Geneeskundige en Gezondheidsdienst
Monitor
www.utrecht.nl/gggd
alcohol en middelen
www.utrecht.nl/gggd
Thema 3 Gebruik van de verslavingszorg in Utrecht
1
Colofon
Uitgave Gemeente Utrecht (GG&GD) Postbus 2423 3500 GK Utrecht 030 286 3333
[email protected] In opdracht van GG&GD Utrecht, Gemeente Utrecht Internet www.utrecht.nl/gggd Rapportage Eva van der Meer, Fleur van Heeswijk & Addi van Bergen GG&GD Utrecht Informatie Eva van der Meer
[email protected] (030) 286 3369 Foto omslag Sietse Brouwer, Los Dos Drukwerk Geprint door Ricoh, Utrecht Bronvermelding Het overnemen van gegevens uit deze publicatie is toegestaan met de bronvermelding.
Mei 2013
Inhoudsopgave Inleiding
1
1 Verslavingszorg
2
2 Kenmerken zorggebruikers
3
2.1 Geslacht
3
2.2 Leeftijd
3
2.3 Culturele herkomst
4
2.3 Meervoudige problematiek
5
3 Zorg
6
3.1 Wijze van aanmelding
6
3.2 Contacten
6
3.3 Nieuwe zorggebruikers
6
3.4 Behandelduur
7
3.5 Uitschrijvingen
7
4 Trend primaire problematiek
9
Literatuurlijst
10
Bijlage
11
Samengevat In het kort • In 2011 deden 1 960 personen in Utrecht een beroep op de verslavingszorg. Dit is 0,6% van de Utrechtse bevolking). In totaal in Nederland ging het om 69 005 personen (0,4% van de bevolking) • In Utrecht, maar ook landelijk, is in 2011 de grootste groep zorggebruikers in de verslavingszorg in behandeling vanwege alcoholproblematiek. • Het percentage zorgvragers in de verslavingszorg stijgt in Utrecht relatief sneller dan landelijk. • In Utrecht is de zorgvraag voor cocaïnegebruik relatief groter dan gemiddeld in Nederland. Daarnaast is deze zorgvraag in Utrecht in de afgelopen tien jaren gestegen en landelijk meer gestabiliseerd. • Het aandeel ouderen (55+) in de groep met een zorgvraag vanwege opiatenproblematiek is relatief groot. • Jongeren komen het meest in aanraking met de verslavingszorg vanwege cannabisgebruik. • De zorgvraag voor GHB-gebruik is in Utrecht relatief laag ten opzichte van het landelijke gemiddelde.
Overzicht verslavingszorg Utrecht 2011 Demografie Aantal zorggebruikers
1 960
Aantal zorggebruikers per 100 000 inwoners
630
Aandeel vrouw
21%
Aandeel 25-
15%
Aandeel 55+
8%
Aandeel autochtonen
75%
In zorg vanwege meerdere middelen
46%
Nieuwe zorgvragers in 2011
18%
Gemiddeld aantal contacten bij uitschrijving/cliënt
47
Problematiek
0
Inleiding Voor een adequate uitvoering van het Utrechtse alcohol- en drugsprogramma door de GG&GD Utrecht, is een goede informatievoorziening essentieel. Daarom wordt een Utrechtse monitor alcohol- en middelengebruik ontwikkeld. De monitor bestaat uit vier thema's: monitoring en trends, preventie, zorg en actuele ontwikkelingen. Deze rapportage betreft het thema zorg. In dit rapport worden verschillende cijfers gepresenteerd over zorggebruik in de verslavingszorg in de stad Utrecht in 2011. De cijfers in dit rapport zijn afkomstig uit het Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS) dat beheerd wordt door Stichting Informatie Voorziening Zorg (IVZ). Het LADIS is een nationale gegevensverzameling voor de ambulante en klinische verslavingszorg en geeft inzicht in de zorgvragers die een beroep doen op verslavingszorginstellingen. Instellingen voor verslavingszorg en de verslavingsreclassering leveren hiervoor jaarlijks geanonimiseerde informatie over de cliëntenpopulatie en de behandeling daarvan aan (IVZ, 2012). De cijfers die gepresenteerd worden voor Utrecht zijn afkomstig uit de registraties van Victas (voorheen bekend onder de naam Centrum Maliebaan). In dit rapport worden de Utrechtse cijfers vergeleken met het landelijke gemiddelde. Voor 2012 worden de mogelijkheden verkend om de gegevens op G4 niveau met elkaar te vergelijken. De meest opvallende cijfers worden in dit rapport toegelicht. De achterliggende tabellen zijn opgenomen in de bijlage.
