6
Meta Floor in Oost Jeruzalem zevende rondzendbrief
maart 2009
KERK IN ACTIE
Meta Floor is in juni 2007 door Kerk in Actie uitgezonden naar Sabeel, een Palestijns christelijk instituut voor bevrijdigingstheologie in Oost Jeruzalem. Zij is uitgezonden vanuit de Protestantse Gemeente Schermer in de classis Alkmaar.
RONDZENDBRIEF Joseph Haydnlaan 2a 3533 AE Utrecht Postbus 456 3500 AL Utrecht Telefoon (030) 880 14 56 Fax (030) 880 14 57 E-mail
[email protected] www.kerkinactie.nl Giro 456
'Zelfs in de meest uitzichtloze tijden zag ik soms een glimp van menselijkheid in een van de bewakers, misschien maar een seconde lang. Maar het was voldoende om me gerust te stellen, zodat ik weer verder kon. De goedheid van de mens is een vlam die wel verborgen, maar niet gedoofd kan worden.' Nelson Mandela in zijn autobiografie ´De lange weg naar vrijheid´ Lieve mensen, Een hartelijke groet vanuit Jeruzalem! Graag wil ik weer enkele ervaringen van de afgelopen maanden met jullie delen. Na mijn terugkomst in Jeruzalem eind december, brak de inval in Gaza uit. Drie weken lang werd alles hier beheerst door dat wat er in Gaza plaatsvond. Ik voelde me in die tijd erg machteloos, zeer betrokken bij de mensen in Gaza die geen kant op konden en continu onder vuur werden genomen en was vooral erg verontwaardigd dat de Westerse wereld dit onder het mom van veiligheid accepteerde. Het viel me opnieuw op dat de Israëlische krant Ha´aretz meer openheid gaf over de werkelijke motieven van Israël om deze inval te beginnen, dan ik in de Nederlandse media teruglas. De situatie voor de mensen in Gaza is nog steeds uiterst beroerd. Er is een tekort aan basisvoorzieningen zoals voedsel en medicijnen, maar vooral ook een tekort aan psychologische hulp. Veel kinderen zijn getraumatiseerd en hebben een diep basisgevoel van angst opgebouwd. De beschietingen en invallen zijn dan wel gestopt, dit betekent echter niet dat mensen daar hun gewone leven weer kunnen oppakken. Zelf ben ik ervan overtuigd dat deze actie in Gaza de Israëli´s en Palestijnen geen vrede, veiligheid en vrijheid brengt, maar het tegenovergestelde. De manier waarop Israël in Gaza heeft huisgehouden legt een voedingsbodem voor nog meer geweld, niet alleen op de korte, maar ook op de langere termijn.
Kerk in Actie is het missionaire en diaconale werk in binnen- en buitenland van de Protestantse Kerk in Nederland. Dit werk wordt uitgevoerd in samenwerking met ICCO, en voor een deel namens tien oecumenisch georiënteerde kerkgenootschappen: de Algemene Doopsgezinde Sociëteit, Oud-Katholieke Kerk, de Remonstrantse Broederschap, Unie van Baptistengemeenten, de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten in Nederland, de YMCA Nederland, het Leger des Heils, de Zevende Dags Adventisten, het Genootschap der Vrienden (Quakers) en de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB.
