Ars vitae Bildung
Moderne Bildung Hoe jongeren hun leven vorm kunnen geven Joep Dohmen Amsterdam, Ambo 2016 (150pp). Inhoud Bildungsessay: Inleiding 1. De actuele leefwereld van jongeren 2. Identiteit: het laatmoderne zelf 3. Opvoeding, toen en vandaag 4. Het ontstaan van de bildungsgedachte 5. Actuele denkers over bildung 6. Moderne bildungs als vrijheidspraktijk 7. Naar een nieuwe cultuur van het zelf
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
Moderne Bildung Hoe jongeren hun leven vorm kunnen geven Joep Dohmen Amsterdam, Ambo 2016 (150pp).
Opzet van dit Bildungsessay: een handzaam, theoretisch helder en praktisch haalbaar, overtuigend alternatief voor de actuele smalle vorming (rendementsdenken/efficiëncy) in het onderwijs.
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
Moderne Bildung Hoe jongeren hun leven vorm kunnen geven Joep Dohmen Amsterdam, Ambo 2016 (150pp).
BILDUNG als een breed moreel vormings- programma, waarmee ouders, docenten en schoolleiders verder kunnen en willen, omdat ze er als ‘begeleiders’ van de Bildung (= begeleide zelfvorming) concreet houvast in vinden, er in geloven en het concept concreet kunnen toepassen.
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
Moderne Bildung Hoe jongeren hun leven vorm kunnen geven Joep Dohmen Amsterdam, Ambo 2016 (150pp).
Doelstelling: het helpen ontwikkelen van een eigen morele houding of levensstijl van jongeren.
‘Wat wij nodig hebben is een moreel kompas’ Jet Busschemaker, Minister van Onderwijs
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung Peter Bieri
Inspiratiebron Peter Bieri: Definitie
‘Bildung’ is iets, dat mensen met en voor zichzelf doen: men vormt (bildet) zich. Zichzelf te vormen (bilden) is wat anders dan opgeleid te worden. Een opleiding doorlopen we met het doel om iets te kunnen. Als we ons vormen, werken we eraan om iets te worden –we streven ernaar, op een bepaalde manier in de wereld te zijn. Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung Peter Bieri
Inspiratiebron HVO: Drie kerntaken van het humanisme: -
zorg voor de menselijke ontplooiing;
- bevordering van menslievendheid; - zorg voor de aarde.
“Stichting HVO inspireert kinderen, jongeren en volwassenen (als mens en als opvoeder) tot humanistische zelfvorming als betekenis gevend doel op zichzelf en ter bevordering van een humane samenleving met duurzame zorg voor moeder aarde.” (Statuten HVO)
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
Inleiding: wat is de maatschappelijke context? -
. -
De opvoedingskramp (Aleid Truijens; Micha de Winter) De ‘stille crisis in het onderwijs’ (Martha Nussbaum) PISA ter discussie Sander Dekker: 2032 (Onderwijsherziening) De posttraditionele samenleving Liquid life: ‘Alles is vloeibaar’ (Bauman) Identiteitsproblematiek De neo-liberale tijdsgeest
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
Opvoeding! (Aleid Truijens, 2012) -
. -
Opvoeden is voordoen en verder bijna niks. Op goed geluk aanrommelen; een aaneenschakeling van nerveuze goede bedoelingen, vergissingen, inconsequenties en soms ferm ingrijpen. een hoop liefde.
‘Overladen we onze kinderen met teveel aandacht en bezorgdheid of kan het nooit genoeg zijn?’ Op zoek naar een middenweg tussen hypercontrole en afwezigheid.
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
Opvoeding! (Aleid Truijens, 2012) -
Stellen we kinderen bloot aan teveel prikkels, eisen we teveel, leggen we de lat te hoog of onderschatten we hun vermogens en talenten juist? Durven we nog wel op te voeden?
. -
Waarom doen jongens het op school tegenwoordig minder goed dan meisjes?
-
Waarom zijn tegenwoordig zo weinig kinderen ‘normaal’? (labelling met dyslexie, dyscalculie, faalangst, ADHD, autisme, hoog begaafd, hypersensitief, et cetera ).
