1
PERSONENZORG Dit artikel is een gezamenlijke bijdrage van de vier pedagogische begeleiders personenzorg (opvoedkunde - huishoudkunde – verzorging) vanuit een streven naar meer vakkenintegratie en interdisciplinaire samenwerking. We nemen in september 2014 dankbaar afscheid van Ronny Vanoosthuyse die met pensioen gaat en we hopen dat hij een fijne tijd tegemoet gaat. Ondertussen hebben we al versterking gekregen van Astrid Meganck die Ronny’s taak zal overnemen. We zijn er ook van overtuigd dat we meer kwaliteit kunnen bereiken voor onszelf en de leerlingen, niet door nog meer te werken, maar door meer en beter samen te werken. Vanuit onze ervaringen willen we jullie graag het volgende vragen: een goede doorstroming van informatie na te streven tussen de verschillende partijen: leraren - verantwoordelijken - directies - netwerken - begeleiders; tijdig de namen van de leraren (en hun componenten) en hun vragen door te geven; de agenda en het verslag op te volgen zodat het netwerkoverleg optimaal voorbereid kan worden; een goede doorstroming te realiseren van informatie en ondersteuning van beginnende leraren of leraren met een andere of nieuwe opdracht; een alertheid om regelmatig terug te koppelen naar de leerplandoelstellingen én onderliggende doelen zowel wat betreft het onderwijzen, het begeleiden van het leren van de leerlingen als het evalueren; een bereidheid aan de dag te leggen om zoveel mogelijk leraren te laten delend leren van en aan elkaar zowel binnen de school als over de schoolgrenzen heen. Mogelijke tips om de doorstroming van informatie naar scholen en binnen de scholen te optimaliseren.
De coördinator bespreekt de essentie met alle collega’s en stuurt info door naar de betreffende leraren. We beseffen dat de website overzichtelijker en gebruiksvriendelijker kan. Dit hopen we in de toekomst (met de vernieuwing van de totale website van DPB) te optimaliseren. We verwijzen nu al op onze website personenzorg naar nieuwe documenten (aankondigingen). Alle leraren kunnen deze aankondigingen, verslagen en documenten bekijken.
Wij zijn altijd bereid tot: klas- en schoolbezoek met aandacht voor vak- en studierichtingoverleg waarbij we het belangrijk vinden om op voorhand materiaal te kunnen doornemen, specifieke vragen te ontvangen; alsook het verslag van het gesprek te ontvangen als basis voor verdere opvolging; individueel overleg; het ondersteunen van de leerplanimplementatie d.m.v. het basisvademecum, de basisdocumenten en uitwisseling materiaal tussen leraren op basis van wederkerigheid; het ondersteunen en organiseren van nascholing op vraag; het begeleiden van werkgroepen ad hoc naast onze reguliere netwerken; het ondersteunen van een traject voor beginnende leraren.
1
2 Dit artikel dien je aan te vullen met de sectormededelingen van het studiegebied Personenzorg van het VVKSO. Op de website van het Verbond www.vvkso.be → onderwijspraktijk → pedagogische websites → personenzorg of http://personenzorg.vvkso.be vind je, buiten de sectormededelingen, ook andere informatie en documenten i.v.m. het studiegebied en algemene aanbevelingen. Op www.vvkso.be vind je ook de lessentabellen, leerplannen, Excel-bestanden en servicedocumenten terug. Op de website van het Departement onderwijs www.ond.vlaanderen.be edulex, kun je altijd de wettelijke regelgeving en omzendbrieven terugvinden. We nodigen je graag uit om je persoonlijk te registreren voor de tweewekelijkse mededelingen vanuit de DPB Brugge en dit via de site www.kobrugge.be. Tot slot stellen we onze eigen website voor op www.kobrugge.be, DPB, secundair onderwijs, websites van de begeleiders, personenzorg. Via de startpagina zijn er linken naar bovenstaande websites, naar onze mededelingen … Per studierichting en graad voorzien we een publiek- en een privaatgedeelte. In het publiekgedeelte plaatsen we verslagen van de stuurgroep / netwerk, documenten van de vakbegeleiding zoals kaders, werkmodellen die bruikbaar zijn over de componenten heen … In het privaatgedeelte voorzien we een map met voorbeelden van good practice. Wie hieraan meewerkt, krijgt ook toegang. Als je interessant materiaal, aankondigingen, tips … hebt, dan mag je die altijd aan ons doorsturen en dan zorgen we dat deze op het web komen! 1
Structuur van het studiegebied personenzorg
1.1
Voltijds onderwijs
Eerste graad (B-stroom) Tweede leerjaar bso Beroepenveld Verzorging voeding
Tweede graad bso
Derde graad bso
Derde graad bso
Eerste en tweede leerjaar
Eerste en tweede leerjaar
Derde leerjaar
Verzorging - voeding Verzorging
Thuis- en bejaardenzorg/ zorgkundige Organisatiehulp
Eerste graad (A-stroom) Eerste en tweede leerjaar Sociale en technische vorming
Kinderzorg
Organisatie-assistentie
Derde graad tso / Se-n-Se Derde leerjaar
Tweede graad tso
Derde graad tso
