Ministerie van Economische Zaken
VRAGEN EN ANTWOORDEN UITKOOPREGELING VOOR WONINGEN ONDER EEN HOOGSPANNINGSLIJN
Ministerie van Economische Zaken April 2016
VRAGEN EN ANTWOORDEN UITKOOPREGELING VOOR WONINGEN ONDER EEN HOOGSPANNINGSLIJN Op 1 januari 2017 start de uitkoopregeling die de uitkoop van woningen, die recht onder de draden van een hoogspanningslijn staan, mogelijk maakt. De regeling loopt tot en met 31 december 2021. Momenteel zijn gemeenten en het ministerie van Economische Zaken in overleg over de rolverdeling bij de uitvoering van de regeling. Ook worden nog gesprekken gevoerd met bewoners. Dit kan leiden tot nieuwe inzichten. Wanneer de regeling in het najaar definitief is vastgesteld zal er een nieuwe lijst van vragen en antwoorden worden gepubliceerd op www.rijksoverheid.nl/uitkoopenverkabeling. Betrokken bewoners ontvangen deze dan ook per post. 1| Waarom wordt een uitkoopregeling in het leven geroepen? Het kabinet wil vanaf 2017 tegemoetkomen aan de maatschappelijke wens om ook in bestaande situaties bewoners te ontlasten van hoogspanningslijnen. Voor 2005 werd bij de ontwikkeling van woningbouw minder rekening gehouden met de positie van hoogspanningslijnen. Tegenwoordig houdt de landelijke netbeheerder Tennet afstand tot woningen bij het bepalen van de route van nieuwe hoogspanningslijnen, omdat mensen liever niet onder hoogspanningslijnen wonen. Door de nieuwe aanpak sinds 2005 is er verschil tussen de afstand tot woningen bij nieuwe en al bestaande hoogspanningslijnen. Om dit verschil te verkleinen wordt in bevolkingskernen in de komende jaren een deel van de kabels onder de grond gebracht (verkabeling). De uitkoopregeling is bedoeld voor woningen waar verkabeling niet opportuun is. Als uw woning voor uitkoop in aanmerking komt, kiest u zelf of u daarvan gebruik maakt. Niemand hoeft gedwongen te verhuizen. 2| Welke woningen komen in aanmerking voor uitkoop? Een woning komt in aanmerking voor de uitkoopregeling als deze op de peildatum van 1 januari 2017: • recht onder de draden van een hoogspanningslijn van 220 of 380 kV (kilovolt) staat, of • recht onder de draden van een hoogspanningslijn van 50, 110 of 150 kV staat én buiten een bevolkingskern ligt, of • recht onder de draden van een hoogspanningslijn van 110 of 150 kV staat, binnen een bevolkingskern ligt, en de tracélengte korter is dan 1 kilometer De woning hoeft niet volledig onder de draden van een hoogspanningslijn te staan, een klein deel van de woning volstaat ook. Verder is een voorwaarde dat na de aankoop de woonbestemming komt te vervallen. De uitkoopregeling is bedoeld voor woningen waar verkabeling of verplaatsing niet opportuun is. Hoogspanningslijnen van 50, 110, of 150 kV die door een bevolkingskern lopen en een tracélengte hebben van minimaal 1 kilometer¹, kunnen ondergronds worden gebracht. De woningen onder deze verbindingen komen daarom niet in aanmerking voor uitkoop.
¹ Bij hoogspanningslijnen van 50 kV geldt het criterium van ‘minimaal 1 kilometer’ niet; ook kortere tracés kunnen technisch gezien ondergronds worden gebracht.
