Nationaal verkeerskundecongres 2015 P-route fiets: wat is het, hoe werkt en wat is het effect?
Maaike van Teeseling (Gemeente Utrecht, afdeling Milieu & Mobiliteit) Jeroen Roelands (Goudappel Coffeng) Bas van Dijk (Lumi Guide B.V.)
Samenvatting Onlangs heeft de gemeente Utrecht het nieuwe Actieplan Utrecht fietst! gepresenteerd. Ondertitel van het plan luidt: ‘Samen op weg naar wereldfietsstad’. Utrecht kiest hiervoor op vele terreinen voor de fiets: onder meer met wederom grote investeringen in de fietsinfrastructuur (door de aanleg van 7 doorfietsroutes en een aantal bewaakte fietsenstallingen), kortere wachttijden voor de fiets bij verkeerslichten én vergroten van de fysieke ruimte voor de fiets door ingrijpende wijzigingen in de openbare ruimte. En met aandacht voor kennisontwikkeling en innovatie. Zo lanceerde de gemeente begin juni als eerste stad een innovatief fietsverwijssysteem op straat: de P-route fiets. In deze presentatie belichten we de problematiek rondom fietsparkeren in de binnenstad en rond het centraal station, op welke manier de P-route fiets een bijdrage moet bieden aan de oplossing hiervan, de aanbesteding, de werking van het geselecteerde systeem en het gebruik door het publiek. Trefwoorden Utrecht fietst!, fietsparkeren, P-route fiets, innovatie, aanbesteding.
Nationaal Verkeerskunde congres Gemeente Utrecht
Hier komt tekst
P-route fiets Wat is het, hoe werkt het Hier komt ook tekst en wat is het effect?
Utrecht.nl
Samen op weg naar wereldfietsstad
http://www.utrecht.nl/fileadmin/uploads/documenten/3.ruimtel ijk-ontwikkeling/Utrecht_kiest_voor_de_fiets/actieplan-utrechtfietst-interactief.pdf
1
Samen op weg naar wereldfietsstad
Filmpje fietsparkeren en P-route fiets: https://www.youtube.com/watch?v=DLOkgiOyWmM
Wereldprimeur in de media
2
Utrecht wereldfietsstad - waar staan we? • • • • • •
CNN: meest fietsvriendelijke stad ter wereld Tour de France 2015 Bouw grootste fietsenstalling ter wereld Jaarlijkse groei van fietsgebruik 4% Start bouw fietsbrug over Amsterdam-Rijnkanaal Wereldprimeur P-route fiets
Utrecht kiest voor de fiets 1. Fietsers faciliteren: goede fietsinfrastructuur door aanleg fietsroutes en parkeervoorzieningen. Comfortabel, snel en veilig! 2. Fietsen leuker maken: variatie in routes en kortere wachttijden bij verkeerslichten. 3. Fietsgebruik specifieke doelgroepen bevorderen: kinderen, ouderen en werknemers en bezoekers uit de regio. 4. Fietseconomie stimuleren: kennis en innovatie stimuleren, fietstoerisme uitbouwen en Utrecht fietsstad ook na de Tour blijven uitdragen.
3
Modal split binnenstad Modal split binnenstad: 60% fiets, per dag passeert ongeveer 125.000 (brom)fietsers de Singel
Hotspots fietsparkeren binnenstad
4
Probleemschets
Fietsparkeren binnenstad
5
Ontwikkeling parkeerdruk binnenstad
NB: alleen bewaakte stalling Vredenburg is op donderdagavond en zaterdagmiddag vol
Modal split Utrecht CS - Centraal station: 48 % fiets
6
Fietsparkeren stations
aantal klemmen en de vraag op basis van de prognose (einde van het jaar) 2012 8.714
Oost West Totaal
2013 9.168
2014 9.357
2015
2016
2017
2018
2019
10.026
13.286
13.286
14.000
14.000
4.469
4.547
7.244
7.244
6.502
7.692
7.692
7.692
13.183
13.715
16.601
17.270
19.788
20.978
21.692
21.692
15.961
16.360
16.769
17.188
17.619
18.059
18.510
18.973
-2.778
-2.645
-168
82
2.169
2.919
2.682
2.219
Vraag o.b.v. prognose Prorail 2006* Verschil totaal – prognose
* Het verwachte totaal aantal fietsen zowel op straat als in de inpandige stallingen.
Maatregelen binnenstad en Utrecht-CS -
-
Uitbreiding gratis bewaakte stallingen én OV-fietspunten; Fietsparkeerplaatsen Utrecht-CS: nu 12.000, in 2020 33.000 Pop-up stallingen tijdens pieken; Pilots met fietsparkeervakken kort parkeren en fietsvrije winkelstraten, voorzieningen voor brommers, scooters en minder validen Fietsparkeercampagne Handhaving P-route fiets
7
Fietsverwijssysteem: P-route fiets
Gerealiseerd tbv 4 stallingen in de binnenstad en 2 stallingen in het stationsgebied
Doel fietsverwijssysteem P-route fiets • ‘Real time’ informatie van beschikbare vrije plaatsen in stallingen op fietsroute naar binnenstad en station • Goede vindbaarheid van de fietsenstallingen • Betere benutting fietsenstallingen en daarmee positieve effecten op kwaliteit openbare ruimte • Als stalling vol staat, worden fietsers op route al verwezen naar een fietsenstalling in de buurt waar nog wel plek is • Betere managementinformatie tbv beleid (bv beter afvangen van pieken)
8
P-route fiets – wat is het?
