BEELDWIJZER e-overheid
Doel en opbouw Deze beeldwijzer is bedoeld voor alle partijen die direct betrokken zijn bij de communicatie naar de diverse stakeholders van de implementatie van het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en e-overheid (i-NUP) én vallen onder de eindverantwoordelijkheid van het dagelijks bestuur Bestuurlijke Regiegroep Dienstverlening en e-overheid (db-BRG). Concreet zijn dit: • Programmabureau NUP • Programmaraad E-overheid voor burgers • Programmaraad Stelsel van basisregistraties • Programma’s bouwstenen NUP • KING en Logius (voor zover het de communicatie over i-NUP betreft) In de communicatie heeft ICTU een uitvoerende rol in opdracht van het programmabureau NUP. Deze kaders zijn voor de communicatie door ICTU in het kader van deze opdracht van toepassing. Het doel van de beeldwijzer is het bevorderen van eenduidig beeldgebruik in de communicatie over de implementatie van de basisinfrastructuur van de elektronische overheid. De beeldwijzer bestaat uit de volgende hoofdstukken: 1. Het belang van beeldregie 2. Kaders voor het toepassen van beeld bij de communicatie over i-NUP 3. Praktische informatie Naast de beeldwijzer is er ook een communicatiewijzer en een schrijfwijzer voor communicatie over het i-NUP. 1. Belang van beeldregie Beeldregie is het visueel vertalen en ondersteunen van een inhoudelijke boodschap. Beelden ondersteunen het geschreven of gesproken verhaal of communiceren op zich zelf staand de boodschap. Door regie op beeld bevorderen we de eenduidigheid in de vertaling van de inhoudelijke boodschap: dit versterkt de inzet van beeld als ondersteuning van de inhoudelijke boodschap en voorkomt versnippering van de boodschap. Uit recent onderzoek blijkt dat beeldregie van belang is: • communicatie met beeld scoort beter in effectiviteit dat communicatie zonder beeld; • beeld met een inhoudelijke verwantschap met de geschreven of gesproken boodschap verhoogt de effectiviteit van de communicatie; • beeld in combinatie met een (korte) tekst verhoogt de effectiviteit van de communicatie. Kortom; een goed beeld vertelt eigenlijk al het halve verhaal. Dat maakt strategisch inzetten van beeld effectief én efficiënt.
2. Kaders voor het toepassen van beeld bij de communicatie over i-NUP Voor het toepassen van beeld in de communicatie gelden een aantal algemene regels. Deze algemene regels hebben we vertaald naar specifieke regels die gelden voor de communicatie over i-NUP. Algemene regels 1. Verbind beeld altijd met de inhoud. Beeld is een visuele uitdrukking van de achterliggende inhoudelijke boodschap. Beeld en inhoud gaan daarom altijd samen. Beeld zonder inhoud kan visueel aantrekkelijk zijn, maar beklijft minder. 2. Optimaliseer het beeld door: • Een passende omgeving te kiezen • De achtergrond te regisseren • Begeleidende teksten bij beeld te gebruiken • Symboliek en metaforen te benutten • Menselijke interactie te laten zien • Positieve beelden op te roepen • Authentieke beelden te gebruiken
3. Betracht beelddiscipline Gebruik de ontwikkelde beeldtaal en ontwikkel nieuwe beelden in stijl van die beeldtaal. Dat zorgt op den duur voor herkenbaarheid en maakt dat de afzonderlijke beelden worden waargenomen als uiting van een algemener, overkoepelend beeld.
Vertaling naar communicatie i-NUP De beelden die gebruikt worden moeten voldoen aan de richtlijnen voor beeld van de rijkshuisstijl. Uitgangspunten hierbij zijn: •
De huisstijl is een platform voor communicatie, waarbij niet vorm maar inhoud centraal staat. Beeld is daarmee functioneel: ondersteunt, vult inhoudelijk aan, legt uit. Daarom wordt in beeld altijd een onderwerp uitgelicht, en is de verbeelding van dat onderwerp helder en expliciet. Voorkom dus generieke beelden en sfeerbeelden, uiteraard tenzij deze functioneel zijn. • De Rijksoverheid werkt voor de samenleving, altijd in dienst van het gedeelde belang. In beeld betekent dit dat de aanwezigheid en invloed van de mens altijd voelbaar is. De mens in zijn omgeving staat centraal. Dat kan direct, de mens in beeld, of indirect, sporen van de mens: een gemetselde muur, een gesnoeide boom, een dijk, een weg. Meer informatie en een uitgebreide beschrijving van de richtlijnen is te vinden op: http://www.rijkshuisstijl.nl/index.cfm/i-base-1rijkslogo/basiselementen/beeld
Specifiek voor i-NUP gelden aanvullend de volgende uitgangspunten: 1. Verbinding beeld met inhoud • De kernboodschap, zoals verwoord in de slogan, komt tot uitdrukking in het beeld: digitale overheid, service en gemak. De beelden laten zo de gevolgen van de invoering van i-NUP zien: een digitale overheid die leidt tot meer service en gemak voor burgers en bedrijven.
