3.2.3. Medicatie in het cellencomplex 3.2.3.1. Algemene uitgangspunten en werkwijze Op grond van de richtlijn overdracht van medicatiegegevens (2008; www.medicatieoverdracht.nl) mogen medicijnen uitsluitend worden voorgeschreven tegen de achtergrond van een actueel medicatieoverzicht. Een dergelijk overzicht kan met behulp van het formulier ‘aanvraag medicatieoverzicht’ (zie bijlage) worden aangevraagd bij de apotheek van de arrestant of bij de apotheken waarmee wij altijd werken (Apotheek van den Berg en de dienstapotheek Gooi en Vechtstreek). De arrestant dient vanzelfsprekend voor akkoord te tekenen. Het formulier maakt deel uit van de formulierenset van de GGD (richtlijn 5.4.). Het overzicht is afkomstig uit OZIS (= Open Zorg Informatie Systeem), een systeem waarin de apothekers in Gooi & Vechtstreek de medicatiegegevens van hun cliënten onderbrengen en waarbinnen vrij gegevensverkeer tussen apothekers (in deze regio) mogelijk is (www.ozis.nl). Inwoners van buiten de regio die medicijnen betrekken van één van deze apothekers worden in OZIS opgenomen als passant. (Apotheek van Heemskerk Duker en apotheek Azalea, beide in Hilversum, participeren als enige twee niet in dit systeem). Afgesproken is dat we bellen om aan te kondigen dat het formulier gefaxt gaat worden naar de apotheek; dit om vertraging te voorkomen. Het totaal van de afspraken met de beide apotheken is vervat in een ‘apothekersprotocol’ dat als bijlage hierbij is gevoegd. Bij spoed- en noodgevallen mag de toestemming van de patiënt worden verondersteld indien de patiënt op dat moment zelf geen toestemming kan geven, er niemand anders namens de patiënt toestemming kan geven en de gegevens noodzakelijk zijn voor het verlenen van acute zorg om ernstig nadeel voor de patiënt te voorkomen. Met de apothekers is afgesproken dat wij dit dan over de telefoon meedelen en het overzicht krijgen zonder toestemming. Maak hiervan altijd aantekening op het verrichtingenformulier. Is de arrestant wel aanspreekbaar maar wil hij geen toestemming verlenen, dan neemt hij zelf het medicatieveiligheidsrisico. Het is verstandig van deze weigering aantekening te maken op het verrichtingenformulier, of de arrestant hiervoor op hetzelfde formulier te laten tekenen. Bij overplaatsing naar een andere (zorg)instelling, d.w.z. ook bij voorgeleiding in Amsterdam, dient een actueel medicatie-overzicht te worden meegegeven (en dus zo nodig te worden opgevraagd). Op grond van praktische overwegingen kan van deze richtlijn worden afgeweken; maak hiervan altijd aantekening op het verrichtingenformulier. Verreweg de meeste medicatie die in het cellenblok wordt voorgeschreven, betreft methadon en andere psychofarmaca (benzodiazepinen, serotonineheropname-remmers, anti-psychotica, etc.). Op het voorschrijven van methadon,