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
Opvoeding! (Aleid Truijens, 2012) Zouden we het spectrum van ‘normaal ’niet eens wat moeten oprekken?
.Ja, laten we weer eens gaan opvoeden… zonder ons gek te laten maken door deskundigen die, op zoek naar klantjes, telkens nieuwe gevaren en gebreken ontdekken. Het Nederlands kind is het gelukkigste ter wereld, dus wij ouders moeten toch iéts heel goed doen, al maken we fouten. Gewoon, opvoeden. Met vallen en opstaan. Goed genoeg is echt wel goed genoeg.
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
De legitimatie van PISA (Programme for International Student Assessment) Nadruk op competenties en vaardigheden. Zonder focus op economie en technologie loopt Europa een nog grotere achterstand op tov Azië en de rest van de wereld. . Standaardisering van het internationaal vergelijkend PISA-onderzoek (Programme for International Student Assessment): concrete kennis, vaardigheden en competenties op het gebied van spreken en schrijven van Engels, economie, natuurwetenschap techniek, wiskunde en ICT.
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
PISA-aanhangers – anti-Bildungsdenkers -
Bildung is een onrealistisch concept van wereldverbeteraars
-
Bildung is het speeltje van een kleinburgerlijke elite
-
Bildung is een normatief concept dat niet past in een neo-liberaal tijdsgewricht
-
Bildung geeft geen garantie voor moreel gedrag
-
Bildung is niet wat jongeren willen; ze prefereren de zekerheid van een baan en inkomen boven de belofte van een eigen persoonlijkheid
Bildung is te vaag is en niet meetbaar
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
De posttraditionele samenleving
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Het einde van de traditionele orde
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Afnemende invloed van levensbeschouwing, religie en moraal Nieuwe dominante krachten in de laatmoderne samenleving:
• De markt • Expertsystemen (technologie/wetenschap) • Media
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
Opmars van consumentisme en hedonisme
‘De meeste mensen kijken of lezen of luisteren meestentijds niet omdat ze iets willen leren, Of omdat ze zich in iets willen verdiepen of naar iets hogers streven […] maar omdat ze zich willen vermaken. Ze willen nu meteen en moeiteloos iets leuks meemaken.’ (Abraham de Swaan, NRC 19 october 2012)
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
De neo-liberale tijdsgeest zelfbeschikking / antipaternalisme Negatieve vrijheid ‘Een mens tot iets dwingen is hem van zijn vrijheid beroven […] Gewoonlijk wordt gezegd dat ik vrij ben in die mate waarin geen mens of instantie van mensen zich met mijn handelen bemoeit […]. Het criterium voor onderdrukking is de rol die andere mensen, al dan niet opzettelijk, direct of indirect, spelen bij het frustreren van mijn wensen. Met vrijheid in deze zin bedoel ik dat anderen zich niet in mijn zaken mengen. Hoe ruimer het gebied van niet-inmenging, des te groter mijn vrijheid.’ (Isaiah Berlin 1958)
. Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
Positieve vrijheid (Bildungskern!) ‘Ik wil dat mijn leven en mijn beslissingen van mij zelf afhangen, niet van om het even van welke krachten van buiten. Ik wil het instrument zijn van mijn eigen, niet van andermans wilshandelingen. Ik wil een subject zijn, geen object; ik wil worden bewogen door redenen, door bewuste bedoelingen die van mij zijn en niet door oorzaken die mij als het ware van buitenaf overvallen. Ik wil iemand zijn, niet niemand. Een doener – beslissend, niet iemand over wie beslist wordt. Zelfsturend en niet door externe factoren of door andere mensen gestuurd, alsof ik een ding ben, een dier of slaaf, niet in staat een menselijke rol te spelen, dat wil zeggen om eigen doelen en strategieën te formuleren en te realiseren.’ (Isaiah Berlin 1958) Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
Problemen rondom moderne vrijheid Kritische reacties op het neo-liberalisme: -
hoe is het moderne individu in staat tot zelfbeschikking (negatieve vrijheid)? Ofwel: hoe is het mogelijk voor iemand om ‘vreemde krachten’, foute inmenging of ongewenste invloeden te weerstaan?