1
3| Op mijn adres bevindt zich ook een bedrijf. Valt het bedrijfspand ook onder de regeling? De uitkoopregeling is alleen bedoeld voor woningen. Als zich op uw adres ook een bedrijf bevindt, dan kan alleen de woning worden uitgekocht. Deze woning moet recht onder de draden van de hoogspanningslijn staan. 4| Wat moet ik als eigenaar doen als ik van de regeling gebruik wil maken? De uitkoopregeling loopt vanaf 1 januari 2017 tot en met 31 december 2021. De regeling is vrijwillig, u kiest zelf of u hiervan gebruik wilt maken. Kiest u ervoor uw woning via de regeling te verkopen, dan kunt u zich vanaf 1 januari 2017 melden bij de overheid. U moet daarbij kunnen aantonen dat u op de peildatum van 1 januari 2017 eigenaar van de woning bent en voldoet aan de voorwaarden (zie vraag 2). Vervolgens wordt de waarde van de woning bepaald (zie vraag 11) en de koopovereenkomst opgesteld. Dan wordt ook in samenspraak met u de afspraak gemaakt wanneer de overdracht van de woning is en wanneer u kunt verhuizen. De in het najaar te publiceren regeling zal de exacte procedure bevatten. 5| Ik huur of verhuur een woning. Kom ik ook in aanmerking voor de uitkoopregeling? Bent u eigenaar en verhuurt u de woning? Dan komt de woning in aanmerking voor uitkoop, op voorwaarde dat de huurder wil verhuizen. Bent u huurder? Dan krijgt u een verhuisvergoeding, op voorwaarde dat de eigenaar de woning wil laten uitkopen. Huurder en eigenaar moeten het dus eerst samen eens worden. Is dit niet het geval, dan wordt de eigenaar niet uitgekocht en krijgt de huurder geen vergoeding. 6| Hoe zijn de aangeschreven woningen geselecteerd? Om te inventariseren hoeveel woningen zich onder hoogspanningslijnen bevinden, zijn alle woningen uit de Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG) gekoppeld aan gegevens over de ligging van de hoogspanningslijnen. Uit de BAG blijkt welke panden met een woonbestemming onder de draden van een hoogspanningslijn liggen. Het gaat daarbij om de volle breedte van de draden die tussen de masten hangen, dus inclusief de buitenste draad, ook als dat een bliksemdraad is. Het gaat om de woning of het woongedeelte van een pand en niet om een schuur, garage of andere bijgebouwen, of de tuin van de woning. Gemeenten zijn op grond van de inventarisatie van de BAG per woning nagegaan of deze inderdaad recht onder de draden van een hoogspanningslijn staat. In twijfelgevallen is ter plaatse een meting uitgevoerd. De eigenaren zijn vervolgens schriftelijk op de hoogte gesteld dat de woning loodrecht onder de hoogspanningslijn staat. 7| Ik heb een brief ontvangen van het ministerie van Economische Zaken, maar denk dat mijn woning niet loodrecht onder een hoogspanningslijn staat. Wat kan ik doen? De lijst is een inventarisatie, die als uitgangspunt wordt gehanteerd bij correspondentie over de uitkoop. Als u een brief van het ministerie van Economische Zaken heeft ontvangen en u van mening bent dat uw woning niet loodrecht onder een hoogspanningslijn staat, dan vragen we u graag contact met ons op te nemen. Op die manier kunnen we voorkomen dat u onnodig post over de uitkoop krijgt.
2
8| Is het onveilig om onder de draden van een hoogspanningslijn te wonen? In Nederland is nergens sprake van een onveilige situatie onder de draden van een hoogspanningslijn. Dit is toegelicht in de brief van de minister van Economische Zaken aan de Tweede Kamer van april 2013. Om de gezondheid van burgers te beschermen, beveelt de Europese Unie aan dat het magneetveld niet sterker mag zijn dan 100 microtesla. Alle voor het publiek toegankelijke plaatsen bij hoogspanningslijnen in Nederland voldoen hieraan. Voorzorgsbeleid bij nieuwe hoogspanningslijnen Bij het aanleggen van nieuwe hoogspanningslijnen wordt rekening gehouden met het voorzorgsbeleid van het ministerie van Infrastructuur en Milieu uit 2005. Dit voorzorgsbeleid gaat over het wonen onder (en in de buurt van) hoogspanningslijnen. Het geldt als een advies aan het bevoegd gezag voor ruimtelijke ordening (gemeenten en provincies) en de netbeheerders voor elektriciteit. Wetenschappelijk is er geen oorzakelijk verband aangetoond tussen blootstelling aan magneetvelden van hoogspanningslijnen en negatieve gevolgen voor de gezondheid. Daarom geldt het beleidsadvies alleen voor nieuwe situaties, zoals de aanleg van nieuwe hoogspanningslijnen of het plannen van nieuwe woningen bij bestaande hoogspanningslijnen. Het advies is om bij nieuwe hoogspanningslijnen, en bij aanpassingen van bestaande, te vermijden dat er nieuwe situaties ontstaan waarbij kinderen langdurig worden blootgesteld aan magneetvelden hoger dan 0,4 microtesla. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) faciliteert de uitvoering van dit beleid. 9| Word ik gedwongen mijn huis te verkopen en te verhuizen? Nee, de uitkoopregeling is een vrijwillige regeling. 10| Wanneer krijg ik een aanbod tot uitkoop? Zodra u zich heeft gemeld bij de overheid start de uitkoopprocedure en zal in samenspraak met u een onafhankelijk taxateur worden ingeschakeld (zie vraag 11). Dit kan vanaf 1 januari 2017. Dan wordt ook duidelijk wanneer de taxateur het aanbod tot uitkoop aan u voorlegt. Ook zal een laatste controle worden uitgevoerd of u woning daadwerkelijk loodrecht onder de hoogspanningslijn staat. 11| Hoe verloopt de taxatie en welke kosten worden vergoed? De taxatie vindt plaats nadat u zich heeft gemeld bij de overheid en vaststaat dat u in aanmerking komt voor de regeling. De taxateur brengt de waarde van uw woning in kaart. Deze onafhankelijke taxateur wordt in overleg met u ingeschakeld. Indien u het niet eens bent met de door de eerste taxateur bepaalde waarde, kunt u een tweede taxateur voor een ‘second opinion’ inschakelen. Bedoeling is dan dat de door u aangestelde tweede taxateur met de eerste taxateur tot overeenstemming probeert te komen over de waarde van uw woning. Indien dit niet het geval is, kan een derde taxateur worden ingeschakeld, waarbij de drie taxateurs vervolgens gezamenlijk een definitief bod vaststellen. De kosten voor eerste taxateur worden door de overheid betaald, ook als u het aanbod tot uitkoop niet accepteert. De tweede taxateur, die u dus eventueel zelf inschakelt, betaalt u in beginsel zelf. Als er sprake is van een derde taxateur, dan worden de kosten gedeeld tussen u en de overheid. Accepteert u het definitieve bod op uw woning, dan heeft u daarna nog een bepaalde periode om een nieuwe woonruimte te vinden. Dit wordt in onderling overleg afgesproken met als uiterste datum 31 december 2021. Na deze overeengekomen periode is de definitieve overdracht van uw woning aan de overheid. 3
12| Hoelang duurt het voordat ik ben uitgekocht? De exacte doorlooptijd van de procedure zal vooral afhankelijk zijn van het moment dat u akkoord gaat met de waardebepaling van de ingeschakelde taxateur(s), en wanneer u de woning wenst over te dragen. U kunt op elk moment de procedure beëindigen zodat de uitkoop van uw woning niet doorgaat. 13| Welke kosten krijg ik vergoed als eigenaar? U ontvangt de prijs van uw woning op basis van de marktwaarde. Uit de regeling worden aan eigenaren geen andere bedragen dan deze marktwaarde vergoed. De marktwaarde is het getaxeerde bedrag van de woning dat de koper aan de verkoper betaalt. Op voorwaarde dat de betrokken partijen met kennis van zaken en zonder dwang hebben gehandeld. 14| Waarom de marktwaarde en geen onteigeningswaarde? De onteigeningswaarde van een woning is de marktwaarde plus een opslag vanwege het gedwongen karakter van onteigening. De uitkoopregeling is vrijwillig, het is geen onteigening. U kunt zelf kiezen of u van uitkoop gebruik wilt maken. Daarom is er geen reden voor een vergoeding op basis van onteigeningswaarde. 15| Ik wil mijn woning vóór 2017 verkopen of (opnieuw) verhuren. Komt de nieuwe eigenaar (verhuurder) in aanmerking voor de uitkoopregeling? Ja, de nieuwe eigenaar van uw woning kan in aanmerking komen voor de uitkoopregeling, als de nieuwe eigenaar de woning op 1 januari 2017 in bezit heeft en er wordt voldaan aan de voorwaarden zoals vermeld in vraag 2. Verkoopt of verhuurt u uw woning vóór 1 januari 2017? Dan vragen we u deze verandering per mail door te geven aan het ministerie van Economische Zaken via
