Nadere achtergrondinformatie participatiewet Invoering Participatiewet Op 1 januari 2014 wordt de Participatiewet ingevoerd. De nieuwe wet zal de huidige Wet werk en bijstand vervangen. Parallel aan de invoering wordt de Wsw afgeschaft en wordt de toegang tot de Wajong beperkt. Daarnaast is er sprake van oplopende werkloosheid en van aanscherpingen in de WW. Het verwachte effect van deze ontwikkelingen is een toename van het beroep op de bijstand in de komende jaren. Op de uitkeringslasten die daar uit volgen lopen gemeenten financieel risico. In de nieuwe Participatiewet wordt dit risico mogelijk verder uitgebreid. Net als in de huidige Wwb hebben gemeenten straks ook een budget beschikbaar om in te zetten op het bevorderen van arbeidsdeelname en het beperken van de uitkeringslasten. Dat budget wordt uitgebreid met de middelen die nu nog voor Wsw en Wajong beschikbaar zijn. Er ontstaat dan een ‘gebundeld re-integratiebudget’. Tegelijkertijd wordt er door her Rijk bezuinigd op het budget en houden gemeenten zonder bijsturing hun verplichtingen ten opzichte van de bestaande Wsw-uitvoering en Wsw-doelgroep. Op basis van de ontwikkeling van de verschillende componenten van het macrobudget hebben wij een indicatie gemaakt voor het verloop van het gebundelde re-integratiebudget van Nieuwegein in de periode 2013-2017.
Huidige componenten Het huidige participatiebudget bestaat op dit moment uit drie componenten, namelijk werkdeel (SZW), inburgering (BZK) en educatie (OCW). In onderstaande tabel staat de verwachte ontwikkeling van deze componenten weergegeven. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: De componenten voor 2013 sluiten aan op de toekenning van het budget 2013. De component educatie blijft gelijk in 2013 – 2017. De component inburgering vervalt na 2013. De component werkdeel 2014 – 2017 is gebaseerd op het gemiddelde budgetaandeel van de gemeente Nieuwegein in het macrobudget 2012-2013 en de ontwikkeling van het macrobudget van deze component na effecten regeerakkoord. Hieruit volgt onderstaande prognose voor de huidige componenten (bedragen in euro’s):
Component
2013
2014
2015
2016
2017
Educatie (OCW)
150.993
150.993
150.993
150.993
150.993
Inburgering (BZK)
314.197
-
-
-
-
Werkdeel (SZW)
1.478.346
1.414.914
1.309.570
1.226.947
1.148.455
Subtotaal
1.943.536
1.565.907
1.460.563
1.377.940
1.299.448
| Pagina 1 van 5 |
Met de invoering van de Participatiewet worden twee nieuwe componenten toegevoegd. We spreken hierbij voorlopig van ‘componenten’, hoewel nog niet duidelijk is of deze toevoegingen wel als afzonderlijke onderdelen zichtbaar blijven en zo ja, of hier ook specifieke bestedingsregels voor gaan gelden. In principe wordt met de bundeling van budgetten ontschotting nagestreefd om gemeenten optimale beleidsruimte te bieden binnen de brede doelen van de Participatiewet.
Nieuwe component ‘Wsw-oud’ Voor de uitvoering van de Wsw ontvangen gemeenten nu nog een geoormerkte Rijksbijdrage. Op die Rijksbijdrage wordt bezuinigd. In de eerste plaats doet het Rijk dat door op termijn (afbouw in 6 jaar) uit te gaan van een vergoeding per Sw-plek die niet hoger is dan het wettelijk minimumloon inclusief werkgeverslasten. In de tweede plaats door er van uit te gaan dat het stopzetten van de instroom geleidelijk resulteert in minder kosten. Met de invoering van de Participatiewet wordt de Rijksbijdrage Wsw overgeheveld naar het gebundelde re-integratiebudget. In onderstaande tabel is de verwachte ontwikkeling van deze component voor Nieuwegein weergegeven. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Het budget 2013 sluit aan op de Rijksbijdrage Wsw 2013 voor Nieuwegein. De budgetontwikkeling 2014 – 2017 is gebaseerd op het budgetaandeel 2013 van de gemeente Nieuwegein in het macrobudget 2013 en de ontwikkeling van het macrobudget voor de component Wsw-oud na effecten regeerakkoord.
