Met inzet en gedrevenheid

november

2008

Met inzet en gedrevenheid Op 6 november 2007 sloegen we de eerste paal van het nieuwe ziekenhuis. Nu, precies een jaar later, vieren we dat het hoogste punt is bereikt. Een belangrijke mijlpaal. De nieuwbouw ligt goed op schema. Er is zelfs al een begin gemaakt met het plaatsen van de binnenwanden, de bekabeling en de luchtbehandeling.

(zie voor een aantal concrete veranderingen het artikel op de achterpagina).

Onderling bespreken In het afgelopen jaar hebben we grote stappen gezet voor wat betreft patiënt­ veiligheid. Een van de meest recente stappen is de introductie van het veiligheidssysteem SURPASS op de operatiekamers. Hierbij begint de controle van het operatieproces al bij de opname en niet vlak voor de operatie. Een ander recent initiatief om de patiënt­ veiligheid te bevorderen, is ‘appraisal and assessment’. Onze medisch specialisten bespreken onderling elkaars medisch handelen en de wijze waarop zij patiënten tegemoet treden. Met beide initiatieven lopen we in Nederland mee in de voorhoede.

Best mogelijke zorg Onze medisch specialisten en verpleeg­ kundigen blijven actief op het gebied van zorgvernieuwing. Zij streven ernaar steeds de best mogelijke zorg te bieden. Passend bij deze ambitie investeerde het ziekenhuis het afgelopen jaar in nieuwe en op de kwaliteit

Het hoogste punt wordt exact een jaar na het slaan van de eerste paal bereikt.

Iedereen heeft de nieuwbouw de lucht zien inschieten. Ook de twee nog ontbrekende gebouwdelen verrijzen straks in rap tempo voor een ieders ogen. Als de ruwbouw er staat verplaatsen alle bouwactiviteiten zich naar de binnenkant. Er gebeurt dan echter ontzettend veel. Zo wordt enorm veel techniek geïnstal­ leerd en worden wanden, vloeren en plafonds afgewerkt. Uiteindelijk wordt de medische apparatuur geïnstalleerd en volgt de inrichting, maar dan lopen we al aardig richting de oplevering. Parallel aan de inrichting van het nieuwe gebouw werken medewerkers en medisch specialisten aan de nieuwe inrichting van de organisatie. Ook een proces achter de schermen, maar eentje waar onze patiënten voor de verhuizing naar de nieuwbouw al iets van zullen merken.

Grote ambitie

Goede logistiek Maar er zijn nog veel meer vlakken waarop we actief zijn. We willen namelijk niet alleen steeds betere en veiligere zorg aanbieden, maar dit ook sneller en goedkoper doen. Zo zijn we bezig met het verkorten van de wachttijden van alle polikli­nieken, met het opzetten van een systeem voor elektronische patiënten­dos­siers en het efficiënter inrichten van zorgprocessen.

Trots Het is een hele klus, dat wel, maar dankzij de enorme inzet en gedrevenheid van onze medewerkers en medisch specialisten gaan we ‘m klaren. Het wordt van buiten en van binnen een ziekenhuis om trots op te zijn! m Raad van Bestuur Willy Spaan (voorzitter) Peter de Kubber

Vlag en pannenbier

We werken keihard aan onze ambitie om de meest patiëntgerichte en -veilige organisatie van Nederland te worden. Onlangs kregen we voor onze inspanningen een schouder­ klopje toen we de tweede plaats haalden op de ziekenhuis Top 100 van het Algemeen Dagblad. Maar trots als we zijn, we beseffen tegelijkertijd dat we op het gebied van de kwaliteit van de zorg en de patiënt­vriende­ lijk­heid nog belangrijke verbeteringen kunnen behalen. Om onze dienstverlening steeds te ver­ beteren, vragen we onze zorgpartners en patiënten op verschillende manieren naar hun mening. Die is van grote waarde voor ons. Wij streven ernaar hen zoveel mogelijk te betrekken bij het maken van beleid, bij het verbeteren van de zorg en bij het opstellen en evalueren van behandelplannen Nieuwbouwnieuws

van zorg gerichte technieken en zorg­ processen zoals de operatierobot, het dottercentrum en de Breast Clinic.

Het hoogste punt Het bereiken van het hoogste punt is in ieder bouwproces een belangrijk moment. Van oudsher organiseert de opdrachtgever bij deze mijlpaal een feestje voor de bouwers. Daarbij hoort ook een officiële handeling, namelijk het hijsen van de vlag op het hoogste punt van het gebouw. In bepaalde delen van Nederland wordt er een meiboom (fijnspar) op het dak geplaatst als teken van levenskracht en scheppings­kracht maar veelal wordt de meiboom vervangen door een vlag. Na de officiële handeling wordt er een glaasje gedronken en getoost.

1

Jeroen Bosch Ziekenhuis

Dit wordt gedaan met het zogenaamde pannenbier. Dit heet niet zo omdat het een speciaal gebrouwen bier is maar omdat het wordt geschonken op het moment dat de pannen op het dak kunnen worden gelegd. Op 6 november wordt de vlag voor het Jeroen Bosch Ziekenhuis gehesen. De eerst­volgende mijlpaal van de nieuwbouw is de oplevering. m

Gloednieuw dottercentrum

Patiënt centraal

Er was champagne, die maandag in oktober. Zojuist was op de locatie Groot Ziekengasthuis de allereerste dotteroperatie in het Jeroen Bosch Ziekenhuis met succes uitgevoerd. Cardioloog Huub Meijburg tekende ervoor. Hij vertelt over de ambities van het gloednieuwe dottercentrum. ‘Over drie jaar willen we ongeveer 600 dotters per jaar doen.’