Eerste en tweede leerjaar
Eerste en tweede leerjaar
Sociale en technische wetenschappen
Sociale en technische wetenschappen
Leefgroepenwerking
Gezondheids- en welzijnswetenschappen
Internaatswerking
Jeugd- en gehandicaptenzorg
Tandartsassistente
2
Animatie in de ouderenzorg
3 Vierde graad Verpleegkunde: wordt HBO5 genoemd en levert gegradueerde verpleegkundigen af. Na geslaagd te zijn voor het eerste jaar of de eerste twee modules zijn leerlingen zorgkundige. Het behalen van het diploma SO gebeurt in principe op het einde van de opleiding (3 jaar)! Binnen het volwassenenonderwijs kun je parallel aan de eerste twee modules het diploma SO behalen. In principe kunnen leerlingen met vooropleiding verzorging vrijstellingen krijgen. Dit is echter een beslissing van de HBO5-school in kwestie. 1.2
Deeltijds beroepssecundair onderwijs (dbso)
Thuishelper, logistiek assistent, verzorgende, zorgkundige. 1.3
Buitengewoon secundair onderwijs (buso)
Opleiding logistiek assistent in OV 2. Nadien kunnen leerlingen overstappen naar het bso in de studierichting Organisatiehulp. Opleiding Organisatiehulp in OV 4. 1.4
Volwassenenonderwijs
Logistiek assistent, verzorgende, polyvalent verzorgende, zorgkundige (+ 120 uur t.o.v. polyvalent verzorgende) (bso), kinderverzorgende/begeleider in de kinderopvang (bso), jeugd- en gehandicaptenzorg, intercultureel werker, animator in de ouderenzorg (tso). 2
Vorm geven aan zorg vanuit Handelingsgericht Werken
Vorig schooljaar besteedden we al aandacht aan handelingsgericht werken … we hebben dit nog wat verfijnd en willen hierover in onze verschillende netwerken van gedachten wisselen omdat dit een belangrijke uitdaging is! U wordt overspoeld door nieuwe leerplannen waarbij groei, leren in samenhang en het handelen centraal staan. Deze leerplannen zijn gebaseerd op een holistische, dynamische en emancipatorische mensvisie. Deze laatste impliceert dat er een grote verscheidenheid is tussen mensen en dat we geloven in de kracht van iedere mens. Hierbij gaat het zowel over de mogelijke gebruikers waarmee leerlingen leren omgaan als over de leerlingen en de leraren zelf. We vertrekken daarom ook vanuit de opvatting dat het lerarenteam leerlingen begeleidt bij het leren en groeien. Tegelijkertijd wordt u ook volop geconfronteerd met de toenemende zorgvraag van vele leerlingen. We hertalen deze zorgvraag naar verscheidenheid in mogelijkheden en beperkingen. De goede zorg die we t.a.v. deze leerzorgvragen proberen op te nemen start met goed onderwijs. Handelingsgericht Werken biedt ons inziens een aantal opportuniteiten om dat zorgzame onderwijs concreet vorm te geven. Daarom willen we graag de negen didactische richtlijnen concretiseren die gebruikt worden bij de brede preventieve
3
4 basiszorg (fase 0) en de verhoogde zorg (fase 1) op de klasvloer en op stage. We zijn er zeker van dat u al deze richtlijnen in min of meerdere mate al spontaan toepast! Als pedagogische begeleiders zijn we oprecht bekommerd en hopen dat u door het bos de bomen kunt blijven zien … U vindt het kader voor handelingsgericht werken via bijgaande link. 3
Stand van zaken
Hierbij duiden we per studierichting het recente leerplan aan en geven we de belangrijkste accenten en ontwikkelingen weer. 3.1
B-stroom
3.1.1 1ste leerjaar B Leerplan TV Techniek 1ste leerjaar B – VVKSO-D/2010/020 Leerlingen maken kennis met het studiegebied via het verkenningsgebied verzorging en voeding. 3.1.2 BVL Leerplan Beroepenveld Verzorging - voeding – VVKSO-D/2003/011 Leerlingen krijgen dit als smaakmaker en verdere oriëntatie naar de 2de graad toe. We leggen het accent op zelfzorg via volgende vakken: personenzorg, zorg voor voeding en zorg voor leef- en woonsituatie. Algemeen in verband met de vernieuwde leerplannen -
-
Bij de leerplannen hoort een servicedocument, terug te vinden op de site van het Verbond - via lessentabellen (nu tijdelijke ontwerpversies via site personenzorg van het Verbond). U vindt ook de leerlijnen per algemeen doel van tweede graad tot en met de zevende jaren terug op de site van het Verbond, via de site personenzorg. Op de site van het Verbond - via lessentabellen - vindt u ook een Exceldocument terug met leerplandoelstellingen. We hebben dit nog vervolledigd met de onderliggende doelen die terug te vinden zijn op onze site van DPB. Dit document kan gebruikt worden ter inventarisatie van wie wat wanneer aanbiedt aan leerlingen, wanneer en door wie er toepassingen gemaakt worden en geëvalueerd wordt; We hebben ook basisvademecums (met duiding van de belangrijkste kaders en begrippen) ontwikkeld per studierichting. Voor meer informatie verwijzen we naar onze site van DPB. Samen met de stagecoördinatoren hebben we activiteitenlijsten en evaluatiedocumenten ontworpen. Ook die hebben een plaatsje gekregen op onze site van DPB.