Component Subtotaal Wsw-oud
2013
2014
4.290.498
4.096.242
2015 3.781.006
2016 3.482.170
2017 3.192.445
Nieuwe component ‘nieuwe doelgroep’ Tegelijk met de invoering van de Participatiewet wordt de instroom in de Wsw stopgezet en wordt de instroom in de Wajong beperkt. Wie tot dat moment nog in aanmerking kon komen voor instroom in beide regelingen zal zich vanaf 1 januari 2014 moeten wenden tot de Participatiewet. Hiertoe worden de re-integratiemiddelen voor de Wajong geleidelijk overgeheveld van het UWV naar het gemeentelijke gebundelde re-integratiebudget. In onderstaande tabel is de verwachte ontwikkeling van deze component voor Nieuwegein weergegeven. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Deze overheveling gaat in per 1 januari 2014. De budgetontwikkeling 2014 – 2017 is gebaseerd op het aandeel van de gemeente Nieuwegein in de gemiddelde instroom Wajong 2010-2012, het gemeentelijke aandeel in de WSW in 2013 en de ontwikkeling van het macrobudget voor de component na effecten regeerakkoord.
Component Subtotaal nieuwe doelgroep
2013
2014 -
44.800
2015
2016
2017
111.999
177.332
242.665 | Pagina 2 van 5 |
Totaal gebundelde re-integratiebudget Op basis van de ontwikkeling van huidige componenten en de ontwikkeling van de nieuwe componenten kunnen we nu de ontwikkeling van het gebundelde re-integratiebudget in beeld brengen:
Subtotaal
2013
2014
2015
2016
2017
Huidige componenten
1.943.536
1.565.907
1.460.563
1.377.940
1.299.448
Wsw-oud
4.290.498
4.096.242
3.781.006
3.482.170
3.192.445
-
44.800
111.999
177.332
242.665
6.234.034
5.706.948
5.353.568
5.037.442
4.734.558
Nieuwe doelgroep Totaal nieuw
Verplichtingen Wsw-oud Tegenover het participatiebudget staan verplichtingen. Van belang is dat bestaande verplichtingen van de gemeente ten opzichte van de Wsw-uitvoering en de Wsw-doelgroep in stand blijven, tenzij de gemeente zelf besluit tot bijsturing van beleid en uitvoering. Onderstaande tabel maakt zichtbaar welk effect deze verplichtingen kunnen hebben op de werkelijke besteedbaarheid van het gebundelde re-integratiebudget. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: De kosten van uitvoering Wsw komen overeen met de Rijksbijdrage Wsw 2013. Er is geen rekening gehouden met gemeentelijke bijdragen en/of tekorten op de uitvoering. Die zijn er wel in Nieuwegein. De kosten van uitvoering Wsw blijven gelijk als beleid en uitvoering niet worden bijgestuurd. De kosten van uitvoering Wsw komen ten laste van de component Wsw-oud binnen het gebundelde re-integratiebudget. Het tekort komt ten laste van de algemene middelen van de gemeente. In WIL verband is afgesproken dat WIL de beschikking heeft over de component werkdeel SZW. Het tekort op de Wsw component kan dus niet ten laste van dat deel worden gebracht.