‘Patiëntgerichtheid betekent voor mij dat we de zorg steeds meer om de patiënt laten draaien. Vaak is er meer dan één arts bij de zorg voor een patiënt betrokken. Bij de zorg voor patiënten die bijvoor­ beeld tumoren in hun buik of darmen hebben, zijn dat internisten (gastro-enterologen/ oncologen), chirurgen en radiologen. Nu moeten patiënten vaak nog op verschillende dagen naar al die artsen toe. Misschien is het wel beter verpleeg­afdelingen niet meer in te richten naar specialisme, maar naar ziekte­ beeld. Dat zou een keuze van het nieuwe Jeroen Bosch Ziekenhuis kunnen zijn.’ Koop Bosscha, chirurg

Meijburg dottert al sinds 1989 in het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU). Toch was hij gespannen op die 6e oktober. ‘Het was de eerste voor het Jeroen Bosch Ziekenhuis’, legt hij uit. ‘Dat is toch iets speciaals! Complicaties zijn altijd vervelend, maar zeker bij zo’n eerste wil je dat het vlekkeloos verloopt.’

digen hebben zich uitbetaald’, vindt hij dan ook. ‘De drie verpleegkundigen die assisteerden, hadden daarvoor zes weken meegelopen op het dottercentrum van het UMC Utrecht. Vanaf nu is het voor hen een kwestie van doen en nog meer ervaring opbouwen. Straks kunnen zij dan hun kennis over­dragen op hun eigen JBZcollega’s.’

Investeren in het team Het ging perfect. Ook dankzij de interventie­ assistenten. ‘De investeringen die we hebben gedaan in het team verpleeg­kun­

Veel baat bij dotteren De cardiologen van het Jeroen Bosch Ziekenhuis maken zich al sinds 2002 hard

voor de komst van een dottercentrum. Aanleiding daarvoor zijn studies die aan­ tonen dat bij een acuut hartinfarct dotteren veel effectiever is dan het toedienen van stolseloplossers. Meijburg: ‘We hebben het dan over een daling van de sterfte van 20 procent!’ Niet alleen de acute infarcten, maar ook patiënten met een dreigend hartinfarct zijn vaak gebaat bij een dotteroperatie. ‘Een behandeling met medicamenten geeft veel meer kans op complicaties’, legt de cardio­ loog uit. ‘Alleen moet de dotter­operatie wel liefst binnen 72 uur plaatsvinden.’

Eisen van ministerie Afgelopen juni kreeg het Jeroen Bosch Ziekenhuis de licentie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het moest daarvoor aan een aantal kwaliteits­ eisen voldoen. Meijburg: ‘We moesten onder meer aannemelijk maken dat we als ziekenhuis binnen vier of vijf jaar minstens 600 dotters per jaar zullen uitvoeren, met vier interventie­cardiologen. De aanwezigheid van hartchirurgie is geen voorwaarde. Dat komt omdat de kans op acute complicaties bij het dotteren de laatste jaren steeds kleiner is geworden. Met dank aan nieuwe technieken en materialen, zoals de stent, een soort metalen veertje dat op de plaats van de vernauwing de vaatwand verstevigt.’ Straks in de nieuwbouw zullen de

Cardioloog Huub Meijburg in de huidige dotterruimte.

interventie­cardiologen nadrukkelijk samenwerking gaan zoeken met andere disciplines. Meijburg: ‘Met de interventie­ radiologen en de vaatchirurgen bijvoorbeeld. Maar dat is voor later. Voorlopig ben ik al heel erg blij, dat ik patiënten met een acuut hartinfarct niet langer met de ambulance de A2 op hoef te sturen, richting Utrecht of Eindhoven. Immers: Time is muscle! Elke seconde telt.’ m

‘Er wordt hier met plezier gewerkt’ Projectdirecteur Nieuwbouw Wim Matser vindt het ‘een enorm wonder dat we binnen een jaar van de grond tot aan het hoogste punt zijn gekomen. Het was weliswaar allemaal binnen de planning, maar het was toch een behoorlijk optimistische planning.’ ‘Ons eerste jaar is heel goed geweest,’ stelt Wim Matser vast. ‘In april werd het eerste geveldeel geplaatst en nu bereiken we al het hoogste punt. Het leuke van dit eerste jaar is ook dat dit het meest zichtbare deel van de nieuwbouw is. In het tweede en derde jaar wordt er steeds meer binnen gewerkt. Dan zie je aan de buitenkant weinig meer veranderen.’

bezuinigen. Dat was niet leuk. Toch heeft dat de essentie van het oorspronkelijke ontwerp niet aangetast. Het wordt nog steeds een fantastisch ziekenhuis. Laatst, bij een rondleiding van medisch specialisten die straks hier gaan werken, merkte ik dat ook zij enthousiast waren. Ze vonden het ruim en indrukwekkender dan ze gedacht hadden.’

Bezuinigen

Samenwerking

‘De opstart was moeilijk. In de aanbeste­ dings­fase hebben we fors moeten

‘Hier op de bouw wordt er samengewerkt tussen bouwers en werktuigbouwkundigen,

Frank Brekelmans, van de Bouw­ combinatie Jeroen Bosch, een samen­ werkingsverband van Ballast Nedam, Strukton en Hurks van der linden, vindt dat er ‘een gezamen­l ijke top­ prestatie is geleverd. Dat komt vooral doordat alle partijen oplossingsgericht denken en zo het ene na het andere obstakel uit de weg hebben kunnen ruimen.’

tussen tekenaars, toezichthouders, elektro­ technici, liftbouwers en landschaps­ architecten. Ik noem maar een voorbeeld: elektriciteitsleidingen en luchtkanalen moeten elkaar niet in de weg zitten. Dat maakt communicatie heel belangrijk. Dan hebben we hier ook nog te maken met veel verschillende nationaliteiten, die elk hun eigen taal spreken. Ook wat coördinatie betreft is deze hele bouw een geweldig groot karwei. Toch is de hele organisatie binnen een jaar goed op elkaar ingespeeld en verloopt de communicatie en de samen­ werking tussen de verschillende partijen prima.’

