Natuurbrand! En nu? Een onderzoek naar natuurbrandbestrijdingsmethodes voor de veiligheidsregio Noord Holland Noord

Natuurbrand! En nu? Een onderzoek naar natuurbrandbestrijdingsmethodes voor de veiligheidsregio Noord Holland Noord

Auteur: Begeleiding: Opleiding: Organisatie: Datum:

R.L. Schuijn D.J. De Boer & A. Pepping Integrale Veiligheidskunde Saxion Hogeschool Enschede Veiligheidsregio Noord Holland Noord Augustus 2010

NATUURBRAND! EN NU?

Voorwoord Geachte lezer, Voor u ligt het onderzoeksrapport naar natuurbrandbestrijdingsmethodes welke geschikt zijn voor de natuurgebieden van de Veiligheidsregio Noord Holland Noord. In februari is er na contact te hebben gehad met de regionale brandweer Noord Holland Noord een opdracht uitgezet om na aanleiding van de grote natuurbranden een onderzoek te doen naar de meest optimale situatie om deze branden te bestrijden. In samenwerking met de afdeling Operationele Voorbereidingen en de gemeentelijke brandweer van Castricum en Bergen is dit onderzoek gestart en uiteindelijk begin augustus, zes maand en een tiental branden later, tot een einde gekomen. Gedurende het onderzoek hebben een groot aantal personen elk op hun eigen manier een bijdrage geleverd aan het onderzoek. Al deze personen wil ik hiervoor middels deze weg bedanken. Een aantal personen wil ik er graag even uitlichten om nog extra te bedanken. Allereerst is dat de familie Van Deemster. Zonder deze vrienden was het onmogelijk geweest om dit onderzoek uit te voeren, gedurende het grootste deel van de onderzoeksperiode heb ik van hun gastvrijheid mogen genieten op de momenten dat ik in Noord Holland Noord verbleef. Als tweede wil ik de Rein Hulst, Antoon Pepping en Erik van Leeuwen hartelijk danken voor hun professionele ondersteuning en inbreng in het onderzoek. Ook wil ik de heren Daniël Kraaier en Henry Rodenhuis hartelijk bedanken voor hun gezelschap en ondersteuning daar wij hetzelfde kantoor deelden en ik op elk moment voor ondersteuning bij ze terecht kon. Als laatste voor het inhoudelijke stuk wil ik graag dhr. Henk Schuijn hartelijk bedanken, naast de familiaire ondersteuning heeft hij ook op brandweervlak veel steun geboden door veel van zijn ervaring met mij te willen delen. Uiteraard had dit rapport niet tot stand kunnen komen zonder de ondersteuning van Dhr. Dirk Jan de Boer, Wim Smeitink en Bruce Rinsampessie. Hun professionele ondersteuning en opbouwende kritiek hebben gezorgd voor de structuur die nu in dit stuk te vinden is. Alkmaar, 12 augustus 2010

Remko Schuijn

Veiligheidsregio Noord Holland Noord

Pagina 2

NATUURBRAND! EN NU?

Inhoudsopgave Voorwoord .............................................................................................................................................. 2 3. Samenvatting ....................................................................................................................................... 4 4. Inleiding ............................................................................................................................................... 6 5. Gegevensverwerking ......................................................................................................................... 13 6. Resultaten.......................................................................................................................................... 23 6.1 Inleiding ....................................................................................................................................... 23 6.2 Methode Noord Holland Noord .................................................................................................. 23 6.3 Methode Hand Crew Firefighting ................................................................................................ 27 6.4 Methode Combivoertuig ............................................................................................................. 32 6.5 Methode Camions Citerne Feux (CCF) ........................................................................................ 36 6.6 Methode Brush Rapid Attack Truck (B.R.A.T.)............................................................................. 39 7. Multicriteria analyse .......................................................................................................................... 44 8. Conclusies/Aanbevelingen ................................................................................................................ 48 Bijlage I Bronnenlijst .............................................................................................................................. 54 Bijlage II Expertmeeting natuurbrandbestrijding .................................................................................. 58 Bijlage III Multicriteria analyse .............................................................................................................. 64 Bijlage IV Monodisciplinaire workshop natuurbrandbestrijding .......................................................... 80 Bijlage V Duinbrand 14 april 2010 ......................................................................................................... 91 Bijlage VI Interviews .............................................................................................................................. 93 Bijlage VII Standaard blusvoertuig versus combinatievoertuig........................................................... 104 Bijlage VIII Natuurbrand ...................................................................................................................... 106 Bijlage IX; Verklaring van eigen werk .................................................................................................. 113


Pagina 3

NATUURBRAND! EN NU?

3. Samenvatting Op 28 augustus 2009 werd het duingebied van de gemeente Bergen opgeschrikt door een grote onbeheersbare natuurbrand. Bijstand uit het gehele land was nodig om deze brand tot stoppen te dwingen. Uiteindelijk met wat hulp van bovenaf in de vorm van een grote regenbui kon de brand gestopt worden vlak voordat deze de woonkern van Schoorl had bereikt. In totaal zijn ruim 500 mensen geëvacueerd en konden pas de volgende dag weer terug naar hun woning. Deze brand, en de tientallen die daarop volgden, waarbij nog honderden bewoners van Bergen en Bergen aan Zee hun huis moesten verlaten, waren de directe aanleiding voor een onderzoek naar de natuurbrandbestrijding in de veiligheidsregio Noord Holland Noord. De wens van de veiligheidsregio was een onderzoek naar de meest optimale repressieve situatie om natuurbranden te kunnen bestrijden en daarmee de kans op onbeheersbare branden te verminderen. Om het onderzoek op juiste wijze uit te kunnen voeren is gebruik gemaakt van de volgende probleemstelling: Hoe kan de natuurbrandbeheersing in de optimale situatie binnen de veiligheidsregio Noord Holland Noord op repressief gebied door de brandweer worden vormgegeven? Om deze probleemstelling te kunnen beantwoorden is er gekeken naar een viertal onderwerpen voor deze situatie. Allereerst is er gekeken naar de huidige situatie. Op dit moment bestrijdt de brandweer in de natuurgebieden de branden met al het materiaal en materieel wat voorhanden is. Slechts enkele voertuigen zijn geschikt voor natuurbrandbestrijding en lang niet al het personeel heeft daarvoor voldoende kennis en kunde in huis. Bij de branden worden grote risico’s genomen om deze te bestrijden, levensgevaarlijke situaties voor het brandweerpersoneel zijn dan ook niet zeldzaam. Als tweede punt is er gekeken naar de methodes die in de wereld gebruikt worden. Uit dit deel van het onderzoek is gebleken dat er eigenlijk een viertal hoofdmethodes te vinden zijn. Ieder land in de wereld heeft vanuit deze vier hoofdmethodes haar eigen methode ontwikkeld, veelal afhankelijk van de in dat land beschikbare financiële en technische middelen. De basis begint bij de bestrijding met de hand, als voorbeeld is hier de methode gebruikt in Zuid Afrika genomen (methode Handcrew Firefighting). In strak georganiseerde groepen wordt met handgereedschap de brand bestreden waarbij het gebruik van voertuigen minimaal is. De tweede methode kan gevonden worden in lichte natuurbrandbestrijdingsvoertuigen (methode B.R.A.T.). Veelal bestaan deze voertuigen uit een licht vierwiel aangedreven chassis voorzien van een watertank en een pomp. Doormiddel van rijdend spuiten of korte aanvalshaspels wordt met een ploeg van twee tot vier man getracht om een brand te bestrijden. De derde methode betreft een combinatiemethode (methode combivoertuigen). Deze methode wordt in veel Europese landen toegepast waaronder Nederland. Bij deze methode wordt gebruik gemaakt van standaard brandbestrijdingsvoertuigen welke zijn aangepast voor natuurbrandbestrijding. Daarvoor worden ze voorzien van een grotere watertank, aandrijving op alle wielen en beschikken over de mogelijkheid om rijdend te spuiten. In de nieuwste generatie voertuigen wordt ook gebruik gemaakt van sprinklers ter bescherming van de voertuigen en een waterkanon op de bumper van het voertuig.


Pagina 4

NATUURBRAND! EN NU?

De laatste methode is een methode met speciaal voor natuurbrandbestrijding ontworpen zware voertuigen (methode CCF). Deze voertuigen zijn qua vorm te vergelijken met de combivoertuigen maar hebben als grootste verschil dat ze niet beschikken over materialen die niet bij natuurbrandbestrijding noodzakelijk zijn. Het derde onderwerp waar naar gekeken is, is de effectiviteit van de bestrijdingsmethodes. Hierbij is als uitgangspunt genomen hoeveel meters vuurfront een methode per uur kan bestrijden. Hieruit is naar voren gekomen dat in volgorde van effectiviteit de huidige methode in Noord Holland Noord het laagste scoort gevolgd door de methode Handcrew Firefighting, de methode B.R.A.T., methode Combivoertuigen en als beste scoort de methode CCF Als laatste onderwerp is gekeken naar de kosten bij aanschaf van het benodigde materiaal en materieel behorende bij een methode en de kosten per inzetuur van deze methodes. Hieruit is gebleken dat bij aanschaf de methode Handcrew Firefighting de meest goedkope methode is terwijl de methode combivoertuigen als duurste uit de bus komt. Er tussenin zitten de methodes B.R.A.T., Noord Holland Noord en CCF waarbij de CCF de op een na duurste is. Als er echter gekeken wordt naar de kosten per uur komt duidelijk naar voren dat de verdeling daar compleet anders is. Bij deze berekening is de methode Noord Holland Noord de duurste per uur en is de CCF de goedkoopste per uur. De overige methodes zitten hier tussenin. De verschillen in prijs hebben vooral te maken met de efficiëntie van de methodes. Waar bij Noord Holland Noord en combivoertuigen veel personeel nodig is om een brand te bestrijden, maar niet al het personeel ingezet wordt, heeft de methode CCF een ideale combinatie tussen personeel en taken. Met vier personen aan boord kunnen alle taken worden uitgevoerd en zit er niemand stil. Door deze vier onderwerpen te combineren in een multicriteria analyse is er een objectief beeld ontstaan over de meest optimale situatie. Hieruit is gebleken dat wanneer alles in ogenschouw wordt genomen, de methode CCF de meest optimale situatie is voor de veiligheidsregio Noord Holland Noord. Uit deze zelfde MCA is ook gebleken dat de huidige methode minst optimale situatie is. Zowel op gebied van kosten, effectiviteit maar ook veiligheid laat deze methode te wensen over.


Pagina 5

NATUURBRAND! EN NU?

4. Inleiding Veiligheidsregio Noord Holland Noord, een samenwerking tussen 26 gemeenten met ruim 600.000 inwoners. Het verzorgingsgebied van de veiligheidsregio bestrijkt een gebied wat begint bij Texel in het noorden tot aan de gemeenten Castricum in het zuiden. In het oosten kent de veiligheidsregio haar grens als het IJsselmeer en het Markermeer. In het westen is dit de Noordzee. Deze 26 gemeenten hebben vooral een landelijk karakter met een enkel stedelijk gebied. Elke gemeente heeft wel een paar hectare natuur. Veelal is dit in de vorm van kleine bosschages, natuurlijk grasland of rietvelden. Slechts zeven gemeenten hebben binnen haar grenzen een groter natuurgebied liggen. De gemeenten Texel, Den Helder, Zijpe, Bergen, Castricum, Wieringen en Wieringermeer hebben gezamenlijk totaal zo’n 20.000 hectare naaldbos, loofbos, heide maar vooral duingebieden liggen. Deze zeven gemeenten staan dan ook binnen de gemeenten bekend als natuurbrandgevaarlijke gemeenten. En vooral het gevaar voor grotere (onbeheersbare) natuurbranden is hier aan de orde. 4.1 Aanleiding In 2009 werd de veiligheidsregio Noord Holland Noord voor het eerst sinds ruim dertig jaar opgeschrikt door een zeer grote natuurbrand. Nabij het plaatsje Schoorl brandde op 28 augustus ruim 150 hectare duin, heide en bos af waarbij rook, vliegvuur en uiteindelijk ook het vuurfront de bebouwing van Schoorl bedreigde. Uit voorzorg werden ruim 550 inwoners, waaronder de bewoners van een verzorgingstehuis van Schoorl geëvacueerd en honderden hulpverleners bestreden die dag de brand in het duingebied en de kleine brandjes welke ontstonden in Schoorl zelf. De balans achteraf liet zien dat duizenden hulpverleners actief zijn geweest, en de brandweer uit een groot deel van Nederland betrokken is geweest bij de bestrijding. Op 16 september 2009 was het wederom raak. In het duingebied in de omgeving van het dorp Bergen brak een grote duinbrand uit waarbij wederom inwoners geëvacueerd moesten worden. Nu was het de beurt aan 220 inwoners van Bergen om hun huis te verlaten door de rook en het naderende vuurfront. Hiermee was het nog niet gedaan, op woensdag 14 april 2010 was het wederom raak in het duingebied. Rond 5 uur ’s avonds brak er brand uit in een heideveld tussen Bergen en Bergen aan Zee. De snel uitbreidende brand die uiteindelijk ongeveer 100 hectare natuur verwoestte zorgde ervoor dat de 450 inwoners van het dorp Bergen aan Zee voor enkele uren hun huis moesten verlaten. Naar schatting 1500 brandweermensen hebben deze brand bestreden waarbij op zondagavond de laatste brandweerwagen het gebied verliet. Dit zijn niet de enige branden geweest die in de periode van augustus 2009 tot en met juli 2010 hebben gewoed. Ook diverse kleinere natuurbranden hebben de natuurgebieden van Noord Holland Noord geteisterd.


Pagina 6

NATUURBRAND! EN NU? De branden hadden niet alleen een grote invloed op de inzetbaarheid van de brandweer, immers bij iedere brand werden uit het hele land lange tijd eenheden ingezet, ook voor de maatschappij betekenden de branden een groot probleem. In een periode van een half jaar tijd bijna duizend inwoners van één gemeente moeten ontruimen laat diepe sporen na in een gemeenschap. Zo wordt er op 28 augustus 2010 een benefietoptreden gehouden om geld in te zamelen zodat de brandveiligheid in de duinen verbeterd kan worden. Ook stellen particulieren containers beschikbaar in het duingebied als waterwinning. Het aantal loze meldingen van duinbranden is dit jaar ook gestegen. Van nagenoeg geen in 2009, tot inmiddels 3 in 2010. Uit een evaluatieonderzoek van het NIFV na aanleiding van de brand in augustus 2009 is gebleken dat de natuurbrandbestrijding in Noord Holland Noord onvoldoende georganiseerd is. De afwezigheid van voldoende materiaal, materieel en geoefend personeel voor natuurbrandbestrijding zorgen ervoor dat de bestrijding moeizaam, maar soms ook met veel gevaar, verloopt. 4.1.1 Doelstelling Binnen de veiligheidsregio Noord Holland Noord is inmiddels het besef (bestuurlijk en operationeel) ontstaan dat er op het gebied van natuurbrandbestrijding veranderingen moeten plaats vinden. Niet alleen zijn de gevaren bij natuurbrandbestrijding in de huidige situatie erg groot, ook de politiek accepteert niet langer dat de branden deze enorme omvang bereiken en geven aan dat er veranderingen moeten plaats vinden. Het doel van dit onderzoek is dan ook het in kaart brengen van de mogelijkheden die in de wereld beschikbaar zijn om de natuurbrandbestrijding in Noord Holland Noord beter te organiseren. 4.1.2 Probleemstelling Hoe kan de natuurbrandbeheersing in de optimale situatie binnen de veiligheidsregio Noord Holland Noord op repressief gebied door de brandweer worden vormgegeven? Door te kijken naar de meest optimale situatie om een natuurbrand te bestrijden kan de veiligheidsregio Noord Holland Noord aan haar bestuurders en de bestuurders van de diverse gemeenten een concrete situatie voorleggen waar naartoe gewerkt kan worden om de natuurbrandbeheersing beter te organiseren. 4.1.3 Afbakening Tijdens het onderzoek is er alleen gekeken naar de repressieve kant van natuurbrandbestrijding. Het is bekend dat ook bij de andere onderdelen van de veiligheidsketen mogelijk winst te behalen is binnen de natuurbrandbestrijding. Echter door de zeer beperkte tijd konden deze niet meegenomen worden.


Pagina 7

NATUURBRAND! EN NU? 4.1.4 De onderzoeksvragen Het onderzoek naar de optimale situatie heeft zich gericht op de volgende vier onderzoeksvragen: 4.1.4.1 Onderzoeksvraag 1 o

Op welke wijze is de natuurbrandbeheersing binnen de veiligheidsregio Noord Holland Noord op repressief gebied in de huidige situatie vorm gegeven

4.1.4.2 Onderzoeksvraag 2 o

Welke vier bruikbare methodes kunnen op basis van nationaal en internationaal inzicht op het gebied van natuurbrandbeheersing worden geformuleerd?


Wat is de effectiviteit van deze vier bruikbare methodes


Wat zijn de kosten bij aanschaf en per inzetuur verbonden aan deze vier methodes

4.1.5 Toelichting op onderzoeksvragen Onderzoeksvraag 1 Om een optimale situatie voor de veiligheidsregio te kunnen onderzoeken is het allereerst noodzakelijk om te weten hoe de huidige situatie is vormgegeven. Bij onderzoeksvraag één wordt deze situatie onderzocht en geanalyseerd. Onderzoeksvraag 2 Uit het vooronderzoek is gebleken dat er in de wereld een grote diversiteit aan bestrijdingsmethodes is te vinden. Echter, wat hieruit ook is gebleken is dat al deze bestrijdingsmethodes terug te voeren zijn op een beperkt aantal basismethodes. In totaal zijn dit vijf methodes, waarvan er in dit onderzoek een viertal behandeld worden. De vijfde wordt niet behandeld omdat deze gebaseerd is op het bestrijden van branden vanuit de lucht (doormiddel van helikopters en vliegtuigen) en uit het vooronderzoek is gebleken dat een bestrijdingsmethode enkel gebaseerd op helikopters en/of vliegtuigen niet haalbaar is gelet op de bevolkingsdichtheid in Nederland en de beperkte omvang van de Noord Hollandse natuurgebieden. Onderzoeksvraag 3 Om een optimale situatie te kunnen weergeven is er ook onderzoek gedaan naar het effect van deze methodes op een natuurbrand. In de wereld is er slechts zeer weinig onderzoek naar gedaan en een Nederlands onderzoek naar bepaalde bestrijdingsmethodes en bestrijdingsmiddelen staat niet eerder dan 2011 op de planning. Onderzoeksvraag 4 Ook de kosten van de inzet hebben een (beperkte) rol voor de veiligheidsregio. Omdat de daadwerkelijke kosten per uur niet te berekenen zijn door alle variabelen, wordt er alleen gekeken naar de vooraf vaststaande kosten. De aanschafkosten en de kosten voor de inzet van het personeel.


Pagina 8

NATUURBRAND! EN NU? 4.1.6 Het beoogde effect Met het beantwoorden van de probleemstelling en de onderzoeksvragen moet er een antwoord gegeven worden op de vraag welke bestrijdingsmethode optimaal is voor de veiligheidsregio Noord Holland Noord. Het effect wat dit onderzoek beoogt zal in de komende jaren naar voren moeten komen waarbij stapsgewijs de optimale methode zal worden ingevoerd binnen de veiligheidsregio. Dit is een traject want over langere tijd (rond de tien tot twintig jaar) zal lopen, dit door de benodigde randvoorwaarden voor een bepaalde methode. Met deze randvoorwaarden wordt gedoeld op vervangingstermijnen van huidige voertuigen, eventuele trainingen voor het personeel en waar nodig aanpassingen van de stallingen van het materiaal en materieel van de brandweerkorpsen. Dat dit niet binnen zeer korte termijn gerealiseerd kan worden, zeker in de huidige economische situatie, moge duidelijk zijn. 4.2 De onderzoeksmethodiek Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van een groot aantal onderzoeksmethodes. Hieronder worden de diverse onderzoeksmethodes beschreven. 4.2.1 Kwalitatief onderzoek Door het beperkte aantal beschikbare en gebruikte experts in combinatie met het diepgaande onderzoek naar het onderwerp is het een kwalitatief onderzoek geworden. Een kwalitatief onderzoek onderscheidt zich van een kwantitatief onderzoek in de wijze van onderzoek, en het aantal onderzoekseenheden. 4.2.2 Explorerend karakter Het onderzoek heeft een explorerend karakter gekregen. Binnen Nederland is er nog nooit een dergelijk onderzoek gedaan dat zo breed een groot aantal methodes heeft behandeld. Onderzoeken op beperkte schaal hielden zich enkel bezig met een aantal ‘opties’ voor de natuurbrandbestrijdingsvoertuigen binnen diverse veiligheidsregio’s, maar nog nooit naar alternatieve bestrijdingsmethodes. 4.2.3 Deskresearch Voor het beantwoorden van de diverse onderzoeksvragen is allereerst gebruik gemaakt van deskresearch. Er is gebruik gemaakt van zowel nationale als internationale bronnen welke veelal bestaan uit les en leerstof over bepaalde natuurbrandbestrijdingsmethodes. Ook het onderzoeksrapport naar de Duinbranden bij Schoorl op 28 augustus 2009 door het NIFV en de evaluatie van de overige natuurbranden uitgevoerd door de veiligheidsregio Noord Holland Noord hebben een groot aandeel gehad in de beantwoording van de vragen. 4.2.4 Interviews Voor het beantwoorden van de tweede onderzoeksvraag is er gebruik gemaakt van interviews met een tweetal experts op het gebied van natuurbrandbestrijding. De eerste expert is Dhr. Held uit Duitsland welke tevens actief is binnen andere delen van Europa en de natuurbrandbestrijdingsorganisatie in Zuid Afrika heeft helpen opzetten.


Pagina 9

NATUURBRAND! EN NU? De tweede expert is Dhr. Smalley uit de Verenigde Staten van Amerika. Als docent natuurbrandbestrijding en auteur van diverse lesboeken over dat onderwerp heeft hij veel kunnen vertellen over de diverse methodes die in de VS worden gebruikt. Daarnaast is Dhr. Smalley betrokken bij natuurbrandbestrijding over de hele wereld. 4.2.5 Workshops Om de natuurbrandbestrijding binnen Noord Holland Noord duidelijk te kunnen onderzoeken is er gebruik gemaakt van workshops. Doordat er voor 2009 geen sprake was van grote branden is de huidige kennis en kunde over de bestrijding van deze branden ontstaan in de praktijk. Maar door de korte periode waarin deze kennis en kunde is opgedaan beschikken verschillende functionarissen over verschillende ervaringen. Hierdoor was het noodzakelijk om middels workshops de functionarissen met elkaar in discussie te laten gaan over de diverse technieken en tactieken bij de bestrijding. Doordat de functionarissen op met elkaar in gesprek raakten over de natuurbranden kon een compleet beeld gevormd worden over de wijze waarop deze in 2009 bestreden zijn. 4.2.6 Expertmeeting Om input te krijgen voor de gehouden multicriteria analyse is er een expertmeeting gehouden. Tijdens deze expertmeeting is aan een groot aantal Nederlandse experts op het gebied van natuurbrandbestrijding gevraagd om hun beoordeling te geven aan de vijf methodes. De input van deze experts is vervolgens gebruikt bij het maken van de multicriteria analyse. 4.2.7 Praktijktest Geheel onverwacht ontstond er op woensdag 14 april 2010 een grote natuurbrand in het duingebied rondom Bergen aan Zee. Door de mogelijkheid om hierbij aanwezig te zijn kon er in de praktijk gekeken worden of de verkregen informatie bij de workshops en uit het deskresearch klopten. Daarnaast kon op diverse punten deze verkregen informatie aangevuld worden. 4.2.8 Multicriteria analyse De multicriteria analyse is geen onderzoeksmethode, maar om alle verkregen data op objectieve wijze te kunnen analyseren is er gekozen voor een multicriteria analyse middels gewogen sommatie. De experts hebben door hun beoordeling van de verschillende criteria de input gegeven voor deze analyse. Door deze beoordeling te vermenigvuldigen met een weegfactor is er een objectief beeld gevormd van elke methode. 4.3 Verantwoording 4.3.1 Deskresearch Bij het onderzoek is er gekozen voor deskresearch als basis van het onderzoek. Doordat er wereldwijd verspreid een groot aantal documenten beschikbaar zijn die elk iets over natuurbrandbestrijding en haar methodes vertellen was het noodzakelijk om deze documenten goed te bestuderen. Doordat het onmogelijk was om een groot aantal buitenlandse specialisten te interviewen was deskresearch de beste optie om deze gegevens toch te verkrijgen.