• 21 verwijsborden naar vrije plekken in zes stallingen • Detectiesysteem met optische sensoren
Stappen naar P-route fiets 1. Marktconsultatie 2. Functioneel programma van Eisen (incl bordenplan) 3. Gunning en implementatie 4. Evaluatie 5. Doorontwikkeling en uitbreiding
9
Marktconsultatie Doel: - Verkennen van marktontwikkelingen in fietsdetectiesystemen en kosten tbv projectdefinitie en vormgeven goede aanbesteding Resultaat van verkenning: - Inzicht in kostenrange: ipv pilot stationsgebied west is aanbesteding uitgebreid naar 6 stallingen - Aanbesteding moest ruimte bieden aan allerlei systemen en waaronder ook niet rekgebonden oplossingen - Spelers in de markt beter op het netvlies
Functioneel programma van Eisen tbv Europese aanbesteding - Ondersteund door Goudappel Coffeng en ITS (International Tender Services) - Functioneel PvE met conceptovereenkomst - Bordenplan en ontwerp displays opgesteld door projectteam - Uitgebreide startsessie met brede vertegenwoordiging vanuit de gemeente om behoeftestelling te katalyseren
10
Functioneel programma van Eisen tbv Europese aanbesteding - Afbakening van het project: - Scope van het project (wat gaan we aanbesteden) - Wat is het tijdpad (realisatietijd en contractduur) - Verdeling diensten/leveringen/werken (integraal aanbesteden of niet) - Financieel kader (budgetplafond)
- Insteek op evenwichtige belangen- en risicoverdeling, bijv. vergunningenrisico bij de partij neergelegd die het beste in staat moet worden geacht het risico te beheersen
Functioneel programma van Eisen tbv Europese aanbesteding - Inrichting aanbesteding en opdracht: - Sturen op output, geen inmenging in de bedrijfsvoering van de opdrachtnemer (die kan dat prima zelf) - Gemeente treedt op als regisseur: dit vereist de vaardigheid om te kunnen loslaten en te vertrouwen op de kennis, kunde en het innovatief vermogen van de markt
- Duidelijke Key Performance Indicatoren (KPI’s) o.a.: - Nauwkeurigheid van gegenereerde data - Beschikbaarheid (uptime)van het systeem
11
Functionele eisen - T.a.v. detectiesysteem: niet voorschrijven wat we wel wilden maar beschrijven wat ongewenst is, o.a.: - geen belemmeringen voor fietsers (obstakelvrij) - geen oplossing voor specifiek type rek (voorkomen ‘vendor lock-in’) - geen fietsgebonden oplossing (barcode / tags) - geen aanpassingen aan entrees stallingen
- Keuze opdrachtnemer op basis van geschiktheid, functionele en contractuele kaders, financieel plafond en EMVI
Functionele eisen - Deelnemers hebben ruim gelegenheid gehad vragen te stellen → scherpere vraag en scherper aanbod = hogere kwaliteit van de uitkomst van de aanbesteding - Alle aangeboden oplossingen waren innovatief en zeer divers van karakter: er viel voor de gunningscommissie echt wat te kiezen! - Op basis van prijs en kwaliteit tot een keuze gekomen
12
Gunning Combinatie Lumi Guide / Armada is geselecteerd
Oa nauwkeurigheid systeem én oplossing voor detectie van fietsen in vakken voor buitenmaat fietsen heeft er aan bijgedragen dat dit innovatieve systeem is geselecteerd.
buiten
Detectiesysteem binnen
Sensoren “zien” in 3D net zoals ogen Optische sensoren: dubbele bewakingscamera’s in stereoconfiguratie (beelden worden niet opgeslagen)
13
Detectiesysteem
1 sensor detecteert elke minuut 40-60 fietsplekken tegelijkertijd
Detectie rekloze plaatsen
14
Beheer- en managementsoftware
Detectiesysteem: Voordelen & Mogelijkheden • Detectie in rekloze plekken voor buitenmodelfietsen • Detectie in (onbeheerde) buitenstallingen met vele ingangen • Rekonafhankelijk: makkelijk, snel en goedkoop te monteren, geen custom koppeling nodig per type rek • Geen batterijen of mechanische delen: lange levensduur en onderhoudsarm • Detectie van weesfietsen mogelijk incl. bewijsvoering m.b.v. periodieke camerabeelden van de weesfiets • Pop-up stallingen met verwijzing via stads-DRIPs • Optische sensoren zijn ook te gebruiken als bewakingscamera
15
Evaluatie - PM -
Medio september uitvoering van evaluatie-onderzoek onder gebruikers systeem mbv face-to-face enquêtes
-
Insteek onderzoek: bekendheid met het systeem, het gebruik en het effect op stallings- en reiskeuzes in beeld brengen
-
PM Resultaten evaluatie volgen: deze zullen worden gepresenteerd op het Nationaal Verkeerskunde Congres
Doorontwikkeling en uitbreiding -
O.a. op basis van evaluatie zal systeem verder worden geoptimaliseerd (bv door toevoegen ‘drips’ voor pop-up stallingen, displays boven ingangen fietsenstallingen en displays bij gangpaden)
-
Nieuwe fietsenstallingen binnenstad en Utrecht CS: aansluiten op fietsverwijssysteem
16