Nieuwbouw en verbouw ‘Naast de nieuwbouw is er ook sprake van verbouw. We moeten niet vergeten dat er

Ed Schilders van Burgers Ergon vertelt: ‘Wij maken de sprinkler- en de klimaatinstallatie, de sanitaire en de meet- en regelinstallaties en de installaties voor medische gassen. Wij hebben veel met de andere bouwers te maken, maar de samenwerking is goed. We zijn allemaal kundige mensen en hebben begrip voor elkaar. Dat is de sleutel voor succes!’

Nieuwbouwnieuws

Möhringer Liften bouwt maar liefst 35 liften in het nieuwe ziekenhuis. Olaf Hulsebosch van Möhringer benadrukt ‘dat er straks ook nog automatisch geleide voertuigen door sommige liftkanalen gaan. Dat maakt onze taak heel complex. Gelukkig is de bouw goed gestruc­t u­r eerd en is er veel overleg.’

2

Jeroen Bosch Ziekenhuis

behoorlijk wat is gesloopt. De locatie Willem-Alexander is tot op het casco kaalgeslagen en wordt helemaal gerenoveerd. Ook al lijkt er aan de buitenkant niet veel gebeurd te zijn, van binnen wordt alles behalve het beton, nieuw.’

Werkplezier ‘Het zegt natuurlijk niet alles, maar als je zo over de bouwplaats loopt, merk je dat er met plezier wordt gewerkt. De bouwers zijn trots op wat ze neerzetten; dat komt niet alleen omdat het zeer omvangrijk is, maar ook omdat ze vinden dat het allemaal goed geregeld is, dat er veilig wordt gewerkt en er goed wordt opgeruimd. En in een goede sfeer wordt goed gewerkt.’ m

Imtech N.V. is een technische dienst­ verlener op het gebied van elektro­ techniek, ICT en werktuig­b ouw. Michel Molenaar is namens Imtech bij de bouw betrokken. ‘Tot nu toe zijn we vooral aan de teken­t afel actief geweest. Maar ook dat vergt veel overleg. En dat overleg hebben we vooral gehad met de installateurs van Burgers Ergon. Daarover ben ik zeer positief !’

We willen optimaal bereikbaar zijn Een goede bereikbaarheid - met auto, fiets en openbaar vervoer - staat hoog op de prioriteitenlijst van het nieuwe ziekenhuis. Daarom wordt al sinds het ontstaan van de nieuwbouwplannen samengewerkt met de gemeente ’s-Hertogenbosch.

Jeroen Bosch Ziekenhuis

Overzicht tracé Randweg, Vughterweg, Noordelijke Ontsluitingsweg.

Naast de nieuwe locatie van het ziekenhuis wordt op dit moment gewerkt aan de nieuwe randweg ‘s-Hertogenbosch-Vught: een 70-kilometerweg met dubbele rijbanen. Henk de Winter, projectleider Randweg van de gemeente, vertelt: ‘Wij lopen al een jaar of acht samen op met het ziekenhuis, want onze plannen moeten onverbiddelijk op elkaar aansluiten. Zo hebben we in samen­ spraak besloten dat er, vanwege de grootte van het ziekenhuis, ten minste twee entree­punten moeten komen in plaats van één, zoals vroeger het geval was bij de

Stroomlijnen ‘Onze patiënten probeer ik zo te helpen dat zij op een eenvoudige en efficiënte manier alle onderzoeken kunnen doorlopen en snel de uitslagen krijgen. Ze moeten zo min mogelijk naar het ziekenhuis hoeven te reizen en ik plan dan ook bepaalde onderzoeken zoveel mogelijk op één dag. Patiënten willen natuurlijk ook niet wachten tot ze weten wat er aan de hand is. Dat geldt helemaal voor mensen die via de huisarts bij ons komen met een verdenking van een longtumor. Daar hebben we het proces nu helemaal voor gestroomlijnd. Deze patiënten kunnen over het algemeen binnen twee dagen bij de longarts terecht. Alle onder­ zoeken plannen we zoveel mogelijk op één dagdeel en er wordt direct daarna een afspraak met de longarts gepland. Ook voor mensen met COPD zijn we het zorgproces op een soort­ gelijke manier aan het inrichten.’ Ankie Bruins, spreekuurassistent longartsen

locatie Willem-Alexander. Het entreepunt Deuterse­straat blijft bestaan, met name als personeels- en dienstentoegang. Daarnaast komt er een nieuwe hoofdentree naar het voorterrein van het ziekenhuis, rechtstreeks vanaf de nieuwe weg. Uiteraard wordt er ook gedacht aan een derde ontsluiting voor het nog te ontwikkelen gebied Willems­ poort-Midden, waar het zorgpark is onder­ gebracht. Voor fietsers komen er, om de randweg over te steken, een fietstunnel vanuit de Oude Vlijmenseweg en een viaduct over de Randweg vanuit de Verlengde Onderwijs­boulevard. Dat worden snelle fietsverbin­dingen die - met uitzicht op het natuur­gebied de Gement - het ziekenhuis gaan ontsluiten. Al met al hopen wij in december 2010 klaar te zijn met onze werkzaamheden. Op dit moment lopen we in ieder geval nog helemaal op schema.’

