18-09-2001 12:24
Pagina 37
Mededelingen over de eindexamens 2002 voor vwo, havo, mavo, vbo en vavo (Septembermededeling)
CEVO-mededelingen
GeleKat_21
Vmbo Scholen zijn in 2001/2002 met het derde leerjaar vmbo
Voorlichting
gestart. In dat leerjaar kan al een deel van het schoolexamen worden afgenomen.
Datum: 7 september 2001 Kenmerk: CEVO-01-963 Datum inwerkingtreding: n.v.t.
Invoering Euro
Geldigheidsduur beleidsregel: n.v..t Juridische grondslag: n.v.t.
In de examens van 2002 zullen in het algemeen de mun-
Relatie tot eerdere mededelingen: n.v.t.
teneenheden van de landen die op 1 januari 2002 de Euro
Informatie verkrijgbaar bij:
invoeren, niet meer voorkomen. Het is mogelijk dat in een
CFI/ICO/VO, 079-3232.444
enkel geval in uitgangsmateriaal, zoals bij opgaven voor Duits, Frans en Spaans, nog marken of francs of pesetas voorkomen. Kandidaten worden geacht te begrijpen wat hiermee bedoeld wordt. Hetzelfde geldt voor het voorkomen van guldens of andere munteenheden in uitgangsma-
Inhoud
teriaal bij andere vakken. In geschiedenisexamens zal, waar van toepassing, steeds I
Mededelingen van algemene aard
de bij een bepaalde tijd en plaats behorende munteenheid
II
Algemeen verbindende voorschriften
worden gebruikt.
III Mededelingen per schoolsoort en per vak IV Nabestellen en raadplegen publicaties V
I. 2
Het Examenblad
Tijdschema van werkzaamheden In mei 1999 is op de site van Cfi Het Examenblad geopend,
I
Mededelingen van algemene aard
adres www.eindexamen.nl Deze septembermededeling wordt ook op dat adres geplaatst. Daarbij geldt als extra service, dat de vermelde regelingen via doorklikken te raadplegen zijn.
I.1
Wijzigingen in 2001/2002
De informatie over de profielexamens op Het Examenblad is momenteel volledig. In juli 2000 is begonnen met het vmbo, met de plaatsing van de centraal te toetsen examen-
Vho
eenheden. Scholen die per E-mail direct de informatie willen ontvan-
Men zie de regeling Aanpassing verlichtingsmaatregelen
gen over:
profielen havo/vwo, VO/BOB/2001/28277, Gele katern nr.
• aanpassingen van het correctievoorschrift tijdens de
18a van 25 juli 2001: • geldt ook voor leerlingen die in 2002 in leerjaar vier instromen; • ruimere mogelijkheden voor weging van praktisch onderdelen; • door de CEVO uitgesloten c.e. stof mag ook van het schoolexamen worden uitgesloten.
Voortgezet onderwijs
examens • de definitieve normering (N-termen) van het eerste en tweede tijdvak kunnen één of meer E-mail adressen opgeven om deze informatie te ontvangen. Zij dienen daarvoor een formulier in te vullen op het adres: http://www.eindexamen.nl/aanmelden
NUMMER 21 •
37 • 19 september 2001
GeleKat_21
18-09-2001 12:24
Pagina 38
I.3
Landelijke examens vbo
II.2.a
Ministeriële regelingen, examens oude en nieuwe stijl
Voor de landelijke examens vbo wordt verwezen naar de mededelingen van het Examenbureau VBO, die aan de vbo- 6
Regeling aanvullende regels correctie, VO/AVV/J-
scholen rechtstreeks worden toegezonden.
91006336 van 19 maart 1991, Gele katern extra nr. 9a
De landelijke examens vbo worden in 2002 voor het laatst afgenomen. In 2003, als de eerste centrale examens vmbo Mededelingen over de eind-
worden afgenomen, zijn er geen landelijke examens vbo
examens 2002 voor vwo,
meer.
I.4
Reglement voor de registratie examendiensten/staatsexamen. OWD/AP-98/059096, Gele katern nr. 19 van 9 september 1998.
8
havo, mavo, vbo en vavo (Septembermededeling)
van 27 maart 1991. (oude stijl) 7
Gegevensverzameling via elektronische weg.
5 vwo). VO/BOB-99/9091, Gele katern nr. 8/9 van 24 maart 1999. 9
Bij de examens 2001 is door de Citogroep een proef uitgevoerd met het elektronisch verzamelen van afnamegege-
Regeling overgang oud/nieuw 5 vwo (bezemregeling
Vrijstellingsregeling overgang examen vwo/havo nieuw naar oud. VO/BOB-00/27127, Gele Katern nr. 19 van 6 september 2000.
vens i.p.v. met de gebruikelijke optisch leesbare formulie-
10 Vrijstellingsregeling examen oud vwo/havo naar
ren. Op de deelnemende scholen hebben docenten de ant-
nieuw, VO/BOB/00/48114, Gele katern nr. 30 van
woorden van de leerlingen via een computerprogramma
13 december 2000.
ingevoerd. Elektronische gegevensverzameling gaat sneller 11 Regeling gespreid staatsexamen met behoud van comen is nauwkeuriger dan de huidige manier van gegevens-
pensatie voor staatsexamenkandidaten afkomstig van
verzameling. Het programma biedt docenten bovendien de
vso-scholen, BVE/BI-94033908 van 1 november 1994,
mogelijkheid om een score-overzicht voor de tweede cor-
Gele katern nr. 27 van 16 november 1994.
rector samen te stellen. Gezien het positieve verloop van de proef is besloten deze bij de examens 2002 op grotere
II.2.b
Voorschriften van de Cevo
schaal opnieuw uit te voeren. In januari 2001 zal een steekproef van scholen hiervoor door de Citogroep benaderd worden.
12 Regeling toegestane hulpmiddelen eind- en staatsexamens. CEVO-00/267, Gele katern nr. 8 van 22 maart 2000, zoals gewijzigd bij CEVO-2000/880, Gele Katern nr. 18b van 26 juli 2000 (Gebruik woordenboek moder-
II
Algemeen verbindende voorschriften
ne vreemde talen bij centrale examens mavo en vbo) en CEVO-01/487 van 15 mei 2001, Gele katern nr. 18 van 27 juni 2001. (52e druk Bos-atlas) 13 Regeling beoordeling centraal examen, CEVO-94-427
II.1.a
Wetten en Algemene maatregelen van bestuur
van 20 september 1994, Gele katern nr. 22a van 28 september 1994. 14 Normering en schaallengte bij de centrale examens
1
Wet op het voortgezet onderwijs, zoals gewijzigd door de wet van 11 april 2001, Stb. 207 en 209 (3e tranche
99/648, Gele katern nr. 18a van 7 juli 1999. 15 Rooster voor de centrale examens van de eindexamens
awb) 2
Inrichtingsbesluit W.V.O., 28 juli 2001, Stb. 358.
3
Eindexamenbesluit v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o. 1989, Stb. 327, inclusief 2e profielenbesluit vwo en havo, 28
4
vbo, mavo, havo en vwo m.i.v. het jaar 2000. CEVO-
en de staatsexamens 2002, CEVO-00/1164 van 2 november 2000, Gele katern nr. 26 van 15 november 2000. 16 Vaststelling dagen aanvang centrale examens in 2003,
juli 2000, Stb. 358.
CEVO-01-671 van 22 juni 2001, Gele katern nr. 18a van
Besluit staatsexamens v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o. 1978, Stb.
25 juli 2001.
623, inclusief-wijziging 28 juli 2000, Stb. 358, zoals dat geldt voor havo vanaf 1-1-2001 en voor vwo vanaf 1-1-2002.
II.1.b
Publicatie op korte termijn
II.3
Ministeriële regelingen, examens oude stijl
Voor deze regelingen wordt verwezen naar de septembermededeling van 2000, Uitleg Gele Katern nr 21 van 20 sep-
5
Wijziging Staatsexamenbesluit v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o.,
tember 2000
i.v.m. vmbo leerwegen.
