mourik CORPORATE MAGAZINE VAN MOURIK
NUMMER 49
NIEUWE WATERKERING KIS
Een dijk van een verbetering ‘ANTIVRIES’-ASFALT
Provincie kiest voor innovatie
DIENSTVERLENING MET ÉÉN DOEL
18
Ontzorgen met Total Tank Care Vakman: Jan Noordermeer – Ultrasoon reiniging – Kwik stijgt bij SABIC
08
Onderhoud N216 Bedrijf: Mourik Groot-Ammers Project: Groot onderhoud N216 tussen Gorinchem en N214 Uitdaging: vervangen van gemiddeld 8 cm asfaltconstructie over een lengte van 4,5 km met een minimum aan verkeersafsluitingen. De werkzaamheden zijn ’s nachts verricht met 9 asfaltfrezen en wegdekcleaners, en 50 vrachtwagens voor het verwijderen van 6.851 ton asfalt. Vervolgens is er 3.650 ton nieuw asfalt aangebracht, voorzien van een Thermoplast-spot applicatie in de vorm van stippen (dots), die door de goede nachtzichtbaarheid, onder natte weersomstandigheden, de verkeersveiligheid verhogen.
Sterk in ontwikkeling
CONTENT
4
VOORWOORD
Total Tank Care bij AkzoNobel
Ruimte voor innovatie
Ontzorgen van de klant
8 Een dijk van een verbetering Innovaties nieuwe waterkering KIS
12
Vakman
Jan Noordermeer, Coördinator garage en werkplaats
13/14
15
In het kort
15
Sneller en goedkoper
Toegevoegde waarde ultrasoon reinigen
18
Provincie kiest voor innovatie Nieuw ‘antivries’-asfalt
22 22
Kwik stijgt bij SABIC
Veiligheid voorop bij kwikverwijdering
H
et is nogal een open deur dat innovatie van essentieel belang is voor onze economie en de toekomstige welvaart. Hier dus geen pleidooi voor vernieuwing omdat dit simpelweg ons bestaansrecht is. Wel volg ik op de voet hoe onze innovatieve producten en technieken tot stand komen. Wij investeren continu in de best beschikbare technologie en zetten waar relevant eigen nieuwe ontwikkelingen in de markt. Met programma’s voor jonge managers koppelen we hun kennisnetwerken aan elkaar om denkkracht en energie op te wekken en te verspreiden. Sessies als Beyond! en Tomorrow! zijn hier onderdelen van. Innovatie is onmogelijk zonder communicatie, zonder uitwisseling van kennis en informatie op een open en respectvolle wijze. Zeker als je het hebt over maatwerkoplossingen, zoals de versterking van de primaire waterkering tussen Kinderdijk en Schoonhovenseveer (KIS). Met een dijk van een verbetering als resultaat. Total Tank Care is een Mourik specialisme waar wij u graag wat uitgebreider kennis mee laten maken en dat doen we in deze SEE Mourik. Ruimte voor innovatie ontstaat als wij verder kijken dan alleen het getal onderaan de streep. Milieu, veiligheid en efficiency, ook bij de klant, triggeren ons om de lat hoger te leggen. Ultrasoon reiniging is een techniek met potentie en maakt aardig wat los, ook in onze creatieve geesten. Hoe? Kijk op pagina 18. Vaak ontstaan innovaties door creatieve samenwerking tussen onze mensen op de werkvloer, in de werkvoorbereiding, engineering en met de klant. Dit zorgt voor een stevig draagvlak. Soms ook letterlijk, lees op pagina 19 over MELT-asfalt op de ‘Snelbinder’ in Naaldwijk. Het typische aan vernieuwing is dat het een sneeuwbaleffect heeft. Eén innovatie brengt een nieuwe brainwave teweeg die nog een stap verder gaat. Een technisch hoogstaande oplossing om kwik te verwijderen uit een naftakraker bij Sabic leidde uiteindelijk tot een permanente filterinstallatie om kwik uit de gasstroom te halen. Hoe het kwik steeg bij Sabic, leest u op pagina 22. Kees Jan Mourik Voorzitter Raad van Bestuur
COLOFON See Mourik nummer 49 ~ januari 2016 is het Corporate Magazine van Joh. Mourik & Co. Holding B.V. en verschijnt twee maal per jaar. Vormgeving: ‘beet’ vormgeving, Vianen. Eindredactie: Hanny Verhoeckx, Joh. Mourik & Co. Holding B.V. Druk: De Groot Drukkerij bv, Goudriaan. Oplage: 7.000. Redactieadres: Joh. Mourik & Co. Holding B.V., Voorstraat 67, Postbus 2, 2964 ZG Groot-Ammers, T +31-184-667200, E
[email protected], www.mourik.com
3
Ontzorgen van klant is het doel van deze dienstverlening
Total Tank Care bij AkzoNobel De afgelopen jaren heeft Mourik veel energie gestoken in wat nu ‘Total Tank Care’ heet. Kort samengevat: alles wat te maken heeft met tankonderhoud en -reparatie onder één dak. Denk aan engineering, (non-entry) tank cleaning, stralen en conserveren, maar ook mechanisch en civiel werk. De klant ontzorgen is het doel van deze dienstverlening en hoe dat in de praktijk werkt, vertelt Arnoud Regtien, projectmanager van AkzoNobel. “Er gebeurt enorm veel bij een tankrenovatie zoals wij die onlangs hebben gehad. Als ik dat allemaal niet zelf hoef te coördineren, is dat een groot voordeel.”
4
INDUSTRIE
5
I
n eerste instantie was men bij AkzoNobel helemaal niet van plan om de betreffende tank te laten repareren, vertelt Arnoud Regtien. “De tank was al uit productie, want de bodem was erg slecht. Maar we hadden nog geen beslissing genomen over hoe verder te gaan. Bij AkzoNobel doen we dat volgens een projectaanpak die we ‘Helios’ noemen. We zetten alle disciplines bij elkaar en wegen alternatieven af. In dit geval bijvoorbeeld: bouwen we een nieuwe tank? Of huren we er een? We hebben gewikt en gewogen en reparatie was slechts een van de opties.”