4
5 3.1.3 Tweede graad Verzorging - voeding Leerplan PV + TV Verzorging - voeding – VVKSO–D/2013/061 Op advies van de inspectie werd aan dit leerplan bij AD9 de leerplandoelstelling ‘eigen (competentie)groei in kaart brengen’ toegevoegd. We lezen ook suggesties voor tijdsbesteding. In concreto: voor de component ‘directe zorg’ min. 3 uur/week; voor (ped)agogisch handelen min. 3 uur/week; voor ‘indirecte zorg’ min. 5 uur/week (waarvan 4 uur zeker in een didactische keuken); voor kwaliteitsbewust handelen en componentoverschrijdend werken min. 2 uur/week. Per leerplandoelstelling lezen we onderliggende doelen die aan bod moeten komen en die we moeten evalueren. Dit verzwaart de inventarisatie enerzijds, maar maakt het anderzijds concreter. Algemene doelstellingen voor het geïntegreerd leerplan Verzorging - voeding van min. 16 uur per week: 1 binnen een welomschreven opdracht kwaliteitsbewust handelen; 2 binnen een welomschreven opdracht communiceren in een relatie 1-1; 3 binnen een welomschreven opdracht, binnen een klassengroep, in groep leren werken; 4 binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor de gezondheid en het welzijn van kinderen en volwassenen; 5 binnen een welomschreven opdracht ondersteunen bij (ped)agogische activiteiten voor kinderen en volwassenen; 6 binnen een welomschreven opdracht een maaltijd voor een doelgroep plannen, voorbereiden en bereiden; 7 binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor lokalen, keuken en leefruimten; 8 binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor linnen; 9 oriënteren op beroepen binnen directe en indirecte zorg en studiekeuze. Je kunt dit vakoverschrijdend leerplan op verschillende wijzen ordenen en organiseren. Dialoog in het lerarenteam tweede graad én met de derde graad op school is belangrijk, zodat iedereen de gekozen kaders, visie, werkmodellen, vakjargon … op dezelfde manier hanteert. We merken dat alle scholen een aantal uren geïntegreerd werken onder meer aan algemene doelstelling 1 en aan de participerende activiteiten met een doelgroep. Derden als doelgroep (in overeenstemming met context leerplan) bieden kansen tot succeservaring! In functie van verdere opvolging en ondersteuning plannen we jaarlijks minstens 1 netwerkoverleg met de coördinatoren VV en een overleg met leraren per component. 3.1.4 Derde graad Organisatiehulp Leerplan PV + TV Organisatiehulp – VVKSO–D/2014/031 We bereiden de leerlingen voor om te werken als logistiek assistent in ziekenhuizen en zorg- en opvanginstellingen en als logistiek medewerker in verschillende diensten (indirecte zorg, voedingsdienst, linnendienst en onderhoudsdienst).
5
6 Wat de logistieke dienst betreft, is het belangrijk rekening te houden met de verplichte 250 lesuren en 250 uren stage (over het vijfde en zesde jaar en bij nieuwe instappers voor het zevende) in het kader van erkenning als logistiek assistent (zie ook beroepsprofiel, april 2007 op www.serv.be / competentiefiches). Algemene doelstellingen voor het vakoverschrijdend leerplan organisatiehulp van 20 uur. AD1 AD2 AD3 AD4
Binnen een welomschreven opdracht kwaliteitsbewust handelen. Binnen een welomschreven opdracht mondeling in een 1-1 relatie en schriftelijk communiceren. Binnen een welomschreven opdracht in een organisatie, in team werken. Oriënteren op beroepen en voorbereiden op studie- en/of loopbaan.
