”Natuurlijk in Beweging” is een initiatief van Biomet Nederland BV, gevestigd in Dordrecht. Deze uitgave is een nieuwsbrief, die belangrijke ontwikkelingen met leuke wetenswaardigheden in de gezondheidszorg combineert.
Natuurlijk in
Beweging
In dit nummer o.a.:
Plannen winstuitkering ziekenhuizen terug in de ijskast
Verantwoordelijkheid nemen in crisistijd
Verbeterd OK-proces kent ‘zorgelijke punten’ Invoering prestatiebekostiging en DOT een kolossaal karwei! Een uitgave van Biomet Nederland BV • Juli 2012 jaargang 1 • nummer 4
Natuurlijk in Beweging
Media… Innovatie in de zorg is en blijft een maatschappelijke verantwoordelijkheid van zorgaanbieders, zorgverzekeraars en industrie. Een traject waarbij de initiatieven bij voorkeur vanuit de samenwerkingsverbanden dient te komen. In de media wordt steeds meer aandacht gegeven aan innovatie en het feit dat deze goed gereguleerd, goed geregistreerd en transparant dient te geschieden. Een goede registratie van resultaten, zowel voor lange termijn overleving als voor de gecontroleerde en gereguleerde introductie van nieuwe producten en diensten, dient daarbij als vangnet te fungeren. De Nederlandse Orthopeden Vereniging speelt hier met de LROI registratie een belangrijke rol in.
Kritisch kijken Van een aantal gevallen is bekend dat de media onderzoek heeft verricht om bepaalde informatie en details uit de ziekenhuizen boven water te krijgen en zijn eigen interpretatie daaraan heeft gegeven. Op basis van deze informatie kunnen kijkers een bepaald verwachtingspatroon hebben. Mogelijk om kijkcijfers te stimuleren? Dikwijls is echter een dergelijke berichtgeving erop gericht om, met een beperkt aantal bronnen, de relatie tussen de beroepsgroep Orthopedie en de Medical Device Industry in een kwaad daglicht proberen te stellen. Er zijn gevallen bekend waar orthopeden zelfs met een cameraploeg werden achtervolgd.
Bovendien is het jammer dat er daarna geen melding wordt gemaakt van het feit dat de Health Care Professionals en de Medical Device Industry aan de hoogste ethische standaarden voldoen, transparant zijn en worden getoetst aan zeer strikte en strenge richtlijnen. Tja, en dat is ook nieuws! Natuurlijk is het kritisch kijken en volgen uitstekend. Maar er zijn vele voorbeelden van samenwerkingsverbanden die tot goede initiatieven hebben geleid met als primair doel de kwaliteit van de zorg rond de orthopedische patiënt te verbeteren.
Mooie voorbeelden Voorbeelden van innovatie en goed samenwerken zijn er meer dan voldoende. Zij hebben niet alleen betrekking op verbeteringen in prothese ontwerpen en -materialen maar ook op betere orthopedische zorgpaden, toegewijde trainingen voor orthopeden, ok-medewerkers en verpleegkundigen. Zaken om trots op te zijn! Twaalf jaar geleden heeft het zorgpad Joint Care, een samenwerkingsinitiatief tussen orthopeden en Biomet, voor pure zorgwinst gezorgd. Naast een kwaliteitsslag is de gemiddelde ligduur na een totale heup/knie operatie van 16 dagen teruggebracht naar 6 dagen!
Aanbeveling Laat de media met ‘vinger aan de pols’ journalistiek op een kritische manier aandacht blijven besteden aan de positieve aspecten van transparante, weloverwogen samenwerkingsverbanden en de uitkomsten hiervan. En ja, als er zaken zijn die niet goed gaan dan is kritische aandacht vanzelfsprekend gerechtvaardigd. Maar dan met goed en objectief wetenschappelijk onderbouwd onderzoek graag. Om ook goede kijkcijfers te genereren is het wellicht een idee om een programma te maken met als thema ‘Innoverende chirurgen zorgen voor orthopedische gezondheidswinst in Nederland’. Veel kijkplezier! Roland van Esch, Managing director, Biomet Nederland BV
2-3
Plannen winstuitkering ziekenhuizen terug in de ijskast Minister Schippers van VWS heeft dit voorjaar, conform het regeerakkoord, een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd waardoor het voor ziekenhuizen mogelijk wordt om privaat kapitaal aan te trekken. Ziekenhuizen zullen hierdoor minder afhankelijk worden van de banken. De verschaffers van privaat kapitaal hebben een direct belang bij een goede en doelmatige bedrijfsvoering van het ziekenhuis. Het doel van het wetsvoorstel is om de kwaliteit van zorg en de dienstverlening aan de patiënt verder te verbeteren. Daarnaast zullen, naar verwachting, zorginnovaties sneller van de grond komen. Op dit moment vallen ziekenhuizen onder het verbod op winstuitkering zoals vastgelegd in de Wet Toelating zorginstellingen. Deze wet zal worden vervangen door de Wet Cliëntenrechten zorg. Na aanname van het nieuwe wetsvoorstel zal er voor ziekenhuizen (algemene, categorale ziekenhuizen en ZBC’s) voortaan een wettelijke uitzondering op dit verbod bestaan. Voor de academische ziekenhuizen blijft het verbod op het uitkeren van winst nog steeds gelden. Winstuitkering in de zorg is een uiterst gevoelig en al jarenlang lopend dossier. In 2008 keerde een meerderheid in de Tweede Kamer zich nog tegen plannen om winstuitkeringen in de zorg mogelijk te maken. Tegenstanders vreesden dat op deze manier geld zou weglekken uit de zorg. Ook zouden er ongewenste neveneffecten kunnen optreden zoals hoge bonussen en selectie van winstgevende zorg ten nadele van verliesmakende ingrepen. Schippers wil dergelijke risico’s vermijden en verbindt eventuele winstuitkering aan strenge voorwaarden. Zo mag winstuitkering pas plaatsvinden na een kwaliteitstoets van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Het ziekenhuis wordt hierbij getoetst op vooraf gestelde kwaliteitseisen. Ook moeten er voldoende financiële reserves zijn. Verder is een cruciale eis dat er geen winst mag worden
voorwaarden toch winst uitkeert, voorziet het wetsvoorstel in
uitgekeerd in de eerste drie jaar na het moment van investeren.
sancties. De NZa krijgt de bevoegdheid om af te dwingen dat
Deze eis zorgt ervoor dat verschaffers van privaat kapitaal voor
de zorgaanbieder de uitgekeerde winst terugvordert. Daar-
een langere termijn investeren en niet inzetten op ‘snelle winst’
naast bevat het wetvoorstel de mogelijkheid dat de NZa een
ten koste van het patiëntenbelang. De Nederlandse Zorg-
boete op legt.
autoriteit (NZa) moet toezicht houden op de zorgaanbieders die winst uitkeren. In het geval een ziekenhuis in strijd met de
Lees verder op de volgende pagina.
Natuurlijk in Beweging
Vervolg van pagina 3.
Wisselende geluiden De ziekenhuizen zien het wetsvoorstel als een positieve stap. Op deze wijze krijgen zij de kans om minder afhankelijk te worden van de gangbare financieringsstructuren. In de visie van de ziekenhuizen past het voorstel in het beleid om te zorg om te vormen tot een gereguleerde (vrije) markt. Echter er zijn ook tegenstanders van het ingediende wetsvoorstel. Oppositiepartijen zijn niet gecharmeerd van het voorstel. Volgens de tegenstanders zullen de kosten in de zorg door de winstuitkering toenemen met als gevolg: verkleining van het basispakket en verhoging van eigen betalingen. Ook vinden de tegenstanders de door de minister gestelde randvoorwaarden voor winstuitkering onvoldoende en slecht uitvoerbaar. Medisch specialisten lijken ook niet massaal warm te lopen voor de plannen van minister Schippers. Uit een enquête, uitgevoerd door Medisch Contact, blijkt dat bijna driekwart van de medisch specialisten geen voorstander is. De tegenstanders vrezen voor kwaliteitsverlies doordat ziekenhuizen vooral
Voorjaarsnota 20 verantwoordelijk
rendabele behandelingen gaan aanbieden en patiënten gaan werven die winst opleveren. Een deel van de medisch specialisten stelt voor dat de
De Voorjaarsnota 2012 is tot stand gekomen in financieel, eco-
specialistenmaatschappen zouden kunnen gaan investeren in
nomisch en politiek roerige tijden. In de lopende begroting van
het ziekenhuis.