Reparatie sneller en goedkoper | Parallel aan de Helios projectmethodiek was Arnoud Regtien al wel begonnen zijn licht op te steken in de markt. “Een aantal partijen, waaronder Mourik, vroeg ons: waarom ga je niet repareren? Op basis daarvan hebben we die optie uiteindelijk ook bekeken en wat bleek, reparatie was kwalitatief beter en goedkoper dan we hadden ingeschat.” Bovendien zou nieuwbouw op dezelfde plek nogal wat met zich meebrengen. “In dat geval hadden we bijvoorbeeld een nieuwe vergunning moeten aanvragen en opnieuw moeten funderen. Dat betekent nogal wat. Vervolgens kwam Mourik met een plan dat er financieel en qua planning goed uitzag. Een onderdeel van dat plan was ook een speciale brainstormsessie over safety items.” In juni zijn de werkzaam heden gestart en vóór de jaarwisseling was de tank weer klaar voor gebruik.
Arnoud Regtien Functie: Projectmanager Bedrijf: AkzoNobel Willem Otto Functie: Projectleider Bedrijf: Mourik Services Rob van de Giessen Functie: Project Engineer Bedrijf: Mourik Services René Wierzbicki Functie: Projectleider Total Tank Care Bedrijf: Mourik Services
6
Tankwand gevijzeld voor nieuwe bodem | Willem Otto van Mourik Services was de projectleider bij deze tankrenovatie, die bijzonder was omdat de tank die de vloeistof bevat in een andere open tank staat. De ruimte tussen de binnentank en de buitentank bedraagt circa 1 meter, waardoor een complexe situatie ontstond. “Het was niet alleen de bodem die we moesten aanpakken. Het gaat om een tank uit de jaren ’50, met onderdelen die dus al meer dan een halve eeuw oud waren. De dakspanten bijvoorbeeld bestonden uit een prachtige, maar versleten vakwerkconstructie, en duizenden moeren en bouten die de tank en het tankdak bij elkaar houden.” Na grondige inspectie volgde het plan van aanpak. “Allereerst hebben we een deel van de oude dakspanten vervangen, want die zijn nodig om de constructie bij elkaar te houden wanneer we de tank later gaan vijzelen. Daarna hebben we openingen in de buitentank gemaakt die toegang gaven tot de binnentank, de oude bodem met watersnijtechniek losgesneden, de tankwand iets meer dan twee meter opgevijzeld en de oude bodem gesloopt. De terp waarop de bodem lag, hebben we vervangen: het vervuilde zand afgevoerd, een nieuwe terp aangebracht, daarop de nieuwe bodem gelegd en uiteindelijk de wand weer laten zakken en gelast.”
Iedere situatie is anders | Onder de nieuwe bodem ligt nu ook een aangepast drainagesysteem. Dat was volgens Arnoud Regtien nodig, “want de tank had een paar
keer met de voeten in het water gestaan door lekkages.” Dat kan nu niet meer gebeuren, mede dankzij een nieuw dakje boven de ruimte tussen de binnen- en buitenwand van de tank. René Wierzbicki, projectleider Total Tank Care, die dit soort
“Ervaring telt in dit soort werk en die is er genoeg op de afdeling Projects & Turnarounds die binnen Mourik alle Total Tank Care activiteiten uitvoert” René Wierzbicki
trajecten bij Mourik Services begeleidt, zegt: “Zo heeft iedere situatie wel weer iets unieks.”
Creatieve oplossingen | Voorbeelden van Total Tank Care heeft projectleider René Wierzbicki genoeg. Een nieuwe bodem “We hebben onlangs bij een andere opdrachtgever ook een nieuwe bodem geplaatst in een tank die onder de oude tankbodem explosief bleek. Dan is lassen natuurlijk geen optie. En opvijzelen kon ook niet, omdat een saneringstraject te lang
INDUSTRIE
NON-ENTRY TANK CLEANING Binnen het brede dienstenpallet van Total Tank Care neemt non-entry tank cleaning een belangrijke plaats in. Een groeiend aantal opdrachtgevers in de petrochemie en tankopslag maakt gebruik van dit reinigingssysteem. Nog maar enkele jaren geleden verfijnde en introduceerde Mourik de reinigingstechniek en nu al is deze innovatieve methode van tankreiniging niet meer weg te denken. De voordelen van het hogedruk reinigingssysteem zijn legio. Met de vanuit een mobiele controlekamer bestuurde manway spray cannon, voorzien van camera en verlichting, is betreding van de tank tot een minimum beperkt. De reinigingsmethode is snel, efficiënt en grondig. En dankzij het gesloten systeem zijn er nagenoeg geen emissies, stank of geluidshinder. Verdere ontwikkeling van het concept zorgt intussen voor uitbreidingsmogelijkheden. Mourik verwacht in de nabije toekomst met een soortgelijk systeem ook tanks te kunnen reinigen op schepen, in de offshore en in andere sectoren.