3.2.3. Richtlijn ‘Medicatie in het cellencomplex’. GGD Gooi & Vechtstreek, november 2011.
zijnde een opiaat, is een aparte richtlijn van toepassing (3.2.4.). In deze richtlijn wordt ook ingegaan op de verschillende doseringen. Op bureau Hilversum worden in voorraad gehouden: methadon 5 mg (merknaam: Symoron) (maximaal 200 tabletten), oxazepam 10 mg (50 tabletten), oxazepam 50 mg (50 tabletten), temazepam 20 mg (50 tabletten), paracetamol en ibuprofen. Bijgehouden wordt hoeveel oxazepam en temazepam aan welke arrestant wordt voorgeschreven en uitgedeeld. Wanneer de voorraad geslonken is tot minder dan 15 tabletten, worden we gevraagd een recept uit te schrijven op naam van de politie Hilversum. De verstrekking van methadon wordt bijgehouden in een apart ‘methadonboek’; zie verder richtlijn 3.2.4.). De toezichthoudend apotheker van de GGD, mevrouw M. van Lobenstein, van apotheek Schermer in Bussum, houdt toezicht op deze voorraad. Elk jaar brengt zij samen met de coördinator een bezoek aan het cellenblok en maakt daarvan een verslag met eventueel aanbevelingen. De overige medicatie wordt uitgeschreven op de persoon. Per 1 januari mag dat nog uitsluitend elektronisch. Aangezien nóch de GGD, nóch de politie een eigen elektronisch voorschrijf systeem hebben en zullen hebben, is in overleg met de Coöperatie Samenwerkende Apothekers Gooi en Omstreken (mevrouw Aty Palsenbarg, directeur) afgesproken dat wij op de computer in het kantoor van de arrestantenverzorgers een recept in Word typen (in een op het netwerk van de politie gezet ‘GGD format’) en dit vervolgens faxen naar de apotheek (overdag naar apotheek van den Bergh (035-6217899) en buiten kantooruren naar de dienstapotheek Gooi & Vechtstreek (035-5310453). Als het in de praktijk alleen mogelijk is een recept uit te schrijven (de blokjes blijven voorlopig in circulatie), dan dient een geprint recept nagestuurd te worden. Vermeld op het recept: - naam arrestant, (woon)adres en woonplaats (NAW-gegevens); - geboortedatum; - BSN-nummer; - het mutatienummer; - naam van de eigen apotheek met plaatsnaam (of dat nu binnen of buiten de regio is). Naam, dosering en tijdstip(pen) van toediening van de medicatie moet genoteerd worden op het gele formulier (tweede doorslag GGD-verrichtingenformulier). Een arrestant mag medicijnen niet bij zich hebben in de cel. Een uitzondering op deze regel kan gemaakt worden voor middelen als salbutamol Ventolin® en Nitrolingual spray. Vermeld dit dan op het gele formulier. Door de apotheker op grond van ons recept verstrekte medicijnen worden opgenomen in OZIS (zie boven). Als het gaat om passanten, d.w.z. arrestanten die niet in de regio wonen, en wij noteren de naam van de eigen apotheek, gaat een zogenaamd afleverbericht naar de apotheek van de arrestant. NB Het kan voorkomen dat een telefonisch consult leidt tot het voorschrijven van medicatie. In dergelijke gevallen heeft het geen zin deze op het gele formulier te 3.2.3. Richtlijn ‘Medicatie in het cellencomplex’. GGD Gooi & Vechtstreek, november 2011.
vermelden. Vanzelfsprekend wordt er wel aantekening van gemaakt op het (witte) verrichtingenformulier (kruis in dat geval ook het hokje ‘medicatie’ (linksboven op het formulier) aan. Ook kan deze medicatie niet worden gebaseerd op een actueel medicatie-overzicht. Terughoudendheid is dan ook geboden. Jaarlijks ontvangt elke arts de nieuwe editie van het Geneeskundig Jaarboek (Uitgave van Bohn Stafleu en van Loghum). Dit boekje bevat een overzicht van alle in Nederland verkrijgbare geneesmiddelen, met inbegrip van de aanbevolen doseringen, alsmede de bijwerkingen. Overigens is het Farmacotherapeutisch Kompas, met nog veel meer informatie, tegenwoordig voor een ieder toegankelijk via www.fk.cvz.nl. Daarnaast kan elke arts de beschikking krijgen over de laatste druk van het ‘Groninger Transmuraal Formularium’. NB Er dient grote terughoudendheid te worden betracht bij het voorschrijven van medicatie, met name benzodiazepinen en andere psychofarmaca, aan mensen die onder invloed zijn van alcohol. In principe niet doen dus. In het kantoor van de arrestantenverzorger van bureau Hilversum bevindt zich aan de muur een medicijnkast. De sleutel van de kast zit aan de sleutelbos van de dienstdoende arrestantenverzorger (die bos wordt doorgegeven). Medicijnen die overblijven, worden door de coördinator elke paar weken of maanden uit het kastje gehaald en in een fouilleringszak gestopt, die vervolgens ter vernietiging