Effect algemene middelen
2013
2014
2015
2016
2017
Component Wsw
4.290.498
4.096.242
3.781.006
3.482.170
3.192.445
Af: kosten uitvoering Wsw
4.290.498
4.290.498
4.290.498
4.290.498
4.290.498
0
194.256
509.492
808.328
1.098.053
Bestaand tlv alg. middelen
300.000
300.000
300.000
300.000
300.000
Totaal tlv alg. middelen
300.000
494.256
809.492
1.108.328
1.398.053
Effect op algemene middelen
Ontwikkeling BUIG (inkomensdeel)
| Pagina 3 van 5 |
Ten behoeve van het verstrekken van bijstandsuitkeringen ontvangt de gemeente Nieuwegein een budget BUIG, ook wel ‘inkomensdeel’ genoemd. Het macrobudget voor het inkomensdeel wordt door het Rijk aangepast op verwachte effecten van maatregelen in het regeerakkoord en op economische ontwikkelingen zoals toe- en afname van de werkloosheid. Onderstaande tabel geeft een indicatie voor de ontwikkeling van het inkomensdeel van Nieuwegein. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Het budget 2013 is het toegekende voorlopige budget 2013. De ontwikkeling 2014 – 2017 is gebaseerd op het gemiddelde budgetaandeel van de gemeente Nieuwegein in de macrobudgetten van 2012 en 2013 en de door het Rijk begrote ontwikkeling van het macrobudget BUIG. De maximale omvang doelgroep is gebaseerd op handhaving van de gemiddelde uitkeringslasten 2011 (conform de kernkaart Wwb) in de periode 2014-2017 en uitkeringslasten die gelijk zijn aan het budget (geen tekort). Het is dus de uitdaging voor WIL om binnen dit maximum te blijven.
Omvang BUIG / doelgroep
2013
2014
2015
2016
2017
13.740.296
15.384.757
15.502.583
15.121.050
14.717.074
Gemiddelde uitkering 2011 (€)
13.060
13.060
13.060
13.060
13.060
Maximale omvang uitkeringen
1.052
1.178
1.187
1.158
1.127
Budget BUIG (€)
Conclusies Uit het voorgaande kan worden afgeleid dat bij ongewijzigd beleid in de periode 2013-2017: De middelen beschikbaar voor re-integratie van personen in de bijstand beperkt zullen afnemen van 1,5 miljoen in 2013 naar ongeveer 1,4 miljoen in 2017. Dit is inclusief de middelen die worden toegevoegd ivm nieuwe doelgroepen. Dit zijn de middelen die aan WIL beschikbaar worden gesteld om personen in de bijstand te ondersteunen bij hun arbeidsinschakeling. Het Rijk gaat er van uit dat de participatiewet gaat zorgen voor een beperkte toename van het aantal bijstandsuitkeringen, ondanks de maatregelen in de WW, de economische crisis, de beperking van de instroom in de Wajong en de afschaffing van de Wsw. In 2015 zal een top worden bereikt van 1.187 uitkeringen. Daarna is er weer sprake van een lichte afname. De Wsw heeft in Nieuwegein een omvang van circa 160 plekken. Die 160 plekken kosten op dit moment bijna 4,6 miljoen per jaar. Dit is inclusief een bijdrage uit algemene middelen ter hoogte van circa 300.000.
In WIL verband is afgesproken dat tekorten op de Wsw niet ten laste komen van de overige middelen voor re-integratie (beschikbaar voor WIL). Dit betekent dat deze tekorten ten laste
| Pagina 4 van 5 |
komen van de algemene middelen van de gemeenten. Bij ongewijzigd beleid neemt de bijdrage uit algemene middelen toe van 0,3 miljoen naar 1,4 miljoen per jaar. Voor uitvoering Wsw en re-integratie bijstand zal Nieuwegein in 2015 circa 6 miljoen uitgeven. Hiervan wordt 4,6 miljoen uitgegeven aan de Wsw (77%) en 1,4 miljoen aan re-integratie van mensen in de bijstand (23%). Op de uitgaven voor de Wsw worden bovendien 0,8 miljoen uit algemene middelen toegelegd. Op de totale omvang van de doelgroep van het gebundelde re-integratiebudget is de Wsw in 2015 ongeveer 12% van de doelgroep en de bijstand ongeveer 88%. Dit resulteert in het beeld dat in 2015 de gemeente Nieuwegein 77% van haar uitgaven besteed aan circa 12% van de doelgroep.
| Pagina 5 van 5 |
