Mindfulness voor volwassenen met ADHD
Lotte Janssen Psycholoog en Junior onderzoeker
Dit project wordt mogelijk gemaakt door:
Mindfulness Mindfulness houdt in dat je aandacht geeft op een speciale manier: • doelbewust • op het moment zelf • zonder oordeel
MBSR/MBCT • 8 wekelijkse sessies van 2,5 uur • 8-12 deelnemers in de groep
• stiltedag tussen bijeenkomst 6 en 7 • dagelijks thuis oefenen
MBSR/MBCT: inhoud • Formele oefeningen lichaamsscan
zitmeditatie loopmeditatie bewegingsoefeningen
• Informele oefeningen drie minuten ademruimte dagelijkse bezigheden met aandacht doen
• Technieken CGT en psycho-educatie
Zelfregulatie • Het vermogen om bewust je aandacht, gedachten, emoties, impulsen en handelingen te sturen. • Jezelf toespreken en onmiddellijke behoefte-
bevrediging uitstellen om naar een doel in de toekomst te streven.
ADHD en zelfregulatie • Mensen met ADHD hebben vaak hun leven lang moeite met zelfregulatie. • Gevolgen: doelen niet bereiken, frustratie, stress en
zelftwijfel.
Verbeteren van de aandachtsregulatie Focus op een object
Aandacht terug naar focus
Loslaten van afleiding
Aandacht dwaalt af
Opmerken afdwalen
Mindfulness = aandachtstraining
Model Malinowski, 2013
Onderzoek mindfulness bij ADHD Zylowska al., J Att Dis 2008 (n = 24)
Mitchell et al., J Att Dis 2014 (n = 20) MAPs (n = 11)
Wachtlijst (n = 9)
p-waarde
ADHD-CL - Aandachtstekort - Hyperactiviteit
17 (4) 13 (3)
27 (4) 18 (5)
<0.001** 0.008**
ADHD-SR - Aandachtstekort - Hyperactiviteit
17 (5) 14 (4)
26 (5) 20 (5)
0.002** 0.001**
Executieve functies
137 (21)
158 (18)
0.003**
Emotieregulatie
74 (17)
91 (19)
0.002**
Beperkingen onderzoeken • • • • •
Geen controlegroep Kleine populaties Grote drop-out Geen blinde metingen Geen vervolgmetingen
Vervolgonderzoek • • • •
Mindfulnesstraining + TAU versus TAU 2 follow-ups: 3 & 6 maanden na afloop van interventie 3 centra: Radboudumc, Dimence, Reinier van Arkel Groep Uitkomstmaten:
kwaliteit van leven ADHD symptomen executieve functies welbevinden mindfulnessvaardigheden zelfcompassie
Programma training ADHD • Gebaseerd op de MBCT en MBSR • Enkele aanpassingen voor toepasbaarheid:
aangepaste MBCT ADHD Radboudumc MAPs (Zylowska et al., 2008) ervaringen deelnemers pilots Feedback mindfulnesstrainers
Thema’s in de training • Leren herkennen van automatische reactiepatronen • Bewust worden van lichaam, ademhaling, gedachten en gevoelens • Omgaan met (ADHD?)-obstakels • Herkennen en omgaan met ADHD-klachten • Met aandacht communiceren • Zorgen voor jezelf
Rol van mindfulness bij ADHD Aandachtsregulatie & taakgericht handelen: Ik krijg meer tijd omdat als ik ergens mee bezig ben, ben ik alleen met dat bezig en baken ik het meer af. Ik had de neiging Als ik kookte was ik tegelijkertijd iets op mijn mobiel aan het om als ik achter de computer bezig was, ‘Oh ja, dat is lezen, muziek aan het luisteren en dansen door de keuken. misschien wel leuk’, door mijn creativiteit, ‘Oh wacht eens, ik Maar gisteren was ik alleen maar bezig met koken. (…) er kan ook nog dit erbij doen’. (…) En daar ben ik mij veel meer brandt minder aan en het gaat beter. van bewust (…) en dan is het klaar, en ervaar ik veel meer tijd.
Rol van mindfulness bij ADHD Impulscontrole en emotieregulatie: Op een gegeven moment was ik zo pissig, dat mijn trainer zei: ‘anders ga maar douchen.’ Ok, dus ik liep weg. Halverwege het veld stond ik stil…en dat had ik nog nooit gedaan. Normaal loop ik gewoon weg. En toen ben ik omgekeerd en zei ‘sorry’ en ik ben weer gaan voetballen. Dat was wel een mijlpaal.
Rol van mindfulness bij ADHD Omgaan met ADHD symptomen Normaal gesproken als ik mijn sleutels kwijt was dan ging ik stieren door het huis (…) en gewoon niet zoeken maar jezelf helemaal verliezen erin. Tegenwoordig is dat echt niet meer. Als ik nu wat kwijtraak is het van: ‘ja, dan gaan we maar even zoeken’ en dan ga ik rustig in mijn kamer staan en dan vind ik het op een gegeven moment wel.
www.radboudcentrumvoormindfulness.nl/onderzoek/mindfulness-bij-adhd
