen bouwen echter beschermingsmaatregelen in tegen sluipwespen. Achter de afsluitende prop komt nooit direct een broedcel, wel is er een lege ruimte van 1 of meerdere centimeters lang. Na 4 tot 10 dagen (naargelang de soort) komen de larven uit en voeden zich met het bijenbrood. Als dit op is, na 2 tot 4 weken, spint de larve zich in een cocon en maakt een rustperiode door. Na deze periode verpopt de larve zich en vormt zich om tot een volwassen insect. Sommige soorten overwinteren tijdens hun rustperiode, andere maken de winter al door als volwassen insect. In het nieuwe seizoen, op een warme lentedag of de vroege zomer (afhankelijk van de soort), verlaten de jonge bijtjes hun geboorteplek. Eerst de mannetjes, die gaan op zoek naar de vrouwtjes, die meestal iets later verschijnen. Een bevrucht vrouwtje zoekt naar een geschikte nestplaats. Sommige wijfjes keren daarvoor terug naar hun geboorteplek. In onze tuinen kunnen we bijen op verschillende manieren aan nestgelegenheid helpen. Plaats

Bijenhotel in De Wilgskens (Joost Reyniers)

De holle buisjes zijn bamboe, riet en tuinplanten met holle stengel, die achteraan in een laagje klei gestoken zijn. Maak de nestplaats degelijk en duurzaam zodat ze meerdere jaren meegaat, want het duurt altijd enige tijd vooraleer bijen de nestplaats ontdekken. Daarna neemt het aantal bijen en soorten elk jaar toe. De nestplaats in de Wilgskens is inmiddels zo een succes dat verschillende houtblokken met geboorde gaten zijn toegevoegd. Door hun sterke geurzin en feromonen trekken bijen immers andere bijen aan. De nestplaats op de foto lokt nu minstens 9 soorten bijen: metselbijen (Osmia-soorten), behangersbijen, maskerbijen, ranonkelbij en tronkenbij. Ook wespensoorten, sluipwespen en goudwespen vinden er nestgelegenheid! Je kan jouw tuin vrij eenvoudig ombouwen tot een geschikt biotoop. Je doet dat door insectenvriendelijke planten in jouw tuin te zetten. Er bestaat een relatie tussen de

Natuurpunt ● Klein-Brabant ___________________________________ april - mei - juni

7 tonglengte van bijen en de plaats waar de nectar zich bevindt in de bloem. Zo vliegen zijdebijen, zandbijen en groefbijen enkel op

Bijenhotels bouwen in Sint-Pietersburcht (Paul Segers)

bloemen waar de nectar ondiep te puren is, zoals op wilg, schermbloemigen, composieten en kruisbloemigen. Behangersbijen, metselbijen, wolbijen en sachembijen hebben een langere tong en bevliegen voornamelijk lipbloemigen, vlinderbloemigen en soorten uit de

helmkruidfamilie. De aanwezigheid van nestelende zandbijen valt niet altijd op, sommige soorten zijn maar een korte periode van het jaar actief (voor de vroege soorten de bloeitijd van de wilgen). Een zonnig talud, een kale plek in het gazon of een aarden tuinpad zijn soms voldoende als nestplaats. Het is natuurlijk van belang wanneer je dergelijke nestplaatsen weet om ze de rest van het jaar met rust te laten. Kunstmatig aangeboden nestgelegenheid blijft natuurlijk een surrogaat voor nestplaatsen in natuurlandschappen, zoals in reservaten. Het landschap buiten die reservaten wordt helaas steeds bloemenarmer. Gebieden met grote monoculturen van bijvoorbeeld maïs en raaigras zijn voor solitaire bijen niet interessant, om niet te schrijven: desastreus. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat afstand tussen plant en nestgelegenheid per solitaire bijensoort verschilt, waarbij er een correlatie is aangetoond tussen de grootte van de bij en het vliegbereik. Van 16 onderzochte bijensoorten ligt de maximale afstand tussen de 150 en 600 meter (ter vergelijking voor honingbijen geldt een foerageerafstand van gemiddeld 3 kilometer). Kleinschalige, bloemrijke biotopen zijn dus voor wilde bijen van levensbelang.

Voor wie meer wil weten over wilde bijen • www.wildebijen.nl met beschrijving van de Nederlandse soorten • www.wildebijen.nl/insectenplanten. html geeft aan welke planten geschikt zijn voor welke bijen • www.aculea.be bijenwerkgroep

de

site

van

de

• http://waarnemingen.be/familie/ view/22 voorkomen en foto’s van de Belgische soorten • www.bijenhotels.nl knutselaar

voor

de

Jong geleerd is oud gedaan (Paul Segers)


april - mei -juni

8

Eendenkooien in Vlaanderen en Nederland Onlangs verscheen het boek ‘Eendenkooien in Vlaanderen en Nederland’, een gezamenlijke uitgave van de vzw Durme en de Eendenkooi Stichting.