door de arrestantenverzorger naar apotheek van den Bergh wordt gebracht. Arrestanten met chronische aandoeningen (bijvoorbeeld diabetes mellitus) hebben hun medicijnen vaak bij zich of weten zelf uiteraard heel goed om welke medicijnen het gaat. Meegebrachte medicijnen kunnen in principe worden gebruikt (tenzij er redenen zijn voor twijfel van welke aard dan ook, bijvoorbeeld als de medicijnen uit de verpakking zijn gehaald). Ook kan in principe worden afgegaan op de door de arrestant aangegeven dosis. Het is het meest veilig en dus aan te raden om bij de geringste twijfel een medicatie-overzicht op te vragen. Een check in het geneeskundig jaarboek is altijd verstandig. Nota bene: Het kan voorkomen dat je besluit dat een arrestant zijn eigen medicatie niet krijgt omdat hij onder invloed is; vermeld dit dan duidelijk op het gele formulier; dit om te voorkomen dat hier later (al dan niet door een advocaat) vragen over gesteld kunnen worden. 3.2.3.2. Apotheek buiten kantooruren Bij de huisartsenpost op het terrein van Tergooiziekenhuizen, locatie Blaricum bevindt zich de Dienstapotheek Gooi & Vechtstreek, waar buiten kantoortijd (maandag tot en met donderdag van 17.00 – 08.00 uur en vrijdag vanaf 17.00 – maandag 08.00 uur en feestdagen) medicijnen (uiteraard op recept) kunnen worden afgehaald. Zie voor bereikbaarheid 2.1.: Praktische informatie).
3.2.3. Richtlijn ‘Medicatie in het cellencomplex’. GGD Gooi & Vechtstreek, november 2011.
2.3.2.3. Verstrekking medicijnen in Bureau Hilversum Op de verstrekking van de medicatie door de arrestantenverzorger is de volgende procedure van toepassing. Procedure medicijnverstrekking in bureau Hilversum Medicijnverstrekking in bureau Hilversum geschiedt door de arrestantenverzorgers, op mondelinge of schriftelijke aanwijzing van de arts van de GGD Gooi & Vechtstreek. Op de overige bureaus worden in principe geen medicijnen verstrekt. Werkwijze Bij binnenkomst van een arrestant informeert de arrestantenverzorger of deze medicijnen gebruikt. Is dat het geval, dan wordt contact gelegd met de arts van de GGD om te overleggen over continuering van de medicatie, hetzij uit de voorraad medicijnen die de arrestant bij zich heeft, hetzij uit de medicijnen die op recept van de arts worden verstrekt door apotheek Van den Bergh (binnen kantooruren) of de dienstapotheek Gooi & Vechtstreek (buiten kantooruren). In beide gevallen is het uitgangspunt dat de verstrekking geschiedt op basis van een actueel medicatieoverzicht (zie boven). Alle medicijnen worden bewaard in de afsluitbare en afgesloten medicijnkast in het kantoor van de arrestantenverzorgers. Alleen de arrestantenverzorgers beschikken over de sleutel van deze kast. Is de arts op bezoek geweest om de arrestant te zien en een recept uit te schrijven (hetgeen in de regel het geval is), dan worden de instructies gevolgd die schriftelijk zijn neergelegd op de gele doorslag van het verrichtingenformulier, dat wordt achtergelaten op het bureau. (Deze formulieren worden zeven jaar bewaard, mededeling per e-mail van Theo Kruiswijk 19 april 2010). Is er sprake van een telefonisch consult, dan maakt de arrestantenverzorger een notitie van het voorschrift. Per voorgeschreven medicijn maakt de arrestantenverzorger een ‘formulier medicijngegevens’ aan in BAM (Basiszorg Arrestanten Module) (zie bijlage). De arrestantenverzorger noteert iedere verstrekking op het ‘formulier medicijngegevens’. Als de arrestant het bureau weer verlaat, worden de ‘formulieren medicijngegevens’ toegevoegd aan het dossier, dat wordt overgebracht naar het archief van de politie Gooi & Vechtstreek en daar vijf jaar bewaard. Achtergebleven medicijnen Medicijnen die achterblijven na het vertrek van de arrestant worden ter vernietiging aangeboden aan apotheek Van den Bergh. Om praktische redenen gebeurt dit periodiek (elke paar weken of maanden), op aanwijzen van de coördinator van de GGD, door één van de arrestantenverzorgers. Tot het moment van aanbieden aan apotheek Van den Bergh, worden achtergebleven medicijnen bewaard in de afsluitbare medicijnkast in het kantoor van de arrestantenverzorgers (zie ook boven). Let op: Ter bescherming van de privacy van de arrestanten dient er bij het weggooien van lege doosjes of andere verpakkingsmaterialen, op te worden gelet dat etiketten worden gevoegd bij het (papier)afval dat wordt versnipperd. Voor dit 3.2.3. Richtlijn ‘Medicatie in het cellencomplex’. GGD Gooi & Vechtstreek, november 2011.
