Na-isolatie van bestaande buitenmuren Studiedag 7 februari 2012 Consciencegebouw, Brussel
Navullen van spouwmuren met isolatie in de praktijk
Arnold Janssens, Onderzoeksgroep Bouwfysica (BFG) Faculteit Ingenieurswetenschappen en Architectuur Universtiteit Gent (UGent)
Inhoud • Omvang na-isolatieproces • Geschiktheid isolatieproducten • Geschiktheid spouwmuur – Voorafgaande inspectie
• Uitvoeringsrichtlijnen Beeldmateriaal: CIGA, M. Delghust, J. Grobet, A. Janssens, G. Timmermans, E. Taelman, B. Vandermarcke, J. Wijnants
1
Na-isolatieproces door installateur 1. Beoordeling spouwmuur
3. Vullen van de spouw
2. Voorbereiding en boren vulopeningen 4. O 4 Opvoegen en nazorg
Omvang na-isolatieproces Onderdeel proces: • Voorafgaande inspectie • Dichten Di ht openingen i binnenspouwblad, leidingdoorvoeren,… • Boren vulopeningen, nameten spouwbreedte • Afstellen en testen apparatuur en isolatieproduct • Navullen van de spouw • Herstellen oorspronkelijke toestand gevel (opvoegen,…) • Verslag van uitgevoerde werken (verklaring overeenkomstigheid)
Werken die niet noodzakelijk tot het na-isolatieproces horen: • Herstellen van scheuren en bewegingsbarsten in gevel • Herstellen voegwerk • Herstellen of aanbrengen waterkerende lagen, muurafdekkingen,… • Aanbrengen waterwerende oppervlaktebehandeling, bepleistering,… • Aanbrengen regenwerende gevelafwerking Inspectieverslag geeft aan welke herstellingswerken nodig zijn in combinatie met isolatiewerken
2
Technische voorlichting: Na-isolatie van spouwmuren door in-situ vullen van de luchtspouw • Richtlijnen voor installateur voor goede uitvoering naisolatieproces • Bouwkundige voorwaarden en aandachtspunten • Uitvoeringsrichtlijnen Uit i i htlij • Aanstiplijsten en modelverslagen
Inhoud • Omvang na-isolatieproces • Geschiktheid isolatieproducten • Geschiktheid spouwmuur – Voorafgaande inspectie
• Uitvoeringsrichtlijnen
3
Productvoorschriften (onderdeel STS 71-1) Voor alle producten: • Warmtegeleidingsg g coëfficiënt • Waterabsorptie of waterafstotend karakter • Volumemassa • Corrosieve invloed • Brandreactie • Emissie van gevaarlijke substanties
Productspecifiek: • Dimensionele stabiliteit • Hoeveelheid gesloten/open cellen • Blaasmiddel • Breektijd • Weerstand tegen biologische agentia • Granulometrie • Weerstand tegen verplettering • Weerstand tegen leeglopen
Bepaling thermische eigenschappen • Monstername: – op de bouwplaats, bouwplaats – onder bouwplaatsomstandigheden.
• Gedeclareerde waarde statistisch te onderbouwen (90/90) – Bij certificatie: min. 10 monsters per ploeg per jaar.
• D-waarde houdt rekening met: – Verouderingseffecten • Krimp • Diffusie van drijfgas
– Vochtinvloeden – Product- en procesvariaties
4
Thermische eigenschappen -waarde (W/mK)
0.05 0.045
k.
0.04 0.035 0.03 UF
PUR
EPS-w EPS-s droog
RW
vochtinvloed
GW
GW-v
EP
veroudering
• Warmtegeleidingscoëfficiënt : – Gedeclareerde waarden van typische producten 0.035 à 0.050 W/mK – Bevestigd door eigen metingen
Belang volumemassa isolatiemateriaal -waarde (W/mK)
0.050
Vereiste volumemassa rotswol EN 14064-1
0.045
0.040 Vereiste volumemassa glaswol EN 14064-1
0.035
0.030 10
20
30
40
50
60
70
80
volumemassa (kg/m³) rotswol
glaswol
EPS-s
• Isolatiemateriaal voldoende te doseren • Element in kwaliteitscontrole navulproces
5
Inhoud • Omvang na-isolatieproces • Geschiktheid isolatieproducten • Geschiktheid spouwmuur – Voorafgaande inspectie
• Uitvoeringsrichtlijnen
Bouwkundige voorwaarden voor het na-isoleren van spouwmuren • Vochtbelasting gevels – – – –
Spouwbreedte ≥ 50 mm Maximale gevelhoogte Afscherming van gevels Binnenklimaat
• Kwaliteit gevel – Doorlatendheid gevelmetselwerk – Gevelsteen – Stel- en voegmortel
– Dampdoorlatendheid gevelafwerking g g – Spouwankers – Toestand spouw
• Detaillering – Spouwdrainering – Luchtdichtheid (pleister)
• Zichtbare Zi htb schade h d – Vochtproblemen – Scheurvorming
6
Vochtbelasting • Gevels met beperkte belasting door slagregen – Maximale g gevelhoogte g Terreinruwheidscategorieën
Hmax
0
Zee of kuststreek die blootstaat aan zeewinden
I
Meer of zone met uiterst weinig vegetatie die vrij is van obstakels
II
Zone met lage vegetatie (zoals gras), met of zonder alleenstaande obstakels (bomen, gebouwen) op een onderlinge afstand van minstens 20 keer hun hoogte
8
III
