Calibris BPV - Barometer AG Najaar 2011
•
KENNISCENTRUM VOOR LEREN IN DE PRAKTIJK IN ZORG, WELZIJN EN SPORT
BPV Barometer AG najaar 2011 Bezuinigen op personeel Reactie vanuit de roc’s: ‘Het kost inspanning om alle leerlingen
Door de korting op de tarieven voor farmaceutische
te plaatsen, maar het lukt!’
patiëntenzorg worden apothekers gedwongen om verder te bezuinigen op personeel. Doordat er het komend jaar
De afgelopen periode is de zorgsector veel in het nieuws geweest.
opnieuw wordt ingegrepen op het tarief, heeft de apotheek
Indien de voorgenomen bezuinigingen worden doorgezet zal dit
ook geen kans om zich te herstellen van de noodgedwongen
ook gevolgen hebben voor de werkgelegenheid van dokters
bezuinigingen op apotheekpersoneel in de achterliggende
assistenten en apothekersassistenten.
periode. Er is geen ruimte meer voor investeringen die nodig zijn op weg naar de vrije tarieven in 2012, die door Minister
Doktersassistenten
Schippers zijn voorgesteld.
Sinds het begin van dit jaar is het aantal vacatures voor dokters assistenten per huisartsenpraktijk afgenomen. In de vacature
Tandartsassistenten
monitor Doktersassistenten van november 2011 wordt deze
Tandartsen en assistenten hechten veel waarde aan leren in
ontwikkeling voor een deel toegeschreven aan het intrekken van
de praktijk. Volgens onderzoek is meer dan de helft van de
vacatures. D reigende bezuinigingen zijn hier ook de oorzaak van.
tandartsen en bijna zestig procent van de assistenten van mening dat een opleiding in de (tandarts)praktijk de beste
Minder geld voor huisartsen
basis is voor het werken als tandartsassistent. Aan de andere
De huisartsenzorg krijgt waarschijnlijk te maken met een
kant vindt bijna zestig procent van de tandartsen en van de
bezuiniging van 20.000 euro per huisartsenpraktijk. Dat komt
tandartsassistenten relevante werkervaring belangrijker dan
overeen met een halve fte ondersteuning. De Landelijke Huisartsen
een erkend mbo-diploma. Volgens hen hebben stagiaires
Vereniging (LHV) vraagt zich dan ook af of het aantal uren dat een
sowieso een opleiding ‘op maat’ nodig om goed te kunnen
doktersassistente of praktijkondersteuner voor de patiënt en de
functioneren.
huisarts beschikbaar is, hetzelfde kan blijven. Inmiddels is Minister Schippers met de huisartsen in overleg over hun praktijkkosten en inkomen. Om duidelijkheid te krijgen over de cijfers onderzoekt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) hoeveel huisartsen precies verdienen. Volgens zeer recent onderzoek vindt driekwart van de Nederlanders dat op huisartsenzorg niet bezuinigd moet worden. Ook niet in deze tijd waarin het kabinet voor een forse bezuinigingsopdracht staat.
Apothekersassistenten De arbeidsmarktanalyse van SBA (Stichting Bedrijfsfonds Apotheken) gaf in 2009 een groot tekort aan apothekersassistenten aan. Apothekers, roc’s en SBA maakten een vuist en vonden onder andere een oplossing in de versnelde weg beroepsbegeleidendeleerweg (bbl). Deze trajecten worden nu in verschillende regio’s gestart.
2
Knelpunten stageaanbod per regio – Najaar 2011 AG
ASSISTERENDEN GEZONDHEIDSZORG ROC per regio Rapportage regio
Doktersassistent Niveau 4
Apothekersassistent Niveau 4
Tandartsassistent Niveau 4
Friesland Noordoost
Groningen Drenthe IJsselvechtstreek Twente Stedendriehoek Noord-Kennemerland/ West-Friesland
Noordwest
Zaanstreek-Waterland Zuid-Kennemerland Groot-Amsterdam
Gooi- en Vechtstreek
Oost-Utrecht Midden-Utrecht Flevoland Holland-Rijnland Haaglanden Zuidwest
Midden-Holland Drechtsteden Rijnmond West-Brabant Zeeland Midden-Gelderland Achterhoek Zuid-Gelderland Zuidoost
Rivierenland Noordoost-Brabant Midden-Brabant Zuidoost-Brabant
Noord- en Midden-Limburg
Zuid-Limburg Studenten geweigerd / instroom roc aangepast, studenten uiteindelijk geplaatst op niet passende stages. Nijpend tekort > Stages uitgesteld of gaan niet door. Tekort
> Stages pas te vinden na intensief zoeken, en vaak te laat.
Evenwicht
> Studenten op tijd geplaatst op passende plaatsen.
Overschot
> Stages makkelijk te vinden, zelfs een klein overschot.
Onbekend
> Geen gegevens beschikbaar of niet van toepassing.