afval bevindt zich in het kantoor van de arrestenverzorgers een speciale bak (‘blauwe bak’). Voorraad Van de volgende medicijnen wordt om praktische redenen (en in overleg met de toezichthoudend apotheker) een voorraad aangehouden: Symoron 5 mg (methadon) Van dit middel wordt een maximale voorraad van 200 tabletten aangehouden. Uitgifte wordt behalve op het ‘formulier medicijngegevens’ ook geregistreerd op de zogenaamde ‘medicijnlijst Symoron’. Deze registratie (en het toezicht erop door een apotheker) is noodzakelijk in het kader van de Opiumwet. De teamleider arrestantenzorg maakt jaarlijks voor elke week een lijst aan; deze lijsten worden bewaard in de zogenaamde ‘methadonmap’; aan het eind van het jaar worden alle lijsten overgedragen aan de GGD, die ze vervolgens ter inzage en voor parafering geeft aan de toezichthoudend apotheker. De apotheker heeft daarbij de beschikking over een parafenlijst. Dit is een lijst met daarop de paraaf van alle arrestantenverzorgers, zodat zij kan controleren of de methadon inderdaad verstrekt is door de arrestantenverzorgers. Deze lijst wordt de GGD (coördinator forensische geneeskunde) verstrekt door de teamleider arrestantenzorg; hij draagt er zorg voor dat van elke nieuwe arrestantenverzorger de paraaf bij de GGD terecht komt. Oxazepam 10 mg, Oxazepam 50 mg, Temazepam 20 mg Van deze middelen wordt een voorraad van telkens maximaal 50 tabletten aangehouden. Uitgifte wordt behalve op het ‘formulier medicijngegevens’ ook geregistreerd op de ‘medicijnlijst niet zijnde methadon’ (zie bijlage). De teamleider arrestantenzorg maakt jaarlijks voor elke week een lijst aan; deze lijsten worden bewaard in een aparte map. Aan het eind van het jaar worden alle lijsten overgedragen aan de GGD, die ze ter inzage geeft aan de toezichthoudend apotheker. Controle van de voorraad en van de vervaldatum De coördinator controleert elke drie maanden de voorraad getalsmatig; daarbij controleert hij tevens of de houdbaarheid van de medicijnen langer is dan drie maanden. De medicijnen met een kortere houdbaarheid laat hij door de arrestantenverzorger ter vernietiging aanbieden aan apotheek Van den Bergh. Van deze controle maakt de coördinator verslag; deze verslagen worden digitaal opgeslagen in My Corsa, het documentbeheersysteem van de GGD. Aanvullen van de voorraad Als het eind van de voorraad in zicht komt, vraagt de arrestantenverzorger één van de artsen om een recept uit te schrijven voor aanvulling. De medicijnen worden in principe gehaald bij apotheek Van den Bergh.
3.2.3. Richtlijn ‘Medicatie in het cellencomplex’. GGD Gooi & Vechtstreek, november 2011.