NUMMER 21 •
38 • 19 september 2001
Voortgezet onderwijs
GeleKat_21
18-09-2001 12:24
II.4.a
Pagina 39
Ministeriële regelingen, examens nieuwe stijl
17 Vaststelling examenprogramma’s vwo en havo (pro-
II.5.a
Ministeriële regelingen, examens vmbo
In 2000/2001 bereidden scholen hun eerste PTA voor. Voor
fiel), VO/BOB 1998 18852, Gele Katern 12c van 20 mei
informatie over het PTA wordt verwezen naar de examen-
1998. (De programma’s zelf zijn op andere wijze
gids, www.vmbo-examengids.nl of het VMBO-loket;
bekend gemaakt; de werking van de aanvankelijk vast- www.vmbo-loket.nl. gestelde programma’s is aangepast door de regeling
29 Definitieve vaststelling van de examenprogramma’s
Mededelingen over de eind-
profielen 2000, de regeling aanpassing verlichtings-
vmbo. VO/BOB-2000/2251, Gele Katern nr 13 van 17 mei
examens 2002 voor vwo,
maatregelen vwo/havo en de regeling aanwijzing niet
2000.
havo, mavo, vbo en vavo
c.e. examenstof 2002 en 2003 ) 18 Regeling examenprogramma’s profielen vwo/havo Fries, VO/BOB 1998 29629, Gele Katern 17b van 22 juli 1998.
30 Vaststelling examenprogramma’s vmbo, maatschappij-
(Septembermededeling)
leer en kunstvakken I. VO/BOB-2000/23353. Gele Katern nr. 18 van 28 juni 2000. 31 Vaknamen en vakcodes voor vmbo leerwegen,
19 Vaststelling examenprogramma culturele en kunstzinnige vorming 2,3 (ckv2,3) vwo/havo profiel. VO/BOB 1999/13741, Gele katern 14 van 26 mei 1999. 20 Regeling examenprogramma profielen (havo) lichame-
VO/BOB/2001/8518 van 27 maart 2001, Gele katern nr. 11 van 11 april 2001. 32 Vaststelling examenprogramma’s voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) maatschappijleer en
lijke opvoeding 2, VO/BOB 1999-20119, Gele katern 15,
kunstvakken I, VO/BOB/2000/23353, Gele katern nr. 18
2 juni 1999.
van 28 juni 2000.
21 Gedifferentieerde afsluiting en doubleren in de tweede 33 Vaststelling examenprogramma voorbereidend middelfase vwo/havo. VO/BOB 98/52308, Gele Katern nr. 30C
baar beroepsonderwijs (vmbo) lichamelijke opvoeding,
van 16 december 1998.
VO/BOB/2001/22099, Gele katern nr. 18a van 25 juli
22 Regeling afwijking profielen vwo/havo voor leerlingen 1998. VO/BOB-2000/10203, Gele katern nr. 9 van 29 maart 2000. 23 Regeling tijdelijke maatregelen profielen vwo/havo
2001. 34 Leerwerktrajecten basisberoepsgerichte leerweg vmbo, VO/BOB/2001/5598, Gele Katern nr. 7 van 14 maart 2001.
(leerlingen 1999, 2000 en 2001). VO/BOB-2000/10201, Gele Katern nr. 9 van 29 maart 2000.
II.5.b
Voorschriften van de CEVO
24 Aanpassing verlichtingsmaatregelen profielen havo/vwo, VO/BOB/2001/28277, Gele katern nr. 18a van 25 juli 2001. 25 Profielen havo/vwo: vakken en deelvakken, VO/BOB/2001/9806 van 9 maart 2001, Gele katern nr. 8 van 21 maart 2001. 26 Regeling modellen diploma’s v.w.o.-h.a.v.o. profiel VO/BOB/2001/10037 van 9 maart 2001, Gele katern nr. 8 van 21 maart 2001. 27 Vaknamen en vakcodes voor vwo/havo, VO/BOB 99331304, Gele katern 18c van 28 juli 1999.
35 Aanwijzing exameneenheden centrale examens afdelingsprogramma’s vmbo 2003, CEVO 2000/521, Uitleg Gele katern nr. 20a van 13 september 2000. 36 Aanwijzing exameneenheden centrale examens algemene vakken voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) 2003, 2004 en 2005, CEVO-2000/520 van 10 juli 2000, Uitleg Gele Katern nr. 20a van 13 september 2000. 37 Aanwijzing exameneenheden centrale examens intrasectorale programma’s vmbo 2003, CEVO-00-1142 van 26 oktober 2000, Uitleg Gele katern nr. 28a van
II.4.b
Voorschriften van de CEVO
29 november 2000. 38 ICT in de centrale examens vmbo 2003, CEVO-01-056
28 Regeling aanwijzing niet centraal examenstof profielen vwo en havo in 2002 en 2003, CEVO-2001/861 Gele katern nr 21 van 19 september 2001. (dit Gele katern)
van 25 januari 2001, Uitleg Gele katern nr. 5/6 van 21 februari 2001. 39 Wijziging aanwijzing exameneenheden centrale examens handel en verkoop vmbo (CEVO-00-1140 van 25 oktober 2000, Uitleg Gele katern nr. 28a van 29 november 2000, deze wijziging betreft alleen de examenstof voor 2001 van de kaderberoepsgerichte leerweg).
Voortgezet onderwijs
NUMMER 21 •
39 • 19 september 2001
GeleKat_21
18-09-2001 12:24
Pagina 40
II.5.c
Publicaties op korte termijn
III.1
Vakmededelingen vwo nieuwe stijl
III.1.1
Algemeen
40 Regeling modellen diploma’s, cijferlijsten en certificaten vmbo. 41 Regeling vrijstellingen 42 Regeling bezemkandidaten 43 Aanwijzing exameneenheden centrale examens examens 2002 voor vwo,
a
beroepsgerichte programma’s vmbo 2004
Mededelingen over de eind-
len profielen havo/vwo, VO/BOB/2001/28277, Gele
44 Wijziging producten en gerechten vmbo-examens con-
katern nr. 18a van 25 juli 2001.
sumptief-breed 2002 en 2003
havo, mavo, vbo en vavo
Men zie de regeling Aanpassing verlichtingsmaatrege-
• geldt ook voor leerlingen die in 2002 in leerjaar vier instromen
(Septembermededeling)
II. 6
Toegestane hulpmiddelen bij de centrale examens
• ruimere mogelijkheden voor weging van praktisch onderdelen • door de CEVO uitgesloten c.e. stof mag ook van het schoolexamen worden uitgesloten.
Op grond van artikel 2 van de Regeling toegestane hulpmiddelen worden de volgende lijsten van toegestane hulp-
b
www.eindexamen.nl.
middelen gepubliceerd. Waar op een lijst meer dan één hulpmiddel staat, mag een kandidaat één van deze hulp-
Alle regelingen voor vwo nieuwe stijl staan op
c
Voor het centraal examen nieuwe stijl zendt IBG exemplaren van het examen van 2001 aan de scholen
middelen op het centraal examen gebruiken.
die in 2002 het centraal examen voor het eerst afleggen a
Lijst van toegestane grafische rekenmachines
d
Voor informatie over de centrale examens nieuwe stijl
Goedgekeurd zijn:
raadplege men ook de Syllabi voor de centrale exa-
• Casio cfx 9850Gplus
mens in de tweede fase havo/vwo, CEVO/Cito, 1998,
• Hewlett Packard 38G of 39G
publicatie per vak met voorbeeldexamens en toelich-
• Sharp EL 9600
ting bij de komende veranderingen in de examens
• Texas Instruments 83 of 83+
Deze syllabi zijn in 1998 aan alle scholen toegezonden. Extra exemplaren zijn verkrijgbaar bij het Cito, afde-
Van alle merken zijn ook de lagere typen toegestaan.
ling verkoop, telefoon: 026 3521590, e-mail:
[email protected] b
Lijst van toegestane atlassen
e
In verband met de inrichting van het schoolexamen
• Grote Bos-atlas, 51e druk
zijn bij een aantal vakken ook de onderwerpen voor
• Grote Bos-atlas, 52e druk
2003 vermeld.
N.b.: alleen voor vwo en havo. Voor de mavo/vbo C/D examens en het vmbo is een atlas niet toegestaan.