6
Intussen is Gaza niet meer het dagelijkse onderwerp van gesprek en zijn de diverse programma´s bij Sabeel weer van start gegaan. Deze periode wordt er op iedere dinsdag een bijeenkomst georganiseerd in het kader van de veertigdagentijd. Palestijnse christenen komen bij elkaar om met elkaar van gedachten te wisselen over wat het betekent om te vasten, om te delen, om zich voor te bereiden op het feest van Pasen. Zelf zal ik de Stille Week doorbrengen in de Taizégemeenschap in Frankrijk, aansluitend op mijn verblijf in Nederland binnenkort. Dit is voor mij altijd een belangrijke plek om dicht bij God, mezelf en anderen te zijn. Ik realiseer me dat juist in mijn Zijn hier, het van belang is om aandacht te blijven houden voor ´zielzorg´. Het is hier heel gemakkelijk om bij mezelf vandaan te raken, in plaats van dicht bij mijzelf te blijven. Ik zie mijn Zijn hier dan vaak ook als een periode waarin ik zelf veel leer, niet alleen over de situatie hier, en hoe mensen hier zich staande blijven houden, maar ook in hoe ik zelf omga met mensen en situaties. In Jeruzalem wordt er twee keer per maand een Taizéviering gehouden, waar ik graag naar toe ga. Eén viering is in West Jeruzalem, in een Italiaans klooster, en hier wordt prachtige muziek gemaakt. De andere viering is bij de Kleine Zusters van Jezus, aan de Via Dolorosa in de Oude Stad. Dit is altijd een sobere viering, zonder muziek, en zeer kleinschalig. In deze vieringen, waarin stilte een belangrijke plek heeft, laad ik telkens weer op om in deze hectische en spanningvolle omgeving te kunnen wonen en werken. Op dit moment kijk ik uit naar de komst van een Nederlandse groep, voornamelijk theologen en actieve gemeenteleden uit de Protestantse Kerk, om samen met hen tien dagen rond te reizen. Samen met dr Simon Schoon, verbonden aan Nes Ammim, heb ik deze reis voorbereid en samen zullen we met de groep meereizen. Het programma varieert van een bezoek aan holocaust-overlevenden tot het bezoeken van een Palestijns vluchtelingenkamp. De ontmoetingen met bewoners in dit land zijn in de praktijk altijd intensieve en verrijkende ervaringen voor bezoekers vanuit Nederland. Tegelijk is het intensief om ondergedompeld te worden in deze ´andere kant van Israël´ en geconfronteerd te worden met de rauwe kanten van het leven hier. Zo was ik afgelopen zaterdag op bezoek in een wijk op tien minuten wandelen van mijn huis, waar ruim 1500 Palestijnen binnenkort op straat worden gezet door Israël omdat daar een nationaal park moet komen. Zulke situaties blijven emotioneel veel impact op mij hebben en motiveren mij tegelijkertijd om door te gaan met mijn werk en me in te zetten voor de mensen hier. Het is belangrijk dat mensen in het Westen weten wat hier gebeurt, dat veel zaken niet gericht zijn op de veiligheid van Israël, maar juist het tegenovergestelde bereiken. Voor wie meer wil lezen: wees welkom op mijn website www.metafloor.nl Ik wens jullie een goede 40dagentijd toe! Vrede en alle goeds, Meta Zegen van onrust Moge God ons zegenen met onrust over gemakkelijke antwoorden, halve waarheden en oppervlakkige relaties zodat er diepgang moge zijn in onze harten Moge God ons zegenen met boosheid over onrechtvaardigheid, onderdrukking en de uitbuiting van mensen zodat we mogen werken voor rechtvaardigheid, vrijheid en vrede Moge God ons zegenen met tranen te plengen voor hen die lijden door pijn, verstoting, honger en oorlog zodat we onze handen zullen uitstrekken tot troost En moge God ons zegenen met voldoende dwaasheid om te geloven dat we een verschil kunnen maken in deze wereld zodat we kunnen doen waarvan anderen zeggen dat het onmogelijk is. Kerk in Actie is het missionaire en diaconale werk in binnen- en buitenland van de Protestantse Kerk in Nederland. Dit werk wordt uitgevoerd in samenwerking met ICCO, en voor een deel namens tien oecumenisch georiënteerde kerkgenootschappen: de Algemene Doopsgezinde Sociëteit, Oud-Katholieke Kerk, de Remonstrantse Broederschap, Unie van Baptistengemeenten, de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten in Nederland, de YMCA Nederland, het Leger des Heils, de Zevende Dags Adventisten, het Genootschap der Vrienden (Quakers) en de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB.