1
1 Verslavingszorg Binnen de verslavingzorg wordt hulp geboden aan mensen die verslaafd zijn geraakt aan alcohol, drugs, medicijnen en gokken (Trimbos Instituut, 2011). In de verslavingszorg melden zich mensen met een zorgvraag voor de middelen alcohol, opiaten, cocaïne en cannabis (zie tabel 1.1). In dit rapport wordt de zorgvraag naar deze middelen beschreven. Daarnaast is er aandacht voor het zorggebruik gerelateerd aan medicijnverslavingen en gokverslavingen. Alcoholproblematiek zorgt voor de grootste groep zorggebruikers in de verslavingszorg. Het aandeel bedraagt in Utrecht 44% van alle zorggebruikers en in Nederland 47%. De opiaat- en cannabisgebruikers vormen de op een na grootste groep. In Utrecht gaat het bij opiaatgebruik om 15% en landelijk om 16%. Een zorgvraag voor cannabis komt in Utrecht voor bij 16% van alle zorgvragers, in Nederland ligt dit percentage op 15% (Figuur 1.1). Het grootste verschil tussen Nederland en Utrecht zit in de omvang van de cocaïnegerelateerde zorgvraag: 16% in Utrecht tegenover 11% gemiddeld in Nederland. De alcoholgerelateerde zorgvraag is in Utrecht kleiner, 44% ten opzichte van 47% in Nederland (zie tabel 1.1). Tabel 1.1 Gebruik verslavingszorg naar primaire problematiek Utrecht
Neder Nederland
Alcohol
44%
47%
Opiaten (heroïne, morfine, methadon, overige opiaten)
15%
16%
Cocaïne (cocaïne, snuifcocaïne, crack)
16%
11%
Cannabis (wiet, hasj)
16%
15%
Amfetamine (amfetamine, methamfetamine)
1%
2%
Ecstasy
0,2%
0,2%
GHB
0,4%
1%
Medicijnen (benzodiazepine, barbituraten, psychopharmica, overige medicijnen)
1%
1%
Gokken
3%
4%
vluchtige middelen, internet (gamen), eetverslaving, overige verslaving)
2%
2%
Totaal
100%
100%
Overig (overige opwekkende middelen, LSD, paddo's, nicotine, ketamine, overige drugs,
In absolute cijfers uitgedrukt deden 1 960 personen in Utrecht in 2011 (0,6% van de Utrechtse bevolking) een beroep op de verslavingszorg. In totaal in Nederland ging het om 69 005 personen (0,4% van de bevolking) (zie bijlage tabel 2). Dit aantal personen is in de afgelopen jaren zowel in Utrecht als in Nederland gestegen. In Utrecht verdubbelde het aantal zorgvragers tussen 2002 en 2011. Landelijk steeg het aantal zorgvragers tussen 2002 en 2011 met 47%. In figuur 1.1 is te zien dat na een jarenlange stijging het aantal zorgvragers tussen 2010 en 2011 in Utrecht iets is gedaald. Figuur 1.1 1.1 Trend in zorggebruik naar personen 2002-2011 (2002=100) 250
200
Utrecht
150
Nederland
100
50 2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2
2 Kenmerken zorggebruikers In onderstaande paragrafen worden de zorggebruikers in de verslavingszorg beschreven op basis van hun geslacht, leeftijd en herkomst. Alle persoonskenmerken die beschreven worden, hebben betrekking op de registratie van primaire problematiek. Dit voorkomt dat personen meerdere keren in de tabellen en figuren meegeteld worden. Een consequentie van deze keuze is wel dat hier niet een beschrijving wordt gegeven van de volledige groep bij wie een bepaalde middelenproblematiek speelt. 2.1 Geslacht In de verslavingszorg is de verdeling naar sekse al jaren redelijk constant (IVZ, 2012). Verslavingsproblematiek in het algemeen komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen. Ongeveer een vijfde tot een kwart van de hulpvragen komt van vrouwen. Vrouwen die in de verslavingszorg terechtkomen, hebben relatief vaker dan mannen een zorgvraag voor alcoholproblematiek; in Utrecht 51% van de vrouwen met een zorgvraag tegenover 42% van de mannen. Daarnaast kloppen vrouwen iets vaker dan mannen aan bij de verslavingszorg vanwege problematisch medicijngebruik; 3% tegenover 1%. Een zorgvraag aangaande gokproblematiek komt relatief veel voor bij mannen, 4% ten opzichte van 1% bij vrouwen (zie bijlage, tabel 4). Deze verschillen naar geslacht zijn ook zichtbaar in de landelijke cijfers (zie figuur 2.1). Figuur 2.1 Zorgvraag verdeling naar primaire problematiek 60% 50% Nederland Mannen
40%
Nederland Vrouwen
30%
Utrecht Mannen 20%
Utrecht Vrouwen
10%
ve ri g O
ok ke n G
en
H B G
ed ic i jn
M
st as y
A
Ec
s m fe ta m in e
an na bi C
oc ai ne C
pi at en O
A
lc oh
ol
0%