zou duren. Toen hebben we op de oude bodem een kunststof folie aangebracht met daarop een laag asfalt. Zo maakten we feitelijk een vloeistof- en dampdichte terp ín de tank, waarop de nieuwe bodem is aangebracht.” Het plaatsen van de bodem had in dit geval nog wel wat voeten in de aarde. René vertelt verder: “De tankwand en de bodem rustten op een ring, de zogenaamde ‘annular’. Maar die konden we niet vooraf onder de constructie plaatsen, want de wand stond er natuurlijk al. Daarom hebben we rondom, na uitvoerige FEM analyse, sleuven gemaakt onderin de wand,
zeg maar een soort brievenbussen, en daar van binnenuit annularsegmenten doorheen gestoken. Samen vormen die platen een nieuwe annularring die de tankwand ondersteunt en waarop aan de binnenzijde van de tank de rand van de bodem rust.” Onderhoud met daglicht Een ander voorbeeld is de tank waarvan Mourik het drijvend dak uithees om het werken in de tank te vergemakkelijken. “We wilden daglicht in de tank hebben, en ook materialen naar binnen kunnen brengen via het dak. Maar ophijsen met hijspunten van buitenaf kon niet. We hebben toen via een mangat van een halve meter doorsnee een hijsframe naar binnen gebracht, balk voor balk, zodat we het dak van binnenuit konden aanslaan door in het dak aangebrachte gaten.” Project engineer Rob van der Giessen onderschrijft dat iedere situatie anders is. Dat maakt de engineering volgens hem een samenspel tussen wat op papier staat en de praktijk. “We weten vooraf natuurlijk volgens welke norm een tank is gebouwd. En we weten ook welke eisen nu aan tanks worden gesteld, bijvoorbeeld op het gebied van emissie. Die informatie gebruiken we. Veel daken van oudere tanks
voldoen bijvoorbeeld niet meer en moeten gemodificeerd worden om uitstoot te verminderen. Daarover geven we dan een advies.” Maar er zijn ook veel dingen die je niet van tekening kunt aflezen. “Ik weet waaraan een nieuwe bodem moet voldoen, maar hoe de oude erbij ligt en of er door de jaren heen niet van alles is aangepast, bijvoorbeeld aan de leidingen die over de bodem lopen, dat kun je alleen maar beoordelen als je in de tank staat. Daarom ga ik altijd ter plaatse verifiëren.”
Ervaring en vertrouwen | Ervaring telt in dit soort werk en die is er genoeg op de afdeling Projects & Turnarounds die binnen Mourik alle Total Tank Care activiteiten uitvoert. René Wierzbicki vat het samen: “We hebben natuurlijk meer dan 50 jaar industriële dienstverlening in onze rugzak, plus de expertise van andere Mourik collega’s.” Voor Arnoud Regtien van AkzoNobel weegt dit soort bagage zwaar. “Als je projecten turnkey uitbesteedt, scheelt dat veel tijd, maar je verliest ook een deel van je invloed op het project. Bijvoorbeeld: welke onderaannemers komen er op je terrein? Ervaring en vertrouwen zijn dan belangrijk, want uiteindelijk wil mijn interne klant geen verrassingen, en ik ook niet.”
7
LEGENDA
Verworven gronden Grond nog niet verworven Grond verworven/ beschikbaar Te verwerven grond Grond verworven maar nog niet beschikbaar Gedoogplicht/ beschikbaar per x-datum
Overig Werkgrens CDVM Verleggingsvak
Bomen Te amoveren bomen Te handhaven bomen
Gebouwen Maatregel gebouw (amoveren, vijzelen, enz.) Gesloopt gebouw Handhaven gebouw
INFRASTRUCTUUR
Nieuwe waterkering KIS staat bol van innovaties
Een dijk van een
verbetering Bij het woord ‘innovatie’ denk je niet in eerste instantie aan een oer-Hollands fenomeen als dijkverbetering. Maar schijn bedriegt, zo blijkt nota bene in de achtertuin van het hoofdkantoor van Mourik in Groot-Ammers. Daar wordt in opdracht van Waterschap Rivierenland en volgens de principes van een virtueel Bouw Informatie Model (BIM) gewerkt aan de versterking van de primaire waterkering tussen Kinderdijk en Schoonhovenseveer (KIS).
9
Werkmethodes dijkversterking
V
oor projectmanager Bram de Fockert van het waterschap is het ook een primeur. “Maar zo zien we dat graag vanuit de markt: praktische oplossingen en betere werkmethodes.” Het Bouw Informatie Model is een methodiek voor driedimensionale engineering en integraal projectmanagement. Maarten Boer is bij Mourik Groot-Ammers een van de pleitbezorgers van deze manier van werken. “Het principe berust op een datamodel met verschillende informatiebronnen, waarin we alle informatie stoppen die voor het project van belang is. Technische informatie uit CAD en over de omgeving: bestaande kabels en leidingen bijvoorbeeld, maar ook contractuele eisen, gegevens van omwonenden, veiligheidspunten. BIM combineert al die informatie tot een integraal model van het project en zorgt ervoor dat iedereen die erbij betrokken is, altijd kan beschikken over alle noodzakelijke informatie. Met één druk op de knop.”
1 4 3
2
Versneld ophogen van dijk 1 Slopen woningen/vijzelen/herbouw locatie 2 Aanbrengen werkvloer inclusief verticale drainage 3 Ophogingslagen (gewicht = zand) in meerdere fasen 4 Aanbrengen afwerklaag, veelal klei
2
Informatie en innovatie | Voor de uitvoering van een project is informatie goud waard, stelt projectmanager Kees Scheer van Mourik Groot-Ammers. “Vanuit het systeem wordt bijvoorbeeld automatisch data geladen naar de machinebesturing op de dijk. En andersom wordt het systeem ook continu verrijkt met informatie uit het werk. In dit geval bijvoorbeeld over de krachten van het water op de dijk. Voorheen moest je continu handmatig metingen doen om te
1
3
5 4
Diepwanden 1 Diepwandgrijper 2 Diepwandgrijper op diepte 3 Inbrengen wapeningskorf diepwandpaneel 4 Vullen met bentoniet 5 Afstorten met beton
1
2
3 6
4
5
Trillingsvrij plaatsen van boorpalen 1 Eerste casing op diepte drukken 2 Uitboren casing 3 Opzetten aanvullende casing, meerdere keren 4 Op diepte drukken van de casing en uitboren, meerdere keren 5 Inbrengen wapeningskorf en storten beton 6 Verwijderen casings en verder afstorten boorpaal
10
INFRASTRUCTUUR
WETENSWAARDIGHEDEN
In de loop van het project: »S lopen we 58 woningen binnendijks » Brengen we 800.000 ton klei en zand aan » Brengen we 20.000 m2 oeververdediging buitendijks aan » Plaatsen we 1.350 boorpalen » Brengen we 500 meter diepwand aan » Vervangen we 120.000 m2 asfaltverharding » Blijven 300 woningen behouden » Vijzelen we 2 woningen op
bepalen hoever je kon afgraven, nu gaat dat automatisch.” Er wordt veel gebruik gemaakt van innovatieve technieken. Mourik zet voor het doen van metingen bijvoorbeeld drones in, die vanuit de lucht en gebruik makend van GPS de zetting van de grond monitoren. “Dat soort informatie publiceren we ook op Facebook, zodat omwonenden betrokken blijven bij wat er met ‘hun’ dijk gebeurt,” vertelt Maarten Boer. “Daar krijgen we heel veel reacties op.”