Eendenkooien zijn vaste installaties bestaande uit grote fuiken over sloten, aansluitend op een rustige waterplas die omgeven is door rieten schermen en een bos. Men ving er ooit duizenden eenden per jaar. Er kwam een wettelijk verbod in België in 1972 en nadien is alleen de kooi van Bornem nog gebruikt voor het ringwerk. De laatste 10 jaar kregen de eendenkooien in Vlaanderen extra aandacht: deze in Meetkerke en Sinaai zijn gedeeltelijk heringericht en de kooi

van het Donkmeer in Berlare is volledig gereconstrueerd. Over dit bijna vergeten Vlaams landelijk erfgoed schreven André Verstraeten (bezieler van de eendenkooiprojecten van vzw Durme en voorzitter van Vogelbescherming Vlaanderen), Désiré Karelse (voorzitter Eendenkooi Stichting – Nederland) en Arnout Zwaenepoel, wetenschappelijk medewerker van de WestVlaamse Intercommunale, een kleurrijk boek met 335 gravures, tekeningen, plannen en foto’s. Ze bundelden de resultaten van archiefen terreinonderzoek aangevuld met de inbreng van 134 lokale zegslieden, correspondenten, fotografen, heemkundingen en musea uit negen landen. De Vlaamse kooien zijn hierbij Europees gesitueerd. In België lagen er 25 kooien in Vlaanderen. Van de enige Waalse kooi is niets meer gekend dan een vermelding op een kaart. Bornem heeft waarschijnlijk de oudste eendenkooi ter wereld. In Oost-Vlaanderen lagen deze kooien in Bazel, Berlare (2), Evergem, Eksaarde, Sinaai , Moerbeke (3) en Wachtebeke. In West-Vlaanderen was dit in Adinkerke, Merkem, Woumen, Meetkerke en Loppem. En in de provincie Antwerpen in Bornem (1), Hingene (4), Puurs, Ekeren (3) en Zandvliet. Naast de geschiedenis van de eendenkooi, de ontwikkeling van de vangpijpen, de buitenlandse kooien, het werk en de inrichting in en om een kooi, de geschiedenis van alle Vlaamse kooien, de resultaten van het ringwerk, de typische woordenschat, de eendenkooien in de oude kunst komt in dit boek ook het toeristisch en cultuurhistorisch belang van de kooien ruim aan bod. Het boek is te koop via vzw Durme voor de prijs van 40 euro. Voor bestelling neem je best contact op met vzw Durme, Molsbergenstraat 1, 9160 Lokeren of tel. 09/348 30 20 of info@ vzwdurme.be.


april - mei - juni

9

De Vlier - Sambucus nigra Een onopvallende struik, die niet vermeld werd in de artikelreeks “Bomen en Struiken in Klein-Brabant” in de vorige nummers, maar in onze streken algemeen voorkomt is de alom geprezen en tegelijk verguisde vlier. Kris Tersago

Vele stikstofminnende planten zijn echte cultuurvolgers. Zo ook de vlierstruik, die opduikt op door de mens verstoorde gronden en door mest en organisch afval ‘verrijkte’ bodems. Vlier behoort samen met de gelderse roos tot de Kamperfoeliefamilie Caprifoliaceae. Zijn Latijnse naam Sambucus betekent ‘blaasinstrument’, want vlierhout is door het eenvoudig te verwijderen merg ideaal om uit te hollen tot een ‘flierefluit’en kent over heel Europa muzikale toepassingen. In onze contreien werden door de kinderen uit holle stengels de gekende ‘klakkebuizen’ gemaakt, met elzenpropjes als munitie. Ons woord ‘vlier’ is afgeleid van ‘vlieder’ en zou slaan op het gevederde blad. In het Zweeds zegt men ‘fläder’, maar in de andere Germaanse talen is de struik genoemd naar Holda, een vruchtbaarheidsgodin.

Een bloeiende vlierstruik is niet alleen mooi, maar ruikt ook sterk

Als hij de kans krijgt kan de vlier uitgroeien tot een forse struik van ca. 6m; helaas wordt hij doorgaans als onkruid beschouwd. Dit is ooit anders geweest, maar ingevolge de intensieve bosbouw die vanaf de late middeleeuwen in onze streken bedreven werd, is hij stelselmatig uit houtkanten en rivierdalen verwijderd om plaats te maken voor productieve soorten. Dit had tot gevolg dat de vlier in de 19de eeuw eerder zeldzaam was. De laatste honderd jaar werden natte hooilanden massaal omgezet in populierenakkers, die stikstofrijk en lichtdoorlatend zijn, waardoor hij weer talrijk werd. Een goeie zaak voor de lijsterachtigen, die de bessen eten en de plant via hun uitwerpselen verspreiden, maar ook voor de nachtegaal, die zich thuisvoelt in natte vlierbosjes. Bladluizen zijn dol op de suikerrijke jonge loten. Vliegen en muggen daarentegen houden niet van de sterke geur; daarom werd de struik veel rond boerderijen aangeplant. In hagen die als veekering dienstdeden liet men de vlier overal opschieten om te beletten dat koeien, paarden en geiten van de haagplanten zouden eten. Mollen en muizen werden verjaagd door een (bebladerde) vliertak in hun gangen te steken. Voor onze voorouders was de vlier - net als de taxus - de struik van leven en dood en vanuit hun circulair gedachtegoed dus ook een vruchtbaarheidssymbool. Dode materie schept nieuw leven en maakt arme gronden vruchtbaar. Gekruiste vliertakken werden op graven geplaatst, maar evenzeer in de wieg van de pasgeborene gestoken, als symbool van de eeuwige kringloop. Aan vlierstruiken die in knotbomen groeiden werden bijzondere krachten toegeschreven en net als bij de maretak werd de plant ontheiligd als hij de grond raakte. Zoals andere aan Donar gewijde planten (bvb. huislook, het ‘donderkruid’), werd de vlier aangeplant als afweermiddel tegen brand en blikseminslagen. Ook in Klein-Brabant heeft


april - mei - juni

10 dit oeroude gebruik lang standgehouden: tot midden 20ste stond naast vrijwel elk bakhuis een vlierstruik.