Pagina 10

NATUURBRAND! EN NU? 4.3.2 Workshops Zoals eerder aangegeven was de kennis en kunde over natuurbrandbestrijding binnen Noord Holland Noord erg versnipperd bij een groot aantal functionarissen. Door te kiezen voor workshops waarbij al deze functionarissen aanwezig waren was het mogelijk om een gezamenlijk gedragen beeld te vormen over de bestrijding van natuurbranden. Een andere optie zou het interviewen van deze functionarissen zijn geweest. Echter, hierdoor bestond de kans dat er verschillende beelden zouden ontstaan omdat iedere functionaris slechts een klein deel van de bestrijding voor zijn of haar rekening heeft genomen. 4.3.3 Interviews Uit het vooronderzoek zijn een drietal namen naar voren gekomen van internationale experts op het gebied van natuurbrandbestrijding. Doordat twee van deze personen in meerdere landen ervaring met natuurbrandbestrijding hebben opgedaan zijn ze bekend met meerdere natuurbrandbestrijdingsmethodes. De derde persoon is afkomstig uit Frankrijk. Helaas door omstandigheden kon deze persoon niet reageren op de vragen waardoor hier een gat ontstond. Uit navraag bij de twee overgebleven personen bleek dat Dhr. Smalley uit de VS ook bekend is met de methode die gebruikt wordt in Frankrijk, namelijk de CCF. Hierdoor was het niet noodzakelijk om een nieuwe persoon te vinden voor het interview. Er is gekozen voor een beperkt aantal interviews omdat er wereldwijd niet veel uitgesproken experts op natuurbrandbestrijdingsgebied zijn die met meerdere methodes te maken hebben of hebben gehad. De personen die gekozen zijn staan binnen de wereld hoog aangeschreven op het gebied van kennis, kunde en ervaring. Dit, in combinatie met de reeds verzamelde data uit de deskresearch maakte het niet noodzakelijk om nog meer interviews af te nemen. 4.3.4 Expertmeeting Er is voor een expertmeeting gekozen om alle experts op het gebied van natuurbrandbestrijding in Nederland samen om tafel te krijgen en zo een breed gedragen, landelijk georiënteerd oordeel te krijgen over de verschillende methodes. Iedere experts heeft zijn eigen kennis en kunde op bepaalde onderdelen van de natuurbrandbestrijding en kunnen zo elk een objectief oordeel geven over de verschillende methodes. Dit had ook met interviews gekund, echter dan had de discussie die er nu is geweest niet kunnen plaatsvinden waardoor er acht verschillende meningen waren geweest. Door de huidige vorm hebben de experts eerst kunnen discussiëren over de verschillende methodes en hebben ze grondiger over de voor en nadelen van de verschillende methodes kunnen nadenken. Hierdoor is de beoordeling niet alleen gebaseerd op een enkel moment, maar is er de mogelijkheid geweest om dieper op de verschillende methodes in te gaan. 4.3.5 Praktijktest De praktijk test was vooraf uiteraard niet geplant. Maar doordat de mogelijkheid zich voordeed kon deze niet ongebruikt gelaten worden. De praktijktest is echter niet gebruikt als een zwaar wegende bron maar is gebruikt om de verzamelde data aan de praktijk te testen. In de hectiek van een dergelijke brand is het onmogelijk om alle gegevens objectief te verzamelen en zou daardoor geen betrouwbare bron zijn bij het enkel gebruiken van deze bron. Maar door de brand te gebruiken als een check van de verkregen data kon de brand toch gebruikt worden voor het onderzoek.


Pagina 11

NATUURBRAND! EN NU? 4.3.6 Multicriteria analyse De verkregen data konden niet als afzonderlijke gegevens gebruikt worden om een objectief beeld te geven van de verschillende methodes. Door gebruik te maken van een multicriteria analyse was deze mogelijkheid er wel.


Pagina 12

NATUURBRAND! EN NU?

5. Gegevensverwerking 5.1 Inleiding In het hoofdstuk gegevensverwerking wordt ingegaan op de wijze waarop de middels diverse bronnen verkregen informatie is verwerkt om uiteindelijk gebruikt te kunnen worden voor het onderzoek. 5.2 Vooronderzoek Voorafgaande aan het daadwerkelijke onderzoek heeft er een kort vooronderzoek plaats gevonden. Dit onderzoek had als doel om uit het grote aantal methodes (elk land in de wereld kent zo zijn eigen methodes) de basismethodes te halen. Uit contact met Dhr. Kroon van het LOCC, Dhr. Meiling van VNOG, Mw. Getz van VNOG/ kwartiermaker natuurbrandbestrijding BZK en Mw. Stoof van de Universiteit van Wageningen is naar voren gekomen dat er een 4tal methodes te vinden zijn die in de wereld veelvuldig, zij het met eigen toepassingen, voorkomen. 



 

In landen als Frankrijk, Italië, Griekenland, Verenigde Staten van Amerika en Australië wordt gewerkt met specialistische natuurbrandbestrijdingsvoertuigen op een vrachtwagenchassis wat geschikt is voor het betreden van terrein. In Spanje, Portugal, Australië en de Verenigde Staten van Amerika wordt er gewerkt met specialistische natuurbrandbestrijdingsvoertuigen op een licht terreinwagen of bestelautochassis wat geschikt is voor het betreden van terrein. In landen in Afrika wordt gebruik gemaakt van specialistische eenheden die met handwerktuigen de brand bestrijden In onder andere Nederland, België, Zweden, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk wordt gebruik gemaakt van voertuigen die geschikt zijn voor natuurbrandbestrijding maar tevens ook gebruikt worden voor de reguliere brandbestrijding.

Tijdens dit vooronderzoek zijn van Dhr. Kroon en Mw. Getz ook een aantal contactpersonen naar voren gekomen welke hier meer informatie over zouden kunnen verstrekken. Deze personen zijn:   

Dhr. Smalley Dhr. Held Dhr. Guiliaume

Helaas bleek tijdens het vooronderzoek al dat Dhr. Guillaume niet in staat was om te reageren om privé redenen. Hierop is verder gezocht naar een contactpersoon totdat bleek dat Dhr. Smalley ook informatie kon geven over de grotere specialistische voertuigen. Hierdoor kon met het afnemen van een tweetal interviews waarschijnlijk voldoende informatie verkregen worden.


Pagina 13

NATUURBRAND! EN NU? 5.3 Huidige bestrijdingsmethode De veiligheidsregio Noord Holland Noord maakt van incidenten vanaf de operationele classificatie ‘groot’ standaard een evaluatierapport. Dit rapport wordt opgesteld door de afdeling Operationele Voorbereidingen van de regionale brandweer en bevat naast een chronologisch verloop van incident, alarmering en inzet ook een inhoudelijke evaluatie van de gedane inzet. De veiligheidsregio heeft voor de grote natuurbranden uit 2009 en 2010 ook dergelijke evaluatierapporten gemaakt (uitgezonderd de brand van 28 augustus 2009, welke geëvalueerd is door het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid). In deze rapporten staat beschreven dat de bestrijding van natuurbranden regiobreed is vastgelegd. Iedere gemeente kent een voor haar gebied afgestemd inzetvoorstel wat bestaat uit de alarmering van een tweetal Tankautospuiten en een Officier van Dienst. Sinds voorjaar 2010 is er voor de gemeenten Bergen en Castricum een aangepast inzetvoorstel gemaakt om de natuurbranden eerder het hoofd te kunnen bieden, in deze gemeenten wordt vanaf april 2010 uitgerukt met drie Tankautospuiten, waarvan twee geschikt zijn voor natuurbrandbestrijding, één Officier van Dienst en twee verkenningsvoertuigen. Daarnaast geschiet verdere opschaling bij de natuurbranden volgens de standaard Kazerne Volgorde Tabel en kennen de pelotons een vrij instroom principe. In deze rapporten staat tevens beschreven op welke wijze de natuurbrand bestreden is. Uit alle rapporten komt naar voren dat de bestrijding vooral gebaseerd is op het gebruik van vuurzwepen en een ‘lage druk aanvalssysteem’. De bedoeling bij dit systeem is om de vlammen er ‘vanaf te slaan’ om daarna na te blussen met lage druk. Tevens werd er bij een enkele brand gewerkt met een stoplijn waarbij een strook natgehouden wordt doormiddel van lage druk. Deze informatie staat in beperkte hoeveelheid in de diverse evaluatierapporten en gecombineerd geven ze het hierboven beschreven beeld. Naast de evaluatierapporten van de veiligheidsregio heeft ook het NIFV een evaluatierapport geschreven naar aanleiding van de brand van 28 augustus 2010. In dit rapport wordt helaas niet diep ingegaan op de bestrijding van de brand, maar enkel gekeken naar de randvoorwaarden welke benodigd zijn voor de bestrijding. Dit rapport biedt duidelijk inzicht in de logistieke kant van de natuurbrandbestrijding in Noord Holland Noord. Uit dit rapport blijkt onder andere dat de aflossing door de wijze van inzet zeer snel geregeld dient te worden omdat personeel anders uitgeput en uitgedroogd raakt. Ook de watervoorziening voor de brandbestrijding is snel noodzakelijk en in de methode die in Noord Holland Noord gebruikt wordt op dit moment zelfs problematisch. Naast de verschillende evaluatierapporten heeft ook de workshop een helder beeld gegeven van de natuurbrandbestrijding. Naast de bevestiging van het beeld uit de diverse evaluatierapporten is er hier ook inbreng geweest vanuit de ervaringen van de verschillende functionarissen. Wat hier duidelijk naar voren kwam is de veelal afwezigheid van voldoende kennis en kunde van natuurbrandbestrijding. Dit uit zich bij natuurbranden in een trage opschaling en onjuist gebruik van het materiaal en materieel. Zo wordt er gebruik gemaakt van vuurzwepen, echter op een geïsoleerde manier, waarbij brandweerpersoneel her en der verspreid met vuurzwepen de brand onder controle probeert te krijgen. De diverse functionarissen waren gelijk van mening dat deze wijze van inzet niet heel effectief genoemd kan worden, zeker in combinatie met de hitte van de brand en de rookontwikkeling. Daarnaast werd al vrij snel duidelijk dat het bestrijden van een heide of bosbrand met vuurzwepen een onmogelijke taak is. Alleen duinbranden in gebieden met grassoorten kan met vuurzwepen bestreden worden.


Pagina 14

NATUURBRAND! EN NU? 5.4 Bruikbare methodes Het vooronderzoek heeft naar voren gebracht dat er wereldwijd een viertal basismethodes te vinden zijn welke gebruikt worden om natuurbranden vanaf de grond te bestrijden. De CCF, B.R.A.T., Handcrew Firefighting en Combivoertuigen. Voor elk van deze vier methodes is afzonderlijk informatie verzameld en in een later stadium verwerkt in de multicriteria analyse Bij de methode Handcrew Firefighting is gebruik gemaakt van de overheidswebsite van de bosbeheerders uit Zuid Afrika in combinatie met het interview met Dhr. Held. Op deze website staat precies vermeld hoe de bosbeheerders optreden in alle stappen van de veiligheidsketens om natuurbranden te voorkomen en beperken. Naast veiligheidsregels betreffende de inzet van personeel worden ook de procedures uitgewerkt. Hierin komt duidelijk naar voren dat gebruik van voertuigen zeer incidenteel is, enkel om personeel op de plaats van het incident te krijgen wordt gebruik gemaakt van vervoer. De daadwerkelijke inzet geschiedt geheel met handkracht, waar ook de term ‘Handcrew Firefighting’ vandaan komt. In strak georganiseerde ploegen wordt het incident met vuurzwepen, harken, scheppen en kleine rugspuiten bestreden. Deze groepen, bestaande uit tweeëntwintig personen worden regelmatig afgelost omdat de arbeid zeer intensief te noemen is. Om de veiligheid van het personeel te waarborgen zijn er op de site veiligheidsregels te vinden die met veiligheidsofficieren in de praktijk worden nageleefd. De methode Combivoertuigen is een methode die vooral in Nederland wordt toegepast. De gebruikte gegevens van deze methode komen voort uit het concept handboek natuurbrandbeheersing. Hierin wordt de methode geheel uitgewerkt. Hieruit blijkt dat er in Nederland gewerkt wordt naar de situatie waarin alleen nog vanuit het voertuig een brand bestreden wordt. Hiermee wordt de veiligheid van het personeel vergroot en neemt de slagkracht en snelheid bij de bestrijding toe. Voor de methode CCF is er gebruik gemaakt van diverse internetbronnen de Internationale Vakbeurs Incidentmanagement en Crisisbeheersing (IVIC). Op deze beurs stond de vrachtwagenfabrikant Renault met een demonstratievoertuig, bedoeld om de Nederlandse markt te informeren over de natuurbrandbestrijdingsvoertuigen die door Renault gebouwd worden. In de informatiefolder stond beschreven dat deze ‘CCF’ gebruikt wordt in een groot deel Europa en aan welke specificaties dit voertuig voldoet. De informatie uit deze brochure is tijdens het onderzoek verder aangevuld met informatie van onder andere de brandweerkorpsen van Marseille, Lyon, Barcelona, Madrid, Rome en Athene. Al deze korpsen beschikken in meer of mindere mate over voertuigen uit de serie CCF. Op de diverse internetsites staan de specificaties en systemen van deze voertuigen veelvuldig uitgelegd. Tevens heeft Dhr. Smalley informatie verschaft over een soortgelijke methode die in de Verenigde Staten wordt gebruikt. In de VS beschikt men over ietwat zwaardere voertuigen die speciaal zijn opgebouwd voor natuurbrandbestrijding. In de les en leerstof die Dhr. Smalley heeft geschreven wordt de werking van de methode met deze voertuigen uitvoerig beschreven. De bestrijding gebeurt kort bij het voertuig middels slangen, of als het incident ver van een begaanbaar pad is worden er slangen ver het bos in gelegd via speciaal daarvoor aangelegde paden tijdens de brand. Dit zelfde is ook gebleken uit de diverse sites van de brandweerkorpsen die eerder genoemd zijn. Op het gebied van veiligheid staan op de sites vermeld dat de voertuigen over een drukcabine of een ringleidingsysteem voor ademlucht beschikken waardoor het brandweerpersoneel beschermd is tegen schadelijke rook of andere verbrandingsproducten.


Pagina 15

NATUURBRAND! EN NU? Voor de laatste methode B.R.A.T. is gebruik gemaakt van Dhr. Smalley met een interview, de les en leerstof die hij beschikbaar heeft gesteld voor het onderzoek en informatie van diverse fabrikanten. Hieruit is gebleken dat de bestrijding in de VS gebeurt met een groot scala aan voertuigen. De natuurbrandbestrijdingsvoertuigen kennen daar vier categorieën. De eerste categorie staat voor normale voertuigen die van zichzelf niet geschikt zijn voor natuurbrandbestrijding, maar wel geschikt voor het beschermen van objecten, categorie twee staat voor normale voertuigen die beschikken over natuurbrandbestrijdingsmateriaal en vierwielaandrijving. Deze voertuigen zijn beperkt geschikt voor natuurbrandbestrijding, maar uitermate geschikt voor de bescherming van objecten in moeilijk toegankelijk gebied. De derde categorie betreft de B.R.A.T., een licht voertuig speciaal ontwikkelt voor de natuurbrandbestrijding. De laatste en vierde categorie is een categorie met zwaardere voertuigen vergelijkbaar met de voertuigen uit de methode CCF. Als er gekeken wordt naar de fabrikanten staan hier de specificatie voor de voertuigen weergegeven. De pomp is in combinatie met de kleine watertank zo ingesteld dat een voertuig ongeveer tien á vijftien minuten een brand kan bestrijden voordat hij leeg is. Daarnaast zijn er ook enkele voertuigen zo opgebouwd dat ze de mogelijkheid hebben om in één keer een grote hoeveelheid water of schuim op een brand te brengen. Bescherming doormiddel van sprinklers onder en op het voertuig kunnen enerzijds gebruikt worden om het voertuig bij insluiting te beschermen maar anderzijds ook gebruikt worden bij de bestrijding van de branden zelf. De bezetting bedraagt, als er gekeken wordt bij diverse brandweerkorpsen, tussen de twee en vier personen per voertuig. Afhankelijk van de bediening van de pomp en de slangen. De meest gekozen bezetting bedraagt drie personen, waarbij één persoon het voertuig bestuurd, één persoon actief blust en de derde persoon zowel blussing op zich neemt, als de leiding over het voertuig heeft. 5.5 Effectiviteit Bushfire CRC is een semioverheidsinstelling die zich binnen de territoriale grenzen van Australië bezig houdt met natuurbrandbestrijding en onderzoek naar natuurbrand(bestrijding) In het kader van een effectiviteitsonderzoek heeft het CRC diverse testen uitgevoerd om tot een beoordeling van de effectiviteit van bepaalde natuurbrandbestrijdingsmethodes te komen. Hierbij is gebruik gemaakt van een vooraf vastgestelde techniek van bestrijding en is deze techniek uitgevoerd met diverse methodes. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van enerzijds de directe uitkomsten van het onderzoek en anderzijds een aantal basisresultaten. De directe uitkomsten die gebruikt zijn hebben te maken met de ‘Hand Crew Firefighting’ methode en de methode ‘Combivoertuigen’. Voor de overige methodes is gebruik gemaakt van de basisresultaten. Namelijk dat met een watertank van 4000 liter en een bezetting van 4 personen een bepaald aantal meters vuurfront bestreden kan worden. Tevens komt uit het rapport naar voren dat gesteld kan worden dat bij een afname of toename van de hoeveelheid bluswater, procentueel gezien een zelfde toename of afname zichtbaar is bij het aantal meters vuurfront wat bestreden kan worden. Het onderzoek van Bushfire CRC is uniek in zijn soort in de wereld. Nergens is een dergelijk uitgebreide combinatie van praktijktesten in één onderzoek uitgevoerd.


Pagina 16

NATUURBRAND! EN NU? In de onderstaande tabel is zowel in het Engels als in het Nederlands weergegeven welke resultaten op het effectiviteitsgebied gevonden zijn. Operational average fire line construction rates for different suppression approaches Suppression recources

Hand Crew

Tankers

Dozers

Medium Helicopters

Line building rate (m/hr)

17 meters

750 meters

300 meters

360 meters

Gemiddelde effectiviteit bij verschillende bestrijdingsmethodes Bestrijdingsmethodes

Hand Crew

Combivoertuig

Bulldozers

Helikopters

Effectiviteit

17 meter

750 meter

300 meter

360 meter

Bron: Bushfire CRC Australië


Pagina 17

NATUURBRAND! EN NU? 5.6 Aanschafkosten Voor het bepalen van de aanschafkosten van materiaal en materieel is gebruik gemaakt van een groot aantal bronnen. Deze worden per methode uitgewerkt. Methode Noord Holland Noord Voor de aanschafkosten van de methode Noord Holland Noord is gebruik gemaakt van de gemiddelde aanschafprijs van een Tankautospuit. De prijs van dit type voertuig ligt tussen de €250.000 en €300.000 euro. Deze gegevens zijn bij ieder willekeurig brandweerkorps of opbouwer te vinden. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van de prijzen bij opbouwer HDS, MUCAR en de korpsen Bergen, Castricum en Alkmaar. Methode Hand Crew Firefighting Voor de methode ‘Hand Crew Firefighting’ (uitgewerkt in hoofdstuk 7.2) is gekeken naar de prijzen van een groot aantal materialen. Hierbij is gebruik gemaakt van een viertal bedrijven uit de Verenigde Staten van Amerika, welke ook elders in de wereld leverancier zijn van de brandweer, en een bedrijf wat ook in Nederland een vestiging kent. Allereerst is er gekeken naar de prijzen die gevraagd worden voor de vuurzweep. De wisselkoers van de Dollar naar de Euro is gesteld op 1,2:1. Dit zelfde geldt voor de wisselkoers van Britse Pond naar Euro. Bedrijf: MFS Fire Extinquisers Fire Extinquisers compagny Grainger Fire and Safety Center Kenbri Gemiddeld

Vuurzweep Buitenlandse Valuta $ 33,00 $ 55,95

Prijs in Euro € 27,50 € 46,63

$ 82,10 £ 29,50 x

€ 68,42 € 24,58 € 37,50 € 40,93

Het tweede handgereedschap waar naar gekeken is, is de hark. Voor deze prijzen zijn dezelfde bedrijven gebruikt en is dezelfde wisselkoers aangehouden. Bedrijf: MFS Fire Extinquisers Fire Extinquisers compagny Grainger Fire and Safety Center Kenbri Gemiddeld

Hark Buitenlandse Valuta $ 46,00 $ 51,00

Prijs in Euro € 38,33 € 42,50

$ 50,00 $ 53,00

€ 41,67 € 44,17 € 41,67


Pagina 18

NATUURBRAND! EN NU? Het derde handgereedschap waar naar gekeken is, is de schop. Voor deze prijzen zijn dezelfde bedrijven gebruikt en is dezelfde wisselkoers aangehouden. Bedrijf:

Schop Buitenlandse Valuta

MFS Fire Extinquisers Fire Extinquisers compagny Grainger Fire and Safety Center Kenbri Gemiddeld

$ 33,00

Prijs in Euro €€€€ 27,50 € 27,50

Het vierde stuk handgereedschap waar naar gekeken is, is de rugspuit. Voor deze prijzen zijn dezelfde prijzen gebruikt en is dezelfde wisselkoers aangehouden. Bedrijf: MFS Fire Extinquisers Fire Extinquisers compagny Grainger Fire and Safety Center Kenbri Gemiddeld

Rugspuit Buitenlandse Valuta

Prijs in Euro €€-

$ 92,00 $ 200,00

€ 76,67 € 166,67 € 121,67


Pagina 19

NATUURBRAND! EN NU? Methode Combivoertuigen Voor de methode ‘combivoertuigen’ is gebruik gemaakt van een drietal praktijkvoorbeelden en een tweetal aanbieders van natuurbrandbestrijdingsvoertuigen. De methode wordt verder uitgewerkt in hoofdstuk 7.3. Zoals uit de onderstaande tabel blijkt zijn de voertuigen van de gemeenten Hellendoorn en Baarn de duurste voertuigen. Dit komt voornamelijk door de vele gekozen extra opties, welke het voertuig overigens nog beter geschikt voor natuurbrandbestrijding maakt. Het voertuig van de gemeente Bergen (NH) komt als goedkoopste naar voren. Dit omdat dit voertuig maar beperkt inzetbaar is voor natuurbrandbestrijding (geen dakblussing of mogelijkheid tot rijdend blussen). De prijzen van de opbouwers Mucar en HDS liggen redelijk gelijk. Hierbij is uitgegaan van een basis voertuig met de mogelijkheid voor rijdend blussen en dakblussing. Bedrijf/ Korps: Baarn Bergen (NH) Hellendoorn Mucar HDS Gemiddeld

Bijzonderheden Combivoertuig TS (4x4) (zonder dakblussing) Combivoertuig Combivoertuig (zonder opties) Combivoertuig (zonder opties)

Prijs in Euro € 360.000,00 € 250.000,00 € 320.000,00 € 280.000,00 € 290.000,00 € 300.000,00


Pagina 20

NATUURBRAND! EN NU? Methode CCF Ook voor de methode CCF is gebruik gemaakt van een vijftal aanbieders van natuurbrandbestrijdingsvoertuigen. De eerste twee voertuigen zijn in gebruik bij Franse brandweerkorpsen. De lage prijs ten opzichte van de Nederlandse prijzen komt daar door de fabrieksbouw. In Frankrijk worden de natuurbrandbestrijdingsvoertuigen in een normale vrachtwagenfabriek geproduceerd en worden ze affabriek aan de klant geleverd. Het voertuig van de brandweer Apeldoorn is niet alleen geschikt voor natuurbrandbestrijding maar beschikt ook over de mogelijkheid van schuimblussing en kan ingezet worden als schuimblusvoertuig. Hierdoor is de prijs hoger dan de Franse voertuigen. De opbouwers Mucar en HDS kunnen de voertuigen opbouwen voor een prijs die tussen de Franse en de Apeldoornse prijs in ligt. De ten opzichte van Frankrijk hoge prijzen worden veroorzaakt doordat de voertuigen eenmalig opgebouwd worden en er geen fabrieksbouw bij komt kijken. Bedrijf/ Korps: Frankrijk (1) Frankrijk (2) Apeldoorn Mucar HDS Gemiddeld

Bijzonderheden CCF Fabrieksbouw CCF Fabrieksbouw CCF+ schuimblussing CCF Opbouw CCF Opbouw

Prijs in Euro € 184.000,00 € 186.000,00 € 250.000,00 € 210.000,00 € 220.000,00 € 210.000,00


Pagina 21

NATUURBRAND! EN NU? Methode B.R.A.T. Voor de methode B.R.A.T. is gebruik gemaakt van een viertal prijsvoorbeelden, waarbij de eerste twee bij een Amerikaans bedrijf zijn verkregen en de laatste twee bij Mucar. Ook is HDS benaderd voor een B.R.A.T. maar deze hebben aangegeven hier geen ervaring mee te hebben en daardoor geen reële benadering van een prijs konden geven. Het verschil in prijs (meer opties voor dezelfde prijs in Amerika ten opzichte van Mucar) heeft te maken met fabrieksgerelateerde bouw in Amerika ten opzichte van de stukbouw in Nederland. Ook heeft de lagere prijs van bijvoorbeeld de jeeps, welke als onderstel worden gebruikt, ten opzichte van de in Nederland direct beschikbare jeeps een invloed op het totaalproduct. Bedrijf/ Korps: Fentonfire Fentonfire Mucar Mucar Gemiddeld

Bijzonderheden B.R.A.T. 1100l B.R.A.T. 1000l B.R.A.T. 500l licht B.R.A.T. 500l zwaar

Prijs in Dollar $ 31.000,00 $ 53.000,00 $ 42.000,00

Prijs in Euro € 25.833,33 € 44.166,67 € 40.000,00 € 60.000,00 € 42.500,00

http://www.fentonfire.com


Pagina 22

NATUURBRAND! EN NU?