2012 is sprake van budgettaire krapte en forse tegenvallers. Daarnaast dreigden de overheidsfinanciën voor 2013 door
De behandeling van het wetsvoorstel is door de val van het
een nieuwe recessie en lagere economische groei verder te
kabinet gestuit. Een meerderheid in de Tweede Kamer heeft
verslechteren. Een acuut probleem, dat vroeg om een acute
het wetsvoorstel begin juni op grond van de gevoeligheid en
oplossing. De fracties van VVD, CDA, D66, GroenLinks en
de mogelijke verstrekkende gevolgen controversieel verklaard.
ChristenUnie hebben de handen ineen geslagen en een
Het voorstel is hiermee voorlopig van de baan en is doorge-
begrotingsakkoord voor 2013 gesloten dat koers zet richting
schoven naar het volgende kabinet. Afhankelijk van de kleur
gezonde overheidsfinanciën en de economie versterkt.
van het nieuwe kabinet zal het een en ander worden vervolgd.
De Voorjaarsnota 2012 geeft daarom naast informatie over de begroting van 2012 een overzicht van de maatregelen uit dit Begrotingsakkoord voor 2013 (25 mei 2012 ANP). Een kwalitatief goede en toegankelijke gezondheidszorg is voor iedereen van belang. Om dit in stand te kunnen houden is het noodzakelijk dat de zorg ook betaalbaar blijft. Om de betaalbaarheid van de zorg voor de toekomst beter te kunnen waarborgen én grote stijging van de zorgpremie en daling van de koopkracht te voorkomen, worden er daarom in 2013 zowel op het terrein van de curatieve zorg als op het terrein van de langdurige zorg maatregelen genomen. Binnen de gezondheidszorg verdienen ouderen, langdurig zieken en gehandicapten bijzondere aandacht. Met het Begrotingsakkoord 2013 is getracht om zowel hervormingen te introduceren die aansluiten bij de wensen van de cliënt als om de betaalbaarheid van de zorg te verbeteren. Een hervorming die hieraan heel duidelijk tegemoet komt, is de inzet op zorg dichtbij huis in de AWBZ.
4-5
12 en Begrotingsakkoord 2013: heid nemen in crisistijd Curatieve zorg • Verhoging eigen risico tot € 350,-
• Verzachting voorgenomen bezuinigingen op het persoonsgebonden budget (pgb).
• Per ziekenhuis ligdag eigen bijdrage € 7,50
• Terugdraaien overheveling begeleiding naar de Wmo
• Onderzoek naar de norminkomens voor medisch specialisten.
• Verlaging groeiruimte ABWZ (+ afhankelijk demografie).
• Aanpassen maximumtarieven kaakchirurgen.
• De tariefsverhogingen GGZ, GHZ en PGB intramuraal
• Gelijkschakeling vergoedingsbedrag vervolgopleidingen. • Vanaf 2013 € 100 miljoen per jaar beschikbaar voor preventie en palliatieve zorg. • De rollator uit basispakket.
worden ongedaan gemaakt • Het onder contracteerruimte brengen van boven budgettaire vergoedingen • Verlaging vergoeding vervoerskosten voor instellingen
• Gehoortoestellen: eigen bijdrage 25 procent.
(tarieven voor vervoer van en naar instellingen voor
• Bestuurlijk akkoord (insteek besparing) met de partijen in
dagbesteding en behandeling in groepsverband worden
de geestelijke gezondheidszorg (GGZ).
Langdurige zorg • Extramuralisering ZZP 1-3: minder snel plaatsing AWBZ instelling. • Het vermogen gaat een grotere rol spelen bij eigen bijdrage AWBZ en Wmo (vermogens-inkomensbijtelling stijgt van
op gelijke hoogte gebracht). • IQ-maatregel (dat mensen met een IQ tussen de 70 en 85 geen extra zorg meer zouden krijgen) is teruggedraaid
Rest • BTW heffing op niet-BIG geregistreerden. • Dichten fiscale weglek zorgmaatregelen.
8 naar 12 %).
Toelichting enkele maatregelen
Eigen bijdrage verblijfskosten € 7,50 medisch
Verhogen eigen risico tot € 350,- met compensatie onderkant.
specialistische zorg
Het eigen risico wordt met € 115,- verhoogd van naar € 350,-.
Cliënten die in een instelling voor medisch specialistische zorg
Deze verhoging vergroot het bewustzijn van cliënten over de
(ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra) verblijven gaan
kosten van de zorg. Voor personen met een laag inkomen
een eigen bijdrage voor verblijfskosten van € 7,50 per dag
wordt een volledige compensatie via de zorgtoeslag gegeven.
betalen als gedeeltelijke compensatie voor niet-zorgkosten
Deze gaat voor lage inkomens (WML) ook met € 115,- omhoog.
(voeding en verblijf).
Natuurlijk in Beweging
Onderzoek norminkomens medisch specialisten
rollator en andere eenvoudige mobiliteitshulpmiddelen uit het
Er zal onderzoek worden gedaan naar de wijze waarop de
pakket te halen.
norminkomens van medisch specialisten (in loondienst en vrijgevestigd) meer in lijn gebracht kunnen worden met hun
Hoortoestellen: eigen bijdrage 25%
collega’s in andere landen. De onderzoeksopdracht valt uiteen
In 2013 worden de aanspraken ten aanzien van gehoortoe-
in twee delen:
stellen functioneel omschreven en vervalt de huidige maximum
• een beschrijvende analyse van de relatieve inkomenspositie
vergoeding. Verzekeraars hebben aangegeven zo in staat te
van Nederlandse specialisten
zijn tot scherper inkopen. Dit leidt naar verwachting tot een fors
• een inventarisatie van beleidsopties om de inkomens van
lagere gemiddelde prijs voor hoortoestellen. Daarbij wordt een
Nederlandse specialisten meer in lijn te brengen met hun
eigen bijdrage van 25% voor gehoortoestellen geïntroduceerd.
collega’s in andere landen.
Door de functionele omschrijving en het vervallen van de maxi-
Ook de optie van degressieve tarieven – voor veel produce-
mum vergoeding is de verwachting dat de eigen bijdrage straks
rende specialisten – zal in het onderzoek worden betrokken.
veel lager is dan onder de huidige regeling. De totale kosten per
Het onderzoek zal uiterlijk 1 september 2012 worden opgele-
toestel liggen nu vaak tussen de € 1.000,- en € 2.000,- met als
verd (in elk geval voor het deel dat ziet op de inventarisatie van
gevolg een eigen bijdrage van € 500,- tot € 1.500,-
beleidsopties). Bestuurlijk akkoord curatieve GGZ Aanpassen tarieven kaakchirurgie
Van de aanbieders in de GGZ wordt verwacht dat ze ook
De kaakchirurgen vallen niet onder de afspraken over uitgaven-
verantwoordelijkheid nemen voor het beperken van de stijgen-
beheersing met de medisch specialisten (beheermodel medisch
de zorguitgaven. Er wordt daarom een bestuurlijk akkoord met
specialisten en bestuurlijk hoofdlijnenakkoord ziekenhuizen).
de veldpartijen in de curatieve GGZ gesloten, waarvan dit een
Daarom is voor deze groep besloten het honorariumdeel van
onderdeel is. Hier wordt onder meer ingezet op een doelmati-
de te declareren maximumtarieven door de Nederlandse Zorg-
gere zorg. Dit leidt tot een opbrengst van € 75 miljoen in 2013
autoriteit te herijken. Hiervoor is per 2014 een taakstellende
oplopend tot € 100 miljoen vanaf 2014. Van deze opbrengst zal
besparing van € 20 miljoen ingeboekt.