Een schepje erbovenop Volgens projectdirecteur Nieuwbouw Wim Matser moet de bereikbaarheid van het nieuwe ziekenhuis één van de grote verschillen maken met de huidige locatie in de binnenstad. ‘Wat betreft de auto en de fiets wordt daar maximaal aan gewerkt met de aanleg van de Randweg en fiets­verbin­ dingen, maar wat betreft het openbaar vervoer zijn de plannen voor het ziekenhuis nog aan de magere kant. Het voorstel is om de huidige streekbussen die langs de ziekenhuislocatie rijden frequenter en meer gespreid over het uur te laten rijden. Willen we echter onze bezoekers, de patiënten en het personeel écht goed bedienen, dan moet daar zeker een schepje bovenop. Anders zijn er nog te veel overstap­momenten door het ontbreken van stads­lijnen die het ziekenhuis aandoen. Daar­naast zou in combinatie met de parkeer­ pendel van het transferium Willemspoort een hoogwaardige ringlijn met het centrum kunnen ontstaan. Verder zouden we bijvoor­ beeld op aanvraag kleine busjes naar de dorpskernen in de omgeving van het

ziekenhuis willen inzetten. De komende jaren zullen we ervoor gaan de openbaar vervoer verbinding optimaal te krijgen. Het aandeel bezoekers en personeel dat met het openbaar vervoer naar het ziekenhuis komt, is landelijk gezien aan de lage kant, maar in ons mobiliteitsplan hebben we rekening moeten houden met een flinke stijging. Daar moeten we dan wel het openbaar vervoer voor kunnen inzetten.’ Voor meer informatie over de nieuwe randweg: www.randweg.com m

Familie

‘In de nieuwbouw zal ik niet anders gaan doen dan ik nu doe. Mijn motto is dat je je patiënten moet behandelen zoals je wilt dat ze je moeder, broer, opa of oom behandelen. Zo probeer ik altijd mensen even op hun gemak te stellen door een praatje met ze te maken. Door even persoonlijk contact te leggen. Net was er een meneer voor een foto van zijn kaak. Ik zag in het systeem dat hij op zondag jarig was en ik vroeg aan hem: ‘Goh, hoe laat kan ik komen zondag?’ Meneer keek me verbaasd aan. ‘U bent toch zondag jarig?’ Hij lachte en zei dat hij naar Madrid ging met zijn vrouw. Ik meldde hem dat ik wel voor hem zou invallen als er iets met zijn kaak was. Tijdens het gesprek maakte ik de foto. Het onderzoek was voorbij voordat de man er erg in had.’ Jan van Brenk, röntgenlaborant

De extraatjes maken het ziekenhuis prettiger om in te verblijven

Vriend worden? De overheid stelde het nieuwbouwbudget van de bouw van het nieuwe ziekenhuis vast. Vanuit dat budget kan een mooi en goed ziekenhuis worden gebouwd en ingericht. Voor de extra’s die het ziekenhuis haar patiënten en bezoekers wil bieden, is geen geld. Daarvoor zoekt het ziekenhuis samenwerking met het bedrijfsleven, particulieren en fondsen uit de regio. Het ziekenhuis zoekt onder meer fondsen om patiënt­gebonden onderzoek te kunnen doen en nieuwe behandelmethoden te kunnen implementeren bijvoorbeeld op het gebied van kanker. Daarnaast wil het ziekenhuis een aantal faciliteiten bieden die het verblijf in het ziekenhuis zo prettig mogelijk maken.

Steun Een deel van de faciliteiten zoals de restaurants, de zorgboulevard met alle winkels en voorzieningen wordt door het

Nieuwbouwnieuws

ziekenhuis zelf gefinancierd. Voor een aantal andere zaken zoals de inrichting van binnen­ tuinen, de inrichting van de familiekamers, de aankleding van de kinderafdeling, de kapel, de kunst en de fitnessruimtes wil het ziekenhuis samenwerking zoeken met bedrijven, fondsen en particulieren. De projecten waarvoor steun gezocht wordt, richten zich op verschillende doelgroepen in het ziekenhuis zoals ouderen, kinderen, chronische patiënten, ernstig zieke patiënten en bezoekers. Bedrijven en fondsen kunnen een (deel)project adopteren.

3

Jeroen Bosch Ziekenhuis

Vriend worden? Voor de fondsenwerving wordt de stichting Vrienden Jeroen Bosch Ziekenhuis in het leven geroepen. Iedereen die zich verbonden voelt met het Jeroen Bosch Ziekenhuis en wil helpen om het ziekenhuis tot een nog fijnere plaats voor patiënten te maken, kan Vriend worden. In aanloop naar het nieuwe ziekenhuis ondersteunen de Vrienden speciale activiteiten voor langdurig zieken, kinderen en ouderen. Wilt u weten hoe u het ziekenhuis kunt steunen? Neemt u dan contact op met Trudy Lemmers, teamleider fondsenwerving, via (073) 699 26 89 of mail naar [email protected] m

Boulevard In de gevels zijn nog grote openingen te zien. Hier komt de boulevard die de verschillende bouwdelen met elkaar verbindt.

Revalidatiecentrum Tolbrug Het centrum heeft een eigen entree, maar is direct verbonden met het ziekenhuis. Fundering, vloeren en zwembadwanden zijn inmiddels gestort.

Hoogste punt Een jaar na het slaan van de eerste paal wordt het hoogste punt bereikt.

Hoofdentree van het ziekenhuis De karakteristieke vorm van de hoofdingang is al goed herkenbaar.

Ontvangsthal In de ontvangsthal komen een (rol)trap en een lift naar de hoofdlaag voor het publiek. Op de onderste bouwlaag komen met name de logistieke verbindingen.

Operatiecentrum Het nieuwe operatiecentrum krijgt daglicht en strekt zich uit over het entreegebouw en de twee gebouwen die er achter liggen.

Nieuwbouwnieuws

4

Jeroen Bosch Ziekenhuis

Kapel Aan de boulevard komt een kapel. In deze ruimte voor bezinning en gebed wordt het unieke glas-in-lood kunstwerk van de Bossche kunstenaar Marius de Leeuw hernieuwd geplaatst. Regionaal centrum voor geestelijke gezondheidszorg De contouren van de fundering van het nieuwe centrum van de Reinier van Arkel groep zijn al goed zichtbaar.

Parkeergarage Het laatste heikarwei voor de fundering van de nieuwe personeels­ parkeergarage is sinds kort geklaard. Voor patiënten en bezoekers komen de parkeer­p laatsen dicht bij de hoofdingang aan de oostelijke zijde.