6
Na de aanval op Gaza Mensen - 1366 Palestijnen zijn gedood, waaronder 430 kinderen en 111 vrouwen - 5380 Palestijnen zijn gewond, waaronder 1870 kinderen en 800 vrouwen - 100 mensen zijn vermist - oneindig veel kinderen en volwassenen zijn voor de rest van hun leven getraumatiseerd - veel mensen zullen op de lange termijn gezondheidsproblemen blijven houden, vanwege het tekort aan medische verzieningen. Kinderen Naim Ateek schrijft deze week in Cornerstone, het driemaandelijkse informatieblad van Sabeel: “Hoe kan Israël zeggen dat ze de overwinning heeft behaald? Kunnen zij dat zeggen terwijl ze de kinderen zien van wie de lichamen verwond en verbrand zijn door de witte fosforbommen? Dit herinnert mij aan de holocaust-theoloog Irving Greenberg, die schreef: “Geen enkele verklaring, theologisch of hoe dan ook, zou gemaakt moeten worden als ze niet geloofwaardig is in de aanwezigheid van brandende kinderen.” Kunnen Israëlische leiders de kinderen in Gaza in de ogen zien en nog steeds volhouden dat zij gewonnen hebben?” Leven Tijdens de oorlog in Gaza organiseerde Sabeel drie gebedsvieringen in Jeruzalem, Nazareth en Haifa. Honderden mensen waren hierbij aanwezig. Tijdens deze bijeenkomsten werd een boodschap voorgelezen van Manuel Musallem, Rooms-Katholiek priester in Gaza. Hij schreef: “We willen niet sterven voor Palestina, we willen léven voor Palestina. Dit zou het nieuwe motto van de Palestijnen moeten zijn. Duizenden mensen zijn gestorven voor Palestina. Wij in Gaza zijn echter standvastig en vastberaden. We willen onze Heer grootmaken in Palestina. We laten ons onze waardigheid niet afnemen, ook niet als we gedood worden. Het is de hoogste tijd dat wij als Palestijnen vrij kunnen leven in ons land.” Taal van geweld Gideon Levy, Joods-Israëlisch journalist, schreef tijdens de inval in Gaza: “Het is noodzakelijk te vragen of dingen niet anders gedaan hadden kunnen worden. Te vragen of er niet een andere taal mogelijk is dan de taal van het geweld, dat we bijna routinematig gebruiken omdat dat simpelweg de enige taal is die we kennen in Israël. Dit is de perfecte tijd om vragen te stellen; om twijfel te hebben over de wijsheid en de zin van deze verschrikkelijke oorlog, om oog te hebben voor het bloed en het lijden van mensen aan de andere kant van de grens, voor dit andere deel van de mensheid.”
Kerk in Actie is het missionaire en diaconale werk in binnen- en buitenland van de Protestantse Kerk in Nederland. Dit werk wordt uitgevoerd in samenwerking met ICCO, en voor een deel namens tien oecumenisch georiënteerde kerkgenootschappen: de Algemene Doopsgezinde Sociëteit, Oud-Katholieke Kerk, de Remonstrantse Broederschap, Unie van Baptistengemeenten, de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten in Nederland, de YMCA Nederland, het Leger des Heils, de Zevende Dags Adventisten, het Genootschap der Vrienden (Quakers) en de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB.