III.1.2 c
Latijn en Grieks
Lijst van informatieboeken
Thema’s voor het centraal examen klassieke taal en letter-
• Binas, 4e druk
kunde 2002, VO/BOB/2000/12242, Gele katern nr. 14 van
• Biodata, 1e druk (alleen toegestaan bij biologie vwo
24 mei 2000.
en havo)
Grieks: Literair genre: historiografie; thema: Hoogmoed komt voor de val, kernauteur: Herodotus.
III
Mededelingen per schoolsoort en per vak
Latijn: Literair genre: epische poëzie; thema: Schuld en onschuld, kernauteur: Ovidius Thema’s centraal examen klassieke taal en letterkunde
In deze rubriek worden de vindplaatsen aangegeven van
2003, VO/BOB/2001/11745, Gele katern nr. 12 van 18 april
het examenprogramma en de stofom-schrijvingen voor een 2001. vak, en welke andere voor-schrif-ten (onderwerpen, thema’s, uitslui-tingen e.d.) en mededelingen voor het examen 2002 van belang zijn. Op www.eindexamen.nl zijn de docu-
III.1.3
Moderne vreemde talen
menten waarnaar verwezen wordt via doorklikken te raadplegen.
Met ingang van de examens 2002 worden enige wijzigingen in het antwoordmodel aangebracht.
NUMMER 21 •
40 • 19 september 2001
Voortgezet onderwijs
GeleKat_21
18-09-2001 12:24
Pagina 41
Er komt een voor alle talen uniform model voor de beant-
2 de casus zal geplaatst worden in het examenonder-
woording en correctie van stellingvragen, invulschema’s
deel over de Sovjet-Unie. De casusonderwerpen zijn
en matchingvragen. Dit heeft voor de voorbereiding van de
niet meer van te voren in de stofomschrijving ver-
leerlingen op het examen geen gevolgen.
meld, maar worden gekozen door de CEVO. De kandidaten moeten dus wél de vaardigheden beheersen die voor een casus vereist zijn, maar de vereiste ken-
III.1.4
Duits
nis valt binnen de grenzen van de stofomschrijving. Mededelingen over de eind-
Met ingang van het eindexamen 2000 is in havo en vwo de nieuwe spelling van het Duits ingevoerd. Dat wil zeggen
examens 2002 voor vwo,
III.1.6
Aardrijkskunde
havo, mavo, vbo en vavo
dat de vragen in de nieuwe spelling staan. De teksten staan in de spelling die de bron periodiek gebruikt. De richtlij-
(Septembermededeling)
a
Aanwijzing domein centraal examen aardrijkskunde
nen voor de nieuwe spelling worden verstrekt door het
vwo en havo, 2001-2005 (nieuwe stijl), VO/BOB-99-27023
Institut für Deutsche Sprache te Mannheim. Internetadres
van 26 juni 1999, Uitleg Gele katern nr. 18a van 7 juli
http:/www.wgl.de/institute/a/IdS.html
1999. b
Domeinen in 2002: • politiek en ruimte
III.1.5
Geschiedenis en staatsinrichting
• migratie en mobiliteit • mens en milieu c
a
Bij het examen is een atlas nodig. Toegestaan is de
Centraal examen geschiedenis 2002 en 2003,
Grote Bos-atlas, 51e druk, inclusief de basisstatistiek en
VO/BOB/1999/3763, Gele Katern nr. 5 van 17 februari
het extra materiaal voor de tweede fase. Eveneens toe-
1999.
gestaan is de 52e druk (alleen de papieren versie).
In deze regeling worden de thema’s (nieuwe stijl) en onderwerpen (oude stijl) voor de centrale examens van 2002 en 2003 bekend gemaakt. b
1 Nederland en Indonesië. Vier eeuwen contact en
Wiskunde A1
Juni 2000 is door CEVO en Cito een zogenaamde
beïnvloeding., Uitleg Gele katern nr. 18a van 7 juli
Aanvulling op de eerder verschenen syllabus wiskunde A
1999.
centrale examens gepubliceerd. Hierin zijn ook enkele
2 De Sovjet-Unie. Een systeem onder spanning. Gele katern nr. 19 van 6 september 2000. c
III.1.7
Stofomschrijvingen 2002:
voorbeelden opgenomen zoals die op het centraal examen wiskunde A1 vwo te verwachten zijn.
Stofomschrijvingen 2003: Politiek systeem en politieke cultuur in Nederland vwo/havo (oude en nieuwe stijl), VO/BOB/2000/37231,
III.1.8
Gele katern nr. 27 van 22 november 2000. Sovjet Unie: zie 2002 d
Betreft: stelopdracht en casus.
Wiskunde A, natuurkunde, scheikunde, biologie, economie, aardrijkskunde, management en organisatie
Het centraal examen geschiedenis bevat een stelopdracht en een casus.
Men zie de regeling aanwijzing niet c.e. stof 2002 en 2003,
De stelopdracht heeft over het algemeen betrekking
Uitleg Gele katern nr 21 van 19 september 2001. In tegen-
op het onderwerp dat voor het tweede examenjaar
stelling tot wat in eerdere mededelingen stond, mag de
meedoet.
school de aangewezen (sub) domeinen ook van het school-
De casus heeft betrekking op het onderwerp waarover
examen uitsluiten.
géén stelopdracht is opgenomen in het examen. De stofomschrijving over de Sovjet-Unie bevat geen van te voren vastgestelde casusonderwerpen. Bij het centraal examen van 2002 geldt het volgende:
III.1.9 a
1 de stelopdracht zal gemaakt worden aan de hand van het onderwerp: Nederland en Indonesië. Over
Voortgezet onderwijs
Correctievoorschriften met betrekking tot evenwichtsvoorwaarde en gebroken coëfficiënten, Gele katern nr.
worden opgenomen. Het is dan ook niet nodig om vinden zijn over Nederland en Indonesië te oefenen.
Naamgeving van organische en anorganische stoffen, CEVO 87.205 van 25 augustus 1987.
b
dit onderwerp zal dus geen casus in het examen de casusonderwerpen die in de stofomschrijving te
Scheikunde
23 van 2 oktober 1991. c
Bij de examens 2001 is gebleken dat onduidelijkheid bestaat over de reikwijdte van eindterm 194.
NUMMER 21 •
41 • 19 september 2001
GeleKat_21
18-09-2001 12:24
Pagina 42
Bij de centrale examens wordt er van uitgegaan dat de
’Hieronder staat de onvolledige vergelijking van de halfre-
eindtermen 194 en 103 impliceren dat Vwo eindexamen-
actie voor de omzetting van sulfide tot sulfaat:
kandidaten zelf vergelijkingen van halfreacties moeten kunnen opstellen. Ook in komende examens kan deze
S2- + OH- ! SO42- + H2O
vaardigheid getoetst worden. Bij de wijze van toetsing zal rekening worden gehouden met het feit dat in sommige
In deze vergelijking moeten onder andere nog coëfficiën-
leerboeken deze vaardigheid niet wordt behandeld.
ten worden geplaatst. Geef de volledige vergelijking van de halfreactie voor de
Mededelingen over de eindexamens 2002 voor vwo,
Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie soorten halfre-
havo, mavo, vbo en vavo
acties.
(Septembermededeling)
1
Halfreacties van het type
omzetting van sulfide tot sulfaat.’ Wanneer de vergelijking van een halfreactie kan worden afgeleid uit de totale reactievergelijking en de vergelijking
Tl+ ! Tl3 + 2 eS2O82- + 2 e- ! 2 SO42-
van een halfreactie die in Binas tabel 48 staat, valt dat onder eindterm 196.
Vragen waarin vergelijkingen van dit soort halfreacties moeten worden opgesteld, kunnen zowel in examens
III.1.10 Maatschappijleer
scheikunde 1 als scheikunde 1,2 voorkomen. a
Thema’s en domeinen centraal examen maatschappijleer 2001 en 2002, VO/BOB/1999/32980, Gele katern nr.