Vlierbessen

De vlier kent talloze geneeskundige toepassingen, waarvan vlierbessensiroop de bekendste is. Vroeger had elk huisgezin in onze streek ‘slèkkeseroop’ op het schap staan, een afkooksel van naaktslakken en rijpe vlierbessen, gezoet met honing of suiker. Het was een afdoend

middel tegen allerlei longaandoeningen en winterkwalen. Soms werd de siroop aangelengd met heet water en jenever en als grog gebruikt, zoals nog steeds gebruikelijk is in Scandinavië. Voor de frisdranken hun intrede deden, werd ook van de bloemen siroop gemaakt. Die werden geplukt op Sint-Jan, waarna ze, goed aangedrukt, 3 dagen in een stenen pot onder water gezet werden. Om oxidatie tegen te gaan en de smaak te verbeteren werd (indien voorradig) citroensap toegevoegd. Vervolgens werd het aftreksel door een handdoek in een kookpot gegoten en ingekookt met suiker. Zo verkreeg men de basis voor een verfrissende zomerse limonade met bloedzuiverende eigenschappen. Van de bloemschermen kunnen ook koekjes, beignets, wijn enz. gemaakt worden, maar men dient rekening te houden met het feit dat alles wat groen ziet aan de vlier (ook onrijpe bessen) giftig is voor de mens. De vlier is een uiterst waardevolle struik die meer waardering – en dus ook een plaatsje in onze tuin - verdient! Een oud spreekwoord zegt: “Voor de vlier moet men zijn hoed afnemen”.

Verdronken Land Op 11 maart lieten we onze ogen dwalen over het uitgestrekte landschap van het Verdronken Land van Saeftinghe. Een belevenis! Joost Reyniers

De schorre deed nog wat winters aan, maar de eerste lentezon brandde zelfs al wat in het gezicht. Zingende rietgorzen en baltsende graspiepers en de geluiden van steltlopers begeleidden ons tijdens de baggertocht. Bruine en blauwe kiekendieven en een ruigpootbuizerd stalen de show. s’Middags had men voor onze groep soep gemaakt in café Het Verdronken Land. Daar fladderde zowaar de eerste dagpauwoog van het jaar voorbij. In de namiddag trokken we naar Prosperpolder. Het eerste deel van onze wandeling ging over de werf van de ontpoldering van de Hertogin Hedwigepolder. Bergen poldergrond en puin van afgebroken boerderijen gaven het landschap een desolate indruk. Daarna volgden we de Scheldedijk langs het Paardenschor, om zo tot Doelpolder-Noord te komen, een gebied

dat werd ingericht voor weidevogels. Het geluid van grutto’s en smienten vulde de lucht. De tweede ruigpootbuizerd van de dag liet zich lang bewonderen. En alsof het afgesproken was zorgden op de terugweg naar de auto’s 3 jagende velduilen boven de Scheldedijk voor de apotheose.

Het betere baggerwerk (Paul Segers)


april - mei - juni

11

Zwerfvuil, een hardnekkig zeer Je vindt het bij de vleet aan kruispunten, afritten, parkings, doodlopende veldwegeltjes, het drijft voorbij, het fladdert rond in de wind... Het is geen beestje of plantje, maar een bont allegaartje van lege blikjes, verpakkingen van fastfoodmaaltijden, bouwpuin, afgedankte matrassen, afgetrapte schoenen en kapotte ijskasten. Je kan het zo gek niet bedenken of je komt het tegen. Cis Peeters kon het niet meer aanzien en nam de handschoen op! Cis Peeters

Een Groene Peter langs het Scheldedijkpad kijkt al eens verder dan direct voor zijn neus. De terreinploeg van Natuurwerk vzw heeft in de herfst twee rietvelden gemaaid langs de Schelde, aan de Notelaer en bij het veer aan den Groenendijk. Bij de aanblik van die pas gemaaide velden, sloeg de groene peter rood uit! Rietvelden of vuilnisbelten? Massa’s zwerf/drijfvuil lagen verspreid over deze stukken rivierlandschap.

kreeften en krabben in de Schelde, terwijl er nog steeds veel te veel consumptie-rotzooi aanspoelt.

Eén mail naar Herwig Mees volstond om samen acht supergrote vuilniszakken te vullen ter hoogte van de Notelaer. Nog één mail later en ook aan den Groenendijk werden zes zakken gevuld. De rietvelden komen nu weer te voorschijn als parels aan de kroon van de Scheldevallei. Riet, spindotterbloem, speenkruid, kattestaart, smeerwortel,... zullen de komende lente niet moeten concureren met plastieken rozen, blikjes cola, isomoblokken, schoenen, emmers, etc. De Schelde is het opvangbekken van het merendeel van het Vlaams stromend water, zeker met de Rupelmonding in de buurt. De kwaliteit van onze rivieren is verbeterd de voorbije jaren. Toename van diversiteit bij waterfauna en –flora is een goede indicator. Hoe de mens omgaat met zijn zuster, het water, bron van alle leven, is o.m. af te lezen aan de hoeveelheid zwerfvuil in en langs de rivieren. Er leven weer diverse vissoorten,

Cis aan het werk (Herwig Mees)

Als je met een overvolle zak modderige plastiektoestanden loopt te zeulen midden in een rietveld, overkomt je soms de gedachte - terwijl op het dijkpad de zoveelste amateurrenner voorbij flitst: ‘Potjandorie, de

natuur stelt ons deze prachtige omgeving gratis en voor niks ter beschikking, laat er ons in hemelsnaam zorg voor dragen.‘

Deze tegenprestatie is blijkbaar voor sommige mensen nog steeds niet vanzelfsprekend.


april - mei - juni

12

Putten graven Op verschillende plaatsen in onze streek werden deze winter vlasrootputten hersteld door het Regionaal Landschap Schelde - Durme, een project waar Natuurpunt KleinBrabant mee de schouders onder zette. Joost Reyniers en Hans De Schryver