6
Dagboekimpressie 9 februari - De moed om nee te zeggen Iedere zaterdagavond wordt er een politiek café georganiseerd in Beit Sahour, bij Bethlehem. Een groep Palestijnse en internationale jongeren komt dan bij elkaar voor een lezing of het bekijken van een film. Dit weekend hadden we een bijzondere ontmoeting met enkele Joods-Israëlische jongeren die weigeren hun dienstplicht te vervullen.Een boeiende ontmoeting met enkele jonge meiden die heel goed weten wat ze willen! Tamar (19 jaar) “Ik woon in Tel Aviv en heb net enkele maanden in de gevangenis doorgebracht. Toen ik acht maanden geleden besloot om niet het leger in te gaan, was ik best heel bang. Ik zag het helemaal niet zitten om naar de gevangenis gestuurd te worden. Mijn motivatie om dienst te weigeren?De verandering vond plaats toen ik op een keer meeging met een tour naar Hebron. Ik was diep geschokt door wat ik daar aantrof. Deze Palestijnse stad is een spookstad geworden door de aanwezigheid en het gedrag van Joodse kolonisten. Ik realiseerde me daar dat het leger de kolonisten beschermt. Later heb ik enkele keren meegedaan met demonstraties op de Westbank. Opnieuw was ik geschokt te ontdekken dat Israëlische soldaten zomaar schieten op ongewapende mensen. Ik vond het heel moeilijk om deze ervaringen een plek te geven. Ik weiger om medeplichtig te zijn aan de bezetting van de Westbank. Ik vertel mijn verhaal verder, om zo anderen aan het denken te zetten. Veel mensen in Israël hebben namelijk geen idee van wat er in de bezette gebieden gebeurt. Van de twee maanden dat ik in de gevangenis was, heb ik drie weken alleen in een cel gezeten en mocht met niemand contact hebben. Er stond alleen een bed in mijn cel en verder had ik niets. Dit was vreselijk moeilijk. Voor mij is niet de gevangenisstraf het ergste, maar is het het moeilijkste dat mensen om me heen niet willen luisteren naar mijn motivatie. Mensen weigeren om na te denken over de rol van het leger. Mijn vrienden zitten nu allemaal in het leger, en er is veel verwijdering tussen ons ontstaan. Ik heb vaak het gevoel dat niemand me begrijpt.” Mia (19 jaar) “In onze samenleving, in onze wetgeving en onze cultuur is het leger een vanzelfsprekendheid. Ik geloof echter niet dat geweld de oplossing kan zijn in een conflict. Mijn twee oudere zussen hebben wel in het leger gezeten, en mijn vader is een overtuigd zionist uit Argentinië. Hij gelooft dat Israël de enige veilige plek voor Joden is om te wonen. Zelf heb ik na mijn middelbare school meegedaan aan een internationaal uitwisselingsproject voor studenten, en daar ontmoette ik Palestijnen. Dit heeft mij veranderd. Mijn vader kon het echter niet verdragen om in één huis te wonen met een dienstweigeraar. Dat is de reden dat ik op mezelf ben gaan wonen. Ik realiseer me dat mijn keuze gevolgen heeft voor mijn toekomst. Niet alle universiteiten zullen mij nu nog toelaten, en ook een hypotheek afsluiten en een baan vinden is moeilijker geworden. Ik vind het echter veel moeilijker te merken dat er veel verwijdering is ontstaan tussen mij en mijn familie en vrienden. Het is een taboe om dienst te weigeren, en zij wijzen mijn keuze af. Ik ben een outcast geworden. Ik denk dat het belangrijk is om de juiste vragen te stellen in het leven. Maar daar is wel heel veel lef voor nodig.” Na afloop staat een Palestijnse jongen op en zegt: “Iedere dag moet ik door een checkpoint. Normaalgesproken als ik me met Joodse jongeren in één ruimte bevind, houden ze hun machinegeweren op me gericht. Ik vind het heel bijzonder om nu met jullie in gesprek te zijn, op gelijkwaardig niveau. Ik bewonder jullie!” Een minutenlang applaus volgt. Enigszins verlegen kijken de meiden de zaal in. Zoveel enthousiasme zijn ze niet gewend in hun eigen omgeving…
Kerk in Actie is het missionaire en diaconale werk in binnen- en buitenland van de Protestantse Kerk in Nederland. Dit werk wordt uitgevoerd in samenwerking met ICCO, en voor een deel namens tien oecumenisch georiënteerde kerkgenootschappen: de Algemene Doopsgezinde Sociëteit, Oud-Katholieke Kerk, de Remonstrantse Broederschap, Unie van Baptistengemeenten, de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten in Nederland, de YMCA Nederland, het Leger des Heils, de Zevende Dags Adventisten, het Genootschap der Vrienden (Quakers) en de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB.