2
Halfreacties van het type
19 van 8 september 1999. Naast het vaste domein Politieke besluitvorming
Ag2S + 2 e- ! 2 Ag + S22 NH3 ! N2 + 6 H+ + 6 e-
(inclusief het subdomein Internationale verhoudingen) worden in 2002 centraal geëxamineerd: • Domein F Criminaliteit en rechtsstaat;
Wanneer in een examen scheikunde 1 of scheikunde 1,2
• Domein H Ontwikkelingssamenwerking.
een dergelijke vergelijking gevraagd wordt, zal de vraag
Daarnaast worden op het centraal examen bepaalde
vergezeld aan van extra informatie, bijvoorbeeld:
vaardigheden, de benaderingswijze van het vak en de
’Hieronder staat de onvolledige vergelijking van de halfre-
basisbegrippen getoetst. Ook kunnen op het vwo-exa-
actie voor de omzetting van ammoniak tot stikstof:
men vragen aan bod komen die een beroep doen op onderzoeksvaardigheden.
NH3 ! N2 + H+
b
Bij de eindtermen van de domeinen zijn toelichtingen gemaakt. Deze toelichtingen zijn verschenen in de
In deze vergelijking moeten onder andere nog coëfficiën-
publicatie ’Examenprogramma Maatschappijleer,
ten worden geplaatst.
Tweede fase havo en vwo vanaf 1999, Eindtermen en
Geef de volledige vergelijking van de halfreactie voor de
toelichtingen’. Deze publicatie is te bestellen bij het
omzetting van ammoniak tot stikstof.’
Informatiepunt maatschappijleer van de KPC Groep, mevrouw I. Chateleux, Postbus 482, 5201 AL. ’s-Hertogenbosch, tel. 073-6247247, fax 073-6247294,
3
e-mail
[email protected]
Halfreacties van het type
BiO+ + 2 H+ + 3 e- ! Bi + H2O S2- + 8 OH- ! SO42- + 4 H2O + 8 e-
c
Thema’s en domeinen centraal examen maatschappijleer havo en vwo 2003 en 2004, VO/BOB/2001/23742, Gele katern nr. 18a van 25 juli 2001.
Vragen waarin vergelijkingen van dit soort halfreacties moeten worden opgesteld, zullen zowel in examens scheikunde 1 als scheikunde 1,2 vergezeld gaan van extra infor-
III.1.11 CKV-2 en CKV3.
matie, bijvoorbeeld: ’In de vergelijking van de halfreactie voor de omzetting van BiO+ tot Bi komen, behalve BiO+, Bi en elektronen,
a
rele en kunstzinnige vorming 2, VO/BOB-1999/25465,
ook H2O en H+ voor. Geef de vergelijking van de halfreactie voor de omzetting van BiO+ tot Bi. of
NUMMER 21 •
42 • 19 september 2001
Regeling onderwerpen van het centraal examen cultuGele Katern 18a van 7 juli 1999
b
Verplichting CKV2,3 en examen CKV2 in 2001 en volgende jaren, VO/BOB/2000/24871 van 7 september 2000, Gele katern nr. 21 van 20 september 2000.
Voortgezet onderwijs
GeleKat_21
c
18-09-2001 12:24
Pagina 43
Schoolexamen CKV-2 vwo en havo, CEVO-00-1045, Gele
III.1.15 Economie
katern nr. 22 van 27 september 2000. d
Schoolexamen culturele en kunstzinnige vorming-2
a
(CKV-2) vwo en havo in 2002, CEVO-01-453 van 15 juni
Het centraal examen heeft betrekking op de domeinen A
2001, Gele katern nr. 18 van 27 juni 2001.
tot en met Q (met uitzondering van domein O) en sluit aan
Economie1,2
bij het voorbeeldexamen in de syllabus. b
III.1.12 Muziek
Economie 1
De examens van 2001 zijn goede voorbeelden van het exa-
Mededelingen over de eind-
men in 2002.
examens 2002 voor vwo,
Eindexamenprogramma, Gele katern nr. 4 van 31 januari
havo, mavo, vbo en vavo
1990. De scholen kunnen dit vak, onder deze naam, blijven
(Septembermededeling)
aanbieden, zolang ze nog niet het definitieve profiel
III.1.16 Management en organisatie
Cultuur en maatschappij hebben ingevoerd. In dat geval doet een kandidaat het examen muziek volgens het pro-
De structuur van de examens, twee casusopgaven met een
gramma oude stijl.
bijbehorend informatieboekje en vijf kleinere opgaven blijft gehandhaafd. In de opgaven zal waar nodig is, verwezen worden naar formules die op een apart formuleblad
III.1.13 Tekenen, handenarbeid, textiele werkvormen
vermeld staan. De formules hebben betrekking op formules voor het berekenen van ratio’s, prijsverschillen, efficiëncyverschillen, bezettingsresultaat en formules die
Examenstof Tehatex vwo in 2002, CEVO-01-650 van 19 juni
nodig zijn om de eindwaarde en contante waarde te bere-
2001, Gele katern nr. 18 van 27 juni 2001.
kenen van een reeks gelijke kapitalen. Het formuleblad is
Thema: Van beroep: kunstenaar.
opgenomen in het informatieboekje,
Thema beeldende vakken eindexamen vwo 2002, VO/BOB/2000/38064, Gele katern nr. 27 van 22 november
III.2
Vakmededelingen vwo oude stijl
III.2.1
Algemeen
2000. Centrale examens beeldende vakken (Tehatex) havo en vwo met ingang van 2003, CEVO-01-488 van 11 mei 2001, Gele katern nr. 18a van 25 juli 2001. De scholen kunnen deze vakken, onder deze namen, blijven aanbieden, zolang ze nog niet het definitieve profiel
Het examen vwo-oude stijl is in 2002 bestemd voor afgewe-
Cultuur en maatschappij hebben ingevoerd. In dat geval
zen eindexamenkandidaten aan dagscholen en voor VAVO-
doet een kandidaat het examen in (een van) deze vakken
kandidaten die een opleiding oude stijl volgen. Er is ook
volgens het programma oude stijl.
gelegenheid een staatsexamen havo-oude stijl af te leggen. Voor de vindplaats van de examenprogramma’s vwo-oude stijl wordt verwezen naar de septembermededeling van
III.1.14 Filosofie
2000, CEVO 00-1041, Uitleg Gele katern nr 21 van 20 september 2000.
a
b
Centraal examen filosofie (profielen) havo 2000 en
Voor de meeste vakken geldt het centraal examen nieuwe
2001 en vwo 2001 en 2002, Gele katern 17b van 22 juli
stijl ook voor het overeenkomstige vak oude stijl. Daarbij
1998
geldt dus ook de c.e. examenstof nieuwe stijl als c.e. exa-
Het onderwerp is ’Het demarcatieprobleem in de
menstof voor kandidaten oude stijl.
wetenschappen’. (Het onderwerp is gerelateerd aan
Specifieke centrale examens oude stijl zijn er nog voor de
domein E (wetenschapsfilosofie) als hoofddomein en
vakken:
heeft daarnaast betrekking op de subdomeinen 01 en
• Nederlands en Fries, onderdeel schrijfvaardigheid;
02 van de domeinen B,C,D en E, in combinatie met de
• Aardrijkskunde;
vaardigheden uit domein A). In plaats van de gebruike- • Wiskunde A;
c
lijke reader is er vanaf augustus 2000 een boekje
• Wiskunde B;
beschikbaar: ’Kennis op het scherp van de snede’ (uit-
• Scheikunde;
geverij Boom).
• Economische wetenschappen II en recht;
Engelstalig uitgangsmateriaal kan eventueel onver-
• Filosofie
taald worden aangeboden.
Voor enkele vakken volgen specifieke mededelingen. Voor de overige vakken wordt verwezen naar het gestelde bij vwo nieuwe stijl.
Voortgezet onderwijs
NUMMER 21 •
43 • 19 september 2001
GeleKat_21
18-09-2001 12:24
Pagina 44
III.2.2
Arabisch, Turks
Het examen oude stijl bestaat alleen uit een schoolonder-
III.2.6 a
zoek.
Biologie
bij het examen is een informatieboek nodig, Binas 4e druk of Biodata.
b
Het centraal examen oude stijl gaat over de c.e. stof van het nieuwe programma, inclusief het onderdeel
III.2.3
Aardrijkskunde
evolutie. De specifieke leerstof van het oude programma wordt dus niet meer in het centraal examen geëxa-
Mededelingen over de eindexamens 2002 voor vwo,
a
1992.
havo, mavo, vbo en vavo (Septembermededeling)
mineerd.
