Materiaalspecifieke eigenschappen van PE 2 Materiaalspecifieke eigenschappen van PE
2.2 Eigenschappen van PE100
2.1 Algemene materiaaleigenschappen Polyethyleen (PE) De thermoplastische kunststoffen kunnen worden onderverdeeld in twee subgroepen: amorfe en semikristallijne thermoplasten. Polyethyleen is een vertegenwoordiger van de polyolefinen, die een eigen groep vormen binnen de semikristallijne thermoplasten. Polyethyleen, afgekort PE, is een verzamelbegrip voor verschillende typen PE. Deze typen PE zijn: - PE-LD (dichtheid: 0,9 - 0,91 g/cm3) - PE-LLD (dichtheid: 0,91 - 0,93 g/cm3) - PE-MD (dichtheid: 0,93 - 0,94 g/cm3) - PE-HD (dichtheid: 0,94 - 0,965 g/cm3) Voor kunststof leidingsystemen is met name PE-HD van belang. In gasleidingen wordt bovendien PE-MD toegepast. Op de eigenschappen van PE-MD wordt in deze technische hoofdstukken niet nader ingegaan. PE-HD (high density) heeft een hoge dichtheid, met een gemiddelde molmassa (MM) tussen 40.000 en 400.000 g/mol (afhankelijk van de productiemethode en de parameters daarvan). Vergeleken met PE-HD heeft PE-LD (low density) een lage dichtheid, met een molmassa van max. 600.000 g/mol. PE-HD wordt met behulp van de middendruk-methode (Phillips) of de lagedruk-methode (Ziegler) als polymeer vervaardigd. Polymeren op basis van ethyleen bieden de fabrikant van halffabrikaten zeer veel modificatiemogelijkheden. Met name voor de fabrikanten van leidingen en vormstukken zijn de mechanische eigenschappen van PE belangrijk (elastische stijfheid). PE is, zoals reeds gezegd, het verzamelbegrip voor een groep thermoplasten waartoe ook PE100 behoort.
Testmethode
Waarde
Soortelijk gewicht bij 23°C E-modulus
g/cm3
ISO 1183
0,958
N/mm2
ISO 527
900
Trek-kruip modulus
N/mm2
ISO 899
850
Buig-kruip modulus
N/mm2
DIN 54852-
1200
Treksterkte bij 23°C
N/mm2
Z4 ISO 527
23
Rek bij treksterkte
%
ISO R 527
>600
3,5% buigspanning
N/mm2
ISO 178
21
Lineaire uitzettingscoefficient Kogeldrukhardheid
mm/mK
DIN 53752
0,13-0,19
N/mm2
ISO 2039
36 tot 46
Ontbrandingstemperatuur Warmtegeleidbaarheid
°C
-
~350
W/m . K
DIN 52612
0,23
ISO 868
65
Shore hardheid Kristalliet smelttemperatuur Toepassingstemperatuur zonder mechanische belasting Wateropname
°C
~130
°C
- -40 tot +100
mg
ISO 62
< 0,5
Smeltindex MFR 190/5
g/10min
ISO 1133
0,45
Tabel 2.1
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE 285
Technische informatie PE drukfittingen
Op de betekenis van de getalswaarde c.q. PE100 wordt in hoofdstuk 4 nader ingegaan. Ter vereenvoudiging wordt in deze technische hoofdstukken voortaan voor PE-HD alleen nog de benaming PE gebruikt. PE is bestand tegen zuren, logen, zoutoplossingen, water, alcohol en olie. Beneden de temperatuur van 60°C is PE in nagenoeg alle organische oplosmiddelen praktisch onoplosbaar. Tegen een niet te sterke geioniseerde straling is PE goed bestand, en PE wordt niet zelf radioactief. PE is goed lasbaar. Het lijmen en het decoreren van PE is problematisch. De oppervlakken kunnen pas na een fysische of chemische voorbehandeling worden bedrukt of gelakt en alleen met behulp van contactkleefstoffen worden verbonden. De lijmverbindingen zijn slechts beperkt bestand tegen mechanische belasting.
Eenheid
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE Eigenschappen PE
Voordelen
Slagvast en taai
Onbreekbaar bij temperaturen > 5ºC
Buigzaam
Minimaal risico op breuk en vervorming
Thermisch belastbaar
Toepassing mogelijk tussen -40ºC en 100ºC
Inwendig gladde wand
Geringer drukverlies dan bij andere materialen. Kleine kans op verstopping door geringe aanslag/residuwerking
Slijtvast
Lage kosten door relatief lange levensduur. Bestand tegen afvalwater met daarin abrasieve vaste stoffen
UV- en weerbestendig
In de buitenlucht onbeperkt inzetbaar door inkleuring
Technische informatie PE drukfittingen
met koolstof
Chemisch resistent
Geschikt voor transport van verontreinigd afvalwater
Isolerend
Geen condensatie gedurende korte perioden van koeling
Recyclebaar
Milieuvriendelijk
Isolerend
Niet elektrisch geleidend
Uitstekend lasbaar
Eenvoudige verwerking d.m.v. stuiklas en elektrolastechniek
Homogene lasverbindingen
Trekvast en lekdicht
Prefabricage
Snelle, kostenbesparende montage
Licht in gewicht
Lage kosten transport en handling
Tabel 2.2
286 Materiaalspecifieke eigenschappen van PE
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE 2.3 Chemische bestendigheid In tabel 2.3 is de chemische bestendigheid van PE per medium voor een aantal temperaturen weergegeven. Bij transport van chemicaliën moet er rekening gehouden worden met de volgende factoren: - Het medium - Concentratie van het medium - Temperatuur - Duur van de belasting - Volumestroom De elastomerenbestendigheidslijst is bedoeld als hulpmiddel bij het bepalen van de geschiktheid van een bepaalde afdichting. De aangegeven waarden zijn gerelateerd aan de volumezwelling van het rubber. Dit is slechts een van de indicaties omtrent de bestendigheid. Chemische aantasting van de polymeerketen kan ook leiden tot een verandering in de mechanische eigenschappen als treksterkte, rek bij breuk etc. De meeste aangegeven waarden gaan uit van een temperatuur van 20°C. Bij hogere temperaturen gedurende een langere blootstelling kunnen agressievere condities ontstaan, waardoor elastomeren een kortere standtijd laten zien. Verklaring gebruikte symbolen bij PE-buis en -fittingen: + Bestendig: op basis van de doorgevoerde proeven is PE in het algemeen een geschikt materiaal voor deze toepassing / Beperkt bestendig: nader onderzoek noodzakelijk Niet bestendig
1
2
3
4
Technische informatie PE drukfittingen
Leeg veld = Het materiaal is niet beproefd voor dit medium bij deze temperatuur. Weinig of geen effect, volumeverandering <10%, de elastomeer kan onder zware omstandigheden een geringe zwelling en/of verlies van fysieke eigenschappen vertonen. Mogelijke verandering van fysieke eigenschappen, volumeverandering 10% - 20%, de elastomeer kan zwelling en verandering van fysieke eigenschappen vertonen, kan wel geschikt zijn voor statische toepassingen. Aanzienlijke verandering van fysieke eigenschappen, de elastomeer vertoont een aanzienlijke verandering in volume en fysieke eigenschappen. Buitensporige verandering, elastomeer is niet geschikt.
