Na besluitvorming over toekenning van de middelen, zullen wij zo snel mogelijk starten met de uitvoering van het plan

IN13.01881

IIIII III 11 Ui IIIIIIIII onderwerp datum afdeling ons kenmerk

Subsidieaanvraag Invoering wettelijke taak contactmoment adolescenten JGZ 5 april 2013 Jeugdgezondheidszorg GGD/JGZ/789/13/BK/ms

GEME S

GeD M * * " *

NG^H College van Burgemeester en Wethouders Ter attentie van de heer G. Hendriks Postbus 14 6640 AA BEUNINGEN

İ N

1 0 APR ?Í113

GGD Rejtio Nijmegen postadres postbus ' 120 6501 B C Nijmegen telefoon: (024) 329 72 97 fax: (024) 322 69 80 [email protected] www.ggd-nijmegen.nl contactpersoon Jeugdgezondheidszorg H. Hoogeveen telefoon (024)329 7172 [email protected]

Geachte heer Hend riks,

Conform de afspraken gemaakt in het Algemeen Bestuur van de GGD Regio Nijmegen op 7 maart jongstleden bied en wij u het projectplan Invoering wettelijke taak contactmoment ad olescenten Jeugdgezondheidszorg aan. Het AB heeft ingestemd met deze notitie met inachtnemening van de volgende punten: « De verdeling van de inzet ind ivid ueel en collectief moet evenwichtig zijn ' De individuele gemeenten bepalen de prioriteiten. Deze punten zijn ook in de notitie opgenomen. Afgesproken is dat de gemeenten actie ondernemen voor het vrijmaken van de mid d elen hiervoor. Voorts is afgesproken d at de mid d elen uiteind elijk worden toegevoegd aan de inwonersbijdrage van de gemeenten aan de GGD. In het projectplan is aangegeven op welke wijze, in samenspraak met gemeenten en onderwijs, vorm gegeven wordt aan het contactmoment voor adolescenten. Wij verzoeken uw College om uiterlijk 10 juni 2013 te laten weten of de mid d elen voor dit plan worden vrijgemaakt. Finale bespreking volgt dan in het Algemeen Bestuur van de GGD Regio Nijmegen op 27 juni. Na besluitvorming over toekenning va n de middelen, zullen wij zo snel mogelijk sta rten met de uitvoering van het pla n.

Hoogachtend,

Directeur

uijf Regio Nijmegen

De G G D Regio Nijmegenwerkt voor de gemeenten Beuningen, Druten, Groesbeek, Heumen, Millngen aan de Rijn, Mook en Middela a r, Nijmegen, Ubbergen, West Ma a s en Waal en Wjchen.

E 8DI G G D Regio Nijmegen

Projectplan Invoering wettelijke taak contactmoment adolescenten Jeugdgezondheidszorg

colofon auteur(s) uitgave datum afdeling

Brigitte Vlaminkx G G D Regio Nijmegen 3 april 2013 JGZ/GB&E

versie status

1.0 vastgesteld

postadres postbus 1120 6501 B C Nijmegen bezoekadres Groenewoudseweg 275 6524 T V Nijmegen telefoon: (024) 329 72 97 fax: (024) 322 69 80 [email protected] www.ggd-nijmegen.nl

Startnotitie Invoering extra contactmoment adolescenten Jeugdgezondheidszorg datum pagina