Zone met een regelmatige begroeiing, met alleenstaande gebouwen of obstakels op een onderlinge afstand van maximum 20 keer hun hoogte (bv. dorpen, voorsteden, permanente bossen)
25
Voorbeelden
• Geen extreem vochtig binnenklimaat – Af te raden in binnenklimaatklasse 4
0
Tenzij aangepaste maatregelen voor regenwering of vochtbeheersing
Doorlatendheid gevelmetselwerk • Buitenspouwblad = eerste bescherming tegen regendoorslag • Geen navulling bij sterk doorlatend metselwerk – – – –
Verweerd voegwerk Gelijmd metselwerk Gevelstenen uit korrelbeton Regeninfiltratie x10 in vergelijking met baksteenmetselwerk met goede staat voegwerk
• Verbeteringswerken – Herstellen voegwerk – Gevelbekleding
7
Beoordeling vorstbestendigheid • Gevelmetselwerk met nagevulde spouw of binnenisolatie: – Lagere temperaturen – Hogere vochtgehaltes – Verhoogd risico op vorstschade indien metselwerk niet vorstbestand
• Oplossingen: – Evalueren vorstgevoeligheid gevelsteen, stel- en voegmortel • Visueel: aan slagregen en koude blootgestelde geveldelen: dakranden, h k hoeken, schouwen,… h • Bij twijfel: directe of indirecte vorstproeven
– Of gevel beschermen tegen slagregen • Hydrofobering, gevelbekleding, buitenpleister, …
Zichtbare vochtproblemen • Regendoorslag, opstijgend opst jge d vocht: oc t – Oorzaken aanpakken alvorens na te vullen
• Schimmelvorming, oppervlaktecondens: – Ventilatie – Binnenisolatie ter plaatse van koudebruggen – In combinatie met navulling
8
Voorafgaande inspectie • Inspectie gebouw • Boren controleopeningen per gevelvlak • Meten spouwbreedte • Endoscopisch onderzoek
Endoscopisch onderzoek • • • •
Toestand spouwankers p Vlakheid spouwbladen Situatie waterkering Aanwezigheid leidingen
9
Inspectieverslag • Bevat resultaat beoordeling: – Spouwmuur voldoet aan alle bouwkundige voorwaarden – Spouwmuur is ongeschikt voor navulling – Spouwmuur voldoet niet aan alle voorwaarden,, maar wel na bepaalde herstellingswerken
• Bevat informatie voor prijsbepaling en voorbereidende b id d werken:
• Overzicht nodige herstellingswerken
– Bereikbaarheid – Afmetingen – Aanwezigheid leidingdoorvoeren en rookgasafvoer – Aanwezigheid A i h id en demonteerbaarheid rolluikkasten – …
Inhoud • Omvang na-isolatieproces • Geschiktheid isolatieproducten • Geschiktheid spouwmuur – Voorafgaande inspectie
• Uitvoeringsrichtlijnen
10
Voorbereidende werken
Dichten leidingdoorvoeren
Spouwbegrenzingen
Dichten stopcontacten, rolluikkasten,…
Vulopeningen
Boren door binnen- of buitenspouwblad
Boorgaten opmeten en markeren
Werken op hoogte: veiligheid en kwaliteit
11
Nameten spouwbreedte per gevelvlak Voorschriften STS 71-1: • De spouw heeft een nominale breedte van minimaal 50 mm – De gemiddelde spouwbreedte per gevelvlak moet minstens 50 mm bedragen – De spouwbreedte mag in maximaal 20% van de metingen kleiner zijn dan 50 mm tot een minimale breedte van 40 mm
Boorgaten Meetpunten p
• Ter plaatse van vernauwingen moeten bijkomende vulp g voorzien worden. openingen • Meetprocedure: – 1 meetpunt per 10 m² gevelvlak – Gelijkmatig verdeeld – Bij vaststelling vernauwing: verdubbeld aantal meetpunten (1 per 5 m²)
Voorbeeld: kopse gevel 64 m²: 7 meetpunten
Vulapparatuur, afstelling en controles
Controle doseertijd
Controles isolatieproduct
12
Vullen van de spouw • Pas beginnen met vullen als alle vulopeningen over volledig gevelvlak geboord en nagemeten zijn • Vullen van onder naar boven over volledig spouwvolume • Visuele Vi l controle t l en markering k i per gevulde ld opening i
Nazorg: dichten openingen, hermonteren, opruimen,…
13
Opvolging • Verifiëren van volledige vulling spouw – Controle gedoseerde hoeveelheid in verhouding tot spouwvolume – Eventueel thermografie
• Verslag van uitgevoerde werken • Verklaring van overeenkomstigheid
Besluit: navulling van spouwmuren in praktijk • Installateur staat in voor het volledige naisolatieproces van voorafgaande inspectie naisolatieproces, tot uitvoeringsverslag. • Navulling leidt tot betrouwbare resultaten als – Isolatieproduct voldoet aan productvoorschriften – Spouwmuur voldoet aan bouwkundige voorwaarden voor navulling g – Uitvoering gebeurt volgens uitvoeringsrichtlijnen
• Nieuwe technische voorlichting biedt leidraad voor installateurs Dank aan: M. Delghust, J. Grobet, E. Taelman, G. Timmermans B. Vandermarcke, J. Wijnants
14
