Mondademen Duimzuigen Verkeerd slikken
Je mond geb ruik je de hele dag : je eet en drinkt ermee, je praat, zoent, lacht en huilt ermee. Maar soms geb ruik je je mond, waar hij niet voor bedoeld is: door je mond ademen, duimzuigen, o f verkeerd slikken. Deze bro chure vertelt iets over de gevolgen daarvan en geeft adviezen om je mond goed te geb ruiken. Mondademen Door de neus ademen is veel beter dan door de mond ademen, want in de neus wordt de lucht die je inademt, verwarmd en gezuiverd. De gevolgen van mondademen kunnen zijn: • er is meer kans op infecties zoals keel- en oorontsteking, verkoudheid of ontstoken amandelen • de spieren van lippen, tong en wangen worden slapper • de tong komt te ver naar voren, waardoor hij tijdens het slikken en het praten teveel tegen de tanden duwt • je kunt minder goed ruiken. Duimzuigen Baby’s hebben een grote zuigbehoefte: zuigen op duim of vinger geeft hen een veilig gevoel. Wanneer het duim- of vingerzuigen langdurig blijft bestaan, kan dat nadelige gevolgen hebben. Op die manier ontstaat een verkeerde tonghouding: tijdens het zuigen ligt de tong onder in de mond, de tongpunt meestal tegen de onderlip. Daardoor blijft de mond vaak open staan en wordt er door de mond geademd in plaats van door de neus. Deze foute tongligging kan weer gevolgen hebben: • het slikken gaat verkeerd, met de tong tussen de tanden • de uitspraak van bepaalde klanken is niet goed omdat de tong ook bij het praten tussen de tanden komt. Duim- en/of vingerzuigen kan ook invloed hebben op de stand van de tanden en op de vorm van de bovenkaak. Dat heet: “open beet” of “overbeet”. Door het duimen kan het gehemelte omhoog geduwd worden. Hierdoor groeit het neustussenschot scheef. 2
Verkeerd slikken Als je goed slikt, blijft de tong achter de tanden en zijn de lippen op elkaar. Slik je verkeerd, dan kunnen de gevolgen zijn: • het gebit wordt vervormd: de tanden staan te ver naar voren en/of er ontstaat een opening tussen de boven- en ondertanden; hierdoor sluiten de lippen soms moeilijker, waardoor de kans op mondademen toeneemt • de kaak raakt vervormd, waardoor de tanden te weinig ruimte krijgen • er ontstaat een verkeerde uitspraak, omdat de tong te ver tussen de tanden door komt Vaak zijn de gevolgen van mondademen, duimzuigen en verkeerd slikken pas merkbaar als het kind wat ouder is. Daarom is het belangrijk om al op jongere leeftijd te proberen de pro blemen vóór te zijn.
3
Ademen door de neus Wanneer de neus schoon is, kun je er goed door ademen en mee ruiken. Leer uw kind daarom regelmatig de neus te snuiten of op te halen. Zorg ervoor, dat uw kind een zakdoek bij zich heeft. Als de neus verstopt is, kan snuiven met zout water helpen. Dit kunt u kopen bij de drogist of zelf maken: 1 theelepel zout oplossen in een glas lauw water. Leg de oplossing op een lepel en snuif het op: één neusgat tegelijk. Neus snuiten 1. doe de lippen op elkaar, houd de mond dicht 2. houd één neusgat dicht en snuit het andere uit; blaas de lucht door het neusgat naar buiten en niet in de wangen; doe het niet te hard! 3. snuit daarna het andere neusgat Neus ophalen De neus ophalen is weliswaar niet een smakelijke, maar wel een gezonde manier om de neus schoon te houden. Wat loskomt, kun je gewoon doorslikken. Neusademen Laat uw kind een plat voorwerp tussen de lippen houden. Dat voorwerp kan zijn: een lollie- of ijsstokje, een dun rietje, een grote platte knoop of een gewassen gulden, een zoutstengeltje, een chocoladesigaret ..... Het werkt ook goed om een kettinkje met een platte hanger, bijvoorbeeld een sterrenbeeld om de nek te hangen, zodat uw kind altijd zelf iets bij zich heeft om te oefenen. Een knoop aan een touwtje kan natuurlijk ook. Let wel goed op, dat het voorwerp tussen de lippen gehouden wordt en niet tussen de tanden. Om voor uw kind de oefeningen leuker te maken, kunt u ondertussen voorlezen, televisie kijken, een spelletje doen, laten kleuren, puzzelen enzovoort. Begin met een paar minuten per dag en bouw dat dan uit naar een langere tijd. 4
Ruiken als oefening • Ruik maar eens goed, wat er allemaal te ruiken valt aan lekkere en vieze luchtjes: zeep, nagellak, verf, shampoo, benzine, kaas... • maak een “reuk-memory”: vul steeds twee zakjes met dezelfde geurtjes; maak een stapel van de zakjes en laat uw kind al ruikend uitzoeken, welke twee zakjes dezelfde geur hebben. Blazen door de neus • blaas met de neus een kaars uit • blaas een licht balletje vooruit • speel op een neusfluit: die zijn in de fopwinkel te koop.
Neem contact op met de logopedist, als u nog vragen heeft! 5
Oefentips • vertel uw kind, wáárom hij/zij iets moet afleren of aanleren • begin niet vlak voor een feestdag of andere belangrijke gebeurtenis, zoals verjaardag, verhuizing of geboorte van een broertje of zusje • maak samen een kalender: plak er een stickertje op, als het goed gaat, of teken er iets op • stel eventueel een beloning in het vooruitzicht, b.v. een avond wat langer opblijven, een bezoek aan de kinderboerderij, een uitje... • oefen op vaste dagen en op vaste tijden, houd er een ritme in • oefen liever een paar keer per dag kortdurend, dan één keer (per dag) langere tijd • doe niet elke keer dezelfde oefeningen: varieer! • oefen met uw kind alléén, niet met anderen erbij • oefen niet te schools, haal uw kind er niet voor uit zijn spel • mopper niet, als het niet lukt; geef een complimentje, als het wél lukt • corrigeer niet, als er anderen in de buurt zijn; een herinneringssignaal, een geheimpje tussen ouder en kind, kan natuurlijk wél! • probeer de oefeningen ook zélf mee te doen schrijf voor uzelf op, hoe het gaat: maak b.v. één keer per week een klein verslagje.
Neem contact op met de logopedist, als u nog vragen heeft! 6
Lipoefeningen • houd de lippen tien tellen stevig op elkaar • maak met de lippen een klein rondje; probeer dit tien tellen vast te houden (een “varkenssnoetje”) • lipratelaar: blaas tegen de lippen, zodat ze gaan trillen (briesen als een paard) • geef kusjes (écht en in de lucht): zachte kusjes en klapzoenen • maak kusjes op papier met gestifte lippen • stift de lippen en wrijf ze over elkaar, of doe alsof • zeg mét en zonder geluid: aa - oe, ie - aa, uu - aa, oo - ee; doe een sirene na: ie - oe, taa - tuu • laat de tanden zien als een boze hond: de kiezen blijven op elkaar • vouw de bovenlip over de onderlip en daarna de onderlip over de bovenlip • vouw de lippen om de tanden als iemand zonder tanden • trek “gekke bekken” • maak een poezesnor: houd een potlood of een rietje tussen de bovenlip en de neus • houd een thee- of eierlepeltje tussen de lippen: leg er een dropje of rozijntje op en laat het tien tellen liggen • neurie een liedje • eet een dropveter of een spaghettisliert op zonder de handen te gebruiken • doe blaasspelletjes, zoals bellen blazen en blaasvoetbal
Neem contact op met de logopedist, als u nog vragen heeft! 7
Hulpverlening Gelderland Midden
Locatie Ede : 0318 68 94 11 Locatie A rnhem: 026 377 48 82