2.2 Leeftijd In de verslavingszorg valt zowel in Utrecht als in Nederland veruit de grootste groep in de leeftijdscategorie 25-55 jaar. In Utrecht is deze groep 77% van het totaal en landelijk is dit 73%. De primaire zorgvraag van deze groep in Utrecht betreft in de meeste gevallen alcohol (44%), opiaten (19%) of cocaïne (18%). Bij jongeren onder de 25 jaar komt een zorgvraag aangaande het gebruik van cannabis (43%) relatief veel voor. Van alcoholproblematiek is bij 18% van hen sprake. Bij ouderen (55+) is alcoholgebruik de meest voorkomende zorgvraag (zie bijlage, tabel 5). Er zijn kleine verschillen tussen Nederland en Utrecht in de leeftijdsverdeling naar problematieken. In Utrecht heeft de groep in de leeftijdscategorie 25-55 jaar een relatief grote zorgvraag voor het gebruik van cocaïne (18% ten opzichte van 12% in Nederland). Daarnaast komen bij ouderen in Utrecht (55+) een zorgvraag voor opiaatgebruik (6%) en gokproblematiek (5%) relatief meer voor dan in Nederland (beide 3%).
3
Figuur 2.2 Leeftijdsverdeling naar primaire problematiek Nederland (2011) (IVZ, 2012)
In figuur 2.2 is duidelijk te zien hoe in Nederland de verschillende leeftijden zich verhouden over de problematieken. De leeftijd van mensen die in behandeling zijn vanwege alcohol- en opiatengebruik, is duidelijk hoger dan die van mensen die in behandeling zijn vanwege cannabisgebruik. Er komen steeds meer ouderen in de verslavingszorg terecht, dit heeft te maken met de vergrijzing van de Nederlandse bevolking. Echter stijgt de vergrijzing sneller in de verslavingszorg dan in de bevolking. Dit heeft met name te maken met de stijging in het aandeel ouderen in de groep met een zorgvraag voor alcohol en opiaten (IVZ, 2012). 2.3 Culturele herkomst In de verslavingszorg melden zich personen van verschillende culturele herkomst. De grootste groep zorggebruikers is autochtoon. In Utrecht ligt dit percentage op 75% en in Nederland op 79%. Voor Nederland komt dit percentage overeen met het percentage autochtonen in de algemene bevolking. In Utrecht is het percentage autochtonen in zorg, vergeleken met de 68% autochtonen in de algemene bevolking, relatief hoog. Vergeleken met gemiddeld in Nederland is een relatief groot deel (9%) van de zorggebruikers in de Utrechtse verslavingszorg van Marokkaanse afkomst (zie figuur 2.3). Dit komt echter wel overeen met de samenstelling van de Utrechtse bevolking; daar is ook 9% van Marokkaanse komaf. Figuur 2.3 Zorgvraag naar culturele herkomst
4% 3% 3%
U tr ec h t
4% 2%
Autochtoon
5%
6%
Neder lan d
3% Turks
3%
Turks
Marokkaans
2%
Marokkaans
9% 3%
75%
Autochtoon
Surinaams en Antilliaans Overig westers
Surinaams en Antilliaans Overig westers
Overig niet westers
Overig niet westers
Onbekend/blanco
78%
Onbekend/blanco
4
Autochtonen hebben een relatief grote zorgvraag voor het gebruik van alcohol. Bij westerse allochtonen komt een relatief grote zorgvraag naar opiaten voor. Daarnaast blijkt uit tabel 2.1 dat de zorgvraag naar gokken vaker voorkomt bij niet-westerse allochtonen. De verdere onderverdeling naar culturele herkomst bij de verschillende problematieken is te vinden in tabel 6 en 7 van de bijlage. Tabel 2.1 Herkomst naar primaire problematiek Nederland
Utrecht Utrecht
Alcohol
Opiaten
Cannabis
Gokken
Totaal
Autochtoon
84%
66%
80%
68%
79%
Westers allochtoon
3%
7%
3%
2%
4%
Niet-westers allochtoon
11%
26%
15%
28%
15%
Onbekend
2%
2%
2%
2%
2%
Autochtoon
84%
60%
70%
54%
75%
Westers allochtoon
2%
7%
2%
1%
3%
Niet-westers allochtoon
12%
27%
25%
43%
20%
Onbekend
3%
5%
3%
1%
3%
2.3 Meervoudige problematiek Volgens het LADIS is in Utrecht bij 46% van alle zorggebruikers sprake van meervoudige problematiek (ook vaak polydruggebruik genoemd). Dat betekent dat sprake is van problematisch gebruik van tenminste twee middelen; of middelengebruik gecombineerd met problematisch gokken (IVZ, 2012). Landelijk ligt dit percentage lager: op 33%. Cannabis en cocaïne komen relatief veel voor als secundaire problematiek. In Utrecht is dit beide in 9% van de aanmeldingen het geval. Cannabis komt veel voor in combinatie met cocaïne (14%), amfetamine (19%) en ecstasy (26%) als primaire problematiek. Deze percentages zijn landelijk omdat de aantallen in Utrecht hiervoor te klein zijn. De verschillen tussen Utrecht en het Nederlandse gemiddelde zijn echter niet groot. Cocaïne is vaak het secundaire middel bij opiaatgebruik (29%). In tabel 8 van de bijlage staan de percentages voor Nederland en Utrecht weergeven.