6. Resultaten 6.1 Inleiding In het hoofdstuk over de resultaten worden de uitkomsten van het onderzoek behandeld. Deze resultaten worden ondersteund door diverse tabellen en met de bijlagen.

6.2 Methode Noord Holland Noord 6.2.1 Methode De natuurbrandbestrijding in de veiligheidsregio Noord Holland Noord is opgebouwd uit een aantal componenten. Door de afwezigheid van voldoende geschikt materiaal en materieel zoals in de volgende hoofdstukken beschreven wordt, bestaat de wijze van bestrijden uit een verzameling van traditionele technieken en tactieken. Afhankelijk van het gebied waar de brand woedt rukken er meerdere voertuigen uit waarvan er slechts één of twee geschikt zijn om de natuurgebieden te betreden1. De overige voertuigen zijn niet geschikt om buiten de verharde paden te opereren en dus al helemaal niet geschikt voor natuurbestrijding2. De eerste eenheden die ter plaatse zijn voeren een verkenning uit om de exacte locatie en omvang van de brand te bepalen en zo een inzet te bepalen. Vervolgens wordt er waar mogelijk een watertransportleiding naar de brand uitgereden om zo over voldoende water te beschikken. Als dit lukt worden diverse brandweervoertuigen op de verharde paden geplaatst en worden er diverse slangen richting de brand uitgegooid. Deze slangen wordt getracht de brand te bestrijden samen met het beperkte gebruik van mankracht met vuurzwepen. Op de plekken waar in zijn geheel geen water voor handen is en waar ook de mogelijkheid om het water het gebied in te brengen ontbreekt, wordt de inzet in zijn geheel gedaan met vuurzwepen en scheppen. Echter, eenheden hebben en zijn hier onvoldoende in getraind waardoor er de in het volgende hoofdstuk beschreven systematiek ontbreekt. De beperkt beschikbare voertuigen die wel terreinvaardig zijn, maar niet geschikt voor natuurbrandbestrijding, worden buiten de verharde paden ingezet om de brand te bestrijden.

Foto: Noord Holland Noord 1

Bron: Inzetvoorstellen meldkamer veiligheidsregio Noord Holland Noord


Pagina 23

NATUURBRAND! EN NU? 6.2.2 Veiligheid Doordat bij deze methode de eenheden, zowel personeel als voertuigen, in het veld worden ingezet zonder dat ze echt mobiel zijn is er een groot risico op insluiting. De voertuigen zijn daarnaast zeer afhankelijk van voldoende water voor zowel de bestrijding als de eigen veiligheid. Bij het wegvallen van de watertoevoer ontstaat er een risico waarbij de voertuigen ingesloten kunnen raken door het vuur. Door de statische inzet, waarbij de voertuigen omgeven zijn door diverse brandslangen, bestaat het risico dat de voertuigen niet op tijd uit de baan van het vuur gehaald kunnen worden. Door de inzet van personeel in de nabijheid van het vuurfront lopen deze personen, naast het risico op insluiting, ook het risico op uitdroging, oplopen van brandwonden en koolmonoxide vergiftiging. Daarnaast brengt het werken in vaak onoverzichtelijk terrein met veel greppels, kuilen en hoogteverschillen het risico op vallen of verstappen met zich mee, wat kan leiden tot kneuzingen en breuken.3 6.2.3 Effectiviteit In een Australisch onderzoek naar effectiviteit bij natuurbrandbestrijding komt deze methode niet aan bod. Echter, uit ervaring met een aantal recente branden kan gesteld worden dat er zeer veel materiaal en materieel nodig is om een vuurfront te bestrijden. Bij de inzet van 14 april 2010 waren er voor de bestrijding van achthonderd meter vuurfront ongeveer acht blussende eenheden nodig, ondersteund door een viertal waterleverende eenheden en een groot aantal loonwerkers. Hierdoor komt het aantal personen voor de bestrijding van deze achthonderd meter uit op ongeveer zestig brandweermensen, in totaal waren er voor de brandbestrijding van deze brand ongeveer vijftienhonderd brandweermensen nodig, maar hierbij zijn dan ook de eenheden opgeteld die betrokken waren bij de nablusfase, ondersteunende taken en leidinggevende taken welke bij elke methode van toepassing zijn. Uit de eerste evaluatie is gebleken dat de bestrijding van deze 800 meter vuurfront ongeveer 5 uur in beslag heeft genomen. Hierdoor komt de bestrijding per uur uit op 160 meter (800/5) Uitgaande van een brandbestrijding van 160 meter vuurfront per uur door zestig brandweermensen komt dat neer of een effectiviteit van 2,6 meter vuurfront per persoon per uur: (160/60=2,6) Meters vuurfront

Benodigde personele capaciteit 160 16 2,6

Eenheid

60 1 Brandweercompagnie 6 1 Tankautospuit 1 1 Brandweerman

Dit is echter geen wetenschappelijke berekening maar slechts een benadering van de effectiviteit. Toch kan ondanks de aannames gesteld worden dat de effectiviteit zeer laag is.

3

Bron: Evaluatierapporten natuurbranden in 2009 & Bijlage IV


Pagina 24

NATUURBRAND! EN NU? 6.2.4 Aanschafkosten Voor het gebruik van deze methode zijn de reguliere brandweervoertuigen toegepast. Deze acht eenheden hebben in het verleden tussen de €220.000,- en €260.000,- euro gekost, inclusief alle benodigde materialen. De gemiddelde afschrijvingstermijn voor deze voertuigen bedraagt vijftien jaar, waardoor de kosten per jaar uitkomen op gemiddeld €16.000,Maar doordat deze voertuigen niet geschikt zijn voor het werken onder de omstandigheden die bij natuurbrand van toepassing zijn wordt er met diverse voertuigen schade gereden. Bij een brand in 2009 bedroeg de schade aan een aantal voertuigen ongeveer €10.000,- per voertuig.


Pagina 25

NATUURBRAND! EN NU? 6.2.5 Personele kosten per inzetuur De inzet van zestig personeelsleden brengt ook de nodige kosten met zich mee. Hieronder worden deze kosten weergegeven en zijn gebaseerd op het eerder genoemde efficiencyonderzoek uit Australië. Uit dit onderzoek komt naar voren dat een brandweerman ongeveer €50,- per uur kost. Personeelslid

Per uur per eenheid

€ 50 € 50 € 50

Eenheid € 50 1 brandweerman € 300 1 Tankautospuit (6 brandweermannen) € 3.000 1 Brandweercompagnie (60 brandweermannen)

6.2.6 Personele inzetkosten per uur, per meter vuurfront Uit de hierboven genoemde gegevens kunnen de personele inzetkosten per uur, per meter vuurfront worden berekend. Deze zijn als volgt. Voor de bestrijding van 160 meter vuurfront in één uur zijn 60 brandweermensen ingezet met een totaalbedrag van €3000 euro. De kosten voor het bestrijden van 1 meter vuurfront komen hierdoor uit op €18,75 zoals ook uit onderstaande tabel blijkt. Meters vuurfront bestreden 160 1


Kosten €3000 €18,75

Pagina 26

NATUURBRAND! EN NU?

6.3 Methode Hand Crew Firefighting 6.3.1 Methode Hand Crew Firefighting is de oudste methode van natuurbrandbestrijding. Al in de oudheid werd deze manier gebruikt om branden te bestrijden. Sinds het ontstaan van deze methode en de huidige wijze van bestrijden zit weinig verschil. De materialen die toen gebruikt werden zijn alleen vervangen voor modernere gereedschappen. Hand Crew Firefighting wordt in veel landen toegepast. Het bronland voor dit onderzoek is Zuid Afrika. Uit een vraaggesprek met Dhr. Held uit Duitsland is gebleken dat in Zuid Afrika deze methode veelvuldig wordt toegepast. De website van de Water and Forestry van de Republic of South Africa en het interview met Dhr. Held, betrokken bij de natuurbrandbestrijding in Zuid Afrika, bevestigen dit beeld. Maar naast Zuid Afrika wordt deze methode over de gehele wereld toegepast waaronder in delen van Nederland. Een groot deel van de natuurbrandbestrijding binnen de Veiligheidsregio Noord Holland Noord vindt plaats doormiddel van Hand Crew Firefighting. Het bestrijden van een natuurbrand middels de Hand Crew Firefighting methode is de meest zware, uitputtende en risicovolle methode die gebruikt kan worden. Zoals de naam al wel doet vermoeden wordt de brand met deze methode volledig met de hand bestreden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van diverse technieken, tactieken en gereedschappen. Veelvuldig gebruikte gereedschappen hierbij zijn schoppen, harken en zogenaamde ‘firebeaters’ ook wel vuurzwepen genoemd. Door met schoppen en harken het brandbare materiaal te verwijderen wordt getracht het vuurfront te vertragen om daarna met de firebeaters het vuur te kunnen bestrijden. Figuur 1: Vuurzweep Deze firebeaters zijn veelal lange stelen van minimaal twee meter lang met aan het uiteinde stroken materiaal in de vorm van een waaier gemonteerd. Deze waaier wordt van diverse materialen gemaakt. Van professioneel vervaardigde brandvertragend uitgevoerde kunststoffen tot in repen gesneden autobanden. Het vuur wordt bestreden door de firebeater over het vuurfront te bewegen en op deze manier de zuurstoftoevoer naar de brand te stoppen. Door in grote groepen mensen in een vast tempo volgens een vooraf vastgestelde systematiek te werken kan het vuur bestreden worden. Naast de hierboven genoemde methode wordt er ook veelvuldig gebruikt gemaakt van mobiele kleine blusunits. Deze blusunits op rugzakformaat bevatten meestal een twintigtal liters water welke middels een druksysteem op eenzelfde wijze als bijvoorbeeld insectenverdelgspuiten gebruikt kan worden. Figuur 2: Rugspuit


Pagina 27

NATUURBRAND! EN NU? 6.3.2 Veiligheid Zoals hiervoor genoemd is het een risicovolle en zware methode om de brand te bestrijden. Naast het feit dat brandweerpersoneel in, vaak onoverzichtelijk, terrein te voet moet opereren zijn ze ook direct blootgesteld aan het vuur, de hitte en rook. Doordat natuurbranden vaak in droge weersomstandigheden plaatsvinden is de fysieke arbeid die het personeel moet verrichten extra zwaar door de lage luchtvochtigheid en hoge temperaturen. Deze temperaturen worden nog verder opgedreven door de vaak hoge temperaturen van het vuurfront. Bij metingen van een heidebrand in februari 2010 op het ASK ‘t Harde is gebleken dat de temperatuur van het vuur al snel op kan lopen tot ver boven de 700 graden Celsius. De stralingshitte op enkele meters afstand bedraagt dan nog honderden graden. Deze metingen zij uitgevoerd op een voor natuurbrand redelijk ongunstig moment met een lage buitentemperatuur, hoog vochtgehalte van de vegetatie en een hoge luchtvochtigheid. Hierdoor zal de temperatuur van het vuurfront ten tijde van een natuurbrand in een droog seizoen nog hoger liggen. Gevaar voor brandwonden en uitdroging ligt dan ook zeker op de loer. Naast de hoge temperaturen vind de arbeid vaak plaats in moeilijk toegankelijke gebieden. Door de vegetatie wordt de grond aan het zicht onttrokken en is het onmogelijk om kuilen of obstakels te ontdekken waardoor verwondingen zoals verstuikingen of botbreuken een zeer reële kans van plaatsvinden hebben. Het vuur produceert uiteraard ook een grote hoeveelheid rook. Veelal is deze rook op zich niet schadelijk, afgezien van verhoogde concentraties Koolmonoxide, valt het aantal schadelijke deeltjes volgens de experts erg mee. Echter, de rook zorgt wel voor zichtverlies. Niet alleen de sterke rookontwikkeling onttrekt de omgeving aan het zicht, het menselijk lichaam reageert erop door te hoesten en met tranende ogen. Deze beide reacties zorgen ervoor dat het personeel niet meer volledig geconcentreerd aan het werk kan zijn. Een mogelijke oplossing hiervoor is het werken met adembescherming. Echter, deze methode van werken vergt veel fysieke inspanning doordat zware apparatuur op de rug meegedragen moet worden om het lichaam van verse zuurstof te voorzien. Het laatste grote risico bij deze manier van bestrijden in insluiting door het vuurfront. Het vuur breidt zich meestal voor de wind uit met een hoge snelheid. Tegen de wind in ligt deze snelheid lager. Dit is goed zichtbaar in de voortplanting van het vuurfront. Echter, de wind waait niet in een vaste richting. Deze varieert vaak en kan zelfs geheel omdraaien. Hierdoor bestaat de kans dat het vuurfront de brandbestrijders inhaalt of zelfs insluit. Hierbij is de kans op ontsnappen zonder verwondingen zeer gering. Daarnaast vormt ook het in Bijlage 9 genoemde vliegvuur een groot gevaar. Door het ontstaan van secundaire brandhaarden bestaat ook hierdoor de kans op insluiting Om uitputting te voorkomen is het dan ook zaak om personeel zeer snel af te lossen. Bij een gemiddelde inzet met deze methode kan het personeel ongeveer 20 minuten ingezet worden voordat ze moeten worden afgelost. Voordat het personeel wederom ingezet kan worden moet het minimaal 40 minuten voldoende rust hebben gehad. Daarnaast moeten de vocht en zoutreserves in het lichaam weer voldoende aangevuld worden.


Pagina 28

NATUURBRAND! EN NU? 6.3.3 Effectiviteit Uit Australisch onderzoek naar de effectiviteit van natuurbrandbestrijdingsmethodes (paragraaf 5.5)is gebleken dat met het bestrijden van een brand middels de Hand Crew Firefighting methode ongeveer 17 meter vuurfront per uur per persoon bestreden kan worden4. Met een eenheid van 22 personen die constant aan het bestrijden zijn kan dus 374 meter vuurfront worden bestreden. Mits deze personen na 20 minuten worden afgelost. Uiteindelijk zijn dus 66 personen nodig om de 374 meter vuurfront te bestrijden. Hierdoor kan gesteld worden dat de bestrijding van de grotere natuurbranden met deze methode zeer veel personeel eist. Zeker in combinatie met de snelle noodzakelijke aflossing. Aantal personen 1 66

Meters vuurfront 17 374

Een tweede punt bij deze methode is dat het alleen te gebruiken is bij loopvuur en grondvuur. Voor de bestrijding van kroon en vliegvuur is deze methode absoluut niet geschikt. En ook in zeer dicht begroeide gebieden met veel stuikgewas is deze methode niet geschikt om een brand te bestrijden. 6.3.4 Aanschafkosten Materiaal De kosten van het materiaal lopen sterk uiteen afhankelijk van de aanbieders. Door de beperkte hoeveelheid aanbieders in Nederland en het daaraan gekoppelde nog beperktere aanbod zijn de prijzen voornamelijk de prijzen welke bij Amerikaanse aanbieders gebruikt worden. Hieruit is gebleken dat de kosten van een vuurzweep liggen tussen de $33,- en $80,-. Nederlandse aanbieders verkopen de vuurzweep voor €37,50 echter, deze heeft een korte steel en is daardoor minder geschikt voor de natuurbrandbestrijding. De draagbare blusunit voor op de rug kost bij aanschaf tussen de $90,- (inhoud ongeveer 20 liter) en $200,- (inhoud ongeveer 40 liter). Overige gereedschappen als harken en schoppen kosten bij aanschaf tussen de $30,- en $60,In de onderstaande tabel worden de gemiddelde prijzen in euro’s weergegeven van de diverse handgereedschappen. In paragraaf 5.6 worden alle prijzen per aanbieder weergegeven. Materiaal:

Prijs

Vuurzweep Hark Schop Rugspuit Totaal:

€ 40,93 € 41,67 € 27,50 € 121,67 € 231,77

4

Bron: The Cost-Effectiveness of aerial fire-fighting in Australia


Pagina 29

NATUURBRAND! EN NU? Voor de inzet van één ploeg Hand Crew Firefighting zouden dus tweeëntwintig vuurzwepen, harken, schoppen en blusunits nodig zijn (afhankelijk van de benodigde inzet voor het bestrijden van de brand) Echter, zal een brand mogelijk niet met één ploeg te bestrijden zijn en zullen er meerdere materialen aangeschaft dienen te worden dan hieronder beschreven. Door aflossingsrondes zal er uitgegaan moeten worden van drie ploegen per uur die elk over eigen middelen moeten beschikken om de inzet niet te frustreren. Materiaal:

Prijs per personeelslid

Vuurzweep Hark Schop Rugspuit Totaal

€ 40,93 € 41,67 € 27,50 € 121,67 € 231,77

Prijs per groep (22personen) € 900,46 € 916,74 € 605,00 € 2.676,74 € 3.281,74

Prijs per eenheid (3 groepen) € 2.701,38 € 2.750,22 € 1.815,00 € 8.030,22 € 9.845,22

Bij intensief gebruik gaan deze materialen hooguit een paar jaar mee voordat ze vervangen moeten worden. Schattingen hiervoor liggen rond de 5 jaar. Hierdoor zou de verwachte jaarlijkse kosten voor het materiaal op €1696,05 liggen per eenheid. (9845,22/5=1696,05) 6.3.5 Personele kosten per inzetuur Uit hetzelfde Australische naar de effectiviteit van een bestrijdingsmethode als eerder genoemd is gebleken dat de kosten voor ‘Hand Crew Firefighting’ ongeveer €50,- per personeelslid per uur bedragen. Uit het interview met Dhr. Held5, betrokken bij de natuurbrandbestrijding in Zuid Afrika is gebleken dat er tweeëntwintig personeelsleden in één eenheid aanwezig zijn. Daarnaast is gebleken bij diverse natuurbranden dat personeelsleden maximaal twintig minuten volledig ingezet kunnen worden alvorens ze moeten worden afgelost. Hierdoor moet er per uur 66 man personeel ingezet worden om de beoogde effectiviteit van 374 meter vuurfront per uur te kunnen bestrijden. Dit brengt het totaalbedrag per uur op €3300,- zoals uit de tabel hieronder blijkt. Personeelslid € 50 € 50 € 50

5

Per uur per eenheid

Eenheid € 50 1 brandweerman € 1.100 1 Groep (22 brandweermannen) € 3.300 1 Totale groep (66 brandweermannen)

Zie bijlage VI


Pagina 30

NATUURBRAND! EN NU? 6.3.6 Personele inzetkosten per uur, per meter vuurfront Uit de hierboven genoemde gegevens kunnen de personele inzetkosten per uur, per meter vuurfront worden berekend. Deze zijn als volgt. Voor de bestrijding van 374 meter vuurfront in één uur zijn 66 brandweermensen ingezet met een totaalbedrag van €3300 euro. De kosten voor het bestrijden van 1 meter vuurfront komen hierdoor uit op €8,82 (3300/374) Meters vuurfront 374 1

Kosten €3300 €8,82


Pagina 31

NATUURBRAND! EN NU?

6.4 Methode Combivoertuig 6.4.1 Methode Het gebruik van combinatievoertuigen is met name binnen Nederland een veelvuldig toegepaste methode. Bijna ieder voor natuurbrandbestrijding geschikt voertuig is wel een combinatievoertuig. De term combinatievoertuig staat eigenlijk voor de veelzijdigheid van het voertuig. Deze voertuigen worden door de brandweerkorpsen in Nederland niet alleen voor natuurbrandbestrijding gebruikt, maar vaak worden deze voertuigen ook ingezet bij de standaard huis, tuin en keukenbranden of verkeersongevallen. Aan de bestrijding van natuurbranden met combinatievoertuigen liggen vele methodes ten grondslag, alleen in Nederland al kent iedere veiligheidsregio haar eigen toepassingen. Ze hebben echter één punt met elkaar gemeen, namelijk het feit dat de brand vanuit het voertuig bestreden wordt door langs de brandhaard te rijden en tegelijkertijd te blussen, hierdoor hoeft het voertuig tijdens de bluswerkzaamheden niet verlaten te worden. Anders dan de normale blusvoertuigen bij de brandweer beschikken combinatievoertuigen over een separate pomp (in Bijlage VII wordt het verschil tussen beide voertuigen uitgewerkt). Door deze separate pomp is het voertuig in staat om tijdens het rijden ook te blussen. De huidige voertuigen zijn daarvoor met verschillende watervoerende armaturen uitgerust. Voor de koeling en deels blussing zijn de voertuigen aan de onderzijde voorzien van bumpersproeiers. Deze sproeiers kunnen de bodem natmaken en tevens de banden koelen als ze over de hete grond rijden. Tevens zijn deze voertuigen uitgerust met diverse waterkanonnen. Meestal zijn er een tweetal op het dak gemonteerd waarmee de manschappen vanuit de dakluiken van de auto de brand kunnen bestrijden. De nieuwere type voertuigen kunnen tevens voorzien zijn van een bumperkanon, welke middels een joystick vanuit de cabine bediend kan worden. Anders dan bij de ‘hand crew firefighing’ bestaat een eenheid in deze methode slechts uit zes personen. In de praktijk worden deze vaak gecombineerd tot één peloton bestaande uit vier voertuigen.

Foto: Combinatievoertuig (brandweer Baarn)


Pagina 32

NATUURBRAND! EN NU? 6.4.2 Veiligheid Op het gebied van veiligheid kent deze methode een aantal voor en nadelen. Doordat er vanuit het voertuig gewerkt kan worden en het personeel het terrein niet direct hoeft te betreden heeft het personeel minder last van de rookontwikkeling, hitte en zware arbeid. Hierdoor wordt de kans op verwondingen tijdens de inzet verkleind en is het mogelijk dat eenheden langer dan de bij de ‘Hand Crew Firefighting’ genoemde 20 minuten ingezet kunnen worden. Een groot nadeel is echter dat er van bovenaf het voertuig gewerkt moet worden en dat het voertuig door vaak onoverzichtelijk terrein rijdt. Hierdoor bestaat het gevaar dat personen verwondingen oplopen door de, soms heftige, bewegingen van het voertuig. Daarnaast bestaat ook hier de kans op insluiting van de personen. Bij het vastraken van het voertuig en het niet voor handen hebben van voldoende water loopt het voertuig en haar bemanning het risico om te worden ingesloten door het vuurfront.


Pagina 33

NATUURBRAND! EN NU? 6.4.3 Effectiviteit Uit hetzelfde Australische onderzoek als hierboven genoemd (paragraaf 5.5) is gebleken dat met gebruik van combivoertuigen ongeveer 656 meter vuurfront per uur bestreden kan worden. Hiervoor dienen er wel groepen gevormd te worden van vier van deze voertuigen. De totale personele bezetting bedraagt dan vijfentwintig personen (6 personen per voertuig * 4 voertuigen + één leiding gevende), één peloton. In het rapport wordt uitgegaan van 750 meter vuurfront voor een peloton bij een tankinhoud van 4000 liter, de gemiddelde combivoertuigen hebben 3500 liter water aan boord. Vuurfront (in meters)

Tankinhoud (in liters) 750 656

4000 3500

Voor deze methode is een grote hoeveelheid water nodig. Gemiddeld is een voertuig na ongeveer tien tot vijftien minuten blussen leeg en zal moeten gaan tanken. Dat is ook de reden dat er gewerkt wordt in groepen van vier voertuigen. Zo is er altijd één voertuig aan het blussen, één voertuig op weg naar het vulpunt, één voertuig aan het vullen en één voertuig weer op weg naar de brandlocatie Met deze methode kan vooral loopvuur en grondvuur effectief bestreden worden. Daarnaast kan, als het voertuig over een bumperkanon beschikt ook op beperkte schaal kroonvuur bestreden worden. Een nadeel aan deze methode is van de zes personen op het voertuig slechts vier betrokken zijn bij de brandbestrijding. Namelijk de chauffeur, de bevelvoerder en twee manschappen die aan het blussen zijn. De andere twee manschappen zitten op het voertuig maar hebben geen taak. Naast natuurbrandbestrijding zijn deze voertuigen ook voor de standaard brand en hulpverleningstaken van de brandweer goed in te zetten. Het enige nadeel wat hier aan kleeft is dat door de multifunctionaliteit van het voertuig er veel zaken op zitten die bij een natuurbrand niet nodig zijn. Hierdoor is de omvang en het gewicht van het voertuig voor natuurbrandbestrijding onnodig groot en zijn ze minder wendbaar in het terrein.