In het vorige tijdschrift kon je meer lezen over het herstelproject. Het resultaat laat zich zien. Eerst werden er houtkanten afgezet om meer zonlicht op de poelen toe te laten. Bedoeling was om de verlanding terug te dringen, uit veel poelen werden ook bergen rommel gehaald. Blijkbaar werd er vaak stiekem in gesluikstort. De kranen zijn nog maar net weg en ze liggen er misschien nog wat kaal bij, maar dat zal snel veranderen. De natuur heeft weer alle kansen. Het is nu uitkijken naar de eerste kikkers en libellen. Deze zomer zullen er op enkele plaatsen ook nieuwe poelen worden gegraven. Ondermeer in twee van onze reservaten, in Marselaer in Lippelo en het Kraaienbroek in Branst zal zo geschikt leefgebied voor kikkers, salamanders

en padden worden gecreëerd.

Vlasrootput De Kluis (Paul Segers)

Kom spelen in ‘t groen De Sint-Pietersburcht kent al een lange traditie als speelplek. Met de lente breekt ook het nieuwe speelseizoen aan. Spelen in een groene setting en een cafetarie met democratische prijzen is nog steeds de succesformule! Hans De Schryver

Pasen betekent elk jaar weer het signaal om de werkhandschoenen aan te trekken om de SintPietersburcht - ook gekend als de Redoute klaar te stomen voor het speeltuinseizoen. Ook nu staan er weer enkele werkdagen gepland. De eerste zal als je dit leest al voorbij zijn, maar de tweede werkdag gaat door op zaterdag 14 april. Dan worden bezem en vod bovengehaald om het cafetaria klaar te stomen. De Sint-Pietersburcht kent al een lange traditie als speelplek. Sinds 2000 is de vzw Arboretum Puurs - speeltuin Sint Pietersburcht de drijvende kracht achter deze speeltuin in de natuur. De Sint-Pietersburcht is echter veel meer dan een speeltuin met cafetaria. Je vindt er ook heel wat planten en dieren en ideeën over hoe je de natuur in je tuin kan doen floreren: een bloemenweide, een (rots)tuin, bosgordel,

een vijver (gemaakt van een oud zwembad), een houtmijt, nestkasten voor vogels en vleermuizen. Je kan er ook heel wat informatie vinden over de natuur in Klein-Brabant, de reservaten die Natuurpunt Klein-Brabant beheert en tijdens de zomermaanden is er steevast een tentoonstelling te bewonderen over natuur. Het speeltuinseizoen 2012 begint vanaf het eerste weekend van mei (zaterdag 5 mei) en duurt t.e.m. het laatste weekend van september (zondag 30 september). Speeltuin en cafetaria zijn open elke zaterdag en zondag van mei, juni en september en in juli en augustus alle dagen, van 13.30 tot 18.30 uur. Voor meer informatie over de speeltuin en reservaties voor verjaardagsfeestjes, neem je best contact op met Koen Grolus, 03/889 79 03 of [email protected].


april - mei - juni

13

Waarnemingen Van een vroege lente naar Siberië en terug In deze rubriek wordt driemaandelijks een selectie gemaakt van de meest opvallende en boeiende waarnemingen in de streek. De waarnemingen-site waarnemingen.be en de pagina’s daarvan voor onze eigen afdeling vwgklbr.waarnemingen.be hebben de natuurstudie in Klein-Brabant een belangrijke stimulans gegeven. Joost Reyniers

Het was een vreemde winter. De winterse kou liet lang, heel lang op zich wachten: tot half januari had het nog vrijwel niet gevroren. December en januari verliepen behoorlijk zacht en plotsklaps viel de winter aan het eind van januari in, met een heuse koudegolf als resultaat. De koudeperiode, die duurde van 30 januari tot 12 februari, was indrukwekkend. Tot een Elfstedentocht leidde dit echter net niet. Februari eindigde in dezelfde stijl als december en januari: zacht en wisselvallig. Op 13 december 2011 trok een herfststorm over ons land. Na een storm is het uitkijken naar zeevogels die het binnenland zijn ingeblazen. Op 16.12.2011 werd boven de Schelde ter hoogte van het Buitenland een drieteenmeeuw

Drieteenmeeuw (Chris Coeckelbergh)

gezien (HEK), op 17.12.2011 op het Noordelijk Eiland 2 dwergmeeuwen (STP) en dezelfde dag zwom er een zeekoet op de Schelde ter hoogte van Rupelmonde (DKK, FER).

Op 1 januari 2012 beleefden we de warmste nieuwjaarsdag in een eeuw tijd: de temperatuur bleef de hele dag boven 10°C. Op verschillende plaatsen werden al de eerste voorjaarssoorten onder de nachtvlinders gemeld. Aangezien het tot in januari nog niet noemenswaardig had gevroren, stonden nog veel planten in bloei. Josée Vander Stoelen meldde ons dat ze tijdens een wandeling op 1 januari een lijstje was beginnen maken en nog 28 plantensoorten bloeiend zag, daaronder waren echte zomersoorten: boerenwormkruid, knoopkruid, grote klaproos, duizendblad... en de eerste lentesoort: sneeuwklokje. Wanneer je dit leest lijkt de winterkou van februari een verre herinnering. Toch blikken we hier nog even terug op de koudegolf en de vogels die ze ons bracht. Kou brengt vogelkijkers in vervoering: goed ingeduffeld fietsen we dan langs de dijk, de verwachting dat de vogels uit het noorden op komst zijn! De koudeperiode kondigde zich aan met een plotse stijging van het aantal houtsnippen, 24 waarnemingen waren er van in totaal 31 vogels. Tijdens de koudegolf verlieten de houtsnippen soms noodgedwongen hun dekking, zo werden er op 12.02.2012 zelfs 2 gezien op de gazons van Nutricia (MEP). Een groeiend aantal kolganzen overwintert in onze streek. Op het Noordelijk Eiland was er eind december en in januari een groep aanwezig, met tot 154 vogels op 30.12.2011 (REJ), deze vogels pendelden tussen de polder van Kruibeke-Bazel-Rupelmonde en onze kant van de Schelde. Tijdens de koudegolf was er ook een voedselzoekend groepje in Weert, Voorderweert: 14 ex op 12.02.2012 (REJ). Ook toendrarietganzen werden gezien 7 ex – 12.02.2012 – Weert, Voorderweert (REJ); 54 ex – overvliegend noord op 26.02.2012