C1
Als logistiek assistent werken in ziekenhuizen en zorg- en opvanginstellingen.
Keuzeopties: C2 C3 C4 C5
Als Als Als Als
logistiek logistiek logistiek logistiek
medewerker medewerker medewerker medewerker
werken werken werken werken
in in in in
de de de de
indirecte zorg(kleinhuishouding); voedingsdienst; linnendienst; onderhoudsdienst.
In functie van verdere opvolging en ondersteuning plannen we jaarlijks een netwerkoverleg met de coördinatoren OH en met de leraren per component. 3.1.5 Specialisatiejaar Organisatie-assistentie Leerplan PV + TV Organisatie-assistentie – VVKSO-D/2014/036 De algemene doelstellingen zijn uitgebreid en in de keuzeopties zijn ook kansen voor uitdieping. Voor de instromers dient logistieke dienst in ziekenhuizen en zorg- en opvanginstellingen aangeboden te worden liefst gecombineerd met een andere dan in de derde graad aangeboden keuzeoptie. 3.1.6
Derde graad verzorging
Leerplan PV + TV Verzorging – VVKSO–D/2014/033 Er zijn ook nieuwe leerplannen voor het complementair gedeelte wat plastische en muzikale opvoeding betreft. Deze kaderen in de context van het vak verzorging. Leerlingen bieden totaalzorg op maat aan gebruikers van alle leeftijden in eenvoudige zorgsituaties in diverse settings (woonzorg: woonzorgcentra en gezinszorg, kinderopvang van baby’s en peuters: groepsopvang, gezinsopvang, opvang aan huis en buitenschoolse kinderopvang). Algemene doelstellingen voor het vakoverschrijdend leerplan verzorging van 20 uur. AD1 AD2 AD3
Binnen een welomschreven opdracht kwaliteitsbewust handelen. Binnen een welomschreven opdracht communiceren. Binnen een welomschreven opdracht, in een organisatie, in team werken.
6
7 AD4 AD5 AD6 AD7
Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor gezondheid en welzijn. Binnen een welomschreven opdracht (ped)agogisch handelen. Binnen een welomschreven opdracht indirecte zorg verlenen. Oriënteren op beroepen binnen de directe zorg en begeleiding en voorbereiden op studie- of loopbaan.
C1
Als verzorgende, binnen het kader van zorg- en bijstandsverlening, zorg verlenen vanuit een totaalvisie. C2.1 Als voorbereiding en oriëntatie op het functioneren als zorgkundige, zorg verlenen vanuit een totaalvisie. C2.2 Als voorbereiding en oriëntatie op het functioneren als begeleider in de kinderopvang, kinderen begeleiden vanuit een totaalvisie. Binnen ons diocees ontwikkelden we een activiteitenlijst en een basisvademecum voor de derde graad verzorging. Zij bevatten kaders, visie, werkmodellen die aansluiten en verder bouwen op het vademecum van de tweede graad. Dialoog met de tweede graad op school is in dit verband aangewezen. In functie van verdere opvolging en ondersteuning plannen we jaarlijks een netwerkoverleg met de coördinatoren VZ, met de stagecoördinatoren en met de leraren per component. Het vroegere lesmateriaal ‘participatie’ werd in samenspraak met verschillende scholen geactualiseerd (zoals gebeurd is voor het materiaal in verband met de component verzorging) en aangepast aan het leerplan. Op vraag van de leraren AD5 wordt er nu op basis van wederkerigheid lesmateriaal uitgewisseld in het privaatgedeelte VZ / website vakbegeleiding personenzorg. We merken dat het nog wat onwennig is om niet meer van beroeps- en/of basisattitudes, basisprincipes, (basis)vaardigheden te spreken omdat deze begrippen in het nieuwe leerplan als dusdanig niet voorkomen … Het nieuwe leerplan gaat ervan uit dat leerlingen kwaliteitsbewust leren werken (= professioneel handelen als verzorgende) en dat ze daarvoor de 11 doelen uit AD 1 (waar je AD 7 onder kan schuiven als kader) en natuurlijk ook de andere AD’s met betrekking tot communicatieve, (ped)agogische, zorgende en huishoudelijke activiteiten inzetten. Kennis, vaardigheid en attitude zijn altijd verweven in die doelen; maar dan in de context van competentieontwikkelend leren waarbij het samenspel van kennis, vaardigheden en attitudes samen ingezet wordt in een welomschreven situatie. Dit is ook het systeem dat we hanteren in het materiaal dat ontwikkeld werd voor stage (activiteitenlijst en lijst met evaluatierubrieken). 3.1.7 Specialisatiejaar Kinderzorg Leerplan PV + TV Kinderzorg – VVKSO-D/2014/035 Leerlingen gaan pedagogisch verantwoord om met kinderen van 0 tot 12 jaar in diverse settings. Ook kinderopvang aan huis wordt een mogelijke setting waarop leerlingen voorbereid moeten worden. De school kan de leerlingen een eigen attest bezorgen in verband met levensreddend handelen. Daarvoor verwijzen we ook naar de website van het VVKSO. We hopen dat leerlingen voldoende informatie krijgen in verband met de verschillende statuten waarin ze tewerkgesteld kunnen worden en gewaarschuwd zijn voor nepstatuten als zelfstandige.