3
Kans op stage Beschikbare AG-stageplaatsen toegenomen
In Groningen is er een nijpend tekort aan stageplaatsen voor alle
Net zoals eind vorig jaar is het aantal studenten voor de opleidin
Het stagetekort is voor de tandartsassistenten in IJsselvechtstreek
gen dokters- en tandartsassistent toegenomen. De ontwikkeling
en Twente verbeterd. In het voorjaar van 2011 waren daar nog
van het aantal stageplaatsen heeft bij beide min of meer gelijke
(nijpende) tekorten.
drie AG-opleidingen. Van Friesland zijn de gegevens onbekend.
tred gehouden met de ontwikkeling van het aantal studenten. In lijn met de afgelopen jaren heeft de teruggang van het aantal
Er zijn geen problemen voor de stagiaires tandartsassistent in de
studenten apothekersassistent zich ook in het lopende schooljaar
regio Noordwest. De grootste knelpunten zien we ook hier bij
verder voortgezet.
de doktersassistenten. Groot Amsterdam kende in het voorjaar nog geen knelpunten, maar nu is het beeld met name voor de
Bij deze cijfers maken we de kanttekening dat Calibris geen recent
apothekersassistent, maar ook voor de doktersassistent minder
beeld heeft van het aantal studenten dat een particuliere opleiding
rooskleurig. Alleen in Zaanstreek-Waterland is het beeld voor alle
volgt.
drie de opleidingen positief.
Opleidingen ontwikkeling ontwikkeling aantal aantal studenten stageplaatsen
Doktersassistent Apothekersassistent
8%
regio’s. Voor de apothekersassistent zijn voldoende stageplaatsen in de regio’s waarvan gegevens beschikbaar zijn.
10%
-5% 1,5%
Tandartsassistent 12%
In Zuidwest-Nederland ontbreken de gegevens van een drietal
11%
Bronnen: Studentenaantallen: CFI; schooljaren 2010/2011 tov 2009/2010 Stageplaatsen: Bedrijvenregister Calibris; peildata: september 2011 en september 2010
Ook in Zuidoost-Nederland is er een duidelijk tekort aan stage plaatsen voor doktersassistenten. Voor de overige twee AG- opleidingen zijn er ook tekorten in Midden-Gelderland. In Noordoost-Brabant is het voor de stagiaires apothekersassistent
Tabel 1 De ontwikkeling van aantallen studenten en stageplaatsen
moeilijk een plaats te vinden.
tussen de schooljaren 2010-2011 en 2011-2012 1 Wanneer we de resultaten van de inventarisatie bij de onderwijs
Stageplaats voor doktersassistent nog steeds moeilijk te vinden
instellingen bekijken, kunnen we concluderen dat de knelpunten
Ondanks de toename van het aantal stageplaatsen, is er ook
niet zonder meer zeggen dat er te weinig stageplaatsen worden
dit najaar nog steeds sprake van een groot knelpunt voor de
aangeboden. Dit kan een verklaring zijn, maar het kan ook zijn dat
doktersassistent. Voor vrijwel alle regio’s geldt dat het vinden
de huidige aangeboden stageplaatsen niet allemaal benut worden.
zich vooral voordoen bij de opleiding doktersassistent. Dit wil
van een stageplaats een grote opgave is en vaak niet lukt. Onderwijsinstellingen zoeken manieren om hiermee om te gaan, soms door in het eerste jaar geen stages op te nemen of door studentenstops in te voeren.
In de overzichten zien we voor Noordoost-, Noordwest-, Zuid west- en Zuidoost-Nederland, ingedeeld naar UWV-regio, de gesignaleerde knelpunten voor de opleidingen. Uit deze tabellen wordt duidelijk in welke regio’s het zoeken van geschikte stage plekken een probleem vormt. Soms is het probleem zo ernstig dat studenten worden geweigerd of studenten op niet geschikte stageplekken terechtkomen.
1
Dit zijn alleen beroepsopleidendeleerweg (bol) plaatsen. 4
Kans op werk Doktersassistenten Er zijn ongeveer 25.000 gediplomeerde doktersassistenten werkzaam in de huisartsenzorg en ziekenhuizen. De gemiddelde
SIGNALEN uit de PRAKTIJK ‘Het kost veel inspanning om alle leerlingen te plaatsen, tot nu toe is het nog altijd gelukt’.
vacaturegraad in de huisartsenzorg ligt ongeveer driemaal hoger dan het gemiddelde voor zorg en welzijn. Welk type werknemer wordt aangetrokken verschilt per voorziening. De gezondheids centra en huisartsenpraktijken trokken in 2010 veel medewerkers uit de schoolbanken aan. De huisartsenposten trekken veel nieuwe
‘ROC ASA biedt een verkorte opleiding aan voor volwassenen, deze zijn niet altijd in staat fulltime stage te lopen in verband met gezin en overig werk. Dit beperkt hen in het vinden van een passende stage’.
personeelsleden uit andere huisartsenvoorzieningen aan, maar ook medewerkers uit de overige zorginstellingen. Wanneer we naar het verwachte aanbod van doktersassistenten in de komende jaren kijken, blijkt dit te krap om in de verwachte vraag van de verschillende huisartsenvoorzieningen te voorzien. Daarentegen
‘In verband met het grote tekort is de stage voor de 1e jaars vorig schooljaar gewijzigd van een werkstage van een half jaar in een oriënterende stage van negen weken bij allerlei instellingen of medische organisaties’.
kan het korten op de huisartsenpraktijken betekenen dat huisartsen terughoudend worden met het invullen van vacatures.
