MRSA-bacterie 'ziekenhuisbacterie' Afdeling Medische Microbiologie en Ziekenhuishygiëne
00
1
Inleiding MRSA staat voor Meticilline-resistente Staphylococcus aureus. De Staphylococcus aureus is een bacterie die vrijwel iedereen bij zich draagt, in de neus of op de huid. Een MRSA is echter een Staphylococcus aureus die resistent (=ongevoelig) is tegen een groot aantal antibiotica. MRSA geeft bij gezonde mensen meestal geen ziekteverschijnselen. Echter wanneer de afweer van een persoon is verminderd, of deze persoon heeft een operatie ondergaan dan kan MRSA aanleiding geven tot infecties. Deze infecties zijn vaak moeilijk te behandelen. Daarom is het van groot belang om verspreiding van MRSA in ziekenhuizen te voorkomen.
Wat is het verschil tussen kolonisatie en infectie? Kolonisatie wil zeggen dat MRSA aanwezig is op of in het lichaam zonder ziekte te veroorzaken. Infectie betekent dat MRSA de persoon ziek maakt.
Hoe weet ik of MRSA bij mij aanwezig is? Om te onderzoeken of u wel of geen MRSA-bacterie bij u draagt, wordt met verschillende wattenstokjes een kweek afgenomen van: • De binnenzijde van de neusgaten. • De keel. • Het perineum (het gebied tussen het geslachtsorgaan en de anus). Als u risicofactoren heeft (bv. eczeem, wonden of een katheter) wordt ook hiervan een kweek afgenomen.
Wanneer komt u in aanmerking voor een MRSA kweek? De kans op een MRSA-besmetting in een Nederlands ziekenhuis is klein. Bij een ziekenhuisopname in landen zoals Duitsland, België, Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal en Groot Brittannië is die kans aanmerkelijk groter. Daarnaast blijken varkens, vleeskalveren en vleeskuikens vaak besmet te zijn met MRSA. Aangetoond is dat nauw contact met deze dieren kan leiden tot overdracht van MRSA naar de mens. Beide situaties zijn dan ook opgenomen in de risico-categorieën voor MRSA.
2
Valt u in een van de risico-categorieën, dan worden in het ziekenhuis kweken bij u afgenomen. Risico-categorieën: • Patiënten die bewezen MRSA positief zijn. • Patiënten die de afgelopen 2 maanden opgenomen / behandeld zijn geweest in een zorginstelling buiten Nederland. • Patiënten die in de afgelopen 2 maanden onbeschermd contact hebben gehad met een MRSA-positieve persoon. • Een patiënt die direct contact heeft gehad met bedrijfsmatig gehouden levende varkens, vleeskalveren of vleeskuikens ongeacht of dit contact beroepsmatig was of niet en/of woont op een bedrijf waar deze dieren worden gehouden.
De uitslag Na 3 dagen is de uitslag van het onderzoek (de kweken) bekend. Uw behandelend (huis)arts stelt u hiervan op de hoogte. Is de uitslag negatief, dan betekent dit dat u de MRSA-bacterie niet bij u draagt. De opname, de behandeling of het onderzoek kunnen normaal doorgaan. Is de uitslag positief, dan betekent dit dat u de MRSA-bacterie bij u draagt. Bij opname of een (poliklinische) operatie worden extra voorzorgsmaatregelen genomen om verspreiding van de bacterie te voorkomen.
Behandeling van MRSA In overleg met de arts-microbioloog zal de behandelend arts kijken of behandeling zinvol is. De standaard behandeling bestaat doorgaans uit 5 dagen, dagelijks wassen met een desinfecterende zeep en shampoo. Daarnaast wordt gedurende 5 dagen neuszalf voorgeschreven. In de meeste gevallen wordt dan ook antibiotica voorgeschreven. Hoewel MRSA resistent is tegen veel antibiotica en soms moeilijk te behandelen is, zijn er toch nog enkele antibiotica die met succes MRSA-infecties kunnen genezen.
3
Na de behandeling worden op verschillende dagen controlekweken afgenomen. Afhankelijk van de uitslagen kunnen de extra voorzorgsmaatregelen worden versoepeld of opgeheven.
Kan MRSA zich verspreiden? MRSA kan zich verspreiden naar andere patiënten. Dit kan gemakkelijk via de handen van de patiënt / medewerker en via de lucht of op materialen door middel van huidschilfers. Om verspreiding van de bacterie tegen te gaan worden een aantal maatregelen genomen als u in het ziekenhuis wordt opgenomen of een (poliklinische) operatie moet ondergaan.
Richtlijnen om verspreiding van MRSA te voorkomen • • •
•
•
De patiënt wordt verpleegd op een éénpersoonskamer. De deur van de kamer mag niet open blijven staan. De patiënt mag de kamer alleen verlaten indien het nodig is voor onderzoek en/of operatie. Hierbij worden voorzorgsmaatregelen genomen. Om te voorkomen dat verpleegkundigen, artsen en andere hulpverleners de bacterie verspreiden naar andere patiënten, dragen zij, afhankelijk van de isolatievorm én de werkzaamheden die ze uitvoeren, beschermende kleding als ze in de isolatiekamer zijn (bv. schort, muts, mond-neusmasker en handschoenen). De beschermende kleding wordt aangetrokken voor het betreden van de kamer. Na elk bezoek worden de handen gedesinfecteerd. Het bezoek hoeft geen beschermende kleding te dragen, maar moet altijd de handen desinfecteren voor het verlaten van de patiëntenkamer. Daarnaast mag het bezoek geen verzorgende handelingen uitvoeren en niet met de handen de katheters of wonden aanraken. Het bezoek mag aansluitend geen andere patiënten bezoeken.
Maatregelen bij bezoek aan polikliniek, functieafdeling of SEH Als MRSA bij u is aangetoond worden bij een bezoek aan de polikliniek of een onderzoek op een functieafdeling, geen extra maatregelen genomen. Dit geldt niet voor het Operatiecentrum, Poliklinische Operatiekamer (POK), SEH en de polikliniek Kaakchirurgie.
4
Verschil tussen ziekenhuis en thuissituatie Voor gezonde mensen is het risico heel gering om een MRSA-infectie te krijgen. In de thuissituatie hoeven dan ook geen extra voorzorgsmaatregelen genomen te worden. Uw dagelijkse persoonlijke hygiëne, zoals het wassen van de handen, is wel belangrijk. De kans op verspreiding in de thuissituatie is aanzienlijk kleiner dan in een ziekenhuissituatie.
Heeft u vragen? Heeft u nog vragen, dan kunt u contact opnemen met uw behandelend arts of de deskundigen infectiepreventie, telefoon: 0495 – 57 22 39
5
R284.11
2015-01
1013986