Verpleegkamer De verpleegkamers krijgen een warme uitstraling. Als praktijktest is onlangs een nieuwe proefkamer in het informatiecentrum ingericht.

Spoedeisende Hulp Voor de Spoedeisende Hulp is een snelle bereikbaarheid belangrijk. Intern krijgt deze afdeling een directe liftverbinding met de operatie­ kamers, de Hartbewaking, Intensive Care en de Verlosafdeling.

Nieuwbouwnieuws

5

Jeroen Bosch Ziekenhuis

Open, persoonlijk en warm! Het inrichten van een ziekenhuis is niet zo eenvoudig. Bij het interieur van het Jeroen Bosch Ziekenhuis lopen flexibiliteit, functionaliteit en schoonheid naadloos in elkaar over. Nelleke Lagerwerf aan het woord over de uitdaging van architectenbureau EGM Architecten. Nelleke Lagerwerf werkt samen met haar collega Erik de Vrijer als interieur­architect bij EGM Architecten. Sinds twee jaar maakt zij alle ontwikkelingen van het Jeroen Bosch Ziekenhuis van dichtbij mee. ‘Ik adviseer over het hele interieur van de nieuwbouw. Samen kijken we hoe we het ziekenhuis gaan inrichten. De nadruk ligt op het creëren van de juiste omgeving voor diverse functies en afdelingen. Belangrijke aan­dachts­punten hierbij zijn: verlichting, materialen, kleuren en vormgeving. Daarbij worden hoge eisen gesteld aan onderhoud en hygiëne.’

Maatwerk

‘Patiëntgerichtheid betekent voor mij maatwerk leveren. Ik probeer met iedere patiënte zo snel mogelijk op dezelfde golflengte te komen. Dan voelt zij zich op haar gemak, luistert beter en is trouwer aan de therapie. Wat mij betreft staat dit los van het gebouw, waarin ik werk. Met maatwerk leveren bedoel ik niet alleen de kwaal behandelen, maar ook eens vragen hoe het met bijv. een ernstig ziek familielid gaat. Mensen stellen dat enorm op prijs en het kost niets! Soms leidt mijn houding tot te veel ontspanning. Zo werd ik laatst in een volle wachtkamer gegroet met een hartelijk: ‘Ha krullenbol.’ Dat is ook wel weer grappig en ik weet wie het zegt. Hopelijk lukt het me nog lang om op een dergelijke manier mijn beroep uit te oefenen.’ Mieke Kerkhof, gynaecoloog

Filosofie Volgens Lagerwerf straalt het interieur een duidelijke filosofie uit. ‘Dit is een uiterst persoonsgericht ziekenhuis waar voor­ zieningen als zorg, wonen, werken en recreëren met elkaar gecombineerd worden. De inrichting moet niet klinisch zijn, maar juist warm en sfeervol. Hierbij zijn begrip­ pen als open- en gastvrijheid dan ook essentieel. Zo sluiten we balies zo min mogelijk af achter glazen wanden. Ook zijn er bijna geen drempels aanwezig, waardoor het hele ziekenhuis toegankelijk is voor iedereen.’ Daarnaast benadrukt Lagerwerf nog een belangrijk punt: ‘Het nieuwe zieken­huis staat in contact met de buiten­ wereld en is één met haar omgeving. Het ligt niet voor niets bij het prachtige natuur­ gebied de Gement!’ Alle wachtruimtes grenzen bovendien aan de binnentuinen. ‘Hierdoor wordt het wachten aangenamer.’

Boulevard ‘Je komt bij de ingang meteen binnen op een boulevard. Dit is een bijzondere plek, die alle aandacht naar zich toetrekt’, vervolgt

Lagerwerf. ‘Het is de slagader die alle verschillende bouwdelen en binnentuinen met elkaar verbindt!’ Naast de toegangen tot de poliklinieken vindt men er ook de restauratieve voorzieningen en diverse winkels. ‘Mensen moeten hier het gevoel krijgen dat ze op de hoofdweg zijn. We maken daarom gebruik van een speciale zeshoekige natuurstenen tegelvloer die het boulevard­achtige karakter moet versterken. Een speciale plek gelegen aan de boulevard is de kapel, waar mensen tot rust en bezinning kunnen komen.’

Hotel Voor de verpleeg­afdelingen is voor een hotelachtige omgeving gekozen. Het zijn grotendeels éénpersoonskamers, waarbij de privacy van patiënten voorop staat. Lager­ werf: ‘De kamers zijn een stuk minder klinisch ingericht. Hierdoor ontstaat een prettige ambiance, die een positieve bijdrage kan leveren aan een sneller herstel van patiënten. Ook de kraam- en couveuse­suites krijgen de hotelachtige sfeer. Hier is de techniek zoveel mogelijk weggewerkt, deze

Jeroen Bosch Ziekenhuis

EGM INTERIEURGROEP

‘colour form’ expressie

vormgeving opwekkend

kleurrijk

Ä

all over prints

MOODBOARD KINDERKAMERS

KINDER & KRAAMSUITES

De kinderkamers krijgen een vrolijke, kleurrijke inrichting.

wordt alleen bij calamiteiten zichtbaar.’ Hoe deze sfeer bereikt wordt, staat haar duidelijk voor ogen: ‘Naast het toepassen van warme en kleurrijke materialen schenkt het ziekenhuis ook veel aandacht aan comfort. Zoals een eigen koelkast in de kamer, de mogelijkheid om zelf koffie te zetten in de kraam-/couveusesuite en uitgebreide ICT-mogelijk­heden. Daar­naast is er vaak een ‘rooming-in’ aanwezig. Dit is een stoel, die omgebouwd kan worden tot bed. Zo kan er altijd iemand van de naaste familie blijven slapen. Daarnaast werken we niet meer met indirecte verlich­ting, maar juist met directe sfeerverlichting. Immers, dat heb je thuis toch ook?’