Rapportages en communicatie omwonenden | Ook het waterschap maakt enthousiast gebruik van de informatie die uit BIM komt, vertelt Bram de Fockert. “Dat gaat in de eerste plaats over de rapportages
“Mourik zet voor het doen van metingen drones in, die vanuit de lucht en gebruik makend van GPS, de zetting van de grond monitoren” Maarten Boer
die te maken hebben met de aanbesteding. Denk aan kwaliteit, planning en veiligheid. We zien feitelijk het opleverdossier al groeien tijdens het werk en dat geeft veel rust.” Het waterschap gebruikt BIM ook voor communicatieve doeleinden. “We kunnen uit het systeem heel gemakkelijk prachtige filmpjes en animaties halen die we gebruiken op informatieavonden met bewoners. Dat is super, want dit soort driedimensionale beelden is voor mensen natuurlijk veel duidelijker dan technische tekeningen.”
Complexe omgeving | Communicatie met de omwonenden is vanaf het begin een ‘key’ factor geweest, vertelt Bram de Fockert. “De omgeving is complex, want er wonen veel mensen langs de dijk.” Verkeersdoorstroming, veiligheid en het voorkomen van bouwkundige schade heeft de hoogste prioriteit. “In feite hebben we een traject van 11 kilometer lang vol maatwerkoplossingen.” Een daarvan was het plaatsen van een beschermende palenwand bij 26 huizen waar het schaderisico hoog was. Kees Scheer: “Heien kon niet,
omdat verdringing van de grond te veel druk zou geven op de houten palen waarop die huizen gebouwd zijn. Daarom hebben we eerst gaten geboord en die opgevuld met beton. Deze uitvoeringsmethode hebben we in de tenderfase bedacht en tijdens de realisatie met succes verder uitgewerkt en toegepast.”
Intensieve voorbereiding loont | Zoals gezegd, voor Waterschap Rivierenland is deze manier van werken een primeur. In het begin was dat best even wennen. “BIM staat of valt bij een intensieve voorbereiding waarin alle eisen en wensen worden vertaald naar een praktisch werkbaar plan. Ik geloof niet dat we daar eerder zoveel aandacht aan hebben besteed.” Maar van die voorbereiding plukt later iedereen de vruchten. Bram de Fockert: “Mourik heeft de ruimte gekregen om met een integrale aanpak en innovatieve oplossingen te komen. Dat pakt voor hen, maar ook voor ons prima uit. Naast (enkele) gebruikelijke oplossingen staat dit werk bol van innovaties die praktisch toepasbaar zijn.”
M aarten Boer Functie: Coördinator System Engineering Bedrijf: Mourik Groot-Ammers Kees Scheer Functie: Projectmanager Bedrijf: Mourik Groot-Ammers Bram de Fockert Functie: Projectmanager Bedrijf: Waterschap Rivierenland
11
Als je bij het familiebedrijf Mourik werkt, is de kans niet gering dat je ook letterlijk bij de familie hoort: ruim 200 Mourik mensen zijn familie van elkaar. Maar hoe vaak tref je vier gezinsleden die bij één bedrijf werken? De opa, vader en oom van Jan Noordermeer hebben allemaal bij Mourik gewerkt. En Jan gaat inmiddels al 25 jaar iedere dag met plezier naar zijn werk.
Wat houdt je functie precies in? Als coördinator van de afdeling Garage en Werkplaats Technische Dienst ben ik een vliegende kiep. Ik ben onder andere verantwoordelijk voor het onderhoud van het materieel en begeleid graag bijzondere technische projecten. Wij werken nu aan een upgrade van een aantal wagens om ze nog breder te kunnen inzetten, bijvoorbeeld voor het schoonmaken van riolen. Ik geef ook leiding en volg een opleiding Middenmanagement. Interessant en direct toepasbaar in mijn werk.
Wat maakt deze functie voor jou interessant? Er is veel ruimte voor ideeën en innovatieve mogelijkheden en dan niet alleen voor het regulier onderhoud van materieel. Wij hebben veel inbreng vanaf de werkvloer; machinisten komen regelmatig met interessante technische innovaties die wij vaak ook uitvoeren. Op dit moment zijn wij bezig met een nieuw concept vacuümwagen, met een volledig geautomatiseerde ‘intelligente’ besturing en slimme pompen waardoor het brandstofgebruik omlaag kan. Wij doen dus niet alleen het onderhoud, wij innoveren ook continu.
“Er is geen ander bedrijf zo veelzijdig als Mourik, zo ervaar ik het”
12
Vakman - Jan Noordermeer
Mourik in het kort INDUSTRIE
INFRASTRUCTUUR
Winst na leerwerktraject Weer vijf leerling-pijpfitters die via Mourik hun diploma haalden. Bijna twee jaar geleden begonnen ze aan de opleiding Pijpenbewerker bij Mourik Services en in juni 2015 sloten zij hun opleiding succesvol af met een diploma. Als kers op de taart ontvingen ze alle vijf een vaste aanstelling bij Mourik. De leerlingen volgden een pittig traject: de theorielessen via Stre@m Opleidingen en voor de praktijk onder begeleiding aan het werk op een van de Mourik locaties. In een echte werkomgeving dus, met alle huis- en veiligheidsregels die daar bij horen. Mourik Services leidt ieder jaar BBL-leerlingen op in verschillende disciplines en niveaus.
