Wij zijn de tweeling Lou en Lena. Vertrek met ons op wereldreis! Ontmoet onze vrienden wereldwijd... Je ontdekt samen met hen de kinderrechten. Open snel dit reisdagboek...
www.planbelgie.be Auteurs: Anne Furnémont en An Van den Bergh • Mondiale Vorming Concept en illustraties: Gunter Segers • Foto’s: Plan Verantwoordelijke Uitgever: Plan België, Dirk Van Maele, Ravensteingalerij 3 B 5, 1000 Brussel ©2008 • www.planbelgie.be
Mijn reisdagboek Lou en Lena ontdekken de rechten van het kind Reisdagboek voor de leerlingen 3e en 4e leerjaar
Reisdagboek van: ..................................... Klas: ................................................... Mondiale Vorming Plan België
Wauw, super. We vertrekken op reis, Lena! Ik haal snel onze identiteitskaarten.
Beste vrienden, llie uit voor We nodigen ju is rond de een boeiende re wereld. ken in Afrika, Kom ons bezoe ka en Azië… Centraal-Ameri alles We zullen jullie de rechten vertellen over ij hebben van het kind. W gen voor allerlei uitdagin l wat hee jullie en je zal ontdekken. ldig, dus maak Reizen is gewe ak klaar! snel jullie rugz llie vrienden Groetjes van ju wereldwijd… Lou en Lena En de tweeling
IDENTI TEITSK AART
RT IDENTITEITSKAA Naam Lou Geboortedatum jaar, de 20 november in een heel mooi en cht dag van de kinderre Woonplaats een heel leuk plaatsje in België Ik hou van len, eten Reizen, met mijn vriendjes spe van t nie Ik hou onrecht, rekenen
W
1. Recht op leven in Benin
Naam Lena Geboorted atum 20 novemb er in een hee l mooi jaar, dag van de de ki Woonplaats nderrechten een heel leu k Ik hou van plaatsje in België Reizen, spel en, lachen, sporten Ik hou niet van Ruzie maken , regen
W
Joepie! Wat gaan we allemaal bezoeken op onze reis?
p. 4-5
2. Recht op gezondheidszorg in de Dominicaanse Republiek 3. Recht op bescherming in El Salvador
p. 6-7 p. 8-9
4. Recht op onderwijs in Nepal
p. 10-11
5. Recht op participatie in Mali
p. 12-13
Op p. 14 - 15 kan je onze reisroute op de wereldkaart volgen!
2
Alle kinderen van de wereld hebben het recht…
op een goede ....................................
op ............................... op een goede ............................
op een naam en een ....................................
op spelen en op op ...................................
....................................
Nu je al je rechten in je hoofd hebt, zijn we weg naar Benin!
op bescherming tegen ....................................
op participatie en op ....................................
Zet het juiste woord onder de juiste foto : ontspanning – voeding – inenting – onderwijs – leven – ellende eigen mening – nationaliteit – arbeid – gezondheid – familie. Opgelet: er zijn 3 woorden te veel! Je rechten staan beschreven in het Verdrag van de Rechten van het Kind dat in 1989 ondertekend werd door bijna alle landen wereldwijd!
3
Elk kind heeft het recht op leven Hallo! Mijn naam is Dossa. Ik woon in Benin. Mijn mama verkoopt voedsel op de markt. Ik ben in een medisch centrum geboren. Dat is een plaats waar mensen verzorgd worden, veel kleiner dan een ziekenhuis. Op het platteland zijn er geen ziekenhuizen. In Benin worden veel kindjes thuis geboren. Soms is dat gevaarlijk voor de mama en de baby. Indien er een probleem is, is er geen dokter om hen te helpen. Een huis is geen ziekenhuis… Ik heb het geluk gehad gezond geboren te worden. In sommige streken van Afrika sterft 1 kind op 10 bij de geboorte.
Vragen •I s Dossa geboren op dezelfde plaats als de andere kinderen van het dorp? •W aarom kan een geboorte thuis gevaarlijk zijn voor de baby en de mama?