april - mei - juni

14 Kouter van Hingene (DKB). Ook zwanen lieten zich zien: op 14 en 15.01.2012 zaten 2 kleine zwanen op het Noordelijk Eiland (VES, DLL); lepelaars waren helemaal de kluts kwijt door het zachte december en januari-weer, zelfs tijdens de eerste dagen van de koudegolf was er nog een lepelaar aanwezig in Wintam. Op 29.01.2012 foerageerde er in het landbouwgebied in Bornem een fantastische groep van 363 holenduiven (DWL). Op het Zeekanaal, waar de scheepvaart het ijs wat open hield, hadden zich grote groepen aalscholvers verzameld, met op 11.02.2012 een groep van 140 ex (DKK), ook kuifeenden hielden er zich op, met 1200 ex op 06.02.2012 (CBC). De prachtige nonnetjes vergrootten nog het wintergevoel. Brilduikers lieten zich ook bewonderen, met maximum 7 ex op 10.02.2012 (BDK, MEP, e.a.). Tijdens strenge winters hopen we ook altijd op een toevloed van grote zaagbekken naar onze ijsvrije kanalen en rivieren, en ze stelden ons niet teleur! Er waren 42 waarnemingen op Schelde, Rupel en Zeekanaal. De grootste groep (18 ex) zat op het Zeekanaal in de buurt van Tisselt.

daarentegen hebben de vorst goed doorstaan, in de Schorren van Branst (1), in de Schorren van de Notelaer (2) en de Rupelschorren (2) zingen momenteel mannetjes. Absolute smaakmakers van afgelopen winter waren de klapeksters. Op het Zuidelijk Eiland,

Klapekster (Kris De Keersmaecker)

het Noordelijk Eiland, in Voorderweert en in ons reservaat de schorren van Branst waren gedurende de hele winter vogels aanwezig. Het overwinteren van klapeksters in onze streek was jaren geleden. Even goed als tjiftjaffen kondigen de laatste jaren zwartkopmeeuwen met hun wat op die van een pauw lijkende roep de lente aan. De eerste zwartkopmeeuw werd gehoord op 18.02.2011 (DWL), vanaf begin maart konden groepen tot enkele tientallen vogels samen met kokmeeuwen gezien worden in het landbouwgebied.

Grote zaagbekken (Chris Coeckelbergh)

Zoals voorgaande jaren ook gebeurde verbleef er na de winter van 27.02 tot 13.03.2012 1 wijfje en 2 mannetjes op de wal van het Fort van Liezele (MEP, CBC).

Koppeltje grote zaagbekken in Liezele (Chris Coeckelbergh)

Eén, soms twee roerdompen overleefden de winterkou op Noordelijk en Zuidelijk Eiland. Het was bang afwachten of er ook ijsvogels de winter overleefd hebben. Tijdens de koudeperiode werden nog ijsvogels gezien tot 11.02.2012 (MEH), daarna waren alle wakken dichtgevroren. De enige ijsvogel na de winterperiode werd gehoord in de Schellandpolder in Hingene op 12.03.2012 (REJ). Onze Cetti’s zangers

V.l.n.r. kokmeeuw en zwartkopmeeuw (Chris Coeckelbergh)

Begin maart was er mooie voorjaarstrek van buizerd, met ondermeer 23 ex in Liezele op 03.03.2012 (MEP). De eerste grutto verscheen op 03.03.2012 op het Noordelijk Eiland (DKK), en die dag trokken ook de eerste ooievaars: 1 ex boven Liezele (MEP) en 2 ex te Wintam (DKK). We kregen in die periode een klein streepje van de kraanvogeltrek mee: op 06.03.2012 vlogen 12 kraanvogels noordwaarts over het Noordelijk


april - mei - juni

15 Eiland (VNW). Een erg vroege zwarte wouw werd gezien op 07.03.2012 in Bornem (CBC), op 10.03.2012 vloog een rode wouw boven de Schelde aan de Notelaer (REJ). Coeckelbergh Chris (CBC), De Keersmaecker Bart (DKB), De Keersmaecker Kris (DKK), De Landtsheer Leo (DLL), De Wit Luc (DWL), Felix Ronan (FER), Hessel Kenny (HEK), Mees Herwig (MEH), Mees Paul (MEP), Reyniers Joost (REJ), Standaert Peter (STP), Van Nuenen Wim (VNW), Verbruggen Sylvain (VES). Volg dagelijks wat er in onze streek wordt gezien op de site van Natuurstudiewerkgroep KleinBrabant: http://vwgklbr.waarnemingen.be

Buizerd in tuin te Oppuurs (Roger Keppens)

Wandelingen plantenwerkgroep De plantenwerkgroep blijft ook in 2012 actief. Bij elke excursie wordt een hok van 1 km² (of een deel ervan) onderzocht en worden de waarnemingen aangestreept op speciale streeplijsten. Monitoringexcursies spelen zich af op perceelsniveau (dikwijls ook binnen onze reservaten) met bijzondere aandacht voor determinatiekenmerken. Beginners, (ex-)cursisten, freaks van allerlei slag, iedereen is welkom, behalve kilometervreters want het aantal gevonden soorten is dikwijls omgekeerd evenredig met het tempo (meestal tussen 100 en 150 soorten per halve dag). Ook in 2012 is er voor elk wat wils : hokken met weinig recente waarnemingen, monitoring van reservaatpercelen en nieuwe aankopen, op zoek naar voorjaarsbloeiers of adventieven. Laarzen of stevig schoeisel zijn altijd aan te raden. Wandelingen op zondag eindigen steeds rond 12 uur, die op woensdagavond met het invallen van de duisternis. Deelname is gratis, kom mee kijken, leren, genieten… • Zondag 13 mei: inventarisatie van de hooilanden in het bosreservaat Coolhem te Puurs; afspraak: Hof van Coolhem (Coolhemstraat 64) om 9u • Woensdag 6 juni: vervolg inventarisatie van de hooilanden in het bosreservaat Coolhem te Puurs; afspraak: Hof van Coolhem (Coolhemstraat 64) om 19u • Zondag 24 juni: Rupelmonding - Noordelijk eiland; afspraak: Kerk Wintam (Bornem C4.54.22) om 9u • Woensdag 11 juli: omgeving Ruisbroek-Dorp (hok L5= D4-15-12); afspraak: parking achter kerk Ruisbroek-Dorp om 19u • Zondag 19 augustus: Sint-Amands (hok D9=D4-23-12); afspraak: Wilgenweg, spoorovergang aan café De Waggel om 19u Meer info: Ronny Segers, 03/899 00 36, 0477/55 66 38 of [email protected]


april - mei - juni

16

Gemeentebestuur verkwanselt open Ruimte in Hingene Bestuur Natuurpunt Klein-Brabant

In de vorige nummers van dit tijdschrift berichtten we je al over de herzieningen van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan in de gemeente Puurs en Bornem. Natuurpunt Klein-Brabant heeft de voorstellen van beide gemeentebesturen tegen het licht gehouden en telkens aanbevelingen gegeven op de voorliggende wijzigingen. Zo zijn wij van mening dat er eenzijdig gekeken wordt naar de behoeftes van wonen en bedrijvigheid en te weinig inspanningen gedaan worden om de dichtslibbende open ruimte te vrijwaren en kwalitatief in te vullen. KMO-zone in Hingene Grootste pijnpunt is en blijft het voornemen van de gemeente Bornem om een bijkomende KMO-zone in te planten. Het gemeentebestuur schuift daarbij de weiden en akkers tussen de Groenstraat en het Beekje in Hingene naar voor als ideale locatie. Op 31 maart vond een druk bijgewoonde

gemeenteraad plaats, waar de goedkeuring van de herziening van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan ter tafel lag. Ondanks het vele protest vanuit o.a. Hingene, negatieve adviezen van de Vlaamse overheid en de vele lege loodsen en vrije kavels langsheen de N16 beslistte de voltallige meerderheid om de KMO-zone te behouden. De meerderheid veegde - met een aan de arrogantie grenzende ingesteldheid - de vragen rond verkeersafwikkeling, de plots wijzigende adviezen van het provinciebestuur, de behoefteinschatting, hoe het verder moet met de mensen die in de Groenstraat wonen,... van tafel. Alternatieven werden afgedaan als te moeilijk. Ze catalogeerde zelfs de ongerustheid die bij de inwoners in Hingene leefde onder “stemmingmakerij”. Open ruimte, landschap en zelfs landbouw is duidelijk geen prioriteit van het bestuur. Loze belofte Om de pil te verzachten nam de gemeenteraad unaniem de beslissing om in de toekomst de KMO-zone niet verder uit te breiden dan wat er nu gepland is. Hebben we dit niet al eens eerder horen beweren? Bovendien is een volgend bestuur niet gebonden aan deze beslissing. Zand in de ogen strooien noemt zoiets.

N16 wordt E16 Ondertussen zijn ook de eerste schetsen naar boven gekomen over hoe de verkeersafwikkeling vanaf de N16 naar het bedrijventerrein en De twee zoekzones die weerhouden werden in de studie die voorafging aan de herziening van het Hingene er zal uitzien. gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Zone 2 werd door het gemeentebestuur aangenomen.


april - mei - juni

17 Het mag duidelijk zijn dat de N16 sluipend omgebouwd wordt tot een autosnelweg. In Puurs zijn de kruispunten al weggewerkt. Nu is de zone tussen het kruispunt met de Lodderstraat tot aan de C. Van Kerckhovenstraat aan de beurt. Een open afrittencomplex aan de Lodderstraat met een onderdoorgang en langs beide zijde van de N16 een rotonde en een fietstunnel aan de C. Van Kerckhovenstraat staan geprogrammeerd.

Brabant is eerder gering. Het is de beleidsvoerders duidelijk te doen om van onze streek een ’logistiek knooppunt’ te maken waarbij toenemende distributie-, opslag- en overslagactiviteiten een nog grotere verkeers- en milieuoverlast zullen teweegbrengen. Nochtans wordt zelfs in economische kringen een verdere uitbouw van België als logistieke draaischijf meer en meer in vraag gesteld. • Gevaarlijke transporten (ADR) zullen verder toenemen met niet te onderschatten risico’s voor de omwonenden. Als bij een rampscenario op de N16 een zone met een straal van één kilometer wordt gehanteerd, vallen de woonkernen van zowel Bornem als Puurs binnen de getroffen zone. • De recentelijk gedane veiligheidsinvesteringen aan bestaande kruispunten zijn weggegooid (belasting) geld.

