Masterplan Plus Centrum Hardenberg

Masterplan Plus Centrum Hardenberg


November 2005

Adecs Oost bv

Zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de opdrachtgever of Adecs Oost bv is het niet toegestaan deze uitgave of delen ervan te vermenigvuldigen of op enige wijze openbaar te maken.


Masterplan Plus Centrum Hardenberg November 2005

Colofon Titel Opdrachtgever Programmamanager Auteur(s) Projectnummer Aantal pagina’s

Masterplan Plus Centrum Hardenberg Gemeente Hardenberg Dhr. R.B. Kuiper Dhr. G.A.G. Jansen en mw. H.M.M. Schuttenbeld HB/CP/001.1 117 pagina’s (exclusief bijlagen)

Advanced Decision Systems Oost bv Stationsplein 3a 8011 CW ZWOLLE tel: 038 - 425 43 21 fax: 038 - 425 43 28 mail: [email protected]

Adecs Oost bv november 2005

2



3


Inhoud Voorwoord

8

Samenvatting

8

1 Inleiding 1.1 Aanleiding 1.2 Doel 1.3 Leeswijzer

16 16 16 17

2 Bestaand beleid 20 2.1 Rijksbeleid 20 2.2 Provinciaal beleid 21 2.3 Gemeentelijk beleid 21 2.3.1 De Centrumvisie (2000) en het Masterplan Centrum Hardenberg (2002) 21 2.3.2 Woonplan (2003-2007) 22 2.3.3 Toekomstvisie (2004) 22 3 Analyse centrumgebied 3.1 Ruimtelijke analyse 3.1.1 Ontstaansgeschiedenis Hardenberg 3.1.2 Historische structuur centrum Hardenberg 3.1.3 Ontwikkelingen vanuit het verleden 3.1.4 Huidige situatie Hardenberg 3.1.5 Huidige ruimtelijke opzet 3.2 Functionele analyse 3.2.1 Winkelvoorzieningen 3.2.2 Wonen 3.2.3 Commerciële dienstverlening 3.2.4 Recreatie & toerisme 3.2.5 Overige voorzieningen 3.2.6 Verkeer 3.2.7 Parkeren 3.3 Relaties met omliggende gebieden en projecten 3.4 Conclusie en knelpunten

24 24 25 25 26 26 27 30 30 32 32 33 34 34 36 37 38

4 Uitgangspunten en keuzes 4.1 Uitgangspunten 4.2 Ruimtelijke structuur 4.2.1 Assenkruisstructuur 4.2.2 Verkeersstructuur 4.2.3 Groene en blauwe structuur 4.2.4 Streefbeeld van functies in het centrum 4.3 Functionele keuzes 4.3.1 Winkelvoorzieningen 4.3.2 Wonen 4.3.3 Kantoren/commerciële dienstverlening 4.3.4 Leisure 4.3.5 Overige voorzieningen 4.4 Duurzaamheid

42 42 44 45 47 53 55 57 57 58 59 60 60 61

5 Inventarisatie en onderzoek 5.1 Distributieve mogelijkheden Hardenberg Centrum 5.2 Woningbouwmogelijkheden Hardenberg Centrum

63 63 64


4


5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10 5.11

Wet Geluidhinder Luchtkwaliteit Wet Milieubeheer Bodem Water Ecologie Archeologie Cultuurhistorie Externe veiligheid

66 68 68 69 69 75 75 76 76

6 Ruimtelijke opzet deelgebieden 6.1 Het kernwinkelgebied 6.2 De Mulderij, de Spinde en het gemeentehuis en omgeving 6.3 Leisurezone 6.4 Marsch-Kruserbrink 6.5 LOC (Lokaal Opleidingen Centrum), Witte de Withstraat, Parkweg en het noordelijke deel van de Stationsstraat 6.6 Stationsgebied 6.7 Vechtoever 6.8 Overige gebieden

96 98 104 109

7 Fasering

111

8 Juridische opzet 8.1 Wettelijk kader 8.2 Procedure 8.3 Juridisch doel

113 113 113 113

9 Uitvoerbaarheid 9.1 Economische uitvoerbaarheid 9.2 Maatschappelijke uitvoerbaarheid 9.2.1 Resultaten overleg 9.2.2 Resultaten inspraak

115 115 115 115 115

Bijlage 1

79 79 84 89 92

Kaart ruimtelijke uitgangspunten, kaart functionele structuur, kaart projecten en straatnamenkaart

117

Bijlage 2

Gemeentelijke en Rijksmonumenten (centrum)

119

Bijlage 3

Korte omschrijving projecten

120

Bijlage 4

Distributie-planologisch onderzoek (SAB, 1999) en de actualisatie van de distributieve mogelijkheden (WPM Consultants, 2003)