Veiliger oversteken in De Bilt In opdracht van de Provincie Utrecht heeft Mourik Groot-Ammers een fietstunnel aangelegd onder de Universiteitsweg (N412) in De Bilt. Met het verdwijnen van de fietsoversteek en het aanleggen van een fietstunnel is het kruispunt N237/N412 veel veiliger geworden. De capaciteit van de kruising is verbeterd door de extra rijstroken. In twee weekenden in juli heeft Mourik 38 prefab tunnelelementen van 34 ton per stuk geplaatst onder de rijweg van de N412, de kruising voorzien van een nieuwe asfaltconstructie en nieuwe portalen geplaatst voor de verkeersregelinstallatie. De werkzaamheden zijn gestart in februari en afgerond in oktober 2015.
CATALYST
Succesvolle catalystbelading bij Ineos Ineos Dormagen (Keulen) is al vanaf 1999 een van de vaste klanten van de Tubular divisie van Mourik International. Zestien jaar geleden deed een team er met een laadmachine nog ruim 60 uur over om twee EO-reactoren parallel te beladen. Sinds 2013 gebruiken we de MIDC loader in EO-reactoren en is de laadtijd teruggebracht naar minder dan 30 uur. De veel kortere laadtijd is een belangrijke reden om voor de MIDC loader te kiezen, maar vooral ook de bereikbare kwaliteit van de belading. Op het project bij Ineos is bewezen dat we met deze nieuwe laadtechniek een nieuwe kwaliteitsstandaard kunnen neerzetten, met als resultaat een drukvalspreiding van circa 2% in plaats van 5%. De totale stop bij Ineos is in 18 shiften en na 7.200 manuren veilig werken zonder incidenten voltooid. In samenwerking met Mourik nv in België hebben we inmiddels het Europese contract in handen voor Ineos Antwerpen. Dit is een 3-jarig contract met een optie tot twee jaar verlenging.
13
Mourik in het kort Mourik in het kort Mourik in het kort Mourik in het kort INDUSTRIE
Bouman en Mourik Techniek ontwerpen TSA-robot TSA (Thermal Spray Aluminium) is het aanbrengen van een, met hitte gespoten, metallische deklaag over een stalen oppervlak, om het oppervlak langdurig te beschermen tegen corrosie. Het heeft een levensduurverwachting van circa 50 jaar. Bij traditionele coatingsystemen is dat 20 jaar. Het aanbrengen van TSA op inwendige tankbodems is zeer arbeidsintensief. Eerder bepaalden de keuring en herstelprocedures een groot deel van de doorlooptijd. Om dit proces beter te beheersen zou automatisering een oplossing kunnen bieden. Daarom heeft Bouman in nauwe samenwerking met Mourik Techniek de TSA-robot ontworpen, met de basisgedachte van de airfinbankreiniger. De robots zijn op het eerste project succesvol ingezet. De voorheen moeilijk te beheersen laagdikte, met zeer frequent meermalig herstel als gevolg, is bij de robots nauwkeurig in te
VEILIGHEID
Veiligheidsrecord! Een nieuw veiligheidsrecord voor Mourik Services en haar dochterondernemingen. In juni werkten zij vijf jaar, maar belangrijker nog 12,5 miljoen uur zonder verzuimongeval bij verschillende opdrachtgevers in de industrie. Ter gelegenheid hiervan reikte Cees Jan Asselbergs van ondernemingsvereniging Deltalinqs op 17 juni een veiligheidstrofee uit op de hoofdvestiging van Mourik Services in Botlek-Rotterdam. De jongste en de oudste medewerker namen de trofee in ontvangst. Dezelfde dag werd het record gevierd op alle locaties waar Mourik Services als (huis)contractor werkt en op de vestigingen Mourik Vlissingen, Mourik Services locatie Noord-Holland en Mourik Installatiegroep in Spijkenisse.
14
stellen en geeft geen of hooguit sporadisch herstel. Tevens is de standaarddeviatie in de (nominale) laagdikte minimaal geworden en is de hechtsterkte constant en van zeer hoge kwaliteit. Voordelen: verminderd intensief meetprotocol, verhoogde productie en daardoor zeer ingekrompen doorlooptijden en optimaal gebruik van schaarse goederen als gas, zuurstof en aluminium. Ook de arbo-omstandigheden zijn duidelijk beter, vooral wat betreft werkhouding. Het grootste gedeelte van het werk wordt nu bovendien buiten de line of fire uitgevoerd.
Ultrasoon reinigen bewijst toegevoegde waarde
Sneller en goedkoper Bij Shell Nederland Chemie in Moerdijk is het een goede gewoonte dat iedere afdeling jaarlijks ambities voor zichzelf formuleert en projecten opstart om die te realiseren. Field Supervisor Waste & Cleaning Gwen van de Bilt weet precies wat ze wil: waarde toevoegen.
B ram Vroegindeweij Functie: Projectbegeleider Bedrijf: Mourik Services Gwen van de Bilt Functie: Field Supervisor Waste & Cleaning Bedrijf: Shell Nederland Chemie Robert Peerlings Functie: Directeur Operationele Zaken Bedrijf: Mourik Services
15
G
wen van der Bilt: “Waarde toevoegen is geen sinecure in een vakgebied als industriële reiniging, waar traditioneel vooral gekeken wordt naar de kosten. Ik bekijk het liever andersom: hoe beter we omgaan met equipment, hoe hoger de productiviteit. En daarmee kunnen we echt geld verdienen.” Ultrasoon reiniging is voor haar ‘key’ geworden in dat proces. “Bij ultrasoon reiniging wordt vervuild equipment ondergedompeld in een speciale container, gevuld met een voor die soort vervuiling samengestelde vloeistof,” vertelt Bram Vroegindeweij, die als projectbegeleider bij Mourik een van de pioniers is op dit gebied. “Dan wekken we in de container met transducers geluidsgolven op die de verontreiniging door de ontstane cavitatie als het ware lostrillen. Daarna hoeven we het equipment alleen met water af te spoelen.” De technologie is afkomstig van TechSonic en is voor allerlei equipment geschikt. Gwen van de Bilt: “Wij zijn begonnen met het reinigen van warmtewisselaars, maar nu zetten we de techniek breder in. Ultrasoon reiniging is geschikt voor alles wat je los kunt maken en ook nat mag worden.” Dat geldt ook
voor delicate onderdelen die we niet met hogedruk kunnen reinigen, zoals filters, demister pads, structured packings en compressoronderdelen. Ultrasoon reiniging is ook veel veiliger; de bediening gebeurt op afstand en we spoelen na met gereduceerde druk in plaats van met hogedruk.