Schets kruispunt N16 - Lodderstraat (AWV)

Schets kruispunt N16 - C. Van Kerckhovenstraat (AWV)

Natuurpunt Klein-Brabant heeft een aantal gegronde redenen om zich tegen de sluipende omvorming van de N16 tot autosnelweg te verzetten: • Klein-Brabant wordt (nog sterker) in twee gekliefd zodat als het ware twee leefgemeenschappen ontstaan die meer en meer van elkaar geïsoleerd dreigen te worden. • De omvorming naar een autosnelweg is allerminst een garantie voor vlot verkeer, de N16 wordt een buffer voor de de verzadigde E17, A12 en E19. De problemen worden gewoon verlegd en de leefbaarheid van onze streek wordt hiervoor opgeofferd. • De economische meerwaarde voor Klein-

• De natuurlijke en recreatieve waarden van Klein-Brabant worden sterk gehypothekeerd: de Scheldevallei wordt nog meer dan nu het geval is doormidden gesneden door een quasi onoverkomelijke ecologische barrière. • Het nieuwe voorstel dreigt een landschappelijke draak te worden aangezien volgens de opmakers het wegdek op een verhoogde berm zal worden aangelegd waardoor geluidsen lichtoverlast tot ver buiten het traject worden verspreid (waarom wordt dan niet meteen onderzocht om het gehele traject in een ondergrondse tunnel te leggen?). Natuurpunt Klein-Brabant wijst er op dat vooraf, dus voor elke verdere ingreep, minstens een grondige kosten-baten analyse moet worden opgemaakt waarin ook alle maatschappelijke en ecologische effecten in kaart worden gebracht en die verder durft te gaan dan een louter economisch kostenplaatje. Ze is van mening dat de omvorming van de N16 tot een autosnelweg zondermeer de doodsteek betekent voor een leefbaar KleinBrabant. Een duurzame oplossing van het mobiliteistprobleem kan voor de vereniging niet gevonden worden in een voortdurende groei van het aantal autowegen en voertuigen. Hiervoor moet het beleid werk maken van een veel radicalere ommezwaai in de benadering van het mobiliteitsprobleem.


april - mei -juni

18

agenda Wilt u via e-mail op de hoogte blijven van de Natuurpunt activiteiten in KleinBrabant? Stuur dan een mailtje naar [email protected] met titel : e-mail lijst NPKB. Alle activiteiten zijn gratis (tenzij anders vermeld) en ook toegankelijk voor nietleden.

Maandag 9 april – Scheldehappening

Natuurpunt Klein-Brabant kan niet ontbreken op de Scheldehappening. Je bent van harte welkom om mee te komen wandelen, fietsen, water te onderzoeken in De Notelaer of een babbel te komen slagen in de Steenovens in Sint-Amands. Het volledige programma kan je vinden op www.scheldehappening.be. 1. Stiltewandeling Weert • Uur: vertrek om 9.00, terug rond 11.00 • Afspraakplaats: De Zilverreiger, Scheldestraat 18, Weert (Bornem) • Info: Paul Segers, 03/899 13 90,

[email protected]

2. Begeleide natuurfietstocht (20km), met stop aan De Notelaer

• Uur: 14.00 • Afspraakplaats: De Zilverreiger, Scheldestraat 18, Weert (Bornem) • Info: Paul Segers, 03/899 13 90,

[email protected]

Zaterdag 14 april – beheerwerkdag Sint-Pietersburcht Op het programma staat de grote lenteschoonmaak van de SintPietersburcht. Vandaag ligt de focus op het cafetaria. • Uur: van 9.00 tot ongeveer 17.00.

Kan je niet de hele dag komen? Geen probleem! • Afspraakplaats: Sint-Pietersburcht in Puurs (ingang via de Zeutestraat) • Meebrengen: laarzen, picknick, werkkledij. Voor drank wordt gezorgd. • Info: Koen Grolus, 03/889 79 03 of

[email protected]

Zondag 15 april – Vijfde fairtrade fietstocht Een fietstocht rond fairtrade langsheen de mooiste plekjes van Klein-Brabant. Een smaakvolle, sportieve en (h)eerlijke manier van genieten. Vertrekken kan vanaf 13.30 vanop drie locaties (polyvalente zaal in Liezele, Jeugdhuis Kadee in Bornem of gemeenschapshuis in Hingene). Om 16.00 start het slotevennement in de polyvalente zaal van Liezele. • Info: www.fairtradepuurs.be

Zondag 22 april – Vroegochtendexcursie in Coolhem gevolgd door een stevig ontbijt Een tocht bij het krieken van de dag in het bosreservaat Coolhem, niet te missen! Inschrijven verplicht. • Uur: vertrek om 6.00 • Afspraakplaats: ingang Hof van Coolhem, Coolhemstraat 64, Kalfort (Puurs) • Inschrijven: Schrijf voor 13 april € 10,00 per persoon over voor het ontbijt op BE52-0000-6740-6209 van Natuurpunt Klein-Brabant met vermelding “vroegochtend” én stuur een mail naar Ronny Segers (zie hieronder) met vermelding van aantal personen dat je komt. • Info: Ronny Segers, 03/899 00 36 of

[email protected]


april - mei - juni

19

Zaterdag 5 mei – Opening speelseizoen Sint-Pietersburcht

voor meer informatie over de speeltuin en de openingsuren kan je terecht op blz. 12 of op www.natuurpunt.be/kleinbrabant. • Info: Koen Grolus, 03/889 79 03 of

[email protected]