Apothekersassistenten
Beroepenvoorlichting voorkomt schooluitval!
Er werken ongeveer 28.000 werknemers in de apotheekbranche,
Schooluitval in het mbo is nog steeds een hot item. Het wordt
waarvan ongeveer 16.000 als apothekersassistent in een openbare
zelfs het zorgenkindje van het beroepsonderwijs genoemd. Voor
apotheek. Begin 2010 telde Nederland ongeveer 1960 o penbare
studenten in het voortgezet onderwijs is voorlichting over de kans
apotheken. Hiervan is ongeveer eenderde een zelfstandige
op een baan van de verschillende opleidingen van groot belang.
apotheek, eenderde behoort tot een keten of formule en eenderde
Goede beroepsvoorlichting verkleint de kans op vroegtijdig
behoort tot een maatschap of is een andersoortige apotheek.
schoolverlaten aanzienlijk. Het is daarom hartstikke belangrijk de
Het is waarschijnlijk dat de werkgelegenheid voor apothekers
noodzakelijke instroom in het beroepsonderwijs te bevorderden en
assistenten in de komende jaren niet meer groeit. Een belangrijke
het stageaanbod hierop af te stemmen.
oorzaak is het zogenaamde ‘preferentiebeleid’ van de overheid. Hierdoor nemen de financiële middelen af en kunnen apothekers
GRONINGEN
minder personeel aannemen. FRIESLAND
Tandartsassistenten NOORD-KENNEMERLAND/ WEST-FRIESLAND
In Nederland zijn ongeveer 5.500 tandartspraktijken. Het aantal
DRENTHE
werkzame tandartsassistenten ligt op circa 17.000. De tandarts assistenten vormen binnen de assisterende gezondheidszorg een
NOORD-OVERIJSSEL ZAANSTREEK/WATERLAND FLEVOLAND ZUID-KENNEMERLAND
aparte groep. De jaarlijkse instroom van nieuwe assistenten blijft achter bij het benodigde aantal. Het merendeel van de tandartsen heeft assistenten in dienst met een andere achtergrond. Bij het
GROOT-AMSTERDAM GOOI- EN VECHTSTREEK HOLLAND/RIJNLAND HAAGLANDEN
aantrekken van jonge assistenten gaat de voorkeur van de meeste
is volgens onderzoek (Stichting Fonds Tandartsassistenten, 2008)
UTRECHT MIDDEN MIDDEN-HOLLAND
WEST-BRABANT
GELDERLAND MIDDEN ACHTERHOEK
RIVIERENLAND GELDERLAND ZUID
DRECHTSTEDEN
tandartsassistent. De werkgelegenheid voor tandartsassistenten
STEDENDRIEHOEK
UTRECHT OOST
RIJNMOND
tandartsen wel uit naar gediplomeerden met een mbo-opleiding
TWENTE
‘S-HERTOGENBOSCH TILBURG
ZEELAND ZUID-OOST BRABANT
uitstekend.
NOORD- EN MIDDEN LIMBURG
Figuur 1 Kaart van Nederland verdeeld in UWV regio’s 5
ZUID-LIMBURG
NADERE KENNISMAKING Vragen over onze dienstverlening? Graag brengen wij u in contact met een adviseur in uw regio of met een medewerker van het hoofdkantoor in Bunnik.
Calibris Runnenburg 34 3981 AZ Bunnik Postbus 131 3980 CC Bunnik T 030 - 750 7000 F 030 - 750 7001 E
[email protected] I www.calibris.nl
HET WERKTERREIN: LEREN IN DE PRAKTIJK Als kenniscentrum voor leren in de praktijk in zorg, welzijn en sport is Calibris verantwoordelijk voor erkenning van leerbedrijven en vaststelling van kwalificaties. In het verlengde van deze wettelijke taken ligt en expertise die veel meer omvat. Calibris verkent de markt. Brengt landelijk en regionaal betrokken partijen bijeen. Initieert maatschappelijk relevante projecten. Ontwikkelt innovatieve en effectieve oplossingen. Alles gericht op één doel: meer balans en dynamiek op de arbeidsmarkt. Zo levert Calibris een waardevolle
© Calibris 8.06/1/2011
bijdrage om beroepspraktijk en beroepsonderwijs soepel op elkaar te laten aansluiten.