7
8 Het nieuwe decreet 'Opvang van baby’s en peuters' is ondertussen gestemd en de uitvoeringsbesluiten zijn genomen (zie www.kindengezin.be). Het servicedocument is uitgebreid met wenken voor expressie (E). Met de leraren die hiervoor kozen en op basis van wederkerigheid wordt er ook aan uitwisseling van materiaal gedaan per component. 3.1.8 Specialisatiejaar Thuis- en bejaardenzorg/zorgkundige Leerplan PV + TV Thuis- en bejaardenzorg/zorgkundige – VVKSO-D/2014/037 Het is heel belangrijk leerlingen voldoende vertrouwd te maken met totaalzorg (‘kleine zorgen’, 24 uurzorg, psychische, sociale, fysieke en materiële elementen van totaalzorg …), het gebruik van zorgplannen, het bijwonen van overdrachten, het werken binnen een verpleegkundige equipe. Zorgkundige In februari 2006 (zie website VVKSO), verschenen in het Staatsblad het KB omtrent de verpleegkundige activiteiten die zorgkundigen mogen uitvoeren, de voorwaarden waaronder ze deze handelingen mogen stellen en het KB tot vaststelling van de nadere regels om geregistreerd te worden als zorgkundige. Registratie blijft verplicht en kan elektronisch gebeuren. Om er zeker van te zijn dat leerlingen die afstuderen in regel zijn met de voorwaarden tot registratie die in het KB worden gesteld, werden vanaf 1 september 2008 de toegangsvoorwaarden voor deze studierichting aangepast. Enkel leerlingen die in het bezit zijn van een getuigschrift of diploma 3de graad binnen het studiegebied personenzorg kunnen in het 7de jaar thuis- en bejaardenzorg/zorgkundige worden toegelaten (omzendbrief SO 64 van 25/06/1999, punt 7.2.19.1). De leerlingen die de studierichting kinderzorg volgen, voldoen niet aan de voorwaarden om zich te laten registreren als zorgkundige. Informatie in verband met de te volgen vorming om zorgkundige te worden voor oudleerlingen, opvoeders … vind je terug op www.ikgaervoor.be. We willen wijzen op de brede opleiding. Die omvat meer dan de louter zorgkundige handelingen. Ook agogische, animatieve, expressieve en huishoudelijke handelingen in diverse complexe contexten komen aan bod. Dit is een wezenlijk verschil met de HBO5-opleiding voor verpleegkunde waar leerlingen ook zorgkundige worden, maar dit binnen de opleiding tot verpleegkundige! De lijst met verzorgende handelingen (zie websites VVKSO en DPB) is belangrijk om te hanteren tijdens de lessen en de stages. Het servicedocument is uitgebreid met wenken voor expressie (E). Met de leraren die hiervoor kozen en op basis van wederkerigheid wordt er ook aan uitwisseling van materiaal gedaan per component.