-
hoe is het moderne individu in staat tot positieve vrijheid, en hoe kan het eigen doelen formuleren, strategieën realiseren en eigen beslissingen nemen en daarmee zijn/haar eigen leven vormgeven?
-
Algemeen: hoe kunnen mensen werken aan zichzelf en aan een goede/betere samenleving?
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Kansen voor brede vorming /Bildung democratie welvaart veiligheid keuzemogelijkheden opvoeding (hoe?) onderwijs >> (welk onderwijs?)
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Ars Vitae Vitae Bildung Bildung
Risico’s voor brede vorming Effecten van negatieve vrijheid: algemeen > ‘ik maak het zelf wel uit’: zelfoverschatting Heteronomie (afhankelijkheid) Onverschilligheid (zal mijn tijd wel duren) Inauthenticiteit (jezelf zijn als denkmantel) Hedonisme /consumentisme Gebrek aan engagement (narcisme) Uitsluiting (ongelijkheid)
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
De leefwereld van jongeren
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
De leefwereld van jongeren
Verschuivingen in de betekenissen van het begrip ‘jeugd’
- overgang naar volwassenheid veel ingewikkelder - ‘Vroeg mondig laat volwassen’ (Brinkgreve) - Overgang van emancipatie naar identiteit.
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
De leefwereld van jongeren Identiteitsproblematiek dominant: -
individualisering minder socialisatie primaat actorschap / agency verruiming van de leefwereld informatie en communicatie: digitalisering informalisering van de betrekkingen low culture & high culture ‘strong ties & weak ties’ expressief individualisme / authenticiteit
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Risico van psychologisering ‘Ik kan het niet’ ‘Ik heb geen talent’ ‘Ik ben niet geschikt’ ‘Ik ben een loser’
Depressiemaatschappij – Paul Verhaeghe – Identiteit (2012)
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Risico van medicalisering: Autisme ADHD Bipolair Narcistische stoornis Depressiviteit DSM V ‘Ik ben een adhd-er, autist, loser etc’
De Depressie-Epidemie – Trudy Dehue (2014) Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
A life of one’s own in a runaway world
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Bildung revisited (JDO hfdst.2/3/4)
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Moderne Bildung vlg. Gude Het eigenlijke kunststuk van iedere bildung wordt niet van buitenaf voltrokken door gespecialiseerde ambachtslieden of kunstenaars. De vormgeving is het werk van de zich vormende mens zelf: ‘het kunstwerk’. (René Gude, En Denken! Bildung voor Leraren’, Van Stralen & Gude, 2012
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Bildung revisited (Telderstichting)
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Bildung revisited (Telderstichting)
Prof. Dr. J. Dohmen
Bildung
Vorming in een dynamische wereld vlg Telderstichting •
Snelle veranderingen hebben hun weerslag op de samenleving en daarmee op het onderwijs.
•
Op welke wijze kan het onderwijs hoofd bieden aan eventuele uitdagingen die daarmee gepaard gaan?
Prof. Dr. J. Dohmen
Bildung
(a) De rol van kennis (DDD)
•
Kennis/cognitie is en blijft onverminderd belangrijk...
•
...maar dient gezien te worden in bredere context.
•
Belang van denkvaardigheden en begripsvorming neemt op alle niveaus steeds verder toe.
Prof. Dr. J. Dohmen
Bildung
b) Empathie als bepalende factor De evaluaties van onderwijs programma’s waarin empathische aspecten benadrukt worden, laten verbetering zien in het bewustzijn, in de communicatieve vaardigheden en in het kritisch denkvermogen van leerlingen. Zij worden meer introspectief of zelfbeschouwend en weten begrip en gedrag beter af te stemmen op anderen. Jeremy Rifkin, The empathic civilization, 2009
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Klassieke inspiratiebronnen in het filosofische bildungsdebat: Plato Aristoteles Seneca Epictetus Erasmus Montaigne
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Moderne inspiratiebronnen in het filosofische bildungsdebat: Locke Rousseau Kant Von Humboldt Herder Goethe Nietzsche Mill
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Actuele inspiratiebronnen in het filosofische bildungsdebat:
-
Peter Sloterdijk Fernando Savater Gerd Biesta Michel Foucault Peter Bieri Martha Nussbaum
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Gerd Biesta Invloedrijk actueel onderwijsfilosoof. ‘Ik introduceer een simpel model om enige helderheid in die discussie te scheppen. Ik doe dit door een onderscheid te maken tussen drie dimensies van goed onderwijs die ik aanduid als - kwalificatie, - socialisatie en - persoonsvorming.’