[email protected]. Zo kan het ministerie ook nieuwe huurders of eigenaars op de hoogte houden over de uitkoopregeling. 16| Ik heb gehoord dat de hoogspanningslijn boven mijn woning in aanmerking komt om ondergronds te worden gebracht. Val ik dan nog onder de uitkoopregeling? Woningen die loodrecht onder een hoogspanningslijn staan die op afzienbare termijn ondergronds kan worden gebracht of kan worden verplaatst, komen niet in aanmerking voor de uitkoopregeling. Dit is het geval bij hoogspanningsverbindingen van 50, 110 of 150 kV die door een bewoond gebied van een bevolkingskern lopen en een minimale tracélengte hebben van 1 kilometer (dit laatste geldt overigens niet voor hoogspanningsverbindingen van 50kV). Hiervan is eerder aangegeven dat de landelijke netbeheerder Tennet de wettelijke taak zal krijgen om deze op verzoek van een gemeente en/of provincie onder de grond te brengen (te verkabelen). Dit is opgenomen in het bredere wetsvoorstel ‘STROOM’, dat echter in december 2015 niet is aangenomen door de Eerste Kamer. Het streven blijft om de betreffende hoogspanningsverbindingen van 50, 110 of 150 kV te verkabelen. Hiervoor moet de wet worden gewijzigd; momenteel is een wetswijziging in voorbereiding. Uiteindelijk beslist het parlement of deze wijziging er gaat komen. Voor alle overige situaties geldt dat als de woning op de peildatum van 1 januari 2017 loodrecht onder een hoogspanningslijnen staat, deze in aanmerking komt voor de uitkoopregeling (zie ook vraag 2).
4
18| Wat houdt het onderzoek naar alternatieve voor uitkoop in? Met de in oktober 2015 aangenomen motie Dik Faber (Kamerstukken II 2015/16, 34199, nr. 44) is het ministerie verzocht om bij het uitwerken van de uitkoopregeling alternatieven voor uitkoop van woningen onder een hoogspanningslijn serieus mee te wegen. Het gaat hierbij onder andere om het (op termijn) ondergronds brengen van hoogspanningslijnen, het verplaatsen van tracés of het gebruik van innovatieve typen masten waardoor de verbinding een kleiner elektromagnetisch veld heeft. Ter invulling van deze motie worden alternatieven onderzocht voor alle woonsituaties die momenteel in aanmerking komen voor de uitkoopregeling. De uitkomsten van het onderzoekstraject zullen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) worden besproken en getoetst. Als hieruit blijkt dat kostenefficiënte en ruimtelijk haalbare alternatieven mogelijk lijken te zijn, dan kan per situatie een verdiepende haalbaarheidsstudie worden uitgevoerd. Deze onderzoeken hebben geen invloed op de startdatum van de uitkoopregeling. U blijft de mogelijkheid houden om desgewenst uw woning op 1 januari 2017 aan te melden voor de uitkoopregeling. Zolang het onderzoek loopt en er nog geen eindconclusies zijn getrokken, kan ook na uitkoop de woonbestemming voorlopig op de uitgekochte woning blijven rusten. Ook worden er tijdens de onderzoeksperiode geen woningen gesloopt. In overleg met omwonenden kijken gemeenten en het ministerie naar een goede tijdelijke invulling voor de betreffende woning(en). 19| Wat is de rol van de gemeente? Over de exacte vormgeving en de uitvoering van de regeling en het onderzoek naar alternatieven voert het ministerie van Economische Zaken overleg met de betrokken gemeenten. Ook neemt het ministerie de reacties van betrokken bewoners mee. Zodra de regeling definitief is vastgesteld, beslist uw gemeente zelf op welke wijze ze deelneemt aan de feitelijke uitvoering van de regeling en het eventueel mogelijk maken van maatwerk in uitzonderlijke gevallen.
CONTACT Heeft u nog vragen, neemt u dan contact op met het ministerie van Economische Zaken: • per mail via
[email protected] • telefonisch via 070 379 89 24 (secretariaat), bereikbaar op werkdagen van 9.00-17.00 uur Kijk op www.rijksoverheid.nl/uitkoopenverkabeling voor de laatste actuele informatie. 5
Dit is een uitgave van Ministerie van Economische Zaken Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401 2500 EK Den Haag www.rijksoverheid.nl/ez