6
Dagboekimpressie 16 februari - Vallende muren Drie dagen lang ontmoeten Palestijnse en Nederlandse theologen en pastores elkaar in Bethlehem tijdens een conferentie met als titel ´Hoe lees je het Oude Testament in de Palestijnse context?´. Iedere ochtend reis ik vanaf de Damascuspoort in Jeruzalem met een Arabisch busje naar het checkpoint bij Bethlehem, waar ik onder het wakend oog van Israëlische soldaten doorheen loop. Hierna wandel ik een kwartier langs de metershoge muur naar het Bethlehem Bible College. Dit is een interessant instituut, waar de meer evangelicaal georiënteerde Palestijnen hun opleiding volgen. Palestijnse christenen hebben vaak veel moeite met het Oude Testament. Wordt dit boek niet gebruikt door Joden om hun claim op het land te rechtvaardigen? Ruim 750.000 Palestijnen zijn van hun land verdreven nadat in 1948 de staat Israël werd gesticht. Velen onder hen waren Palestijnse christenen. Dat wat in het Westen gezien werd als een wonder van God, leidde bij hen tot veel vragen. “Wie is God? Is God partijdig? Staat God aan de kant van de Joden, ten koste van ons? Geeft God opdracht om in zijn naam Palestijnen hun land af te nemen, en hen te doden?” Veel Palestijnse christenen leggen daarom nadruk op het Nieuwe Testament, en identificeren zich sterk met Jezus. Hij leefde immers ook onder bezetting? En is het niet de uitdaging om onze vijanden lief te hebben? Tegelijk blijven de theologische vragen overeind: “Is de God van het Nieuwe Testament dezelfde als de God van het Oude Testament? Hoe lezen we de profetieën? Wat is de plaats van het Joodse volk in de geschiedenis van God met mensen?” Bernhard Reitsma presenteert tijdens deze conferentie zijn studie naar Jozua 6, het verhaal van de inname van Jericho. Aansluitend is hij te gast bij Sabeel, op de maandelijkse studiekring voor Palestijnen en internationals die in Jeruzalem wonen. Het is een bijzonder gesprek, waarin verschillende stemmen opgaan. Zo vertelt Cedar: “Dit verhaal is nu ook weer gebruikt tijdens de oorlog in Gaza. Israëlische soldaten lazen dit verhaal met elkaar voordat ze de oorlog ingingen. Ik heb het zelf op televisie gezien.” Nora vult aan: “Theologen analyseren de bijbel, maar Palestijnen kunnen dit Bijbelverhaal niet lezen zonder aan hun eigen situatie te denken. De kernvraag is wie God is. Ik geloof dat God niet veranderd is, Hij is altijd dezelfde. God doodt géén mensen, nooit! Het gaat er uiteindelijk om hoe wij ons geloof vandaag de dag leven. Ik kan me niet identificeren met Israël in het verhaal, en ik kan er ook helemaal niets mee dat God opdracht zou geven om mensen te vernietigen. Uit God kunnen geen slechte dingen voortkomen, dus ik kan dit niet letterlijk historisch opvatten.” Eén van de Palestijnse jongeren merkt op dat dit verhaal achteraf geschreven moet zijn door een Joodse nationalist. Iemand anders merkt op dat het verhaal misschien wel werkelijk gebeurd is, maar dat God daar later berouw over heeft gekregen. De vraag wordt gesteld of het mogelijk is dat God veranderd is, en dat hij zich nu op een andere manier openbaart dan in het Oude Testament. Zien we ons genoodzaakt om God te verdedigen? Geven we onszelf de ruimte te zeggen dat wij niets met dit Bijbelgedeelte kunnen, of, dat we het niet eens zijn met God?! Eén persoon heeft een aardige concluderende opmerking: “Eén ding is zeker. Toen vielen er muren. Dat kan nu ook nog gebeuren. Zeker weten!”