Pagina 34

NATUURBRAND! EN NU? 6.4.4 Aanschaf kosten Uit navraag bij diverse leveranciers van brandweervoertuigen, Mucar en HDS, en een rondgang bij diverse brandweerkorpsen blijkt dat de totale aanschafprijs van deze voertuigen ligt gemiddeld op €300.000,- (paragraaf 5.6) maar is wel afhankelijk van de gekozen (extra) opties. Aan deze relatief hoge prijzen zit dan wel een relatief lange afschrijftermijn verbonden. Door de huidige voertuigtechnische technieken zijn deze voertuigen in staat om gedurende twintig jaar hun taak uit te oefenen. Hierdoor komen de jaarlijkse aanschafkosten uit op €15000,- (300.000/20=15000) 6.4.5 Personele kosten per inzetuur Aan de inzet van 25 personen (1 peloton) per uur zijn kosten verbonden. De kosten per uur bedragen: Personeelslid € 50 € 50 € 50

Per uur per eenheid

Eenheid € 50 1 brandweerman € 300 1 Tankautospuit (6 brandweermannen) € 1.250 1 Peloton (25 brandweermannen)

6.4.6 Personele inzetkosten per uur, per meter vuurfront Uit de hierboven genoemde gegevens kunnen de personele inzetkosten per uur, per meter vuurfront worden berekend. Deze zijn als volgt. Voor de bestrijding van 656 meter vuurfront in één uur zijn 25 brandweermensen ingezet met een totaalbedrag van €1250 euro. De kosten voor het bestrijden van 1 meter vuurfront komen hierdoor uit op €1,90 (1250/656) Meters vuurfront 656 1

Kosten €1250 €1,90


Pagina 35

NATUURBRAND! EN NU?

6.5 Methode Camions Citerne Feux (CCF) 6.5.1 Methode De Camions Citerne Feux (CCF) is een Franse naam voor een speciaal natuurbrandbestrijdingsvoertuig. Naast Frankrijk beschikken ook diverse andere landen over soortgelijke voertuigen. Enkele voorbeelden hiervan zijn Spanje, Portugal, Italië, Griekenland, Australië en ook in Nederland zijn een tweetal van dit soort voertuigen te vinden. Deze staan bij de brandweerkorpsen van Apeldoorn en Hoog Soeren op de Veluwe. De bedrijfsbrandweerkorpsen van defensie (Infanterie Schietkamp Harskamp en Artillerie Schietkamp ’t Harde) hebben tot enkele jaren geleden ook de beschikking gehad over een zeven tal van deze voertuigen. De CCF is een terreinvaardig voertuig met aandrijving op alle wielen en opereert in het veld in een groep van vier voertuigen onder leiding van een leidinggevende. Bij het bereiken van de brandhaard zullen de eenheden die beschikking hebben over dakmonitoren (waarmee ze rijdend kunnen blussen) langs het vuurfront rijden en vanaf het voertuig het vuurfront proberen te bestrijden. Voertuigen die niet beschikken over een dergelijk systeem zijn voorzien van een tweetal snelle aanvalshaspels achterop het voertuig waar ongeveer veertig tot vijftig meter slang op zit. Na het starten van de pomp zijn deze haspels direct inzetbaar en kunnen daarmee het vuurfront bestrijden. Om stroken grond nat te maken en het voertuig tegen de hitte te beschermen zijn de voertuigen voorzien van bumpersproeiers. Voor de bestrijding van een brand in een ontoegankelijk gebied, of de bestrijding van kroonvuur wordt gebruik gemaakt van een bumpermonitor. Door hun grote watertank welke tussen de 4000 en 8000 liter water ligt, zijn ze in staat om lange tijd een brand te bestrijden. Het aantal personen wat op deze voertuigen actief is bedraagt niet meer dan vier. Één chauffeur welke het voertuig bestuurd, één leidinggevende die de inzet van het voertuig bepaald en coördineert en twee manschappen welke belast zijn met de bluswerkzaamheden

Foto: Camions Citerne Feux (CCF) 6.5.2 Veiligheid Doordat de bestrijding vanaf het voertuig of in de directe omgeving ervan plaats vindt zijn de veiligheidsrisico’s kleiner, desoriëntatie in het veld en verwondingen zoals beschreven bij de ‘Hand Crew Firefighting’ komen hier in veel mindere mate voor. Een gevaar wat echter wel aanwezig blijft is


Pagina 36

NATUURBRAND! EN NU? insluiting. Om de eenheid en haar personeel zo goed mogelijk daar tegen te beschermen is het voertuig voorzien van diverse veiligheidsvoorzieningen. Anders dan bij de reeds genoemde voertuigen beschikt dit voertuig naast de standaard watertank over een extra watertank van 400 liter. Deze watertank is gekoppeld aan een sproei-installatie geïntegreerd in de beschermingsbeugels op het voertuig waardoor bij een naderend vuurfront het voertuig gekoeld kan worden. Bij een (dreigende) insluiting begeeft al het personeel zich naar het voertuig en gaan hierin zitten. Om het voertuig ook bij rook terug te kunnen vinden zijn de handgrepen op de deuren voorzien van speciale witte striping welke duidelijk zichtbaar is. Eenmaal binnen worden de deuren gesloten en bevind het personeel zich in een eigen klimaat. Dit komt doordat de voertuigen voorzien zijn van een drukcabine. Deze cabine houdt de rook buiten en de zuurstof binnen. Hierdoor is het voertuig, in combinatie met de sprinkler in staat om enkele minuten in de buurt van een vuurfront te verblijven. Als er meerdere eenheden aanwezig zijn kunnen de watertanks onderling gekoppeld worden waardoor er een eenheid ontstaat welke is voorzien van minimaal 1600 liter water. 6.5.3 Effectiviteit Uit hetzelfde Australische onderzoek als hierboven genoemd (paragraaf 5.5) is gebleken dat met gebruik van de CCF ongeveer 750 tot 1500 meter vuurfront per uur bestreden kan worden. Hiervoor dienen er wel groepen gevormd te worden van vier van deze voertuigen. De totale personele bezetting bedraagt dan zeventien personen (4 personen per voertuig * 4 voertuigen + één leiding gevende) In het rapport wordt uitgegaan van 750 meter vuurfront voor een peloton bij een tankinhoud van 4000 liter, de gemiddelde CCF heeft 4000 tot 8000 liter water aan boord. Vuurfront (in meters)

Tankinhoud (in liters) 750 1500

4000 8000

Voor deze methode is een grote hoeveelheid water nodig. Gemiddeld is een voertuig na ongeveer tien tot vijftien minuten blussen leeg en zal moeten gaan tanken. Dat is ook de reden dat er gewerkt wordt in groepen van vier voertuigen. Zo is er altijd één voertuig aan het blussen, één voertuig op weg naar het vulpunt, één voertuig aan het vullen en één voertuig weer op weg naar de brandlocatie Met deze methode kan vooral loopvuur en grondvuur effectief bestreden worden. Daarnaast kan, als het voertuig over een bumperkanon beschikt ook op beperkte schaal kroonvuur bestreden worden. Als extra bijkomstigheid zijn deze voertuigen ook voor de standaard brand als waterbuffer te gebruiken. Worden deze voertuigen bij de huis tuin en keukenbranden gecombineerd met een normale tankautospuit ontstaat er een eenheid die beschikt over 5500 tot 9500 liter water. Hiermee kunnen de meeste branden buiten de natuurgebieden makkelijk bestreden worden. 6.5.4 Aanschaf kosten Uit navraag bij diverse leveranciers van brandweervoertuigen, Mucar en HDS, en een rondgang bij diverse brandweerkorpsen blijkt dat de totale aanschafprijs van deze voertuigen gemiddeld €210.000,- bedraagt afhankelijk van de gekozen (extra) opties (paragraaf 5.6). Aan deze relatief hoge


Pagina 37

NATUURBRAND! EN NU? prijzen zit dan wel een relatief lange afschrijftermijn verbonden. Door de huidige voertuigtechnische technieken zijn deze voertuigen in staat om gedurende twintig jaar hun taak uit te oefenen. Hierdoor komen de jaarlijkse aanschafkosten uit op €10.500,- (210.000/20) 6.5.5 Personele kosten per inzetuur Doordat er op het voertuig vier personen actief zijn, bedragen de kosten per uur: Personeelslid € 50 € 50 € 50

Per uur per eenheid

Eenheid € 50 1 brandweerman € 200 1 Bestrijdingsvoertuig (4 brandweermannen) € 850 1 Peloton (17 brandweermannen)

6.5.6 Personele inzetkosten per uur, per meter vuurfront Uit de hierboven genoemde gegevens kunnen de personele inzetkosten per uur, per meter vuurfront worden berekend. Deze zijn als volgt. Voor de bestrijding van 750 tot 1500 meter vuurfront in één uur zijn 17 brandweermensen ingezet met een totaalbedrag van €850 euro. De kosten voor het bestrijden van 1 meter vuurfront komen hierdoor uit op €0,56 (850/1500) tot €1,13 (850/750) Meters vuurfront 750 1

Kosten €850 €1,13


Kosten €850 €0,56


Pagina 38

NATUURBRAND! EN NU?

6.6 Methode Brush Rapid Attack Truck (B.R.A.T.) 6.6.1 Methode De B.R.A.T. is een licht terreinvaardig voertuig met aandrijving op alle wielen en opereert in het veld in een groep van vier voertuigen onder leiding van een leidinggevende. Bij het bereiken van de brandhaard zullen de eenheden die beschikking hebben over dak of zij monitoren (waarmee ze rijdend kunnen blussen) langs het vuurfront rijden en vanaf het voertuig het vuurfront proberen te bestrijden. Voertuigen die niet beschikken over een dergelijk systeem zijn voorzien van een snelle aanvalshaspel achterop het voertuig waar ongeveer dertig tot veertig meter slang op zit. Na het starten van de pomp is deze haspels direct inzetbaar en kan daarmee het vuurfront bestrijden. Om stroken grond nat te maken en het voertuig tegen de hitte te beschermen zijn de voertuigen voorzien van bumpersproeiers. Voor de bestrijding van een brand in een ontoegankelijk gebied, of de bestrijding van kroonvuur wordt gebruik gemaakt van een bumpermonitor. Door hun kleine watertank welke tussen de 800 en 1500 liter water ligt, zijn ze erg licht bij de inzet, maar kunnen ze maar korte tijd ingezet worden.

Foto: Brush Rapid Attack Truck Het aantal personen wat op deze voertuigen actief is bedraagt tussen de twee en vier. Één chauffeur welke het voertuig bestuurd, en een manschap welke belast is met de blussing bij twee personen of een chauffeur, één leidinggevende die de inzet van het voertuig bepaald en coördineert en twee manschappen welke belast zijn met de bluswerkzaamheden 6.6.2 Veiligheid Doordat de bestrijding vanaf het voertuig of in de directe omgeving ervan plaats vindt zijn de veiligheidsrisico’s kleiner, desoriëntatie in het veld en verwondingen zoals beschreven bij de ‘Hand Crew Firefighting’ komen hier in veel mindere mate voor. Een gevaar wat echter wel aanwezig blijft is insluiting. Om de eenheid en haar personeel zo goed mogelijk daar tegen te beschermen is het voertuig voorzien van diverse veiligheidsvoorzieningen. Net als bij de CCF beschikt dit voertuig naast de standaard watertank over een extra watertank van, in dit geval, 100 liter. Deze watertank is gekoppeld aan een sproeiinstallatie op het voertuig waardoor bij een naderend vuurfront het voertuig gekoeld kan worden. Bij een (dreigende) insluiting begeeft al het personeel zich naar het voertuig en gaan hierin zitten. Om het voertuig ook bij rook terug te kunnen vinden zijn de


Pagina 39

NATUURBRAND! EN NU? handgrepen op de deuren voorzien van speciale witte striping welke duidelijk zichtbaar is. Eenmaal binnen worden de deuren gesloten en bevind het personeel zich in een eigen klimaat. Dit komt doordat de voertuigen voorzien zijn van een drukcabine. Deze cabine houdt de rook buiten en de zuurstof binnen. Hierdoor is het voertuig, in combinatie met de sprinkler in staat om enkele minuten in de buurt van een vuurfront te verblijven. Als er meerdere eenheden aanwezig zijn kunnen de watertanks onderling gekoppeld worden waardoor er een eenheid ontstaat welke is voorzien van minimaal 400 liter water. 6.6.3 Effectiviteit Uit hetzelfde Australische onderzoek als hierboven genoemd (paragraaf 5.5) is gebleken dat met gebruik van de B.R.A.T ongeveer 150 tot 280 meter vuurfront per uur bestreden kan worden. Hiervoor dienen er wel groepen gevormd te worden van vier van deze voertuigen. De totale personele bezetting bedraagt dan negen personen (2 personen per voertuig * 4 voertuigen + één leiding gevende) In het rapport wordt uitgegaan van 750 meter vuurfront voor een peloton bij een tankinhoud van 4000 liter, de gemiddelde B.R.A.T. heeft 800 tot 1500 liter water aan boord. Vuurfront (in meters)

Tankinhoud (in liters) 750 150 281,25

4000 800 1500

Voor deze methode is slechts een kleine hoeveelheid water nodig. Gemiddeld is een voertuig na ongeveer tien tot vijftien minuten blussen leeg en zal moeten gaan tanken. Dat is ook de reden dat er gewerkt wordt in groepen van vier voertuigen. Zo is er altijd één voertuig aan het blussen, één voertuig op weg naar het vulpunt, één voertuig aan het vullen en één voertuig weer op weg naar de brandlocatie. Door de kleine watertank is het voertuig zeer licht en kan daardoor niet alleen makkelijk het terrein in, maar is ook in staat om sneller naar een vulpunt te rijden en te vullen. Hierdoor kan het voertuig nadat het leeg is zeer snel gevuld en weer ingezet worden. Met deze methode kan vooral loopvuur en grondvuur effectief bestreden worden. Daarnaast kan, als het voertuig over een bumperkanon beschikt ook op zeer beperkte schaal kroonvuur bestreden worden, dit laatste vergt echter veel water wat op het voertuig maar beperkt aanwezig is. Naast natuurbrandbestrijding zijn deze voertuigen uitermate geschikt als snel inzetbare voertuigen. In de binnenstad, buitengebied of bijvoorbeeld op snel- en provinciale wegen kunnen deze voertuigen makkelijk door het drukke verkeer manoeuvreren en snel op de locatie van het incident aanwezig zijn om een begin te maken met de eerste inzet. In een later tijdstip zal dit voertuig dan aangevuld kunnen worden met een standaard voertuig welke de inzet over kan nemen.


Pagina 40

NATUURBRAND! EN NU? 6.6.4 Aanschaf kosten Uit navraag bij diverse leveranciers van brandweervoertuigen, Mucar en HDS, en een rondgang bij diverse brandweerkorpsen blijkt dat er in Nederland eigenlijk niet mee gewerkt wordt. De opbouwer Mucar was de enige die een prijsopgaaf kon geven. Echter, bij een aantal Amerikaanse bedrijven zijn wel vergelijkbare voertuigen gevonden met prijsopgaaf. Op basis van deze prijzen worden kan gesteld worden dat deze voertuigen voor gemiddeld €42.500,- aangeboden afhankelijk van de gekozen (extra) opties (paragraaf 5.6). Door de huidige voertuigtechnische technieken zijn deze voertuigen in staat om gedurende tien jaar hun taak uit te oefenen. Hierdoor komen de jaarlijkse aanschafkosten uit op €4250,- (4250/10) 6.6.5 Personele kosten per inzetuur De kosten per uur bedragen: Doordat er op het voertuig tussen de twee en vier personen actief zijn wordt hieronder een kostenberekening gemaakt op basis van twee, drie en vier personen.

Personeelslid € 50 € 50 € 50

2 personen: Per uur per eenheid

3 personen: Personeelslid Per uur per eenheid € 50 € 50 € 50 4 personen: Personeelslid Per uur per eenheid € 50 € 50 € 50

Eenheid € 50 1 brandweerman € 100 1 Tankautospuit (2 brandweermannen) € 450 1 Peloton (9 brandweermannen) Eenheid € 50 1 brandweerman € 150 1 Tankautospuit (3 brandweermannen) € 650 1 Peloton (13 brandweermannen) Eenheid € 50 1 brandweerman € 200 1 Tankautospuit (4 brandweermannen) € 850 1 Peloton (17 brandweermannen)


Pagina 41

NATUURBRAND! EN NU? 6.6.6 Personele inzetkosten per uur, per meter vuurfront Uit de hierboven genoemde gegevens kunnen de personele inzetkosten per uur, per meter vuurfront worden berekend. Deze zijn als volgt. 6.6.6.1 Bij 2 personen Voor de bestrijding van 150 tot 280 meter vuurfront in één uur zijn 9 brandweermensen ingezet met een totaalbedrag van €450 euro. De kosten voor het bestrijden van 1 meter vuurfront komen hierdoor uit op €1,60 (450/280) tot €3,00 (450/150) Meters vuurfront 150 1

Kosten €450 €3,00


Kosten €450 €1,60

6.6.6.2 Bij 3 personen Voor de bestrijding van 150 tot 280 meter vuurfront in één uur zijn 13 brandweermensen ingezet met een totaalbedrag van €650 euro. De kosten voor het bestrijden van 1 meter vuurfront komen hierdoor uit op €2,30 (650/280) tot €4,33 (650/150) Meters vuurfront 150 1

Kosten €650 €4,33


Kosten €650 €2,30


Pagina 42

NATUURBRAND! EN NU? 6.6.6.3 Bij 4 personen Voor de bestrijding van 150 tot 280 meter vuurfront in één uur zijn 17 brandweermensen ingezet met een totaalbedrag van €850 euro. De kosten voor het bestrijden van 1 meter vuurfront komen hierdoor uit op €3,00 (850/280) tot €5,60 (850/150) Meters vuurfront 150 1

Kosten €850 €5,60


Kosten €850 €3,00


Pagina 43

NATUURBRAND! EN NU?

7. Multicriteria analyse 7.1 Inleiding Gedurende het gehele onderzoek zijn er naast diverse criteria ook een groot aantal beoordelingen van deze criteria verzameld (Bijlage II). Enkel met gebruik van deze beoordelingen van de criteria is het niet mogelijk om een objectief beeld te schetsen per methode. Om dit toch te kunnen doen is er gebruik gemaakt van een multicriteria analyse. Deze analyse op basis van gewogen sommatie helpt bij het vormen van een objectief waardeoordeel per methode. 7.2 Criteria & Weegfactoren 7.2.1 Criteria 

De aanschafprijs; hiermee wordt de prijs bedoeld die bij aanschaf van het materiaal en/of materieel benodigd bij deze methode gemoeid is.



De personele kosten per uur; Hiermee wordt het aantal benodigde personen bedoeld vermenigvuldigd met de kosten van de personeelsleden per uur.



De effectiviteit van de methode naar aanleiding van het Australische onderzoek; hiermee wordt gedoeld op het aantal meters vuurfront wat gemiddeld per uur bestreden kan worden.



De slagkracht; waarbij gekeken wordt naar de hoeveelheid water die tijdens de blussing gebruikt wordt



De afhankelijkheid van de waterwinning; waarbij beoordeeld wordt op de hoeveelheid water die benodigd is om de methode te gebruiken.



De terreinvaardigheid van de methode; waarbij wordt gekeken naar de uiteindelijke terreinvaardigheid van de methode, om te bepalen of een vuurhaard in een natuurgebied met deze methode te bereiken is.



De benodigde personele sterkte; hierbij wordt gekeken hoeveel personen er nodig zijn om deze methode toe te passen



De veiligheid; hierbij wordt gekeken naar een groot aantal aspecten op het gebied van veiligheid. Van verwondingen aan gewrichten tot aan brandwonden.


Pagina 44

NATUURBRAND! EN NU? 7.3 Analyse op basis van Effectiviteit en Veiligheid De analyse op basis van Effectiviteit en Veiligheid is in overleg met de opdrachtgever uitgevoerd. De gebruikte weegfactoren zijn dan ook in samenspraak met de opdrachtgever vast gesteld. Hierbij is uitgegaan van de verdeling zoals hieronder genoemd is. Criteria: Prijs Personele kosten per uur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Weging: 5% 5% 15% 10% 10% 10% 5% 40%

In bijlage III.IV.I wordt de gehele analyse uitgevoerd met de uiteindelijke scores op de verschillende criteria weergegeven per methode. Hieronder wordt de totale score per methode in één tabel weergegeven. Kanttekening hierbij is dat de effectiviteit bij de methode Noord Holland Noord gebaseerd is op aannames naar aanleiding van een praktijksituatie. Echter, door de weging van het onderdeer effectiviteit ten opzichte van de andere criteria wordt de berekening nauwelijks onbetrouwbaarder. Methode: Noord Holland Noord Hand Crew Firefighting Combivoertuigen CCF B.R.A.T.

Score: 1.4 2.0 3.1 4.5 3.7


Pagina 45

NATUURBRAND! EN NU? 7.4 Analyse op basis van financiële weegfactoren De analyse op basis van financiële weegfactoren is uitgevoerd met behulp van een wegingsfactor waarbij vooral de financiële scores zwaar meetellen. De voor deze analyse gebruikte weegfactor is als volgt: Criteria: Prijs Personele kosten per uur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Weging: 30% 30% 10% 5% 5% 5% 10% 5%

In bijlage III.IV.II wordt de gehele analyse uitgevoerd met de uiteindelijke scores op de verschillende criteria weergegeven per methode. Hieronder wordt de totale score per methode in één tabel weergegeven. Kanttekening hierbij is dat de effectiviteit bij de methode Noord Holland Noord gebaseerd is op aannames naar aanleiding van een praktijksituatie. Echter, door de weging van het onderdeer effectiviteit ten opzichte van de andere criteria wordt de berekening nauwelijks onbetrouwbaarder. Methode: Noord Holland Noord Hand Crew Firefighting Combivoertuigen CCF B.R.A.T.

Score: 1.5 2.5 2.9 4.2 4.0


Pagina 46

NATUURBRAND! EN NU? 7.5 Analyse op basis van gelijke score De laatste analyse uit de multicriteria analyse is gebaseerd op een gelijke score voor elke criteria. Hierdoor zijn elk van de acht scores gewaardeerd met een score van 12,5% of 0,125 Criteria: Prijs Personele kosten per uur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Weging: 12,5% 12,5% 12,5% 12,5% 12,5% 12,5% 12,5% 12,5%

In bijlage III.IV.III wordt de gehele analyse uitgevoerd met de uiteindelijke scores op de verschillende criteria weergegeven per methode. Hieronder wordt de totale score per methode in één tabel weergegeven. Kanttekening hierbij is dat de effectiviteit bij de methode Noord Holland Noord gebaseerd is op aannames naar aanleiding van een praktijksituatie. Echter, door de weging van het onderdeer effectiviteit ten opzichte van de andere criteria wordt de berekening nauwelijks onbetrouwbaarder. Methode: Noord Holland Noord Hand Crew Firefighting Combivoertuigen CCF B.R.A.T.

Score: 1.5 2.5 4.1 4.2 3.8


Pagina 47

NATUURBRAND! EN NU?