5
3 Zorg In onderstaande paragrafen staat beschreven op welke manier cliënten bij een verslavingszorginstelling terechtkomen en wat voor type zorg zij ontvangen. 3.1 Wijze van aanmelding Landelijk vindt het grootste deel van de aanmeldingen plaats via de algemene gezondheidszorg (27%). In Utrecht komt deze doorverwijzing relatief weinig voor (14%). Daarnaast meldt landelijk ongeveer een kwart van de zorggebruikers zichzelf aan, terwijl dit in Utrecht veel meer voorkomt (38%). In ongeveer een kwart van de gevallen is onbekend hoe de aanmelding heeft plaatsgevonden (zie figuur 3.1 en bijlage tabel 9). Figuur 3.1 Wijze van aanmelding
Neder lan d
U tr ec h t 9%
GGZ
26% 14%
3% 5%
10%
5%
GGZ
29% Algemene Gezondheidszorg Maatschappelijke zorg Justitie
Cliënt zelf
27%
Cliënt zelf
3%
Overig Onbekend 38%
Algemene Gezondheidszorg Maatschappelijke zorg Justitie
2% 25%
4%
Overig Onbekend
3.2 Contacten De meeste contacten in de verslavingszorg betreffen contacten in de ambulante (of poliklinische) setting. In Utrecht is dit 81% en landelijk 79%. In Utrecht staan 11% van de cliëntcontacten geregistreerd als klinisch of nachtopvang en 7% als deeltijd/dagopvang. In minder dan 1% van de contacten zijn zorggebruikers via internet in behandeling. De anonieme internetcontacten horen hier niet bij, deze worden niet geregistreerd in het LADIS (IVZ, 2012). Er zijn kleine verschillen tussen Nederland en Utrecht in de setting van de hulp. In Utrecht komen contacten in de deeltijd/dagopvang relatief iets meer voor (7% ten opzichte van 3% in Nederland). De achterliggende tabel is opgenomen in de bijlage (zie tabel 10). 3.3 Nieuwe zorggebruikers Van de zorggebruikers uit 2011 komt ongeveer 20% in dat jaar voor het eerst in aanraking met de verslavingszorg (IVZ, 2012). Onder het aantal mensen dat in behandeling is vanwege ecstasygebruik, is een relatief groot deel (44% landelijk) recentelijk in zorg gekomen. In Utrecht zijn in totaal slechts drie personen voor ecstasygebruik onder behandeling. Zij zijn alle drie aangemeld in 2011. Ook de categorie overig bevat relatief veel (46% landelijk en 40% in Utrecht) nieuwe zorggebruikers. Daarnaast bevinden zich onder de GHB-, cannabis- en medicijngebruikers en gokverslaafden relatief veel nieuwkomers (zie bijlage tabel 11).