Examenprogramma, Gele katern nr. 15 van 17 juni
b
Onderwerpen centraal en schriftelijk examen aardrijkskunde (oude stijl) examenjaar 2002 , 2003
III.2.7
(vwo/havo) en 2004 (vwo) , VO/BOB/2000/37427, Gele
Economische wetenschappen II en Recht
Katern nr. 27 van 22 november 2000c. De onderwerpen zijn in 2002:
Het gebruik van interesttabellen is niet meer toegestaan. Waar dat nodig is wordt een tabel bij de opgaven vers-
1 Het Nederlandse landschap – zandlandschap (DGVO
trekt, als aparte bijlage.
13.200 van 20 mei 1985) 2 Het Nederlandse landschap – rivierkleilandschap
III.2.6 Filosofie
(id.) 3 Migratie en mobiliteit (zie examenprogramma nieuwe stijl) 4 Nederland en de internationale milieuproblemen (Uitleg Gele katern 1994, nr. 17a)
a
Examenprogramma, Gele katern nr. 12 van 1 mei 1991.
b
Het onderwerp voor het centraal examen is het demarcatieprobleem in de wetenschappen. In plaats van de
5 De Nederlander en de milieugebruiksruimte (id.)
gebruikelijke reader is er vanaf augustus 2000 een
6 Marokko (Uitleg Gele katern 1989, nr. 11)
boekje beschikbaar: ’Kennis op het scherp van de
7 Internationalisering: Nederland in Europa, Europa
snede’ (uitgeverij Boom).
in de wereld; Uitleg Gele katern nr. 10a van 3 april 1996. d
Bij het examen is een atlas nodig. Toegestaan is de
III.3
Vakmededelingen havo nieuwe stijl
III.3.1
Algemeen
Grote Bos-atlas, 51e druk. Eveneens toegestaan is de 52e druk (alleen de papieren versie)
III.2.4
Wiskunde A en B Men zie de regeling Aanpassing verlichtingsmaatregelen
Bij wiskunde A is het gebruik van een grafische rekenma-
profielen havo/vwo, VO/BOB/2001/28277, Gele katern nr.
chine wel toegestaan; bij wiskunde B is bij de examens
18a van 25 juli 2001.
oude stijl het gebruik van een grafische rekenmachine niet • geldt ook voor leerlingen die in 2002 in leerjaar vier instromen
toegestaan.
• ruimere mogelijkheden voor weging van praktisch onderdelen
III.2.5
Scheikunde
• door de CEVO uitgesloten c.e. stof mag ook van het schoolexamen worden uitgesloten.
a b
Naamgeving van organische en anorganische stoffen, CEVO 87.205 van 25 augustus 1987.
In verband met de inrichting van het schoolexamen zijn
Correctievoorschriften met betrekking tot evenwichts-
bij een aantal vakken ook de onderwerpen voor 2003 ver-
voorwaarde en gebroken
meld.
coëfficiënten, Gele katern nr. 23 van 2 oktober 1991. c
Het centraal examen overlapt voor ongeveer 70% met het centraal examen scheikunde 1,2 nieuwe stijl.
d
Uitsluitend de 4e druk van Binas is toegestaan
III.3.2
Moderne vreemde talen en Duits
zie bij vwo nieuwe stijl
NUMMER 21 •
44 • 19 september 2001
Voortgezet onderwijs
GeleKat_21
18-09-2001 12:24
III.3.3
Pagina 45
Geschiedenis
zie bij vwo nieuwe stijl.
III.3.7 a
Filosofie
Centraal examen filosofie (profielen) havo 2000 en 2001 en vwo 2001 en 2002, Gele Katern 17b van 22 juli 1998
III.3.4
Aardrijkskunde
b
Het onderwerp is ’Macht’, n.a.v. Hobbes en Foucault. (Het onderwerp is gerelateerd aan domein D als hoofd-
a
b
c
Aanwijzing domein centraal examen aardrijkskunde
domein en heeft daarnaast betrekking op de subdo-
Mededelingen over de eind-
vwo en havo, 2001-2005 (nieuwe stijl), VO/BOB-99-27023
meinen 01 van de domeinen B, C en D, in combinatie
examens 2002 voor vwo,
van 26 juni 1999, Uitleg Gele katern nr 18a van 7 juli
met de vaardigheden uit domein A.)
havo, mavo, vbo en vavo
1999.
Onderwerpen filosofie centraal examen havo 2002 en
(Septembermededeling)
Domeinen in 2002:
vwo 2003, VO/BOB/2001/7286, Gele katern nr. 10 van
• migratie en vervoer
4 april 2001.
• politiek en ruimte
Onderwerpen centraal examen filosofie havo examen-
Bij het examen is een atlas nodig. Toegestaan is de
jaar 2001 en vwo examenjaren 2001 en 2002,
Grote Bos-atlas, 51e druk, inclusief de basisstatistiek en
VO/BOB/1999/50294, Gele katern nr. 11/12 van 19 april
het extra materiaal voor de tweede fase, of de 52e druk
2000.
(papieren versie)
III.3.8 III.3.5
Wiskunde A, wiskunde B, natuurkunde, scheikunde, biologie, economie, aardrijkskunde, management en organisatie
Muziek, tekenen, handenarbeid en textiele werkvormen.
De scholen kunnen deze vakken, onder deze namen, blijven aanbieden, zolang ze nog niet het definitieve profiel Cultuur en maatschappij hebben ingevoerd. In dat geval doet een kandidaat het examen in (een van) deze vakken
Men zie de regeling aanwijzing niet c.e. stof 2002 en 2003,
volgens het programma oude stijl.
Uitleg Gele katern nr .. van .. september 2001, Uitleg Gele katern nr 21 van 19 september 2001. In tegenstelling tot wat in eerdere mededelingen stond mag de school besluiten de aangewezen (sub) domeinen ook van het schoolexa-
III.3.9
Tekenen, handenarbeid en textiele werkvormen.
men uit te sluiten. Bij het examen van 2002 zullen de volgende gebieden uit de kunstgeschiedenis aan de orde komen:
III.3.6
Maatschappijleer Voor tekenen:
a
Thema’s en domeinen centraal examen maatschappij-
• Nederlandse 17e eeuwse schilderkunst
leer 2001 en 2002, VO/BOB/1999/32980, Gele katern nr.
• architectuur, beeldende kunst en vormgeving vanaf 1850
19 van 8 september 1999:
• schilderkunst van de Romantiek
Naast domein B Politieke besluitvorming wordt in het centraal examen 2002 geëxamineerd het domein D
Voor handenarbeid:
Multiculturele samenleving en het domein F
• Nederlandse 17e eeuwse schilderkunst
Criminaliteit en rechtsstaat.
• architectuur, beeldende kunst en vormgeving vanaf 1850
Daarnaast worden op het centraal examen bepaalde
• middeleeuwse beeldhouwkunst
vaardigheden, de benaderingswijze van het vak en de
• beeldhouwkunst van de barok
basisbegrippen getoetst. b en c.
zie bij vwo nieuwe stijl.
Voor textiele werkvormen: • Nederlandse 17e eeuwse schilderkunst • architectuur, beeldende kunst en vormgeving (kleding) vanaf 1850 • middeleeuwse kunst en kleding • 18e eeuwse kleding
Voortgezet onderwijs
NUMMER 21 •
45 • 19 september 2001
GeleKat_21
18-09-2001 12:24
Pagina 46
III.3.10 CKV 2 en 3
III.4.3
Wiskunde A en B
zie bij vwo nieuwe stijl
Bij wiskunde A is het gebruik van een grafische rekenmachine wel toegestaan; bij wiskunde B is bij de examens oude stijl het gebruik van een grafische rekenmachine niet
III.4
Vakmededelingen havo-oude stijl
toegestaan.
Mededelingen over de eind-
III.4.4
examens 2002 voor vwo, havo, mavo, vbo en vavo
Scheikunde
Algemeen Voor scheikunde is uitsluitend de 4e druk van Binas toege-
(Septembermededeling)
Het eindexamen havo-oude stijl is in 2002 alleen bestemd
staan.
voor VAVO-kandidaten die een opleiding oude stijl volgen.
III.5
Mededelingen mavo en vbo algemene vakken C en D
Uitleg Gele katern nr 20 van 15 september 1999.