Leeg veld = De elastomeer is niet beproefd voor dit medium. Gebuikte afkortingen: Verdunde opl. = verdunde oplossing Waterige opl. = waterige oplossing PE = polyethyleen NBR = acrylnitrile-butadieen EPDM = ethyleen propyleen FPM = fluor carbon SBR = styrol butadieen
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE 287
Materiaalspecifieke eingenschappen van PE Medium
Concentratie
Buis en fittingen PE
Benaming Acetaldehyde Acetaldehyde
Formule
Opmerking
60 /
°C 20 4
°C 20 2
°C 20 4
SBR
°C 20 3
CH3CHO
Waterige opl.
+
/
/
4
2
4
3
+
+
+
4
1
4
2/3
/
/
4
1
4
2/4
CH3CHO
Technisch puur 100%
Aceton
CH3COCH3
Waterige opl.
Aceton
CH3COCH3
Technisch puur 100%
Acetonfenon
CH3COC6H5
Technisch puur Onbepaald
+
+
+
4
1
4
4
Acrylonitril
CH2=CH-CN
Technisch puur 100%
+
+
+
4
4
4
3
Adipinezuur
HOOC(CH2)4COOH
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
40%
+
Alcohol
10%
Allylalcohol
CH2=CH-CH2OH
Waterige opl.
96%
+
+
+
Aluin
Al2(SO4)3K2SO4 4H2O
Waterige opl.
Verdunde opl.
+
+
+
2
1
1
1
Verzadigd
+
+
+
2
1
1
1
Verzadigd
+
+
+
Onbepaald
+
+
+ 4
Aluin
Technische informatie PE drukfittingen
40%
20 +
°C 40 +
Elastomere Afdichtingen NBR EPDM FPM
Al2(SO4)3K2SO4 4H2O
Waterige opl.
Aluinchromide
KCr(SO4)2
Waterige opl.
Aluinchromide
KCr(SO4)2
Aluminium Acetaat
(CH3COO)3Al
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
2
1
4
Aluminium Bromide
AlBr3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
Aluminium Chloride
AlCl3
Waterige opl.
Alle
+
+
+
2
1
1
1
Aluminium Fluoride
+
+
AlF3
Waterige opl.
Verzadigd
+
Aluminium Nitraat
Al(NO3)3
Waterige opl.
Verzadigd
+
2
1
1
1
1
1
1
1
Aluminium Sulfaat
Al2(SO4)3
Waterige opl.
10%
+
+
+
2
1
1
1
Aluminium Sulfaat
Al2(SO4)3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
2
1
1
1
Ammoniak
NH3
Waterige opl.
Verdunde opl.
+
+
+
2
1
3
2
Ammoniak Gasfase
NH3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
2
1
3
2
Ammoniak Gasfase
2
1
3
2
2
1
2
2
NH3
Technisch puur 100%
+
+
+
Ammonium Acetaat
CH3COONH4
Waterige opl.
+
+
+
Ammonium Bifluoride
NH4FHF
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Ammonium Carbonaat
(NH4)2CO3
Waterige opl.
100%
+
+
+
Ammonium Chloride
NH4Cl
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
Ammonium Fluoride
NH4F
Waterige opl.
25%
+
+
+
1
1
1
1
Ammonium Fosfaat
(NH4)3PO4 X H2O
Alle
+
+
+
1
1
1
1
Ammonium Hydroxide
NH4OH
Waterige opl.
Verdunde opl.
+
+
+
4
1
2
4
Ammonium Hydroxide
Verzadigd
NH4OH
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
4
1
2
4
Ammonium Nitraat
NH4NO3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
/
2
1
1
1
Ammonium Sulfaat
(NH4)2SO4
Waterige opl.
Alle
+
+
+
1
1
1
1
+ 1
Ammonium Sulfhydraat
NH4OH(NH4)2SO4
Waterige opl.
Verdunde opl.
Ammonium Sulfhydraat
NH4OH(NH4)2SO3
Waterige opl.
Verzadigd
+
Ammonium Sulfide
(NH4)2S
Waterige opl.
10%
+
+
+
1
1
1
Ammonium Sulfide
(NH4)2S
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
Amylacetaat
CH3COO(CH2)4CH3
Technisch puur 100%
+
+
+
4
2
4
3
Amylalcohol
CH3(CH2)3CH2OH
100%
+
+
/
2
Technisch puur 100%
-
Amylchloride
CH3(CH2)4Cl
Aniline
C6H5NH2
Technisch puur 100%
/
Anilinehydrochloride
C6H5NH2HCl
Waterige opl.
Verzadigd
/
Oplossing
+
90% Verzadigd
Anthraquinone Sulfonisch Zuur
2
1
1
4
4
2/3
1
3
/
/
2
2
1
1
+
+
+
1
1
1
1
+
+ 4
Antimoontrichloride
SbCl3
Arseenzuur
H3AsO4
Azijnzuur
CH3COOH
Waterige opl.
10%
+
+
+
4
3/4
4
30%
+
+
+
4
4
4
4
Azijnzuur
Waterige opl.
2 4
CH3COOH
Waterige opl.
Azijnzuur
CH3COOH
Waterige opl.
60%
+
+
+
4
4
4
4
Azijnzuur
CH3COOH
Waterige opl.
80%
/
/
-
4
4
4
4
288 Materiaalspecifieke eingenschappen van PE
Medium
Concentratie
Buis en fittingen PE
Benaming
Formule
Opmerking 20 +
°C 40 +
Azijnzuur
CH3COOH
Technisch puur 100%
Azijnzuuranhydride
(CH3CO)2O
Technisch puur 100%
+
/
Bariumcarbonaat
BaCO3
Waterige opl.
Alle
+
+
Bariumchloride
Elastomere Afdichtingen NBR EPDM FPM
60 /
SBR
°C 20 4
°C 20 4
°C 20 4
°C 20 4
4
2
4
2
+
BaCl2
Waterige opl.
Alle
+
+
+
1
1
1
1
Bariumhydroxide
Ba(OH)2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
Bariumnitraat
Ba(NO3)2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Bariumsulfaat
BaSO4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
Bariumsulfide Benzaldehyde
BaS C6H5CHO
Waterige opl. Waterige opl.
Verzadigd Verzadigd
+ +
+ +
+ +
1 4
1 2
1 4
2 3
Benzeen
C6H6
Technisch puur 100%
/
-
-
4
4
3
4
/
-
-
2/3
4
2
4
/
-
4
4
1
4
+
/
4
4
1
4
Benzeen+Benzine Benzeenchloride
20/80% C6H5Cl
Technisch puur 100%
Benzeensulfonzuur
C6H5SO3H
Waterige opl.