Bijlage 5

127

Rapport “Ecologisch onderzoek Masterplan Plus Centrum Hardenberg 2004”

EcoGroen Advies

128

Bijlage 6

Rapport “Cultuurhistorisch bureauonderzoek”, Baac (2004)

129

Bijlage 7

Bodemparagraaf Masterplan Plus

130

Bijlage 8

Verslag bijeenkomst vooroverlegpartners, vooroverlegreacties

140

Bijlage 9

Inspraakreacties & verslag van de inspraak

141

Gebruikte afbeeldingen en figuren

143

Literatuurlijst

144


5


Voorwoord

Voor u ligt het “Masterplan Plus Centrum Gemeente Hardenberg” waarin de gemeente Hardenberg zich uitspreekt over de toekomst van het centrum van de kern Hardenberg. De stad Hardenberg vervult een regionale en lokale functie als centrum van Noordoost Overijssel, op het gebied van winkelen, toerisme, voorzieningen, werkgelegenheid en bedrijvigheid. Het belang van deze regiofunctie is ook door de provincie onderschreven. Vorig jaar werd hiertoe het convenant ‘Kern met een streekfunctie’ door de gemeente Hardenberg en de provincie Overijssel ondertekend. Om deze positie voor de toekomst te waarborgen en te versterken gaat het centrumgebied de komende jaren op de schop in het kader van het Masterplan Centrum Hardenberg. Om tot dit Masterplan te komen, hebben we intensief samengewerkt met diverse partijen. Mede door deze integrale en interactieve aanpak ligt er nu een groot en ambitieus plan voor de komende 10 tot 15 jaar. Naast het Masterplan Centrum Hardenberg, ligt het Masterplan Plus Centrum Hardenberg nu voor u. In dit Masterplan Plus wordt op structuurniveau verder beschreven hoe de stad Hardenberg zich in de komende 15 jaar kan ontwikkelen en spreken wij ons nader uit over de toekomst van de kern Hardenberg. De plannen worden daarna gedetailleerd uitgewerkt in concrete bestemmingsplannen of bouwplannen. Dit Masterplan Plus biedt alvast de ruimtelijke onderbouwing die nodig is voor de procedures die doorlopen moeten worden. We willen er als gemeente alles aan doen om een hoog niveau van voorzieningen op het gebied van wonen, winkelen, onderwijs en zorg te realiseren. Daarbij is het belangrijk dat we het centrum in z’n totaliteit bekijken zodat alle functies in het centrum elkaar kunnen versterken. Ook is een goede samenwerking en regelmatig overleg met de betrokken partijen en met belangengroepen van wezenlijk belang voor het slagen van het Masterplan Plus. Met dit Masterplan Plus zijn de ingrediënten aanwezig om de ambities die we als gemeente hebben waar te maken. Hiervoor moeten we met z’n allen ons best doen. Zo kunnen we de uitgangspunten die in dit plan geschetst worden, op de verschillende beleidsterreinen concreet uitwerken. Douwe Prinsse, wethouder gemeente Hardenberg


6



7


Samenvatting De hoofddoelstelling van dit Masterplan Plus is het ontwikkelen van een integraal ruimtelijk plan voor verbetering van de kwaliteit van het centrum van de kern Hardenberg, waarmee na uitvoering - de kwaliteit van wonen, winkelen, werken en recreëren duurzaam gewaarborgd wordt. Dit plan voor het centrum van Hardenberg komt voort uit de ambities zoals deze in het Streekplan Overijssel 2000+ van de provincie Overijssel worden verwoord. In dit Streekplan staat de doelstelling genoemd dat door extra mogelijkheden voor woningbouw, voorzieningen en werkgelegenheid de regionale positie van Hardenberg wordt versterkt. Hiertoe is een kwaliteitsimpuls nodig om de aantrekkelijkheid van het centrum van Hardenberg te versterken, zodat wonen, winkelen, werken en recreëren in een aangenamer omgeving kunnen plaatsvinden. Inmiddels zijn er verschillende beleidsdocumenten waarin deze ambitie verder is uitgewerkt. De volgende beleidsdocumenten en convenanten liggen ten grondslag aan of hebben een relatie met dit voorliggende plan: x Streekplan Overijssel 2000+ x Centrumvisie Gemeente Hardenberg (2000); x Masterplan Centrum Hardenberg (2002); economisch ontwikkelingsplan inclusief verkeer en het Distributie Planologisch Onderzoek van SAB uit 1999; x Woonplan (2003-2007) gemeente Hardenberg; x Realisatieovereenkomst, vastgesteld door de Raad in november 2004; x Convenant gemeente Hardenberg - provincie Overijssel (2004 – 2007); x Toekomstvisie “gemeente Hardenberg 2004-2019” (2004) gemeente Hardenberg; x Beeldkwaliteitplan Hardenberg Centrum (2004); x Prestatieovereenkomst Wonen Hardenberg 2004-2010, overeenkomst tussen de gemeente Hardenberg, de Veste en Beter Wonen Vechtdal (2005) x Duurzaamheidplan (2005); x Programmeringsonderzoek woningbouw