Kleurrijk Bij het interieur kijkt men natuurlijk aandachtig naar het kleurgebruik. ‘In het hele ziekenhuis hanteren we één palet van kleuren. Hierdoor schep je eenheid, maar tegelijkertijd diversiteit. Speciale afdelingen krijgen een eigen sfeer en kleurbeeld passend binnen het kleurpalet.’ Lagerwerf licht dit toe aan de hand van een voorbeeld. ‘Je gaat de verschillende patiëntenkamers in via zogenaamde nissen, waar ook de sanitaire ruimte zich bevindt. De kleuren van de nis komen terug in de kamer en gang. Hierdoor worden de nis en kamer één. We gebruiken de kleuren oranje, groen en oker willekeurig verdeeld over de nissen, waardoor er een prettig geheel ontstaat.’ Lagerwerf is enthousiast over het project en onderstreept tot slot: ‘Dit wordt één van de meest interessante ziekenhuizen van Nederland. Niet alleen de patiënt, maar ook het personeel krijgt te maken met een interieur dat een open, persoonlijke en warme sfeer uitademt!’ m

Zorg dichtbij patiënt

Buitenpolikliniek in Nieuwkuijk De medisch specialisten van het Jeroen Bosch Ziekenhuis streven er naar om de ziekenhuiszorg dichtbij patiënten te brengen. Om die reden wordt op maandag 5 januari 2009 een buitenpolikliniek in Nieuwkuijk geopend. Huisartsen van Nieuwkuijk en omgeving kunnen straks hun patiënten hier naar toe doorverwijzen. Deze buitenpolikliniek blijft open tot aan de ingebruikname van de nieuwbouw. De volgende specialismen houden er spreekuur: Chirurgie, Interne Geneeskunde, Oogheelkunde inclusief Orthoptie, Ortho­pedie, Plastische Chirurgie en Uro­logie. Daarnaast houden ook een diabetes­verpleeg­kundige en hartfalenverpleegkundige spreekuur. De bloed­prik­dienst zal dagelijks gedurende enkele uren aanwezig zijn. Radiologie

werkt momenteel aan de inrichting van een kamer voor röntgen­opnamen. In 2009 wordt het aantal specialismen uitgebreid met onder meer Kindergeneeskunde en Gynaecologie.

Bereikbaarheid De buitenpolikliniek wordt gevestigd in een kantorenpand aan de Middelweg 2 (op het Nieuwbouwnieuws

industrieterrein) in Nieuwkuijk en is goed bereikbaar met openbaar vervoer en auto.

Aanvullende informatie en contact Inwoners van Nieuwkuijk en omstreken worden onder meer via de huis-aanhuisbladen geïnformeerd. Niet alleen over de dienstverlening maar ook over de feestelijke opening op 15 januari. Het Jeroen Bosch Ziekenhuis heeft nog twee andere buitenpoliklinieken die na ingebruik­ name van de nieuwbouw open blijven: de locatie Liduina in Boxtel en de locatie Bommels Gasthuis in Zaltbommel. m

6

Jeroen Bosch Ziekenhuis

De nieuwe buitenpolikliniek in Nieuwkuijk wordt gevestigd in dit pand.

Revalidatiecentrum ziet uit naar nieuwbouw De medewerkers en medisch specialisten van Revalidatiecentrum Tolbrug kijken reikhalzend uit naar de nieuwbouw. Dat er nog 2 jaar gewacht moet worden, is realiteit, maar het duurt eigenlijk te lang. Het Revalidatiecentrum groeit namelijk aan alle kanten uit zijn jasje. De ambities die het zich een aantal jaren terug heeft gesteld, worden waargemaakt en daardoor komen er steeds meer klanten naar het centrum toe. De uitbreiding in Oss die in 2007 is gerealiseerd, voldoet al bijna geheel aan de opdracht. Voor de regio kan daarom ook steeds beter worden voorzien in een adequaat aanbod. Maar omdat de vraag stijgt in Den Bosch en omstreken, kan naar

de nieuwbouw verhuizen niet vroeg genoeg gebeuren.

Ruimere en betere huisvesting Voor de kinderrevalidatie geldt dat er in nog heftigere mate wordt uitgekeken naar een ruimere en betere huisvesting. Hoewel in 2008, in samenwerking met Cello, is gestart met een gezamenlijk aanbod voor het zeer

jonge kind, blijft de behoefte aan meer capaciteit zeer groot. Het bestaande aanbod is om die reden al gedeeltelijk verplaatst van de hoofdlocatie aan de Tolbrugstraat naar de locatie Elzengaard van Cello in Den Bosch.

Uniek geïntegreerd aanbod Intussen is het Revalidatiecentrum bezig met een programma van eisen voor de bouw van het Kinderexpertisecentrum aan de Kooikersweg. Het doel is om in de loop van 2010, als het gebouw opgeleverd wordt, het onderwijsaanbod van mytylschool Gabriël en het kinderrevalidatieaanbod van Tolbrug volledig naar deze locatie te verhuizen. Ook de organisaties Cello en Voorziening Lichamelijk Gehandicapten (VLG) participeren hierin op onderdelen, zodat er een uniek geïntegreerd aanbod in Brabant kan worden gerealiseerd.

Op maat gesneden Met ziekenhuis Bernhoven en Brabantzorg worden momenteel plannen uitgewerkt om gezamenlijk huisvesting te realiseren in Uden voor de volwassenenrevalidatie. Voor de kinderrevalidatie wordt uitgegaan van samenwerking met de mytylscholen Gabriël en KLEUR. Zo ontstaat er uiteindelijk een aanbod in zorg in een ruimer jasje en op maat gesneden voor de regio. m

De contouren van het zwembad van Revalidatiecentrum Tolbrug zijn al zichtbaar. Hier zullen straks vele patiënten revalideren.