6
3.4 Behandelduur In figuur 3.2 is het aantal personen in de verslavingszorg naar het jaar van eerste inschrijving zichtbaar. Zorgvragers voor opiaatgebruik zijn het langst ingeschreven in de verslavingszorg. Volgens IVZ (2012) valt dit te verklaren uit de methadonbehandeling (zie bijlage tabel 12). Deze behandeling is over het algemeen niet gericht op het bereiken van abstinentie. Daarnaast staan zorgvragers voor cocaïneproblematiek en alcoholproblematiek lang ingeschreven. De verdeling van het aantal personen in de verslavingszorg naar jaar van eerste inschrijving is voor Utrecht vergelijkbaar met Nederland. Wel zijn er kleine verschillen in de categorieën cocaïne en cannabis wanneer we Utrecht met Nederland vergelijken. In Utrecht zijn in 2010-2011 minder nieuwe zorgvragers met cocaïne- of cannabisproblematiek ingeschreven. Figuur 3.2 Personen in LADIS 2011 naar jaar van eerste inschrijving U tr ec h t
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Alcohol
Opiaten
Cocaine
Cannabis Amfetamine Ecstasy
voor 2001
2001-2002
2003-2004
GHB
Medicijnen
2008-2009
Gokken
Overig
Totaal
Overig
Totaal
2010-2011
Ned er lan d
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Alcohol
Opiaten
3.5 Uitschrijvingen
Cocaine
Cannabis Amfetamine
voor 2001
2001-2002
Ecstasy
2003-2004
GHB
Medicijnen
2008-2009
Gokken
2010-2011
De leeftijd waarop cliënten worden uitgeschreven ligt zowel in Utrecht als gemiddeld in Nederland rond de 40 jaar. In Utrecht zijn zorggebruikers dan gemiddeld 728 dagen in behandeling geweest en hebben zij gemiddeld 47 contacten met een zorgverlener gehad (zie tabel 3.1 en bijlage tabel 13). Landelijk liggen deze aantallen lager. Dit kan mogelijk te maken hebben met de wijze van registratie. Tabel 3.1 Uitschrijvingen Utrecht
Neder Nederland
Gemiddelde leeftijd
38
40
Gemiddeld aantal contacten
47
39
Gemiddelde behandelduur (dagen) 728
408
7
In Utrecht is 22% van de zorggebruikers doorverwezen nadat zij uitgeschreven zijn, 55% is niet doorverwezen en van 23% is dit onbekend. Landelijk is het voor 91% van de zorggebruikers onbekend wat er met hen gebeurt nadat zij uitgeschreven zijn. Vanwege deze ontbrekende cijfers kan Utrecht niet met Nederland vergeleken worden. In figuur 3.3 (en bijlage tabel 14) is te zien wat er per problematiek met de uitgeschreven personen in Utrecht is gebeurd. Zo is te zien dat de doorverwijzingen voor alle middelen, behalve opiaten, rond de 20% liggen. Van een relatief groot deel van de opiaatgebruikers is onbekend wat er met hen gebeurd is. Degenen die in behandeling waren vanwege gokproblematiek zijn het beste in beeld; van slechts 4% is onbekend of zij wel of niet zijn doorverwezen. Figuur 3.3 Uitgeschreven personen 2011 naar primaire problematiek en verwijzing 80% 60%
Alcohol
40%
Opiaten
20%
Cocaïne Cannabis
0% Doorverwezen
Niet doorverwezen
Onbekend
Gokken
Utrecht
8
4 Trend primaire problematiek In figuren 4.1 en 4.2 staan de trends van de verschillende primaire problematieken in de afgelopen tien jaar weergegeven. In Utrecht is de zorgvraag voor alle problematieken gestegen, met uitzondering van de zorgvraag voor opiaatproblematiek. Ook landelijk is het aantal opiaatgebruikers dat in zorg terechtkomt sterk afgenomen. Daarnaast daalt landelijk de vraag naar zorggebruik voor amfetamine en ecstasy. In Utrecht is deze daling niet zichtbaar, maar zijn de aantallen ook te klein om hier iets over te kunnen zeggen. Figuur 4.1 4.1 Trend zorggebruik naar primaire problematiek 2002-2011 Utrecht (Index: 2002=100) 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2002
2003 Alcohol
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Amfetamine
2010
Ecstasy
GHB
2011
Opiaten
Cocaine
Cannabis
Medicijnen
Alcohol
Opiaten
Cocaïne
Canna Cannabis
AmfetaAmfetamine
Ecstasy
GHB
MedicijMedicijnen
2002
250
468
104
49
2
1
-
4
2011
860
298
310
316
26
3
8
29
Figuur 4.2 4.2 Trend zorggebruik naar primaire problematiek 2002-2011 Nederland (Index: 2002=100) 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2002
2003 Alcohol
Alcohol
2004 Opiaten
Opiaten
2005 Cocaine
Cocaïne
2006 Cannabis
Canna Cannabis
2007
2008
Amfetamine
AmfetaAmfeta-
2009 Ecstasy
Ecstasy
2010 GHB
GHB
mine
2011 Medicijnen
MedicijMedicijnen
2002
19758
14768
5444
3070
459
193
2011
32430
11316
7503
10600
1504
112
485 649
810
9
Literatuurlijst Stichting Informatie Voorziening Zorg (2012). Kerncijfers Verslavingszorg 2011. Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem. Houten: IVZ.
Trimbos-instituut (2011). Nationale Drug Monitor. Jaarbericht 2010. Utrecht: Trimbos-instituut.