Eerste voorzichtige stappen in 2012 | In 2012 werd Gwen van de Bilt, net als Mourik overigens, op het spoor gezet van deze nieuwe technologie. “Een Amerikaanse collega had me wat fotootjes gestuurd en raadde me aan om het ook eens te proberen.” In eerste instantie was ze nog wat terughoudend, maar dat veranderde na een demonstratie in Duitsland, waar Bram Vroegindeweij ook present was. ‘‘Achteraf gezien hebben we daar de eerste stap gezet naar de samenwerking in Moerdijk.” Ook bij Mourik was er aanvankelijk wat scepsis, mede ingegeven door collegacontractors. Bram Vroegindeweij: “Zij verklaarden ons min of meer voor gek. De technologie zou kannibaliseren op andere technieken, maar een paar mensen zagen de mogelijkheden. Toen hebben we gezegd: wij gaan mee.”
Reinheidsfases Sulzer Pack 1 Sulzer Pack in vuile toestand 2 Sulzer Pack direct na de wasbeurt in het
ultrasone zuurbad 3 Sulzer Pack gereed voor de volgende run;
afgespoeld en doorgeblazen
“Door de onderdompeling reinigt de technologie overal, binnen- en buitenkant tegelijk. En dan ook nog veel beter” Gwen van de Bilt
16
1
INDUSTRIE
BETER VOOR HET MILIEU Ook het milieu speelt een belangrijke rol in de overwegingen van Gwen van de Bilt. Sterker nog: “Voor mij is het prioriteit nummer 1. Ultrasoon reinigen creëert met minder energie veel minder afvalwater dan hogedrukreiniging,’’ vertelt ze. “We verbruiken ook veel minder schoon water. Om een idee te geven: bij een gemiddelde turnaround besparen we voor bijna iedere Nederlander een halve liter schoon water.”
Beter resultaat, hogere productiviteit | Wat maakt ultrasoon reiniging nou zo’n bijzondere techniek? Het antwoord is meerledig, zegt Gwen van de Bilt. “Om te beginnen het resultaat. Met een hogedrukreiniger maak je alleen schoon wat je ziet. Niet de schaduwkant van bundelpijpen bijvoorbeeld. Deze technologie reinigt door de onderdompeling overal, binnen- en buitenkant tegelijk. En dan ook nog veel beter. Shell heeft gemeten dat warmtewisselaars in de fabriek veel beter functioneren na ultrasoon reiniging, gewoon omdat ze veel schoner zijn. Zo goed als nieuw.” Hier raken we haar punt over toegevoegde waarde, want: “De productie gaat aantoonbaar omhoog. In de maanden na de eerste grote turnaround waarbij we ultrasoon reiniging inzetten, haalden we heel goede productieresultaten.” Reinigen in plaats van vervangen | Er zijn meer voordelen, vertelt directeur operatio s, Robert Peerlings. “Hogedrukreinigers en andere traditionele reinigingsmethoden zijn niet geschikt voor
2
kwetsbare onderdelen en bijzonder equipment. Dat betekent veelal vervangen in plaats van reinigen. En vervangen kost geld.” Bij Shell gaat dit bijvoorbeeld op voor een zeer prijzige compressorrotor. Gwen van de Bilt: “Die hebben we nu in iets meer dan een uur brandschoon kunnen maken. Ik heb er een foto van gemaakt en die is intussen de hele wereld over gegaan.” En nog een voorbeeld van Bram: “Onder in reactorpijpen zitten kleine veren die ervoor zorgen dat de catalyst er niet uit valt, we praten hier over 15.000 veren van een paar euro per stuk. Die konden vroeger helemaal niet gereinigd worden, behalve stuk voor stuk met een tandenborstel bij wijze van spreken. Nu hebben we ze allemaal in bulk op één dag schoongemaakt.”
Uitdaging is logistiek | De eerste pilot was in 2012, nu is ultrasoon reiniging bij Shell Moerdijk al een ‘conventionele techniek’, zoals Gwen van de Bilt dat noemt. “We hebben bewezen dat deze technologie veiliger is, beter reinigt, twee keer sneller is en mede daardoor tijdens een turnaround ook twee keer goedkoper,” vat ze samen. Dat zijn mooie rapport cijfers. “Je moet er wel voor zorgen dat de ultrasoon reinigingscontainer continu gevuld is; ofwel, dat er voldoende equipment is om te reinigen, in een korte tijd. De reinigingsvloeistof en de huur van de container is namelijk een flinke investering. Basische US-reinigingsvloeistof kan echter voor meerdere turnarounds worden gebruikt, dus die hoef je niet elke keer opnieuw aan te kopen.” Dat logistiek vaak een beperkende factor voor de doorlooptijd is, ziet ook Robert Peerlings. “Het reinigen zelf gaat snel; dat zijn mensen gewoon niet gewend. De uitdaging zit dus ook in de aan- en afvoer van het te reinigen equipment.” Wie het met eigen ogen wil zien, is bij Gwen van de Bilt van harte welkom in Moerdijk. “Iedereen mag hier komen kijken, ook collega-bedrijven. Zo belangrijk vind ik dit,” besluit ze.
3
17
18
INFRASTRUCTUUR
Zuid-Holland maakt weg vrij voor nieuw ‘antivries’-asfalt
Provincie kiest voor innovatie Wij Nederlanders zijn fietsers. Sterker nog: nergens ter wereld stappen procentueel meer mensen iedere dag op hun tweewieler dan bij ons. Logisch dus dat wij veel aandacht besteden aan fietsveiligheid.