8
9 3.2 3.2.1
A-stroom 1ste graad
Leerplan keuzegedeelte 1ste leerjaar A en basisoptie STV – D/2001/027 Sociale en technische vorming wordt als geïntegreerd vak aangeboden. Kennis, vaardigheden en attitudes worden geïntegreerd in de realisaties met voeding en materialen. 3.2.2
Tweede en derde graad Sociale en technische wetenschappen
Leerplan PV + TV 2de graad STW – D/2012/080 Vanaf 1 september 2013 geldt dit leerplan (met aanpassingen voor NW in functie van de nieuwe leerplannen NW in eerste graad) ook voor het tweede leerjaar van de derde graad. De laatste leerplanaanpassing heeft te maken met een scherper stellen van het leerplan voeding en expressie en de doelen per competentie. Daarnaast is er een servicedocument met onder meer de pedagogisch-didactische wenken, doelenboek ... Binnen integrale opdrachten (IO) wordt er gewerkt aan vier competenties binnen de context van Sociale en technische wetenschappen. 1 2 3 4
Binnen een welomschreven opdracht sociaalwetenschappelijke en natuurwetenschappelijke onderwerpen onderzoeken; Binnen een welomschreven opdracht een persoonsgerichte activiteit voor een groep organiseren/een maaltijd voor een groep plannen, voorbereiden en bereiden; Binnen een welomschreven opdracht iets mondeling voor een groep presenteren; Eigen leren / studieloopbaan in handen nemen.
We moeten de leerplandoelstellingen voeding en expressie verwezenlijken binnen de integrale opdrachten. Iedere competentie omvat verschillende competentiedoelen die in de tweede en/of derde graad in een bepaalde context bereikt moeten worden. In functie van verdere opvolging en ondersteuning plannen we jaarlijks een netwerkoverleg met de coördinatoren IO en een overleg met leraren per component. Voor leraren STW was er vorig jaar een geslaagde IO-beurs waar IO’s voorgesteld en uitgewisseld werden. In het netwerkoverleg leraren SW 2de en 3de graad spoorden we mogelijkheden voor het ‘onderzoeken’ in het leerplan op en werd een nieuw werkmodel voor het onderzoeken van een sociaal-wetenschappelijk onderwerp toegelicht. Dit jaar wisselden we uit hoe we actualiteit binnen het leerplan SW kunnen integreren en welke nieuwe media we kunnen inzetten. Ook volgend jaar staat de uitwisseling over sociale media centraal. Op vraag van de leerkrachten werd een Facebook groep ‘SW leerkrachten’ (beschermde groep) aangemaakt. Op deze groep kunnen leerkrachten hun materiaal uitwisselen en de actualiteit in functie van SW leerinhouden bespreken. Het laat toe om kort op de bal informatie onderling uit te wisselen en meer contact te
9
10 houden buiten de netwerkvergaderingen. De werking van de groep wordt volgend jaar besproken en geëvalueerd. Eventueel bekijken we hoe zo’n groep ook voor andere leerkrachtengroepen zinvol kan zijn. Uittreksel Brief Verbond van 26 juni 2013 "In tegenstelling tot wat eerder via Codi Personenzorg en op regionale directievergaderingen aangekondigd werd, zullen de leerplannen voor de studierichting Sociale en technische wetenschappen op korte termijn niet aangepast worden. De uitrol van de Vlaamse kwalificatiestructuur zorgt ervoor dat in de toekomst voor alle studierichtingen tso onderwijskwalificaties ontwikkeld worden. Het betreft gehelen van vakgebonden eindtermen en specifieke eindtermen en/of beroepskwalificaties afhankelijk van de finaliteit van de studierichting. Omdat we op dit moment de inhoud van die onderwijskwalificaties niet kennen, is het niet opportuun om tussentijds de leerplannen te wijzigen. Het zou de ontwikkelde dynamiek in de scholen niet ten goede komen. Daarom ging de inspectie akkoord om de goedkeuring van de huidige leerplannen STW tot 2016 te verlengen." 3.2.3
Derde graad Gezondheids- en welzijnswetenschappen
Leerplan PV + TV 3de graad GWW D/2002/041 Daarnaast is er een servicedocument met onder meer de pedagogisch-didactische wenken en het doelenboek van september 2011. Leerlingen krijgen als deel van een bredere vorming inzicht in de verschillende beïnvloedende factoren en hun wisselwerking inzake de gezondheid en het welzijn van de mensen. Zij proberen zichzelf te situeren binnen de studie- en beroepsmogelijkheden van de gezondheids- en welzijnssector. Ze verkennen deze sectoren via seminarie en stage. Het blijft belangrijk een duidelijk onderscheid tussen stage en seminarie te bewaren (cf. Mededeling M-VVKSO-2003-1004)! Binnen het project seminarie is het zinvol om naast de componenten ‘gezondheid en welzijn’ en ‘psychologie en pedagogiek’ ook aansluiting met ‘natuurwetenschappen’ te zoeken zodat de verschillende factoren van het model van Lalonde effectief belicht worden. In GWW krijg je leerlingen binnen die uit STW komen. Het is belangrijk goed te weten dat het competentieontwikkelend leren in GWW kan doorgetrokken worden om zo verder te bouwen op de voorkennis van deze leerlingen. We kunnen ook in GWW een aantal competenties bij leerlingen ontwikkelen (zie ook vernieuwd servicedocument GWW). 1 2 3 4
Sociaalwetenschappelijke en natuurwetenschappelijke thema’s onderzoeken; Binnen een welomschreven opdracht een activiteit GVO (gezondheidsvoorlichting en opvoeding) voor een groep organiseren; Binnen een welomschreven opdracht iets mondeling presenteren voor een groep; De eigen studieloopbaan in handen nemen.
