Meer financiële ruimte voor gemeenten Jan van Groos (wethouder te Waalwijk)
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Meer ruimte voor gemeenten • Meer taken betekent meer zeggenschap over lokale middelen • De commissie Rinnooij Kan volgt vier sporen, er moet meer ruimte komen: • Voor belastingen op lokaal niveau >> wordt besproken door Robbert Verkuijlen (spoor 1) • Voor investeringen • Binnen de financiële verhoudingen • Door het verleggen van geldstromen
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Meer ruimte voor investeringen Spoor 2
• Meer flexibiliteit voor doen van investeringen • Waardestijging niet-woningen meer bij gemeenten laten: • ‘Ozb-aftrek’ in de algemene uitkering moet tijdelijk lager (thans 70%) • Toestaan gebiedsgebonden tariefsverschillen • Kosten voor de gemeenten, dan ook de opbrengsten (bijv. kosten van BOA’s)
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Meer ruimte binnen de financiële verhoudingen Spoor 3 • Vereenvoudiging verdelingssystematiek gemeentefonds • Aanpassing groeivoet gemeentefonds • Aparte groeivoet sociaal domein • Meer stabiliteit in uitkering
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Verdeling algemene uitkering Enkele observaties
• Het vertrouwen van gemeenten in de kwaliteit van verdeelmodellen neemt af • Veel gedeelde opvatting: aantal maatstaven moet veel lager >> geeft plussen en minnen tussen gemeenten • Sociaal Domein in 2018 naar de AU: aantal verdeelmaatstaven naar 90? (bij ongewijzigde aanpak) • BZK, Rfv en VNG denken na over systeemaanpassing • In 2018 verdeelmodel dat eenvoudiger is, beter bij de kosten aansluit en de toenemende dynamiek in de gemeentelijk uitgaven volgt?
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Aanpassing normeringssystematiek? Gelijk trap op en trap af; enkele observaties
• Gemeenten willen meer stabiliteit in de groeivoet van de algemene uitkering (het accres) • Stabiliteit tussen de jaren en binnen elk jaar • Thans vijfde evaluatie normering • Wat zijn de mogelijkheden en welke heeft de voorkeur? • Handhaven status quo • Accres voor vier jaar vast na kabinetsformatie • Koppelen aan andere index dan de netto gecorrigeerde rijksuitgaven bijv. economische groei • Vertraging inbouwen in het volgen van een index • Fluctuaties over meer jaren uitspreiden • …en meer mogelijkheden
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Ontwikkeling algemene uitkering Ontwikkeling tussen de jaren
8% 6% 4% 2% 0% -2% -4%
Nominale groei
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Ontwikkeling algemene uitkering Rekening houden met loon/prijs-ontwikkeling
8% 6% 4% 2% 0% -2% -4%
Nominale groei
Reële groei
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Ontwikkeling algemene uitkering Relatie met economische groei
8% 6% 4% 2% 0% -2% -4%
Nominale groei
Reële groei
Groei BBP
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Nominale groei algemene uitkering 2014-2019 Groei van jaar op jaar en binnen een jaar, in miljoenen euro’s
GF-circulaire
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Mei 2013
974
15
139
88
88
-
September 2013
691 -158
49
124
9
-
Mei 2014
482
105
184
147
32
-
September 2014
456
20
290
153
74
262
Mei 2015
332 -200
637
-50
98
296
- -140
647
-33
230
282
September 2015
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Ontwikkeling nominaal accres 1
9% 7% 5% 3% 1% -1% -3% Mei t-1
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Accres, verschil begroting en rekening 1 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% Mei t-1
Mei t+1
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Accres verschil begroting en rekening 2 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% Verschil
Mei t-1
Mei t+1
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Accres verschil begroting en rekening 3 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% Verschil mei t-1 en mei t+1
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Kortingen aan de achterdeur Los van trap op, trap af systeem
2014
2015
2016
2017
- 60
-120
-180
-484
-484
-484
Plafond BCF
+163
+171
+192
Onderwijshuisvesting
-256
-256
-256
-18
-18
-18
Opschaling 100.000+ BTW-Compensatiefonds
Aantal raadsleden
-174
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Meer ruimte door het verleggen van geldstromen Spoor 4 Onderzoek doen naar: • Decentralisatie verhuurderheffing • Gedeeltelijke verlegging opbrengsten energiebelasting • Versterking horizontale sleutelrol van gemeenten, invloed op bestedingen in andere sectoren, bijv. woningcorporaties en beroepsonderwijs
