Mobimix-infosessie 19 maart 2009 Guido Remy Senior juridisch adviseur
Juridische kantlijnen bij het gebruik van een black box Een eerste verkenning
Overzicht ● Doel van de black box: gegevens verzamelen
● Privacy: een item?
● Privacy: de spelregels
● En de verhouding werkgever-werknemer
● Eerste poging tot een praktisch juridisch besluit
2
23 maart 2009
Doel van de black box: gegevens verzamelen ● Verzamelen van gegevens met betrekking tot ●
gebruik en kostprijs van het voertuig • Verbruik, CO2-uitstoot, snelheid, route, rijgedrag, rijperiode, risicozones, aantal kilometers, …
●
en ook betreffende individuen • (weg)gebruiker, verzekerde, werknemer, …
● met het oog op ●
3
kostenbeheersing, milieu, verkeersveiligheid, rekeningrijden, verzekeringspremie, controle, efficiëntie, snelheidsbegrenzing, …
23 maart 2009
Privacy: een item? ● Ja, telkens als ● ● ●
de verzamelde gegevens kunnen in verband gebracht worden met een individu waardoor het persoonsgegevens worden (= gegevens betreffende een geïdentificeerde natuurlijke persoon) (>< anonieme gegevens)
● Want de privacywet (08/12/1992) ● ● ●
4
beoogt de bescherming van het gebruik van persoonsgegevens van natuurlijke personen ook in de relatie tot de werkgever, verzekeraar, overheid, …
23 maart 2009
Privacywet: de spelregels (1) ● Alleen rechtmatige verwerkingen (6 types; art. 5) ● Conform de kwaliteitsvereisten (5 criteria; art. 4) ● In principe geen gevoelige gegevens ●
behoudens de in de wet voorziene uitzonderingen
● Grensoverschrijdend gegevensverkeer ● En andere regels zoals: ● ●
5
Camerabewaking (wet 27 mei 2007, CAO nr. 68) CAO nr. 81 (elektronische online communicatiegegevens)
23 maart 2009
Privacywet: de spelregels (2) ● Alleen rechtmatige verwerkingen (6 types; art. 5) ● ● ● ●
●
●
6
Ondubbelzinnige toestemming Noodzakelijk voor de uitvoering van de overeenkomst Noodzakelijk voor het nakomen van een wettelijke verplichting Noodzakelijk voor het vrijwaren van een vitaal belang van de betrokkene Noodzakelijk voor het vervullen van een taak van openbaar belang/gezag in het voordeel van de betrokkene Afwegen van het respectieve belang van de verantwoordelijke voor de verwerking en de betrokkene
23 maart 2009
Privacywet: de spelregels (3) ● Conform de kwaliteitsvereisten (5 criteria; art. 4) ● ●
● ● ●
7
Eerlijke en rechtmatig verwerking Welbepaald, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigd doeleinde Toereikend, terzake dienend en niet overmatig Nauwkeurig Bewaren gedurende beperkte tijd
23 maart 2009
Privacywet: de spelregels (4) ● In principe geen gevoelige gegevens ● ● ●
Gevoelige gegevens sensu stricto Gezondheidsgegevens Gerchtelijke gegevens
● behoudens de in de wet voorziene uitzonderingen ● ● ● ● ● ● ●
8
Schriftelijke (ondubbelzinnige) toestemming Openbaarmaking door betrokkene Arbeidsrecht (?) Vaststelling, uitoefening, verdediging recht in rechte Wettelijk vastgesteld doeleinde Verdediging van belang van de betrokkene (werknemer, cliënt, …) Beheer eigen geschillen
23 maart 2009
Privacywet: de spelregels (5) ● Grensoverschrijdend gegevensverkeer ● ●
Binnen de Europese Unie: harmonisatie Buiten de Europese Unie: • ofwel passend beschermingsniveau • ofwel toegestane uitzondering, zoals: ¬ Ondubbelzinnige toestemming ¬ Uitvoering van een overeenkomst tussen betrokkene en verantwoordelijke voor de verwerking ¬ Uitvoering in het belang van de betrokkene van een overeenkomst gesloten tussen de verantwoordelijke van de verwerking en een derde
9
23 maart 2009
Privacy gerelateerde regels (1) ● Camerabewaking: wet 27 mei 2007 ● ●
vast of mobiel observatiesysteem om misdrijven of overlast te voorkomen, vast te stellen of op te sporen
(misschien in specifieke gevallen zoals transport van waarden, documenten)
10
23 maart 2009
Privacy gerelateerde regels (2) ● CAO nr. 68 van 16 juni 1988: camerabewaking op de arbeidsplaats met het oog op: ● ● ● ●
11
Veiligheid en gezondheid Bescherming van de goederen van de onderneming Controle van het productieproces Controle van de arbeid van de werknemer
23 maart 2009
Privacy gerelateerde regels (3) ● CAO nr. 81 van 26 april 2002: controle van elektronische online communicatiegegevens met het oog op: ● ●
●
●
voorkomen van ongeoorloofde of lasterlijke feiten bescherming van de economische, handels- en financiële belangen veiligheid en/of de goede technische werking van de IT netwerksystemen te goeder trouw naleven van de geldende beginselen en regels voor het gebruik van online technologieën
(misschien bij koppeling gps/gsm-black box)
12
23 maart 2009
En de verhouding werkgeverwerknemer ● Worden de gegevens ook gebruikt voor toezicht op de individuele werknemer, dan gelden de principes mbt: ●
●
●
13
Finaliteit: controle is mogelijk in het kader van de gezagsverhouding rekening houdend met de redelijke verwachting van de werknemer en de geldende regels (wettelijke en reglementaire) Proportionaliteit: controle moet, uitgaande van de doelstelling(en), in alle gevallen toereikend, ter zake dienend en niet overmatig zijn Transparantie: installatie van controle dient te gebeuren met voorlichting en raadpleging van de werknemers
23 maart 2009
Poging tot een praktisch juridisch besluit (1) ● Het gebruik van de black box kan op termijn leiden tot toepassing/aanpassing van: ●
wetgeving • • • • •
●
arbeidsrecht (CAO betreffende gebruik black box, …) leefmilieurecht (luchtkwaliteit, …) verkeersrecht (technische eisen black box, uitlaatgassen, …) privacy (specifieke wet ?) …
contracten • arbeidsovereenkomst (gebruik black box) • verzekeringsovereenkomst (privacyclausule) • …
14
23 maart 2009
Poging tot een praktisch juridisch besluit (2) ● Maar in elk geval moet het volgende gebeuren: ●
privacy: • doelstelling voor het gebruik van de black box omschrijven • duidelijke informatie verstrekken aan betrokkenen (werknemers, verzekerden, …) • aangifte van de verwerking bij de Privacycommissie
●
Contractueel (arbeidsrecht, privacywet, …): • privacyclausule aanpassen • clausule voorzien in arbeidsovereenkomst/reglement
15
23 maart 2009