• •
Er zijn altijd mensen in beeld die de einddoelgroepen uitbeelden, namelijk burgers en bedrijven. Er wordt een vorm van (digitaal) contact met een overheidsorganisatie in beeld gebracht.
2. Optimalisering beeld • Mensen worden in hun eigen omgeving in beeld gebracht. Zo staat de politieagent op straat en zit of staat de ondernemer in zijn of haar zakelijke omgeving. • Zorg ook bij portretten van bijvoorbeeld bestuurders bij een interview voor verbinding met de inhoud van de boodschap. Dit vergt in de praktijk wel enige voorbereiding en overtuigingskracht. Het maken van een optimale foto kost tijd en vraagt om creativiteit. Vermijd werkkamers en zoek een omgeving die passend is. Maak zo nodig gebruik van rekwisieten om een link naar de inhoudelijke boodschap te leggen. • Bij gebruik van tekst in beeld wordt de slogan, Eén digitale overheid: betere service, méér gemak, gebruikt. • We maken bij voorkeur geen gebruik van modellen voor foto’s. Burgers en ondernemers zijn altijd ‘echt’. 3. Beelddiscipline • In powerpoint, op websites, in brochures en andere beelddragende communicatiemiddelen, maken we gebruik van foto’s, gemaakt door een professionele fotograaf. • Illustraties zijn toegestaan, maar niet op beeldbepalende plaatsen (de voorkant van een folder, de homepage van een website). Voor illustraties gelden eveneens de richtlijnen voor fotografie en beeld van de rijkshuisstijl (zie: http://www.rijkshuisstijl.nl/index.cfm/i-base1rijkslogo/basiselementen/beeld) Praktische afspraken Alle foto’s worden: • Door een professionele fotograaf gemaakt • Vrij van rechten aangekocht • Opgeslagen in een fotoarchief Geportretteerden geven schriftelijk toestemming voor het gebruik van de foto.
Praktische informatie Voor het i-NUP zijn medio 2011 zes foto gemaakt die voldoen aan deze richtlijnen. Deze foto’s zijn gerelateerd aan de onderdelen van de visie op dienstverlening en worden ook in die combinatie gebruikt (dus: als we het hebben over de vraag centraal, wordt de foto van de zakenvrouw in de auto gebruikt). Daarnaast staan bij elke foto een aantal trefwoorden beschreven, de foto kan ook in relatie met deze trefwoorden gebruikt worden. In augustus 2011 zijn in het kader van de ontwikkeling van de website www.eoverheid.nl een aantal nieuwe foto’s gemaakt. Als deze klaar zijn, worden ze aan de NUP-beeldbank toegevoegd. De vraag centraal
De foto verbeeldt een zakenvrouw die online een vergunning regelt met de gemeenten. Trefwoorden: vraag centraal, online vergunning regelen, betere service, méér gemak voor bedrijven, aansluiten bij behoefte, vermindering regeldruk door bij aanvraag van vergunning alleen om noodzakelijke informatie te vragen. Snel en zeker
De foto laat een pasgeboren baby met haar ouders zien. De vader doet online geboorte aangifte. Trefwoorden: snel en zeker, online aangifte doen, zaken met de overheid snel en zeker regelen, via internet 7 x 24 uur bereikbaar
Eén overheid
De foto laat een burger zien die vragen stelt aan een baliemedewerker bij de gemeente. Trefwoorden: eén overheid, toegankelijk en bereikbaar, gemeenten vormt een belangrijke ingang.
Geen overbodige vragen
Op de foto een werkzoekende die bij de UWV gegevens in zijn dossier bekijkt. Trefwoorden: geen overbodige vragen, hergebruik van gegevens.
Transparant en aanspreekbaar
Een burger vraagt op basis van het kenteken gegevens over het voertuig op. Trefwoorden: transparant en aanspreekbaar, hergebruik van openbare overheidsinformatie.
Efficiënt
Een politieagente zoekt informatie op via een PDA. Trefwoorden: Efficiënt. Beschikbaarheid foto’s De foto’s zijn beschikbaar in diverse formaten en opgeslagen bij BZK en ICTU. De foto;s zijn aan te vragen via het programmabureau NUP en communicatie ICTU. Binnenkort zijn ze ook beschikbaar via de website: www.e-overheid.nl De foto’s zijn gemaakt door Cheers to your eyes en vrij van rechten aangekocht. Alle modellen hebben BZK toestemming gegeven tot gebruik van de foto’s. De toestemming is schriftelijk vastgelegd.
Beheer foto’s Nieuwe foto’s die voldoen aan de kaders voor beeld voor communicatie over i-NUP worden in principe ter beschikking gesteld aan alle bij de communicatie betrokken partijen te weten: - BZK, programmabureau NUP - ICTU, communicatie NUP - Logius, communicatie - KING, communicatie - Waterschapshuis, communicatie - IPO, communicatie De ontwikkeling en oplevering van nieuwe beelden wordt gemeld in het communicatieoverleg. Daar worden ook nadere afspraken gemaakt over het uitwisselen van beelden. Alle foto’s die in opdracht van BZK worden gemaakt, worden eveneens aangeboden aan de BZK-beeldbank. Toetsing kaders Vanuit het programmabureau NUP worden nieuwe beelden voor publicatie getoetst aan de kaders.