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Prof. Dr. J. Dohmen
‘DE STILLE CRISIS’ De crisis betreft de heimelijke maar o zo gestage achteruitgang van de geesteswetenschappen aan onze academie: • geschiedenis (eigen en wereld-) (oude) talen • godsdienstwetenschappen en studies van eigen en vreemde religies • filosofie en ethiek • levensbeschouwing • kunst(beschouwing) (voor MN vooral toneel, muziek, dans!)
Prof. Dr. J. Dohmen
Twee soorten onderwijs • op
winst gericht
• op democratie In het op winst gerichte onderwijs wordt een mensenleven in de eerste plaats gezien ‘als middel om winst mee te behalen.’ We hebben een ander, breder Human Development Programm (HDP) nodig. Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Bildung volgens Nussbaum (4 delen) 1. Autonomie -
kritisch (zelf)bewustzijn ontwikkelen vaardig worden in het debat goed kunnen analyseren goed kunnen argumenteren
Bildung tot autonome geest = leren zelfstandig oordelen over wat dan ook.
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Nussbaum ‘An education is truly fitted for freedom only if it is such as to produce free citizens, citizens who are free not because wealth or birth, but because they can call their minds their own.’
Prof. Dr. J. Dohmen
2. Empathie: sensibilisering tot mededogen - Je verbeelding ontwikkelen met het oog op
empathie - Positioneel leren denken = ‘in staat zijn om de wereld te bekijken vanuit het standpunt van een ander’
Prof. Dr. J. Dohmen
Rousseau in de Emile: ‘Waarom hebben koningen geen mededogen met hun onderdanen? Omdat ze erop rekenen dat ze zelf nooit gewone mensen zullen zijn. Waarom zijn de rijken zo hard jegens de armen? Dat komt omdat ze geen angst hebben om arm te zijn. Waarom heeft een edele zoveel verachting voor een boer? Dat is omdat hij nooit een boer zal zijn [... ] Iedereen kan morgen zijn, wat degene die hij helpt vandaag is..’
Prof. Dr. J. Dohmen
3. Ontwikkeling van verbeeldingskracht Kunst is van eminent belang om onze verbeeldingskracht te stimuleren. Kunst leert ons om ons te verplaatsen in de ander, ook in die verre en vreemde ander. Vgl. Luc Ferry: ‘verruimd denken’! Recent onderzoek: lezen versterkt empathie!
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Narratieve verbeelding Literatuur / mn een selectie van romans films, toneel, muziek dans fotografie zijn belangrijke media NIET ALLEEN ter vermaak, maar ook ter cultivering van onze menselijkheid
Prof. Dr. J. Dohmen
4. Kwetsbaarheid en tragiek Oordeelsvorming, sensibilisering en narratieve verbeelding zijn ‘actieve’ modi van een morele levenstijl. Ze zijn onontbeerlijk voor een zinvol leven, maar missen een belangrijke dimensie: Oog voor tragiek, tegenslag en kwetsbaarheid
‘The fragility of goodness’ (Nussbaum, 1986).
Martha Nussbaum Het voorbeeld van Antigone Antigone's tragiek bestaat in de onverzoenlijkheid van de verschillende aanspraken die er tegelijk op haar loyaliteit gemaakt worden: of zij is trouw aan de nagedachtenis van haar gesneuvelde broer, die Thebe verraden heeft, en begraaft hem, of zij is loyaal aan de wetten van Creon, koning van haar stad, die de verrader de laatste eer wil onthouden. Een tussenweg, een oplossing is er niet. Het conflict vernietigt Antigone. .