Zaterdag 19 mei – Avondwandeling in Lippelo

Na de vroege vogels op 22 april is het nu aan de nachtraven. Van de schemering tot in de nacht proberen we de vele geluiden en schimmen te ontmaskeren. Met wat geluk horen we ook de nachtegaal! • Uur: 21.00 • Afspraakplaats: kerk Lippelo • Meebrengen: zaklamp • Info: Joost Reyniers, 052/33 72 69 of

[email protected]

Zondag 27 mei – Dag van het Park in Sint-Pietersburcht Dit jaar is het thema van de Dag van het Park “De juiste boom op de juiste plaats”

• Uur: 13.30 tot 18.30 • Afspraakplaats: Sint-Pietersburcht in Puurs (ingang via de Zeutestraat) • Info: www.puurs.be

• Info: Koen Grolus, 03/889 79 03 of

[email protected]

Zondag 17 juni – Excursie naar De Liereman in Turnhout

De Liereman behoort tot een van de grote natuurparels in de Antwerpse kempen. In het gebied is fors geïnvesteerd om de natuur er te doen floreren. Met heel wat zeldzame en typische heidesoorten werd dit gebied - na Hingene - het tweede meest biodiverse gebied van Vlaanderen. • Uur: vertrek om 8.30, terug rond 18.00 • Afspraakplaats: station van Bornem. Er wordt gecarpooled vanaf het station. • Meebrengen: picknick, drinken, verrekijker, vlindernet,... • Info: Hans De Schryver 0474/89 23 68 of [email protected] De excursies van de plantenwerkgroep vind je terug op bladzijde 15. Noteer ook alvast volgende data, meer info in het volgende nummer: Van vrijdag 28 september tot en met zondag 30 september staat het afdelingsweekend geprogrammeerd. De bestemming wordt deze keer de NoordFranse kust.

Vrijdag 8 juni – Ledenfeest met bbq

Goede tradities zijn er om in ere te houden, zeker als ze nog lekker zijn ook! Vanavond staat het jaarlijkse ledenfeest op de agenda met een heerlijke bbq. Inschrijven verplicht. • Uur: vanaf 18.00 • Afspraakplaats: Sint-Pietersburcht in Puurs (ingang via de Zeutestraat) • Inschrijven: Schrijf voor 28 mei € 20,00 per volwassene en € 10,00 voor kindermenu over op BE52-00006740-6209 van Natuurpunt KleinBrabant met vermelding “bbq” én stuur een mail naar Koen Grolus (zie hieronder) met vermelding van aantal volwassenen en kinderen je komt.

Voor de activiteiten van JNM in onze streek zie de website www.jnm.be/kleinbrabant


april - mei - juni

20

Bestuur Natuurpunt Klein-Brabant e-mail : [email protected] website : www.natuurpunt.be/klein-brabant website vogelwerkgroep : users.skynet.be/vwgklein-brabant/ • • • • • • • • • • • • • •

Chris Coeckelbergh (vogelwerkgroep): Leemgaard 22, 2870 Puurs, tel: 03/899.23.56 Hans De Schryver (beheer, studie en tijdschrift): Victor De Witstraat 50, 2880 Bornem, tel: 03/828.82.28 Luc De Wit: Nieuwe Kouterstraat 62, 2880 Bornem, tel: 03/899.23.00 Koen Grolus (reservatenwerking, beheer en beleid): Puursesteenweg 10, 2880 Bornem, tel: 03/889.79.03 Herwig Mees (beheer en studie): Kloosterstraat 11, 2880 Bornem, tel: 03/899.12.91 Sabine Pauwels (penningmeester): Nieuwe Kouterstraat 62, 2880 Bornem, tel: 03/899.23.00 Luc Peeters (secretaris): Anemonenlaan 1, 2880 Bornem, tel: 03/899.15.88 Hilde Pelgrims (beleid): Hof ten Berglaan 99, 2870 Puurs, tel: 03/889.62.81 Joost Reyniers (beheer, studie en tijdschrift): Pandgatheide 2, 2890 Oppuurs, tel: 052/33.72.69 Diederik Schowanek (beheer, milieu): Nijvendries 26, 2890 Oppuurs, tel: 03/889.92.06 Ronny Segers (beheer en studie): Van Campenhoutstraat 23, 2870 Puurs, tel: 03/899.00.36 Kris Tersago (beheer en studie): Luipegem 96, 2880 Bornem, tel: 03/899.03.06 Jan Van Belle (beleid): Guido Gezellelaan 26, 2870 Puurs, tel: 03/889.17.89 Erik De Keersmaecker (contact Natuurpunt Rupelstreek): P. Benoitplein 18, 2627 Schelle, tel: 03/887.13.72

STEUN ONS RESERVATENFONDS BIC GEBABEBB BE56 2930/2120/7588 t.n.v. Natuurpunt vzw, met vermelding : “Reservatenfonds Klein-Brabant nr 3706” Voor giften vanaf € 40 ontvangt u een fiscaal attest.

VOGELOPVANGCENTRUM Boeksheide 51 – 1840 Malderen (nabij station) Tel: 052/33.64.10, e-mail : marc-vandevoorde@skynet. be Website : www.vogelopvangcentrum-malderen.be

Een e-versie (in pdf-formaat) van het afdelingstijdschrift is verkrijgbaar op aanvraag. Heeft u een bijdrage of suggestie voor het tijdschrift? Neem contact op met de redactie! Verantwoordelijke uitgever: Joost Reyniers, Pandgatheide 2, 2890 Oppuurs


april - mei - juni

Natuurpunt. Klein-Brabant. Afgiftekantoor 2880 Bornem 1 Erkenningsnummer P België - Belgique P.B. - P.P Bornem 1 BC 31249

Recommend Documents