19
Marijo Orgers Functie: Bedrijfsleider Bedrijf: Mourik Groot-Ammers Marianne van Aacken Functie: Projectmanager Bedrijf: Provincie Zuid-Holland Jan Robbert Albrechts Functie: Projectleider Bedrijf: Provincie Zuid-Holland Leanda Bogaards Functie: Omgevingsmanager Bedrijf: Mourik Groot-Ammers
N
aast veiligheid is een ander Hollands stokpaardje het milieu en wat krijg je als je die twee bij elkaar brengt? Dat is nu te zien bij het Vlietpolderplein in Naaldwijk, waar Mourik een nieuw soort ‘antivries’-asfalt heeft gelegd op de fietsverbinding over het plein, de zogenaamde ‘Snelbinder’. Dat betekent minder kans op gladheid. De provincie reduceert door dit MELT-asfalt ook de CO2-uitstoot met 18%. En dan is het nog goedkoper ook. Daar houden wij in Nederland van!
20
Kerndoelen | Minder CO2-uitstoot, kosten besparen en veiligheid, dat zijn kerndoelen van de provincie Zuid-Holland, vertelt projectmanager Marianne van Aacken. Maar om dat te bereiken had de provincie voor dit project in eerste instantie een heel andere oplossing in gedachten. “In het Westland hebben we veel restwarmte van kassen. Het idee was om die te gebruiken als een soort wegdekverwarming voor het fietspad.” Haar collega Jan Robbert Albrechts vult aan: “Tegelijkertijd hadden we gekozen voor een Best Value Procurement
aanbesteding om juist de creativiteit uit de markt aan te boren en niet op voorhand al een oplossing te dicteren.”
Goed gevoel bij MELT-asfalt | Marijo Orgers is bedrijfsleider bij Mourik Groot-Ammers. Hij en zijn collega’s hadden het zogeheten MELT-asfalt al een tijdje in scope, maar toch werd er getwijfeld om het in deze aanbesteding voor te stellen. “We hadden de indruk dat de provincie een voorkeur had voor wegdekverwarming. Maar ja: we hadden ook het gevoel dat we
INFRASTRUCTUUR
met deze optie op alle onderdelen van de aanbesteding konden scoren.” Omgevingsmanager Leanda Bogaards, ook van Mourik Groot-Ammers, is vaak betrokken bij Best Value Procurement (BVP) aanbestedingen. “Uiteindelijk hebben we het er maar gewoon op gewaagd.” Dat pakte dus goed uit.
“Met dit asfalt worden de totale realisatieen onderhoudskosten over een periode van 20 jaar verlaagd met 11% en ook dat is meer dan de moeite waard” Marijo Orgers
Veilig, duurzaam, goedkoper | “MELT is een Italiaans concept,” vertelt Marijo Orgers. “We waren er al een tijdje mee bezig, omdat het ons voor de Nederlandse winters een prima asfalt leek. Tot een temperatuur van -5°C bevriest het namelijk niet of nauwelijks. Specifiek op deze plek is dat extra belangrijk, want het fietspad op ‘De Snelbinder’ ligt zes meter hoog en door de wind onder het brugdek is er meer kans op aanvriezen. Maar met dit asfalt dus niet. En dat scheelt ook weer in de kosten, want er hoeft niet gestrooid te worden. Dat is dan ook weer goed voor het milieu.” Met dit asfalt worden bovendien de totale realisatie- en onderhoudskosten over een periode van 20 jaar verlaagd met 11% en ook dat is meer dan de moeite waard.
Ruimte voor innovatie uit de markt | Een goede oplossing is nog geen gemakkelijke keuze, heeft Marianne van Aacken ondervonden. “Je moet in zekere zin je eigen expertise loslaten. En het is best lastig om blanco te kijken naar alternatieven als je eigenlijk zelf al een oplossing hebt bedacht.” Om de aanbesteding goed te kunnen doen, hebben zij en
haar collega’s bij de provincie zich daarom laten begeleiden door een aantal experts. Dat bleek een goede keuze. “We hebben de BVP-systematiek strak gevolgd. Wel doelstellingen dus, maar minder eisen en meer ruimte voor innovatie uit de markt. En dat is precies wat we wilden.” Daarmee is overigens niet gezegd dat deze manier van aanbesteden voor iedere opdracht geschikt is, vindt Jan Robbert Albrechts. “Wel als je op zoek bent naar innovatie, maar niet voor onderhoud en ‘kleine’ technische projecten.”
Kennisdeling | ‘De Snelbinder’ is mede mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. “Dat is een van de voordelen van een innovatieve oplossing,” zegt Marianne van Aacken. Een van de subsidievoorwaarden is het delen van kennis en die handschoen hebben de provincie en Mourik samen opgepakt. Leanda Bogaards: “We hebben een plan gemaakt met meerdere activiteiten. We organiseren bijvoorbeeld workshops voor studenten van de TU Delft en delen onze informatie via de media in de vorm van
persberichten en interviews.” Dit is een behoorlijk in het oog springend project en mede daardoor is er van alle kanten veel interesse. “We zijn op Radio538 geweest en het RTL7 programma Greenproject heeft een heel item gewijd aan het project.” Ook Rijkswaterstaat heeft interesse getoond. “MELT is mogelijk een goed alternatief voor ZOAB,” zegt Marijo Orgers. De komende maanden gaat Mourik gebruiken om dat te onderzoeken, dus: “Laat de winter maar komen.”
21
Veiligheid voorop bij kwikverwijdering naftakraker
Kwik stijgt bij SABIC Chemiebedrijf SABIC in Geleen maakt grondstoffen voor de productie van verschillende kunststoffen. De producten die SABIC maakt, vindt u dagelijks terug in bijvoorbeeld vloerbedekking, schroefdoppen van flessen, huishoudfolie, melkpakken, autobumpers en dashboards.