III.5.1
Algemeen
Specifieke centrale examens oude stijl zijn er nog voor de
In 2002 zullen deze examens in opzet gelijk zijn aan de
vakken:
examens van eerdere jaren.
• Nederlands en Fries, onderdeel schrijfvaardigheid
De C en D examens worden dus nog afgenomen volgens de
• Aardrijkskunde
programma’s van 1994.
Er is ook gelegenheid een staatsexamen havo-oude stijl af te leggen. Voor de examenprogramma’s havo-oude stijl wordt verwezen naar de septembermededeling van 1999, CEVO 99-842,
• Wiskunde A en B • Scheikunde • Handelswetenschappen en recht.
III.5.2 Nederlands
Alle andere centrale examens oude stijl zijn identiek aan de centrale examens nieuwe stijl.
a
Het eindexamenprogramma geeft voor het c.e. schrijfvaardigheid drie mogelijkheden: •
Specifieke mededelingen per vak:
opstel;
•
functioneel schrijven;
•
gericht schrijven.
Men zie de septembermededeling van 2000.
III.4.1
Turks en Arabisch
b
In 2001 was er op een tiental scholen de mogelijkheid dat de kandidaten het centraal examen schrijfvaardig-
Voor havo-oude stijl bestaat het eindexamen alleen uit een
heid op een computer maakten. De ervaring hiermee
schoolonderzoek.
heeft geleid tot de conclusie dat dit experiment kan worden voortgezet en uitgebreid. Men zie hierover een mededeling elders in dit katern.
III.4.2 a
Aardrijkskunde
Onderwerpen centraal en schriftelijk examen aard-
III.5.3.
Friese taal
rijkskunde (oude stijl) examenjaar 2002, 2003 (vwo/havo) en 2004 (vwo) , VO/BOB/2000/37427, Gele
Examenprogramma, Gele katern nr. 18b van 26 juli 1995.
Katern nr. 27 van 22 november 2000 b
De onderwerpen zijn in 2002 en 2003 voor het centraal examen: 1 Het Nederlandse landschap – zandlandschap (DGVO
III.5.4
Frans, Duits, Engels, Spaans, Turks en Arabisch
13.200 van 20 mei 1985) 2 Het Nederlandse landschap – rivierkleilandschap
Zie vwo nieuwe stijl.
(id.) 3 Migratie en vervoer (nieuwe stijl) 4 Frankrijk (Uitleg Gele katern 1990, nr 15) Bij het examen is een atlas nodig. Toegestaan is de Grote Bos-atlas, 51e druk, of de 52e druk (papieren versie)
NUMMER 21 •
46 • 19 september 2001
Voortgezet onderwijs
GeleKat_21
18-09-2001 12:24
III.5.5 a b
Pagina 47
Arabisch, Turks
Examenprogramma C, Gele katern nr 10a van 3 april
III.5.10 Natuurkunde a
Correcties op het vastgestelde examenprogramma,
1996
Gele katern nr. 27/28 van 22 november 1995 en nr. 10a
Examenprogramma D, Gele katern nr. 18c van 25 juli
van 3 april 1996.
1990, zoals gewijzigd in Gele katern nr 17a van 22 juni 1994.
III.5.11 Scheikunde
Mededelingen over de eindexamens 2002 voor vwo,
III.5.6
a
Geschiedenis en staatsinrichting
Naamgeving van organische en anorganische stoffen, cir-
havo, mavo, vbo en vavo
culaire CEVO 87.205 van 25 augustus 1987.
(Septembermededeling)
Centraal examen geschiedenis 2002 en 2003, VO/BOB/1999/3763, Gele Katern nr. 5 van 17 februari
III.5.12 Economie
1999. b
Stofomschrijvingen:
In eventuele vragen over de ’systematiek van de inkom-
1 Nederland en Indonesië. Vier eeuwen contact en
stenbelasting’ zal geen gebruik meer worden gemaakt van
beïnvloeding., Uitleg Gele katern nr 18a van 7 juli
begrippen en principes uit het belastingstelsel van voor
1999.
1 januari 2001. Dat betekent dat de begrippen tariefgroe-
2 Dwang en overtuiging. Het communistisch systeem
pen, belastbare som en basisaftrek geen onderdeel meer
onder Stalin, 1928-1953. Gele katern nr.19 van 6 sep-
uitmaken van de te examineren stof. Wel worden kandida-
tember 2000.
ten geacht het begrip heffingskorting te kennen.
c Regeling centraal examen geschiedenis en staatsin-
Verder volgt de CEVO de eerder geformuleerde gedragslijn:
richting mavo/vbo 2003 en 2004, VO/BOB/2001/12642, kandidaten hoeven geen parate kennis te hebben van een Gele katern nr. 16 van 13 juni 2001.
actuele situatie die niet omschreven is in het examenprogramma. Wel dienen kandidaten uit het examenprogramma voortvloeiende economische begrippen kennis en
III.5.7
Aardrijkskunde
a
Onderwerpen en stofomschrijving centraal examen,
b
Regeling centraal examen aardrijkskunde mavo/vbo
Gele katern nr. 18 van 28 juni 1995. 2002, 2003 en 2004, Gele katern nr. 16 van 13 juni
inzicht te kunnen toepassen op voor hen nieuwe situaties.
III.5.13 Maatschappijleer a
2001.
Regeling thema’s en domeinen centraal examen maatschappijleer 2001en 2002, VO/BOB/2001/17742, Gele
De onderwerpen in 2002 zijn: Spanje, Gele katern 1993, nr. 14;
katern nr. 19 van 6 september 1999. b
De Nederlanders en hun vakantiebestemmingen, Gele
De domeinen voor het centraal examen zijn in 2002: 1 Politiek en beleid, geactualiseerde versie, Gele
katern nr. 18 van 28 juni 1995.
katern nr 10a van 3 april 1996 en Gele katern nr 17a van 22 juni 1994 2 Criminaliteit en rechtsstaat, Gele katern nr 19 van
III.5.8
Wiskunde
28 september 1999 3 Arbeid en samenleving, Gele katern nr 10a van 3 april 1996.
De in 1996 uitgebrachte syllabus wiskunde is toegankelijk via www.citogroep.nl/vo
c
zie vwo
d
Regeling centraal examen maatschappijleer mavo/vbo 2003 en 2004, VO/BOB/2001/17742, Gele katern nr. 16
III.5.9
Natuurkunde, scheikunde, biologie
van 13 juni 2001.
Met ingang van de examens 2000 wordt voor de eenheid liter als symbool de hoofdletter L gebruikt. De eenheid milliliter krijgt als symbool mL.
Voortgezet onderwijs
NUMMER 21 •
47 • 19 september 2001
GeleKat_21
18-09-2001 12:24
Pagina 48
III.6
Mededelingen vbo
Naast de genoemde reguliere landelijke examens stelt het Examenbureau VBO in het schooljaar 2001/2002, eveneens voor het laatst, de zogeheten experimentele examens vol-
III.6.1
Algemene vakken B-programma
gens de deelkwalificatiestructuur beschikbaar. Dit betreft examens voor bouwtechniek – timmeren en metselen, grafische techniek, installatietechniek en voertuigentechniek.
Ter voorbereiding op het vmbo worden voor 2002 pilot-
De afvraagbare leerstof voor de genoemde examens in het
Mededelingen over de eind-
examens (zie ook III.6.3) geconstrueerd. Het Examenbureau schooljaar 2001/2002 is aan de scholen bekend gemaakt
examens 2002 voor vwo,
VBO heeft voor de algemene vakken besloten dat de lande-
middels ’exameninformatie 2001/2002’ van het
havo, mavo, vbo en vavo
lijke examens volgens het B-programma identiek zijn aan
Examenbureau VBO(maart 2001).
(Septembermededeling)
de pilot-examens voor de basisberoepsgerichte leerweg. Dit betekent dat de landelijke B-examens 2002 gebaseerd zijn op de onlangs vastgestelde examenprogramma’s voor
III.6.3
Pilot-examens vmbo
de basisberoepsgerichte leerweg. De examenstof voor de pilot-examens (en daarmee ook voor de B-examens) van
Met het oog op de invoering van de centrale examens
2002 is bekendgemaakt in Uitleg Gele katern nr 20a van
vmbo in 2003 kunt u ook deelnemen aan pilot-examens
13 september 2000.
vmbo 2002. De deelname aan deze proefexamens is dus
Deze informatie vormde een onderdeel van het pakket
niet uitsluitend voorbehouden aan de scholen die deelne-
exameninformatie 2001/2002 van het Examenbureau VBO.
men aan het pilot-project centrale examens vmbo.