3 april 2013 2 van 11

Inleiding Conform het lenteakkoord is in de septembercirculaire met ingang van 2013 structureel 15 miljoen euro vrijgemaakt voor een extra contactmoment door de jeugdgezondheidszorg (JGZ) voor adolescenten op het voortgezet en middelbaar onderwijs. Uit de brief van de Minister aan de Tweede Kamer (d.d.25 juni 2012): 'Onderdeel hiervan is een extra contactmoment van de jeugdgezondheidszorg met adolescenten vanaf 14 jaar. Hiervoor is structureel 15 miljoen beschikbaar. Met dit extra contactmoment kan de jeugdgezondheidszorg passende zorg leveren voor jongeren in de leeftijd van het voortgezet en middelbaar onderwijs. Het contactmoment kan behalve op een gezond gewicht voor pubers ingaan op onderwerpen zoals veilig vrijen, het gebruik van alcohol en drugs, pesten en depressie en het bevorderen van de weerbaarheid'. De Inspectie voor de Gezondheidszorg houdt toezicht op de JGZ en gaat bij iedere GGD na, hoe de middelen van het extra contactmoment zijn ingezet. In de brief van de Minister wordt uitdrukkelijk gesproken over individuele contactmomenten, de septembercirculaire biedt echter ook ruimte voor een collectieve aanpak. Dit projectplan is op verzoek van het Algemeen Bestuur van de GGD geschreven en bedoeld om aan te geven hoe de GGD de nieuwe wettelijke taak van het contactmoment adolescenten gaat invoeren. Het doel is de preventieve zorg voor adolescenten in het onderwijs uit te breiden en te verbeteren. Na besluitvorming door de afzonderlijke colleges en gemeenteraden zal de GGD starten met de uitvoering van deze taak. Op dit moment zet de GGD reguliere middelen JGZ en Gezonde School in, op het Voortgezet Onderwijs. In het Voortgezet Onderwijs gaat het om een bijdrage uit de gemeentelijke bijdrage. Voor het ROC worden tijdelijke middelen ingezet. Doel is om de ontwikkeling van adolescenten te volgen, vroegtijdig signalen op te pakken en leerlingen en hun ouders toe te leiden naar zorg, wanneer dit nodig is. Vanuit de Gezonde School zijn er enkele projecten met scholen opgezet. De inzet die wij op dit moment gezien de beschikbare middelen kunnen plegen is beperkt en, als het gaat om de Gezonde School, lang niet bij alle scholen op een vergelijkbaar niveau. Met de transities jeugdzorg en AWBZ voor de deur en de bezuinigingsdoelstellingen die hiermee gepaard gaan, is de inzet van extra middelen in het onderwijs een impuls om het preventieve veld op orde te brengen. Wij kunnen met de inzet van de middelen voor het nieuwe contactmoment meer gezondheidswinst behalen, meer preventief te werk gaan en meer signalen oppakken. Dit resulteert in minder schooluitval, meer gezondheidswinst, minder toeleiding naar specialistische zorg en daardoor beperking van kosten op de middellange en lange termijn. Wij geven in deze notitie aan op welke manier wij voor de doelgroep adolescenten het extra contactmoment willen inzetten. Wij zien op basis van onze ervaringen de meerwaarde in een mix van individueel en collectieve interventies, omdat op die manier alle leerlingen op de meest effectieve manier worden bereikt. Zo kan maatwerk worden geleverd. Enkele gemeenten in onze regio streven naar gezondheidsthema's op de onderwijsagenda en vragen daarom om een brede collectieve insteek. Dit projectplan komt aan deze wensen tegemoet. Met de nieuwe middelen is het mogelijk om zowel op collectief als op individueel niveau samen met scholen, te werken aan gezond gedrag en een gezonde leefstijl. Zoals u kunt lezen zit er in de startnotitie nog veel ruimte voor nadere invulling vanuit de speerpunten van het gemeentelijk onderwijs en gezondheidsbeleid. Ook zoeken wij voor de concrete invulling van activiteiten, nadrukkelijk afstemming met het gezondheidsbeleid van de scholen. Wij achten het van groot belang om in dit stadium die ruimte te laten om zo met gemeenten en scholen tot een gezamenlijk gedragen plan te komen.


3 april 2013 3 van 11

Op 7 maart jl. is het concept projectplan besproken in het Algemeen Bestuur van de GGD. Afgesproken is daar, dat de verdeling van de inzet voor individuele en collectieve interventies evenwichtig moet zijn en dat het Voortgezet Onderwijs en het ROC voldoende aandacht krijgen. De individuele gemeenten bepalen, in overleg met de GGD, de prioriteiten binnen de programma's. Het Algemeen Bestuur stemt in met het projectplan en heeft besloten tot doorzending van het projectplan naar de afzonderlijke colleges en de gemeenteraden, zodat zij hiervoor de benodigde middelen kunnen vrijmaken. Tevens is afgesproken dat de middelen uiteindelijk worden toegevoegd aan de inwonersbijdrage van de gemeenten aan de ggd. Het projectplan is als volgt opgebouwd: 1. Waarom is extra aandacht nodig? 2. Vanuit welke uitgangspunten willen we werken? 3. Wat is nieuw in de aanpak? 4. Begroting 5. Procesvoorstel en fasering

1. Waarom is extra aandacht van de Jeugdgezondheidszorg voor jongeren van 15 jaar en ouder nodig? Jongeren in de leeftijd van 15-19 jaar staan op een bijzonder moment in hun ontwikkeling, ze zoeken naar hun identiteit, maken een keuze voor vervolgopleiding en beroep en maken zich los van de relatie met ouders en andere gezinsleden. De specifieke gezondheidsproblematiek van jongeren op deze leeftijd zoals overmatig alcoholgebruik, risicovol seksueel gedrag, overgewicht of psychosociale problematiek komt veelvuldig voor. De combinatie van meerdere risicogedragingen neemt toe met de leeftijd: rond de leeftijd van 16 jaar speelt dit bij bijna de helft van de jongeren. De combinatie van risicogedrag komt vaker voor bij lagere schoolniveaus en bij autochtone jongeren. Jongeren die alcohol drinken, roken en of cannabis gebruiken hebben vaker gedragsproblemen. Overgewicht hangt veelal samen met emotionele problemen . In bijlage 1 is opgenomen welke relevante cijfers en aanbevelingen uit de E-MOVO 2011/2012 richting geven aan de inzet. 1

2. Uitgangspunten Onderstaande uitgangspunten worden gehanteerd bij het organiseren van de inzet voor adolescenten: 1. De inzet is gericht op een gezond gewicht (tegengaan van over- en ondergewicht), het bevorderen van seksueel gezond gedrag, de aanpak van sociaal-emotionele problematiek/het bevorderen van weerbaarheid en schoolverzuim. 2. Er een brede aanpak van beleidsmatige, collectieve en individuele interventies om enerzijds alle leerlingen in het VO en op het ROC voor te lichten over deze thema's en anderzijds individuele leerlingen met informatie en hulpvragen optimaal te ondersteunen. 3. De inzet op de scholen is duurzaam en verankerd in het gezondheidsbeleid van de school. 4. De ingezette interventies sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen. Sociale media zorgen voor een laagdrempelige toegang tot de GGD professionals. 5. De onderwijsagenda van de gemeente en de schoolbesturen geeft richting bij de keuze voor de thema's waar de interventies op worden ingezet. Omdat het totaalbudget begrensd is vraagt dit om een prioritering. Er is een keuze te maken op het aantal thema's, maar ook op het aantal interventies dat is in te zetten en de investering in tijd en geld die deze interventie vraagt.

Samenvatting van verschillende onderzoeken beschreven door het RIVM 2009.


gD

3 april 2013 4 van 11

In onderstaande figuur is een schets van een integrale aanpak op gezondheidsthema's weergegeven:

d u olpiolo I

. '

B e l e İ ( l

'» „

Fysieke en sociale

*

omgeving

St

Beleid en ^Pi r egelgeving

'

ļ

At.-rX iBHBfVíś?

įįīļfö

voo r lichting

gļļļ...

Mucatie

l l l f o l III.lllľ i ll . l l ľ

řo'jļ .- '"'Ml l i l D|) .lllľ

, ĩ

r e iehtopde

^ļ^

hele school

ļ.. :

;

W-i-iliii.'..-n

.'ĵįt^j;

. DI,:upin.i.il

I'

1

u i i' ht " ľ null iihh'li

' i l""lllll;..-h l l ľ ' l i. «i|,'.ľ..4

I.I.I;;

":îäiţţ; ''^sL

9ĚĚĚĚĚĚĒĚĚĚ

Een in tegrale aan pak krijgt concreet vorm wanneer er vanuit meerdere gezon dheidsbevorderen de strategieën tegelijkertijd wordt in gezet op een thema. Het gaat dan om beleid, regelgevin g, in formatie voorziening, aan dacht voor sign alerin g, betrekken van de sociale omgevin g van de leerlin g (draagvlak) én de fysieke omgevin g. Op deze man ier wordt steeds via meerdere kan alen een zelfde gezonde boodschap uitgedragen . Zo wordt het de ouder, de docen t, con ciërge en sportdocen t (etc), maar ook juist de leerlin g makkelijker gemaakt om de gezon de keuze te maken . In deze in tegrale aan pak combin eren we de collectieve aan pak van en kele schooloverstijgen de thema's op beleidsn iveau, een collectieve aan pak op thema's bin n en de scholen en een in dividuele aanpak op het n iveau van risicoleerlin gen en verzuim. Hiermee bouwen we ook voort op de samenwerking die er tussen de JGZ en GB&E is ontstaan om deze in tegrale aan pak vorm te geven. GB&E n eemt de school-overstijgen de collectieve aan pak voor haar reken in g, GB&E en JGZ zorgen samen met de school voor een profiel en een plan per school, waarbij GB&E in het profiel en plan het voortouw n eemt en de JGZ de collectieve uitvoerin g van projecten op school voor haar reken in g neemt. Daarn aast voert de JGZ de in dividuele in terven ties en die, gericht op verzuim en risicoleerlingen uit. Binnen een in tegrale aan pak is er boven dien mogelijkheid om te komen tot een n aadloze afstemming van collectieve preven tie en in dividuele zorg. En erzijds wordt de sign alerin gskracht versterkt, doordat ook de sociale omgevin g ron dom de leerlin g betrokken is bij de aanpak. An derzijds kan een in dividuele hulpvraag aan leidin g zijn om op collectief n iveau preven tieve actie in te zetten. Aandacht voor een thema zoals alcohol en gen otmiddelen , seksuele gezon dheid, overgewicht, sociaal emotionele gezon dheid op collectief n iveau van uit een dergelijk totaalaan pak kan laten te en mogelijk n og n iet concrete hulpvragen van leerlin gen omvormen tot een specifieke en con crete hulpvraag, die dan wordt opgepakt.


3 april 2013 5 van 11

3. Wat is nieuw in de aanpak? Concreet betekent deze integrale aanpak aan nieuwe activiteiten: 1.

Elke twee jaar bespreekt de GGD met het Regionaal Bestuurlijk Overleg Voortgezet Onderwijs een aantal mogelijke gezondheidsthema's die dan vervolgens met alle scholen worden opgepakt. Te denken valt aan de thema's Gezonde Schoolkantine, Rookvrije school, etc. Het Bestuurlijk Overleg kiest voor een thema en de GGD gaat samen de scholen aan de slag om dat te realiseren. Na twee jaar evalueren we de inzet en de resultaten en kan er opnieuw een keuze gemaakt worden voor een nieuw thema. Door de nieuwe middelen kan de GGD dit onderdeel breder oppakken en op meer scholen tegelijkertijd inzetten. 2. Om een pakket op maat te kunnen maken voor elke school is het van belang om inzicht te hebben in de gezondheidssituatie van de jeugd op de scholen. Deze gezondheidsprofielen bestaan uit gegevens uit de E-MOVO, ervaringsgegevens van de school en van de JGZ, risicofactoren binnen de school, de wijk en de sociale omgeving van de leerlingen. Op basis hiervan kiezen school en GGD gezamenlijk voor prioriteiten en wordt een integraal programma samengesteld. Het schoolprofiel geeft de noodzakelijk basis waarop het programma verder gebouwd kan worden en is daarmee onmisbaar voor een integrale, doelgerichte aanpak. Schoolprofielen worden op dit moment niet structureel gemaakt. 3. Wanneer duidelijk is waar de behoeften liggen wordt er een programma gemaakt samen met de school en samengesteld uit activiteiten op schoolniveau, collectief niveau en individueel niveau, gebruikmakend o.a. van de handleidingen en richtlijnen die er landelijk zijn ontwikkeld en onderdeel uitmaken van de menukaarten van de gezonde school-aanpak, zoals JGZ en GB&E die voorstaan. De collectieve interventies (voorlichting, groepsgesprekken, sociale media), worden uitgevoerd door de medewerkers van de JGZ. Hun zichtbaarheid en toegankelijkheid voor leerlingen en het schoolteam, wordt hiermee vergroot. Het maken van de schoolprogramma's is nieuw en heeft het voordeel dat er gedurende een langere tijd, gewerkt wordt aan een beperkt aantal thema's op diverse terreinen. Uit evaluatie onderzoek is bekend dat deze aanpak meer gezondheidswinst oplevert, dan losse interventies op verschillende thema's. 4. Alle leerlingen uit klas 2 en klas 4 krijgen een gestandaardiseerde vragenlijst voorgelegd. Op basis van de uitkomsten worden jongeren op indicatie benaderd voor een face-to-face gesprek waarin zij informatie krijgen over gezondheidsitems die passen bij de antwoorden. Op dit moment wordt alleen leerlingen van 14 jaar een vragenlijst voorgelegd. Door de vragenlijst vaker te gebruiken tijdens de schoolloopbaan, is het mogelijk om van meer jongeren signalen op te pikken. De zichtbaarheid van de GGD is daarmee ook groter en dat resulteert in een lagere drempel om vragen voor te leggen. 5. Schoolverzuim; Iedere school heeft een verzuimprotocol. Recent hebben de leerplichtambtenaren in samenwerking met de school de puntjes op de i gezet en het verzuimprotocol samen met de school op orde gebracht. De jeugdarts heeft in het verzuimprotocol een onafhankelijke en preventieve functie. Zij wordt ingezet bij het vaststellen van de aard van het verzuim, om inzicht te krijgen in de onderlinge problematiek en om leerlingen, eventueel met aangepast programma, te re-integreren. De GGD wil met de inzet van de nieuwe middelen, investeren in die scholen waar het ziekteverzuimprotocol nu op orde is gebracht en de rol van de jeugdarts verder ontwikkeld kan worden. Of door de jeugdarts standaard een duidelijke rol te geven binnen een integrale verzuim aanpak. 6. We ontwikkelen een digitale toegang tot de JGZ medewerkers op de school, vergelijkbaar met de website zoals de GGD in Amsterdam deze heeft ontwikkeld. http://www.iouwqgd.amsterdam.nl/. Via dit portal krijgen leerlingen via social media gerichte adviezen en kunnen zij op een laagdrempelige manier contact leggen met een jeugdarts of sociaal verpleegkundige. De nieuwe activiteiten kunnen niet allemaal in dezelfde mate uitgevoerd worden op alle scholen in de regio. Daarvoor is het budget niet toereikend. Het is daarom nodig om prioriteiten te stellen en in scholen te investeren die ofwel hier zelf om vragen, ofwel waarvan gemeente en schoolbesturen vinden dat het nodig is. Om succes te halen is de medewerking van de school


3 april 2013 6 van 11

gD

echter noodzakelijk. De GGD zal investeren in de samenwerking en hierover het gesprek aan gaan met schoolbesturen en gemeenten wanneer het niet is gelukt om samenwerking tot stand te brengen.

4. Begroting De nieuwe middelen worden per 1 januari 2013, structureel toegevoegd aan de Decentralisatieuitkering Centra voor Jeugd en Gezin. In de septembercirculaire 2012 van het Gemeentefonds, staan de volgende bedragen opgenomen: 2

Gemeente Nijmegen Groesbeek Heumen Ubbergen Mook en Middelaar Millingen ad Rijn Wijchen Beuningen Druten West Maas en Waal Totaal

Bedrag «129.599 «14.822 «15.035 67.617 «6.638 «5.044 «37.140 «22.969 «17.172 «15.634 C271.670

Grofweg zijn er op de VO-scholen in de regio Nijmegen op dit moment ongeveer 20.000 leerlingen ingeschreven en op het ROC, 10.000 (peiljaar 2011). De leeftijdsgroep 14-23 jarigen valt hierbinnen. De extra middelen komen neer op 9 euro per leerling per jaar. De GGD gaat er vanuit dat de inzet van de nieuwe middelen een structureel karakter heeft en dat deze middelen onderdeel worden van de gemeentelijke bijdrage GGD, en berekent daarom het interne, laagste tarief. Resultaat Tweejaarlijks thema, schoolprofiel per school en programma samenstellen + planning Collectieve interventies, Individuele interventies na invullen vragenlijst (voor klas 4), inzet jeugdarts Website en sociale media

Bedrag « 80.000 « 170.000 «20.000

Wij stellen voor om per school een budget te berekenen op basis van het leerlingaantal. Op basis hiervan kan de inzet vanuit de GGD bepaald worden. Het budget per school is een richtlijn. Om zo efficiënt mogelijk in te zetten, is een bepaalde brandbreedte om te kunnen schuiven tussen schoolbudgetten, nodig. De GGD zal inzichtelijk maken welke inzet is gepleegd en wanneer dit in verhouding meer of mínder is, aangeven wat hiervan de oorzaak is.

5. Procesvoorstel en fasering 1. 2.

Het projectplan gaat, na goedkeuring door het AB GGD, door naar de afzonderlijke colleges en gemeenteraden. Om draagvlak te krijgen voor de implementatie van de nieuwe activiteiten vinden wij het verstandig om naast draagvlak bij de gemeente als opdrachtgever, ook de schoolbesturen te

De bedragen komen uŕt Bijlage 10; Decentralisatie uitkering C J G , uit de sep tembercirculaire Gemeentefonds 2012 en zijn berekend door het verschil te nemen tussen het bedrag voor 2012 en 2013.Het is nodig om deze bedragen nog te controleren bij de gemeenten omdat een aantal gemeenten hebben aangegeven dat de bedragen iets hoger uitvallen.


3 april 2013 7 van 11

betrekken. We verwachten dat dit een motiverende werking heeft naar de afzonderlijke scholen. Voorstel is dan ook om het projectplan, na vaststelling door het AB, te bespreken met de schoolbesturen. Dit kan in het Bestuurlijk Overleg Voortgezet Onderwijs en ROC. Hier kan ook de afstemming plaatsvinden met de onderwijsagenda. De inzet van het samenwerkingsverband VO kan hier ook besproken worden om te komen tot nadere uitwerking van de plannen met de afzonderlijke scholen. 3. Een derde stap is het vaststellen van het budget door de gemeenten en de inzet die de GGD hiervoor kan bieden. Dit wordt vastgelegd in een subsidieverlening. 4. De GGD maakt op basis hiervan een verder uitgewerkt projectplan waarin op basis van de vastgestelde uitgangspunten en het budget de verdere uitrol van het project wordt vastgelegd. In deze fase gaat de GGD met de afzonderlijke scholen aan tafel om te komen tot een nieuwe werkwijze. Het is mogelijk om in deze fase ook experimenten af te spreken en te kijken op welke manier de leerlingen zelf een rol spelen bij de keuze voor of inzet bij interventies. 5. Start nieuwe werkwijze op de scholen 6. Evaluatie en bijstelling. De middelen zijn per 1 januari 2013 beschikbaar in het Gemeentefonds. Afhankelijk van de snelheid waarmee de GGD en de gemeenten het projectplan vaststellen, kan de uitvoering starten. De GGD stelt voor om de periode tot de start van het schooljaar 2013-2014 in te zetten voor de voorbereiding met de scholen en voor experimenten en de beschikbare middelen voor dit doel in te zetten. Fase Goedkeuring AB GGD Bespreking projectplan in BeVo Besluitvorming gemeenteraden Vaststellen budget en inzet Overleg met scholen over schoolplan en ruimte voor experimenten Uitvoering Evaluatie en bijstelling

Afgerond op April 2013 Mei 2013 Juli 2013 Juli 2013 Mei-december2013 Vanaf 1 september 2013 1 maart 2014


3 april 2013 8 van 11

Bijlage 1 Uit het E-MOVO onderzoek dat is afgenomen onder 6000 scholieren in klas 2 en klas 4 van het Voortgezet onderwijs in onze regio blijkt dat er voldoende aanleiding is om te kiezen voor een integrale en gemeenschappelijke aanpak van gezondheidsproblemen. Korte samenvoeging van relevante cijfers en aanbevelingen uit E-MOVO 2011/2012

3

De conclusies uit het EMOVO onderzoek hebben betrekking op belangrijke leefstijlfactoren voor jongeren, hun behoefte aan informatie en hun feitelijke ziekteverzuim. Psychische welbevinden, gezond gewicht, gebruik van genotmiddelen gebruik en seksualiteit zijn uiterst relevant in deze leeftijd en daar valt nog veel winst te halen.. Psychisch welbevinden Voor diverse aspecten van het psychisch welbevinden zien we geen verbetering over de tijd. Eén op de zes jongeren (17 Zo) heeft te maken met enige mate van depressieve gevoelens en één op de zeven (14 Zo) jongeren heeft een verhoogd risico op psychosociale problemen. Voor beide onderwerpen geldt dat ze meer voorkomen bij klas 4 dan bij klas 2. Een school kan op verschillende manieren aandacht besteden aan de mentale gezondheid van leerlingen. Denk hierbij aan het bevorderen van een veilig schoolklimaat (voorkomen van onder andere pestgedrag en discriminatie), het stimuleren van sociale competenties zoals weerbaarheid of gezond omgaan met elkaar en het al dan niet hebben van een vertrouwenspersoon op school. 0

0

Gezond Gewicht We zien wat betreft voeding en bewegen over de jaren heen geen verbetering, terwijl de uitkomsten nog ver van de norm voor gezonde voeding en gezond bewegen verwijderd blijven. Ruim een kwart van de VO leerlingen beweegt minder dan 7 uur per week. Het percentage overgewicht bij de leerlingen VO blijft rond de 15-16 Zo. Slechts 43 Zo van de jongeren eet dagelijks groente en 31 Zo eet dagelijks fruit. Dit vraagt om extra investering vanuit een integrale benadering, vanuit de gezonde school werkwijze, waarbij aandacht is voor het vanzelfsprekend maken van gezonde voeding (incl. drinken). 1. Gezonde Schoolkantines 2. Realiseren van beleid rondom voeding en bewegen op school. Onder meer door het stimuleren van watergebruik via aantrekkelijke watertappunten en stimulering van (dagelijks) bewegen. 3. Correct zelfbeeld: het aantal meisjes dat zichzelf te zwaar noemt is twee keer zo groot als het aantal meisjes dat volgens de BMI daadwerkelijk te zwaar is (16 Zo). Dit is een potentiële keerzijde van de aandacht voor overgewicht. Daarom moet de focus gelegd worden op gezond bewegen en gezond eten/drinken en niet op dik of dun en moet aandacht worden besteed aan een positief zelfbeeld. 0

0

0

0

Genotmiddelen De opvallendste uitkomst aan E-MOVO is de doorzettende daling van het alcoholgebruik. Deze daling geldt echter alleen voor de jongeren onder de 16. Voor de 16-jarigen geldt: 76 Zo heeft recent alcohol gedronken 62 Zo heeft recent vijf of meer glazen per keer gedronken 47 Zo is recent dronken of aangeschoten geweest 44 Zo van de ouders koopt wel eens alcohol speciaal voor hun kind. Een effectieve aanpak wordt gekenmerkt door een brede aanpak waarin iedereen die met jongeren werkt zijn verantwoordelijkheid ziet en oppakt. Scholen zijn daarin uiteraard een belangrijke partner qua educatie maar ook qua beleid. De verschuiving van de leeftijdsgrens naar 18 jaar biedt ook voor scholen nieuwe mogelijkheden. 0

0

0

0

3

Mariene van der Star, G G D afd GB&E, 24 jan. 2013


gD

3 april 2013 9 van 11

We zien een dalende trend in het percentage jongeren dat ooit heeft gerookt, 16 Zo van de jongeren rookt 8 Zo dagelijks en 8 Zo regelmatig maar niet dagelijks. Bij ruim een op de drie rokende jongeren weten ouders niet dat hun kind rookt. Het meest wordt gerookt op straat of op het schoolplein. Het feit dat het schoolplein een belangrijke rooklocatie is voor (beginnende) rokers, is een extra signaal om volop aandacht te besteden aan het volledig rookvrij maken van scholen (inclusief de pleinen). Daarnaast het voortzetten/opzetten van een integrale aanpak van het thema op school om de dalende trend voort te laten zetten of minstens te stabiliseren. 0

0

0

Een kwart van de jongeren heeft wel eens cannabis (wiet of hasj) aangeboden gekregen. 15 Zo heeft ooit gebruikt en 7 Zo heeft in de afgelopen 4 weken nog gebruikt. Dit is duidelijk lager dan in 2 0 0 7 . Het cannabisgebruik is met name hoog bij jongens in klas 4 (19 Zo), ouders weten het meestal niet. Het aanbod en gebruik van harddrugs gebruik ligt veel lager dan dat van cannabis: 6 Zo heeft wel eens harddrugs aangeboden gekregen en 3 Zo heeft ooit gebruikt, waarbij het vooral om pillen gaat. 1. Blijvende aandacht voor goed schoolbeleid in een samenhangende aanpak zoals De Gezonde School en Genotmiddelen rondom alcohol, tabak en drugs gericht op voorlichting, betrekken van ouders, stellen van regels en bieden van zorg. 2. Meer aandacht voor het bieden van opvoedingsondersteuning aan ouders t.a.v. genotmiddelengebruik. 3. Meer in zijn algemeenheid is het verstandig om in programma's voor mentale gezondheid ook aandacht te besteden aan genotmiddelengebruik, omdat genotsmiddelen vaak een functie hebben in het omgaan met lastige situaties. 0

0

0

0

0

Seksuele gezondheid In klas 2 heeft 5 Zo seksuele ervaring (geslachtsgemeenschap) in klas 4 is dit 29 Zo. Van de seksueel actieve leerlingen geeft de helft 49 Zo aan altijd condooms te gebruiken. Het Sense spreekuur (een gratis en anoniem spreekuur van de GGD) is bekender bij seksueel actieve jongeren. 1 op de 8 jongeren heeft wel eens gehoord van het Sense spreekuur en 8 Zo van de jongeren kent de Sensewebsite. 0

0

0

0

Blijvende aandacht voor seksualiteit en diversiteit (zie onder) binnen alle leerjaren, o.a. vanuit geïntegreerde aanpak op school. Insteek hierbij is (1) dat leerlingen goed geïnformeerd zijn over seksuele gezondheid, (2) beter voor hun seksuele gezondheid kunnen zorgen, (3) vaardiger zijn geworden om seksualiteit bespreekbaar te maken en zo nodig hulp te zoeken (4) en bewuster zijn van (eigen)waarden en normen m.b.t. seksualiteit. Homoseksualiteit en diversiteit De regio Nijmegen is landelijk een voorloper als het gaat om aandacht voor seksuele diversiteit in het onderwijs via het programma SchoolsOut. De resultaten in E-MOVO laten dan ook een gunstige trend zien. Evenwel zijn er voldoende uitkomsten die laten zien dat aandacht voor seksuele diversiteit, juist ook in de schoolsetting belangrijk blijft. (22 Zo vindt d a t j e op school niet open zou kunnen uitkomen homoseksueel te zijn en ruim een kwart twijfelt hierover). Daarom pleiten we voor structurele aandacht voor het thema diversiteit in seksuele geaardheid in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en het ROC, onder andere als gesprekonderwerp tijdens lessen en in contacten met ouders. 0

Duidelijke regels en afspraken over leefstijlaspecten als alcohol, roken, voeding, bewegen, sociaal emotionele ontwikkeling en weerbaarheid werken en helpen. Niet alleen de jongeren hebben duidelijke regels nodig, ook voor scholen onderling is het belangrijk dat zij duidelijke regels hebben. Vrijblijvendheid hierin, leidt gemakkelijk tot oneerlijke concurrentie (kinderen gaan liever niet naar een 'strenge' school), dus gestreefd moet worden naar gezamenlijke afspraken rond gezondheidsthema's. Bijvoorbeeld in de vorm van een convenant. Het structureren van beleid op school ondersteunt ouders in het stellen van regels naar hun kinderen. Het belang van een duidelijk beleid van de school kan niet onderschat worden.

Startnotitie invoering extra contactmoment adolescenten Jeugdgezondheidszorg datum pagina

3 april 2013 10 van 11

Daarnaast laat het E-MOVO onderzoek ook zien dat het nodig blijft om aandacht te hebben voor informatie-versterking. Bijna driekwart van de jongeren zou wel meer willen weten over bepaalde gezondheidsonderwerpen. Het meest genoemd zijn de onderwerpen: sport/bewegen, voeding, relaties/seksualiteit, alcohol en drugs. Zij laten zich het liefste informeren via internet en school, dus dat biedt aanknopingspunten voor goede en effectieve voorlichting. Geen eenzijdige (zendergerichte) voorlichting, maar tweezijdig via social media en interactie in de klas. Want, passend bij de tijdsgeest: jongeren willen zelf hun antwoorden vinden en niet het gevoel hebben dat de informatie wordt 'opgedrongen'. Zelf gevonden antwoorden beklijven in ieder geval beter, leert de ervaring. Het E-MOVO onderzoek liet opnieuw zien dat het ziekteverzuim is met 38 Zo hoog maar wel vergelijkbaar met Oost Nederland. Verzuim is vaak een voorsignaal van schooluitval. Een goede verzuimaanpak helpt om inzicht te krijgen in de redenen van verzuim en om meer grip te krijgen op een kwetsbare en groep jongeren. Doel is het ziekteverzuim omlaag te krijgen en de kans te verhogen dat er geen uitval plaatsi/indt, zodat meer leerlingen met een diploma de school verlaten. Daarnaast is het doel aanpak van onderliggende problematiek. Het helpt de school om meer zicht te krijgen op zogenaamd signaal-verzuim. Een goede verzuim aanpak optimaliseert de begeleidingsmogelijkheden van het ziek gemelde kind. 0

Met tijdelijke middelen lopen momenteel in de regio de programma's Alcoholmatiging en SchoolsOut tot eind 2016, resp. 2015. De conclusie uit het bovenstaande is om de nieuwe middelen voor het contactmoment daarom te focussen op roken, voeding, seksualiteit en psychisch welbevinden, extra aandacht te geven aan informatieverstrekking aan jongeren en de ingezette aanpak voor ziekteverzuim uit te breiden.


gD

3 april 2013 11 van 11

Bijlage 2 Alleen voor het RAO en AB GGD Huidige inzet van de G G D op de scholen in het Voortgezet Onderwijs De inzet van de GGD op de VO-scholen bestaat op dit moment uit: 1. Preventief Gezondheids Onderzoek voor alle leerlingen in klas 2 (14 jarigen) 2. Vaccinatie HPV; alle 13 jarige meisjes worden hiervoor opgeroepen. 3. Deelname aan de zorgstructuur op de scholen: De sociaal verpleegkundige maakt onderdeel uit van de zorgstructuur op school en neemt deel aan het ZAT. Wanneer nodig is de jeugdarts ook aanwezig bij de bespreking. 4. Spreekuren op de locaties; Op elke school zijn er spreekuren. 5. Afname van de E-MOVO 1x per 4 jaar, rapporten en terugkoppeling van de resultaten per gemeente en per school. Schools-OUT activiteiten 6. Gezonde School activiteiten op een aantal scholen, waaronder de Gezonde Schoolkantine, De Rookvrije School, Seksuele Gezondheid, Sociale Media en Mentale Gezondheid. Deze thema's lenen zich goed voor een integrale aanpak waarbij de school naast voorlichting en educatie ook de fysieke en sociale omgeving, beleid en regelgeving een plek geeft. Door de mix van individueel en collectief wordt een grote groep bereikt en is er tegelijkertijd gerichte toeleiding naar individueel maatwerk geborgd. Voortgezet Onderwijs (±20.000 leerlingen) Inzet door Bedrag op j a a r b a s i s Jeugdarts 155.900 Sociaal verpleegkundige 291.000 Doktersassistente 4.800 Medewerkers Gezondheidsbevordering 95.000 Totaal 564.700 N.B. de JGZ heeft een bezuinigingstaakstelling vanaf 2013, oplopend tot 2015 van C 500.000. Dit is ruim 7 Zo van het reguliere budget JGZ. De JGZ is in een pilotfase als het gaat om de flexibilisering van de JGZ. Hierin wordt het PGO voor de 14 jarigen ook meegenomen. Op het Kandinskycollege locatie Maldenburchtstraat start een experiment. De opbrengsten worden meegenomen in dit project. 4

0

Huidige inzet van de G G D op het R O C De inzet van de GGD op het ROC Nijmegen is projectmatig en wordt grotendeels uit tijdelijke middelen gefinancierd. De activiteiten bestaan op dit moment uit: 1. Verzuimspreekuur door de jeugdarts op het ROC 2. Deelname aan het ZAT 3. Individuele gesprekken met leerlingen door de sociaal verpleegkundige. Vanuit deze gesprekken worden leerlingen toegeleid naar interne en externe instanties (waaronder SOA/Sense). 4. Mailbox voor gezondheidsspreekuur op basis hiervan worden individuele gesprekken ingepland. 5. Voorlichtingscampagnes R O C (±10.000 leerlingen) Inzet door Jeugdarts Sociaal verpleegkundige Medewerkers Gezondheidsbevordering Totaal

Bedrag op jaarbasis 36.600 11.380 15.000 62.980

(exclusief uren projectleiding, consulten S O A S E N S E en consulten gezondheidsspreekuur (uren arts en verpleegkundige zijn op basis van additioneel tarief i.v.m. tijdelijkheid project)

4

Op basis van de pakketverdeling J G Z schooljaar 2012-2013. Bedragen zijn afgerond.

Na besluitvorming over toekenning van de middelen, zullen wij zo snel mogelijk starten met de uitvoering van het plan

Recommend Documents