D
e lijst is te lang om op te noemen. In het productieproces spelen zogenaamde naftakrakers een sleutelrol. In dit soort installaties worden, door middel van een zogenaamd kraak proces, de koolwaterstofverbindingen gescheiden en weer in andere samen stellingen samengevoegd in grondstoffen die SABIC wereldwijd verkoopt. Menno Springintveld is Senior Strategy & Planning Engineer bij SABIC Geleen. “Alle belangrijke grondstoffen in een kraker, zoals nafta en gascondensaat, bevatten in meer of mindere mate kwik. Door verhitting in de kraker ontstaat metallisch kwik, dat zich in de loop der tijd afzet aan de binnenzijde van de installatie. Daar kan het een verbinding aangaan met andere stoffen, wat kan leiden tot bijvoorbeeld schade aan de installatie, verminderde werking van de katalysatoren in de kraker en problemen bij onderhoud.” Om die reden vroeg SABIC aan Mourik en samenwerkingspartner Atlas Copco Rental het kwik te verwijderen uit naftakraker ‘Olefins 4’, op het moment dat die wegens een turnaround buiten gebruik zou zijn. “Maar dat moest uit veiligheidsoverwegingen wel gebeuren in een gesloten recirculatiesysteem.” Mourik en Atlas Copco Rental bedachten de oplossing.
Een goede voorbereiding… | “We hadden bij SABIC in Engeland al eens een soortgelijk proefproject gedaan,” vertelt Jan Zwaan. Hij is Head Technical Support bij
22
Mourik Global. “Voor het project in Geleen hebben we net als toen de voorbereiding samen met Petrogas gedaan.” In overleg met de engineers van SABIC hebben we het totale project opgedeeld in 28 deelprojecten, verdeeld over een circa 40x40 meter groot kwikverwijderingsgebied waar speciale veiligheidseisen golden. “In dat gebied hebben we honderden meters leidingwerk aangelegd, een compressorstation gebouwd met meerdere grote compressors en een aantal geïntegreerde koelcircuits met filterinstallaties voor het afvangen van vrijkomende kwikverontreiniging en eventuele stofdeeltjes.” Onder toezicht van Geert Janssen, Sales Engineer bij Atlas Copco Rental, heeft Atlas Copco enkele mobiele compressoren uit hun verhuurvloot speciaal voor dit doel omgebouwd tot NTS 1600 stikstof-schroefcompressoren.
Logistieke uitdaging | Niet alleen de technische complexiteit van de opdracht, maar ook de logistieke voorbereiding was een enorme klus, vertelt Jan Zwaan. “We moesten alle procestekeningen afstemmen op de situatie ter plaatse. 28 circuits waren er te reinigen en die bevonden zich op meerdere locaties en hoogtes. Bovendien hadden ze allemaal verschillende diameters, volumes en benodigde apparatuur. Bijna twee jaar duurde het voorbereidende werk, want de engineering was best wel complex. Maar die gedegen voorbereiding betaalde zich achteraf dubbel en dwars uit, want in zeven dagen tijd klaarden we de klus.”
INDUSTRIE
Gebruikmaken van temperatuur | Omdat de reiniging zelf moest plaatsvinden in een gesloten systeem, werd voor aanvang het te reinigen deel van de naftakraker afgevuld met stikstof. “Daarmee verdreven we de zuurstof uit de installatie om de kans op explosiegevaar door resterende koolwaterstoffen te minimaliseren. Proces veiligheid en persoonlijke veiligheid gaan boven alles!” Om kosten te besparen werd besloten om de stikstof niet ‘one through’ te gebruiken maar deze te recirculeren door deze op te warmen, door de systemen te laten stromen, te koelen, te zuiveren en te filteren en weer opnieuw te laten circuleren. Het gebruikmaken van temperatuurverschillen is ook de kern van het reinigingsproces. “Tijdens de normale procesvoering is de temperatuur in bepaalde delen van dit soort fabrieken vaak lager dan min 100°C en soms nog lager. Dit betekende dat we de installaties niet zomaar op kunnen warmen, omdat dit ten koste gaat van de aangebrachte ‘koude schuimisolatie’ rond leidingen en equipment. Deze kan wel degelijk kapot gaan vanwege de uitzetting als gevolg van te sterke verhitting. We hebben dus de temperatuur opgevoerd tot maximaal 100°C, waardoor het kwik letterlijk uit de poriën van het metaal verdampt en wordt meegenomen door de stikstofstroom, zodat het mogelijk wordt om de vervuiling af te vangen in speciale koolstoffilters.” Kwik is een eigenaardig metaal dat al vloeibaar wordt bij min 38°C, maar ook al begint te verdampen bij temperaturen die fractioneel hoger liggen.
“Bijna twee jaar duurde het voorbereidende werk, want de engineering was best wel complex . Maar die gedegen voorbereiding betaalde zich achteraf dubbel en dwars uit, want in zeven dagen tijd klaarden we de klus”
Permanente filterinstallatie | Al met al is deze reiniging een hele operatie gebleken. “Met succes uitgevoerd,” zeggen Menno Springintveld en Jan Zwaan. “We zijn binnen de gestelde tijd gebleven en we hebben de gewenste reinheid gehaald,” maar zodra de naftakraker na zo’n reinigingsactie weer in gebruik wordt genomen, begint het proces van kwikafzetting natuurlijk opnieuw. “Daar heeft SABIC in voorzien,’’ vertelt Menno Springintveld. “Op een centrale plek in de naftakraker hebben we een permanente filterinstallatie geplaatst waarmee het kwik nu voortdurend uit de gasstroom wordt gehaald. Daarmee gaan we in de toekomst tijd en geld besparen en kunnen we de procesveiligheid verdergaand verbeteren.”
Jan Zwaan
23
VVUV-systeem Bedrijf: Vogel B.V. Project: Flatgebouw van Vidomes te Rijswijk Uitdaging: Het herstellen van de constructieve veiligheid van uitkragende balkon-/ galerijvloeren met minimale overlast voor bewoners. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een door Vogel bedachte techniek waarbij carbonstaven in de constructie en de balkon-/galerijvloer worden verlijmd waarmee de constructieve veiligheid van de vloer wordt hersteld.
Sterk in ontwikkeling
24