Alle vbo-scholen hebben deze informatie ook in maart
U kunt per afdeling bepalen of u deelneemt aan de pilot-
2001 ontvangen.
examens of aan de landelijke examens (deelnemen aan beide is praktische onmogelijk). Voor de basisberoepsgerichte leerweg (BB) en kaderbe-
III.6.2.
Op het beroep gerichte vakken, B- en C-programma
roepsgerichte leerweg (KB) is voor iedere afdeling een schriftelijk en een praktisch examen beschikbaar. Deze examens zijn op te vatten als de voorlopers van het cen-
De landelijke examens voor de beroepsgerichte vakken
traal schriftelijk examen (BB en KB), het centraal praktisch
worden onder leiding van het Examenbureau VBO samen-
examen (BB) en de centrale integratieve eindtoets (KB).
gesteld. In het examenjaar 2001/2002 gebeurt dit voor het
Ook voor de afdeling landbouw, die geen landelijke exa-
laatst. 2003 is immers het eerste examenjaar met centrale
mens kent, kan worden deelgenomen aan de pilot-exa-
examens ’over de volle breedte’ van het vmbo.
mens.
Van de onderstaande vakken zijn de B- en C-examens 2002
Deelname aan de pilot-examens Frans BB, economie BB en
afgeleid van de examenprogramma’s ’oude stijl’ die door
geschiedenis BB is ook mogelijk (Deze algemene vakken
het Examenbureau VBO zijn gevolgd.
kenden geen landelijke examens volgens het B-program-
• Administratie;
ma).
• Bouwtechniek – meubelmaken;
Het examen Frans BB is een zogeheten elektronisch exa-
• Consumptieve techniek – algemeen;
men waarbij de vaardigheden lezen, luisteren en schrijven
• Elektrotechniek;
worden getoetst. Bij dit elektronische examen wordt
• Handel;
gebruik gemaakt van ICT.
• Voertuigentechniek / Landbouwwerktuigentechniek;
Deelname aan de pilot-examens vergt een zorgvuldige
• Verkoop;
afweging. Daarom is de Nieuwsbrief van het
• Verzorging
Examenbureau VBO van 20 april 2001 in zijn geheel gewijd
Voor de meeste overige afdelingen geldt dat de landelijke
aan de pilot-examens vmbo 2002. Zo is de examenstof voor
(B- resp. C-)examens gebaseerd zijn op het onlangs vastge-
de pilot-examens opgenomen in de bijlage ’Mededelingen
stelde vmbo-examenprogramma (voor de basis- resp. kader- over de pilot-examens examenjaar 2002’ bij deze beroepsgerichte leerweg).
Nieuwsbrief.
Dit betreft de volgende afdelingen:
De informatie van deze Nieuwsbrief kan ook gedownload
• Bouwtechniek – timmeren, metselen en schilderen *;
worden:
• Consumptief – horeca en bakken *;
www. vmbo-examengids.nl (kies ’toetsing en examinering’
• Metaaltechniek *;
en kies vervolgens ’Deelnemen aan voorbeeldexamens
• Mode en commercie *;
2002?’.
• Transport en logistiek *; • Uiterlijke verzorging *; * de landelijke examens 2002 van deze vakken kennen een grote overlap met de pilot-examens 2002 (zie III.2.3).
NUMMER 21 •
48 • 19 september 2001
Voortgezet onderwijs
GeleKat_21
18-09-2001 12:24
III.6.4.
Pagina 49
Agrarische Bedrijfseconomie
• Ontvangst van de brochure ’Invullen van examenpapieren’.
Voor Agrarische Bedrijfseconomie geldt het programma zoals dat is vastgesteld in het besluit van 19 april 1985
vóór 20 september
(’Dubbel boekhouden’). Voor dit programma zullen de exa-
Opsturen van het formulier opgave aantal examenkandida-
menopgaven en correctie-voorschriften via de Informatie
ten 2002 VB-E-110 (vbo-experimenteel)
Beheer Groep Groningen worden toegezonden. Daarnaast worden scholen in afwijking hierop in de gele-
vóór 1 oktober
Mededelingen over de eind-
genheid gesteld om te examineren volgens het voorstel
Aan de inspectie zenden:
examens 2002 voor vwo,
’nieuw examenprogramma’, zoals dat destijds door de
• het examenreglement
havo, mavo, vbo en vavo
Commissie van Hattum is ontwikkeld.
• het programma van toetsing en afsluiting.
(Septembermededeling)
De aanmelding voor deze examens vindt ook plaats bij de Informatie Beheer Groep en de examenopgaven en correc-
vóór 15 oktober
tievoorschriften worden ook via de Informatie Beheer
• Opsturen van het formulier VW-A 925 opgave aantal
Groep aan u toegezonden. Beide examens (officieel pro-
examenkandidaten vwo 2002 indien tevens kandidaten
gramma en ’nieuw examenprogram-ma’) worden afgeno-
worden opgegeven voor het centraal praktisch examen
men op hetzelfde tijdstip. Het tijdstip voor het eerste tijd-
(tehatex-vakken)
vak is op vrijdag 31 mei 2002, 09.00 – 11.00 uur. Het tijdstip voor het tweede tijdvak is op woensdag 19 juni van 9.00
vóór 1 november
uur tot 11.00 uur.
Opsturen van de formulieren opgave aantal examenkandidaten 2002: • aan Informatie Beheer Groep, het origineel van de for-
IV
Nabestellen publicaties
mulie-ren VW- A 925, (overige vwo-scholen), HA-A 926 (havo ), VM-A 547(vbo/mavo)
Alle in deze mededeling genoemde publicaties zijn via de
• aan de inspectie een kopie van deze formulieren.
Internetversie toegankelijk, door de betreffende publicatie
• aan IBG het originele exemplaar van de formulieren SA-
aan te klikken. Voor degene die een publicatie op de tot
B300 (vbo-B/C) , VB-A-185 (vbo-A-programma) en PI.V.02
1998 gebruikelijke wijze wil bestellen wordt verwezen
(pilot-VMBO) en een kopie van deze formulieren naar
naar de besteladressen in de septembermededeling van
het Examenbureau VBO.
1998, CEVO-98-638, Gele katern nr 21 van 23 september 1998, pg 41.
november/december Ontvangst van de terugmeldingsformulieren.
V
Tijdschema van werkzaamheden voor de eindexamens vwo, havo, mavo en vbo 2001/2002
2002 vóór 1 maart Ontvangst van het Cito van: • formulieren voor de corrector ten behoeve van de nor-
Voor informatie over de landelijke examens van het Examenbureau VBO en de pilotexamens vmbo wordt tevens verwezen naar de mededelingen die u respectievelijk in maart en april 2001 zijn toegezonden.
mering en verslag-geving, • instructie voor het verwerken van de formulieren waarin opgenomen informatie over de Cito-verwerking in 2002. Ontvangst van het Examenbureau VBO: • mededelingen en materialen voor de examens 2002
2001 maart september
Ontvangst van Informatie Beheer Groep
• Ontvangst van de formulieren opgave aantal examen-
• het rooster voor de centrale examens (roosterposter)
kandidaten 2002: VW-A 925 (vwo oude en nieuwe stijl),
• de poolingbrieven.
HA-A 9-26 (havo oude en nieuwe stijl),VM-A-547
Maartmededeling over organisatorische zaken, met o.m.
(VBO/MAVO), SA-B 300 (vbo-BC), VB-E-110 (vbo-experi-
per vak de feitelijk gehanteerde schaallengte, ivm de
menteel) , VB-A-185 (vbo-A programma) en PI.V.02 (pilot
omzetting score/cijfer.
VMBO)
Voortgezet onderwijs
NUMMER 21 •
49 • 19 september 2001
GeleKat_21
18-09-2001 12:24
Pagina 50
13 en 14 maart
Vanaf 16 mei
Ontvangst van:
Correctie centraal examen.