Doel van brede vorming /Bildung Jonge mensen zelfstandig te leren oordelen en, via verbeelding, hun empathie te bevorderen, en bovendien hen te leren aanvaarden dat ze als mens feilbaar en kwetsbaar zijn en afhankelijk van anderen. Zo leren ze openstaan voor elkaar. Zo kunnen ze authentiek empathie en mededogen opbrengen!
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
Peter Bieri en Bildung
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung Peter Bieri
WAT IS BILDUNG? (VORMING) Definitie van Peter Bieri
‘Bildung’ is iets, dat mensen met en voor zichzelf doen: men vormt (bildet) zich. Zichzelf te vormen (bilden) is wat anders dan opgeleid te worden. Een opleiding doorlopen we met het doel om iets te kunnen. Als we ons vormen, werken we eraan om iets te worden –we streven ernaar, op een bepaalde manier in de wereld te zijn.
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
Aspecten van Bildung nieuwsgierigheid naar de wereld verlichting, wat weet ik en wat begrijp ik echt cultuurhistorisch bewustzijn morele gevoeligheid uitdrukkingsvermogen of articulatie zelfkennis Zelfbestemming/oriëntatie het geluk van de poëtische ervaring passie of poëtische woede Prof. Dr. J. Dohmen
Wat is mijn speelruimte ?
- maatschappelijke omstandigheden - persoonlijke omstandigheden (biografie) - vaardigheden - motivatie
Het belang van motivatie voor Bildung Ons leven is zinvoller naarmate we beter kunnen verwoorden wat onze verlangens zijn, onszelf daarin beter leren begrijpen en ook achter onze motieven staan: dwz. die verlangens waarmee we ons echt identificeren. Voor PB is ‘verschilligheid’: goed gemotiveerd leven, beslissend in de bildung.
Ars Vitae Bildung
Oefenen Discipline en handelingsbekwaamheid
Prof. Dr. J. Dohmen
Bildung
Ars Vitae
Ars Vitae Bildung
Michel Foucault (1924-1986) Levenskunst!
Prof. Dr. J. Dohmen
Ars Vitae Bildung
Socrates revisited - ‘Een
leven zonder zelfonderzoek is het niet
waard geleefd te worden.’ - ‘Het zou mooi zijn als wijsheid iets was dat
zou kunnen stromen van iemand die vol is, naar iemand die leger is.’
Prof. Dr. J. Dohmen
Bildung en levenskunst / bestaansethiek Levenskunst >>> ars vitae>> zorg voor zichzelf Identiteitsvorming/ vormgeven aan je leven Toe-eigenen van je zelf Leren leven vanuit een eigen houding Afbakenen van je speelruimte Bildung als ontwikkelingstaak / zelfopdracht Morele educatie, vorming tot morele persoon
Foucault: Levenskunst is zorg voor zichzelf / zorg voor jezelf Levenskunst is zelfzorg, een soort van zelfwerkzaamheid, met het oog op het verwerven van een eigen houding / attitude
Prof. Dr. J. Dohmen
Foucault: Levenskunst is zorg voor zichzelf / zorg voor jezelf Dat betekent dus niet! >> -
Je leven is maakbaar, Vrijheid is: krijgen wat je wilt, Alles kan / anything goes, volledige zelfsturing is mogelijk zelfsturing is volledig onmogelijk…
Maar wel: door zelfzorg je eigen houding ontwikkelen waarmee je het leven tegemoettreedt Prof. Dr. J. Dohmen
De gelaagdheid van de zorg voor zichzelf De structuur van de relatie tot jezelf (rapport à soi):
1. Waarvoor? De morele substantie / la substance éthique 2. Waarom/waardoor? = De onderwerpingswijze (la mode d’assujettissement) 3. Hoe? De morele techniek (la pratique de soi / l’ascétisme) 4. Waartoe? De morele teleologie (la teleologie morale)
Prof. Dr. J. Dohmen
(Herhaling opzet boek) Moderne Bildung Hoe jongeren hun leven vorm kunnen geven - Inleiding 1. De actuele leefwereld van jongeren 2. Identiteit: het laatmoderne zelf 3. Opvoeding, toen en vandaag 4. Het ontstaan van de bildungsgedachte 5. Actuele denkers over bildung 6. Moderne bildungs als vrijheidspraktijk 7. Naar een nieuwe cultuur van het zelf
Hoe kunnen jongeren leren om hun eigen leven vorm te geven? Inspiratiebronnen: - Socrates/Aristoteles/Montaigne/Locke/ Kant/Rousseau/v. Humboldt/Nietzsche - Sloterdijks oefeningen (Aristoteles et cetera - Nussbaums socratische pedagogiek (4 delig) - Bieri’s idee van motivatie - Foucaults levenskunst of vrijheidspraktijk >>> ars vitae>> zorg voor zichzelf
Hoe kunnen jongeren leren om hun eigen leven vorm te geven? - Op zoek naar een samenhangend concept van Bildung als ‘begeleide zelfvorming’ - Op zoek naar een anti-paternalistische, humanistische en morele vormingsleer - Bieden van holistisch programma - Richting: begeleide zelfvorming komt neer op het begeleiden van jongeren bij het ontwikkelen van een eigen houding of levensstijl.