€ 15 miljoen worden ingezet om de eigen bijdrage in de GGZ verder te verzachten. De eigen bijdrage in de curatieve GGZ
Gelijkschakeling vergoedingsbedrag vervolgopleidingen
wordt verzacht om zo toegang tot deze zorg voor kwetsbare
(opleidingsfonds)
groepen te garanderen.
Er wordt stapsgewijs toegewerkt naar het gelijkschakelen van de vergoeding voor (medisch) specialistische vervolgopleidingen.
Extramuraliseren ZZP 1-3
Het betreft hier de situatie waar het vergoedingsbedrag nu
De AWBZ-zorg zal verder worden hervormd. Deze hervorming
afhankelijk is van het soort opleidingsinstelling en het aantal
houdt in dat de huidige lichte intramurale zorg vanaf 1 januari
aio’s dat er in opleiding is.
2013 voor nieuwe cliënten niet meer vanuit instellingen wordt geboden. Cliënten worden voortaan in de eigen woonomgeving
Preventieve en palliatieve zorg
geholpen. Dit sluit aan bij het concept van ‘zorg in de buurt’ en
Preventie en palliatieve zorg leveren een belangrijke bijdrage
speelt in op de wens van de cliënt om zolang mogelijk van-
aan de kwaliteit van leven van een cliënt. Het gaat hier om
uit eigen huis te worden verzorgd. De zorg voor deze cliënten
zorg dichtbij de cliënt en zijn of haar omgeving. Zorg die laag-
blijft gelijk aan de zorg die soortgelijke cliënten ontvangen in
drempelig en betrouwbaar moet zijn en bij kan dragen aan de
instellingen.
gezondheid op de lange termijn, of juist aan de kwaliteit van
Aanvullende afspraken met de sector ten aanzien van de
leven in de laatste fase. Om het belang van dit type zorg te
vormgeving van de extramurale zorg kunnen voor een impuls
onderstrepen wordt vanaf 2013 € 100 miljoen extra uitgetrok-
zorgen binnen de ouderenzorg. Bijvoorbeeld door extra inzet
ken. Hiervan zal € 10 miljoen besteedt worden aan palliatieve
van wijkverpleegkundigen. Binnen de ouderenzorg wordt dit
zorg, € 44 miljoen aan dieetadvisering, € 20 miljoen aan
onderzocht.
‘stoppen met roken’ en € 26 miljoen aan het tegengaan van
Aangezien de extramuralisering over de gehele AWBZ breed
obesitas bij kinderen.
wordt ingevoerd is rekening gehouden met een ingroei pad over meerdere jaren. Op deze manier kunnen cliënten wennen
Rollator en overige eenvoudige mobiliteitshulpmiddelen
aan deze nieuwe ontwikkeling en krijgen zorgaanbieders de tijd
uit het basispakket
om het huidige zorgaanbod aan te passen aan de ingezette
De cliënt heeft ook zelf een verantwoordelijkheid. Zorg waarvan
trend van meer zorg bij mensen thuis.
de kosten te overzien zijn en die bij het dagelijks leven behoren, kunnen cliënten zelf dragen. Daarom is besloten om het advies van het College voor zorgverzekeringen op te volgen door de
6-7
Verhogen vermogensinkomensbijtelling AWBZ De vermogensinkomensbijtelling wordt verhoogd. Daarmee wordt van vermogende cliënten gevraagd om meer bij te dragen aan de zorg die zij ontvangen. Toekomstbestendiger maken persoonsgebonden budgetten Vanaf 2013 worden extra middelen uitgetrokken om het pgb
Korte berichten Burgers: zelf hun oude dag organiseren
toekomstbestendiger te maken. Hiertoe wordt een aantal maatregelen genomen. Nieuwe cliënten komen pas na een jaar
De zorg voor ouderen vraagt om ingrijpende maatregelen.
zorg in aanmerking voor toegang tot het pgb, tenzij op basis
Om een verschraalde ouderenzorg te voorkomen moeten
van de indicatie de verwachting is dat de zorgvraag zeer lang-
burgers al vroeg in hun leven voorzorgsmaatregelen treffen.
durig is. Ook zal het zorgkantoor op basis van een pgb-plan
Zorgverleners moeten méér dan nu gebruikelijk ‘zorg aan
op aangeven van de cliënt eerst bezien of er geen passende
huis’ bieden. Burgers moeten meer privaat investeren en/
zorg in natura beschikbaar is. Het 10-uurscriterium komt te
of hun netwerk inzetten voor hun oude dag. Op die wijze
vervallen voor cliënten met de functies persoonlijke verzorging
kunnen zij zelf bepalen hoe hun zorg er uit ziet. In een zorg-
en/of verpleging (al dan niet in combinatie met begeleiding).
verklaring kunnen zij vastleggen hoe zij de zorg op hun
Voor cliënten met alleen begeleiding en tijdelijk verblijf blijft het
oude dag willen regelen en hoe zij deze gaan bekostigen.
10-uurscriterium gehandhaafd.
Deze maatregelen zijn nodig om de collectieve zorg voor
Voor nieuwe cliënten geldt dat de pgb-tarieven maximaal 100%
niet-redzame ouderen zeker te stellen. Verschraling van de
van de vergelijkbare zorg in natura-tarieven bedragen. Vanaf
zorg voor niet-redzame ouderen dreigt door toenemende
2014 zal het pgb bruto worden uitgekeerd. Voor de aanpak
kosten in die zorg en door krapte op de arbeidsmarkt.
van fraude is in 2013 en 2014 € 15 miljoen extra beschikbaar.
Ingrijpende maatregelen zijn nodig.
Terugdraaien overheveling begeleiding naar de Wmo
De RVZ noemt drie oplossingsrichtingen en doet aanbeve-
De geplande overheveling van begeleiding naar de Wmo per
lingen om goede zorg en kwaliteit van leven in de toekomst
2013 wordt teruggedraaid.
te garanderen aan niet-redzame ouderen.
BTW heffing
1. Het is nodig dat mensen zo lang mogelijk redzaam blijven. Mensen moeten zelf voorzorgsmaatregelen treffen om
BTW heffing op niet-BIG (beroepen in de individuele gezond-
langer gezond te blijven én om goed voorbereid te zijn op de
heidszorg) geregistreerden.
organisatorische en financiële aspecten van hun oude dag.
Met ingang van 1 januari 2013 wordt de BTW-vrijstelling voor
In een zorgverklaring kunnen burgers aangeven hoe zij de
gezondheidskundige verzorging van de mens door zorgver-
zorg op hun oude dag willen regelen en hoe zij deze gaan
leners met de vereiste beroepskwalificaties beperkt tot die
bekostigen. De overheid dient burgers een levensloopwijzer
gezondheidskundige diensten die worden uitgevoerd door een
aan te bieden met tips op het gebied van wonen, vitaliteit,
BIG-beroepsbeoefenaar en ook behoren tot de uitoefening van
leefstijl, zorg, financiën en sociaal netwerk. De huisarts en
dat BIG-beroep.
wijkverpleegkundige geriatrie dienen niet-redzame ouderen proactief op te zoeken.