10
Bijlage
11
Tabel 1: Omvang gebruik in de bevolking Actueel gebruik (gebruik in afgelopen 4 weken)
Recent ge gebruik (gebruik in afgelopen jaar)
Utrecht*
Nederland** Nederland**
Utrecht*
Nederland **
Alcohol
onbekend
76%
83%
84%
Opiaten
onbekend
0,1%
0,4%
0,1%
Cocaïne
0,9%
0,3%
1,9%
1,2%
Cannabis
7%
4,2%
13%
7%
Amfetamine 0,6%
0,2%
1,1%
0,4%
Ecstasy
1,4%
0,4%
3,7%
1,4%
GHB
0,1%
0,2%
0,4%
0,4%
Medicijnen
3%
onbekend
7%
onbekend
Gokken
onbekend
onbekend
onbekend
onbekend
Overig
onbekend
onbekend
onbekend
onbekend
* Gegevens afkomstig uit de Utrechtse Gezondheidspeiling 2010 ** Gegevens afkomstig uit de Nationale Drug Monitor Trimbos Instituut 2011
Tabel 2: Aantal zorggebruikers Neder Nederland
Utrecht
Alcohol
32 430
860
Opiaten (heroïne, morfine, methadon, overige opiaten)
11 316
298
Cocaïne (cocaïne, snuifcocaïne, crack)
7 503
310
Cannabis (wiet, hasj)
10 600
316
Amfetamine (amfetamine, methamfetamine)
1 504
26
Ecstasy
112
3
GHB
649
8
Medicijnen (benzodiazepine, barbituraten, psychopharmica, overige medicijnen)
810
29
Gokken
2 536
67
Overig (overige opwekkende middelen, LSD, paddo's, nicotine, ketamine, overige drugs, vluchtige middelen, internet (gamen), eetverslaving, overige verslaving)
1 545
43
12
Tabel 3: Wijze van drugsgebruik Nederland
Utrecht
2002
2011
2002
2011
spuiten
14%
9%
11%
7%
roken/basen/chinezen
77%
74%
83%
49%
snuiven
3%
3%
4%
4%
slikken/eten
3%
11%
2%
28%
drinken
3%
4%
0,8%
12%
Totaal
100%
100%
100%
100%
Tabel 4: Geslacht naar primaire problematiek Nederland
Utrecht
Mannen
Vrouwen
Totaal
Mannen
Vrouwen
Totaal
Alcohol
45%
54%
47%
42%
51%
44%
Opiaten
17%
13%
16%
16%
12%
15%
Cocaïne
12%
9%
11%
16%
14%
16%
Cannabis
16%
13%
15%
16%
15%
16%
Amfetamine
2%
2%
2%
1%
1%
1%
Ecstasy
0,2%
0,2%
0,2%
0,1%
0,5%
0,2%
GHB
0,8%
1%
1%
0,5%
0,2%
0,4%
Medicijnen
0,8%
2%
1%
1%
3%
1%
Gokken
4%
2%
4%
4%
1%
3%
Overig
2%
4%
2%
2%
2%
2%
Totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
13
Tabel 5: Leeftijdsverdeling naar primaire problematiek Nederland
Utrecht
Aantal
Alcohol
Opiaten
Cocaïne
Cannabis
Gokken
Overig 1*
Overig 2
Totaal
jonger dan 25 jaar
10 800
18%
7%
11%
45%
4%
9%
5%
100%
25 jaar tot 55 jaar
50 137
47%
20%
12%
11%
4%
4%
2%
100%
55 jaar en ouder
8 066
84%
6%
2%
1%
3%
2%
2%
100%
Totaal
69 003
47%
16%
11%
15%
4%
4%
2%
100%
jonger dan 25 jaar
296
21%
3%
13%
43%
4%
7%
8%
100%
25 jaar tot 55 jaar
1 509
44%
19%
18%
12%
3%
2%
1%
100%
55 jaar en ouder
155
83%
3%
1%
1%
5%
5%
1%
100%
Totaal
1 960
44%
15%
16%
16%
3%
3%
2%
100%
*Overig 1: amfetamine, ecstasy, ghb, medicijnen
Tabel 6: Herkomst naar primaire problematiek Nederland
Utrecht
Alcohol
Opiaten
Cocaïne
Cannabis
Gokken
Overig 1*
Overig 2
Totaal
Aantal
32 430
11 316
7 503
10 600
2 536
3 075
1 545
69 005
Autochtoon
84%
66%
74%
80%
68%
90%
84%
79%
Westers allochtoon
3%
7%
3%
3%
2%
3%
2%
4%
Niet- westers allochtoon
11%
26%
22%
15%
28%
6%
9%
15%
Onbekend
2%
2%
1%
2%
2%
1%
4%
2%
Totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
Aantal
860
298
310
316
67
66
43
1 960
Autochtoon
84%
60%
68%
70%
54%
86%
88%
75%
Westers allochtoon
2%
7%
3%
2%
1%
2%
5%
3%
Niet- westers allochtoon
12%
27%
27%
25%
43%
9%
7%
20%
Onbekend
3%
5%
3%
3%
1%
3%
0%
3%
Totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
*Overig 1 : amfetamine, ecstasy, ghb, medicijnen
14
Tabel 7: Personen in verslavingszorg naar culturele herkomst Nederland
Utrecht Utrecht
Autochtoon
79%
75%
Turks
2%
3%
Marokkaans
3%
9%
Surinaams en Antilliaans
5%
3%
Overig westers*
6%
4%
Overig niet westers**
4%
3%
Onbekend/blanco
2%
3%
Totaal
100%
100%
*Overig westers: Oost-Europees, Zuid-Europees, Indonesië (niet Moluks), voormalig Joegoslavië, buurlanden, Overig Europees, Overig Westers **Overig niet westers: Moluks, Iran, Irak, Afghanistan, Overig Aziatisch, Overig Latijns-Amerikaans, overige Afrikaans, Arabische landen
15
Tabel 8: Meervoudige problematiek problematiek Primaire problematiek Secundaire proproblematiek Nederland
Utrecht
Alcohol
Opiaten
Cocaïne
Cannabis
Amfetamine Ecstasy
GHB
Medicijnen
Gokken
Overig
Totaal
Aantal
32 430
11 316
7 503
10 600
1 504
112
649
810
2 536
1 545
69 005
Alcohol
0%
7%
19%
13%
12%
9%
7%
16%
8%
5%
6%
Opiaten
1%
9%
12%
0%
1%
1%
0%
5%
0%
1%
4%
Cocaïne
6%
29%
0%
5%
6%
11%
12%
4%
1%
1%
9%
Amfetamine
1%
1%
2%
3%
0%
5%
11%
1%
0%
1%
1%
Medicijnen
3%
3%
1%
1%
1%
2%
2%
3%
0%
1%
2%
Cannabis
7%
5%
14%
0%
19%
26%
7%
6%
4%
4%
7%
Gokken
1%
0%
1%
1%
1%
1%
0%
1%
1%
0%
1%
Overige drugs
5%
1%
3%
7%
8%
4%
3%
3%
4%
3%
4%
Geen
77%
46%
47%
70%
52%
41%
58%
62%
82%
85%
67%
Totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
Aantal
860
298
310
316
26
3
8
29
67
43
1 960
Alcohol
0%
3%
16%
13%
27%
33%
0%
14%
13%
9%
6%
Opiaten
2%
10%
24%
1%
0%
33%
0%
3%
1%
0%
6%
Cocaïne
7%
29%
0%
5%
0%
0%
13%
0%
4%
0%
9%
Amfetamine
1%
0%
2%
2%
0%
33%
13%
0%
0%
5%
1%
Medicijnen
2%
4%
2%
1%
4%
0%
13%
3%
0%
0%
2%
Cannabis
12%
4%
13%
0%
19%
0%
38%
3%
13%
2%
9%
Gokken
1%
0%
1%
1%
0%
0%
0%
3%
0%
0%
1%
Overige drugs
14%
1%
5%
22%
12%
0%
0%
10%
16%
9%
12%
Geen
61%
48%
36%
55%
38%
0%
25%
62%
51%
74%
54%
Totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
16
Tabel 9: Wijze van aanmelding naar primaire problematiek Nederland
Alcohol
Opiaten
Cocaïne
Cannabis
Gokken
Overig 1*
Overig 2
Totaal
Aantal
32 430
11 316
7 503
10 600
2 536
3 075
1 545
69 005
GGZ
10%
10%
11%
9%
7%
10%
8%
10%
zorg
32%
15%
24%
26%
28%
28%
22%
27%
Maatschappelijke zorg
2%
1%
2%
4%
2%
2%
2%
2%
Justitie
3%
3%
6%
4%
2%
4%
1%
4%
Cliënt zelf
23%
35%
27%
23%
30%
21%
24%
25%
Overig
3%
4%
4%
4%
4%
2%
3%
3%
Onbekend
28%
32%
27%
30%
27%
33%
40%
29%
Totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
Aantal
860
298
310
316
67
66
43
1 960
GGZ
12%
4%
9%
11%
1%
11%
5%
9%
zorg
17%
4%
11%
16%
18%
21%
9%
14%
Algemene Gezondheids-
Utrecht
Algemene GezondheidsMaatschappelijke zorg
3%
1%
3%
7%
6%
3%
2%
3%
Justitie
4%
6%
11%
3%
1%
3%
5%
5%
Cliënt zelf
40%
23%
28%
43%
63%
44%
58%
38%
Overig
3%
9%
6%
5%
4%
2%
2%
5%
Onbekend
21%
52%
31%
15%
6%
17%
19%
26%
Totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
*Overig 1 : amfetamine, ecstasy, ghb, medicijnen
17
Tabel 10: 10: Contacten Contacten verdeeld naar primaire problematiek Nederland
Utrecht
Alcohol
Opiaten
Cocaïne
Cannabis
Gokken
Overig 1*
Overig 2
Totaal
Aantal
820 554
445 628
238 482
206 116
33 156
85 434
25 720
1 855 090
Ambulant/poliklinisch
75%
89%
76%
75%
80%
73%
87%
79%
Deeltijd/Dagopvang
5%
0%
3%
4%
3%
3%
2%
3%
Klinisch/Nachtopvang
17%
6%
17%
18%
14%
20%
8%
14%
Reclassering
0%
0%
0%
0%
0%
0,1%
0%
0%
Internetbehandeling
0,2%
0,0%
0%
0,2%
0,2%
0,1%
0,1%
0,1%
Onbekend
3%
4%
4%
4%
3%
4%
3%
4%
Totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
Aantal
28 781
21 146
19 141
9 449
761
1 161
694
81 133
Ambulant/poliklinisch
74%
93%
86%
70%
93%
77%
94%
81%
Deeltijd/Dagopvang
13%
1%
2%
10%
4%
7%
4%
7%
Klinisch/Nachtopvang
11%
7%
12%
19%
3%
14%
2%
11%
Reclassering
0%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
Internetbehandeling
1%
0,1%
0,1%
0,1%
0,1%
0,1%
0%
0,3%
Onbekend
2%
0%
0,1%
0,4%
0,1%
2%
0%
1%
Totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
*Overig 1 : amfetamine, ecstasy, ghb, medicijnen
Tabel 11 11: Personen die niet eerder eerder in behandeling zijn geweest Nederland
Utrecht
aantal
%
aantal
%
Alcohol
7 512
23%
174
20%
Opiaten
354
3%
2
1%
Cocaïne
1 170
16%
23
7%
Cannabis
3 863
36%
80
25%
Amfetamine
386
26%
9
35%
Ecstasy
49
44%
3
100%
GHB
194
30%
6
75%
Medicijnen
196
24%
5
17%
Gokken
824
32%
24
36%
Overig
709
46%
17
40%
Totaal
15 257
22%
343
18%
18
Tabel 12: 12: Methadonverstrekking Nederland Utrecht Aantal personen
8 015
205
Aantal verstrekte porties (x1000) 1 744
46
Gemiddelde dosering in mg
68
86
Mediane dosering in mg
60
75
Tabel 13 13: Uitschrijvingen Nederland
Utrecht
Gemiddelde leeftijd
40
38
Gemiddeld aantal contacten
39
47
Gemiddelde behandelduur (dagen)
408
728
Doorverwezen %
6%
22%
Niet doorverwezen %
3%
55%
Onbekend%
91%
23%
Tabel 14 14: Uitgeschreven personen 2011 naar primaire problematiek en verwijzing
Nederland
Utrecht
Alcohol
Opiaten
Cocaïne
Cannabis
Gokken
Overig 1*
Overig 2
Totaal
Aantal
14 288
1511
3000
5336
1425
1350
756
27 666
Doorverwezen
7%
5%
6%
5%
6%
6%
6%
6%
Niet doorverwezen
3%
2%
3%
3%
3%
3%
3%
3%
Onbekend
90%
93%
91%
92%
91%
92%
92%
91%
Totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
Aantal
209
8
35
97
23
9
16
397
Doorverwezen
19%
13%
23%
26%
22%
24%
44%
22%
Niet doorverwezen
61%
38%
40%
48%
74%
50%
38%
55%
Onbekend
20%
50%
37%
26%
4%
26%
19%
23%
Totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
*Overig 1 : amfetamine, ecstasy, ghb, medicijnen
19
20
21
GG&GD Utrecht Uitgave Gemeente Utrecht GG&GD, Unit Epidemiologie & Informatie April 2013 Adresgegevens Bezoekadres Kaatstraat 1, Utrecht Postadres Postbus 2423, 3500 GK Utrecht Telefoon (030) 286 33 33 Fax (030) 286 33 44 e-mail
[email protected] website www.utrecht.nl/gggd