Moderne Bildung als vrijheidspraktijk Onderselen levenstijl /Bildungsprogramma (hfdst. 6): - hermeneutiek van het zelf: zelfkennis, wat is je kapitaal; leren kennen van je speelruimte; leren argumenteren en oordelen, socratische pedagogiek (Nussbaum); - belang van zelfexpressie, leren jezelf uit te drukken, taal, retorica - narratieve verbeelding: op verhaal komen / het belang van taal en narrativiteit (verhalen) mn via kunst - oefenen via discipline; over de verhouding vrijheid en discipline
Vervolg programma Bildung JDO - deugdvorming (bv prudentie, moed, matigheid, empathie etc.) - motivatie, weten wat je wilt, waarachtigheid, jezelf zijn = weten wat je wilt ipv. wilskracht; - ontvankelijkheid, passiviteit, inspiratie - omgaan met kwetsbaarheid: tegenslag en noodlot, eindigheid, tragiek, rouw.
SLOT programma Bildung JDO - inzicht / omgaan met macht/machtsverhoudingen, inzicht in gesitueerdheid cq. vrijheid als altijd beperkte vrijheid - besef van fundamentele rol van tijd ivm de temporaliteit vh leven; timing, kairos - omgaan met emoties - lichamelijkheid, gezondheid, sport, seks. - belang van mediatraining (in samenhang met zelfkennis).
Naar een morele levensstijl van jongeren Wat is het doel van Bildung in goed onderwijs? Toepassingen van hfdst. 1- 6. - Hoe ouders, leraren en scholen Bildung als begeleiders kunnen praktiseren… Ars Vitae Bildung
- Hoe jongeren zelf Bildung kunnen praktiseren dor een eigen houding te ontwikkelen Doel: de gebildete/goed ontwikkelde jongere
Prof. Dr. J. Dohmen
Naar een morele levensstijl van jongeren
Bildung als holistisch! proces >> het gaat om het ontwikkelen van een eigen morele houding! Het ideaal van de breed gevormde jongere: deze is autonoom, empathisch, authentiek, deugdzaam, ontvankelijk en (zelf)verantwoordelijk. Hij of zij is een ‘heel mens’. Prof. Dr. J. Dohmen
Ars vitae Bildung
Voorstel voor een moreel Bildungsnarratief voor onderwijsland De missie van bildung moet zijn om jongeren zodanig te begeleiden dat ze zichzelf kunnen vormen, door te bevorderen dat: - Ze zichzelf leren kennen en hun speelruimte doorzien - Ze hun oordeelsvermogen ontwikkelen - Ze open en empathisch zijn voor anderen - Ze hun eigen motivatie ontwikkelen: wat wil ik? - Ze hun eigen morele sensibiliteit ontwikkelen - Ze deugden / goede gewoontes ontwikkelen - Ze leren omgaan met tegenslag en tragiek
Prof. Dr. J. Dohmen
Vindica te tibi ‘neem jezelf in beheer’! (Bildungsmotto van Foucault, naar Seneca)