Kerk in Actie is het missionaire en diaconale werk in binnen- en buitenland van de Protestantse Kerk in Nederland. Dit werk wordt uitgevoerd in samenwerking met ICCO, en voor een deel namens tien oecumenisch georiënteerde kerkgenootschappen: de Algemene Doopsgezinde Sociëteit, Oud-Katholieke Kerk, de Remonstrantse Broederschap, Unie van Baptistengemeenten, de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten in Nederland, de YMCA Nederland, het Leger des Heils, de Zevende Dags Adventisten, het Genootschap der Vrienden (Quakers) en de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB.
6
Welkom in Jeruzalem! Naast de mogelijkheden om een (dag)programma op maat te laten verzorgen, worden er in mei en oktober twee reizen georganiseerd in samenwerking met Vrienden van Sabeel Nederland. In deze reizen ligt het accent op ontmoetingen die inzicht geven in de huidige situatie van de Palestijnen. Ook ontmoeten we vertegenwoordigers van Joods-Israëlische mensenrechten- en vredesorganisaties. Doelgroep is kerkelijk kader; andere belangstellenden zijn echter ook van harte welkom! De reizen vinden plaats van 14-24 mei 2009 en van 8-18 oktober 2009. Meer info www.metafloor.nl – prikbord.
Ontmoetingen in Nederland Binnenkort ben ik weer in Nederland te gast om te vertellen over mijn ervaringen in Jeruzalem en op de Westbank, en over mijn werk bij Sabeel. Vanzelfsprekend is er ook ruim de gelegenheid om met elkaar in gesprek te gaan. Van harte welkom! dinsdagavond 17 maart in Haarlem woensdagavond 18 maart in Deventer donderdagavond 19 maart in Schagen zondagochtend 22 maart in Stompetoren maandagavond 23 maart in Drachten dinsdagavond 24 maart in Spijkenisse donderdagavond 26 maart in Ede-Zuid zondagochtend 29 maart in Oosterbeek maandagavond 30 maart in Slootdorp dinsdagavond 31 maart in Badhoevedorp donderdagavond 2 april in Ede meer info: www.metafloor.nl – prikbord.
Studiedag Vrienden van Sabeel Op zaterdag 28 maart 2009 organiseert Vrienden van Sabeel Nederland een studiedag in Utrecht. Onderwerp: De gevolgen van de bezetting voor de Palestijnse en Israëlische samenleving. Sprekers zijn ondermeer Tineke Bennema, Arjen Al Fassed, Anja Meulenbelt en Susan Nathan. Voor meer info en aanmelding zie www.vriendenvansabeelnederland.nl
Ondersteuning werk Meta Floor Het werk van Meta Floor is alleen mogelijk door uw betrokkenheid én financiële ondersteuning. U kunt haar werk bij Sabeel ondersteunen met een gift op giro 456 van Kerk in Actie te Utrecht o.v.v. Meta Floor bij Sabeel. Uw bijdrage doet ertoe! Deze brief is uitgegeven door Kerk in Actie. Adreswijzigingen: afdeling Adressen, Postbus 8507, 3503 RM Utrecht, tel. 030-880 17 25, email:
[email protected] Vermeld de codes die op de enveloppe staan. Op aanvraag kan de rondzendbrief ook per email toegestuurd worden.
Kerk in Actie is het missionaire en diaconale werk in binnen- en buitenland van de Protestantse Kerk in Nederland. Dit werk wordt uitgevoerd in samenwerking met ICCO, en voor een deel namens tien oecumenisch georiënteerde kerkgenootschappen: de Algemene Doopsgezinde Sociëteit, Oud-Katholieke Kerk, de Remonstrantse Broederschap, Unie van Baptistengemeenten, de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten in Nederland, de YMCA Nederland, het Leger des Heils, de Zevende Dags Adventisten, het Genootschap der Vrienden (Quakers) en de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB.