medische beeldvorming Een onderzoek naar de kwaliteit van de één-cyclus-opleiding medische beeldvorming aan de Vlaamse hogescholen

ONDERWIJSVISITATIE

medische beeldvorming Een onderzoek naar de kwaliteit van de één-cyclus-opleiding medische beeldvorming aan de Vlaamse hogescholen

Vlaamse Hogescholenraad

20 december 2004

voorwoord

In dit rapport brengt de visitatiecommissie hout verslag uit over haar bevindingen, conclusies en aanbevelingen die resulteren uit het onderzoek dat zij in het najaar van 2004 heeft verricht naar de kwaliteit van de één-cyclus -opleiding Medische Beeldvorming in Vlaanderen. De opleiding is een unieke opleiding in Vlaanderen.

Dit initiatief kadert in de werkzaamheden van de hogescholen en van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) met betrekking tot de kwaliteitszorg van het hogescholenonderwijs, zoals voorzien in artikel 58bis van het hogescholendecreet van 1994.

Het rapport is in de eerste plaats bedoeld voor de hogeschool die de opleiding aanbiedt. Op basis van de bevindingen van het rapport kan de hogeschool actie nemen om de kwaliteit van het onderwijs in de opleiding te handhaven en verder te verbeteren. Daarnaast wordt met dit rapport de bredere samenleving ingelicht over de wijze waarop de hogeschool en meer bepaald de betrokken opleiding omgaat met de kwaliteit van haar onderwijs. De lezer moet zich echter terdege realiseren dat het rapport slechts een momentopname biedt van het onderwijs in de opleiding en dat de rapportering van de visitatiecommissie slechts één fase is in het proces van kwaliteitszorg.

Tot slot dankt VLHORA allen die meegewerkt hebben aan het proces van zelfevaluatie en visitatie. De visitatie was niet mogelijk geweest zonder de inzet van al diegenen die binnen de hogeschool betrokken waren bij de voorbereiding en de uitvoering ervan. Daarnaast is VLHORA bijzondere dank verschuldigd aan de voorzitter en de leden van de visitatiecommissie voor hun betrokkenheid en deskundige inzet waarmee zij hun opdracht hebben uitgevoerd.

Luc Van de Velde secretaris -generaal

Roland Vermeesch voorzitter

voorwoord van de voorzitter Met dit rapport wordt voor de opleiding Medische Beeldvorming van EHSAL een metacyclus inzake kwaliteitszorg afgesloten. Dit rapport bundelt, na grondige studie van het zelfevaluatierapport van de opleiding en na een tweedaagse visitatie ter plekke, de bevindingen van een zeskoppige commissie inzake de veertien inhoudelijke thema’s die door de VLHORA worden vooropgesteld. Visitatiecommissies hebben geen inspecterende opdracht en mogen dus ook geenszins met een inspectie(commissie) verward worden. Het is veeleer de rol van een visitatiecommissie om het proces van kwaliteitszorg op het niveau van de hogeschool en het studiegebied, maar vooral op het niveau van de opleiding, op een actieve en positieve wijze te ondersteunen. In die zin moet een visitatiecommissie beschouwd worden als hulpinstrument in het door de betrokken hogeschool en de opleiding opgezette (totaal)proces van kwaliteitszorg en geenszins als een externe instantie die sancties kan opleggen. Namens de visitatiecommissie medische beeldvorming wil ik de hogeschool en de opleiding danken voor de degelijke organisatie van deze visitatieronde. Het vlotte verloop heeft de commissie toegelaten om haar opdracht in optimale omstandigheden uit te voeren. Ook wil de commissie uitdrukkelijk alle bij de visitatie betrokken gesprekspartners bedanken voor de tijd die ze hebben vrijgemaakt om in alle openheid van gedachten te wisselen over het huidig en het toekomstig functioneren van de opleiding medische beeldvorming. Tot slot wil ik als voorzitter ook de secretaris en de leden van de commissie danken voor hun inzet en voor de vlotte en bijzonder aangename samenwerking.

Piet De Leersnyder

inhoudsopgave de visitatie medische beeldvorming............................................................................................................................5 1

inleiding...........................................................................................................................................................5

2

de visitatiecommissie ....................................................................................................................................5

2.1 2.2 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3

samenstelling..................................................................................................................................................5 taakomschrijving............................................................................................................................................6 werkwijze.........................................................................................................................................................6 voorbereiding..................................................................................................................................................6 bezoek aan de instelling...............................................................................................................................6 rapportering....................................................................................................................................................7

bevindingen en aanbevelingen....................................................................................................................................8 1

bespreking van de thema’s ..........................................................................................................................8

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 1.10.1 1.10.2 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15

inleiding...........................................................................................................................................................8 beleid en kwaliteitszorg van de opleiding..................................................................................................8 concretisering van de kwaliteitszorg in de opleiding................................................................................9 personeel......................................................................................................................................................10 materiële en financiële randvoorwaarden................................................................................................11 onderwijsdoelstellingen...............................................................................................................................12 opleidingsprogramma: opbouw en inhoud...............................................................................................13 afstudeerwerk en/of werkveldervaring.....................................................................................................15 internationale dimensie...............................................................................................................................16 leersituatie.....................................................................................................................................................16 onderwijsvormen..........................................................................................................................................16 leermiddelen.................................................................................................................................................17 toetsing en evaluatie...................................................................................................................................17 studie- en studentenbegeleiding ...............................................................................................................17 studeerbaarheid en studierendement.......................................................................................................18 afgestudeerden ............................................................................................................................................18 maatschappelijke dienstverlening en onderzoek....................................................................................19

2

samenvatting van de belangrijkste sterke punten en aandachtspunten.............................................21

bijlagen ........................................................................................................................................................................23 curriculum vitae van de visitatieleden.......................................................................................................................23 thema’s van het zelfevaluatierapport........................................................................................................................24 bezoekschema.............................................................................................................................................................30

de visitatie medische beeldvorming 1

inleiding

In dit rapport brengt de visitatiecommissie verslag uit van haar bevindingen over de onderwijskwaliteit van de opleiding medische beeldvorming, die zij in 2004 in opdracht van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) heeft onderzocht. De opleiding is een unieke één-cyclus -opleiding die aangeboden wordt door de Europese Hogeschool Brussel, EHSAL. Dit initiatief kadert in de werkzaamheden van de hogescholen en van VLHORA met betrekking tot de kwaliteitszorg van het hogescholenonderwijs, zoals voorzien in artikel 58bis van het hogescholendecreet van 1994.

2

de visitatiecommissie

2.1

samenstelling

De visitatiecommissie is samengesteld door de Raad van Beheer van VLHORA in haar vergadering van 06 februari 2004. De commissie is als volgt samengesteld: voorzitter -

Piet De Leersnyder

secretaris -

Ludwig Devrieze

leden -

Hans Rigauts Ronny Van Loon Hettie van der Heijden Koenraad Verstraete

Voor een kort curriculum vitae van de commissieleden, zie bijlage 1.

de onderwijsvisitatie van de opleiding medische beeldvorming

5

2.2

taakomschrijving

De visitatiecommissie heeft als taak - op basis van het zelfevaluatierapport door de hogeschool opgesteld is en door middel van ter plaatse te voeren gesprekken - na te gaan in hoeverre de kwaliteit van de onderwijsprocessen van de opleiding, geconcretiseerd in 15 thema’s, beheerst wordt en aanbevelingen te formuleren om te komen tot kwaliteitsverbetering binnen de betrokken opleiding. Voor de thema’s van de zelfevaluatie, zie bijlage 2.

2.3

werkwijze

2.3.1

voorbereiding

De visitatiecommissie is geïnstalleerd op 08 juni 2004. Tijdens deze vergadering werd de handleiding van het visitatieproces toegelicht. Tevens werden op deze vergadering de bezoekdagen vastgelegd, het bezoekschema opgesteld en de wijze van voorbereiding van het bezoek besproken. De commissie analyseerde het zelfevaluatierapport en de bijlagen om zich een beeld te vormen van de opleiding en van de kwaliteitszorg in de opleiding. Individuele bevindingen, commentaar en punten van verdere bevraging werden besproken op de voorbereidende vergadering van 22 september 2004.

2.3.2

bezoek aan de instelling

Tijdens het bezoek heeft de commissie gesprekken gevoerd met alle geledingen die betrokken zijn bij het onderwijs in de opleiding. De gesprekken zijn een goede aanvulling geweest op het zelfevaluatierapport en zijn door de commissie als open ervaren. Tijdens het bezoek werd de mogelijkheid tot bijkomende gesprekken voorzien. Deze mogelijkheid kon gebruikt worden zowel op verzoek van personen uit de bezochte instelling als op verzoek van de visitatiecommissie. Verder heeft de commissie kennis genomen van bijkomende informatie, zoals verslagen, cursussen, voorbeelden van examenvragen, van afstudeerwerken en van stagewerken. Tevens werd een bezoek gebracht aan de gebouwen en de infrastructuur. Het bezoek werd afgesloten met een mondelinge rapportering aan de beleidsverantwoordelijken, waarin de commissie haar eerste bevindingen van de visitatie weergaf. Voor het bezoekschema, zie bijlage 3.


6

2.3.3

rapportering

Als laatste stap in het visitatieproces legt de commissie haar bevindingen en aanbevelingen vast in een terugmeldingsrapport per bezochte instelling en in een globaal openbaar rapport voor de ganse opleiding in Vlaanderen. Aangezien het een unieke opleiding betreft, heeft de commissie één rapport opgemaakt, dat geldt als terugmeldingsrapport en als openbaar rapport. Dit rapport werd door de voltallige commissie besproken en gefinaliseerd in december 2004. De opleiding heeft de gelegenheid gekregen om op dit rapport te reageren. Voor zover de commissie zich kon terugvinden in de opmerkingen van de hogeschool, werden deze verwerkt in het rapport. De commissie heeft de opleiding op de hoogte gebracht van haar beslissing ter zake.


7

bevindingen en aanbevelingen 1 1.1

bespreking van de thema’s inleiding

De één-cyclus -opleiding Medische Beeldvorming is een unieke opleiding in Vlaanderen die van start ging in 1998. Sinds januari 2003 maakt de opleiding deel uit van de Europese Hogeschool Brussel (EHSAL). De opleiding is gesitueerd binnen de onderwijsgroep Vorming en Welzijn en maakt daarbinnen deel uit van het studiegebied Gezondheidszorg. Het studiegebied Gezondheidszorg bevat naast de opleiding Medische Beeldvorming ook de opleidingen Verpleegkunde, Optiek & Optometrie en Ergotherapie. Het studiegebied is gehuisvest op de Campus Nieuwland.

1.2

beleid en kwaliteitszorg van de opleiding

In het licht van de samenwerking tussen de opleidingen binnen het studiegebied Gezondheidszorg wil de opleiding een maximale synergie bereiken. Voor een aantal aspecten is deze meerwaarde ook al gerealiseerd zoals bij het gezamenlijk uitvoeren van projecten, het gezamenlijk uitwerken van procedures, het gezamenlijk ontwikkelen van bepaalde delen van het onderwijsprogramma en het creëren van de mogelijkheid om docenten met hoge deskundigheid aan te trekken. Deze acties bieden de mogelijkheid tot kwaliteitsverhoging van de afzonderlijke opleidingen. De commissie is van mening dat deze vorm van samenwerking perspectieven biedt en verder uitgebouwd kan worden. Door de recente fusieoperatie bij EHSAL werd geprobeerd de bestaande organisatiestructuren in te passen in een nieuw en breder geheel. Uit de gesprekken blijkt echter dat er sprake is van een zekere overstructurering. De organisatie is sterk hiërarchisch top-down opgebouwd. De besluitvorming gebeurt te traag en de bevoegdheden en communicatiestromen zijn ondoorzichtig voor nogal wat betrokkenen binnen een studiegebied (zowel voor lectoren, studenten als andere perifere medewerkers). Het feit dat men op eigen initiatief en van bovenaf reeds bezig is met een uitzuivering ter zake is een goed teken en moet gecontinueerd worden. Op overkoepelend EHSAL-niveau is een duidelijke visie aanwezig en beschikt men ook over een aantal instrumenten om het sterk centraal geconcipieerde beleid te implementeren. De vraag is echter of men daar op het niveau van de opleidingen ook een voldoende draagvlak voor heeft. Er waren niet meteen zware meningsverschillen, maar de lectoren waren soms niet op de hoogte van elementaire informatie over beleidsstructuren en -prioriteiten. De organisatie heeft een beleid ontwikkeld om de informatie toegankelijk te maken. Dit gebeurt meestal door gebruik te maken van digitale communicatie. Voorbeelden hiervan zijn voor lectoren de digitaal te raadplegen jaarwerkplannen en het kwaliteitshandboek en voor studenten de nieuwsbrief en studiegidsen. Er wordt gewerkt aan een verdere uitbouw van deze vorm van informatievoorziening. De lectoren geven aan dat zij inderdaad toegang hebben tot de informatie. Dit vraagt wel meer dan voorheen eigen initiatief van de individuele lector. Van de bottum-up communicatiemogelijkheden heeft de commissie een veel minder duidelijk beeld gekregen. Zij is dan ook van mening dat deze vorm van communicatie verder uitgewerkt kan worden.


8

Informele communicatie heeft binnen de nog jonge opleiding Medische Beeldvorming altijd een belangrijke plaats ingenomen. Zowel de lectoren als de studenten bevestigen en waarderen dit aspect: de (opleidings -) coördinatoren en lectoren zijn direct aanspreekbaar. De commissie beveelt dan ook aan om de voordelen van korte lijnen binnen de informele communicatie in stand te houden. Zij is wel van mening dat bij een groter wordende opleiding, binnen gestructureerde kaders van een hogeschool, ook een meer gestructureerde vorm van overleg noodzakelijk is en ontwikkeld moet worden, zowel bottum-up als top-down. Een positief punt is dat de kwaliteitscoördinatiecel horizontaal gestructureerd is en alle verticale hiërarchische lijnen doorkruist. De kwaliteitscel voert regelmatig overleg met de decaan. Getuige van de goede werking van de kwaliteitscel is het bijzonder uitgebreide en goed gestructureerde zelfevaluatierapport.

aanbevelingen -

1.3

De overstructurering verder wegwerken en de bevoegdheden duidelijk stellen. De bottum -up communicatiemogelijkheden verder uitwerken.

concretisering van de kwaliteitszorg in de opleiding

Binnen EHSAL wordt kwaliteitszorg vooral vormgegeven op hogeschoolniveau. Er is een cel kwaliteitszorg en accreditering. De richtlijnen met betrekking tot kwaliteit zijn vastgelegd in een kwaliteitshandboek dat hogeschoolbrede visieteksten bevat met betrekking tot kwaliteits - en onderwijs beleid. Voor de onderwijsgroep vorming en welzijn moeten de procedures ten aanzien van de kwaliteit van het onderwijs voor een deel nog ontwikkeld worden. Kwaliteitsverbetering wordt op projectmatige wijze vormgegeven in de jaarwerkplannen. Hierin worden voor de opleiding een aantal taakstellingen opgenomen. Er is een driemaandelijkse voortgangsrapportering in het directiecomité. Op het einde van het academiejaar worden de resultaten van de jaarwerkplannen geëvalueerd op directieniveau. Er is een duidelijk besef bij de lectoren dat kwaliteitszorg belangrijk is. Deze kwaliteitszorg kwam tot nog toe op een informele manier tot stand. Getuige hiervan is de snelle aanpassing van de opleiding aan de hand van de opmerkingen van de eerste afgestudeerden. Hun opmerkingen resulteerden reeds in een aanpassing van het studietraject voor de volgende jaren. Kwaliteitszorg in de zin van een cyclisch proces van het stellen van kwaliteitsdoelen, het systematisch meten en het opstellen van plannen ter verbetering is bij een groot deel van de lectoren niet bekend. Ook kennen ze de participatie- en overlegstructuren onvoldoende. De studentencoach blijkt na één jaar activiteit bij veel studenten nog onbekend. Het lijkt de commissie belangrijk dat deze functie meer aandacht krijgt omdat zij de brug is tussen de studenten enerzijds en de organisatie anderzijds. De opleiding beschikt mom enteel nog niet over een operationeel cyclisch kwaliteitszorgsysteem waaraan alle partijen, medewerkers en studenten participeren. Nog niet alle kansen om het kwaliteitsbeleid te operationaliseren, uitgaande van het kwaliteitssysteem van de hogeschool, worden aangegrepen.


9

De opleiding gebruikt op dit moment reeds een aantal meet- en evaluatie-instrumenten waarmee onder andere de kwaliteit van het didactisch handelen, de studielast en de mening van afgestudeerden wordt gemeten. Zij is van plan in de toekomst meer meetinstrumenten te gebruiken. Verder beschikt de opleiding over een intern professionaliserings - en navormingsbeleid. De lectoren worden regelmatig geïnformeerd over de mogelijkheden. Ze kunnen nascholing volgen, zowel wat betreft het vakinhoudelijke aspect als op het gebied van bijvoorbeeld informatietechnologie. De werking van de resonantieraad, die bestaat uit vertegenwoordigers uit de ziekenhuizen, afgevaardigden van de verschillende beroepsverenigingen en firma’s, is nog onduidelijk. Op dit ogenblik zijn er vooral informele contacten. De resonantieraad is ook onbekend bij de meeste werkgevers en aanbieders van stageplaatsen die de commissie heeft bevraagd.

aanbevelingen -

1.4

Het operationaliseren op opleidingsniveau van een cyclisch kwaliteitszorgsysteem waarbij alle partijen, medewerkers en studenten participeren. De resonantieraad beter bekend maken bij de representatieve werkgevers en aanbieders van stageplaatsen.

personeel

De selectiecommissie voor aanwerving is uitsluitend samengesteld uit internen en de opleiding doet evenmin een beroep op assessment. Dit is een belangrijk negatief punt, vooral voor wat betreft de aanwerving van de ‘hogere’ echelons. Het is de commissie niet duidelijk op welke basis sommige gastlectoren worden geselecteerd. Er wordt onder andere een cursus gegeven door een lector die tijdens zijn eigen opleiding slechts een zeer beperkte cursus over dit vak heeft gekregen. De meeste praktijklectoren zijn geselecteerd op basis van hun jarenlange ervaring op het werkterrein. Deze lectoren zijn duidelijk sterk gemotiveerd en hebben een uitstekend inzicht in hun taak en doelstelling. Er moet evenwel over worden gewaakt dat hun didactisch handelen voldoende wordt ondersteund en begeleid. Noodgedwongen wordt een cursus gegeven door iemand die in het betrokken domein nooit enige praktijkervaring had/heeft. Dit kan enkel geaccepteerd worden als een kortstondige overgangsmaatregel, maar dit moet snel aangepast worden. De evaluatie van personeelsleden lijkt een structuur te hebben en wordt volgens de directie uniform georganiseerd en toegepast. Tijdens de gesprekken kon enkel worden vastgesteld dat sommige personeelsleden geëvalueerd werden en anderen niet. Niet iedereen was op de hoogte van het evaluatiesysteem en de evaluatiefrequentie. Er is op dit ogenblik geen systematische evaluatie van de lectoren in de opleiding Medische Beeldvorming. Positief is wel dat ook de beoordeling van de studenten wordt meegenomen als item binnen de docentenevaluatie. Sommige gastlectoren of gastsprekers worden niet geëvalueerd. De vraag rijst dan ook hoe men de kwaliteit van deze lectoren kan verzekeren. De lectoren krijgen toegang tot een intern navormingsprogramma. Sommige navormingen zijn verplicht. Externe navorming is wel uitgewerkt in procedures op hogeschoolniveau, maar op opleidingsniveau is de implementatie ervan onduidelijk.


10

De lectoren vormen een gedreven team dat evenwel onderbezet is. Alle lectoren zijn bijzonder toegankelijk voor de studenten. Er is een zeer lage drempel om de student in zijn persoonlijke ambitie te begeleiden of om problemen in onderling overleg op te lossen. De lectoren zijn te weinig wetenschappelijk gemotiveerd. Er wordt nauwelijks enige inbreng aangetoond van lectoren in wetenschappelijk werk, wetenschappelijke publicaties of voordrachten.

aanbevelingen -

1.5

In de selectiecommissie voor aanwerving ook externen opnemen. Bij het selecteren van gastlectoren of het toewijzen van vakken aan eigen personeel moet erover gewaakt worden dat de nodige competenties en ervaring met de discipline aanwezig is. Een systematische evaluatie van de personeelsleden in de opleiding Medische Beeldvorming invoeren.

materiële en financiële randvoorwaarden

De apparatuur in het skillslab is zeer uitgebreid en uniek. Er zijn goede praktijklokalen (toepassingen: manutentie, EHBO, oppervlakteanatomie, insteltechnieken). Er is een zeer goed uitgerust praktijklokaal voor het aanleren van vaardigheden in conventionele radiografie, ontwikkelen, kwaliteitscontrole, PACS, beeldverwerking en CT-simulatie. Er zijn relatief oude echotoestellen en een oude C-boog. Aanschaf van recentere toestellen is gewenst, maar is voor het bereiken van de didactische eindtermen niet absoluut noodzakelijk. Er is echter geen mogelijkheid tot vaardigheidstraining in magnetische resonantie beeldvorming en insteltechniek. Bekwaming in MRI-technieken is een bijzonder aandachtspunt, mede door het toenemend belang van deze techniek in de medische diagnostiek. De opleiding verwerft veel toestellen via sponsoring. Dit is op zich niet slecht, maar houdt het gevaar in van eventuele firmagebonden affiniteiten. Dit is een aandachtspunt. De troef van het skillslab moet verder uitgespeeld worden, enerzijds als aantrekkingspool voor de opleiding Medische Beeldvorming en anderzijds als werkinstrument voor externe opleidingen (postgraduaat). Er zijn voldoende computerfaciliteiten die bovendien gemakkelijk toegankelijk zijn voor de studenten. Dit is een belangrijk pluspunt. De uitleendienst van computers voor minder gegoede studenten bestaat, maar het is niet helemaal duidelijk of het financieel en materieel opvangnet volstaat om studenten met financiële problemen voldoende en structureel te ondersteunen. De mediatheek is goed gestructureerd maar bevat veel te weinig naslagwerken, boeken en tijdschriften die betrekking hebben op de medische beeldvorming. De studenten geven aan dat zij de mediatheek nauwelijks consulteren. Het belang van het consulteren van naslagwerken, tijdschriften en boeken moet ingebed worden in het curriculum van de student. De associatieovereenkomst met de K.U. Leuven leidt op dit ogenblik niet tot een open communicatie op het gebied van de mediatheek en een curriculumgebonden mediatheekbeleid. Dit is een bijzonder aandachtspunt.


11

Het e-learningsysteem bevindt zich in een opstartfase. Een adequate aanpak en de verdere uitbouw van dit concept zijn evenwel noodzakelijk.

aanbevelingen -

1.6

De mogelijkheid tot vaardigheidstraining in magnetische resonantie beeldvorming en insteltechniek MR voor de studenten uitwerken. De troef van het skillslab uitspelen als aantrekkingspool voor de opleiding Medische Beeldvorming en als werkinstrument voor externe opleidingen. In de mediatheek het aantal naslagwerken, boeken en tijdschriften die betrekking hebben op de medische beeldvorming uitbreiden. Het belang van het consulteren van naslagwerken, tijdschriften en boeken inbedden in het curriculum van de student. Binnen de associatieovereenkomst met de K.U. Leuven de studenten een begeleide en uitgebreider toegang bezorgen tot de gespecialiseerde bibliotheek van de K.U. Leuven.

onderwijsdoelstellingen

De doelstellingen van de opleiding zijn opgesteld op basis van het Koninklijk Besluit betreffende de beroepstitel en kwalificatievereisten voor de technoloog Medische Beeldvorming en het op basis daarvan ontwikkelde beroepsprofiel. Bij de ontwikkeling van dit beroepsprofiel zijn meerdere medewerkers van de opleiding actief betrokken geweest. Vervolgens heeft de opleiding een opleidingsprofiel en de daarvan afgeleide competentieprofielen ontwikkeld. De opleidingsdoelstellingen zijn te onderscheiden in competenties voor een gegradueerde in het hoger onderwijs, algemene competenties die verwacht worden voor een gezondheidszorgberoep en specifieke doelstellingen voor een technoloog Medische Beeldvorming. Dit uitgebreide werk verdient een bijzondere vermelding, mede omdat het om een zeer nieuwe opleiding gaat. De opleidingsdoelen zijn duidelijk afgeleid van het beroepsprofiel. De onderwijsdoelstellingen zijn gegroeid vanuit een groep lectoren die de opleiding als pioniers hebben opgestart. In de loop der jaren zijn er duidelijke vorderingen gemaakt, maar het pioniersaspect blijft nog zichtbaar aanwezig in de huidige structuren. Een goede structurering en ondersteuning bij het vastleggen en het afstemmen van de onderwijsdoelstellingen tussen de verschillende belanghebbenden en de opleiding moet verder uitgewerkt worden. Alle lectoren moeten de in overleg ontwikkelde onderwijsdoelstellingen als uitgangspunt gebruiken. Dit blijkt op dit ogenblik niet het geval te zijn. Het afstemmen van de onderwijsdoelstellingen op de verwachtingen van de student loopt goed. De afstemming van de onderwijsdoelstellingen op de verwachtingen van het werkveld is minder goed gestructureerd. De opleiding benut een aantal mogelijkheden om de actualiteit van de doelstellingen te bewaken. De kernlectoren van de opleiding hebben een ruime ervaring in de beroepspraktijk. De lectoren kunnen bedrijfsstages volgen en zij komen veelvuldig in contact met de praktijk tijdens de stagebezoeken en bij de eindproef. Ook maakt de opleiding gebruik van gastlectoren die de actualiteit van de beroepsuitoefening in de opleiding brengen. De resonantieraad is onvoldoende bekend. Het is ook niet helemaal duidelijk of deze raad een voldoende representatief staal vormt waarbinnen de onderwijsdoelstellingen op een concrete en correcte manier getoetst kunnen worden.


12

De afgestudeerden bevestigen dat zij door de opleiding adequaat zijn opgeleid voor de uitvoering van het beroep. De commissie is van mening dat de actualiteit en realiteit van de opleidingsdoelstellingen nu voldoende gewaarborgd zijn, maar dat in de toekomst meer aandacht voor magnetische resonantie moet worden ingebouwd. De onderwijsvisie van de opleiding sluit aan bij de onderwijsvisie van de hogeschool. In deze visie plaatst een opleiding haar educatieve setting in het teken van het leren door de student. De opleiding heeft dit geconcretiseerd op een aantal manieren: de leersituaties hebben door het werken in het skillslab en de stages een hoog realiteitsgehalte en het ‘samen leren’ is door middel van het werken aan groepsopdrachten vormgegeven. Verder wordt de toename van eigen verantwoordelijkheid van de student geleidelijk in de opleiding opgevoerd door de overgang van docent- naar studentgecentreerde didactische werkvormen. De commissie constateert dat de implementatie van de onderwijsvisie binnen de opleiding toch nog in een beginfase is. Slechts een beperkt deel van de lectoren is hierbij betrokken. De visie heeft zich nog niet ontwikkeld tot een onderwijsvisie die gedragen en uitgedragen wordt door het gehele team. De commissie beveelt de opleiding aan om deze ontwikkeling van de onderwijsvisie onderdeel te laten zijn bij de voorgenomen curriculumherziening. Het valt sterk aan te bevelen dit proces ook te laten ondersteunen door de centrale dienst onderwijsontwikkeling. Op die manier is er een garantie dat onderwijsvernieuwing meegenomen wordt in dit proces en dat op dat vlak ook scherp afgebakende doelstellingen worden gedefinieerd. De uitdrukkelijke keuze om het skillslab te gebruiken in een context waar studenten zelf en ten dele op vrij te bepalen tijdstippen bepaalde curriculumonderdelen kunnen inoefenen, wordt als bijzonder positief beoordeeld en is een concrete implementatie van het begeleid zelfstandig leren.

aanbevelingen -

1.7

Het afstemmen van de onderwijsdoelstellingen tussen de verschillende partners en betrokkenen. De resonantieraad uitbouwen tot een representatief orgaan waarbinnen de onderwijsdoelstellingen op een structurele, concrete en correcte manier getoetst kunnen worden. De onderwijsvisie binnen de opleiding die zich nog in een beginfase bevindt, ontwikkelen tot een onderwijsvisie die gedragen en uitgedragen wordt door het gehele team.

opleidingsprogramma: opbouw en inhoud

De opleiding tot technoloog Medische Beeldvorming is een generieke 3-jarige bacheloropleiding zonder afstudeerrichtingen. De opbouw van de opleiding kent een duidelijke horizontale en verticale structuur. De horizontale structuur is vormgegeven in verschillende domeinen: maatschappelijke vorming, biomedische wetenschappen, technologische en stralingswetenschappen, gezondheidswetenschappen en klinische vaardigheden. De verticale structuur is gekoppeld aan lichaamsstelsels. Het gelaagde, op anatomie gebaseerde opleidingsschema is echter achterhaald. Zowel studenten als lectoren zijn ervan overtuigd dat dit moet worden herzien. Op basis van eerder verworven kwalificaties en/of competenties is het mogelijk om het programma flexibel en/of versneld te doorlopen. Indien er sprake is van vrijstellingen, dan bespreekt de opleidingcoördinator dit met de betrokken student. De voorgestelde vrijstelling wordt ter goedkeuring aan de betrokken vaklector voorgelegd. Voor het verkrijgen van vrijstellingen op basis van eerder verworven competenties wordt momenteel een duidelijke beleidslijn uitgewerkt.


13

De belangrijkste component van de opleiding wordt gevormd door het binnenschools leren. Voor het buitenschools leren is in het eerste jaar 5 weken stage gepland. In het tweede en derde jaar is er telkens een stage van 8 weken. Naast deze activiteiten waarbij het verwerven van beroepscompetenties centraal staat, heeft de opleiding ook een aantal activiteiten in het programma opgenomen waarbij sociale en groepsdynamische aspecten centraal staan, bijvoorbeeld de infoweek. Een bijzonder pluspunt is dat er aandacht wordt besteed aan het groepsgebeuren. De studenten gaan in het begin van het opleidingsjaar op residentiële kennismakingsdagen. Dit is duidelijk positief voor de groepsvorming en draagt bij tot de drempelverlaging tussen lector en student. Er is een aanzet gegeven om aandacht te besteden aan het randgebeuren binnen de medische diagnostiek zoals patiëntenbegeleiding en patiëntenopvang. Door middel van een rollenspel worden situaties uit het werkveld nagebootst. Die blijken confronterend maar bijzonder leerzaam te zijn. Dit aspect binnen de opleiding verdient bijzondere aandacht. Hiervoor moet de nodige tijd, structurering en logistieke steun (videocamera’s) worden vrijgemaakt. Het is net de patiëntenzorg die later een belangrijk deel van de taak van de medische beeldvormer uitmaakt. Door de studenten voor te bereiden op dit intermenselijk aspect van de beroepsuitoefening wordt de opleiding ook vollediger. De studenten geven aan dat de opbouw van het programma goed is. In het binnenschoolse curriculum wordt vooral het werken aan praktijktaken in het skillslab als positief ervaren. Jongere studenten benadrukken dat zij de infoweek als zeer pos itief hebben ervaren. Als minder positief punt geven studenten aan dat er enige afstemmingsproblemen zijn tussen de vakken onderling. Er blijken toch nog wat onduidelijkheden te zijn over wie welk deel van de leerstof geeft en op welk ogenblik binnen het opleidingstraject bepaalde kennis moet worden overgedragen. Ook wordt voor de stage nuttige en/of noodzakelijke leerstof soms pas na de stage aangeboden. De commissie heeft uit gesprekken met alumni kunnen opmaken dat de opleiding continu inspanningen heeft geleverd om de geconstateerde afstemmingsproblemen te ondervangen en dat dit ook een duidelijk positief resultaat heeft opgeleverd. Er moet bijzondere aandacht gaan naar praktijkervaring. Het gewicht van de stage mag groter worden. Het lijkt de commissie aangewezen de vroeger uit jaar één verwijderde ‘verpleegstage’ onder de vorm van een verzorgingsstage toe te voegen in jaar twee. Dit heeft het voordeel dat studenten al vertrouwd zijn met het ziekenhuismilieu vanuit hun stage in jaar één. Het verdient aanbeveling om deze verzorgingsstage bij voorkeur te organiseren vanuit de stagedienst radiologie zelf, met specifieke leerdoelen zoals het leren omgaan met wonden, katheters, infusen, drains, opmaken van bedden, plaatsen van bedpannen, enzovoort. Het mislukken van de klassieke ‘verpleegstage’ bij het opstarten van de opleiding in jaar één was voornamelijk te wijten aan het niet aangepaste tijdstip in de opleiding en een verkeerde inschatting van de leerdoelen door de betrokken verpleegstagediensten. De opleiding is zich hiervan bewust. Het lijkt de commissie aangewezen om de theoretische en praktische MR-opleiding, met nadruk op insteltechnieken, onderzoeksprocedures en kwaliteitscontrole te verbeteren. Daarenboven verdient het aanbeveling om in het skills lab in een MR-simulator te voorzien. Belangrijke leerdoelen zijn onder andere het optimaliseren van de beeldkwaliteit door het variëren van parameters zoals TR, TE, matrix, FOV, SN-ratio, … De commissie beveelt ook sterk aan om herhalingssessies van insteltechnieken in conventionele radiologie aan te bieden in jaar drie, omdat uit reacties van oud-studenten is gebleken dat deze booster noodzakelijk is als voorbereiding op het werkveld.


14

Het lijkt de commissie opportuun om bij een curriculumhervorming veeleer prioriteit te leggen bij verzorgingsstage en beeldvorming door magnetische resonantie dan bij radiotherapie. Dit medisch gebeuren heeft inderdaad een stralingsgebonden aspect, maar gaat veel verder. Het heeft ook en vooral te maken met verzorgings - en therapeutische aspecten waar de verpleegkundige activiteit belangrijker is dan de kennis in stralingstechnieken. De kennis van medisch-technisch Engels moet op een of andere manier opgenomen worden in het opleidingsschema.

aanbevelingen -

-

1.8

De nodige tijd, structurering en logistieke steun (aankoop van videocamera’s) besteden aan de onderwijsactiviteiten in verband met patiëntenbegeleiding en patiëntenopvang. Afstemmingsproblemen tussen de vakken onderling wegwerken. Het gewicht van de stage verhogen. Het lijkt de commissie aangewezen de vroeger uit jaar één verwijderde ‘verpleegstage’ onder de vorm van een verzorgingsstage toe te voegen in jaar twee, bij voorkeur georganiseerd vanuit de stagedienst radiologie zelf. De theoretische en praktische MR-opleiding, met nadruk op insteltechnieken, onderzoeksprocedures en kwaliteitscontrole, verbeteren. Herhalingssessies van insteltechnieken in conventionele radiologie aanbieden in jaar drie. De kennis van medisch-technisch Engels in het curriculum opnemen.

afstudeerwerk en/of werkveldervaring

Het afstudeerwerk wordt zeer goed voorbereid en begeleid. De studenten ervaren dit als een bijzonder pluspunt. De afstudeerwerken worden evenwel te weinig gepromoot voor intern en extern gebruik. Het naar voren brengen van een eindwerk door de auteur, ook aan de eerstejaarsstudenten, kan motiverend werken voor beide partijen. De auteur krijgt ervaring in het communiceren van zijn kennis, de jongere studenten kunnen hierdoor bijkomend gemotiveerd worden. Wetenschappelijk hoogstaande eindwerken verdienen aandacht op congressen of in tijdschriften. De wetenschappelijke reflex is bij zowel lectoren als studenten onvoldoende aanwezig. De studenten zijn over het algemeen tevreden over de stages. De vertegenwoordigers van het werkveld zijn tevreden over de begeleiding vanuit de hogeschool en het frequente bezoek van de stagebegeleiders. De stagecoördinator probeert duidelijk rekening te houden met de wensen van de student en staat open voor bijkomende vragen in het geval van ontbrekende of als onvoldoende gepercipieerde werkveldervaring van de student binnen een bepaald domein. Deze wisselwerking tussen de stagecoördinator en de student moet worden aanzien als een belangrijk pluspunt en blijvend ondersteund worden.


15

aanbevelingen -

1.9

De afstudeerwerken meer promoten voor intern en extern gebruik. De wetenschappelijke reflex bij zowel lectoren als studenten stimuleren.

internationale dimensie

De internationale dimensie is duidelijk onvoldoende uitgebouwd. Door de voorgeschiedenis van deze jonge opleiding die werd geconfronteerd met het opstarten van een in Vlaanderen onbestaande opleiding en kort nadien een fusie, is het begrijpelijk dat dit thema niet als prioritair werd beschouwd. Voor de toekomst is het evenwel belangrijk dat deze internationale dimensie wordt uitgebouwd. Er zijn voorzichtige initiatieven, maar die moeten beter en vooral breder worden uitgebouwd. De opleiding moet er zich ook voor hoeden niet te veel energie te steken in het uitsturen van studenten. De mogelijkheid moet er echter wel zijn. Meer inspanningen moeten worden geleverd om in het reguliere curriculum aspecten van internationalisering in te bouwen. Dit lijkt a fortiori het geval indien het gaat om een voor Vlaanderen unieke opleiding, want er zijn geen ijkpunten. Internationaal curriculuminhoudelijk overleg lijkt ook in dat opzicht een noodzaak. Het feit dat de opleiding deel uitmaakt van een internationaal netwerk (Henre) biedt in dat opzicht mogelijkheden. Er is een duidelijke aanzet gegeven voor internationalisering via het Socrates -programma en het implementeren van het European Credit Transfer System (ECTS). Ook de samenwerking met andere Vlaamse hogescholen in het netwerk van Brusselse hogescholen voor internationalisering (Brunet) getuigt van de wil om in de toekomst meer werk te maken van de internationale dimensie van de opleiding.

aanbevelingen -

Meer inspanningen leveren om in het reguliere curriculum aspecten van internationalisering in te bouwen.

1.10

leersituatie

1.10.1

onderwijsvormen

Er is een goed inzicht in de verschillende leervormen. De opleiding heeft inspanningen geleverd om activerende werkvormen in te voeren. Er worden docentonafhankelijke taken georganiseerd die vakoverschrijdend zijn. Er blijkt evenwel een discrepantie te bestaan tussen de overtuiging van de organisatiekoepel voor wat deze leervormen betreft en de lectoren. De oudere lectoren blijven het accent leggen op de klassieke onderwijsvormen zoals het hoorcollege, terwijl de jongere lectoren duidelijk meegaan met de nieuwe onderwijsvormen. Op zich is een gezonde mix van deze meningen en onderwijsvormen een goede zaak, maar er moet gewaakt worden over een gezonde implementatie en evenwichtige aanwending van deze


16

verschillende onderwijsvormen. Er moet een uniform standpunt worden ingenomen dat wordt gedragen door alle betrokkenen binnen de opleiding. De aandacht voor e-learning mag verscherpt worden. Het opmaken en bekendmaken van lesroosters is al jarenlang een probleem. De hogeschool is zich van dit probleem bewust en meent dat hiervoor nog dit kalenderjaar een adequate (elektronische) oplossing kan worden gegeven.

1.10.2

leermiddelen

De cursussen zijn goed uitgebouwd en gestructureerd. Het verder opbouwen van een radiologische database wordt door de lectoren onderschreven. De informatisering van de cursussen bevindt zich in een beginfase.

aanbevelingen -

1.11

In verband met de leervormen moet een uniform standpunt worden ingenomen dat wordt gedragen door alle lectoren. De aandacht voor e-learning mag verscherpt worden.

toetsing en evaluatie

De studenten ervaren de toetsen als correct en hun verwachtingspatroon blijkt overeen te stemmen met hun individuele resultaten. Er is evenwel geen uniform toetsingsbeleid. De verschillende lectoren bepalen zelf op welke manier de student wordt beoordeeld. Er is geen systematische (statistische) analyse van de validiteit en de betrouwbaarheid van de toetsen. De student kan voor het bespreken van de examenresultaten gemakkelijk terecht bij de lector of bij de dienst voor studie- en studentenbegeleiding.

aanbevelingen -

1.12

Een uniform toetsingsbeleid uitwerken.

studie- en studentenbegeleiding

Studie- en studentenbegeleiding wordt door de studenten als positief ervaren. De student wordt in de eerste plaats goed begeleid door de lectoren. Door de lage drempel is er ruimte voor persoonlijke initiatieven en persoonlijke bijsturing. De student krijgt vrij toegang tot het skillslab om bijkomend te oefenen en heeft eenvoudige toegang tot elektronische communicatiemiddelen, ook van thuis uit. Deze mogelijkheid kan aangegrepen worden om het systeem van e-learning verder uit te werken.


17

De dienst voor studie- en studentenbegeleiding, het Centrum voor Studie- en Studentenbegeleiding (CSSB), dat centraal gestuurd wordt, heeft een perifere cel ter plaatse die door de studenten als performant en makkelijk toegankelijk wordt ervaren. Het informele circuit (toegang tot lectoren) en het CSSB functioneren daarbij complementair. Als de opleiding bij een curriculumhervorming de keuze zou maken voor meer begeleid zelfstandig leren, verdient het aanbeveling om studiebegeleiding ook te integreren in het lessenrooster en op die manier de huidige informele benadering wat meer te formaliseren. In de huidige manier van werken lijkt het informele circuit als vorm van remediëren echter prima te functioneren. De begeleiding van financieel afhankelijke en minder gegoede studenten kan verder uitgebouwd worden. De meeste studenten ervaren de opleiding als financieel haalbaar, maar toch moet de opleiding zich de vraag durven stellen of alle lagen van de bevolking er toegang toe krijgen.

aanbevelingen -

1.13

Bij de keuze voor meer begeleid zelfstandig leren verdient het aanbeveling om studiebegeleiding ook te integreren in het lessenrooster en op die manier de huidige informele benadering wat meer te formaliseren.

studeerbaarheid en studierendement

De instroom van studenten uit de verschillende onderwijsvormen van het secundair onderwijs wordt goed opgevangen. De studenten ervaren geen grote kloof tussen het secundair onderwijs en het hoger onderwijs. Hier draagt zeker de forse spreiding van de examenperiode over vier tijdsgebieden en de gemotiveerde en persoonlijke begeleiding door de lectoren toe bij. De opleiding moet er evenwel over waken dat hierdoor de kloof tussen het 1ste en het 2de opleidingsjaar niet te groot wordt. Er wordt geen abnormale studiedruk ervaren bij de studenten wat toch enigszins merkwaardig is, zeker voor die studenten die uit een technische opleiding van het secundair onderwijs komen. Betekent dit dat er ruimte is voor bijkomende opleidingsonderdelen zoals technisch Engels of MRI? De gedane studietijdmetingen geven aan dat studielast een aandachtspunt is.

aanbevelingen -

1.14

De minimale studielast van 1500 uren moet gerealiseerd worden. De vrije ruimte moet ingevuld worden.

afgestudeerden

Er is een goede begeleiding van de laatstejaars ten aanzien van het werkveld. De afgestudeerden beschouwen de opleiding als een uitstekende voorbereiding op hun latere beroepsactiviteit. Ze benadrukken de inzet en motivatie van hun lectoren.


18

De afgestudeerden presteren goed in het werkveld, maar ervaren enkele kleine tekorten, zoals onvoldoende opleiding in enkele basisverpleegkundige (technische) handelingen (kan worden verholpen door het invoeren van een verzorgingsstage in jaar 2; zie hoger). Een actieve studentenorganisatie en ook een gestructureerd contact via een alumnivereniging zouden de ontplooiing van de studierichting zeker ten goede komen. Op dit ogenblik – behalve misschien net ter gelegenheid van het bezoek van de visitatiecommissie - worden oud-studenten onvoldoende of niet betrokken bij de opleiding.

aanbevelingen -

1.15

Een alumniwerking uitbouwen.

maatschappelijke dienstverlening en onderzoek

dienstverlening Er is een beperkte maatschappelijke dienstverlening voor externe organisaties, maar relatief weinig ten gevolge van eigen initiatief. Nochtans zijn daar mogelijkheden voor, enerzijds via het skillslab (trainingen insteltechnieken, beeldverwerking, PACS en kwaliteitscontrole voor derden) en anderzijds via de eindwerken. Permanente vorming of nascholing staat nog echt in de kinderschoenen. Bij de opleiding is er geen echte visie in verband met het organiseren van post-hogeschoolvorming, in tegenstelling tot een duidelijk geformuleerde behoefte bij de afgestudeerden. De opleiding zou een rol kunnen spelen als mediator of actieve partner in het kader van de navorming. Het skillslab is eveneens een troef om de decretale taak van maatschappelijke dienstverlening in te vullen door het aanbieden van korte opleidingssessies met betrekking tot insteltechnieken en kwaliteitscontrole, bijvoorbeeld aan oudere verpleegkundigen. De expertise van de lectoren kan benut worden voor postgraduaatcursussen. Het centrum voor externe samenwerking geeft de indruk een meer administratieve dan wel een actief stimulerende rol te vervullen. Een duidelijk aanbod van mogelijke opleidingen moet kenbaar gemaakt worden aan professionele organisaties. Adviesverlening - bijvoorbeeld aan de Hoge Gezondheidsraad - is ook maatschappelijke dienstverlening, maar dit gebeurt op dit ogenblik door individuen uit hoofde van hun vroegere activiteiten. Wil de opleiding daar een bijdrage toe leveren, dan moet zij meer investeren in onderzoek door haar lectoren.

aanbevelingen -

Post-hogeschoolvorming uitwerken. Het skillslab gebruiken om korte opleidingssessies insteltechnieken en kwaliteitscontrole aan te bieden.


19

onderzoek Voor het volledig studiegebied gezondheidszorg (vier opleidingen) werd in 2004 in 0,5 FTE voorzien ter ondersteuning van het wetenschappelijk onderzoek. Vanaf januari 2005 wordt de betoelaging uitgebreid en wordt er 1 FTE per studiegebied aangesteld voor de uitvoering van projectmatig wetenschappelijk onderzoek. De lectoren hebben onvoldoende ervaring in het begeleiden van projectmatig wetenschappelijk onderzoek. Het lijkt de commissie aangewezen om minstens de vastgelegde 0,25 FTE in te zetten om deze vorm van onderzoek te stimuleren in de opleiding. De eindwerken en externe dienstverlening zijn wegen waarlangs dit onderzoek, via deze extra begeleiding, kan worden gestimuleerd. Het gerealiseerde wetenschappelijk onderzoek steunt hoofdzakelijk op een beperkt aantal lectoren, en de studenten worden er niet bij betrokken. Voor een professionele gerichte studie van drie jaar is het ook niet mogelijk een actieve bijdrage te verwachten van studenten. De meeste eindverhandelingen zijn dan ook veeleer uitgebreide stageverslagen of rapporten over het verzamelen van gegevens dan werkelijke research. Aangezien de medische beeldvorming een zeer snel veranderend domein is, moet de lectoren de mogelijkheid worden geboden om door onderzoek hun cursusinhoud aan te passen aan de evolutie van de technologie. Hiervoor moet zowel tijd als geld ter beschikking worden gesteld. Een betere toegang tot de universiteitsbibliotheek van de K.U. Leuven en haar bestand van digitale publicaties is hierbij een vereiste.

aanbevelingen -

In 0,25 FTE extra voorzien per opleiding om onderzoek te stimuleren in de opleiding. Het ter beschikking stellen van zowel tijd als geld om de lectoren de mogelijkheid te bieden om door onderzoek hun cursusinhoud aan te passen aan de evolutie van de technologie.


20

2

samenvatting van de belangrijkste sterke punten en aandachtspunten sterke punten

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Op overkoepelend EHSAL-niveau is een duidelijke visie aanwezig en zijn er ook een aantal instrumenten om het beleid te implementeren. De onderwijsvisie van de opleiding sluit aan bij de onderwijsvisie van de hogeschool. In deze visie plaatst een opleiding haar educatieve setting in het teken van het leren door de student. Er is een kwaliteitshandboek dat hogeschoolbrede visieteksten bevat met betrekking tot kwaliteits- en onderwijsbeleid. De opleiding gebruikt op dit moment reeds een aantal meet- en evaluatieinstrumenten waarmee onder andere de kwaliteit van het didactisch handelen, de studielast en de mening van afgestudeerden wordt gemeten. De lectoren vormen een gedreven team. Alle lectoren zijn bijzonder toegankelijk voor de studenten. Er is een zeer lage drempel om de student in zijn persoonlijke ambitie te begeleiden of om problemen in onderling overleg op te lossen. De apparatuur in het skillslab is zeer uitgebreid en uniek. Er zijn goede praktijklokalen (toepassingen: manutentie, EHBO, oppervlakteanatomie, insteltechnieken). Er is een zeer goed uitgerust praktijklokaal voor het aanleren van vaardigheden in conventionele radiografie, ontwikkelen, kwaliteitscontrole, PACS, beeldverwerking en CT-simulatie. Er zijn voldoende computerfaciliteiten die gemakkelijk toegankelijk zijn voor de studenten. De doelstellingen van de opleiding zijn opgesteld op basis van het Koninklijk Besluit betreffende de beroepstitel en kwalificatievereisten voor de technoloog Medische Beeldvorming en het op basis daarvan ontwikkelde beroepsprofiel. Vervolgens heeft de opleiding een opleidingsprofiel en de daarvan afgeleide competentieprofielen ontwikkeld. De opleidingsdoelen zijn duidelijk afgeleid van het beroepsprofiel. De afgestudeerden bevestigen dat zij adequaat zijn opgeleid voor de uitvoering van het beroep. Een bijzonder pluspunt is de aandacht voor groepsvorming. De studenten gaan in het begin van het opleidingsjaar op residentiële kennismakingsdagen. Een en ander is duidelijk positief voor de groepsvorming en draagt bij tot de drempelverlaging tussen lector en student. Het afstudeerwerk wordt zeer goed voorbereid en begeleid. De stagecoördinator probeert duidelijk rekening te houden met de wensen van de student en staat open voor bijkomende vragen in het geval van ontbrekende werkveldervaring van de student op een bepaald domein. Er is een duidelijke aanzet gegeven voor de internationale dimensie via het Socrates -programma en het implementeren van het European Credit Transfer System (ECTS). Ook de samenwerking met andere Vlaamse hogescholen in het netwerk van Brusselse hogescholen voor internationalisering (Brunet) getuigt van de wil om in de toekomst meer werk te maken van de internationale dimensie van de opleiding. De opleiding heeft inspanningen geleverd om activerende werkvormen in te voeren. Er worden docentonafhankelijke taken georganiseerd die vakoverschrijdend zijn. De cursussen zijn goed uitgebouwd en gestructureerd. De centraal gestuurde dienst voor studie- en studentenbegeleiding heeft een perifere cel ter plaatse die door de studenten als performant en makkelijk toegankelijk wordt ervaren. De instroom van studenten uit de verschillende opleidingsniveaus van het secundair onderwijs wordt goed opgevangen. De studenten ervaren geen echte kloof tussen het secundair en het hoger onderwijs.


21

aandachtspunten -

-

De overstructurering verder wegwerken en de bevoegdheden duidelijker stellen. De bottum -up communicatiemogelijkheden expliciteren en activeren. Het operationaliseren op opleidingsniveau van een cyclisch kwaliteitszorgsysteem waarin alle partijen, medewerkers en studenten participeren. Bij het selecteren van gastlectoren of het toewijzen van vakken aan eigen personeel moet erover worden gewaakt dat de nodige competenties en ervaring met de discipline aanwezig is. Een systematische evaluatie van de personeelsleden in de opleiding Medische Beeldvorming invoeren. De mogelijkheid tot vaardigheidstraining in magnetische resonantie beeldvorming en insteltechniek MR voor de studenten uitwerken. In de mediatheek het aantal naslagwerken, boeken en tijdschriften die betrekking hebben op medische beeldvorming uitbreiden. Het gebruik daarvan beter inbedden in het curriculum van de student. De resonantieraad uitbouwen tot een representatief orgaan waarbinnen de onderwijsdoelstellingen op een structurele, concrete en correcte manier getoetst kunnen worden. De onderwijsvisie binnen de opleiding die zich nog in een ontwikkelingsfase bevindt, verder ontwikkelen tot een onderwijsvisie die gedragen en uitgedragen wordt door het gehele team. Het gewicht van de stage verhogen. Het lijkt de commissie aangewezen de vroeger uit jaar één verwijderde ‘verpleegstage’ onder de vorm van een verzorgingsstage toe te voegen in jaar twee, bij voorkeur georganiseerd vanuit de stagedienst radiologie zelf. Herhalingssessies van insteltechnieken in conventionele radiologie aanbieden in jaar drie. De wetenschappelijke reflex bij zowel lectoren als studenten stimuleren. Meer inspanningen leveren om in het reguliere curriculum aspecten van internationalisering in te bouwen. De minimale studielast van 1500 uren moet gerealiseerd worden. De vrije ruimte moet ingevuld worden. Het ter beschikking stellen van zowel tijd als geld zodat de lectoren door onderzoek hun cursusinhoud kunnen aanpassen aan de evolutie van de technologie.


22

bijlagen

bijlage 1 curriculum vitae van de visitatieleden Piet De Leersnyder is van opleiding licentiaat sociologie. Hij is verbonden aan de Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende als directeur onderwijsbeleid. Zijn opdracht is om op hogeschoolniveau het beleid inzake onderwijsvernieuwing, kwaliteitszorg, internationalisering, ICTO en bibliotheekbeheer te coördineren en vorm te geven.

Ludwig Devrieze is burgerlijk ingenieur. Hij is tewerkgesteld bij het De Nayer Instituut sinds 1977. Hij name er achtereenvolgens functies waar als hoogleraar, opleidingscoördinator, hoofd onderwijseenheid en kwaliteitscoördinator. Momenteel is hij er voorzitter van de werkgroep onderwijskwaliteit. Hij is lid van de werkgroep kwaliteitszorg van VLHORA. Hij was secretaris bij de visitatiecommissies hout en textiel.

Hans Rigauts is doctor gespecialiseerd in radiologie en volgde een managementtraining aan de Vlerick Leuven Gent Management School. Gedurende 12 jaar was hij als radioloog verbonden aan het AZ Sint Jansziekenhuis te Brugge. Later werd hij er diensthoofd van de afdeling radiologie en momenteel is hij er hoofdgeneesheer. Als docent aan de Hogeschool Gent en aan de Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende heeft hij ook een ruime onderwijservaring.

Hettie van der Heijden is van opleiding radiodiagnostisch en radiotherapeutisch laborant. Zij was betrokken bij de start van de opleiding Medische Beeldvorming in Nederland. Momenteel is zij coördinator van de opleiding MBRT (Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken) aan de Fontys hogescholen in Eindhoven. Vanuit deze functie was zij eindverantwoordelijke voor de visitatie en accreditatie van deze opleiding. Zij volgde een opleiding tot auditor aan het Instituut Nederlandse Kwaliteit.

Ronny Van Loon is doctor in de wetenschappen - stralingsdeskundige. Hij was gedurende geruime tijd verbonden aan de VUB als docent en onderzoeker. Zijn onderzoeksdomein betreft digitale beeldverwerking, IC-Design, neurale netwerken en medische beeldanalyse. Momenteel is hij met emeritaat.

Koenraad Verstraete is doctor gespecialiseerd in de radiologie. Hij is als radioloog verbonden aan het Universitair Ziekenhuis Gent waar hij sinds 2001 verantwoordelijks is voor de afdeling radiologie. Verder is hij verbonden als professor radiologie aan de faculteit genees kunde aan de Universiteit Gent.


bijlagen

bijlage 2 thema’s van het zelfevaluatierapport

0

beschrijving van beleid en kwaliteitszorg van de opleiding •

voorstelling van de opleiding;

•

beschrijving

van

het

beleid,

algemene

strategie

en/of

doelstellingen

inzake

onderwijs,

internationalisering, maatschappelijke dienstverlening, onderzoek, … •

1

beschrijving van het kwaliteitsbeleid en van het systeem van interne kwaliteitszorg.

thema concretisering kwaliteitszorg in de opleiding •

concrete uitwerking kwaliteitszorg in de opleiding (enquêtes, consensusvergaderingen, evaluatie, relaties met werkveld, …);

•

meetresultaten van de opleiding vanuit het interne kwaliteitsinstrument;

•

verbeterdoelen en acties vanuit de kwaliteitszorg in de opleiding;

•

opvolging van de verbeterdoelen en acties vanuit de kwaliteitszorg in de opleiding;

•

kwaliteitscoördinator in de opleiding (verantwoordelijkheid, draagvlak, functioneren); thema kwaliteitszorg in het opleidingsteam.

bijlage: overzicht scores, formulieren, (opvolgings)verslagen vanuit de kwaliteitszorg in de opleiding

2

thema personeel •

human Resources Management (o.a. aanstelling en/of aanwerving, allocatie, bevordering, functionering en evaluatie);

•

betrokkenheid van personeel (commitment en empowerment);

•

werking van het opleidingsteam (coördinatie, teamverantwoordelijkheid, draagkracht, ….);

•

professionalisering van het personeel buiten de technische deskundigheid (ook o.a. navorming);

•

technische deskundigheid van het onderwijzend personeel (vakinhoudelijk, onderwijskundig en didactisch) (ook hoe gaan wij daarmee om?, navorming, …);


bijlagen

•

onderzoeksdeskundigheid en/of deskundigheid in de beoefening en de ontwikkeling van de kunsten (indien van toepassing);

•

technische, administratieve en organisatorische deskundigheid (ATP, ondersteunende diensten) (ook o.a. navorming).

bijlage: omvang, cijfermateriaal, samenstelling personeel (diploma, categorie, functieomschrijvingen, opdrachten), overzicht navorming personeel

3

thema materiële en financiële randvoorwaarden •

onderwijsruimten (incl. laboratoria, practica- en werkgroepruimten, ateliers, ….);

•

mediatheek;

•

computerfaciliteiten;

•

beschikbare werkingsmiddelen;

•

studenten- en docentenfaciliteiten.

bijlage: cijfermateriaal

4

thema onderwijsdoelstellingen •

onderwijsvisie van de opleiding;

•

afstemming van de onderwijsdoelstellingen van de opleiding op het hoger onderwijs;

•

afstemming van de onderwijsdoelstellingen van de opleiding op het werkveld.

bijlage: beroeps - en/of opleidingsprofiel, onderwijsvisie en/of onderwijsdoelstellingen

5

thema opleidingsprogramma: opbouw en inhoud •

concretisering van de onderwijsdoelstellingen in het opleidingsprogramma;

•

de aandacht in het opleidingsprogramma voor de vaardigheden die het maatschappelijk en beroepsmatig functioneren ondersteunen;

•

actualiteitsgehalte van het opleidingsprogramma;

•

sequentiële opbouw en coherentie van het opleidingsprogramma;

•

aandacht voor de karakteristieken van de studenteninstroom;


bijlagen

•

aanbod en structuur van flexibele leerwegen in het opleidingsprogramma;

•

het niveau en de inhoud van de opleidingsonderdelen.

bijlage: opleidingsprogramma en studiegids van de opleiding

6

thema afstudeerwerk en/of werkveldervaring •

opvatting(concept), inhoud en niveau;

•

begeleiding (o.a. duidelijkheid regelingen en voorzieningen);

•

beoordeling (gehanteerde criteria en wijze van beoordeling);

•

relatief gewicht in de opleiding.

bijlage: stagecontract, stagebeoordelingfiche, lijst van stageplaatsen, gebruikte handleiding en/of afspraken bij begeleiding en beoordeling van afstudeerwerken

7

thema internationale dimensie •

integratie van de doelstellingen van het internationaliseringbeleid in de opleiding;

•

de internationale dimensie in de opleiding;

•

participatiegraad van de studenten aan internationale programma's;

•

internationale contacten van het personeel met terugkoppeling naar het onderwijs;

•

samenwerking met buitenlandse instellingen.

bijlage: cijfergegevens internationalisering (studenten, personeel, take-up rate, begroting, uitgaven, ….) internationalisering

8

thema leersituatie

8.1

onderwijsvormen •

de verschillende onderwijsvormen (hoorcollege, werkgroepen, projectwerk, practica, zelfstudie, ….) (concept, geschiktheid in relatie tot doelstellingen, didactisch niveau);

•

innovatieve onderwijsvormen;

•

proportie contacturen-zelfstudie-andere onderwijsactiviteiten.


bijlagen

8.2

leermiddelen •

de verschillende onderwijsmiddelen (syllabi, handleidingen, cursussen, didactische hulpmiddelen, …) (in relatie tot doelstellingen en kwaliteit);

•

inschakeling van innovatieve leermiddelen in de opleiding (o.a. ICT).

bijlage: proportie contacturen-zelfstudie-andere onderwijsactiviteiten, onderwijsreglement en/of -regeling en/of -procedure wijziging onderwijsvormen en leermiddelen

9

thema toetsing en evaluatie •

de verschillende evaluatievormen (concept, in relatie tot de doelstellingen van de opleidingsonderdelen en de opleiding als geheel, gerichtheid van de evaluatie op het toetsen van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes, moeilijkheidsgraad);

•

criteria en wijze van beoordeling door de evaluatoren;

•

criteria en wijze van beoordeling van de examencommissie;

•

organisatie van toetsen en examens;

•

transparantie van de evaluatie.

bijlage: examenreglement en/of regeling

10

thema studie- en studentenbegeleiding

10.1

studenteninstroom •

instroomprofiel (ook zijdelings);

•

instroombegeleiding;

•

voorlichting aan abituriënten/aspirant-studenten;

•

activiteiten ten aanzien van de aansluiting secundair - hoger onderwijs.

10.2

studiebegeleiding en studentenbegeleiding •

studiebegeleiding tijdens het eerste jaar;

•

studiebegeleiding/advies tijdens het vervolg van de opleiding;

•

communicatie van de onderwijsdoelstellingen, onderwijs - en examenreglement/ regeling;


bijlagen

•

psychosociale begeleiding;

•

studentenparticipatie;

•

ombudsfunctie.

bijlage: cijfergegevens instroomprofiel en instroombegeleiding, folders en cijfergegevens studie- en studentenbegeleiding, decretaal rapport studiebegeleiding eerstejaars

11

thema studeerbaarheid en studierendement •

studierendement en studiebelemmerende of studiebevorderende factoren en maatregelen (per studiejaar/startmodules en voor de hele opleiding);

•

studietijd (verdeling over en binnen de opleiding, wijze en opvolging studietijdmeting, overeenstemming begrote en reële studietijd).

bijlage: slaagcijfers alle studiejaren/modules en gemiddelde studieduur, cijfergegevens begrote en reële studietijd

12

thema afgestudeerden •

voorbereiding van de afgestudeerde op de instap in het werkveld (uitstroombegeleiding inbegrepen);

•

contacten tussen de opleiding en de afgestudeerden (o.a. alumniwerking);

•

waardering voor de afgestudeerden door het werkveld;

•

tevredenheid van de afgestudeerden over de opleiding.

bijlage: materiaal uitstroombegeleiding en alumniwerking, rapport tevredenheidmeting bij afgestudeerden

13

thema maatschappelijke dienstverlening •

maatschappelijke dienstverlening verweven met de opleiding (concept, beleidsdoelstellingen, bijdrage tot beleidsdoelstellingen, verwevenheid met onderwijs, kwaliteitszorg maatschappelijke dienstverlening);

•

organisatie, middelen en ondersteuning van de opleidingsgebonden maatschappelijke dienstverlening.

bijlage: visie en/of beleidsdoelstellingen maatschappelijke dienstverlening, overzicht maatschappelijke dienstverlening, begroting projecten maatschappelijke dienstverlening, resultaten uit kwaliteitszorg


bijlagen

14

thema onderzoek •

onderzoek verweven met de opleiding (concept, beleidsdoelstellingen, bijdrage tot beleidsdoelstellingen, verwevenheid met onderwijs o.a. via actieve deelname studenten, kwaliteitszorg onderzoeksprojecten);

•

organisatie, middelen en ondersteuning opleidingsgebonden onderzoek.

bijlage: overzicht onderzoeksprojecten, begroting onderzoek (personeel/taakbelasting, uitrusting, werking), tussentijdse en/of eindverslagen, gebruikerscommissies, resultaten uit kwaliteitszorg)

15

thema beoefening en ontwikkeling van de kunsten (indien van toepassing) •

de beoefening en ontwikkeling van de kunsten in de opleiding (beleidsdoelstellingen, bijdrage tot de realisatie van de doelstellingen, verwevenheid met onderwijs, kwaliteitszorg beoefening en ontwikkeling kunsten);

•

organisatie, middelen en ondersteuning van de beoefening en ontwikkeling van de kunsten.

bijlage: overzicht beoefening en ontwikkeling kunsten in de opleiding, resultaten uit kwaliteitszorg


bijlagen

bijlage 3 bezoekschema

dag 1 – 23 september 2004 09.00 – 09.45 uur

09.45 – 11.00 uur 11.00 – 11.15 uur 11.15 - 12.30 uur 12.30 – 13.30 uur 13.30 – 14.30 uur 14.30 – 15.15 uur 15.15 – 15.30 uur 15.30 – 16.30 uur 16.30 – 17.30 uur 17.30 – 18.15 uur 18.15 – 19.00 uur 19.00 – 20.00 uur 20.00 uur

algemeen directeur, kwaliteitscoördinator, directeur onderwijs (indien van toepassing), departementshoofd en verantwoordelijke personeelsbeleid (indien van toepassing) kwaliteitscoördinator van de opleiding (indien van toepassing) en opleidingscoördinator intern overleg rondleiding lichte werklunch in besloten kring studenten: 3 tot 5 uit het eerste jaar en 3 tot 5 uit het tweede jaar (verschillende instroom, M/V, studentenvertegenwoordigers of jaarverantwoordelijken, generatie en niet-generatie studenten)1 studenten: 5 tot 7 uit het derde jaar2 intern overleg – pauze verantwoordelijke studiebegeleiding/SOVO, ombudsdienst van de opleiding en verantwoordelijke internationalisering inzage werkdocumenten 5 tot 7 afgestudeerden van de voorbije jaren (verschillende functies, sectoren en werkterreinen) 5 tot 7 vertegenwoordigers van het beroepenveld (die afgestudeerden in dienst hebben of stagiaires aannemen) hapje en drankje met aanwezigen avondmaal voor de commissie, intern overleg en overnachting

dag 2 – 24 september 2004 09.00 – 10.00 uur 10.00 – 11.00 uur 11.00 – 11.15 uur 11.15 – 12.00 uur 12.00 – 12.30 uur 12.30 – 13.30 uur 13.30 – 14.15 uur 14.15 – 17.00 uur 17.00 – 17.30 uur

1

2

5 tot 10 docenten algemene vakken (verschillende anciënniteit, representatief voor verschillende vakgroepen, inclusief verantwoordelijke maatschappelijke dienstverlening/onderzoek) 5 tot 10 docenten specialisatievakken (verschillende anciënniteit, representatief voor verschillende vakgroepen, inclusief stageverantwoordelijke) intern overleg – pauze ATP-medewerkers (secretariaat, verantwoordelijke infrastructuur, bibliothecaris) vrij spreekuur lichte werklunch voor de commissie in besloten kring departementshoofd, opleidingscoördinator en kwaliteitscoördinator van de opleiding (indien van toepassing) intern overleg mondelinge rapportering

eerste en tweede jaar wordt geïnterpreteerd als eerste en tweede jaar van het academiejaar 2003-2004, hier worden aan toegevoegd een paar studenten uit het eerste jaar van het academiejaar 2004-2005 derde jaar wordt geïnterpreteerd als derdejaarsstudenten van het academiejaar 2003-2004 en een enkele derdejaarsstudenten van het academiejaar 2004-2005


bijlagen

medische beeldvorming Een onderzoek naar de kwaliteit van de één-cyclus-opleiding medische beeldvorming aan de Vlaamse hogescholen

Recommend Documents