Inlevingsvermogen ‘We werken dage­lijks aan de veiligheid en het welzijn van patiën­ten, mede­werkers en bezoekers. Patiënten zijn vaak onzeker of zenuwachtig als ze naar het ziekenhuis moeten. Wij vinden het dan ook belangrijk dat zij zich geen zorgen hoeven te maken over hun veiligheid. Vanuit de meldkamer houden wij het totale proces in de gaten. Van de beveiligers binnen ons team worden specifieke vaardig­heden vereist die nodig zijn om met verschillende emoties van patiënten en bezoekers om te gaan. Een patiënt zit niet te wachten op een beveiliger die voortdurend op zijn strepen staat, maar verwacht een zekere mate van inlevingsvermogen. In de nieuwbouw zal techniek een nog grotere rol gaan spelen in het beleven van en het zorgen voor veiligheid. Maar we zullen net als nu ook veel rondes lopen. We merken dat mensen dat prettig vinden. Voor de bevei­li­gers is het dankbaar om patiën­ten en bezoekers op weg te helpen en hun vragen te kunnen beantwoorden.’ Jeroen Peijnenburg, beveiliging

Meest gesteld Het afgelopen jaar heeft bureau Patiëntencommunicatie ook vragen ontvangen over de situatie in de nieuwbouw. Onder­ werpen als bereikbaarheid, parkeren en het interieur komen in de artikelen aan bod. Hieronder is nog een aantal van de meest gestelde vragen met de bijbehorende antwoorden opgenomen. Kunnen familieleden blijven slapen? Op de meeste éénpersoonskamers kan iemand bij de patiënt blijven slapen. Verder zijn er op een aantal plekken in het ziekenhuis speciale kamers waar familieleden kunnen overnachten als dat nodig is.

Als ik in het ziekenhuis een afspraak heb op de polikliniek, krijg ik dan mijn behandelend specialist te spreken of een arts-assistent? Het Jeroen Bosch Ziekenhuis is en blijft een opleidingsziekenhuis. Wat dat betreft verandert er met de nieuwbouw niets. Het is mogelijk dat niet uw behandelend specialist,

maar een ‘medisch specialist in opleiding’ (arts-assistent) u ontvangt. Deze specialist in opleiding wordt begeleid door uw behan­ delend specialist. Zij overleggen welke onder­zoeken en behandelingen voor u nodig zijn.

Kan ik mijn laptop gebruiken tijdens mijn opname in het ziekenhuis? Ja, dat kan. Op alle patiëntenkamers zal een internetaansluiting aanwezig zijn.

Momenteel zijn er apotheken op de locatie Groot Ziekengasthuis en Carolus. Komt er in het nieuwe ziekenhuis ook een apotheek?

Ja, in het nieuwe ziekenhuis komt een uitstekend toegeruste apotheek waar u direct uw medicijnen of hulpmiddelen kunt ophalen die de specialist u heeft voor­ geschreven. Ook kunt u hier terecht voor middelen waarvoor geen recept nodig is, bijvoorbeeld hoestdrankjes, verband­ middelen, voedingssupplementen en huidverzorgingsproducten.

Zorgen jullie voor een goede beweg­ wijzering in het nieuwe ziekenhuis? Ja, we gaan zorgen voor een eenvoudige en duidelijke bewegwijzering. Het nieuwe zieken­huis is, hoewel overzichtelijk ingedeeld, enorm groot. Een goede beweg­­

Eén jaar nieuwbouw in beeld.

Nieuwbouwnieuws

7

Jeroen Bosch Ziekenhuis

wij­zering is daarom belangrijk, niet alleen om de verschillende bestemmingen te vinden maar ook daarna weer de weg terug naar buiten.

Zijn er in het nieuwe ziekenhuis ook gastvrouwen om mij te begeleiden naar de polikliniek? Ja, ook al is de bewegwijzering in het nieuwe ziekenhuis eenvoudig en duidelijk, er zijn ook gastvrouwen en/of -heren die u helpen uw bestemming te vinden. Heeft u een vraag over de nieuwbouw of over het Jeroen Bosch Ziekenhuis dan kunt u contact opnemen met het bureau Patiënten­commu­ nicatie, telefoonnummer (073) 699 24 57. U kunt ook op de website van het ziekenhuis kijken: www.jeroenboschziekenhuis.nl m

Nieuwe ziekenhuis heeft stadskant en natuurkant Er wordt nagedacht over het gebouw, de inrichting én over de omgeving van het ziekenhuis. Het is van belang dat de patiënten, maar ook de bezoekers en de medewerkers, op een prettige manier kunnen verblijven in een ‘healing environment’, een helende omgeving. Ruud Dubbeld is landschapsarchitect bij MTD Landschapsarchitecten. Zijn belang­ rijkste opvatting is dat het gebouw en de omgeving invloed hebben op elkaar en dat ook een gebouw een landschappelijke functie heeft.

Nazorg

‘Een specifieke vorm van patiëntgerichtheid is de nazorg die wij onze patiënten bieden. Mijn afstudeer­ scriptie wees uit dat met name patiënten die aan de beademing hebben gelegen, behoefte hebben aan een gesprek na opname op de Intensive Care. Zij kampen vaak met slaap­ stoornissen, angsten en hallucinaties. Wij bezoeken hen nu als zij nog in het ziekenhuis op de verpleegafdeling liggen. Voor de nieuwbouw is het streven om de patiënten uit te nodigen op een Nazorg­ polikliniek als zij al een tijdje thuis revalideren. Het voordeel is dat we patiënten dan niet spreken als ze nog ziek zijn en niet tussen het wassen en het eten door, maar op een rustig moment. Dat zorgt voor meer continuïteit en aandacht. We willen hierin ook intensief gaan samenwerken met onze zorgpartners in de eerste lijn.’ Eelke Wiegerinck, Intensive Care verpleegkundige

Stad-platteland Ruud Dubbeld gaat er even voor zitten en begint: ‘De opzet van het nieuwe ziekenhuis­ gebouw is om het een functie te laten vervullen tussen de stad en het platteland. Aan de noordkant grenst het ziekenhuis aan de stad, aan de zuidkant aan het natuur­ gebied de Gement. Vanuit de stad heb je door de gebouwdelen van het ziekenhuis heen een prachtige doorkijk naar de natuur. Aan de landschapskant staat het gebouw met zijn voeten stevig in de natuur. De begroeiing aan deze kant is en blijft ruig. Er is daar water, riet, wilde struiken, grof gras.’