Voor complementair werkende artsen betekent dit een fiscaal
2. De Raad vindt dat ook ouderen met complexe proble-
verschil tussen reguliere en alternatieve behandelingen, de vrij-
matiek ‘zorg aan huis’ moeten kunnen ontvangen. Zij ad-
stelling voor psychologische diensten wordt beperkt tot alleen
viseert om de medische en verpleegkundige zorg rondom
door GZ-psychologen geleverde diensten. Voor pedagogen,
de thuiswonende ouderen door een verpleegkundige te
osteopaten, acupuncturisten en chiropractoren eindigt de
laten coördineren. Verder moeten er ‘slimme’ woningen voor
vrijstelling. De kinder- en jeugdpsycholoog (inclusief specialist),
ouderen ontwikkeld worden. Er dient een opleiding voor
de psycholoog arbeid en gezondheid en de orthopedagoog-
vakmensen te komen die ouderen en hun mantelzorgers
generalist (en specialist) zijn weliswaar niet BIG maar wel gelijk-
leren om te gaan met slimme technologie in huis.
waardig aan de BIG-geregistreerde dienstverleners en behou-
3. De Raad geeft de aanbeveling om het collectieve
den dus de vrijstelling.
arrangement vooral te richten op niet-redzame ouderen. Het zorgstelsel dient hervormd te worden zodat burgers worden gestimuleerd om meer privaat te investeren en hun directe omgeving in te zetten voor hun oude dag. Dat kan bijvoorbeeld door het collectieve pakket te beperken tot zware zorgvragen of door ouderen die hun zorg zelf regelen te belonen. (8 juni 2012, RVZ)
Natuurlijk in Beweging
Controversieel verklaarde onderwerpen zorg De Vaste commissie voor VWS heeft eind mei een aantal gezondheidszorgonderwerpen controversieel verklaard. Hieronder een overzicht van de controversieel verklaarde onderwerpen. Het gaat onder andere om private investering, overheveling begeleiding en de beginselenwet AWBZ zorg. Als een onderwerp controversieel is wordt dat niet langer behandeld totdat er een nieuw kabinet is. Winstuitkering zorg Demissionair minister Schippers wilde investeerders, zoals pensioenfondsen, bewegen geld te steken in ziekenhuizen. Die zouden daarmee op hun beurt de kwaliteit van de zorg en dienstverlening kunnen verbeteren zonder meerkosten voor de belastingbetaler. Een meerderheid in het parlement vindt dat het onderwerp na de verkiezingen in september door een nieuw kabinet opnieuw moet worden bekeken. Beginselenwet AWBZ-zorg De beginselenwet regelt dat cliënten in de AWBZ-verblijfszorg afdwingbare rechten krijgen en duidelijke afspraken kunnen maken met een zorgaanbieder over hun wensen en voorkeuren over hun kwaliteit van leven. Met dit wetsvoorstel wil het kabinet de positie van cliënten in de AWBZ met langer dan drie maanden verblijf versterken. De commissie schort ook de besluitvorming over dit onderwerp op. Overheveling begeleiding AWBZ naar Wmo De overheveling regelt dat de begeleiding van cliënten voortaan wordt geregeld door gemeenten (Wmo). Op dit moment regelen zorgkantoren (AWBZ) nog de begeleiding. In het huidige plan zijn gemeenten vanaf 2013 verantwoordelijk voor de mensen die voor het eerst of opnieuw een beroep doen op begeleiding en vanaf 2014 voor alle mensen die in aanmerking komen voor begeleiding. Het gaat hier om begeleiding van mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking, ouderen met somatische of psychogeriatrische problemen, volwassenen met psychiatrische problemen en jongeren met psychiatrische problemen in combinatie met opvoed- en opgroeiproblemen. Door de overheveling controversieel te verklaren lijkt het erop dat de startdatum van 2013 niet gehaald gaat worden. Wet Cliëntenrechten Zorg Met de Wet cliëntenrechten zorg (Wcz) wil het kabinet de rechtspositie van de cliënt versterken en verduidelijken. De wet geeft cliënten recht op goede zorg. De cliënt moet straks eenvoudiger kunnen kiezen voor de zorgaanbieder die bij hem en zijn zorgvraag past. Wie niet tevreden is, kan daarover eenvoudiger en effectiever een klacht indienen. De Wcz regelt ook de verantwoordelijkheden van zorgaanbieders voor de kwaliteit van zorg. Door de regels over de relatie tussen zorgaanbieder en cliënt op te nemen in één wettelijke regeling zijn de rechten en plichten van beide partijen beter op elkaar afgestemd.
Groen licht: Wet zorg en dwang De Wet zorg en dwang kan wel gewoon doorgaan na positief advies van de Raad van State. De Wet zorg en dwang psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten is een toevoeging op de huidige wetgeving om de zorg voor een bepaalde groep patiënten beter te organiseren. Het gaat om mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening. Deze patiënten zijn door hun beperking niet in staat om in te stemmen met opname in een zorgaccommodatie. Ook kunnen ze geen bewuste keuze maken als het gaat om het toedienen van bepaalde voeding of medicijnen. (31 mei 2012, Zorgvisie)
Scheiden wonen en zorg vanaf 2013 Het scheiden van wonen en zorg in de ouderenzorg wordt versneld ingevoerd voor een grotere groep cliënten. Dat blijkt uit de voorjaarnota 2012 waarin het zogenoemde ‘Kunduz-akkoord’ is opgenomen. Zorgaanbieders hebben nog maar zeven maanden om hun bedrijfsvoering hierop in te richten. De Kunduz-coalitie wil het ‘extramuraliseren’ van de zorg versnellen en daarom vindt het scheiden van wonen en zorg niet in 2014 plaats, maar in 2013. Het zal ook voor meer cliënten gelden, namelijk de cliënten met zorgzwaartepakketten (zzp’s) 1,2 en 3. Nieuwe cliënten met deze zorgzwaarte moeten vanaf volgend jaar hun huur zelf gaan betalen. Veel kamers in verzorgingshuizen zijn niet verhuurbaar aan deze cliënten en zullen hierdoor leeg komen te staan. Volgens vastgoedadviseur Pieter Heijmerink van BOB Advies zijn de implicaties voor instellingen die zich richten op verzorgingscliënten fors. ‘Opvallend in de voornemens is dat het aangekondigde beleid wordt gekenmerkt als eerste stap van een ‘ingroeipad’ over meerdere jaren. Een eerste stap om te komen tot extramuralisering van de gehele AWBZ in de volle breedte.’ Instellingen hebben de keuze om te stoppen met de exploitatie van kamers en appartementen, zich te richten op de zwaardere zzp’s of om huur te gaan vragen voor hun kamers. Volgens Heijmerink kleven aan ieder van deze scenario’s haken en ogen maar scheppen ze ook kansen. In het nieuwsoverzicht van Zorgvisie dat aanstaande vrijdag verschijnt, ligt Heijmerink de scenario’s verder toe. (4 juni 2012, Zorgvisie)
8-9
Kosten, kosten en nog eens
kosten
Voor degene die het nog een keer in cijfers uitgedrukt wil hebben.
In Nederland wonen op dinsdag 12 juni: 16.739.435 mensen. Dit betekend dat we per hoofd van de bevolking 5.392 euro uitgeven aan gezondheidszorg (3.106 euro) en welzijn.
Ons bruto binnenlands product (bbp) is ongeveer 604 miljard
Per inwoner spenderen we 1093 euro aan ziekenhuiskosten,
Euro, daarvan gaven we in 2011 zo’n 90 miljard uit aan zorg (52
119 euro aan salarissen van medisch specialisten en 538 euro
miljard) en welzijn. Van de 52 miljard die we aan zorg besteden
aan salariskosten van het overige ziekenhuispersoneel. Aan
spenderen we 23,5 miljard aan ziekenhuiszorg (18,3 miljard) en
farmaceutische producten besteden we per individu 310 euro
specialistenpraktijken (5,2 miljard), dat is 14,9% van ons bbp.
per jaar en aan de medical devices 125 euro. Aan heupen en knieprothesen geeft iedere Nederlander 8 euro per jaar uit. In perspectief, rokers kosten de Nederlandse samenleving ongeveer 2,4 miljard per jaar en drinkers ruim 2 miljard. Dat is respectievelijk 143 en 119 euro per persoon per jaar. 3,5% stijging van de zorgkosten betekend per hoofd van de bevolking 108 euro meer uitgaven aan zorg per jaar. Wanneer we met zijn allen de kostenexplosie geen halt toe roepen dan besteden we 23% van ons bbp in 2040 aan de zorg dat is bij gelijkblijvend bbp en gelijk aantal inwoners met een gemiddelde inflatie van 2% ruim 9.500 euro per persoon. In onze omringende landen lopen de kosten in de pas met die van Nederland, in 2009 varieerde dit tussen de 7% (Polen) en meer dan 12% (Nederland) van het bbp. Duitsland en Belgie respectievelijk 12% en 11%.
Gaat het al duizelen? Het wordt nog erger, want we hebben een probleem. De Nederlandse ziekenhuizen zijn niet of nauwelijks in staat om de bedrijfsvoering te continueren. Te dure huisvesting, te hoge personeelskosten en te weinig productiviteit heeft de balans
Paul van der Wielen
negatief doen uitslaan en de door de ziektekostenverzekeraars uitgekeerde voorschotten zijn in veel gevallen al verbruikt. Het
Tussen de 40-60% van de ziekenhuiskosten zijn personeels-
is te gemakkelijk als overheid om de groei in te dammen door
kosten, ongeveer 9 miljard. Ruim 2 miljard wordt besteed aan
een plafond in te stellen van 2,5% groei.
de inkomens van de medisch specialisten. Naast de personele kosten besteden de ziekenhuizen nog eens ruim 600 miljoen
De kosten gaan namelijk voor de baten uit. Ziekenhuizen heb-
euro uit aan consultancy kosten (deels ZZPers op de OK en
ben geinvesteerd in gebouwen en medische apperatuur en
adviserende firma’s). Aan farmaceutische producten geven
geschoold personeel met als doel 7 - 10% groeien, dus meer
we 5,2 miljard uit en aan medische hulpmiddelen 2,1 miljard,
patienten behandelen. En dat mag nu niet. De kosten zijn ge-
daarvan zo’n 400 miljoen aan implantaten varierend van hecht-
maakt maar aan de inkomsten kant gebeurt er nauwelijks iets,
draad tot pacemakers, daarvan 140 miljoen aan heup- en knie-
slechts 2,5% groei. Je hoeft geen rocketscientist te zijn om te
implantaten. Vier ziektekostenverzekeraars verzekeren onge-
begrijpen dat zich hier een probleem voor doet. Kunnen we dit
veer 85% van de Nederlanders. Het in stand houden van de
oplossen?
ongeveer 20 bestaande ziektekostenverzekeraars kost ons jaarlijks ongeveer 1 miljard per jaar. De zorgkosten zijn afgelopen jaar zo’n 3,5 % gestegen dat betekend grof weg 1,82 miljard euro.
Lees verder op de volgende pagina.
Natuurlijk in Beweging
Brainstormen: Hogere eigen bijdrage / samenvoegen van aantal ziekenhuizen / efficienter gebruik van OK ruimtes en dure medische apperatuur / 24-7 aktief op de OK en andere.../ beter samenwerken tussen specialisten en vakgroepen / Rapid recovery programma’s niet alleen voor de orthopedie maar ook voor andere specialisten / administratieve last terugbrengen van zowel verpleegkundige als specialisten/ stoppen met “zuildenken” / loonmatiging / beter inkopen/ zorgen voor elkaar/ partnerschap met leveranciers / prestatiebeloning en bekostiging/ betalen voor extra service/ maar met behoud van kwaliteit / .....
Waar beginnen we morgen mee? Bestuurders en vakgroepen orthopedie: 1. Plan volgende week een afspraak met de buren en begin op kleine schaal met samenwerking. Regionale samenwerking is een must. Ziekenhuizen binnen een regio moeten gezamenlijk afspraken en keuzes maken welke zorgproducten aangeboden worden op welke locatie. Door een beperkt zorgaanbod kunnen processen beter ingeregeld worden en wordt een hogere mate van specialistatie bereikt en effectiever gewerkt wat de kwaliteit voor de patient ten goede komt. Wanneer we ons beperken tot de orthope-
Overal waar ja of nee op geantwoord kan worden kan in
dische zorg dan is 1 orthopedisch centrum per gezondheids-
principe gedaan worden door een computer of een “appje”.
regio ruim voldoende waarbij een aantal regio’s samengevoegd
Wanneer een huisarts weet naar wie de patient gestuurd moet
zouden kunnen worden (maximaal 27). In deze centra worden
worden en waar hij/zij terecht kan met specifieke vragen is dat
voldoende aantallen verrichtingen gedaan om de kwaliteitscri-
wel zo handig.
teria te doorstaan en is er op ieder deelspecialisme een meer dan dubbele dekking. Verhogen van productiviteit en efficienty
Andere zorgprofessionals en ziekenhuiswerknemers
door het invoeren van 16/6 (2*8 uur / 6 dagen per week) en
3. Maak morgen een lijstje met daarop dingen die je opvallen
Rapid Recovery optimalisatie programma’s voor de verschillende
en die in jou optiek beter kunnen. Vergelijk overmorgen deze
“high volume” verrichtingen. Combineer deze regionale centra
lijstjes met je buren en begin met veranderen daar waar over-
met een zorghotel en een goede samenwerking met andere
eenkomsten zijn. Levert het niet direct het gewenste resultaat
uitstroompartners en instroompartners en we zijn op de goede
op, verander opnieuw en bekijk vervolgens weer het resultaat.
weg. Door effecient werken met dedicated teams kunnen meer
Ons Health Care Initiatives team doet eigenlijk niets anders dan
verrichtingen gedaan worden met minder financiële middelen.
dit soort processen begeleiden. Vreemde ogen dwingen, dus
Doelstellingen kunnen beter bewaakt worden en het is voor ie-
helpt het meestal wanneer onze mensen bij veranderprocessen
dereen helder en duidelijk wat van hem of haar verwacht wordt.
betrokken zijn. 10 jaar geleden werd er schande van gesproken waneer patienten binnen 5 dagen naar huis gingen na een
2. Plan over 4 weken, of net na de zomervakantie, een regi-
grote operatie. Vandaar de dag door gebruik te maken van de
onale afspraak met de huisartsen en doe dit samen met je
principes van het Rapid recovery programma gaan patienten
collega’s uit de gezondheidsregio. Bereid dit voor met de
na 2 a 3 dagen naar huis met hantering van dezelfde kwaliteits
collega’s en ben helder en duidelijk wie wat waar en wanneer
parameters en zelfs een grotere tevredenheid. Zijn we er dan?
gaat doen.
Nee, ook dit kan beter en effectiever. “One-day-Knee”wordt
Integreer huisartsen in de ziekenhuisorganisatie. Door echt
al gedaan en gaan we binnenkort verder uitrollen. Dit kan al-
samen te werken tussen de eerste- en tweedelijnszorg (“wie
leen door een optimale samenwerking tussen de verschillende
heeft dat eigenlijk verzonnen”) en de verwijzers te interesseren
specialisten en zorgverleners, want hun rol in het geheel wordt
voor het vak orthopedie / te scholen in diagnostiek en meer
hierbij steeds groter.
diagnostische middelen zoals bijvoorbeeld MRI ter beschikking te stellen wordt de “hit rate” op de poli van de medisch specia-
Ik ben geen zorgprofessional meer, ik werk al 15 jaar in de
list hoger en de tijd van de specialist beter benut. Hier is zeker
medical device industry, in de sales en zie ik alles door een
ook een rol weggelegd voor physician assistants gecombi-
roze bril, en ik weet ook dat het gemakkelijk coachen is vanaf
neerd met een stukje automatisering.
de zijlijn, maar ik ben er van over tuigd dat het werken niet
10-11 alleen leuker wordt, maar ook beter wanneer we met zijn allen
Referentie:
morgen beginnen de eerste stappen te zetten. We hebben
- www.cbs.nl
geen keus.
- Onderzoekprogramma arbeidsmarkt zorg en WJK
Doen we dit niet nu dan komt de volgende crisis er al weer
- Medisch Contact | 14 januari 2011 | 66 nr. 2
aan en dat is niet Griekenland, Spanje of Frankrijk, maar onze
- Ziekenhuiszorg en Marktwerking; Mia Sol; Februari 2009
Nederlandse zorg. Ik hoop dat ik met het bovenstaande ver-
- Miljoenennota 2011, www.rijksoverheid.nl
haal jullie getriggerd heb en wil afsluiten met een uitspraak van
- Nederlandse zorgautoriteit, marktscan medisch
Werknemersonderzoek Zorg en WJK 2011 rapport
Richard Branson:
….SCREW IT LET’S DO IT....
specialistische zorg - Bijlage honorarium op specialisten niveau 2007- 2009 - Gezondheid en zorg in cijfers, 2011, CBS - Sectorstudie medische hulpmiddelen: Opdrachtgever:
Wij staan er klaar voor.
de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) & het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
Paul van der Wielen
Rotterdam, 1 december 2011
Sales Director
- Screw it lets do It, Richard Branson, Boek
Biomet Nederland B.V.
- www.bakas.nl: trendwatcher
Heupoperatie duurder na ziekenhuisfusie De NMa bekeek vanaf 2005 de prijzen van heupoperaties
Uit de studie blijkt dat verzekeraars, in tegenstelling tot wat
in 12 ziekenhuizen die met toestemming van de autoriteit
de NMa had verwacht, patiënten voor heupoperaties in de
zijn gefuseerd. Uitschieters waren een prijsdaling van 4%
onderzochte periode (2005-2010) niet naar andere ziekenhui-
en een stijging van 16%.
zen hebben gestu urd vanwege een prijsstijging. Ook is niet duidelijk of de kwaliteit van een ingreep wordt beïnvloed door
Bij zes van de 12 onderzochte ziekenhuizen blijken de prijzen
een fusie en of het kwaliteitsaspect een rol speelt bij de keuze
voor heupoperaties na een door de Nederlandse Mededin-
van patiënten voor een ziekenhuis. Daar gaat nader onderzoek
gingsautoriteit (NMa) goedgekeurde fusie flink te zijn gestegen.
naar worden gedaan, want dergelijke inzichten zijn goed bruik-
Bij drie ziekenhuizen zijn de prijzen voor dezelfde operaties flink
baar bij de beoordeling van toekomstige fusies. Uit de studie
gedaald, aldus de NMa in een studie. Het feit dat het onderzoek
blijkt dat een aantal verzekeraars in hun onderhandelingen
prijsstijgingen aantoont voor heupoperaties, betekent niet dat
met verschillende gefuseerde ziekenhuizen wel een lagere prijs
dit ook geldt voor andere operaties en andere ziekenhuisfusies.
hebben weten af te dwingen, ook daar waar de gemiddelde prijs opliep. Sinds 2010 zijn zorgverzekeraars intensiever gaan
Voor die forse prijsstijgingen heeft de NMa een aantal moge-
onderhandelen met ziekenhuizen.
lijke verklaringen. Zo kan het zijn dat de kwaliteit omhoog is gegaan, of dat ziekenhuizen de dure operaties compenseren
De NMa heeft voor de tweede keer onderzocht wat het prijsef-
met andere, goedkopere operaties. Ook kan het zijn dat zieken-
fect is van een ziekenhuisfusie op heupoperaties. In 2009 is het
huizen door de fusie zoveel macht kregen dat ze de prijzen
onderzoek uitgevoerd voor twee ziekenhuizen. Het onderzoek
daarom verhoogden. De laatste mogelijkheid is volgens de NMa
is verbreed naar alle ziekenhuisfusies die de NMa sinds 2004
dat de fusie tot meer inefficiëntie leidde. Verder onderzoek
heeft beoordeeld en is gepubliceerd in het tijdschrift De Eco-
moet uitsluitsel bieden.
nomist. De studie vergelijkt de prijzen van vrij onderhandelbare reguliere heupoperaties. Eerst is gekeken naar de prijs vóór
De NMa benadrukt dat dit niets zegt over de prijs van andere
de fusie en dan naar de prijs die na de fusie werd berekend,
operaties bij ziekenhuizen of de zorg na een fusie in het alge-
afgezet tegen de gemiddelde prijs voor deze ingreep in Neder-
meen.
landse ziekenhuizen (10 mei 2012 Nma).
Natuurlijk in Beweging
Invoering prestatie-bekostiging en DOT: een kolossaal karwei!
De invoering van prestatie-bekostiging en DOT per 1 janu-
en moeten de prijzen en volumina baseren op simulaties.
ari 2012 kent een lange voorgeschiedenis. Het een en an-
Door de lumpsumachtige afspraken is nu feitelijk lokaal, per
der vereiste immense voorbereidingen door zowel lokale
verzekeraar, een vangnet/plafond overeengekomen voor het
en landelijke partijen evenals verschillende organisaties.
onvoorziene ‘DOT-effect’.
De van oudsher bekende systemen werden gewijzigd en vertrouwde rollen moesten op de helling. Er moet worden
Rondom de invoering van prestatie-bekostiging en DOT kun-
geconstateerd dat, ondanks de vele voorbereidingen, het
nen diverse knelpunten worden geconstateerd:
proces lokaal verre van soepel is verlopen. In het Bestuur-
- Vanuit de ziekenhuizen werd het massaal uitblijven van de
lijk Hoofdlijnen Akkoord (BHA) hadden de landelijke par-
bevoorschotting als grootste knelpunt gezien. Ondanks
tijen afgesproken om de contractering voor 1 april af te
afspraken die hierover zijn gemaakt in het BHA, wordt
ronden. Deze datum is echter zelden gehaald.
er door verzekeraars maar mondjesmaat bevoorschot. Ziekenhuizen komen hierdoor in ernstige liquiditeitsproble-
Op dit moment hebben de meeste instellingen na maanden
men en moeten tegen hoge kosten geld lenen bij de bank.
van onderhandelen nu wel afspraken met verzekeraars kunnen
- Ook werd het onderhandelingstraject op zich als een
maken of hebben het zicht op afspraken. Echter, een aantal
probleem ervaren. De besprekingen vergden veel tijd,
ziekenhuizen is nog steeds in onderhandeling. Daarnaast moet
partijen spraken elkaars ‘taal’ niet altijd en hanteerden
vastgesteld worden dat er nog maar zeer weinig contracten
andere definities en uitgangspunten.
daadwerkelijk zijn getekend. Weinig ziekenhuizen zijn gestart met de facturatie van DOT-producten.
- De onduidelijkheden rondom de voor 2012 beschikbare groeiruimte in het BHA werkten ook vertragend in de onderhandelingen.
Er kan worden vastgesteld dat door ziekenhuizen en verzekeraars voor 2012 nog weinig afspraken zijn gemaakt over presta-
- De werking van het NZa-transitie-model veroorzaakte de nodige complicaties.
ties op basis van DOT-producten. Uiteindelijk zijn vooral budget/
- De inhoud van de diverse contracten die verzekeraars
plafond/lumpsum-afspraken gemaakt over totaal omzet in euro’s
hanteerden leidde lokaal tot veel discussie en wederom tot
over A-segment, B-segment en veelal ook het honorarium sa-
vertraging.
men. Deze aanpak is primair ingegeven vanuit de onzekerheid
- En ‘last but not least’ de regelgeving rondom DOT, bijvoor-
die voortvloeit uit de introductie van DOT. Zowel ziekenhuizen
beeld met betrekking tot.de definitie van de verpleegdag,
als zorgverzekeraars beschikken niet over historische gegevens
leverde ook de nodige ruis op.
12-13 Op 5 april jl. heeft minister Schippers een brief aan de
Wanneer de komende jaren de selectieve inkoop door
Tweede Kamer gestuurd waarin zij in gaat op de stand van
verzekeraars meer zijn beslag krijgt, zal mogelijk ook de
zaken van de contractering en de gevolgen voor patiënten
vrijwillige overdracht van plafondruimte gaan plaatsvinden.
waarvan de financiering van behandelingen heeft plaatsge-
Op dit moment wordt door de Convenantspartijen nage-
vonden tussen 1 januari en 1 april 2012. Door ziekenhuizen
dacht over de omvang van de groeiruimte voor 2013.
werd betreffend schrijven van de minister als een steun in de rug ervaren.
Perikelen rondom het macrobeheersinstrument
Begin mei heeft VWS aan de NZa verzocht een evaluatie
Op aanwijzing van VWS heeft de NZa eind 2011 regel-
uit te voeren naar de invoering van DOT en prestatiebe-
geving vastgesteld met betrekking tot het macrobeheers-
kostiging. Deze evaluatie moet deze zomer leiden tot een
instrument (MBI). Dit MBI moet het budgettair kader zorg
advies aan de minister. In dit verband zal de NZa ook zelf
(BKZ) borgen. Het MBI betreft een ultimum remedium dat
een actieve uitvraag bij de ziekenhuizen en verzekeraars
wordt toegepast als alle andere maatregelen onvoldoende
naar de ervaren knelpunten doen. Algemeen kan worden
hebben opgeleverd. Voor 2012 is voor de ziekenhuizen een
gesteld dat ziekenhuizen en verzekeraars op de goede weg
macrobedrag van bijna € 17 miljard beschikbaar. Dit bedrag
zijn. Het is in deze evaluatie aan de landelijke partijen om de
is onderdeel van de gemaakte afspraken in het Bestuur-
lokaal geconstateerde knelpunten zo veel mogelijk weg te
lijk Hoofdlijnenakkoord. Indien na afloop van 2012 mocht
nemen en het pad voor de toekomst verder te egaliseren.
blijken dat het beschikbare bedrag is overschreden, dan
Stand van zaken beheersmodel vrijgevestigd medisch specialisten
zullen VWS en veldpartijen in eerste instantie hierover overleg voeren. Het een en ander kan uiteindelijk echter leiden tot een aanwijzing van VWS aan de NZa over het terug-
Met ingang van dit jaar is op basis van het tussen de
halen van de overschrijding. Het betreffende bedrag wordt
Orde van Medisch Specialisten, de NVZ Vereniging van
dan door de NZa naar rato van marktaandeel over de instel-
Ziekenhuizen en VWS gesloten Convenant ‘Bekostiging
lingen verdeeld.
vrijgevestigd medisch specialisten’ het beheersmodel ingevoerd. Voor 2012 is door de NZa per ziekenhuis/ZBC
De instellingen dienen vervolgens het bedrag te storten in
een zogenaamd initieel omzetplafond vastgesteld voor de
het Zorgverzekeringsfonds. In de volksmond wordt dit ook
honorariumomzet van vrijgevestigd medisch specialisten.
wel de ‘BKZ-boete’ genoemd.
Het plafond geldt als maximum. Instellingen en collectieven die het plafond overschrijden, moeten het bedrag van de
Het MBI wordt door alle partijen zeer onwenselijk bevon-
overschrijding afstorten in het Zorgverzekeringsfonds. Het
den. Hoewel het vanuit macrobudgettaire overwegingen
beheersmodel heeft een looptijd van drie jaar, van 2012 tot
een noodzakelijk kwaad is, dient in de visie van betrokken
en met 2014. Vanaf 2015 zal sprake zijn van integrale tarie-
partijen te worden voorkomen dat het MBI wordt toege-
ven (ziekenhuiskosten en honorarium samen).
past. Naar aanleiding van de kritiek op de werking van het MBI wordt naar andere mogelijkheden van macrobeheer-
Ziekenhuizen konden tot 1 april van dit jaar met één of
sing gezocht. Hierbij wordt vooral gekeken naar de rol van
meerdere zorgverzekeraars afspraken maken over het aan-
de zorginkoop en de contractering aan ‘de voorkant’ van
vragen van extra groeiruimte bovenop hun initiële plafond.
het proces. Eén van de denkrichtingen is bijvoorbeeld dat
Voor 2012 is hiervoor landelijk € 65 miljoen beschikbaar
gecontracteerde zorg gevrijwaard zou moeten worden van
gesteld.
de achteraf opgelegde BKZ-boete. De uitvoerbaarheid van een dergelijk meer gedifferentieerde MBI is echter bijzonder
Bijna 140 ziekenhuizen en ZBC’s hebben tijdig een verzoek
complex. Dit voorjaar heeft een commissie van onafhan-
bij de NZa ingediend voor een totaalbedrag van ruim € 100
kelijk deskundigen, de commissie Baarsma, zich gebogen
miljoen. De aanvragen zijn door de NZa voor bijna 65% ge-
over deze ingewikkelde materie. Conform de planning zal
honoreerd, omdat er voor de extra groeiruimte slechts een
de commissie medio juni aan de minister van VWS rappor-
bedrag van € 65 miljoen beschikbaar was. Vorige maand
teren over haar bevindingen.
zijn de betrokken ziekenhuizen (77) en ZBC’s (61) door de NZa geïnformeerd over de aan hen toegekende groeiruimte. Overigens is het in de NZa-regelgeving ook mogelijk om gedurende het jaar afspraken te maken over plafondoverdracht van het ene naar het andere ziekenhuis op basis van vrijwilligheid. Voor 2012 zal er naar verwachting nog geen gebruik gemaakt worden van deze regeling.
Natuurlijk in Beweging
Verbeterd OK-proces kent ‘zorgelijke punten’
De kwaliteit van de operatieve zorg in de Nederlandse ziekenhuizen is de afgelopen vijf jaar aantoonbaar verbeterd. Dat constateert de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Wel zijn er volgens de inspectie nog ‘zorgelijke punten’ in de vorm van de medicatieveiligheid, afspraken rond stopmomenten en overdracht. Het is belangrijk dat juist de zorg rondom operaties zo goed mogelijk gebeurt, want operaties behoren tot de meest risicovolle processen in de zorg. In Nederlandse ziekenhuizen zijn ze goed voor de hoogste kans op schade. De verbetering in de afgelopen vijf jaar kwam er overigens niet zomaar. In een rapport schrijft de inspectie dat ze ‘niet gerust heeft voordat alle geconstateerde tekortkomingen in de 30 onderzochte ziekenhuizen waren opgelost’. Elf matig en zes slecht scorende ziekenhuizen kregen twee keer herhaalbezoek, voordat de zorg rondom operaties naar wens van de inspectie verliep. Eén ziekenhuis werd tijdelijk onder verscherpt toezicht gesteld.
controleert het operatieteam nog even de naam en geboortedatum van de patiënt en het materiaal dat nodig is voor de operatie. Ook het tellen van het gebruikte operatiemateriaal om te voorkomen dat er iets achterblijft in de patiënt en het actief tegengaan van infecties hebben ervoor gezorgd dat er minder mis ging. Aandachtspunt is nog wel het gebruik van medicijnen in operatiekamers. Zo wordt niet steeds goed gecontroleerd of medicijnen correct klaargemaakt en toegediend worden.
Medicatieveiligheid
Druk
Uit het onderzoek van de inspectie blijkt dat medicatieveiligheid in een kwart van de operatiekamers voldoende tot goed is. Meer dan de helft van de ziekenhuizen voert geen dubbelcheck uit bij het klaarmaken en toedienen van medicijnen. Circa de helft van de door de IGZ bezochte operatiekamers scoort voldoende tot goed op communicatie en overdracht.
De inspectie is positief over de betrokkenheid van professionals bij de ontwikkeling van richtlijnen, maar stelt tezelfdertijd dat intensieve inspectiedruk nodig is om het operatieve proces blijvend te verbeteren. Om deze reden worden in 2012 opnieuw minimaal 20 ziekenhuizen onaangekondigd bezocht.
Stopmoment
Patiënten federatie NPCF is kritisch over het inspectierapport en noemt het onvoorstelbaar en onverantwoord dat nog steeds niet alle ziekenhuizen voor honderd procent veiligheidsprotocollen naleven rondom operaties. Daardoor lopen patiënten die worden geopereerd volgens de NPCF onnodige risico’s.
De invoering van de richtlijn voor het preoperatief traject verloopt volgens de inspectie voorspoedig, maar is nog nergens volledig operationeel. Vooral de invoering van de zogeheten “stopmomenten” is nog niet in orde, aldus de IGZ. De stopmomenten zijn ingebouwd om te controleren of de patiënt de benodigde stappen in het proces heeft doorlopen.
Time-out Toch vindt de inspectie dat de veiligheid aantoonbaar is verbeterd. De inspectie wijst in dit verband op de invoering van een time-outprocedure. Vlak voordat de operatie wordt uitgevoerd,
Onvoorstelbaar
Vermijdbaar Per jaar krijgen 30.000 ziekenhuispatiënten te maken met blijvend letsel dat vermeden had kunnen worden. Naar schatting overlijden 2000 patiënten aan onnodige complicaties. Van alle medische fouten vindt 62% plaats rondom de operatie (24 mei 2012, Skipr/Zorgmarkt).
14-15
Korte berichten SCP: ‘De Nederlandse zorg is ondermaats´
Vereniging voor Heelkunde (NVvH). Een belangrijke eis is dat een team binnen het ziekenhuis een behandeling een minimum aantal keer per jaar uitvoert. Eerder werden kwaliteitseisen voor
De prestaties van Nederland op het gebied van de gezond-
behandelingen van vaatziekten, overgewicht en diverse vormen
heidszorg zijn onder de maat. In het rapport van het Sociaal
van kanker gepubliceerd. Met deze uitbreiding is nu voor een
en Cultureel Planbureau (SCP) worden verschillende publieke
groot deel van de complexe chirurgische zorg vastgelegd aan
sectoren van 28 OESO landen vergeleken. De Nederlandse
welke eisen voldaan moet worden.
gezondheidszorg scoort in het rapport een 4,5.
Achmea neemt de normen op in de inkoopafspraken voor 2013
Daarmee staat Nederland op een gedeelde zestiende plaats,
die dit najaar beginnen. Op 1 juli 2013 moeten ziekenhuizen aan
samen met Oostenrijk en Slovenië. Japan staat met een 9,0
de kwaliteitsnormen voldoen of met de zorg stoppen, anders
bovenaan de lijst, gevolgd door Zweden (8,1), Zwitserland
krijgen ze geen contract (11 juni 2012, Zorgvisie/Skipr).
(7,5), Noorwegen (7,2) en Australië (6,7). Onderaan staan Estland (1,5), Hongarije (1,0) en Slowakije (0,4).
ZBC’s financieel in zwaar weer
Nederland besteedt gemiddeld 12,0% van het Bruto Binnenlands Product aan de zorg. Dit is het op één na hoogste
Twee derde van de zelfstandige behandelcentra (ZBC’s) ver-
percentage van alle onderzochte landen. Alleen de Verenigde
keert in zware financiële nood, omdat ze nog geen contract
Staten heeft met 17,3% een hoger percentage.
hebben met de zorgverzekeraar. ZBC’s zijn daardoor sinds
In het rapport staat dat Nederland nu al relatief veel geld
1 januari verstoken van inkomsten. ZBC’s hebben contracten
uitgeeft aan langdurige zorg, terwijl de vergrijzing hier nog
met zorgverzekeraars nodig om de geleverde zorg te kunnen
minder ver is gevorderd dan in andere landen. Van de totale
declareren. ZBC’s die geen contract hebben zijn daardoor ze
zorgkosten gaat 23% op aan de langdurige zorg. Dit is veruit het
al sinds januari verstoken van inkomsten. Om de huur en hun
hoogste percentage van alle landen. Op een gedeelde tweede
personeel te betalen moeten ZBC’s geld lenen bij banken. Maar
plaats komen Noorwegen en Zwitserland met ieder 17%.
dat is in deze tijd niet eenvoudig.
Er wordt in Nederland relatief veel uitgegeven aan intramurale
In het Hoofdlijnenakkoord van 2011 zijn ziekenhuizen, medisch
zorg, terwijl in andere landen ouderenzorg vaak bestaat uit
specialisten, verzekeraars en ministerie van VWS overeen geko-
thuiszorg. Het huidige beleidsstreven in Nederland om oude-
men dat de kosten voor ziekenhuiszorg maximaal 2,5% mogen
ren zo lang mogelijk thuis zorg te laten ontvangen sluit hier
stijgen. Deze afspraak treft vooral ZBC’s die net zijn gestart. Zij
overigens al op aan. In het SCP-rapport zijn naast de zorg nog
kunnen hierdoor niet de benodigde omzet halen en dat brengt
acht andere publieke sectoren onderzocht, te weten: onderwijs,
hun voortbestaan in gevaar. Verzekeraars zijn vanwege het
sociale zekerheid woningmarkt, sociale veiligheid, economie,
hoofdlijnenakkoord terughoudend bij de contractonderhande-
milieu, cultuur en publieke diensten. Nederland haalt gemid-
lingen. Daarbij komt nog dat begin 2012 de nieuwe declaratie-
deld over alle sectoren een 6,1 waarmee het op een zevende
structuur DOT is ingevoerd.
plaats staat. Ons land geeft ongeveer 53% van het BBP uit
De meeste zorgverzekeraars hebben eerst zaken met zieken-
aan de publieke sector. De onderzoekers bekeken de presta-
huizen gedaan, omdat die de bulk van de zorg leveren. Pas
ties van 28 OESO landen in de periode van 1995 tot 2009. Van
daarna zijn ze gaan praten met ZBC’s. Alleen Achmea heeft de
de onderzochte landen scoort Noorwegen het hoogst met een
onderhandelingen met ruim 200 klinieken bijna afgerond. Die
6,7 en Griekenland het laagst met een 2,7. (10 mei 2012 SCP).
vertegenwoordigen drie procent van de ziekenhuiszorg van
Nieuwe kwaliteitseisen chirurgie gaan in 2013 in
Achmea. Achmea is rond met 95% van ZBC’s. De afspraken vallen binnen het onderhandelingsakkoord. Sommige ZBC’s krijgen er iets bij, bij andere gaat er wat vanaf.
Ziekenhuizen moeten binnen een jaar voldoen aan nieuwe
Ziekenhuizen die in geldproblemen raken kunnen bij zorg-
kwaliteitseisen voor kinderchirurgie, traumachirurgie, de behan-
verzekeraars aankloppen om te vragen of ze gedurende de
deling van maagkanker en uitzaaiingen in het buikvlies.
onderhandelingen geld voorschieten, in vakjargon ‘bevoor-
Vandaag bracht de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde
schotten’. Bij ZBC’s zijn zorgverzekeraars veel terughoudender
voor de derde keer een set kwaliteitsnormen uit. Het gevolg van
met dit ‘bevoorschotten’. Verzekeraar VGZ herkent zich niet in
deze normen is dat ziekenhuizen zich verder specialiseren en
dat beeld. ‘ZBC’s kunnen zich tot ons wenden als ze in financiële
meer met elkaar moeten gaan samenwerken. De kwaliteits-
nood verkeren. Dan zoeken we samen naar een oplossing.’
eisen zijn onderdeel van het kwaliteitsbeleid van de Nederlandse
(14 mei 2012 Zorgvisie/Mednet).
Communicatie of publicatie
Outcomes
Iets voor ons!?
Meten of weten Data collection
Onderbouwing of traditie
Clinical outcomes
Sneller of beter Process optimalisation
Biomet introduceerde in 1997 het Joint Care programma in Nederland. Sindsdien is de afdeling Health Care Initiatives (HCI), met verschillende programma’s, betrokken bij de implementatie van zorgpaden in meer dan 45 Nederlandse ziekenhuizen. De afdeling HCI is binnen Biomet verantwoordelijk voor het bijdragen aan kwaliteitsverbetering van de geboden zorg. Deze verbetering ontstaat door het implementeren, blijvend evalueren en daar waarnodig aanpassen van zorgprogramma’s. Met de Rapid Recovery programma’s biedt Biomet een doorontwikkeling van het Joint Care programma.
www.biomethci.nl
1109408 BIOMET adv Rapid Recovery huisje_210 x 243_v2.indd 1
Redactie Judith Rutteman (
[email protected]),
02-11-11 15:39
Dr. Yvonne van Kemenade Vormgeving Rob Verhoeven Concept & Illustratie Lithografie & druk Samplonius & Samplonius BV Oplage 1000 Biomet Nederland B.V. • Toermalijnring 600, 3316 LC Dordrecht • Postbus 3060, 3301 DB Dordrecht • The Netherlands Phone: +31 78 629 29 29 • Fax: +31 78 610 42 65 • e-mail:
[email protected] • www.biomet.nl This publication and all content, artwork, photographs, names, logos and marks contained in it are protected by copyright, trademarks and other intellectual property rights owned by or licensed to Biomet or its affiliates. This publication must not be used, copied or reproduced in whole or in part for any purposes other than marketing by Biomet or its authorised representatives. Use for any other purposes is prohibited.