In functie van verdere opvolging en ondersteuning plannen we jaarlijks een netwerkoverleg met de coördinatoren en met leraren van de verschillende componenten.
10
11 Vanuit de stuurgroep werd een gemeenschappelijke activiteitenlijst voor stage uitgewerkt en aangepast. We plannen dit jaar ook uitwisseling van GIP-opdrachten en documenten in het privaatgedeelte GWW. Omwille van de 4 uur moderne vreemde talen in de lessentabel werd er voor de scholen die slechts 32 uur organiseren een voorstel tot mogelijk snoeien in het specifiek gedeelte gedaan (zie site Verbond en onze site van DPB). 3.2.4
Derde graad Jeugd- en gehandicaptenzorg
Leerplan AV Expressie – PV + TV 3de graad JGZ – D/1999/022 In samenspraak met de verschillende scholen JGZ en het VVKSO werd er een interdiocesane synthesetekst opgemaakt waarbij er enerzijds gewezen wordt op het feit dat enkel de leerplandoelstellingen wettelijk verplicht zijn en niet de leerinhouden en anderzijds suggesties geboden worden naar actualisatie. Vernieuwing van het leerplan zit er immers nog niet direct in. Leerlingen gaan als opvoeder of begeleider op een orthopedagogische wijze om met personen met een handicap of een beperking. De settings waar stage gelopen wordt situeren zich dan ook in hoofdzaak in de gehandicaptenzorg en in mindere mate in de bijzondere jeugdzorg. We kunnen ook in JGZ een aantal competenties ontwikkelen bij leerlingen (zoals in het leerplan leefgroepenwerking al uitgeschreven is). 1 2 3
Vanuit een emancipatorische grondhouding als opvoeder of begeleider in een team binnen een organisatie in de orthopedagogische sector functioneren; Vanuit een emancipatorische grondhouding als opvoeder of begeleider orthopedagogische ondersteuning bieden aan personen en hun netwerk zodat hun kwaliteit van leven bevorderd wordt; Vanuit een emancipatorische grondhouding als opvoeder of begeleider het groepsgebeuren orthopedagogisch begeleiden.
In functie van verdere opvolging en overlegmomenten met de coördinatoren.
ondersteuning
plannen
we
jaarlijks
Deze stuurgroep ontwikkelde een gemeenschappelijke activiteitenlijst. Op initiatief van de verschillende scholen werd er op woensdag 29 januari 2014 een geslaagde informatie- en uitwisselingsdag ‘Over de muur’ georganiseerd. De aanwezige scholen maakten de afspraak in het privaatgedeelte JGZ cursusmateriaal, documentatie … uit te wisselen. Omwille van de 4 uur moderne vreemde talen in de lessentabel werd er voor de scholen die slechts 32 uur organiseren een voorstel tot mogelijk snoeien in het specifiek gedeelte gedaan (zie site Verbond en onze site van DPB). 3.2.5 Se-n-Se Leefgroepenwerking Leerplan AV Expressie – PV + TV 3de graad LFG – D/2005/045
11
12 Leerlingen gaan als opvoeder of begeleider op een orthopedagogische wijze om met personen met een handicap of een beperking. De settings waarin stage gelopen wordt zijn dan ook de gehandicaptenzorg en de integrale jeugdhulp. De uren stage zijn ook hier onderworpen aan de reglementering (maximum 8 uur per dag). Het leerplan werd herwerkt volgens het competentieontwikkelend leren. Het leerplan kan in voege gaan op 1 september 2005 of 1 september 2006. Vanuit de stuurgroep hebben we een gemeenschappelijke activiteitenlijst ontwikkeld. Op initiatief van de verschillende scholen werd er een geslaagde informatie- en uitwisselingsdag ‘Over de muur’ georganiseerd op woensdag 29 januari 2014. Op initiatief van de aanwezige scholen wordt er in het privaatgedeelte JGZ cursusmateriaal, documentatie … uitgewisseld. 3.2.6 Se-n-Se Internaatswerking Leerplan D/1995/018 Leerlingen gaan als opvoeder/begeleider op een (ortho)pedagogische wijze om met kinderen en jongeren in internaatsverband. Zij lopen dan ook stage in internaten. In een internaat is minimaal één werknemer vereist die het erkend EHBO-attest bezit (meestal is dat een opvoeder). Maar het is voor leerlingen niet wettelijk verplicht om tijdens de opleiding het EHBO-attest te behalen. 3.2.7 Se-n-Se Animatie in de ouderenzorg In West-Vlaanderen is de opleiding enkel te volgen in het Vesaliusinstituut in Oostende.