8. Conclusies/Aanbevelingen In het hoofdstuk conclusie wordt ingegaan op de uiteindelijke beantwoording van de probleemstelling en onderzoeksvragen. 8.1 Probleemstelling De gebruikte probleemstelling is: Hoe kan de natuurbrandbeheersing in de optimale situatie binnen de veiligheidsregio Noord Holland Noord op repressief gebied door de brandweer worden vormgegeven? Uit het onderzoek is gebleken dat er binnen de wereld een 5 tal veel gebruikte methodes te vinden zijn welke ook in Noord Holland Noord toegepast kunnen worden. Echter, is uit het onderzoek ook gebleken dat niet iedere methode even goed bruikbaar is. Uit de gedane Multicriteria analyse is gebleken dat bij drie verschillende berekeningen de methodes verschillend hebben gescoord op de onderzochte punten, waarbij afhankelijk van de analyse de zwaartepunten bij Effectiviteit en Veiligheid, financiën of gelijke verdeling hebben gelegen. Op het gebied van Effectiviteit en Veiligheid heeft de analyse de volgende resultaten opgeleverd: Methode CCF B.R.A.T. Combivoertuig Hand Crew Firefighting Noord Holland Noord Tabel 8.1 A

Score 4.5 3.7 3.1 2.0 1.4

Hierbij komt duidelijk naar voren dat de methode CCF de hoogste score behaalt (4,5 uit 5) en op een relatief grote afstand wordt gevolgd door de overige methodes waarbij de methode B.R.A.T. de daarna hoogste score behaalt. De overige methodes volgen op grotere afstand en zouden daardoor minder goed scoren. Met name de laatste twee methodes scoren slecht, dit doordat ze op gebied van veiligheid veel te wensen over laten. Waarbij levensgevaarlijke situaties voor het brandweerpersoneel niet ondenkbaar zijn.


Pagina 48

NATUURBRAND! EN NU? Op het gebied van financiën heeft de analyse de volgende resultaten opgeleverd: Methode CCF B.R.A.T. Combivoertuig Hand Crew Firefighting Noord Holland Noord Tabel 8.1 B

Score 4.2 4.0 2.9 2.5 1.5

Ook hierbij is te zien dat de methode CCF de hoogste score behaalt. Echter, het verschil met de methode B.R.A.T. is dit keer vele malen minder groot. Wat wel duidelijk is, is dat de ongeveer gelijkmatige afname in punten bij de veiligheidsanalyse hier niet aan de orde is. Tussen de methodes CCF en B.R.A.T. en de methodes Combivoertuig en Hand Crew Firefighting zitten dit keer vrij kleine verschillen, terwijl tussen de methodes B.R.A.T. en Combivoertuigen en Hand Crew Firefighting en Noord Holland Noord grote verschillen zitten. De volgorde in methodes is in vergelijk met de vorige analyse niet veranderd. Op het gebied van gelijke verdeling heeft de analyse de volgende resultaten opgeleverd: Methode CCF B.R.A.T. Combivoertuig Hand Crew Firefighting Noord Holland Noord Tabel 8.1 C

Score 4.2 3.8 3.1 2.5 1.5

Uit deze drie analyses komt duidelijk naar voren dat voor Noord Holland Noord zowel op financieel als op veiligheidskundig vlak de methode CCF de meest optimale methode is. Tevens blijkt dat de huidige methode de minst wenselijke methode voor Noord Holland Noord is. Zowel financieel als veiligheidskundig gezien. Ook als er gekeken wordt naar de inzetkosten per uur per meter vuurfront blijkt dat de methode CCF hier als beste uit de bus komt. Met de minste kosten kan het meeste vuurfront bestreden worden. Hierbij valt het grote verschil tussen de huidige methode en andere methodes heel erg op. Reden hiervoor is dat de huidig gebruikte methode niet toegespitst is op natuurbrandbestrijding, terwijl de overige methoden hier wel op gericht zijn.

Methode CCF B.R.A.T. Combivoertuig Hand Crew Firefighting Noord Holland Noord Tabel 8.1.D

Inzetkosten per uur per meter vuurfront €0,56 tot €1,13 €1,60 tot €5,60 €1,90 €8,82 €18,75


Pagina 49

NATUURBRAND! EN NU? Alle feiten, aannames en analyses in acht nemend kan geconcludeerd worden dat de bestrijdingsmethode Camions Citerne Feux de meest optimale situatie is voor de Veiligheidsregio Noord Holland Noord. Op alle gebieden (Effectiviteit en Veiligheid, Financiën en Inzetkosten per uur per meter vuurfront) scoort deze methode het best. Daarnaast is het materiaal en materieel behorende bij de methode CCF buiten de natuurbrandbestrijding ook zeer goed inzetbaar als waterwinning in gebieden waar dit problematisch is, of bij inzetten waar snel veel water voor de inzet noodzakelijk is. 8.2 Onderzoeksvraag 1 Op welke wijze is de natuurbrandbeheersing binnen de veiligheidsregio Noord Holland Noord op repressief gebied in de huidige situatie vorm gegeven Op dit moment beschikt de veiligheidsregio Noord Holland Noord over een tweetal terreinvaardige voertuigen met een grotere watertank, aangevuld met een aantal vierwiel aangedreven verkenningsvoertuigen. Binnen de gemeente Bergen worden deze voertuigen ingezet bij natuurbrandbestrijding. Daarbuiten gebeurt dit eigenlijk niet. Naast deze voertuigen wordt er gebruik gemaakt van voor natuurbrandbestrijding ongeschikte normale tankautospuiten met een slechte terreinvaardigheid en een beperkte hoeveelheid bluswater aan boord. Bij een brand wordt gebruik gemaakt van alle mogelijke slangen aan boord gecombineerd met schoppen, harken en vuurzwepen. Hierdoor is de fysieke belasting voor het ingezette personeel zeer hoog maar de effectiviteit van deze methode zeer laag. Gemiddeld kan er 160 meter vuurfront per uur bestreden worden. Waarbij het brandweerpersoneel grote veiligheidsrisico’s oplopen. Geconcludeerd kan worden dat de huidig gebruikte methode in Noord Holland Noord zeer ongeschikt is voor de bestrijding van natuurbranden. Branden van enige omvang (vanaf enkele hectares) zijn zeer lastig te bestrijden, ook branden die niet in gebieden met buntgras woeden zijn met de huidige methode lastig tot niet te bestrijden. Gevolg hiervan is dat er een groot risico blijft op het ontstaan van grote (onbeheersbare) natuurbranden welke grote risico’s met zich meebrengen voor bebouwing en burgers. Ook vergt de huidige inzet veel van het brandweerpersoneel en materieel en is de bestrijding van natuurbranden een zeer zware belasting voor de vooral vrijwillige brandweerkorpsen. Maar niet in de laatste plaats is de huidige wijze van bestrijding waarbij ongeschikt materiaal en materieel gebruikt wordt levensgevaarlijk voor het brandweerpersoneel.


Pagina 50

NATUURBRAND! EN NU? 8.3 Onderzoeksvraag 2 Welke vier bruikbare methodes kunnen op basis van nationaal en internationaal inzicht op het gebied van natuurbrandbeheersing worden geformuleerd? Internationaal gezien wordt er gebruik gemaakt van de volgende vier bruikbare methodes:  Hand Crew Firefighting, waarbij de bestrijding geheel met de hand gebeurt  Combivoertuigen, waarbij de bestrijding geschied vanuit voertuigen die deels aangepast zijn voor natuurbrandbestrijding  CCF, waarbij de bestrijding met speciaal ontwikkelde natuurbrandbestrijdingsvoertuigen plaats vindt  B.R.A.T. waarbij de bestrijding met kleine aangepaste voertuigen voor natuurbrandbestrijding plaats vindt. Al deze methodes hebben met elkaar gemeen dat ze wereldwijd worden toegepast voor natuurbrandbestrijding en daar speciaal voor ontwikkeld zijn. Waarbij de ene methode meer toegespitst is dan de andere. De grote verschillen tussen de methodes zijn te vinden in de wijze van bestrijding. Waar er met combinatievoertuigen enkel vanuit de voertuigen de brand bestreden wordt met relatief grote voertuigen, wordt bij CCF en B.R.A.T. gebruik gemaakt van blussing naast het voertuig met korte aanvalsslangen welke zijn gemonteerd op speciaal ontwikkelde compacte voertuigen. Methode Hand Crew Firefighting verschilt compleet van de andere drie methodes door het feit dat hier niet gebruik gemaakt wordt van voertuigen, maar de blussing geheel plaats vindt door blussing met de hand. De bruikbaarheid voor Noord Holland Noord wordt gevonden in de methode CCF. Door de compacte voertuigen die speciaal gebouwd zijn op natuurbrandbestrijding en voorzien zijn van een grotere watertank, is het mogelijk om ook in het moeilijk toegankelijke duingebied met haar dichte bossen, een goede bestrijding van natuurbranden te realiseren.


Pagina 51

NATUURBRAND! EN NU? 8.4 Onderzoeksvraag 3 Wat is de effectiviteit van deze vier bruikbare methodes

Uit het onderzoek is gebleken dat niet alle methodes even effectief zijn. Voor de methode Handcrew Fire Fighting is minimaal zesenzestig man nodig welke in een uur ongeveer 374 meter vuurfront kunnen bestrijden. De methode Combivoertuigen kan met vier voertuigen en vijfentwintig man personeel ongeveer 656 meter vuurfront bestrijden vanuit de voertuigen. De meest effectieve methode is de methode CCF. Met slechts zeventien man personeel en vier voertuigen kan een vuurfront van 750 tot 1500 meter bestreden worden. De laatste methode B.R.A.T. kan met negen tot zeventien man personeel ongeveer 150 tot 280 meter vuurfront per uur bestrijden. Ook hier blijkt dat de methode CCF de meest optimale methode is om te gebruiken in Noord Holland Noord. Door de beperkte personele inzet in combinatie met grote effectiviteit is de regio in staat om met relatief weinig voertuigen en personele belasting een relatief grote brand te bestrijden. Geconcludeerd kan worden dat een inzet met compacte, speciaal ontworpen voertuigen, waarbij de personele bezetting afgestemd is op de taken, de hoogste effectiviteit behaalt terwijl de inzet waarbij voertuigen geen rol spelen een zeer lage effectiviteit behaalt. 8.5 Onderzoeksvraag 4 Wat zijn de kosten bij aanschaf en per inzetuur verbonden aan deze vier methodes De kosten van aanschaf en per inzetuur van deze vier methodes zijn:    

Handcrew Fire Fighting: o Aanschaf: $1256,- per jaar (afschrijftermijn van 5 jaar dus totaal $6281,-) o Per inzetuur: €3300,- per uur Combivoertuigen: o Aanschaf: €14.500,- per jaar (afschrijftermijn van 20 jaar dus totaal €290.000,-) o Per inzetuur: €1250,- per uur Camions Citerne Feux: o Aanschaf: €10.750,- per jaar (afschrijftermijn van 20 jaar dus totaal €215.000,-) o Per inzetuur: €850,- per uur Brush Rapid Attack Truck: o Aanschaf: €5000,- per jaar (afschrijftermijn van 10 jaar dus totaal €50.000,-) o Per inzetuur: €450,- tot €850,- per uur

Geconcludeerd kan worden dat de methode waarbij de aanschafkosten relatief laag liggen de meeste kosten per uur met zich meebrengen. Daartegenover brengt de methode met de hoogste aanschafkosten niet de laagste kosten per uur met zich mee. De kosten per uur worden heel duidelijk bepaald door de effectiviteit van een methode. Zodra de personele bezetting afgestemd is op de taken behorende bij de methode zijn de personele kosten laag.


Pagina 52

NATUURBRAND! EN NU? Aanbevelingen: Uitruk op maat invoeren voor alle natuurgebieden binnen de veiligheidsregio afgestemd op de betreffende natuurgebieden. Hierbij kan de uitrukbehoefte per gebied aangepast worden naar de risico’s en de weersomstandigheden. Risico-onderzoek uitvoeren binnen alle natuurgebieden groter dan 1km2 aaneengesloten natuurgebied. Hierbij kan berekend worden hoe groot het risico in een bepaald natuurgebied daadwerkelijk is, en op welke wijze de risico’s naar beneden gebracht kunnen worden. Het aanpassen van de huidige TSsen 4x4 naar volwaardige natuurbrandbestrijdingsvoertuigen. Door het toevoegen van dakblussing kunnen met name heide en bosrandbranden sneller en effectiever bestreden worden. De risico’s voor een grote natuurbrand worden hierdoor verkleind.


Pagina 53

NATUURBRAND! EN NU?

Bijlage I Bronnenlijst Bijlage I.I Internetsites 









 



 



Bevolking; burgerlijke staat, geslacht, leeftijd en regio, 1 januari (2010). CBS gegevens gemeente Texel. http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=03759ned&D1=0,3,6,9,12&D2=1 29-132&D3=753&D4=(l-1)-l&VW=T Geraadpleegd 22 maart 2010 Bevolking; burgerlijke staat, geslacht, leeftijd en regio, 1 januari (2010). CBS gegevens gemeente Den Helder. http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=03759ned&D1=0,3,6,9,12&D2=1 29-132&D3=119,133,195,205,225-226,273,356,388,397,450-451,558559,567,570,616,631,660,680,710,809,846,894&D4=(l-1)-l&VW=T Geraadpleegd 22 maart 2010 Bevolking; burgerlijke staat, geslacht, leeftijd en regio, 1 januari (2010). CBS gegevens gemeente Zijpe. http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=03759ned&D1=0,3,6,9,12&D2=1 29132&D3=118,225,247,268,290,296,359,434,472,553,556,579,645,701,817,879,889&D4=(l-1)l&VW=T Geraadpleegd 22 maart 2010 Bevolking; burgerlijke staat, geslacht, leeftijd en regio, 1 januari (2010). CBS gegevens gemeente Bergen NH. http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=03759ned&D1=0,3,6,9,12&D2=1 29-132&D3=116,169-171,286,319,355,459,558,676,701,737,777,846,860,869&D4=(l-1)l&VW=T Geraadpleegd 22 maart 2010 Bevolking; burgerlijke staat, geslacht, leeftijd en regio, 1 januari (2010). CBS gegevens gemeente Castricum. http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=03759ned&D1=0,3,6,9,12&D2=1 29-132&D3=35-36,89,112,227,483,767&D4=(l-1)-l&VW=T Geraadpleegd 22 maart 2010 NOVEC; Producten en Diensten (2010) Zendmastinformatie NOVEC http://www.novecbv.nl/producten_en_diensten Geraadpleegd 6 april 2010 Recource Materials on the National Veld and Forest fire Act No 101 of 1998 (2010) http://www2.dwaf.gov.za/webapp/Documents/ForestFire/192.168.10.11/nvffa.nsf/cba79e2 e60cb841f42256d6e003a42fa/039e221aa7fcb55742256d7a004d213e02ec.html?OpenDocu ment Geraadpleegd op 6 april 2010 Brushtruck.com(2010) Handtools http://www.brushtruck.com/Secure/eCommerce/Catalog.asp?prdc=122 Geraadpleegd op 20 april 2010 Kenbri(2010) Handtools http://www.kenbri.com/excel/Bepakkings%20Invullijst%20TS.xls Geraadpleegd op 20 april 2010 Wildfire (2010) Handtools http://passthrough.fwnotify.net/download/367099/http://www.dlis.dla.mil/PDFs/wildfire.pdf Geraadpleegd op 20 april 2010 Sapeurs Pompiers Lyon (2010) http://pompiers.lelion.free.fr Geraadpleegd op 21 april 2010


Pagina 54

NATUURBRAND! EN NU? 



 

Sapeurs Pompiers Marseille (2010) http://www.marinspompiersdemarseille.com/bmpm/jsp/index.jsp Geraadpleegd op 21 april 2010 Corpo Bomberos Madrid (2010) http://www.madrid.es/portal/site/munimadrid/menuitem.f4bb5b953cd0b0aa7d245f019fc0 8a0c/?vgnextoid=82f3f29f6b9ac010VgnVCM1000000b205a0aRCRD&vgnextchannel=de2c9a d016e07010VgnVCM100000dc0ca8c0RCRD Geraadpleegd op 21 april 2010 Figili del Fuoco Roma (2010) http://www.vigilfuoco.it/ Geraadpleegd op 21 april 2010 Fire service Athene (2010) http://www.fireservice.gr/pyr/site/home.csp Geraadpleegd op 21 april 2010


Pagina 55

NATUURBRAND! EN NU? Bijlage I.II Boeken/documenten

Nummer 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

15

16 17

18

Titel Wenger, K. F. (Ed.), Forestry Handbook, Wiley & Sons, New York, 1984. Bosworth, D., USDA Forest Service Chief, speech, Boise, ID, 2004 Pyne, S., Andrews, P., and Laven, R., Introduction to Wildland Fire, Wiley & Sons, New York, 1996; Forest Protection, Unit 10, National Educational Corporation, Scranton, PA, 1994 Wildland Fires Strike Home, National Wildland/Urban Interface Fire Program, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 1987 Fahy, R., Wildland Firefighter Fatalities, 1994–2003 Fire Protection Association, Quincy, MA, 2004 NWCG Fireline Handbook, PMS 410-1 (NFES 0065), National Interagency Fire Center, Boise, ID, March 2004 Babrauskas, V. (Ed.), Ignition Handbook, Fire Science Publishers, Issaquah, WA, 2003 National Fire Plan, “Report to the President of the United States,” http://www.fireplan.gov, Sept. 2000 Butler, B., and Cohen, J., “Firefighter Safety Zones: How Big Is Big Enough?” Fire Management Notes, Vol. 58, No. 1, 1998, Comeau, E., “Preventing Wildfire Meltdown,” NFPA Journal, Vol. 95, No. 5, 2001 Gardner, K., “Principled Approach,” Wildfire Magazine, http://www.wildfiremag.com, May/June 2005. Johnson, M. A., “Los Alamos Cerro Grande Fire: An Abject, Object Lesson, ” Natural Hazards Observer, Vol. 25, No. 1, 2000, National Wildland/Urban Interface Fire Program, Wildland/Urban Interface Fire Hazard Assessment Methodology, http://www.firewise.org, National Fire Protection Association, Quincy, MA, 1997 National Wildland/Urban Interface Fire Program, Using Water Effectively in the Wildland/ Urban Interface [Video], http://www.firewise.org, National Fire Protection Association, Quincy, MA,2004 Pyne, S. J., Year of the Fires: The Story of the Great Fires of 1910, Viking, New York, 2001 Smalley, J., “Running Wild: A Look at Wildland Fires in the U.S., ” Fire Prevention & Fire Engineers Journal, Institute of Fire Engineers, Apr. 2005 Jensch, W., Feuerwehr Einsatzfahrzeuge: Waldbrandbekämpfung, Motorbuch Verlag, 2009


Pagina 56

NATUURBRAND! EN NU? Bijlage I.III Experts Naam: Dhr. R. Hulst Dhr.

E. van Leeuwen

Dhr.

A. Pepping

Dhr. Dhr.

H. Meijer H. Kuijt

Dhr. Dhr. Dhr. Dhr.

B. van Dam W. Bronder J. Idema A. Meilink

Functie Hoofd Operationele Voorbereidingen & Plaatsvervangend Regionaal commandant Seniormedewerker Operationele Voorbereiding & Portefuillehouder Natuurbrand Seniormedewerker Preparatie brandweer & Specialist natuurbrandbestrijding/ IPWN Hoofd Officier van Dienst Brandweer Hoofd Officier van Dienst Brandweer Commandant brandweer gemeente Bergen (NH) Officier van Dienst Brandweer Officier van Dienst Brandweer Officier van Dienst Brandweer Specialist Natuurbrandbestrijding

Dhr. Dhr. Dhr. Dhr.

R. Askes A. Gouw A. Ter Huurne J. Kroon

Specialist Natuurbrandbestrijding/ IPWN Specialist Natuurbrandbestrijding/ IPWN Specialist Natuurbrandbestrijding/ IPWN Specialist Natuurbrandbestrijding/ IPWN

Mw.

W. Bakker

Specialist Natuurbrandbestrijding/ IPWN

Mw.

E. Stalenhoef

Specialist Natuurbrandbestrijding/ IPWN

Mw.

A. Getz

Kwartiermaker Natuurbrandbestrijding

Dhr.

H. Schuijn

Dhr.

J. Smalley

Dhr.

H. Held

Mw.

C. Stoof

Specialist Natuurbrandbestrijding/ Voorzitter IPWN Specialist Natuurbrandbestrijding VS/ Docent natuurbrandbestrijding VS Specialist Natuurbrandbestrijding Zuid Afrika/ Specialist Natuurbrandbestrijding Duitsland Ervaringsdeskundige natuurbrandbestrijding

Plaats Veiligheidsregio Noord Holland Noord Veiligheidsregio Noord Holland Noord

Brandweer Castricum Veiligheidsregio Noord Holland Noord Veiligheidsregio Noord Holland Noord & brandweer Bergen (NH) Veiligheidsregio Noord Holland Noord Veiligheidsregio Noord Holland Noord Veiligheidsregio Noord Holland Noord Veiligheidsregio Noord en Oost Gelderland Brandweer Zeist Brandweer Utrechts Land Brandweer Oldenzaal Landelijk Operationeel Coördinatie Centrum Veiligheidsregio Noord en Oost Gelderland Nederlands Instituut voor Fysieke Veiligheid Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties Nederlands Instituut voor Fysieke Veiligheid Verenigde Staten van Amerika Duitsland & Zuid Afrika

Universiteit van Wageningen en Portugal


Pagina 57

NATUURBRAND! EN NU?

Bijlage II Expertmeeting natuurbrandbestrijding II.I Algemene informatie Op 6 mei 2010 heeft er op het Artillerie Schietkamp in ’t Harde een expertmeeting plaatsgevonden met een groot aantal Nederlandse experts op het gebied van natuurbrandbestrijding. Bij deze meeting is een beoordeling gevraagd over de vijf natuurbrandbestrijdingsmethodes en welke criteria belangrijk waren om op te beoordelen. Deze criteria zijn aan het einde van de meeting beoordeeld door experts. II.II Opzet van de bijeenkomst De bijeenkomst heeft totaal 45 minuten geduurd waarin eerst gekeken is naar de 5 methodes. Via een presentatie is inzicht gegeven in de verkregen natuurbrandbestrijdingsmethodes. Na deze presentatie is er gekeken naar de beoordelingscriteria voor de methodes en de invulling hiervan. Aansluitend is de deelnemers gevraagd om de methodes op deze criteria te beoordelen. II.III Doel van de bijeenkomst Het doel van de bijeenkomst was om de meningen van de experts te verzamelen over de diverse bestrijdingsmethodes, getoetst aan een aantal criteria door hun geadviseerde criteria. II.IV Algemene gegevens Datum: Locatie: Bijeenkomst: Voorzitter: Deelnemers:

06 mei 2010 Brandweerkazerne bedrijfsbrandweer Artillerie Schietkamp ’t Harde (ASK) Expertmeeting natuurbrand Remko Schuijn Dhr. H. Schuijn Dhr. R. Askes Dhr. A. Pepping Dhr. A. Meiling Dhr. A. ter Huurne Mw. E. Stalenhoef Mw. W. Bakker Dhr. A. Gouw


Pagina 58

NATUURBRAND! EN NU? II.V Beoordelingscriteria Na de presentatie hadden de deelnemers een duidelijk beeld over de bestrijdingsmethodes die beoordeeld moesten worden. Op de vraag welke beoordelingscriteria zei graag wilden zien bleef het in eerste instantie stil. Vooraf aan de bijeenkomst waren er al een aantal criteria opgesteld waarop voort geborduurd kon worden. Met de reeds voorgestelde criteria waren alle deelnemers het eens dat er daarop beoordeeld moest worden. Deze criteria waren:    

Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Benodigde personele sterkte

Na het voorleggen van deze criteria kwam de opmerking van respondent 1 dat er nu gekeken is naar kosten en de effectiviteit, maar dat de wijze van bestrijding nog niet aan bod is gekomen. Daarom wilde hij voorstellen om de overige criteria hierover te laten gaan. Respondent 2 merkte hierna op dat ook de veiligheid van een methode zeer belangrijk is, zo niet de belangrijkste. Hier waren alle deelnemers het mee eens waardoor het kopje ‘veiligheid’ aan de criteria is toegevoegd. Respondent 3 merkte hierna op om invulling te geven aan de bestrijdingsmethode door als eerste slagkracht toe te voegen. Hiermee doelde ze op de hoeveelheid water aan boord van het voertuig danwel rugspuit gebruikt in de methodes. Respondent 1 merkte hierbij op dat bestrijding met water inderdaad een belangrijk onderdeel is. Maar als je kijkt naar de slagkracht moet je ook kijken naar de afhankelijkheid van de waterwinning. Het water moet immers ergens vandaan komen. Hierop is voorgesteld om ook de afhankelijkheid van de waterwinning toe te voegen aan het lijstje. Respondent 4 merkte hierna op dat het dan ook belangrijk is hoe goed het water bij de brand gebracht kan worden. De anderen waren het hiermee eens waardoor ook de terreinvaardigheid aan het lijstje werd toegevoegd. Na deze toevoeging waren de deelnemers het erover eens dat dit voldoende criteria waren om vanuit repressief oogpunt objectief te kunnen kijken naar een bestrijdingsmethode. Hierom zijn de uiteindelijke criteria als volgt:        

Prijs Personele kosten per uur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Aanschafprijs en jaarlijkse kosten gelet op de afschrijftermijn Kosten van de inzet van 1 personeelslid per uur Aantal meters vuurfront wat per uur bestreden kan worden Hoeveelheid water beschikbaar bij de methode Hoeveelheid water benodigd om methode te gebruiken Mogelijkheid om het terrein te betreden Aantal personen wat nodig is om de methode te gebruiken Gevaren verbonden aan de methode


Pagina 59

NATUURBRAND! EN NU? II.VI Beoordeling methodes Na het eerste deel waarin de criteria zijn vastgesteld is het tweede deel met de beoordeling van de methodes aan deze criteria gestart. Hierbij is na aanleiding van de mening van iedere deelnemer over een methode in combinatie met een criteria, een lijst ingevuld. Deze lijsten hebben een score van 1 t/m 5 (waarvan 1 zeer slecht en 5 zeer goed is). De lijsten zijn hieronder anoniem opgenomen. Deelnemer 1

1 1 2 4 4

Veiligheid

1 2 3 5 5

Benodigde personele sterkte

2 5 2 1 4

Terreinvaardigheid

1 1 3 5 2

Afhankelijkheid Waterwinning

1 1 4 5 2

Slagkracht

2 1 4 4 5

Effectiviteit

1 5 3 3 3

Personele kosten per uur

Prijs

Methode Basismethode Handcrew Combivoertuig CCF B.R.A.T.