DOSSA, uit Benin
Stel 5 groepen samen en ga de uitdagingen aan. Jullie zullen gidsen, organisatoren, journalisten, experten en verkenners zijn.
•W aarom worden in sommige landen baby’s thuis geboren en niet in een ziekenhuis, denk je?
Groepswerk GIDSEN: Verzamel informatie over Benin Wij rekenen op jullie om onze eerste bestemming te ontdekken. Neem snel een kaart, een woordenboek, een atlas, kleurpotloden… Op het blad met de reisroute, dat jullie van de leraar krijgen, ontbreekt informatie. Zoek die op.
ORGANISATOREN: Maak een poster over het recht op leven Knip prenten en woorden uit tijdschriften die jullie doen denken aan een geboorte en alles wat een baby nodig heeft. Plak het allemaal op een groot blad. Heeft een baby als Dossa ook al deze dingen? Omcirkel de drie belangrijkste dingen die jullie Dossa zouden geven.
4
JOURNALISTEN: Schrijf een artikel over het recht op leven. Neem jullie pen maar vast! Schrijf samen een artikel voor ‘De Wereldkrant’. Het artikel moet gaan over het recht op leven voor kinderen en het moet volgende woorden bevatten. kind – leven – recht – ouders – Afrika – gezondheid – geboorte – verzorging. Vergeet de titel niet! Jullie kunnen het artikel ook versieren met foto’s uit tijdschriften.
EXPERTEN: Maak de Gouden Gids voor de rechten van het kind. Gedurende de hele reis zullen de experten voor jullie klas een gids samenstellen over de rechten van het kind. Spreek met je leraar af of dit in een schrift of op losse bladen zal gebeuren, die jullie nadien kunnen bundelen. De eerste rechten die jullie in de Gouden Gids moeten illustreren zijn: • Het recht op leven. • Het recht op een naam en een nationaliteit • Het recht op een familie. Jullie mogen tekenen, knippen en foto’s plakken, jullie mening schrijven, kleuren… Haal je creativiteit boven!
Doe het zelf! Stel volgende vragen aan een klasgenoot. Hij of zij zal die vragen ook aan jou stellen. Daarna kunnen jullie de antwoorden aan de rest van de klas voorstellen. 1. Waar ben je geboren? ......................................................................................... ......................................................................................... 2. Hoeveel personen zijn er in jouw gezin? Wie zijn ze? ......................................................................................... .........................................................................................
VERKENNERS: Speel een klein toneelstukje. Jullie zullen een klein toneelstukje spelen voor de anderen van de klas en ze iets laten raden. De leraar zal jullie het verhaal geven. Het is handig dat in jullie groepje minstens 2 meisjes en 2 jongens zijn.
3. Als je het recht op leven zou moeten voorstellen met een voorwerp, wat zou je dan kiezen? ......................................................................................... .........................................................................................
Paswoord Als jullie de uitdagingen goed gerealiseerd hebben, zal de leraar jullie een paswoord geven. Dat hebben jullie nodig om het vliegtuig te kunnen nemen naar de volgende bestemming. Schrijf hier paswoord nr 1 op: .............................. ......................................................................................... ......................................................................................... Op het einde van de reis zal je alle paswoorden kunnen verzamelen en de mysterieuze zin ontdekken… een recept voor het geluk van alle kinderen!
5
Elk kind heeft het recht om gezond te zijn We zijn in de Dominicaanse Republiek, waar onze vriendin Nina woont. Hallo! Ik heet Nina. Vandaag ben ik in het medisch centrum gewogen. Mijn mama Rosa is heel gelukkig: ik heb opnieuw een normaal gewicht. Toen ik geboren werd, was ik niet zo gezond. Mijn ouders wonen in een klein dorp in de Dominicaanse Republiek. Het is een arm land.
NINA, uit de Dominicaanse Republiek
Mijn mama had niet genoeg geld om gezond en gevarieerd voedsel te kopen. Daardoor had ik te weinig kracht en groeide ik slecht. In het medisch centrum kreeg ik enkele weken beter voedsel: melkpoeder, pap... Ik kreeg ook medicatie en vaccins. De verpleegster gaf mama enkele goede tips. En nu gaat het veel beter met mij!
GROEPSWERK
Vragen
GIDSEN: Verzamel informatie over de Dominicaanse Republiek. Wij rekenen op jullie om dit land te ontdekken. Neem snel een kaart, een woordenboek, een atlas, kleurpotloden… Op het blad met de reisroute, dat jullie van de leraar krijgen, ontbreekt informatie. Zoek die op.
• Wat was het probleem van Nina?
ORGANISATOREN: Maak een strip over het recht op gezondheid. Teken in 5 vakjes het leven van Nina en vul de zinnen aan om uit te leggen wat zij nodig heeft om gezond te blijven. 1. Voor de geboorte heeft de mama van Nina nood aan ................................................................... 2. Bij de geboorte heeft Nina nood aan ............. .................................................................................... 3. Wanneer ze een baby is, heeft Nina nood aan ............................................................................. 4. Wanneer ze een kind is, heeft Nina nood aan ......................................................................................... 5. Nina trouwt en verwacht zelf een baby. Ze heeft nu nood aan ................................................. Denk aan verzorging, gezondheid, ziektes, voeding en medicatie.
6
• Wat heb je nodig om gezond te zijn? •W anneer een kind ondervoed is, betekent dit dan enkel dat het te weinig eten heeft?
JOURNALISTEN: Neem een interview af van de ouders van Nina. Bereid samen een rollenspel voor: een journalist maakt een reportage over het recht op gezondheid in de Dominicaanse Republiek. Hij stelt allerlei vragen aan de ouders van Nina en aan de verpleegsters. Bedenk samen welke vragen de journalist kan stellen (bijvoorbeeld: Waarom ben je met je baby naar het medisch centrum gekomen?) Bedenk ook welke antwoorden de ouders van Nina en de verpleegsters zullen geven. Kies daarna elk een rol en speel het rollenspel voor de klas.
EXPERTEN: Werk verder aan de Gouden Gids van de kinderrechten. Jullie zijn de experten in kinderrechten. Illustreer de volgende rechten in de Gouden Gids: •H et recht op een goede gezondheid. • Het recht op gezonde voeding. • Het recht op drinkbaar water. Jullie mogen tekenen, knippen en foto’s plakken, jullie mening schrijven, kleuren… Haal je creativiteit boven!
VERKENNERS: Bedenk een verhaal over het recht op voedsel. Hier zie je twee foto’s. Kies er één uit en schrijf samen een verhaal over de kinderen op de foto. Wat gebeurt er? In welk land speelt het verhaal zich af? Wie zijn de kinderen? Wat gebeurt er in het verhaal en hoe eindigt het? Praat over het recht op voedsel.
DOE HET ZELF! Hieronder staan 3 zinnen over het recht op gezondheid. Schrijf onder de zinnen of je akkoord bent of niet en leg uit waarom. 1. Als een kind genoeg te eten heeft, is het niet erg dat het enkel rijst eet. Akkoord / niet akkoord, omdat .................................................................................... 2. Alle kinderen hebben het recht om verzorgd te worden, zelfs als hun ouders geen geld hebben. Akkoord / niet akkoord, omdat ......................................................................................... 3. Als alle kinderen wereldwijd toegang hadden tot drinkbaar water, zouden ze minder vaak ziek worden. Akkoord / niet akkoord, omdat .........................................................................................
Paswoord Schrijf hier paswoord n°2: ...................................... ......................................................................................... ......................................................................................... Het geeft je het recht om het vliegtuig te nemen naar onze volgende bestemming.
7
Elk kind heeft het recht op bescherming Hallo! Ik heet Flor. Ik woon in El Salvador, ik ben 15 jaar en ik werk bij een familie. Ik sta om 2u ’s morgens op. Eerst moet ik een kilometer wandelen tot aan de eerste bushalte. De busrit is lang en vermoeiend. Om half vijf ’s morgens kom ik toe bij de familie waar ik werk. Mijn eerste taak is het verzorgen van de baby. Daarna maak ik het ontbijt klaar voor de hele familie. Ik strijk, doe de was en veeg de vloer. Ik maak ook de andere maaltijden klaar: het middageten, het vieruurtje en het avondeten. Tussendoor houd ik me met de baby bezig. ’s Avonds, na het werk, ga ik naar school. Meestal ben ik heel moe als ik op school toekom. Ik werk 13 uur per dag. Eén dag per maand blijf ik thuis en kan ik rusten. Het is hard werken!
Groepswerk GIDSEN: Verzamel informatie over het land El Salvador. Wij rekenen op jullie om dit land te ontdekken. Neem snel een kaart, een woordenboek, een atlas, kleurpotloden… Op het blad met de reisroute, dat jullie van de leraar krijgen, ontbreekt informatie. Zoek die op.
ORGANISATOREN: Alle kinderen hebben recht op bescherming. Maak een portret van kinderen die extra bescherming nodig hebben. In het Verdrag van de Rechten van het Kind (de leerkracht zal het jullie geven) wordt veel gepraat over het recht op bescherming. Sommige kinderen hebben extra bescherming nodig. Ga na of de kinderen in het lijstje hieronder in het verdrag vermeld worden. Zo ja, maak dan een portret van hen op een blad papier. Hoeveel portretten kan je voorstellen aan de klas? 1. Kinderen die geen familie hebben 2. Kinderen die lijden onder oorlog 3. Arme kinderen 4. Kinderen met een handicap 5. Kinderen die van dieren houden 6. Kinderen die moeten werken
8
FLOR, uit Salvador
Vragen •W at doet Flor tussen het moment dat ze opstaat en weer gaat slapen? •W aarom moet Flor bij een andere familie gaan werken, denk je? •D enk je dat het werk dat Flor doet te zwaar is voor haar? Waarom?
EXPERTEN: Werk verder aan de Gouden Gids van de kinderrechten Jullie zijn de experten in kinderrechten. Illustreer de volgende rechten in de Gouden Gids: •H et recht op bescherming tegen kinderarbeid. • Het recht op bescherming tegen armoede. • Het recht op bescherming tegen geweld. Jullie mogen tekenen, knippen en foto’s plakken, jullie mening schrijven, kleuren… Haal je creativiteit boven!
JOURNALISTEN: Schrijf een artikel over kinderarbeid Neem jullie pen maar vast! Schrijf samen een artikel voor ‘De Wereldkrant’. Het artikel vertelt over het leven van het kind op de foto. Wie is hij? Waar woont hij? Hoe brengt hij zijn dag door? Wat moet hij doen? Praat over het recht van kinderen op bescherming tegen kinderarbeid. En geef op het einde van het artikel je eigen mening.
DOE HET ZELF! Ontwerp drie verbodsborden over het recht op bescherming en vul de zinnen aan: Verboden een kind te slaan! Want het heeft recht op ..........................................(art. 19)
Verboden een kind uit te buiten! Want het heeft recht op ...................................(art. 32+34)
VERKENNERS: een toneelstukje Maak een lijst van dingen waartegen kinderen beschermd moeten worden. Bijvoorbeeld : geweld, arbeid, oorlog, armoede, ziekten… (Je kan de tekst van het Verdrag van de Rechten van het Kind aan je leerkracht vragen om op ideeën te komen). Bedenk voor elk idee een korte scène om uit te beelden voor de rest van de klas. De andere leerlingen moeten raden waartegen de kinderen beschermd moeten worden.
Verboden van een kind een soldaat te maken! Want het heeft recht op ...........................................(art. 38)
k n om enboe woord d verplichte e doen is e r t n a s r Mijn m e en = ie d ts and Uitbuit erken of ie eeld: een kin ew rb hard t mag (bijvoo t ). dat nie misbruiken el e u s k e s
Paswoord Schrijf hier paswoord n°3: ...................................... ......................................................................................... ......................................................................................... Het geeft je het recht om het vliegtuig te nemen naar onze volgende bestemming.
9
Elk kind heeft het recht om naar school te gaan Wij zijn in Nepal, het land van Phulmani. Hallo! Ik heet Phulmani en ben 8 jaar. Ik woon met mijn familie in een dorp in Nepal. Mijn familie is heel arm en werkt op het land. Ik ga naar school, maar ben niet zo’n goede leerling... Mijn ouders hebben niet genoeg geld om de boeken te kopen die ik nodig heb. Mijn mama vindt dat school niet zo belangrijk is voor meisjes. Ze vindt dat meisjes zich moeten bezighouden met het huishouden. Is school belangrijker voor jongens? Mijn papa was zo blij toen hij eindelijk een zoon kreeg na vier dochters. Mijn grote zus heet Bairi. Zij is al getrouwd en heeft een baby. Ze zegt dat ik moet volhouden om naar school te blijven gaan. Ze vindt naar school gaan belangrijk en had zelf ook graag die kans gehad toen ze klein was.
Vragen
PHULMANI, uit Nepal
•W aarom is Phulmani niet zo’n goede leerling? • Waarom is het onderwijs in Nepal voor meisjes minder belangrijk? •V ind je dat Phulmani naar school moet blijven gaan? Waarom?
Groepswerk GIDSEN: Verzamel informatie over het land Nepal. Wij rekenen op jullie om dit land te ontdekken. Neem snel een kaart, een woordenboek, een atlas, kleurpotloden… Op het blad met de reisroute, dat jullie van de leraar krijgen, ontbreekt informatie. Zoek die op.
10
ORGANISATOREN: Bedenk redenen waarom kinderen stoppen met naar school gaan. Zoek in het verhaal van Phulmani drie mogelijke redenen waarom veel kinderen in het Zuiden de lagere school niet afmaken. Maak er drie tekeningen van en leg ze uit aan de rest van de klas.
JOURNALISTEN: Vertel over de situatie van kinderen in Nepal. Bedenk een reportage over Nepal op het televisiejournaal. Er is een presentator en een journalist nodig die verslag doet uit Nepal. De journalist kan een interview afnemen van Phulmani, haar zus en haar ouders… Bereid samen enkele vragen voor de journalist en een tekst voor de presentator. Presenteer het journaal voor de rest van de klas.
EXPERTEN: Werk verder aan de Gouden Gids van de kinderrechten. Jullie zijn de experten in kinderrechten. Illustreer de volgende rechten in de Gouden Gids: •H et recht om naar school te gaan. • Het recht om te spelen. • Het recht op vrije tijd. Jullie mogen tekenen, knippen en foto’s plakken, jullie mening schrijven, kleuren… Haal je creativiteit boven!
Doe het zelf! Als je een meisje bent, schrijf dan drie activiteiten op die een jongen kan doen in het huishouden. Als je een jongen bent, schrijf dan drie goede redenen op waarom het voor meisjes even belangrijk is als voor jongens om naar school te gaan. 1 .....................................................................................
VERKENNERS: Speel het vervolg van het verhaal na. Kies elk een rol van het verhaal: Phulmani, haar moeder, haar vader, haar grote zus, haar leerkracht… Op een dag komt Phulmani thuis van school met de boodschap dat ze wil stoppen met school. Hoe reageert elk lid van de familie? Kies één van beide mogelijkheden: ofwel stopt Phulmani met school, ofwel gaat ze ermee door. En bedenk wat er in haar verdere leven zal gebeuren. Speel het toneelstukje voor de rest van de klas.
..................................................................................... 2 ..................................................................................... ..................................................................................... 3 ..................................................................................... ..................................................................................... Vraag daarna aan een jongen in de klas (als je een meisje bent) of aan een meisje (als je een jongen bent) of hij/ zij akkoord is met je antwoorden.
Paswoord Schrijf hier paswoord n°4: ...................................... ......................................................................................... ......................................................................................... Het geeft je het recht om het vliegtuig te nemen naar onze volgende bestemming.
11
Elk kind heeft het recht op een eigen mening Hallo! Wij leven in Sougoula, een dorp in Mali. We zijn lid van een club in onze school. We schrijven artikels voor de “Kinderkrant”. We leren ook vanalles dat nuttig kan zijn voor het leven in ons dorp, zoals de regels van hygiëne. En we bedenken allerlei projecten. We vragen bijvoorbeeld aan het dorpshoofd om waterputten te graven. En we tonen aan de mensen hoe ze de ruimte rondom de putten proper kunnen houden zodat het water niet vervuild wordt. Een ander voorbeeld van onze activiteiten: op onze school hebben veel leerlingen geen geboortebewijs. We hebben beslist om daar met de ouders over te praten. Zonder geboortebewijs kan een kind geen diploma krijgen. Officieel bestaat een kind zonder geboortebewijs niet! Dankzij onze actie hebben sommige ouders beslist om hun kinderen te laten registreren.
Vragen •N oem twee activiteiten op die de leden van de club doen.
Club Sougoula, uit Mali
Groepswerk GIDSEN: Verzamel informatie over het land Mali. Wij rekenen op jullie om dit land te ontdekken. Neem snel een kaart, een woordenboek, een atlas, kleurpotloden… Op het blad met de reisroute, dat jullie van de leraar krijgen, ontbreekt informatie. Zoek die op. ORGANISATOREN: Maak een affiche over het recht op informatie. Alle kinderen hebben het recht op informatie. Hoe krijgt iemand informatie? Door welke media? Knip in tijdschriften alle afbeeldingen en woorden uit die jullie doen denken aan het recht op informatie. Plak ze op een groot vel papier. Denk samen na waarom dit recht belangrijk is. Wat kunnen we doen met informatie?
12
•V ind jij dat deze kinderen deelnemen aan het leven in hun dorp? •W aarom bestaat een kind niet zonder geboortebewijs?
JOURNALISTEN: Schrijf een artikel over het recht om geregistreerd te worden. Neem jullie pen maar vast! Schrijf samen een artikel voor ‘De Wereldkrant’ over het leven van kinderen in Sougoula. Praat over de vier kenmerken bij de foto. Wat gaat de kinderclub doen om de situatie te veranderen?
VERKENNERS: Neem een enquête af. Bedenk elk een vraag over participatie. Stel deze aan vijf leerlingen uit de klas en schrijf hun antwoorden op. Breng alle antwoorden samen en stel ze voor aan de klas. Voorbeelden van vragen (je kan er zelf andere bedenken): • Heb jij vandaag je mening gegeven in de klas? Wanneer? • Vind je het leuk om je mening te geven? Waarom? • Aan welke taken neem jij thuis deel? • Geef een goed voorbeeld van participatie in de klas.
• 366 leerlingen in de school van Sougoula • 291 leerlingen zijn niet geregi streerd • Het recht op een naam en een nationaliteit • Een geboortebewijs EXPERTEN: Werk verder aan de Gouden Gids van de kinderrechten. Jullie zijn de experten in kinderrechten. Illustreer de volgende rechten in de Gouden Gids: •H et recht op een eigen mening. • Het recht om lid te zijn van een club. • Het recht op informatie. Jullie mogen tekenen, knippen en foto’s plakken, jullie mening schrijven, kleuren… Haal je creativiteit boven!
Paswoord Schrijf hier paswoord n°5: ...................................... ......................................................................................... Verzamel nu alle vijf paswoorden en zet ze in de goede volgorde. Schrijf hier de mysterieuze zin: ..................................................................................... ..................................................................................... Bravo! Je bent kampioen van de kinderrechten!
13
1. Dit vond ik leuk tijdens deze reis: ................................................................................... ................................................................................... ...................................................................................
België
Dominicaanse Republiek (het verhaal van Nina of het recht op gezondheid)
El Salvador (het verhaal van Flor of het recht op bescherming)
3. Dit heb ik geleerd: ................................................................................... ................................................................................... ...................................................................................
14
Mali (de kinderc
Benin (het ver
2. Dit vond ik minder leuk tijdens deze reis: ................................................................................... ................................................................................... ...................................................................................
Nepal (het verhaal van Phulmani of het recht op onderwijs)
club of het recht op participatie)
rhaal van Dossa of het recht op leven)
Geef ons je mening over deze reis!
4. De 3 rechten die ik het belangrijkst vind: ................................................................................... ................................................................................... ...................................................................................
15