4
Stages
Belangrijk zijn de Mededelingen van het Verbond in verband met leerlingenstages in het secundair onderwijs (M-VVKSO-2011-049) en de omzendbrief in verband met stages (Edulex SO-2002-09). Wil ze regelmatig raadplegen. Indien je je abonneert op de nieuwsbrief van Edulex, dan ontvang je bij veranderingen een seintje. De gewijzigde passages staan in groen gearceerd. Er is een nieuw verplicht stagereglement dat je in de bijlagen vindt. Tevens vragen we aandacht te geven aan de passage in verband met de verplichte activiteitenlijst. Verhelderend en ondersteunend voor stages, praktijk op verplaatsing … is de mededeling van het VVKSO ‘Leerlingen verrichten arbeid – een juridische leidraad voor de school' (M-VVKSO-2014-013). We probeerden antwoorden op specifieke vragen aan het VVKSO in verband met stages te bundelen op de website personenzorg van DPB. Advies vanuit het Verbond i.v.m. wat stagebegeleiders ‘mogen en niet mogen’ Stagebegeleiding in bso verzorging en tso gww: stagebegeleiders dienen leerlingen op de werkvloer te observeren, te ondersteunen en te coachen:
12
13 -
beginsituatie opsporen samen met de leerling; feedback en feedforward geven op basis van bijgewoonde momenten die van allerlei aard kunnen zijn bv. eetsituatie, activiteitenbegeleiding, hygiënische zorg …; stageopdrachten begeleiden en bijsturen; tussentijdse evaluatie en eindevaluatie voorbereiden; evaluatiegesprekken begeleiden; een nabespreking houden.
Stagebegeleiders zijn tewerkgesteld als stagebegeleiders door de school en niet als werknemer in de zorginstelling. Als er iets gebeurt, is de leerling verzekerd via verzekering 'stageplaats en school' (arbeidsongevallenverzekering) en de stagebegeleider via verzekering 'school'. Visie leerplannen: wie lesgeeft, doet ook stagebegeleiding en omgekeerd. Als stagebegeleider woon je natuurlijk best die activiteiten bij die aansluiten bij jouw discipline. Je moet uiteraard ook kunnen inschatten of een leerling eventueel een zware fout zou maken … het is niet de bedoeling zelf zorgkundige handelingen te demonstreren of op te nemen (ongeacht de discipline). In noodgevallen treed je op als een goede burger ‘huisvader’.
5
GIP
Tijdens de overlegmomenten per studierichting werden het wettelijk kader, de mededelingen van het VVKSO en een interdiocesaan document met concrete goede en ‘slechte’ voorbeelden voor onze studierichtingen toegelicht. We merken dat er nog steeds GIP-opdrachten zijn die niet binnen de context van het leerplan en de studierichting passen.
6
Overleg directies personenzorg
We organiseren twee keer per schooljaar een overleg met directies waar er ruimte is voor nieuws vanuit het Verbond zowel vanuit De dienst leren en onderwijzen als vanuit Codi Personenzorg, overleg en uitwisseling door directies samen met de hoofdbegeleider en de pedagogische begeleiders.
7
8
Regionaal technologisch centrum (aanbod zie www.rtcwestvlaanderen.be)
Interdiocesane werking
Samen met de pedagogische begeleiders uit de andere diocesen en de studiegebiedverantwoordelijken engageren we ons om ook in het schooljaar 2014-2015 vormingsinitiatieven en samenkomsten voor leraren aan te bieden. Zie onze mededelingen! Dit schooljaar werd er voor de vierde keer een tweedaagse in verband met de relatiewijzer georganiseerd (voor de eerste keer in ons bisdom) en een nascholing in verband met het ICF.
13
14
9
Nascholing
We zullen de exacte data voor de stuurgroepen, netwerken per component, nascholingen 2014-2015 … doorgeven via de tweewekelijkse mededelingen. Astrid Meganck Catherine Vandommele Ronny Vanoosthuyse Karine Willocx
De kunst van het coachen Cursuscode: I15-235 Docent: Ann Baeyens Datum en uur: vrijdag 7 november 2014 van 09.00 u. tot 15.30 u. Locatie: DPB-centrum d'Abdij Brugge
14