Benzine
C5H12÷C12H26
Technisch puur 100%
10%
+
(vrij van Pb en Aromaten) Benzoezuur
C6H5COOH
Waterige opl.
+
+
+
4
4
1
4
Benzylalcohol
C6H5CH2OH
Technisch puur 100%
+
+
/
4
1
1
4
100%
+
+
+
1
1
1
1
Bier Blauwzuur
Waterige opl.
HCN NaClO+NaCl H3BO3
Technisch puur
Verdunde opl.
+
+
+
2
2
1
2
Waterige opl.
+ / +
+
12,5% Cl Verzadigd
+ / +
+
2 4 1
2 1 1
1 1 1
2 4 1
Borax
Na2B4O7
Waterige opl.
Alle
+
+
+
1
1
1
1
Handelsvorm
+
Brine Broom
Br2
-
4
3
2
4
Broom
Br2
Hoog
-
4
4
1
4
Broom Waterstofzuur Broom Waterstofzuur Broomzuur
HBr HBr HBrO3
10% 48% 10%
+ + +
+ + +
3 4 4
2 1 1
1 1 1
3 4 4
Butaan
CH3CH2CH2CH3
100%
+
+
+
2
4
2
4
Butaandiol
Waterige opl.
10%
+
+
+
Butaandiol
OHCH2CH2CH2CH2OH OHCH2CH2CH2CH2OH
Waterige opl.
Geconcen-
/
-
-
Butadieen
CH2=CH-CH=CH2
Gas
treerd 100%
+
3
4
2
4
+
+
+
1
1
1
1
100%
-
2
4
1
4
-
2
4
1
4 4
Butyleen Glycol
Technisch puur 100%
OHCH2-CH=CH-CH2OH
Technisch puur 100%
Butyleen
CH2=CH-CH2CH4
Vloeistof
Butyleen
CH2=CH-CH2CH3
Technisch puur 100%
+ + +
Butylacetaat
CH3COOCH2CH2CH2CH3
Technisch puur 100%
/
/
/
4
2
4
Butylalcohol
CH3(CH2)3OH
Technisch puur 100%
+
+
+
1
2
1
1
Butylfenol
C4H9C6H4OH
Technisch puur 100%
-
4
4
2
4
Butylphthalaat
4
HOOCC6H4COOC4H9
Technisch puur 100%
+
/
/
Butyrylzuur
CH3CH2CH2COOH
Waterige opl.
+
+
/
Butyrylzuur
CH3CH2CH2COOH
Technisch puur 100%
+
+
/
Calciumacetaat
Ca(CH3COO)2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
2
1
4
Calciumbisulfide
Ca(HSO3)2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
2
1
2
2
Calciumcarbonaat
CaCO3
Waterige opl.
Alle
+
+
+
1
1
1
1
Calciumchloraat
20%
Ca(ClO3)2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
Calciumchloride
CaCl2
Waterige opl.
Alle
+
+
+
1
1
1
1
Calciumhydroxide
Ca(OH)2
Waterige opl.
Alle
+
+
+
1
1
1
1
Ca(CIO)2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
4
1
1
4
Calciumhypochloriet
289
Technische informatie PE drukfittingen
HCN
Blauwzuur Bleekmiddel Boorzuur
Verzadigd
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE Medium
Concentratie
Buis en fittingen PE
Benaming
Opmerking
NBR EPDM FPM
°C 40 +
60 +
SBR
°C 20 1
°C 20 1
°C 20 1
°C 20 1
Waterige opl.
50%
20 +
CaSO4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
CaS Cl2
Waterige opl. Nat
Verzadigd Alle
/ /
/ -
/
1 4
1 3
1 1
2 4
/
-
4
2
4
4
Calciumnitraat
Ca(NO3)2
Calciumsulfaat Calciumsulfide Chloor Chloor
Cl2
Gas
100%
/
Chloor Dampfase
Cl2
Technisch puur 100%
-
Chloor In opl. H20
Cl2+H2O
Verzadigd
/
Verdunde opl.
+
/
Chloramine
C6H5SO2NNaCl
Waterige opl.
Chloroform
CHCl3
Technisch puur 100%
-
4
4
2
4
CrO3+H2O
Waterige opl.
10%
/
-
-
4
2/3
1
4
Chroomzuur
CrO3+H2O
Waterige opl.
30%
/
-
-
4
2/3
1
4
Chroomzuur
CrO3+H2O
Waterige opl.
50%
/
-
-
4
2/3
1
4
Citroenzuur
C3H4(OH)(COOH)3
Waterige opl.
50%
+
+
+
2
1
1
2
Cresol
CH3C6H4OH
Waterige opl.
>=90%
+
+
/
Cresol
CH3C6H4OH
Waterige opl.
Verdunde opl.
+
+
/
Crotonaldehyde
CH3-CH=CH-CHO
Technisch puur 100%
/
Cryoliet
Na3AlF6
Waterige opl.
/
/
-
Cyclohexaan
C6H12
Technisch puur 100%
+
+
+
2
4
1
4
Cyclohexanol
C6H11OH
Technisch puur 100%
+
/
/
2
4
2
3
Cyclohexanon
C6H10O
Technisch puur 100%
+
/
/
4
3
4
4
C10H18
Technisch puur 100%
+
/
/
Dextrose
C6H12O6
Waterige opl.
Dibutylether
(CH3(CH2)3)2O
Dibutylftalaat
C6H4(COOC4H9)2
Dibutylsebacaat
C8H16(COOC4H9)2
Technisch puur 100%
+
Dichloorazijnzuur
Cl2CHCOOH
Waterige opl.
+
+
+
Dichloorazijnzuur
+
/
Chroomzuur
Decahydronaftaleen Technische informatie PE drukfittingen
Formule
Elastomere Afdichtingen
Dextrine
Verzadigd
Handelsvorm
+
+
+
Alle
+
+
+
Technisch puur 100%
/
-
-
Technisch puur 100%
-
50%
Cl2CHCOOH
Technisch puur 100%
+
Dichloorbenzeen
C6H4Cl2
Technisch puur 100%
/
Dichloorethyleen Dichloormethylester
CHCl=CHCl Cl2CHCOOCH3
Technisch puur 100% Technisch puur 100%
+
+
/
Handelsvorm
+
Dieselolie
100%
+
/ -
C2H5OC2H5
Technisch puur 100%
-
Diethylglycolzuur
HOOCCH2OCH2COOH
Waterige opl.
+
Diisobutylketon
(CH3)2CHCH2COCH2CH(CH3)2 Technisch puur 100%
+
/
/
+
Verzadigd
Dimethylamine
(CH3)2NH
Technisch puur 100%
Dimethylformamide
HCON(CH3)2
Technisch puur 100%
+
3
4
4
2
2
4
4
2
2
4
2
2
2
2
3
2
3
3
4
4
2
4
2
4
2 +
Dierlijkvet/Olie
Diethylether
4 4
1
4
1
4
4
4
4
4
-
4
2
4
2/3
/
4
2
4
3 4
Dioctylphthalaat
C6H4(COOC8H17)2
Technisch puur 100%
+
/
/
4
2
2
Dioxaan
(CH2)4O2
Technisch puur 100%
+
+
+
4
2/3
4
4
Ethylacetaat
CH3COOCH2CH3
Technisch puur 100%
+
/
-
4
2/3
4
4
Ethylalcohol
+
+
/
2
1
2
1
/
/
/
4
4
2
4
CH3CH2OH
Waterige opl.
Ethylbenzeen
C6H5C2H5
Technisch puur 100%
Ethylchloride
CH3CH2Cl
Technisch puur 100%
/
-
Ethyleenchloorhydrine
ClCH2CH2OH
Technisch puur 100%
+
+
/
Ethyleendiamine
NH2CH2CH2NH2
Technisch puur 100%
-
-
-
Ethyleendichloride
CH2CICH2CI
Technisch puur 100%
/
/
Ethyleenglycol
HOCH2-CH2OH
Technisch puur 100%
+
+
1
1
1
1
Ethyleenoxide
C2H4O
Technisch puur 100%
-
3
3
4
4
Ethylether
CH3CH2OCH2CH3
Technisch puur 100%
/
3
3
4
4
290 Materiaalspecifieke eigenschappen van PE
96%
+
2/3
4
2
4
4
2
2
2
2
1
4
2
4
4
2/3
4
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE Medium
Concentratie
Buis en fittingen PE
Benaming
Formule
Opmerking
°C 40 /
NBR EPDM FPM
C6H5OH
Waterige opl.
1%
20 +
Fenol
C6H5OH
Waterige opl.
90%
+
+
Fenylhydrazine
C6H5NHNH2
Technisch puur 100%
/
/
/
Fenylhydrazine Hydrochloride
C6H5NHNH2HCl
Waterige opl.
Verzadigd
+
Ferric Sulfate
Fe2(SO4)3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Fenol
Fluor
F2
Fluorazijnzuur
H2SiF6
Waterige opl.
Fluorboorzuur
HBF4
Fluorwaterstofzuur Fluorwaterstofzuur Fluorwaterstofzuur Formaldehyde
HF HF HF CH2O
Formamide
HCONH2
Fosforpentatrichloride Fosforpentoxide Fosforzuur Fosforzuur Fosforzuur Freon F-12 Fructose
60
°C 20 4
°C 20 2
°C 20 4
4
4
1
4
3
3
2
4
1
4
-
32%
+
+
+
Technisch puur 100%
+
+
+
1
1
Waterige opl. Waterige opl. Waterige opl. Waterige opl.
+ + + +
+ / / +
/ / / +
4 4 4 1
3 3 3 1
2/3 2/3 2/3 1
3 3 3 1
Technisch puur 100%
+
+
+
2
2
1
1
PCl5-PCl3
Technisch puur 100%
+
/
/
P 2O 5
Technisch puur 100%
+
+
+
H3PO4
Waterige opl.
25%
+
+
+
1
1
1
1
H3PO4
Waterige opl.
50%
+
+
+
1
1
1
1
H3PO4
Waterige opl.
85%
+
+
/
1
1
1
1
CCl2F2
Technisch puur 100%
-
2
2/3
2
4
C6H12O6
Waterige opl.
+
+
+
C5H6O2
Technisch puur 100%
+
+
/
4
2
Sporen
+
+
+
10% 40% 70% 37%
Verzadigd Handelsvorm
4
1
+
- Fluorwaterstof - Koolstofdioxide
HF CO2
Gas Gas
< 0,1 % Alle
+ +
+ +
+ +
- Koolstofmonoxide - Nitreuze dampen
CO NO, NO2, N2O3, NOx
Gas Gas
Alle < 0,1 %
+ +
+ +
+ +
- Nitreuze dampen
NO, NO2, N2O3, NOx
Gas
5%
+
+
+
< 0,1 %
-
-
-
4
H2SO4 + SO3
Gas
- Oleum
H2SO4 + SO3
Gas
5%
-
-
-
- Zoutzuur - Zwaveldioxide
HCL SO2
Gas Gas
Alle Alle
+ +
+ +
+ +
- Zwavelzuur
H2SO4
Gas
Alle
+
+
+
- Zwavelzuur, vochtig - Zwaveltrioxide
HCL SO3
Gas Gas
Alle < 0,1 %
+ -
+ -
+ -
100%
+
+
+
1
1
1
1
Gelatine Glucose Glycerine
C6H12O6
Waterige opl.
Alle
+
+
+
1
1
1
1
C3H5(OH)3
Waterige opl.
Alle
+
+
+
1
1
2
1
Glycocol
NH2CH2COOH
Waterige opl.
10%
+
+
Glycolzuur
HOCH2COOH
Waterige opl.
37%
+
+
+
Heptaan
C7H16
Technisch puur 100%
+
/
-
1
4
1
4
Hexaan
C6H14
Technisch puur 100%
+
/
/
1
4
1
4
Hydrazine Hydraat
NH2 NH2 H2O
Waterige opl.
Verdunde opl.
+
+
+
2
1
1
Hydroquinone
C6H4O2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
3
4
2
4
Ijzerchloride
FeCl3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
2
1
1
2
Ijzerdichloride
2
1
1
2
2
1
1
2
FeCl2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Ijzerdintraat
Fe(NO3)2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Ijzerdisulfaat
FeSO4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Onbepaald
+
+
+
Ijzernitraat
Fe(NO3)3
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE 291
Technische informatie PE drukfittingen
Gas (Uitlaatgas met nitraat dampen) gas (ontsnapping) bevattend:
- Oleum
SBR
°C 20 4
100%
Fruit pulp en sap Furfurylalcohol
Elastomere Afdichtingen
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE Medium
Concentratie
Buis en fittingen PE
Technische informatie PE drukfittingen
Benaming
Formule
Opmerking
Elastomere Afdichtingen NBR EPDM FPM
100%
20 /
°C 40 /
60 -
°C 20 1
°C 20 4
°C 20 1
SBR
°C 20 4
Iso-Octaan
C8H18
Iso-Propylalcohol
(CH3)2CHOH
Technisch puur 100%
+
+
+
2
1
1
2
Iso-Propylether
(CH3)2CHOCH(CH3)2
Technisch puur 100%
/
-
-
2/3
3
4
4
Jodium Droog En Nat
I2
1
2
1
1
1
1
2
4
3%
/
-
CH3COOK
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
KHCO3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Kaliumbichromaat
K2Cr2O7
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
Kaliumbisulfaat
KHSO4
Waterige opl.
Onbepaald
+
+
+
Kaliumboraat
K3BO3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Kaliumbromaat
KBrO3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
Kaliumbromide Kaliumcarbonaat
KBr K2CO3
Waterige opl. Waterige opl.
Verzadigd Verzadigd
+ +
+ +
Kaliumacetaat Kaliumbicarbonaat
1
1
1
1
2
1
1
2
1
1
1
1
/
1
1
1
1
+ +
1 1
1 1
1 1
1 1
Kaliumchloraat
KClO3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
4
1
1
2
Kaliumchloride Kaliumchromaat
KCl K2CrO4
Waterige opl. Waterige opl.
Verzadigd Verzadigd
+ +
+ +
+
1 2
1 1
1 1
1 2
Kaliumcyanide Kaliumfluoride Kaliumfosfaat
KCN KF K2HPO4 KH2PO4
Waterige opl. Waterige opl. Waterige opl.
Verzadigd Verzadigd Alle
+ + +
+ + +
+ + +
1
1
1
1
Kaliumhydroxide Kaliumhypochloriet Kaliumijzercyanide
KOH KClO K4Fe(CN)63H2O
Waterige opl. Waterige opl. Waterige opl.
<=60% Onbepaald Verzadigd
+ + +
+ / +
+ / +
2
1
2/3
1
Kaliumjodine Kaliumnitraat
KI KNO3
Waterige opl. Waterige opl.
Verzadigd Verzadigd
+ +
+ +
+ +
1
1
1
1
Kaliumperboraat
KBO3
Waterige opl.
Onbepaald
+
+
+
Kaliumperchloraat
3
1
1
3
KClO4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Kaliumpermanganaat
KMnO4
Waterige opl.
10%
+
+
+
Kaliumpermanganaat
KMnO4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
/
Kaliumpersulfaat
K 2S 2O 8
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Kaliumsulfaat
K2SO4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
Handelsvorm
-
4
Kamferolie Koningswater
HNO3
Waterige opl.
20%
+
/
/
4
4
2/3
Koningswater
HNO3
Waterige opl.
40%
/
-
-
4
4
2/3
4
Koningswater
HNO3
Waterige opl.
70%
-
-
-
4
4
2/3
4
Koningswater
HNO3
Technisch puur 100%
-
4
4
2/3
4
100%
-
-
-
4
4
2/3
4
Koningswater Verhouding 3:1
3HCl+1HNO3
Kooldioxide
CO2+H2O
Waterige opl.
Onbepaald
+
+
+
1
1
1
1
Kooldioxide
CO2
Gas
100%
+
+
+
1
1
1
1
Kooldisulfide
CS2
Technisch puur 100%
/
-
4
4
1
4
Koolmonoxide Kooltetrachloride
CO CCl4
Gas 100% Technisch puur 100%
+ -
+
+
2
2
1
2
Koolwaterstof Oplosmiddel
H2CO3
Waterige opl.
+
+
+
+
Koperacetaat
Cu(COOCH3)2
Verzadigd
+
Verzadigd
+
Verzadigd
+
2
1
4
4
1
1
1
1
Koperchloride
CuCl2
Waterige opl.
Koperfluoride
CuF2
Waterige opl.
Alle
+
+
+
2
1
1
1
Kopernitraat
Cu(NO3)2
Waterige opl.
Onbepaald
+
+
+
2
1
1
1
Kopersulfaat
CuSO4
Waterige opl.
Verdunde opl.
+
+
+
1
1
1
1
Kopersulfaat
CuSO4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
Kwik Kwikchloride
Hg HgCl2
Technisch puur 100% Waterige opl. Verzadigd
+ +
+ +
+ +
1 1
1 1
1 1
1 1
Kwikcyanide
Hg(CN)2
Waterige opl.
Alle
+
+
+
HgNO3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Kwiknitraat
292 Materiaalspecifieke eigenschappen van PE
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE Medium
Concentratie
Buis en fittingen PE
Benaming
Verzadigd
20 +
60 +
Lanoline
Handelsvorm
+
+
Lijnzaadolie
Handelsvorm
Likeuren
Handelsvorm
+
+
Kwiksulfaat
Loodacetaat
HgSO4
Opmerking
NBR EPDM FPM
°C 40 +
Formule
Waterige opl.
Elastomere Afdichtingen SBR
°C 20
°C 20
°C 20
°C 20
+
1
4
1
4
/
1
3
1
4
+
1
1
4
4
1
1
1
1
Pb(CH3COO)2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
Loodchloride
PbCl2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
Loodnitraat
Pb(NO3)2
Waterige opl.
Verzadigd
+
Loodsulfaat
PbSO4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Looizuur
C76H52O46
Waterige opl.
Alle
+
+
+
2
2
2
2
100%
+
+
Lucht Samengeperst Oliehoudend Magnesiumcarbonaat
Waterige opl.
Alle
+
+
+
1
1
1
1
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
2
1
1
1
Magnesiumnitraat
Mg(NO3)2
Waterige opl.
Onbepaald
+
+
+
Magnesiumsulfaat
MgSO4
Verzadigd
+
+
+
2
1
1
1
Handelsvorm
+
+
/
1
1
1
4
Verzadigd Verzadigd
+ +
+
+
1 1
1 4
1 1
1 2
Melasse
Handelsvorm
+
/
/
1
1
1
1
Melk
100%
+
+
+
1
1
1
1
<=28%
+
+
+
100%
+
50%
/
Maisolie Maleinezuur Malonzuur
HOOC-CH=CH-COOH HOOCCH2CHOHCOOH
Waterige opl. Waterige opl.
Melkzuur
CH3CHOHCOOH
Methaan
CH4
Methaan Sulfietzuur
CH3SO3H
Waterige opl.
CH3SO3H
Technisch puur 100%
-
-
100%
+
/
+
Methaan Sulfietzuur Methyl Ethyl Keton
Waterige opl.
2
1
1
3
1
3
1
3
/ 4
2
4
4
4
2
4
4
/
4
1
4
2
Technisch puur 100%
/
4
4
1
4
Technisch puur 100%
/
4
3
1
4
CH3COCH2CH3
Methylacetaat
CH3COOCH3
Technisch puur 100%
Methylalcohol
CH3OH
Technisch puur 100%
+
Methylamine
CH3NH2
Waterige opl.
Methylbromide
CH3Br
Methylchloride
CH2Cl
Methyleenchloride
CH2Cl2
Mierezuur Mierezuur Minerale Olie
HCOOH HCOOH
Waterige opl. 50% Technisch puur 100% Handelsvorm
Monochloorazijn
32%
100%
50%
+
+
/ + + /
+ + /
4
4
3
4
+ + -
4 4 1
2 2 4
4 4 1
2 2 4
4
2
2
1
4
4
2
1
1
1
ClCH2COOH
Waterige opl.
Monochlooroazijn Ethylester
ClCH2COOCH2CH3
Technisch puur 100%
Naftaleen
C10H8
Technisch puur 100%
+
/
/
Natriumacetaat
CH3COONa
Waterige opl.
+
+
+
Natriumaluin
NaAl(SO4)2
Waterige opl.
Natriumbenzoaat
C6H5COONa
Natriumbicarbonaat
Verzadigd
+
/
/
+
+
+
Verzadigd
+
+
+
Verzadigd
+
+
+
4
NaHCO3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Natriumbichromaat
Na2Cr2O7
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Natriumbisulfaat
NaHSO4
Waterige opl.
10%
+
+
+
1
1
1
2
Natriumbisulfiet
NaHSO3
Waterige opl.
100%
+
+
+
1
1
1
2
Natriumbromaat
NaBrO3
Waterige opl.
Alle
+
/
Natriumbromide Natriumcarbonaat (Soda)
NaBr Na2CO3
Waterige opl. Waterige opl.
Verzadigd Verzadigd
+ +
+ +
+ +
2
1
1
1
Natriumchloraat
NaClO3
Waterige opl.
Alle
+
+
+
2/3
2
1
4
Natriumchloride Natriumchloride
NaCl NaCl
Waterige opl. Waterige opl.
Verdunde opl. Verzadigd
+ +
+ +
+ +
1 1
1 1
1 1
1 1
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE 293
Technische informatie PE drukfittingen
MgCO3 MgCl2
Magnesiumchloride
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE Medium
Concentratie
Buis en fittingen PE
Benaming
Opmerking
NBR EPDM FPM
°C 40
60
+
°C 20
°C 20
°C 20
+
2 1
1 1
1 1
1 2
+
1
1
1
1
1
1
1
3 4 1 4 4
1 1 1 1 1
2 3 3 1 1
2 2 2 4 4
1
1
1
1
2
1
1
2
2
1
1
2
Natriumchlromaat
Na2CrO4
Waterige opl.
Verdunde opl.
Natriumcyanide Natriumdisulfiet
NaCN Na2S2O5
Waterige opl. Waterige opl.
Alle Alle
+ +
Natriumfluoride Natriumfosfaat
NaF Na3PO4
Waterige opl. Waterige opl.
Verzadigd Verzadigd
+ +
+
Natriumfosfaatmonozuur
Na2HPO4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
Natriumhydroxide Natriumhydroxide Natriumhydroxide Natriumhypochloriet Natriumhypochloriet Natriumijzercyanide
NaOH NaOH NaOH NaClO NaClO Na4FeCN6
Waterige opl. Waterige opl. Waterige opl. Waterige opl. Waterige opl. Waterige opl.
10% 30% 50% 12,50% 3% Verzadigd
+ + + / + +
+ + + / +
Natriumjodium Natriummetasilicaat
NaI Na2SiO3
Waterige opl. Waterige opl.
Alle <5%
+ +
+
+
NaNO3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Verzadigd
+ +
Natriumnitriet
NaNO2
Waterige opl.
Natriumoxalaat
Na2C2O4
Waterige opl.
Verzadigd
Natriumperboraat
NaBO3
Waterige opl.
Alle
+
Natriumperchloraat
NaClO4
Waterige opl.
Onbepaald
+
Natriumperoxide
Na2O2
SBR
°C 20
20 +
Natriumnitraat
Technische informatie PE drukfittingen
Formule
Elastomere Afdichtingen
+ + + /
Verdunde opl.
+
Na2S2O8
Waterige opl.
Verzadigd
+
Na2SiO3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
Natriumsulfaat
Na2SO4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
Natriumsulfide
Na2S
Waterige opl.
Verdunde opl.
+
+
+
2
1
1
3
Natriumsulfide
Na2S
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
2
1
1
3
Natriumsulfiet
Na2SO3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Natriumthiocyanaat Natriumthiosulfaat
NaSCN Na2S2O3
Waterige opl. Waterige opl.
Onbepaald Verzadigd
+ +
+ +
+ +
3
1
1
2
Nicotine
C10H14N2
Onbepaald
+
+
+
Nikkelchloride
1
1
1
1
Natriumpersulfaat Natriumsilicaat
+
+
NiCl2
Waterige opl.
Alle
+
+
+
Nikkelnitraat
Ni(NO3)2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Nikkelsulfaat
NiSO4
Waterige opl.
Verdunde opl.
+
+
/
1
1
1
1
Nikkelsulfaat
NiSO4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
Nitrobenzeen
C6H5NO2
100%
+
/
/
Nitroethaan
CH3CH2NO2
Technisch puur 100%
+
/
/
4
2
4
2
Nitromethaan
CH3NO2
Technisch puur 100%
+
/
/
4
2
4
2
Nitrotolueen
CH3C6H4NO2
Technisch puur 100%
+
+
/
Oleum
H2SO4+SO3
10%
-
4
4
1
4
Oleum
H2SO4+SO3
Hoog
-
4
4
1
4
Oleum Damp
H2SO4+SO3
Oliezuur
C17H33COOH
Sporen Technisch puur 100%
Olijfolie
Handelsvorm
4
4
1
4
+
+
/
2
3
1
4
+
+
/
1
4
1
4
+ 1
2
1
2
1 1 4
1 1 1
1 1 1
1 1 4
Ontwikkel Emulsie
Handelsvorm
+
Ontwikkellaar
Handelsvorm
+
Waterige opl.
Handelsvorm
+
+
+
Waterige opl. Waterige opl. Waterige opl.
10% Verzadigd Verzadigd
+ + /
+ + -
+ +
>2%
/
-
4
1
1
4
Handelsvorm
/
/
/
1
4
1
4
Handelsvorm
+
+
+
1
4
1
4
Oplosmiddelen Oxaalzuur Oxaalzuur Ozon Gas
HOOCCOOH HOOCCOOH O3
Ozon Gas
O3
Parafine Emulsie Parafine Olie
294 Materiaalspecifieke eigenschappen van PE
Water-emulsie
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE Medium
Concentratie
Buis en fittingen PE
Benaming
Formule
Opmerking
Elastomere Afdichtingen NBR EPDM FPM
20 /
°C 40 -
60 -
°C 20
°C 20
°C 20
SBR
°C 20
Pentanol
CH3(CH2)14COOH
Perchloorzuur
HClO4
Waterige opl.
10%
+
+
+
4
1
1
4
Perchloorzuur
HClO4
Waterige opl.
70%
+
/
-
4
1
1
4
70%
Petroleum
Technisch puur 100%
+
+
/
1
4
1
4
Petroleumether
Technisch puur 100%
+
/
/
1
4
1
4
2
1
1
2
1
3
1
4
1
4
1
3
Phtaalzuur
C6H4(COOH)2
Waterige opl.
50%
+
+
+
Picrinezuur
C6H2(OH)(NO2)3
Waterige opl.
1%
+
+
/
Pindaolie
Handelsvorm
+
Plantaardige Olien en Vetten
Handelsvorm
+
/
Propaan Gas
CH3CH2CH3
100%
+
1
4
1
4
Propaan Gas
CH3CH2CH3
100%
+
1
4
1
4
Propionzuur
CH3CH2COOH
Waterige opl.
50%
+
+
+
2
4
1
4
Propylalcohol
C3H7OH
Waterige opl.
97%
+
+
+
Propyleenglycol
CH3CHOHCH2OH
Technisch puur 100%
+
+
+
Technisch puur 100%
+
Propyleenoxide Pyridine
Technisch puur 100%
+
/
/
H2SiO3
Waterige opl.
Alle
+
+
+
Siliconenolie
Handelsvorm
+
+
/
Smeerolie
Handelsvorm
-
Smeerolie (Zonder Aromaten)
Handelsvorm
+
Sterinezuur Stikstofoxide
C17H35COOH NOx
Technisch puur 100%
+
Niet water hou- Verdunde opl.
+
1
1
1
1
4
4
4
4
4
4
1
1
1
1
2
4
1
4
+
/
1
4
1
4
/
1
1
1
1
+
+
1
1
1
1
dend Styreen
C6H5CH=CH2
Suikersiroop Sulfiminezuur Sulfur Sulfurdioxide Droog Sulfurdioxide Vloeistof Sulfurdioxide Vloeistof Sulfurtrioxide
-
-
4
4
1
4
+
+
+
1
1
1
1
+ +
+ +
+
+
20%
-
S SO2
Waterige opl.
100% Verzadigd
+ +
SO2
Technisch puur 100%
-
SO2
Technisch puur 100%
+
SO3
100%
-
Handelsvorm
+
/
/
2
2
1
4
Technisch puur 100%
/
-
-
2
4
1
4
CHCl2CHCl2
100%
/
-
4
4
1
4
/
-
4
4
2
4
2
4
1
4
4
4
4
4
4
4
4
4
2/3
1
1
2/3
Terpentine Olie Tetrachloorethaan
/
Verzadigd Waterige opl.
HSO3NH2
Talkemulsie
Tetrachlooretyleen
100%
Cl2C=CCl2
100%
Tetraethyllood
Pb(C2H5)4
Technisch puur 100%
+
Tetrahydrofuraan
(CH2)4O
100%
/
Tetrahydronaftaleen
C10H12
100%
/
Thiofeen
C4H8S
100%
/
Thionylchloride
SOCl2
Technisch puur 100%
-
Tinchloride
/
/
SnCl4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
2
Tinhoudend Chloride
SnCl2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
Tolueen
C6H5CH3
Technisch puur 100%
/
-
-
4
4
2
4
Tolueenzuur
CH3C6H4COOH
Transformator Olie
50%
/
Handelsvorm
+
/
/
2
4
2
4
+
+
+
4
2
3
4
Tributylfosfaat
(C4H9)3PO4
Trichloorazijnzuur
CCl3COOH
Waterige opl.
Trichloorazijnzuur
CCl3COOH
Technisch puur 100%
Technisch puur 100% 50%
+
/
/
2
2
4
4
+
/
-
2
2
4
4
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE 295
Technische informatie PE drukfittingen
C5H5N
Siliciumzuur
2 4
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE Medium
Concentratie
Buis en fittingen PE
Benaming
Opmerking 20 /
°C 40
NBR EPDM FPM
60
°C 20 4
°C 20 4
°C 20 1
SBR
°C 20 4
Trichloorethaan
CH3CCl3
Technisch puur 100%
Trichloorethyleen
ClCH=CCl2
Technisch puur 100%
-
-
-
4
4
2
4
Tricresylfosfaat
(CH3C6H4O)3PO4
Technisch puur 100%
+
+
+
4
2
2
4
Triethanolamine
+
/
N(CH2CH2OH)3
Technisch puur 100%
+
Trioctylfosfaat
(C8H17)3PO4
Technisch puur 100%
/
Ureum
NH2CONH2
Waterige opl.
<=10%
+
+
+
1
1
1
1
NH2CONH2
Waterige opl.
33%
+
+
+
1
1
1
1
1
4
Ureum Urine
Onbepaald
+
+
+
Vaseline Olie
Handelsvorm
+
+
/
Vettige Zuren
3
1
4
2
4
1
2
4
1
Technisch puur 100%
+
+
/
H2O
100%
+
+
+
1
1
1
1
H2O
100%
+
+
+
1
1
1
1
Water, Zee
100%
+
+
+
1
1
1
1
Water, Zout
H2O+NaCl
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1 1
Water Water, Regen
Technische informatie PE drukfittingen
Formule
Elastomere Afdichtingen
R>C6
Water,Condens
H2O
100%
+
+
+
1
1
1
Water,Condens
H2O
100%
+
+
+
1
1
1
1
Water,Gedestileerd
H2O
100%
+
+
+
2
1
2
2
Water,Gedestileerd
H2O
100%
+
+
+
2
1
2
2
Waterstof
H2
100%
+
+
+
2
1
1
4
Waterstofperoxide
H2O2
Waterige opl.
10%
+
+
+
2
1
1
2
Waterstofperoxide
H2O2
Waterige opl.
50%
+
+
/
2
1
1
2
Waterstofperoxide
H2O2
Waterige opl.
90%
+
-
-
2
1
1
2
Waterstofxylaminesulfaat
(NH2OH)2-H2SO4
Waterige opl.
Alle
+
+
+
Handelsvorm
+
+
+
1
1
1
1
Technisch puur Handelsvorm
+
+
+
Waterige opl.
Alle
+
+
+
100%
-
4
4
2
4
Waterige opl.
Alle
+
+
+
1
1
1
2
AgCN AgNO3
Waterige opl. Waterige opl.
Alle Verzadigd
+ +
+ +
+ +
1
1
1
1
Waterige opl.
+
Wijn Wijnazijn Wijnsteenzuur
COOH(CHOH)2COOH
Xyleen
C6H4(CH3)2
Zeep, Waterige opl. Zilvercyanide Zilvernitraat Zilversulfaat
Ag2SO4
Zinkacetaat
Zn(CH3COO)2
Zinkchloride
ZnCl2
Zinkchloride
Verzadigd
+
+
Onbepaald
+
+
+
2
1
4
4
Waterige opl.
Verdunde opl.
+
+
+
2
1
1
2
2
1
1
2
ZnCl2
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
Zinkchromaat
ZnCrO4
Waterige opl.
Onbepaald
+
+
+
Zinkcyanide
Zn(CN)2
Waterige opl.
Alle
+
+
+
Zinknitraat
Zn(NO3)2
Waterige opl.
Onbepaald
+
+
+
Zinksulfaat
ZnSO4
Waterige opl.
Verdunde opl.
+
+
+
1
1
1
1
Zinksulfaat
ZnSO4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
1
1
1
1
Zout (Meststoffen)
Waterige opl.
10%
+
+
+
Zout (Meststoffen)
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+ 4
1
2
4
2/3
1
2
2/3
Zoutzuur
HClO4
Waterige opl.
10%
+
+
Zoutzuur Zoutzuur
HCl HClO3
Waterige opl. Waterige opl.
10% 20%
+ /
+
+
Zoutzuur Zoutzuur Zoutzuur Zoutzuursulfide
HCl HCl HCl HClSO3
Waterige opl. Waterige opl. Waterige opl. Technisch puur
30% 5% Verzadigd 100%
+ + + -
+ + + -
+ + + -
Zuren Mix (Chromide, Sulfide)
H2CrO4/H2SO4/H2O
50/15/35%
-
296 Materiaalspecifieke eigenschappen van PE
Medium
Concentratie
Buis en fittingen PE
Benaming
Formule
Opmerking 30/60/10%
20 +
°C 40 /
Elastomere Afdichtingen NBR EPDM FPM
60
°C 20
SBR
°C 20
°C 20
°C 20
Zuren Mix (Sulfeus, Fosforisch)
H2SO4/H3PO4/H2O
Zuren Mix (Sulfeus, Nitreus)
H2SO4/HNO3/H2O
10/20/70%
/
/
/
Zuren Mix (Sulfeus, Nitreus)
H2SO4/HNO3/H2O
48/49/3
-
-
-
Zuren Mix (Sulfeus, Nitreus)
H2SO4/HNO3/H2O
50/50%
-
-
-
O2
Alle
+
+
/
2
1
1
4
H2SO3
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
2
2
1
2
H2S Zwavelwaterstof (Droge Vorm) H2S Zwavelzuur H2SO4
Waterige opl.
Verzadigd
+
+
+
100%
+
+
/
Waterige opl.
10%
+
+
+
2
1
2
2
Zwavelzuur
H2SO4
Waterige opl.
50%
+
+
+
4
1
2
4
Zwavelzuur
H2SO4
Waterige opl.
80%
+
+
/
4
2
2
4
Zwavelzuur
H2SO4
Waterige opl.
90%
/
/
-
96%
-
-
-
4
4
2
4
Zwavelzuur
H2SO4 H2SO4
Waterige opl. Waterige opl.
98%
-
-
-
Zwavelzuur
H2SO4
-
-
-
Zuurstof Zwaveligzuur Zwavelwaterstof
Zwavelzuur
onbepaald Technisch puur 100%
Tabel 2.3 Chemische bestendigheid. De vermelde waardes berusten op de laatste kennisstand. Bij twijfelgevallen s.v.p. onze afdeling technical support raadplegen.
2.4 Gezondheidsbeoordeling van PE
Algemene productveiligheid De Europese Richtlijn Algemene Productveiligheid (RAPV) is verwerkt in de Nederlandse Warenwet en het Warenwetbesluit Algemene Productveiligheid. De kern van de RAPV is de verplichting voor bedrijven om uitsluitend veilige producten te verhandelen. Hygiënewetgeving Op 1 januari 2006 is de nieuwe Europese wetgeving over de hygiëne van levensmiddelen en diervoeders in werking getreden. In de Algemene Levensmiddelen Verordening (ALV, ook wel bekend onder de Engelse naam General Food Law) worden de grondslagen beschreven voor voedselveiligheid. Nadere uit uitwerking vindt plaats in een hygiëneverordening voor levensmiddelen, een hygiëneverordening voor diervoeders en een controleverordening voor de overheid. Binnen dit zogenoemde hygienepakket heeft de Voedsel en Waren Autoriteit een centrale rol als toezichthouder. De Voedsel en Waren Autoriteit is de overheidsorganisatie die de veiligheid van voedsel en consumentenproducten onderzoekt en bewaakt.
Attest Toxicologische Aspecten (ATA): Een belangrijk instrument bij de bescherming van de kwaliteit van het Nederlandse drinkwater is de 'Regeling materialen en chemicaliën leidingwatervoorziening'. Deze regeling stelt eisen aan de materialen en chemicaliën die bij de bereiding en distributie van drinkwater gebruikt worden en in contact komen met drinkwater. Producten die voldoen aan de gestelde eisen, krijgen op grond van deze regeling een door de minister van VROM erkende KIWA-ATA kwaliteitsverklaring. De eisen voor kwaliteit van ons drinkwater zijn vastgelegd in het Waterleidingbesluit. Om gebruikte materialen en chemicaliën in de drinkwatersector te kunnen toetsen, heeft KIWA zogenaamde Positieve Lijsten ontwikkeld. Daarin staat precies aan welke eisen de materialen en chemicaliën moeten voldoen om toxicologisch toelaatbaar te zijn. Er is een Positieve Lijst voor kunststof leidingmaterialen, zoals PE100, en rubberproducten.
Regeling Verpakkingen en Gebruiksartikelen (RVG) De Regeling Verpakkingen en Gebruiksartikelen (Warenwet) bestaat uit positieve lijsten van stoffen die (uitsluitend) gebruikt mogen worden ter vervaardiging van verpakkingen voor levensmiddelen. De positieve lijst van de Regeling Verpakkingen en Gebruiksartikelen geeft van een aantal stoffen waarden zoals in het eindproduct aanwezig mogen zijn, zolang wordt voldaan aan artikel 2, 1e lid, onderdeel c van het Verpakkingen en Gebruiksartikelenbesluit (Warenwet). Daarnaast bevat de regeling een groot aantal (migratie)limieten voor het eindproduct. Polyolefinen, zoals PE, worden veelvuldig gebruikt als verpakkingsmateriaal. Nationale regelgeving Leidingwater in Nederland De Nederlandse Waterleidingwet heeft als hoofddoel de bescherming van de volksgezondheid tegen risico's die samenhangen met de levering of beschikbaarstelling van leidingwater. In 1980 is de eerste Europese Drinkwaterrichtlijn opgesteld die zeer strikte eisen stelt aan de kwaliteit van het water dat bestemd is voor menselijke consumptie. Deze EG-richtlijn is in Nederland geimplementeerd in het Waterleidingbesluit. Het
297
Technische informatie PE drukfittingen
Fysiologische beoordeling
waterleidingbesluit bepaalt dat leidingwater aan bepaalde wettelijke kwaliteitseisen dient te voldoen. Materialen die gebruikt worden bij de winning, de bereiding, de behandeling, de opslag, het transport of de distributie van leidingwater, mogen er niet toe leiden dat deze materialen nadelige gevolgen hebben voor de volksgezondheid.
Materiaalspecifieke eigenschappen van PE 2.5 Samenvatting Polyethyleen
Technische informatie PE drukfittingen
Beoordeling van de gevolgen van PE voor de gezondheid
Polyethyleen wordt afgekort met ’PE’. PE is een semikristallijne thermoplast en behoort tot de groep van de polyolefinen. Afhankelijk van de gemiddelde molmassa wordt PE-LD (PE met lage dichtheid), PE-LLD (lineaire PE met lage dichtheid), PE-MD (PE met gemiddelde dichtheid) of PE-HD (PE met hoge dichtheid) verkregen. De beoordeling van kunststoffen wat betreft de gevolgen voor de gezondheid is in de levensmiddelenwetgeving van ieder land anders geregeld. De fabrikanten dienen te worden verzocht om informatie dienaangaande.In Nederland zijn richtlijnen opgesteld voor stofwaarden die in eindproducten aanwezig mogen zijn. Er zijn Positieve Lijsten opgesteld van materialen die aan de gestelde eisen voldoen. PE staat vermeld op deze Positieve Lijsten.
298 Materiaalspecifieke eigenschappen van PE