1 1 3 5 4

Deelnemer 2


1 4 2 4 5

2 2 4 5 5

Pagina 60

Veiligheid

3 5 3 2 3


Terreinvaardigheid

1 1 3 4 2


1 2 5 5 3

Slagkracht

1 1 3 4 4

Effectiviteit

Prijs 2 4 4 3 4


Methode Basismethode Handcrew Combivoertuig CCF B.R.A.T.

1 1 3 5 5

NATUURBRAND! EN NU? Deelnemer 3

Veiligheid


Terreinvaardigheid


Slagkracht

Effectiviteit

Prijs


Methode

Veiligheid


Terreinvaardigheid


Slagkracht

Effectiviteit

Prijs


Methode

Veiligheid


Terreinvaardigheid


Slagkracht

Effectiviteit

Prijs


Methode

Pagina 61


1 1 3 5 5

1 2 4 5 5

2 4 3 4 4

2 5 3 1 1

2 2 4 5 2

1 2 3 5 4

1 2 2 4 5

1 3 2 3 5

Basismethode Handcrew Combivoertuig CCF B.R.A.T.

1 1 3 5 4 1 1 3 4 5 1 3 4 5 4 2 5 2 1 3 1 2 4 5 4 2 2 3 4 4 2 2 4 5 4 1 5 2 5 5 Basismethode Handcrew Combivoertuig CCF B.R.A.T.


Deelnemer 4

Deelnemer 5

NATUURBRAND! EN NU? Deelnemer 6

Veiligheid


Terreinvaardigheid


Slagkracht

Effectiviteit

Prijs


Methode

Veiligheid


Terreinvaardigheid


Slagkracht

Effectiviteit

Prijs


Methode

Veiligheid


Terreinvaardigheid


Slagkracht

Effectiviteit

Prijs


Methode

Pagina 62


1 1 2 5 4

1 1 3 5 5

1 1 4 4 5

2 5 3 3 4

1 1 4 5 3

1 1 3 5 2

1 1 2 4 5

1 5 3 5 5

Basismethode Handcrew Combivoertuig CCF B.R.A.T.



Deelnemer 7

Deelnemer 8

NATUURBRAND! EN NU? II.VII Afsluiting Na het invullen van de formulieren is er een moment geweest waarop nog een aantal vragen of opmerkingen gemaakt konden worden. Hier is geen gebruik van gemaakt.


Pagina 63

NATUURBRAND! EN NU?

Bijlage III Multicriteria analyse Om de resultaten welke voortgekomen zijn uit de expertmeeting te kunnen vergelijken is in bijlage III de multicriteria analyse uitgewerkt. In overleg met een drietal experts op het gebied van natuurbrandbestrijding is er een weging gekoppeld aan de verschillende criteria. Deze wordt uitgewerkt in III.I De meest voorkomende beoordeling uit de expertmeeting is gebruikt om te koppelen aan de wegingsfactor. De samengevoegde beoordelingen zijn te vinden in III.II. III.I Wegingsfactor In overleg met Dhr. Hulst is er gekeken naar de weegfactor die elke criteria aan zich gekoppeld heeft gekregen. Deze weging is gebaseerd op de belangrijkheid van een bepaalde criteria en is opgebouwd uit een aantal percentages met als eindtotaal 100%. Deze verdeling van criteria is aan de opdrachtgever voorgelegd om te beoordelen. De opdrachtgever heeft hierna aangegeven dat hij zich kan vinden in deze weging van de criteria. De weging is als volgt: Criteria: Prijs Personele kosten per uur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Weging: 5% 5% 15% 10% 10% 10% 5% 40%

De hoogte van de score bepaald uiteindelijk de best beoordeelde methode. Waarbij de hoogste score de hoogste beoordeling weergeeft. III.II Multicriteria gegevens In de volgende tabellen zijn de uitkomsten van de expertmeeting samengevoegd in een tabel per methode. Tevens wordt dikgedrukt aangegeven welke score het meest voorgekomen is. Waar meerdere scores het meest voorgekomen zijn worden deze scores bij elkaar opgeteld en wordt het gemiddelde genomen. In de tabel eronder wordt de uiteindelijke score per criteria weergegeven.


Pagina 64

NATUURBRAND! EN NU? III.II.I Methode Noord Holland Noord Voor de methode Noord Holland Noord is de volgende beoordeling gegeven door de respondenten: Methode Noord Holland Noord Criteria

Prijs

Personele kosten per inzetuur

Effectiviteit

Slagkracht


Terreinvaardigheid


Veiligheid

1 2 2 1 1 3 2 1 1,625 1,6

2 1 1 2 1 2 2 1 1,5 1,5

1 1 2 2 1 2 1 1 1,375 1,4

1 1 2 1 2 2 1 1 1,375 1,4

2 3 1 2 2 3 3 2 2,25 2,3

1 1 1 1 2 1 2 1 1,25 1,3

1 2 1 1 1 1 1 1 1,125 1,1

1 1 1 1 1 2 1 1 1,125 1,1

Deelnemer: 1 2 3 4 5 6 7 8 Totaal (gem): Afgerond: Tabel III.II.IA


Pagina 65

NATUURBRAND! EN NU? III.II.II Methode Hand Crew Firefighting Voor de methode Noord Hand Crew Firefighting is de volgende beoordeling gegeven door de respondenten: Hand Crew Firefighting Criteria

Prijs


Effectiviteit

Slagkracht


Terreinvaardigheid


Veiligheid

5 4 5 5 3 5 4 5 4,5 4,5

1 1 1 2 2 1 1 1 1,25 1,3

1 2 3 2 2 2 1 1 1,75 1,8

1 1 1 2 2 1 2 1 1,375 1,4

5 5 4 5 5 5 5 5 4,875 4,9

2 4 5 3 4 3 2 1 3 3,0

1 2 1 1 2 3 2 1 1,625 1,6

1 1 1 1 1 1 2 1 1,125 1,1

Deelnemer: 1 2 3 4 5 6 7 8 Totaal (gem): Afgerond: Tabel III.II.IIA


Pagina 66

NATUURBRAND! EN NU? III.II.III Methode Combinatievoertuig Voor de methode Combinatievoertuig is de volgende beoordeling gegeven door de respondenten: Combinatievoertuig Criteria

Prijs


Effectiviteit

Slagkracht


Terreinvaardigheid


Veiligheid

3 4 2 2 2 2 3 3 2,625 2,6

4 3 2 4 2 3 3 2 2,875 2,9

4 5 5 3 3 4 4 3 3,875 3,9

3 3 3 4 4 4 3 4 3,5 3,5

2 2 2 2 3 2 2 3 2,25 2,3

3 2 3 4 3 3 4 4 3,25 3,3

2 4 3 3 4 4 4 3 3,375 3,4

3 3 3 3 3 3 3 2 2,875 2,9

Deelnemer: 1 2 3 4 5 6 7 8 Totaal (gem): Afgerond: Tabel III.II.IIIA


Pagina 67

NATUURBRAND! EN NU? III.II.IV Methode CCF Voor de methode CCF is de volgende beoordeling gegeven door de respondenten: CCF Criteria

Prijs


Effectiviteit

Slagkracht


Terreinvaardigheid


Veiligheid

3 3 3 5 3 4 4 5 3,75 3,8

4 4 4 5 4 5 5 4 4,375 4,4

5 5 5 4 5 5 5 5 4,875 4,9

5 4 5 5 5 5 5 5 4,875 4,9

1 2 2 1 1 1 2 3 1,625 1,6

5 4 4 5 4 5 5 4 4,5 4,5

4 5 4 4 5 5 4 5 4,5 4,5

5 5 5 5 5 5 5 5 5 5,0

Deelnemer: 1 2 3 4 5 6 7 8 Totaal (gem): Afgerond: Tabel III.II.IVA


Pagina 68

NATUURBRAND! EN NU? III.II.V Methode B.R.A.T. Voor de methode B.R.A.T. is de volgende beoordeling gegeven door de respondenten: B.R.A.T. Criteria

Prijs


Effectiviteit

Slagkracht


Terreinvaardigheid


Veiligheid

3 4 3 5 5 5 5 5 4,375 4,4

5 4 4 4 5 1 4 5 4 4,0

2 3 5 4 2 2 4 2 3 3,0

2 2 3 4 2 2 3 3 2,625 2,6

4 3 3 3 5 1 4 4 3,375 3,4

5 5 4 4 4 4 5 5 4,5 4,5

4 5 5 5 2 5 5 5 4,5 4,5

4 5 4 4 1 5 5 4 4 4,0

Deelnemer: 1 2 3 4 5 6 7 8 Totaal (gem): Afgerond: Tabel III.II.VA


Pagina 69

NATUURBRAND! EN NU? III.III Samenvattende multicriteria gegevens Noord Holland Noord

Hand Crew Firefighting

Combivoertuig

CCF

B.R.A.T.

Prijs Personele kosten per uur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

1,6 1,5 1,4 1,4 2,3 1,3 1,1 1,1

4,5 1,3 1,8 1,4 4,9 3,0 1,6 1,1

2,6 2,9 3,9 3,5 2,3 3,3 3,4 2,9

3,8 4,4 4,9 4,9 1,6 4,5 4,5 5,0

4,4 4,0 3,0 2,6 3,4 4,5 4,5 4,0

III.IV Multicriteria analyse In de paragraaf multicriteria analyse wordt ingegaan op de analyse door middel het koppelen van weegfactoren aan de scores. Hiervoor is gebruik gemaakt van een drietal categorieën. Allereerst is er gekeken naar de weging met veiligheid als belangrijkste factor, als tweede de financiële kant als belangrijkste factor en als laatste naar een gelijke weging. III.IV.I Analyse op basis van veiligheidskundige weegfactoren Voor de analyse met als belangrijkste factor veiligheid is gebruik gemaakt van de volgende verdeling van de weegfactoren: Criteria: Prijs Personele kosten per uur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid Tabel III.IV.IA

Weging: 5% 5% 15% 10% 10% 10% 5% 40%


Pagina 70

NATUURBRAND! EN NU? Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.IA is er het volgende resultaat uit gekomen: Methode Noord Holland Noord Methode Noord Holland Noord Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Beoordeling: Waarde: Score: Afgerond: 1,6 0,05 0,08 0,08 1,5 0,05 0,075 0,1 1,4 0,15 0,21 0,2 1,4 0,1 0,14 0,1 2,3 0,1 0,23 0,2 1,3 0,1 0,13 0,1 1,1 0,05 0,055 0,1 1,1 0,4 0,44 0,4 Totaal: 1,36 1,4

Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.IIA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode Hand Crew Firefighting Hand Crew Firefighting Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Beoordeling: Waarde: Score Afgerond: 4,5 0,05 0,225 0,225 1,3 0,05 0,065 0,1 1,8 0,15 0,27 0,3 1,4 0,1 0,14 0,1 4,9 0,1 0,49 0,5 3 0,1 0,3 0,3 1,6 0,05 0,08 0,1 1,1 0,4 0,44 0,4 Totaal: 2,01 2,0


Pagina 71

NATUURBRAND! EN NU? Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.IIIA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode Combivoertuigen Combivoertuig Beoordeling: Waarde: Score Afgerond: 2,6 0,05 0,13 0,13 2,9 0,05 0,145 0,1 3,9 0,15 0,585 0,6 3,5 0,1 0,35 0,4 2,3 0,1 0,23 0,2 3,3 0,1 0,33 0,3 3,4 0,05 0,17 0,2 2,9 0,4 1,16 1,2 Totaal: 3,1 3,1

Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.IVA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode CCF CCF Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Beoordeling: Waarde: Score Afgerond: 3,8 0,05 0,19 0,19 4,4 0,05 0,22 0,2 4,9 0,15 0,735 0,7 4,9 0,1 0,49 0,5 1,6 0,1 0,16 0,2 4,5 0,1 0,45 0,5 4,5 0,05 0,225 0,2 5 0,4 2 2,0 Totaal: 4,47 4,5


Pagina 72

NATUURBRAND! EN NU? Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.VA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode B.R.A.T. B.R.A.T. Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Beoordeling: Waarde: Score Afgerond: 4,4 0,05 0,22 0,22 4 0,05 0,2 0,2 3 0,15 0,45 0,5 2,6 0,1 0,26 0,3 3,4 0,1 0,34 0,3 4,5 0,1 0,45 0,5 4,5 0,05 0,225 0,2 4 0,4 1,6 1,6 Totaal: 3,745 3,7


Pagina 73

NATUURBRAND! EN NU? III.IV.II Analyse op basis van financiële weegfactoren De analyse op basis van financiële weegfactoren is uitgevoerd met behulp van een wegingsfactor waarbij vooral de financiële scores zwaar meetellen. De voor deze analyse gebruikte weegfactor is als volgt: Criteria: Prijs Personele kosten per uur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid Tabel III.IV.IIA

Weging: 30% 30% 10% 5% 5% 5% 10% 5%

Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IIA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.IA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode Noord Holland Noord Methode Noord Holland Noord Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Beoordeling: Waarde: Score: Afgerond: 1,6 0,3 0,48 0,48 1,5 0,3 0,45 0,5 1,4 0,05 0,07 0,1 1,4 0,05 0,07 0,1 2,3 0,05 0,115 0,1 1,3 0,05 0,065 0,1 1,1 0,05 0,055 0,1 1,1 0,15 0,165 0,2 Totaal: 1,47 1,5


Pagina 74

NATUURBRAND! EN NU? Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IIA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.IIA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode Hand Crew Firefighting Hand Crew Firefighting Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid


Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IIA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.IIIA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode Combivoertuigen Combivoertuig Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Beoordeling: Waarde: Score Afgerond: 2,6 0,3 0,78 0,78 2,9 0,3 0,87 0,9 3,9 0,05 0,195 0,2 3,5 0,05 0,175 0,2 2,3 0,05 0,115 0,1 3,3 0,05 0,165 0,2 3,4 0,05 0,17 0,2 2,9 0,15 0,435 0,4 Totaal: 2,905 2,9


Pagina 75

NATUURBRAND! EN NU? Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IIA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.IVA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode CCF CCF Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Beoordeling: Waarde: Score Afgerond: 3,8 0,3 1,14 1,14 4,4 0,3 1,32 1,3 4,9 0,05 0,245 0,2 4,9 0,05 0,245 0,2 1,6 0,05 0,08 0,1 4,5 0,05 0,225 0,2 4,5 0,05 0,225 0,2 5 0,15 0,75 0,8 Totaal: 4,23 4,2

Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IIA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.VA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode B.R.A.T. B.R.A.T. Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid



Pagina 76

NATUURBRAND! EN NU? III.IV.III Analyse op basis van gelijke score De laatste analyse uit de multicriteria analyse is gebaseerd op een gelijke score voor elke criteria. Hierdoor zijn elk van de acht scores gewaardeerd met een score van 12,5% of 0,125 Criteria: Prijs Personele kosten per uur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid Tabel III.IV.IIIA

Weging: 12,5% 12,5% 12,5% 12,5% 12,5% 12,5% 12,5% 12,5%

Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IIIA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.IA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode Noord Holland Noord Methode Noord Holland Noord Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid



Pagina 77

NATUURBRAND! EN NU? Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IIIA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.IIA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode Hand Crew Firefighting Hand Crew Firefighting Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid


Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IIIA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.IIIA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode Combivoertuigen Combivoertuig Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid



Pagina 78

NATUURBRAND! EN NU? Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IIIA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.IVA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode CCF CCF Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid

Beoordeling: Waarde: Score Afgerond: 3,8 0,125 0,475 0,475 4,4 0,125 0,55 0,6 4,9 0,125 0,6125 0,6 4,9 0,125 0,6125 0,6 1,6 0,125 0,2 0,2 4,5 0,125 0,5625 0,6 4,5 0,125 0,5625 0,6 5 0,125 0,625 0,6 Totaal: 4,2 4,2

Door de weegfactoren uit tabel III.IV.IIIA te combineren met de gegeven scores uit tabel III.II.VA is er het volgende resultaat uit gekomen Methode B.R.A.T. B.R.A.T. Prijs Personele kosten per inzetuur Effectiviteit Slagkracht Afhankelijkheid Waterwinning Terreinvaardigheid Benodigde personele sterkte Veiligheid



Pagina 79

NATUURBRAND! EN NU?

Bijlage IV Monodisciplinaire workshop natuurbrandbestrijding IV.I Algemene informatie Op 25 maart 2010 heeft er op de brandweerkazerne van Schoorl een monodisciplinaire workshop plaatsgevonden met een aantal sleutelfunctionarissen in het kader van natuurbrandbestrijding. De sleutelfunctionarissen waren allen afkomstig bij de regionale brandweer Noord Holland Noord en bestonden uit vier Officieren van Dienst (OVD) en twee Hoofd Officieren van Dienst (HOVD). Tijdens deze bijeenkomst waren een drietal personen als adviseur aanwezig.   

Dhr. Hulst als Operationeel leider en tevens plaatsvervangend regionaal brandweercommandant. Dhr. Pepping als medewerker brandweer Castricum en natuurbrandspecialist Noord Holland Noord Dhr. Schuijn als voorzitter van de Interprovinciale Werkgroep Natuurbrandbeheersing

IV.II Opzet van de bijeenkomst In de ochtend is er met de zes deelnemers en de drie adviseurs een casus doorlopen waarin een scenario natuurbrandbestrijding is. In 4.4 is het scenario en de bevindingen uitgewerkt In de middag is er vervolgens gekeken naar het invullen van een monodisciplinair natuurbrandbestrijdingsplan waarin de bestrijdingsmethode van natuurbranden die momenteel gebruikt wordt binnen de veiligheidsregio NHN op te nemen. Hierbij zijn de OVD’s gebruikt voor de daadwerkelijke bestrijdingsmethodes en zijn de HOVD’s gebruikt om invulling te geven aan de algehele sturing van een dergelijke inzet. In 4.5 is de uitkomst van de middag uitgewerkt. IV.III Doel van de bijeenkomst Het algehele doel van de bijeenkomst was het verzamelen van informatie voor het beantwoorden van de eerste onderzoeksvraag waarin de huidige bestrijdingsmethode van de veiligheidsregio NHN besproken wordt. IV.IV Algemene gegevens Datum: Locatie: Bijeenkomst: Voorzitter: Advies:

Deelnemers:

25 maart 2010 Brandweerkazerne Schoorl Monodisciplinaire workshop natuurbrandbestrijding Remko Schuijn R. Hulst A. Pepping H. Schuijn OVD: HOVD: E. Van Leeuwen (1) H. Meijer (1) B. Dam (2) H. Kuijt (2) W. Bronder (3) J. Idema (4)


Pagina 80

NATUURBRAND! EN NU? IV.V Scenario In het volgende schema is het scenario weergegeven welke gebruikt is in de ochtendsessie. Hierbij is gebruikt gemaakt van de gegevens over ontwikkeling en uitbreiding van natuurbranden welke beschreven staan in het Bronnenboek Natuurbrandbestrijding van de IPWN en de evaluatierapporten over duinbranden van 28 augustus 2009, 16 september 2009, 16 oktober 2009 en 21 oktober 2010. Er is bewust gekozen voor een snelle ontwikkeling van de brand en een tijdsverloop van slechts twee uur om de tijd/tempo factor hoog te houden. Een daadwerkelijke natuurbrand zal slechts in een enkel geval zich in deze hoedanigheid ontwikkelen. Dit hangt af van de vegetatie, terreingesteldheid, geologische omstandigheden, weersomstandigheden en bestrijding. Aansluitend van het schema zijn de overwegingen van de OVD’s en HOVD’s weergegeven.


Pagina 81

NATUURBRAND! EN NU?

Scenario natuurbrand Bergen aan Zee Auteur:

Remko Schuijn

Datum van opstellen:

15-03-2010

Versie:

1.0

Toelichting:

Het scenario ‘natuurbrand Bergen aan Zee’ is een scenario wat ontwikkeld is voor het monodisciplinaire bestrijdingsplan natuurbrand voor de veiligheidsregio Noord Holland Noord. Het scenario is gebaseerd op het rampenplan ‘Natuurbrand kustgemeenten Noord Holland Noord’ en evaluatierapporten van eerdere branden.

Het scenario Datum:

15-08-2010

Tijd:

15:00

Temperatuur:

30 C

Meteogegevens

Zaterdagmiddag 15:00 uur, een straffe oostenwind van 12 meter per seconde. Inmiddels de 7e dag van een zware hittegolf. Al maanden geen neerslag van enige betekenis geweest.

Tijd = 0

Melding

Er zou wat branden aan de zeeweg in Bergen aan Zee, melder gaat naar het strand

Tijd = 1,0

Alarmering

Prio 1 ZEEWEG BERGEN AAN ZEE Duinbrand NHN527 BGN624 BGN681 BGN749

Tijd = 4,0

Uitruk

Er zou iets in brand staan in het Duingebied ter hoogte van de zeeweg. Nadere gegevens ontbreken nog.

Tijd = 4,5

Extra

Er komen meerdere 112 meldingen binnen van een brandje van ongeveer 5m2. exacte locatie nog steeds niet helder

Tijd = 10,0

NB (1)

Zeeweg staat volledig vast met verkeer. Rookontwikkeling in de verte zichtbaar. Gelet op drukte opschaling Middelbrand

Tijd = 10,5

Alarmering (2)

Prio 1 (NB: middel_brand) ZEEWEG BERGEN AAN ZEE Duinbrand NHN947 NHN882 BGN CDT, BGN BGM


Pagina 82

NATUURBRAND! EN NU? Tijd = 11,0

NB (2)

Aankomst eerste TS. Onoverzichtelijke situatie. Enkele tientallen meters duin in brand. Exacte locatie onduidelijk. Politie noodzakelijk ivm afzetten Zeeweg

Tijd = 11,5

NB (2)

Brand ontwikkelt zich in hoog tempo. Opschaling Grote brand.

Tijd = 11,5

Alarmering (3)

Prio 1 (NB: grote_brand) Zeeweg BERGEN AAN ZEE Duinbrand HLO648 Piket 1 OMK, PCOMK, Calamiteiten Coördinator

Tijd = 11,5

NB (4)

Grote groepen mensen blijven kijken naar de brand. Doorgang hulpverleningsdiensten onmogelijk. Snel bluswater noodzakelijk, brand dreigt bosgebied in te gaan. Politie noodzakelijk om toeschouwers op afstand te houden

Tijd = 11,5

NB (5)

Met spoed ambulance ter plaatse. 1 persoon (omstander) met brandwonden tgv bestrijden brand

Tijd = 15,0

NB (6)

Brand heeft zich verspreid over een oppervlak van ongeveer 300 bij 300 meter. Sterke rookontwikkeling richting dorp Bergen aan Zee. Aanvraag meetploegen voor Bergen aan Zee. Nader bericht Zeer grote brand

Tijd = 15,5

Alarmering (4)

Prio 1 (GRIP 1) (NB: zeer_grote_brand) Zeeweg BERGEN AAN ZEE Duinbrand HLO671 HLO644 NHN956 NHN883 NHN RCVD, Piket 2 OMK, NHN HOVD West, NHN OL, NHN

Tijd = 15,5

NB (7)

Meerdere mensen met ademhalingsproblemen tgv blussing. Met spoed ambulance nodig ivm reanimatie omstander. Hartaanval tgv hittestuwing na blussing

Tijd = 30,0

NB (8)

Brand breidt zich zeer snel uit. Inmiddels 500 bij 500 meter duin en bos in brand. Kroonvuur begint zich te ontwikkelen. Waterwinning zeer slecht. Bijstand WTS 2500 + 1 peloton brand. Toeschouwers betreden Zeeweg via diverse zijwegen. Grote hinder bij blussing en oprijden Zeeweg.