Binnentuinen ‘De grote langwerpige gebouwdelen worden met elkaar verbonden door gangen. Door deze dwarsverbindingen ontstaan er binnentuinen die aan vier kanten zijn omsloten. In deze binnentuinen is er dan geen directe relatie meer met het landschap. Maar dat is ook niet nodig. Deze binnen­ tuinen gaan er heel anders uitzien dan de ruige natuur aan de ‘Gementkant’; het worden rustige, gestileerde tuinen. De centrale gang heeft tot op de grond glazen zijkanten. In deze gang loop je heel geraffineerd, als het ware door de tuinen heen.’

In de helende omgeving van het nieuwe ziekenhuis speelt ook de natuur een belangrijke rol.

Water ‘Het water, in de vorm van een brede sloot, omsluit het hele ziekenhuis en vervult drie functies. Water is altijd boeiend, fascinerend en rustgevend en als zodanig belangrijk voor de beleving. Daarnaast is het ook nood­ zakelijk: het waterschap eist dat een groot project als dit zorgt voor zijn eigen water­ berging. Als het heel hard gaat regenen, moet het ziekenhuis dat water zelf kunnen bergen. Tenslotte zorgt het water ook voor een natuurlijke afbakening van het terrein en bevordert zo de veiligheid.’

Lange, smalle bomen

Colofon Nieuwbouwnieuws is een uitgave van het projectbureau Nieuwbouw van het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Het wordt huis-aan-huis verspreid in het verzorgingsgebied van het ziekenhuis. Oplage: 235.500 Redactie Geert Braam, Saskia Byvanck, Floor

‘Er komen mooie, sfeerbepalende elemen­ten in de binnentuinen. Zo kunnen er in de ene binnentuin bijvoorbeeld dennenbomen staan en in een andere tuin weer berken­ bomen. Er ontstaat dan een afwisselende gelaagdheid met deze lange, smalle bomen. Mensen kunnen op de hogere verdiepingen langs de bomen naar beneden kijken. Op de eerste vier verdie­pingen kun je dóór de bomen héén kijken en op de grond kijk je er tegenaan.’

Prettige omgeving

Hamwijk, Berend Immink, Clarissa

Dubbeld besluit: ‘Het moet prettig toeven zijn op het nieuwe ziekenhuisterrein, vooral aan de zuidzijde, de kant van de Gement. Daar kunnen medewerkers, patiënten en bezoekers straks wandelen in een rustgevende omgeving.’ m

Kwaijtaal, Trudy Lemmers, Wim Matser, Coco Rookmaaker, Jan Verbaal Eindredactie Saskia Byvanck Foto’s en illustraties Agnes Bomers Saskia Byvanck EGM Architecten Gemeente ’s-Hertogenbosch

Veranderingen In onze reis naar het meest patiëntgerichte en -veilige ziekenhuis is de mening van patiënten en van onze zorgpartners van groot belang voor ons. Dit is niet zo maar een loze kreet. Hieronder ziet u een aantal van de zaken die we hebben aangepakt: - Voor vrouwen die moeten bevallen op de locatie Groot Ziekengasthuis en hun partners is het erg vervelend om niet snel te kunnen parkeren. Dit jaar zijn er naar aanleiding van vragen van patiënten vier vaste parkeerplaatsen voor hen gereserveerd. - De locatie Groot Ziekengasthuis is een doolhof, dat kan niemand ontkennen. Naar aanleiding van opmerkingen zijn er extra gastvrouwen en -heren ingezet om

Yvonne Lemmens MTD Landschapsarchitecten Jeroen Ooms

patiënten van en naar de afdeling te begeleiden en de weg te wijzen. - Patiënten met vaatproblemen vonden dat ze te vaak moesten terugkomen in het ziekenhuis. Daarom is er een ‘one stop shop’ gerealiseerd waardoor de diagnose, het gesprek met de arts en het opstellen van een behandelplan in één bezoek kunnen plaatsvinden. Bovendien kregen de vaatchirurgen van patiënten de opmerking dat er te weinig rekening werd gehouden met hun agenda. Ook daar is verandering in gekomen. Zij kunnen nu zelf een datum voor behandeling kiezen.

zijn om één vast aanspreekpunt te hebben. Dat is er inmiddels voor bijvoor­ beeld vrouwen met borstkanker en vrouwen met borstproblemen (Breast Clinic).

Speciale dank Vliegteam Ooms & Bomers Opmaak en drukwerk Drukkerij BibloVanGerwen,

- Patiënten moeten natuurlijk niet langer in het ziekenhuis liggen dan strikt noodzakelijk. Het is altijd prettiger om in een vertrouwde omgeving te herstellen. Dat gaven mammacare patiënten ook aan. Daarom heeft het ziekenhuis met de thuiszorg goede afspraken gemaakt over vervangende zorg thuis. Eén seintje vanuit het ziekenhuis en de thuiszorg is geregeld. m

- Patiënten hebben in het ziekenhuis vaak met veel verschillende zorgverleners te maken. Aangegeven werd dat het fijn zou

’s-Hertogenbosch Coördinatie Chi Brand Energy, Sint-Michielsgestel Redactieadres Jeroen Bosch Ziekenhuis locatie Willem-Alexander projectbureau Nieuwbouw telefoon: (073) 699 84 64 fax: (073) 699 87 81 e-mail: [email protected] www.jeroenboschziekenhuis.nl

Nieuwbouwnieuws

8

Jeroen Bosch Ziekenhuis