My way or the highway Een onderzoek naar de kansen van privaat wegeigendom
My Way or the highway is een ontwerp in opdracht van Het Instituut / case studies en de provincie Overijssel. Januari 2009, Haarlem www.carmelabogman.nl
Inhoudsopgave 6 8 10 30 34
Opdracht Inleiding De partijen De Combinaties Conclusie
Opdracht
6
De provincie Overijssel wil de N340, de provinciale weg tussen Zwolle en Coevorden verbeteren. Het Instituut / case studies is gevraagd ideeën te ontwikkelen om de aanpak van deze weg in een zo groot mogelijke ruimtelijke en sociale kwaliteit te laten uitmonden. Een team van deskundigen uit diverse disciplines, zoals landschapsarchitecten, een choreograaf, kunstenaars en vormgevers, heeft zich gebogen over de culturele en sociale aspecten die met deze wegverbetering samenhangen. Gezien het korte tijdsbestek, was besloten de case study in twee fasen te verdelen, die van het vooronderzoek en die van de schetsfase. Na afloop van het vooronderzoek leverden de kunstenaars de resultaten van hun onderzoek op en stelden het materiaal ter beschikking aan de volgende groep inclusief de nieuwe coaches Pepijn Godefroy en Marieke Timmermans van la4sale. Op 2 december 2008 was de eindpresentatie van de schetsontwerpen van de deelnemers aan de provincie Overijssel.
Inleiding
8
My way or the highway (MyWoth) is een bijdrage van Carmela Bogman aan de schetsfase van de case studie Parkway N340. MyWoth is een onderzoek naar een mogelijke omslag in de N340. Een onderzoek naar de kansen van privaat wegeigendom. Een N340 die niet langer van de overheid is, maar steeds meer van ons, of toch niet... MyWoth laat de wind vanuit een andere hoek waaien en onderzoekt wat er kan gebeuren als instanties, bedrijven en mensen niet alleen gebruiker zijn van de N340 maar ook mede-eigenaar. MyWoth is een persoonlijke interpretatie van vier partijen die een bijdrage zouden kunnen leveren aan de N340. Aan de hand van een imago profiel wordt gekeken naar de mogelijke belangen van de verschillende partijen en de gevolgen die dit kan hebben voor de N340.
MyWoth
Natuurorganisatie
Natuurmonumenten
MyWoth
Multinational
MyWoth Bewoners
MyWoth Agrariër
De Partijen
10
IKEA
Zwolle/Ommen/Dalfsen
Family Farmers
Bij het plannen van een nieuwe weg zijn er een aantal partijen die vrijwel altijd hun stem laten horen. Dit zijn de natuurorganisaties, de multinationals, de bewoners en de agrariërs. In het geval van de N340 heb ik deze partijen een vertegenwoordiger gegeven. Zo wordt de natuurorganisatie vertegenwoordigt door natuurmonumenten, de multinational door IKEA, de bewoners door de inwoners van Zwolle, Ommen en Dalfsen en de Agragriërs door de coöperatie Family Farmers. Elke vertegenwoordiger heeft een imago profiel gekregen dat helder verwoordt waar zij voor staan. Aan de hand van dit imago profiel zijn er een aantal randvoorwaarden gecreëerd tussen de staat en de vertegenwoordiger. Die leiden tot een andere aanpak van de N340.
MyWoth
Natuurorganisatie
Natuurmonumenten Imagoprofiel De vereniging Natuurmonumenten is een onafhankelijke organisatie die zich inzet voor natuur en landschap. Natuurmonumenten wil de mensen d.m.v. een gevarieerd en flexibel aanbod dagelijks met hun natuurgebieden in de omgeving verbinden. Bron: jaarverslag Natuurmonumenten 2007.
Op basis van dit imagoprofiel zouden Natuurmonumenten en de Provincie onderstaande randwoorwaarden als uitgangspunt kunnen nemen: - Natuurmonumenten betaalt mee aan de aanleg en het beheer van de N340. - De N340 zal als voorlichtingselement ten behoeve van Natuurmonumenten worden ingezet. - De N340 zal gecompenseerd worden in de vorm van nieuwe natuur.
Het Resultaat: De N340 als Ecologische Hoofdstructuur Omdat Natuurmonumenten meebetaald aan de N340 hebben zij een grotere zeggenschap in deze nieuwe N-weg. Zo hebben zij bedongen dat de N340 als barrière wordt opgeheven en zowel gaat functioneren als een EHS en als verbindende factor tussen andere Ecologische Hoofdstructuren. Dit resulteert in een groter leefgebied voor verschillende soorten flora en fauna. Het Voorlichtingselement is vertaald in een boomkroonpad voor de auto. Ter hoogte van de Oude Woesten scheiden de rijbanen zich in aparte stroken en begint voor de automobilist een prachtige rit door de boomkronen. N35
N377
N377
A28
N758
N757 N48
N340 N34
Zwolle
N348 N757
MyWoth
Multinational
IKEA Imagoprofiel The objective of Inter IKEA Systems B.V. is to increase the availability of IKEA products through world-wide franchising of the IKEA Concept and aims to bring IKEA products to as many people as possible. Bron: website IKEA
Op basis van dit imagoprofiel zouden IKEA en de provincie onderstaande randwoorwaarden als uitgangspunt kunnen nemen: - IKEA is volledig verantwoordelijk voor de aanleg, het beheer en het functioneren van de N340 tussen de A28 en de IKEA vestiging. - IKEA mag de N340 gebruiken om nieuwe producten en markten te testen mits dit niet in conflict is met Duurzaam Veilig. - IKEA is volledig verantwoordelijk voor het file vrij houden van de A28.