Tijd = 31,0

NB (9)

Zeeweg vanuit Bergen afgesloten. Onmogelijk om toeschouwers tegen te houden in het natuurgebied.

Tijd = 31,0

Alarmering (5)

Prio 1 (NB:: compagnie_brand) Zeeweg BERGEN AAN ZEE Duinbrand AMR743 HRK541 LDK842 HHW844 HHW845 NHN773 NHN667 NHN682 NDP732 NHN HOVD Oost,

Tijd = 31,5

Extra (2)

Astmapatiënt met ademhalingsproblemen in Bergen aan Zee. Tevens diverse verontruste telefoontjes over de sterke rookontwikkeling

Tijd = 35,0

NB (10)

Omvang brand inmiddels 600 bij 600 meter. Grote stukken met kroonvuur. Door harde wind brand onmogelijk te stoppen. Aanvraag van blushelikopters. Zicht in Bergen aan Zee is nagenoeg 0 mensen adviseren om ramen en deuren te sluiten.

Tijd = 45,0

NB (11)

Omvang brand inmiddels 900 bij 900 meter. Voornamelijk kroonvuur. Conferentiecentrum bij Bergen aan Zee wordt bedreigd. Bijstand 2e compagnie


Pagina 83

NATUURBRAND! EN NU? tevens GRIP 3 Tijd = 45,5

Alarmering (6)

Prio 1 (GRIP 3) (Alarmering CIE / PEL: cie bravo brand) Zeeweg BERGEN AAN ZEE Duinbrand inmelden BNH-INCI-37 APW741 DHD640 NHN668 NHN683 NHN562 NHN961 DRL644 ENK646 STB748 NHN679 WRG845 HRN741 MBK648 NHN HOVD Oost,

Tijd = 46,0

Extra (3)

Groot aantal verontruste telefoontjes vanaf het strand. Zware rookwolken slaan op het strand neer. Mensen proberen het strand te verlaten en met de auto de Zeeweg op te draaien. Diverse meldingen van aanrijdingen in Bergen aan Zee

Tijd = 46,5

Alarmering (7)

Prio 1 (GG: anh-inci-9) ZEEWEG BERGEN AAN ZEE Verkeersongeval NHN529 ENK645

Tijd = 60,0

NB (12)

Conferentiecentrum kan niet meer behouden worden. Gebouw wordt geëvacueerd. Vermindert zelfredzamen aanwezig. Diverse mensen met ademhalingsproblemen en paniekaanvallen. Oostkant van Bergen aan Zee dient ontruimt te worden. Onbekend of bebouwing behouden kan blijven. Zeeweg niet bruikbaar ivm rookontwikkeling en brandoverslag. Aanrijding in Bergen aan Zee met diverse voertuigen. Meerdere beknellingen. Opschaling Groot ongeval.

Tijd = 60,5

Alarmering (8)

Prio 1 (GG: anh-inci-9,anh-ghor-1) (NB: groot_ongeval) ZEEWEG BERGEN AAN ZEE Verkeersongeval HHW844 HHW845 NHN956 NHN883 Piket 1 OMK, PCOMK, NHN OL,

Tijd = 75,0

NB (13)

Omvang van de brand bedraagt inmiddels 1500 bij 1500 meter. Noord en Zuidflank van de brand worden bestreden door interregionale bijstand. Melding van vermisten in het natuurgebied. Brand heeft conferentiecentrum bereikt. Dak brand inmiddels.

Tijd = 90,0

NB (14)

Geheel Bergen aan Zee dient ontruimt te worden. Diverse secundaire brandhaarden in tuinen en bosschages. Bij aanrijding totaal 4 zwaar gewonden gevallen, 1 persoon overleden. Brandweereenheid heeft 3 vermistten gevonden in het natuurgebied. Zijn overleden.

Tijd = 105,0

NB (15)

Totaal aantal vermistten in het natuurgebied nog steeds onduidelijk. Meldkamer wordt overspoeld met telefoontjes van verontrustte familieleden

Tijd = 110,0

NB (16)

Brand heeft buitenste bebouwing Bergen aan Zee bereikt. Diverse tuinhuisjes staan inmiddels in brand. Bewoners kunnen komende tijd niet terug.


Pagina 84

NATUURBRAND! EN NU? Tijd = 120

NB (17)

Diverse objecten in Bergen aan Zee konden niet behouden worden. Brand neemt in intensiteit af. Bewoners en toeristen kunnen komende dagen niet terug ivm nabluswerkzaamheden.

Tijdens het scenario is er op een aantal momenten gevraagd naar de overwegingen van de deelnemers. Deze zijn bepaald op een aantal cruciale momenten waarin in een echte situatie deze beslismomenten ook plaatsvinden. Deze momenten zijn:   







Bij de alarmering (T=0) Bij de aankomst OVD (T=15) o Wettelijk is vastgelegd dat de OVD 15 minuten na aankomst ter plaatse dient te zijn Bij de eerste opschaling (T=30) o Uit de evaluatierapporten is gebleken dat er rond 30 minuten na alarmering wordt opgeschaald naar een zeer groot incident Bij de aankomst van de HOVD (T=60) o Uit de evaluatierapporten is gebleken dat er rond 30 minuten na de opschaling naar zeer groot incident een HOVD ter plaatse is o In dit scenario is de OVD rond dit tijdstip belast met het beschermen van het conferentiecentrum met een peloton. De HOVD heeft de algehele leiding over de brandbestrijding Bij het eerste COPI overleg (T=90) o Uit de evaluatierapporten is gebleken dat er rond 30 minuten na aankomst van de HOVD het eerste COPI overleg plaats vindt. o In dit scenario is de OVD rond dit tijdstip belast met het bestrijden van secundaire branden binnen Bergen aan Zee. De HOVD heeft de algehele leiding over de brandbestrijding Bij het tweede COPI overleg (T=120) o Uit de evaluatierapporten is gebleken dat er rond 30 minuten na het eerste COPI overleg een tweede COPI overleg plaats vindt. o Op dit moment heeft de brand het strand bereikt en kan zich niet verder uitbreiden. De OVD en HOVD melden hun laatste algehele bevindingen over het incident.


Pagina 85

NATUURBRAND! EN NU? IV.V.II; Uitwerking van het scenario Tijdens het scenario hebben de OVD’s elkaar aangevuld in hun reacties en is gevraagd om alleen nieuwe punten te noemen. T=0 OVD: 1 2 3 4

Overwegingen

T=15 OVD: 1 2 3 4

Overwegingen

T=30 OVD: 1 2

Overwegingen

3 4

T=30 HOVD: 1

2

Hoog zomer, veel drukte op het strand en in de duinen Hoge temperatuur, harde wind Slechte bereikbaarheid (slechts 1 toegangsweg tot het gebied) Beperkte waterwinning in het gebied

Zeer snelle branduitbreiding Heidegebied, ervaring leert dat blussing alleen met water kan gebeuren Naaldbos in de omgeving aanwezig, brand moet daar voorkomen worden Grote rookontwikkeling

Branduitbreiding zeer snel, snelle opschaling noodzakelijk Kroonvuur kan slechts zeer beperkt bestreden worden en enkel met water, waarvan er onvoldoende voor handen is op de voertuigen en in het gebied Grote problemen dreigen in aangrenzende dorp. Onvoldoende eenheden beschikbaar om daar voldoende bescherming te kunnen bieden Een toegangsweg waarover zowel hulpdiensten als burgers zich verplaatsen. Hierdoor ontstaan opstoppingen van vluchtende en kijkende mensen en aankomende hulpverleningsdiensten.

Overwegingen Grote snel uitbreidende brand richting een dorp met veel mensen, zowel in het dorp als op het strand. Zeer slechte bereikbaarheid en onvoldoende materiaal en materieel binnen de regio beschikbaar om deze brand te bestrijden Bijstand van defensie met helikopters noodzakelijk om brand tot stoppen te dwingen. Opkomst tijd van 2 uur, dus zullen het voorlopig alleen moeten doen


Pagina 86

NATUURBRAND! EN NU? T=60 OVD: 1 2 3 4

Overwegingen

T=60 HOVD: 1

Overwegingen

2

T=90 OVD: 1

2 3

T=90 HOVD: 1

Bij bescherming van conferentiecentrum is veel en gegarandeerd water nodig Geëvacueerde personen moeten dezelfde wegen gebruiken als de hulpdiensten Kroonvuur is zeer lastig te bestrijden met het huidige materiaal en materieel De brand is op deze wijze wel vertraagd zodat de evacuatie voldoende tijd heeft gekregen. Er zit wel een groot gevaar aan vast, want je zet voertuigen op een locatie waar ze slechts via één weg, door het natuurgebied, weg kunnen komen

De brand bedreigt nu ook steeds meer Bergen aan Zee. Inwoners en toeristen worden bang en proberen het gebied te ontvluchten. Hierdoor ontstaat een grote verkeerschaos en aanrijdingen. Brandweer heeft eigenlijk te weinig materiaal en materieel beschikbaar om deze aanrijdingen, waarbij ook beknellingen kunnen ontstaan, te bestrijden. Ontruiming van een dergelijk dorp met tienduizenden gasten en het bestrijden van een dergelijke brand is zeer lastig. Het potentieel voor de brandbestrijding is binnen de regio nooit op tijd aanwezig. Van buiten de regio is het materiaal en materieel ook te lang aan het aanrijden.

Overwegingen Voor de bestrijding van secundaire branden in het dorp zelf beschikken we eigenlijk over een te kleine hoeveelheid water per voertuig. Het grote aantal branden vraagt om een snelle inzet met veel water. De bestrijding van deze branden kan wel vanaf verharde wegen worden gedaan. Hiervoor zijn onze voertuigen dan wel geschikt. Door het formaat van de voertuigen is het lastig om te manoeuvreren over wat smallere paden in de dichte rook. Zeker als meerdere eenheden op verschillende plekken ingezet zijn is het lastig om het overzicht te bewaren

Overwegingen De bestrijding vindt nu op zoveel plaatsen plaats, in het dorp, rondom het dorp, brand in een gebouw en een fors ongeval dat het lastig is om te bepalen welk incident de hoogste prioriteit krijgt. Onder deze temperaturen is het ook noodzakelijk om ingezet personeel snel af te lossen.


Pagina 87

NATUURBRAND! EN NU? T=120 OVD: 1

Overwegingen Het is met ons huidige materiaal en materieel zeer lastig om brand in dergelijke gebieden te bestrijden. Mede doordat er onvoldoende bluswater voor handen is loopt de bestrijding veel vertraging op. Het is als OVD zeer lastig om in de begin situatie een overzicht te krijgen van de brand en haar uitbreiding. Bij een daadwerkelijke brand doen de eenheden hun uiterste best om een brand te bestrijden, maar er blijven gevaarrisico’s aanvast zitten. Voor je het weet ben je ingesloten en kun je als eenheid geen inzet meer doen.

2 3 4

T=120 HOVD: 2

Overwegingen Zoals eerder al aangegeven is het op den duur lastig om prioriteiten te stellen. Je geeft niet zomaar een geheel dorp op, maar je moet ook om de veiligheid van je eigen personeel blijven denken.

De algehele conclusie van het scenario was dat het een worse-case scenario was, maar waarin wel veel, zo niet alle aspecten die een rol spelen bij natuurbrandbestrijding aan bod zijn gekomen. Vaak wordt je geconfronteerd met slechts één of een beperkt aantal van deze punten en in een kleinere omvang. Maar gelet op de eerste grote brand op 28 augustus 2009 is een brand die de bebouwing bereikt zeer realistisch. En doordat veel mensen komen kijken naar de brand is ook het ingesloten raken van omstanders een van de dingen die tot de mogelijkheden behoren.

IV.VI; Bestrijdingsplan Tijdens het middagdeel is er gekeken naar de wijze waarop de brandweer in NHN natuurbranden bestrijd. Hiervoor is er gebruik gemaakt van een aantal vooraf met de opdrachtgever bepaalde onderwerpen waaraan invulling gegeven moest worden. Dit bestrijdingsplan wordt tevens door de opdrachtgever gebruikt als bestrijdingsplan waarmee vanaf mei 2010 natuurbranden bestreden gaan worden in NHN. Het bestrijdingsplan, en dus ook het middagdeel, behelst de volgende onderwerpen:   

Bestrijdingstechnieken Bestrijdingstactieken Gevaren aan deze methode (de methode is de techniek gecombineerd met de tactiek)

Ook voor de invulling van het bestrijdingsplan zijn de deelnemers van het ochtenddeel gebruikt. Alleen Dhr. Van Leeuwen kon hierbij niet aanwezig zijn, evenals Dhr. Hulst.


Pagina 88

NATUURBRAND! EN NU? IV.VI.I Bestrijdingstechnieken Aan de deelnemers is gevraagd welke bestrijdingstechniek zij zouden toepassen bij de bestrijding van Duinbranden. Alle deelnemers waren het erover eens dat ze door de beperkingen van het huidige materiaal en materieel uitkomen op twee technieken. Namelijk het bestrijden van de brand met de hand, waarbij vuurzwepen, schoppen, harken en motorkettingzagen gebruikt worden. De tweede techniek is het bestrijden van de brand met water. Als eerste is het gebruik van de Hoge Druk genoemd waarna ook het gebruik van Lage Druk genoemd werd. Kanttekening bij de laatste techniek is wel dat deze zeer veel water verbruikt. Maar bij beide technieken met het gebruik van water is een constante levering van voldoende water een vereiste. Door de eerste HOVD werd opgemerkt dat bij de bestrijding van natuurbranden sneller dan in de huidige situatie moet worden opgeschaald, en dat er bij een grotere brand sneller gedacht moet worden aan de bijstand vanuit andere regio’s welke beschikken over voertuigen die wel het gebied kunnen betreden en een grotere watertank hebben, dus in het gebied langer de brand kunnen bestrijden. IV.VI.II Bestrijdingstactieken Ook bij de tactieken waren de deelnemers het met elkaar eens. Er zijn slechts twee tactieken, namelijk het daadwerkelijk bestrijden van de brand (een offensieve inzet) en het beperken van de uitbreiding van de brand (een defensieve inzet). Iedereen was het erover eens dat in het begin van de brand altijd offensief opgetreden dient te worden. Een beperkte brand moet bestreden worden, maar mocht deze brand zich uitbreiden tot een gebied wat te groot is om met het materiaal en materieel wat ter plaatse is te bestrijden, moet overgegaan worden op de defensieve tactiek waarbij de uitbreiding vertraagd moet worden. Vanuit de adviseurs kwam hierbij naar voren dat er dan gekozen moet worden om de branduitbreiding naar het grootste risico-object te stoppen. Dit kan alles zijn, van een naaldbos tot bijvoorbeeld een verzorgingstehuis. Dit is afhankelijk van de risico’s in het gebied zelf. Er werd opgemerkt door de 2e OVD dat het huidige materiaal en materieel slechts zeer beperkt beschikbaar is voor een offensieve inzet. Slechts twee voertuigen kunnen een natuurgebied betreden en alleen een duinbrand met gras valt te bestrijden zonder water. Daardoor zal er al snel gewerkt moeten worden met stoplijnen in een defensieve inzet. De andere deelnemers waren het hier mee eens maar konden geen van allen aangeven wanneer er overgegaan diende te worden van een offensieve naar een defensieve inzet. IV.VI.III Gevaren aan de methodes De deelnemers gaven, op de vraag welke gevaren aan deze methodes kleven, aan dat eigenlijk elke tactiek en techniek dezelfde gevaren kent. Namelijk het ingesloten raken van zowel voertuigen als personeel, maar ook het oplopen van verwondingen door het personeel bij het betreden van het terrein. Als laatste werd door Dhr. Schuijn genoemd dat ook het gevaar van het inademen van Koolmonoxide bij de brand niet onderschat dient te worden. IV.VI.III.I Insluiten Om de gevaren bij insluiten beter weer te geven is er gevraagd om deze onderdelen verder toe te lichten. De 1e OVD gaf aan dat er bij één van de branden personeel bijna ingesloten is geraakt en dat men materiaal heeft moeten achterlaten om te kunnen ontkomen. Dhr. Schuijn gaf aan dat dit niet


Pagina 89

NATUURBRAND! EN NU? een op zichzelf staand incident is. Ook bij branden in Heemskerk en bijvoorbeeld op de Veluwe hebben dit soort situaties zich voorgedaan. Tevens gaf Dhr. Schuijn aan dat het gevaar voor insluiting van afzonderlijk ingezet personeel, ver van een voertuig af, groter is dan dat van personeel wat in groepen dichtbij voertuigen wordt ingezet. De reden hiervoor is dat een persoon alleen niet een gehele brand kan overzien en dus het gevaar wordt om verrast te worden door de brand. Als er meerdere personen zijn is de kans op het zien van een gevaarlijke situatie groter, daarnaast bied een inzet in de nabijheid van een voertuig meer bescherming dan ver van een voertuig af. Vaak is er op het voertuig water aanwezig wat kan helpen bij de bescherming tegen vuur. Daarnaast bied het voertuig zelf meer bescherming tegen een brand dan de bluskleding van brandweermensen zelf doet. Maar ook dichtbij een voertuig is het gevaar op ingesloten raken aanwezig. Ook al kun je met een voertuig sneller een gebied verlaten dan te voet, voertuigen kun je vast rijden waardoor je niet meer weg kunt komen en ingesloten kunt raken. IV.VI.III.II Botbreuken, kneuzingen De deelnemers gaven gezamenlijk aan dat er bij de inzet van personeel in onoverzichtelijk terrein de kans bestaat dat ze vallen of zich verstappen waarbij botbreuken of kneuzingen kunnen ontstaan. Ontwrichten van enkels en knieën is een groot gevaar. Ze konden niet aangeven of het reeds gebeurd was bij één van de inzetten. IV.VI.III.III Ademhalingsproblemen Zoals Dhr. Schuijn al had aangegeven, en waar met name de OVD’s ook ervaring mee hadden was het (te)veel inademen van CO. Met name in de nablusfase waarbij door de warmte niet de volledige bluskleding en dus bescherming gedragen wordt bestaat er een grote kans op CO- vergiftiging doordat er dan een onvolledige verbranding plaats vind van de vegetatie. De OVD’s gaven aan dat er bij de bestrijding inderdaad mensen hebben geklaagd over hoofdpijn na de inzet. Ook zijn COmelders ingekomen tijdens metingen bij de brand. IV.VI.III.IV Beschadiging van ogen Een van de OVD’s had via een bevelvoerder van Schoorl begrepen dat er ook mensen last hebben gehad van takken in hun gezicht en ogen. Bij het lopen of rijden door een bosgebied is de kans aanwezig dat terug zwiepende takken een gezicht raken en daarbij ook de ogen. De voorzitter gaf hierbij aan dat in het buitenland de brandweermensen vaak een veiligheidsbril dragen. Enerzijds ter bescherming tegen rook, wat geïrriteerde ogen op kan leveren, maar ook tegen los materiaal wat bij de bestrijding in de ogen terecht kan komen. IV.VII Afsluiting Met het behandelen van de benodigde onderdelen was een einde gekomen aan de bijeenkomst. De deelnemers zijn bedankt voor hun medewerking en werden gevraagd naar eventuele op of aanmerkingen. De algemene opmerking was dat het een leerzame bijeenkomst was en dat het men opviel dat iedereen toch redelijk op dezelfde lijn zat wat betreft de bestrijding.


Pagina 90

NATUURBRAND! EN NU?

Bijlage V Duinbrand 14 april 2010 Op 14 april 2010 om 16:54 komt er bij de meldkamer van de Veiligheidsregio Noord Holland Noord in Alkmaar een melding binnen van rookontwikkeling in het duingebied. De melder staat ter hoogte van de Helmweg bij Bergen. De rook neemt hij waar uit het noordelijker gelegen natuurgebied maar kan de exacte locatie niet aangeven. Tegelijkertijd komt er vanuit Alkmaar een melding binnen van rookontwikkeling in de Duinen. Deze melding wordt gedaan uit een appartementencomplex op 3 hoog. Omdat de locatie onduidelijk is alarmeert de meldkamer volgens de procedure twee tankautospuiten een verkenningsvoertuig en een Officier van Dienst, welke zich moeten begeven naar de Helmweg in Bergen voor een duinbrand. Op hetzelfde moment komen bij diverse brandweermensen in het gebied telefoontjes binnen dat er brand is in de duinen. Ook de meldkamer wordt vanaf dat moment overspoeld met meldingen. Maar niemand kan de exacte locatie aangeven. Op dat moment zijn de eenheden in de buurt van de Helmweg aan het zoeken naar de brand, maar kunnen deze niet vinden. De rookontwikkeling neemt fors toe en vanuit Alkmaar is een grote rookwolk waar te nemen boven het duingebied. Deze rookwolk kan door de eenheden niet worden waargenomen omdat ze onder de bomen rijden. Als na 20 minuten het eerste voertuig ter plaatse is wordt deze geconfronteerd met een grote en snel uitbreidende heidebrand en wordt er opgeschaald naar grote brand. Niet kort daarop wordt opgeschaald naar zeer grote brand om vervolgens door te schalen naar een compagniesbrand. Hierdoor zijn er inmiddels 8 tankautospuiten samen met een groot aantal ondersteunende eenheden gealarmeerd die zich allen bezig gaan houden met de brandbestrijding, coördinatie of de logistieke taken eromheen. Rond 20:00 uur ’s avonds lijkt de brand zich zeer snel uit te breiden en is het onduidelijk of deze gestopt kan worden. Inmiddels is de offensieve tactiek gestopt en wordt er defensief ingezet. Doordat het onduidelijk is of de brand gestopt kan worden, wordt besloten om het dorpje Bergen aan Zee met 450 inwoners te evacueren.


Pagina 91

NATUURBRAND! EN NU? Rond 21.45, op het hoogtepunt van de brand, zijn in totaal 60 brandweermensen daadwerkelijk met de brandbestrijding bezig (8 tankautospuiten met 6 mensen en 12 ondersteunende brandweermensen) en een groot aantal met logistieke en coördinerende taken. Om 22:00 uur blijkt dat de brand is tegengehouden op de stoplijn en is het gevaar voor Bergen aan Zee geweken, na een aantal goede controles kunnen de bewoners uiteindelijk aan het begin van de nacht terugkeren naar hun woning. De volgende dag laait het vuur echter weer op en wordt besloten om specialistisch eenheden uit Utrecht en van de Veluwe om bijstand te vragen, evenals helikopters van Defensie. Op zondagavond, 4 dagen na het uitbreken van de brand, verlaat het laatste voertuig het gebied. In totaal is ongeveer 100 hectare natuur verwoest en wordt de totale inzet van brandweer geschat rond de 1500 mensen.


Pagina 92

NATUURBRAND! EN NU?

Bijlage VI Interviews Titel

Interview format Alexander Held (A)

Versie

V1.0

Auteur

Remko Schuijn

Doel

Het verkrijgen van informatie over natuurbrandbestrijdingsmethodes

Interviewer

Remko Schuijn

Geïnterviewde Alexander Held Voertaal

Engels

Omgeving

Digitaal interview

Vraag 1

Q:

What is your name?

A:

Alexander Held

Q:

What is your function in the Firefighting organisation?

A:

International Liaison Officer, Incident Management Team IMT Type 3, Incident Commander Type 3. Fire Analyst

Q:

How did you get involved in wildfire fighting?

A:

Via Fire Ecology Research

Q:

In witch country(’s) are you involved in wildfire fighting?

A:

Correction: fire management, not only suppression. South Africa (SADC region), Germany (also on missions in Spain, Kosovo, Croatia, Italy, …)

Q:

On witch aspect are you involved in wildfire fighting? (prevention, fighting the fire itself…)

A:

All Aspects of Integrated Fire Management check www.workingonfire.org for the aspects., my personal focus is on prevention through prescribed burning. Programme development for the use of fireline explosives.

Q:

How long are you working with wildfires

A:

Since 2001 to date.

Q:

What’s the average size of wildfire’s in your country/region?

Vraag 2

Vraag 3

Vraag 4

Vraag 5

Vraag 6

Vraag 7


Pagina 93

NATUURBRAND! EN NU?