• de pakketten met de opgaven voor de landelijke B-exa-
uiterlijk 29 mei
mens in de algemene vakken en de B- en C-examens
inzenden deelscores aan het Cito van de vakken die tot en
voor de op het beroep gerichte vakken en Handel 2e
met 24 mei in het rooster staan
tijdvak.
uiterlijk 5 juni
• de pakketten met de opgaven voor de pilotexamens
inzenden deelscores van de vakken die van 27 mei tot
Mededelingen over de eind-
vmbo BB en KB. Bij problemen gelieve u direct contact
31 mei in het rooster staan
examens 2002 voor vwo,
op te nemen met de IB-Groep, afdeling Examendiensten
maandag 10 juni
havo, mavo, vbo en vavo
in Groningen (tel. 050 – 599 88 25).
Uiterste datum voor opmerkingen over de centrale examens in verband met de normering door de CEVO in het
(Septembermededeling)
begin april
eerste tijdvak.
Ontvangst van het Cito voor de landelijke B-examens in de algemene vakken en de B- en C- examens voor de op het
13 juni
beroep gerichte vakken: Pilotexamens vmbo BB en KB
Publicatie van de definitieve normering om 08.00 uur op
• antwoordbladen voor de examens met alleen meerkeu-
Internet en teletekst.
zevragen; • formulieren voor de correctoren;
Verzending per gewone post en per e-mail van de definitieve normen. Verzending per post van de omzettingstabellen
• deelscorelijsten voor examens met open en gesloten vra- vindt niet meer plaats gen; • invulinstructies.
Centraal examen tweede tijdvak woensdag 19 juni
13, 14 of 15 mei
10, 11 of 12 juni
Ontvangst van de pakketten met examenopgaven voor het
Ontvangst van de pakketten met examenopgaven voor het
centraal examen in het eerste tijdvak.
centraal examen tweede tijdvak.
N.B. De pakketten moeten direct door de school in ontvangst worden genomen, gecontroleerd en veilig opgebor-
10 juni
gen, ook als de dag van bezorging in een vakantieperiode
Ontvangst van de erratumbladen voor het tweede tijdvak.
voor de school valt. In dat geval is het wel mogelijk dat u
Een overzicht van de erratumbladen wordt bekendge-
de pakketten pas controleert als de school weer open is.
maakt op www.eindexamen.nl en per e-mail aan de scholen meegedeeld.
13 mei
Afhankelijk van de postbestelling kan de aflevering wel-
Ontvangst per post van de erratumbladen voor het eerste
licht ook op 11 juni plaatsvinden
tijdvak centrale examens. Een overzicht van de erratumbladen wordt bekendgemaakt op www.eindexamen.nl en
uiterlijk 17 juni
per e-mail aan de scholen meegedeeld.
Aanmelding aan IBG van de kandidaten voor het tweede
Afhankelijk van de postbestelling kan de aflevering wel-
tijdvak in een van de aangewezen vakken. (zie overzicht
licht ook op 14 mei plaatsvinden.
bij het rooster 2002)
14 mei of 17 mei
Uiterlijk 18 juni
Bij de inspectie de schoolonderzoekcijfers inleveren van de Opgave aan de inspectie van: vakken waarin de kandidaten centraal examen afleggen. (vwo/havo: 14 mei, mavo/vbo: 17 mei)
• de kandidaten die aan de herkansing deelnemen, met vermelding van het vak en, bij mavo en vbo het programma waarin examen wordt afge-legd;
Centraal examen eerste tijdvak 16 mei tot en met 31 mei
• de kandidaten die bij een of meer zittingen van het eerste tijdvak verhin-derd waren aanwezig te zijn en in de gelegenheid worden gesteld in het tweede tijdvak hun
NB Als een vwo school een kandidaat heeft die op 16 mei de vakken
examen voort te zetten of te voltooien,
Grieks, muziek èn Frans moet afleggen dient deze school dat aan de • de cijfers van het alsnog voltooide s.o. van alle kandidainspectie te melden. In maart zal worden meegedeeld hoe het cen-
ten die het s.o. niet hebben kunnen voltooien voor het
traal examen bij deze kandidaten zal worden afgenomen.
eerste tijdvak.
Ontvangst van informatie over de aanmelding voor de aan- woensdag 19 juni
NUMMER 21 •
gewezen vakken 2e tijdvak en de aanmelding voor het 3e
Tweede tijdvak op school.
tijdvak.
N.B.:
50 • 19 september 2001
Voortgezet onderwijs
GeleKat_21
18-09-2001 12:24
Pagina 51
In tegenstelling tot wat eerder meegedeeld is, zullen de
Landelijk examen VBO 13 mei tot en met 21 mei
vakken Economische wetenschappen II en recht (vwo oude stijl) en tekenen, handenarbeid en textiele werkvormen
Vanaf 13 mei Correctie landelijke schriftelijke examens.
(mavo en vbo C en D) niet door de staatsexamencommissie
Van de examens met uitsluitend gesloten vragen dienen op
op 21 juni, maar op 19 juni op school worden afgenomen.
iedere examendag de betreffende antwoordbladen aangetekend aan het Cito te worden gestuurd voor 17.00 uur. Dit
vrijdag 21 juni
geldt ook voor de vakken van de afd. Handel 2e tijdvak.
Aangewezen vakken: tweede tijdvak afgenomen door
Van de examens die geheel of gedeeltelijk uit open vragen
Mededelingen over de eind-
Staatsexamencommissie
bestaan, dienen de deelscoreformulieren van een bepaald
examens 2002 voor vwo,
aantal kandidaten aan het Cito te worden opgestuurd.
havo, mavo, vbo en vavo
uiterlijk 21 juni
(Septembermededeling)
Inzenden bij de CEVO van opmerkingen over de centrale
Geen formulieren worden ingezonden voor het vak
examens in verband met de nor-me-ring door de CEVO in
bedrijfsadministratie CT en de vakken van de afdeling
het tweede tijdvak;-
voertuigentechniek voor zover het de onderdelen land-
formulieren voor de corrector tweede tijdvak opsturen aan bouwvoertuigentechniek betreft. het Cito. 6 juni 25 juni of 26 juni
Voor informatie over de landelijke examens van het
Mededeling over de cijferbepaling tweede tijdvak van alle
Examenbureau VBO en de pilotexamens vmbo wordt
examens. Deze mededeling wordt om 08.00 uur via
tevens verwezen naar de mededelingen die u respectieve-
Internet en Teletekst bekend gemaakt en dezelfde ochtend lijk in maart en april 2001 zijn toegezonden. per E-mail verzonden. Verzending per post van de definitieve normen
De voorzitter van de CEVO,
N.b. de definitieve datum wordt meegedeeld in de maart-
drs. J. Bouwsma.
mededeling over de examens. Vóór 8 juli Aanmelden van de kandidaten voor het derde tijdvak bij de voorzitter van de staatsexamencom-missie vwo-havomavo, middels een formulier. Medio mei ontvangt u van Examendiensten een set aanmeldingsformulieren per schoolsoort. Aanmeldingen na – 8 juli 2002 (datum poststempel) worden niet meer in behande-ling genomen! Uiterlijk 14 juli Zo spoedig mogelijk na de vaststelling van de definitieve uitslag stuurt het bevoegd gezag (per aangetekende post dan wel met ontvangstbevestiging) aan de inspectie en aan Informatie Beheer Groep, afd. Diplomawaardering, Postbus 30157, 9700 LJ Groningen, een lijst waarop de examengegevens van alle kandida-ten zijn vermeld. De meeste scholen leveren na afloop van het examen inmiddels de examengegevens elektronisch in door gebruik te maken van het software pakket diGUtaal of eigen computeruitdraaien aan de IB-Groep. De IB-Groep heeft in overleg met de inspectie besloten de verzamellijsten van cijfers die handmatig ingevuld kunnen worden voortaan niet meer toe te sturen. Scholen die nog gebruik willen maken van de invulverzamellijsten van cijfers, kunnen een voorbeeldlijst kopiëren die opgenomen is in de brochure ’invullen van de examenpapieren’. Deze brochure is in september aan alle scholen toegestuurd.
Voortgezet onderwijs
NUMMER 21 •
51 • 19 september 2001