Het Resultaat: De N340 als Mega Afslag IKEA grijpt de kans om tussen Zwolle en Ommen hun eerste IKEA Village aan te leggen. IKEA Village is een testpilot en biedt een totaal ervaring voor het hele gezin, volledig gericht op de geschiedenis, de producten en de levensstijl van IKEA. Vanwege de grote verkeersdruk die rondom IKEA Village verwacht wordt heeft IKEA voorzien in een aantal opritten, speciaal voor bezoekers. Omdat de opritten enkele kilometers lang zijn en het regulier N340 verkeer niet hinderen blijft de A28 zelfs op de drukste dagen van het jaar gevrijwaard van files. N35
N377
N377
A28
N758
N757 N48
N340 N34
Zwolle
N348 N757
MyWoth Bewoners
Bewoners Imagoprofiel De bewoners van Zwolle, Ommen en Dalfsen vrezen vooral de komst van de N340. Zij vrezen vooral barrièrewerking en aantasting van het landelijk karakter. Ook zijn zij bang dat de N340 ten koste gaat van de gemoedelijke sfeer in het gebied. Bron: google.
Op basis van dit imagoprofiel zouden de bewoners en de provincie onderstaande randwoorwaarden als uitgangspunt kunnen nemen: - Zowel de provincie als de bewoners zullen zich inzetten voor behoud van het landelijk karakter en de gemoedelijke sfeer die kenmerkend zijn voor het gebied rondom de N340
Het Resultaat: De N340 als Sociaal Bindmiddel Om de bewoners daadwerkelijk bij de N340 te betrekken, moet er een wisselwerking plaats vinden tussen provincie en bewoner, beide streven naar een zelfde soort doel, in dit geval het behouden van het landelijk karakter en de gemoedelijke sfeer. Bewoners worden door de provincie in staat gesteld om tegen een gereduceerd tarief een stuk land te pachten in de nabijheid van de N340 waar ze activiteiten mogen ontplooien die ten goede komen aan de landelijke sfeer en het gemoedelijke karakter zoals volkstuintjes, hondentraining en motorcross.
MyWoth Agrariër
Family Farmers Imagoprofiel Family Farmers is een samenwerkingsverband van varkensboeren, die biggen fokken. De activiteiten van Family Farmers staan in het teken van de productie van uniforme topvarkens tegen lage kostprijs, op basis van de vier R’s: Rust, Reinheid, Regelmaat en Rendement, centraal staan. Bron: website Family Farmers.
Op basis van dit imagoprofiel zouden Family Farmers en de provincie onderstaande randwoorwaarden als uitgangspunt kunnen nemen: - Family Farmers least de N340 tot het jaar 2030. - De tracékeuze zal aangepast worden ten behoeve van het optimaal functioneren van Family Farmers. - De N340 en de bijbehorende family Farmers bedrijven zullen een zo gering mogelijk invloed hebben op het landschap als geheel.
Het Resultaat: De N340 als Natuurlijke Economie De komst van megastallen roept over het algemeen grote weerstand op onder alle lagen van de bevolking. Tegelijkertijd eten veel van deze tegenstanders geregeld een lapje vlees of een stukje kip bij voorkeur tegen een scherpe prijs. De N340 als Natuurlijke Economie voorziet in een aantal megastallen gelegen aan de N340, die ingepast zijn in een grondlichaam. Dit grondlichaam zorgt ervoor dat vanuit de dorpen de horizon vrijwel onaagetast zal blijven. De optimale ligging van de stallen zorgt ervoor dat de boeren optimaal kunnen functioneren terwijl de bevolking optimaal blijft genieten van hun landelijk karakter en gemoedelijke sfeer. N35
N377
N377
A28
N758
N757 N48
N340 N34
Zwolle
Bij het het plannen van een weg, voelen veel partijen zich aangesproken. Het zou dus een logisch vervolg zijn om ook meerdere partijen te betrekken bij de daadwerkelijk tracékeuze van de te bouwen weg. Op de volgende bladzijdes ziet u een aantal combinaties van partijen die elkaar vinden bij de weg.
Combinaties
30
Economy Plus Een combinatie van IKEA Village en bewoners. IKEA Village krijgt de verantwoordelijkheid in het eerste deel van het tracé en de bewoners plukken daar mede de vruchten van door te mogen bouwen aan een mooie en sociaal krachtige omgeving.
Supernatural Een combinatie van Family Farmers en Natuurmonumenten, waarin beide partijen zowel bijdragen aan een mooi landschap maar ook aan een sterke onderneming. N35
N377
A28
N758 N48
N340 N34
Zwolle
N348 N757
Conclusie
34
Tracy Metz schrijft in haar boek Op de grond (observaties vanuit Harvard) dat projectontwikkelaars meer invloed op de gezondheid van de natie hebben dan alle waarschuwende artsen tezamen. My way or the highway laat zien wat deze invloed kan zijn. Wat begon als een onderzoek naar de kansen van privaat wegeigendom, veranderde gaande weg in een onderzoek naar de mogelijkheid om protest om te buigen in draagvlak. Een voorbeeld om verschillende partijen positief te betrekken bij de nieuwe weg. In bijna elk jaarverslag van het afgelopen decenium staat als doel van de onderneming om een belangrijk onderdeel van de samenleving te zijn of om verantwoord te ondernemen. In my way or the highway krijgen ze deze kans.
www.carmelabogman.nl