Vraag 8

Vraag 9

Vraag 10

Vraag 10 (a)

Vraag 11

A:

Germany less than 1 ha, South Afroca anything from 1 to 2000 ha and bigger in extreme fire weather conditions.

Q:

What’s the number of fires on yearly base?

A:

Personally attended? 25 to 50. Or for the whole country? 800 that WoF is attending.

Q:

What’s the most common cause of wildfires?

A:

negligence

Q:

What’s the most common used wildfire fighting tactic in your country? (with firebeaters, brushtruck…)

A:

SA: hotshot handcrews with hand tools and using fire in back burn and burn out operations, very often with a spotter aircraft to coordinate the ground forces. Air support if land owner is ordering it or the fire is declared a disaster fire.

Q:


A:

In Germany there is no wildfire tactic, structural fire services attend wild fires with standard city equipment. Only slowly are training mosules developed and specific equipment ordered.

Q:

What are the basic requirements for this tactic? - Number of people per unit - technical specifications for the used vehicles - Firefighting based specifications (amount of water…) - Firetrucks, not suitable for wildfire fighting, are they used to fight wildfires?

A:

- 22 - 4x4 ex military trucks, mainly for troop support, not for firefighting. - very little water. if then in backpack pumps, normally it is direct attack with beaters and rake hoes or indirect attack with digging control line - No


Pagina 94

NATUURBRAND! EN NU? Vraag 12

Vraag 13

Q:

Is air support a common used Firefighting tactic in your region?

A:

Yes, mainly in initial attack. If possible, all fires do get a spotter plane (eye in the sky) to coordinate ground and air support

Q:

Whit witch reason is this?

A:

Aircraft are very effective in initial attack, when a fire is still small. Very cost effective use.

Q:

From witch size of fire is Air support used? (if there is a minimum size of fire)

A:

no, not depending on size of fire. Depending on Fire Danger Rating. Google for Zululand fire protection association, there you find a FDI Fire danger index guideline for use of aircraft.


Pagina 95

NATUURBRAND! EN NU? Titel

Interviewformat Alexander Held (B)

Versie

V1.0

Auteur

Remko Schuijn

Doel


Interviewer

Remko Schuijn

Geïnterviewde Alexander Held Voertaal

Nederlands (vertaling)

Omgeving

Digitaal interview

Vraag 1

Q:

Wat is uw naam?

A:

Alexander Held

Q:

Welke functie bekleedt u binnen de natuurbrandbestrijding?

A:

International Liaison Officer, Incident Management Team IMT Type 3, Incident Commander Type 3. Fire Analyst

Q:

Hoe bent u betrokken geraakt bij natuurbrandbestrijding

A:

Via brand ecologisch onderzoek

Q:

In welke landen bent u betrokken bij natuurbrandbestrijding

A:

Correctie: natuurbrand management, niet alleen bestrijding. Zuid Afrika (SADC region), Duitsland (maar ook op missies in Spanje, Kosovo, Kroatië, Italië …)

Q:

Op welk gebied bent u betrokken bij natuurbrandbestrijding

A:

Alle aspecten van ‘Integrated Fire Management’ kijk op www.workingonfire.org voor de onderdelen. Mijn persoonlijke focus ligt bij preventie middels preventief afbranden en het ontwikkelen van een programma voor het gebruik van ‘fireline explosives’

Q:

Hoelang werkt u al met natuurbranden

A:

Vanaf 2001 tot op heden

Q:

Wat is de gemiddelde omvang van een brand in uw land?

Vraag 2

Vraag 3

Vraag 4

Vraag 5

Vraag 6

Vraag 7


Pagina 96

NATUURBRAND! EN NU?

Vraag 8

Vraag 9

Vraag 10

Vraag 10 (a)

Vraag 11

A:

Duitsland: minder dan 1 hectare Zuid Afrika: alles van 1 tot 2000 hectare, en groter bij extreme weersomstandigheden

Q:

Wat is het aantal natuurbranden per jaar?

A:

Persoonlijk bij betrokken? 25 tot 50. Of voor het gehele land? 800 waar WoF bij betrokken is

Q:

Wat is de meest voorkomende oorzaak van natuurbrand?

A:

nalatigheid

Q:

Wat is de meest gebruikte natuurbrandbestrijdingsmethodes in uw land?

A:

Zuid Afrika: ‘Hotshot Handcrews’ met handgereedschap gecombineerd met preventief branden en tegenvuur. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van een verkenningsvliegtuig om de inzet op de grond te coördineren. En blussing uit de lucht als de landeigenaar hierom vraagt of als de brand een rampenstatus krijgt

Q:


A:

In Duitsland is er geen tactiek. Brandweerkorpsen uit het stedelijk gebied bestrijden de branden met het normale brandweermateriaal. Pas sinds kort wordt er langzaam geïnvesteerd in materiaal, materieel en opleidingen.

Q:

Wat is de basisuitrusting voor deze methode? - Aantal personen per eenheid - Technische specificaties van de gebruikte voertuigen - Brandbestrijdings specificaties van de voertuigen (hoeveelheid water…) - Voertuigen, niet geschikt voor natuurbrandbestrijding, worden deze ingezet?

A:

- 22 - 4x4 ex militaire voertuigen, alleen voor troepenverplaatsing, niet voor bluswerkzaamheden - heel weinig water. Als het er is dan in mobile blusunits. Normaal gesproken is het een directe aanval met vuurzwepen, schoppen en harken of een indirecte aanval met het graven van brandgangen - Nee


Pagina 97

NATUURBRAND! EN NU? Vraag 12

Vraag 13

Q:

Is luchtondersteuning een veelgebruikte methode in uw gebied?

A:

Ja, vooral bij de eerste inzet. Als het mogelijk is krijgt elke brand zijn eigen verkenningsvliegtuig om de grond en luchtinzet te coördineren

Q:

Met welke reden is dit?

A:

Vliegtuigen zijn erg effectief bij de eerste inzet, als een brand nog klein is. Een hele effectieve methode (ook gelet op de kosten)

Q:

Vanaf welke omvang van brand wordt luchtsupport ingezet? (als er een minimum is)

A:

Nee, niet afhankelijk van de omvang van de brand. Maar afhankelijk van de gevaarsindex voor natuurbrand. Google even op ‘Zululand fire protection association’, daar vind je een FDI Fire Danger Index richtlijn voor het gebruik van vliegtuigen.


Pagina 98


Interviewformat Jim Smalley (A)

Versie

V1.0

Auteur

Remko Schuijn

Doel


Interviewer

Remko Schuijn

Geïnterviewde Voertaal

Engels

Omgeving

Digitaal interview

Vraag 1

Q:

What is your name?

A:

Jim Smalley

Q:

What is your function in the Firefighting organisation?

A:

I am recently retired from the National Fire Protection Association (NFPA) as the manager of wildland fire protection. I have included my resume for your information. In addition, my fire service career began as a firefighter in Fayetteville, Arkansas, and ended as a fire chief in Fairfax County, Virginia.

Q:

How did you get involved in wildfire fighting?

A:

As a fire fighter in rural and small community fire departments, I fought wildland fires in our district, later I taught wildfire fighting to municipal fire department in support of state forestry organizations.

Q:

In witch country(’s) are you involved in wildfire fighting?

A:

Active only in the US but I have traveled to and met with fire officials in Australia, Korea, Canada, Mexico to work on wildfire mitigation.

Q:

On witch aspect are you involved in wildfire fighting? (prevention, fighting the fire itself…)

A:

The program I helped begin and later managed at NFPA focused on mitigation of vegetation around homes and structures

Q:

How long are you working with wildfires

A:

For my firefighting career (1965-1982), I was involved with small municipal fire departments that sometimes responded to wildfires. From 1986-2009, I worked

Vraag 2

Vraag 3

Vraag 4

Vraag 5

Vraag 6


Pagina 99

NATUURBRAND! EN NU? with the US Forest Service and Department of the Interior to develop the Firewise Communities program for residents, fire departments, and others in wildland/forested areas. Go to www.firewise.org for more information.

Vraag 7

Vraag 8

Q:

What’s the average size of wildfire’s in your country/region?

A:

For the following questions, I have attached a chapter I wrote for the NFPA Fire Protection Handbook and an article I wrote for the Institute of Fire Engineers.

Q:

What’s the number of fires on yearly base?

A: Vraag 9

Q:

What’s the most common cause of wildfires?

A: Vraag 10

Q:


A:

Vraag 10 (a)

Q:


A: Vraag 11

Q:

What are the basic requirements for this tactic? - Number of people per unit - technical specifications for the used vehicles - Firefighting based specifications (amount of water…) - Firetrucks, not suitable for wildfire fighting, are they used to fight wildfires?

A:

Vraag 12

Q:

Is air support a common used Firefighting tactic in your region?

A: Vraag 13

Q:

Whit witch reason is this?

A:


Pagina 100

NATUURBRAND! EN NU? Q:

From witch size of fire is Air support used? (if there is a minimum size of fire)

A:


Pagina 101


Interviewformat Jim Smalley (B)

Versie

V1.0

Auteur

Remko Schuijn

Doel


Interviewer

Remko Schuijn

Geïnterviewde Voertaal

Nederlands (vertaling)

Omgeving

Digitaal interview

Vraag 1

Q:

Wat is uw naam?

A:

Jim Smalley

Q:

Welke functie bekleedt u binnen de natuurbrandbestrijding?

A:

Ik ben sinds kort met pensioen. Daarvoor werkte ik bij de National Fire Protection Association (NFPA) als Manager of Wildland Fire Protection. Ik heb mijn resume bijgevoegd ter illustratie. Ik ben mijn brandweercarriere begonnen als brandweerman in Fayetteville, Arkansas, en ben geeindigd als Fire Chief in Fairfax County, Virginia

Q:

Hoe bent u betrokken geraakt bij natuurbrandbestrijding

A:

In het begin als brandweerman bij kleinere brandweerkorpsen. Daar bestreed ik natuurbranden in mijn district. Later ben ik les gaan geven aan de districts brandweer over natuurbrand ter ondersteuning van de Staats bosbeheer organisaties.

Q:

In welke landen bent u betrokken bij natuurbrandbestrijding

A:

In actieve dienst, alleen in de VS. Maar ik heb gereisd naar, en gewerkt met brandweermensen in Australië, Korea, Canada en Mexico op het gebied van natuurbrandbestrijding.

Q:

Op welk gebied bent u betrokken bij natuurbrandbestrijding

A:

Het programma wat ik heb helpen ontwikkelen en later heb geleidt bij NFPA was gericht op de verzachting van vegetatie rondom huizen en gebouwen.

Q:

Hoelang werkt u al met natuurbranden

Vraag 2

Vraag 3

Vraag 4

Vraag 5

Vraag 6


Pagina 102

NATUURBRAND! EN NU?

Vraag 7

Vraag 8

Vraag 9

Vraag 10

Vraag 10 (a)

Vraag 11

Vraag 12

Vraag 13

A:

Tijdens mijn brandweercarrière (1965-1982) ben ik betrokken bij kleine brandweerkorpsen welke soms opgeroepen werden voor het bestrijden van natuurbranden. Van 1986 tot 2009 heb ik gewerkt met de US Forest Service en Department of the Interior om het Firewise Communities programma, voor inwoners, brandweer en anderen in natuurgebieden te ontwikkelen.

Q:

Wat is de gemiddelde omvang van een brand in uw land?

A:

Voor het beantwoorden van de volgende vragen heb ik een aantal stukken toegevoegd uit les en leerstof welke ik geschreven heb.

Q:

Wat is het aantal natuurbranden per jaar?

A:

-

Q:

Wat is de meest voorkomende oorzaak van natuurbrand?

A:

-

Q:


A:

-

Q:


A:

-

Q:

Wat is de basisuitrusting voor deze methode?

A:

-

Q:

Is luchtondersteuning een veelgebruikte methode in uw gebied??

A:

-

Q:

Met welke reden is dit?

A:

-

Q:

Vanaf welke omvang van brand wordt luchtsupport ingezet? (als er een minimum is)


Pagina 103

NATUURBRAND! EN NU?

Bijlage VII Standaard blusvoertuig versus combinatievoertuig Voor de bestrijding van (reguliere) branden in Nederland beschikt de brandweer over tankautospuiten. Deze voertuigen zijn voorzien van al het benodigde materiaal en materieel om branden te bestrijden en zijn tevens ingericht voor de hulpverleningstaak. Omdat deze voertuigen ook in de smallere straatjes van dorpskernen, woonwijken etc. moeten opereren worden ze zo klein mogelijk gehouden. Dit houdt in een zo laag mogelijk zwaartepunt en een kleine watertank van rond de 1000 tot 2000 liter. Tevens zijn de voertuigen over het algemeen twee wiel aangedreven en kunnen ze alleen een brand bestrijden als het voertuig stil staat. De pomp wordt aangedreven door de motor van het voertuig en deze motor is alleen in staat om óf het voertuig aan te drijven óf de pomp. Doordat deze voertuigen klein zijn en over een kleine watertank beschikken zijn ze niet geschikt voor de natuurbrandbestrijding. Het opereren buiten de verharde paden is voor de voertuigen nagenoeg onmogelijk, en het vast rijden is dan ook meer regel dan uitzondering. Naast het feit dat een vast gereden voertuig op de aanvalsweg naar de brand een inzet enorm frustreert, brandweervoertuigen kunnen de brandhaard niet meer bereiken, is het ook nog eens zeer gevaarlijk. Een vast gereden voertuig nabij een brandhaard loopt het gevaar om ingesloten te raken waarbij het verlies van het voertuig en manschappen een reële kans heeft. Ook woeden natuurbranden vaak op locaties waar weinig tot geen bluswater voor handen is waardoor men liever over een grote dan over een kleine watertank beschikt.

Foto: Combivoertuig (Bedrijfsbrandweer Artillerie Schietkamp ’t Harde)


Pagina 104

NATUURBRAND! EN NU? Om al deze problemen het hoofd te bieden rijden er in Nederland in diverse regio’s een groot aantal combinatievoertuigen rond. Deze voertuigen zijn in de basis bedoeld voor de reguliere brandbestrijding en zijn hier dan ook voor ingericht. Maar als aanvulling op deze basistaak zijn de voertuigen ingericht voor natuurbrandbestrijding. De meest uitgeklede versie beschikt over vierwielaandrijving en een licht vergrootte watertank terwijl de grootste voertuigen beschikken over een zeswiel aangedreven chassis, een watertank van 10.000 liter, mogelijkheid om rijdend te blussen vanuit het voertuig, een bumperkanon met worplengte van rond de tachtig meter om bosbranden en kroonvuur te bestrijden, bescherming in de vorm van bumpernozzles om de banden en de onderkant van het voertuig te koelen.

Foto: Standaard TS (Brandweer Loosdrecht) Al deze aanpassingen maken een voertuig groter en zwaarder, waardoor de manoeuvreerbaarheid in smalle en kleine straatjes moeilijker wordt. Om deze reden beschikken alleen korpsen met (grote) natuurgebieden in hun verzorgingsgebied over een dergelijk voertuig. Feit is wel dat een natuurbrandbestrijdingsvoertuig ook reguliere branden in gebieden met een slechte bluswatervoorziening makkelijker kan bestrijden door zijn grotere watertankinhoud.


Pagina 105

NATUURBRAND! EN NU?

Bijlage VIII Natuurbrand Om in een onderzoek te kunnen kijken naar welke methodiek het beste is om een natuurbrand beheersbaar te krijgen is het allereerst van groot belang wat een natuurbrand nou eigenlijk is. In het rapport ‘Natuurbrand VS Ruimtelijke Ordening’6 wordt gesteld dat er niet één specifieke natuurbrand is. Een natuurbrand bestaat uit diverse onderdelen. De wijze waarop een natuurbrand zich ontwikkeld en voor doet heeft alles te maken met de omgevingsfactoren en de vegetatie. Een brand in een vlak heideveld zal zich heel anders ontwikkelen dan een brand in een heuvelachtig duingebied. Ook het weer is van grote invloed op de ontwikkeling van een brand. Tijdens vochtige periodes zal een brand veel trager ontwikkelen dan tijdens droge en warme periodes. Een natuurbrand kent eigenlijk vier vuurtypes, welke allen een eigen plaats hebben in de brandontwikkeling en daarnaast ook elk hun eigen gevaren hebben. Grondvuur Als eerste, en gelijk één van de gevaarlijkste vuurtypes wordt grondvuur genoemd. Dit vuur woedt eigenlijk voor het oog onzichtbaar in de humuslaag7 op de bodem. Een groot gevaar hierbij is allereerst dat een brand onontdekt blijft en zo voor zeer lange tijd (soms wel tot weken lang) door kan woeden en zo grote gebieden natuur verwoesten. Maar het grootste gevaar, welke vooral geldt voor ingezet brandweerpersoneel, is dat het vuur onder de personen door kan branden. Op deze manier is het mogelijk dat personen ineens ingesloten raken doordat het grondvuur overgaat in bijvoorbeeld het hieronder beschreven loopvuur. Grondvuur wordt niet beïnvloed door wind, echter wel door de vochtigheidsgraad van de bodem en de glooiing hierin.

Foto: Grondvuur

6

Schuijn, R.; Gierveld, D.; Ferlaino, P. (2010), Natuurbrand VS Ruimtelijke ordening


Pagina 106

NATUURBRAND! EN NU? Loopvuur Het tweede vuurtype wat voorkomt betreft het loopvuur. Dit vuur woedt in de grassen, struiken en lage begroeiing. Één van de meest bekende loopvuren is de heidebrand. Loopvuur kent als grootste gevaar haar snelheid. Beïnvloed door wind en glooiing in combinatie met droogte kan een loopvuur snelheden bereiken van tientallen kilometers per uur. Hierdoor lopen personen het risico om ingesloten te raken, of verrast te worden door de naderende brand.

Foto: Loopvuur


Pagina 107

NATUURBRAND! EN NU? Kroonvuur Het derde vuurtype wat voorkomt betreft het kroonvuur. Kroonvuur woedt in de toppen van voornamelijk naaldbomen. Door het explosieve karakter van kroonvuur is deze minder afhankelijk van windrichting. Kroonvuur ontwikkeld een enorme hitte en verbruikt een grote hoeveelheid zuurstof, een gevolg hiervan is dat kroonvuur zijn eigen richting zal gaan bepalen en in vlagen zal ontwikkelen. Het grootste gevaar bij kroonvuur is de oncontroleerbaarheid van het vuur. Door de combinatie van snelheid, hoogte en temperatuur van het vuur is het nagenoeg onmogelijk om dit vuur te controleren. Hierdoor behoort insluiting en overvallen worden door het vuur tot een groot gevaar. Daarnaast is het niet ondenkbaar dat onverbrande delen van de boom uit de kroon naar beneden kunnen vallen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan takken.

Foto: Kroonvuur Vliegvuur Het laatste vuurtype wat voorkomt is het vliegvuur. Vliegvuur is niets anders dan kleine, brandende deeltjes vegetatie die door de wind worden meegevoerd. In Nederland is vliegvuur in staat om tot ongeveer 250 meter van de bron nieuwe branden te doen ontstaan, in warmere en drogere streken kan dit oplopen tot ongeveer 500 meter8. Al deze bovengenoemde vuurtypes kunnen binnen de Veiligheidsregio Noord Holland Noord voorkomen.

8

IPWN. (2010), Concept bronnenboek Natuurbrandbeheersing


Pagina 108

NATUURBRAND! EN NU? VIII.II Vegetatietypes Naast de hierboven genoemde vuurtypes hebben ook de verschillende vegetatietypes grote invloed op het ontstaan en ontwikkelen van een natuurbrand. In deze paragraaf zal er gekeken worden naar duingebieden, heidegebieden, veengebieden, loofbos en naaldbos. Duin Een duingebied is vaak opgebouwd uit een zandgrond met daarop lage struiken met her en der verspreid jonge dennen. De open velden worden afgewisseld met naaldbos waarbij er op grond weinig begroeiing aanwezig is. In dit gebied komen een drietal vuurtypen voor. Allereerst zal een brand zich ontwikkelen als loopvuur door de lage begroeiing. Als het vuur de kans krijgt kan hij zich via de lage begroeiing en lage bomen ontwikkelen tot een kroonvuur. Bij beide vuurtypen komt veel vliegvuur voor.

Foto: Duingebied (Ameland) Duingebieden kennen een hoog natuurbrandrisico9

9

Rapport Natuurbranden November 2010; Probos


Pagina 109

NATUURBRAND! EN NU? Heide Een heidegebied is opgebouwd uit grote en kleine heidestruiken afgewisseld door jonge dennen en andere lage begroeiing. Hier komen een drietal vuurtypen voor. Allereerst zal een brand zich ontwikkelen als loopvuur door de lage begroeiing. Als de brand voldoende hitte en tijd heeft kan zij zich in de humuslaag nestelen waardoor er grondvuur ontstaat. Bij de verbranding van de heidestruiken en de jonge dennen kan vliegvuur ontstaan.

Foto: Heide Heidevelden kennen een hoog natuurbrandrisico10 Veen Een veengebied is vaak opgebouwd uit verschillende begroeiingslagen. De bodem bestaat uit (vochtige) humus waarop diverse soorten grassen en struiken groeien. Op de drogere stukken bestaat de begroeiing daarnaast uit bomen, waar met name de waterbehoeftige berkenboom veelvuldig gevonden wordt. In een veengebied komen een drietal vuurtypen voor. Allereerst zal een brand zich ontwikkelen in het hoge en dorre gras als loopvuur waardoor het vuur zich met een aanzienlijke snelheid kan ontwikkelen door het gebied. Als de brand voldoende hitte en tijd heeft kan zij zich in de humuslaag nestelen waardoor er grondvuur ontstaat. Bij de verbranding van hoger struikgewas kan daarnaast ook vliegvuur ontstaan. Wat zeker in het droge gras voor secundaire brandhaarden kan zorgen.

10



Pagina 110

NATUURBRAND! EN NU?

Foto: Veen Veengebieden kennen een hoog natuurbrandrisico11 Naaldbos Een naaldbos is in zijn geheel opgebouwd uit naaldbomen. Deze begroeiing bevindt zich op diverse hoogtes waarbij de bodem vaak bedekt is met grote hoeveelheden bladnaalden en takken. Daartussen groeien vaak jonge bomen die omringd worden door oude grotere bomen. In een naaldbos komen een viertal vuurtypen voor. Allereerst zal de brand zich ontwikkelen in de grote hoeveelheid takken en naalden op de bodem. Hierbij ontwikkelt de brand zich gelijk zowel als loopvuur als grondvuur. Indien de begroeiing juist is en de brand zich via de bomen een weg naar boven kan banen ontwikkeld de brand een hevig kroonvuur. Door de fijne structuur van de naalden die gemakkelijk branden is in naaldbos altijd vliegvuur aanwezig.

Foto: Naaldbos Naaldbossen kennen een hoog natuurbrandrisico12 11



Pagina 111

NATUURBRAND! EN NU? Loofbos Een loofbos bestaat in zijn geheel uit loofbomen, dit betekent dat er bomen groeien die in de herfst en winterperiode haar blad laat vallen en deze in het voorjaar en de zomer weer aan laat groeien. Door dit fenomeen is de bodem vaak in zijn geheel opgebouwd uit bladeren, deels (half)vergaan. Verder komen in een loofbos vaak lage struiken voor. In een loofbos komen over het algemeen een tweetal vuurtypen voor. Allereerst zal de brand zich ontwikkelen in de grote hoeveelheid bladeren op de grond alsmede in de lage struiken. Door de afwezigheid van goede brandbare stoffen in en op de bomen zelf zal het vuur laag bij de grond blijven. De ontwikkeling van grondvuur is hier heel goed denkbaar.

Foto: Loofbos Loofbos kent een relatief laag natuurbrandrisico13

12


13



Pagina 112

NATUURBRAND! EN NU?

Bijlage IX; Verklaring van eigen werk Hierbij verklaar ik, dat ik het voor u liggende werkstuk/project zelfstandig en zonder gebruik van andere dan de aangegeven hulpmiddelen geschreven heb; De uit andere bronnen direct of indirect overgenomen teksten zijn op enigerlei wijze in de door mij geschreven tekst expliciet met bronvermelding verantwoord. Het werkstuk werd tot nu toe nog niet in dezelfde of in vergelijkbare vorm aan een examinator of examencommissie voorgelegd. Ook is het werkstuk niet eerder in het openbaar verschenen.

Naam, achternaam: Remko Schuijn

Plaats, datum: Nijverdal, 14 augustus 2010

Handtekening:


Pagina 113

Natuurbrand! En nu? Een onderzoek naar natuurbrandbestrijdingsmethodes voor de veiligheidsregio Noord Holland Noord

Recommend Documents