Karakterisering van het Centrumgebied Hardenberg De historische kern Hardenberg Hardenberg is ontstaan aan een doorwaadbare plaats in de Vecht. Op de hoge en droge plek grenzend hieraan is de eerste nederzetting ontstaan. Omstreeks 1850 bestond de kern uit nauwelijks meer dan lintbebouwing aan de Voorstraat. Na de Tweede Wereldoorlog heeft een sterke groei van Hardenberg plaatsgevonden. Tot 1975 vonden uitbreidingen plaats rond Heemse en aan de zuidkant van de historische kern. De nieuwere stadsuitbreidingen zijn Baalder, Baalderveld en Marslanden. Bij de nederzettingsvorm van Hardenberg, de zogenaamde ‘voorstraatdorpen’ ligt de belangrijkste straat (meestal Voorstraat genoemd) haaks op een waterloop en eindigt vaak op een kerkhof. In het huidige Hardenberg zijn ook nog enkele andere historische elementen terug te vinden. De verhoging waarop destijds de stad ontstaan is, is nog altijd herkenbaar en voelbaar in het centrum. Het gebied rondom de Voorstraat en het Wilhelminaplein is het oudste deel van de stad. In dit stadsdeel is het historische, kleinschalige patroon van steegjes nog steeds aanwezig. De belangrijkste aanpassingen in de oude structuur zijn de verlegging van de Vecht, de demping van de Haven, de aanleg van de Europaweg en het bestuurlijk centrum (gemeentehuis) en de grootschalige bebouwing van woon- en winkelcomplex De Spinde en later De Mulderij. Op verschillende plekken is oudere bebouwing vervangen door nieuwbouw en parkeerterreinen. De winkelfunctie heeft zich door de jaren heen steeds verder ontwikkeld richting van de Voorstraat naar het Oosteinde en de Admiraal Helfrichstraat.


8


Het centrumplangebied is de band met de historie in de loop der jaren meer en meer kwijtgeraakt. De openbare ruimte heeft nog wel enigszins het karakter van oudsher behouden; smalle slingerende straten en stegen. Op enkele plaatsen is de historische bebouwing nog zichtbaar. De relatie met de Vecht is het centrum in de loop van de tijd verloren. De Vecht is vanuit het centrum nauwelijks zichtbaar/voelbaar aanwezig. Gebieden buiten de historische kern Gebieden binnen het centrumgebied die niet tot het historische centrum van Hardenberg behoren, zijn o.a. de wijk Marsch-Kruserbrink, De Spinde en De Mulderij, het gemeentehuis en omgeving, de Europaweg en omgeving en het stationsgebied. Een stadsuitbreiding zoals Marsch-Kruserbrink introduceert een nieuwe schaal en maat. Dit is terug te vinden in de bebouwing. De bebouwing heeft een grotere schaal dan de kern en de natuurlijke structuur ontbreekt. De oriëntatie van de bebouwing wisselt sterk, waarbij vooren achterkanten naast elkaar staan, met bebouwing soms plompverloren in de ruimte. Marsch-Kruserbrink, een echte woonwijk met voornamelijk sociale woningbouw uit 19501960. Doordat deze woonwijk een structuur heeft die voornamelijk oost-west gericht is, bestaan er weinig relaties met de Vecht en het kernwinkelgebied. Een aantal woningen in de wijk voldoet steeds minder aan de eisen van deze tijd en herstructurering is een logische stap. De woon- en winkelcomplexen de Spinde en de Mulderij zijn qua schaal niet te vergelijken met het ruimtelijke karakter van de historische binnenstad. Beide complexen zijn los van elkaar ontwikkeld en staan met de achterkanten naar elkaar toe. De winkelrouting rond en binnen deze complexen is als incident ontwikkeld en de verschillende routes sluiten niet op elkaar aan en ook niet op het reeds bestaande stratenpatroon. De openbare ruimte is niet overal duidelijk gedefinieerd en begrensd en heeft hierdoor een open en onduidelijk karakter. De openbare ruimten worden gekenmerkt door parkeerplaatsen en de inrichting is gedateerd. Het gemeentehuis ligt aan het Stephanusplein aan de rand van het centrum. Het gebied rond het gemeentehuis vertoont weinig samenhang. Straten en pleinen zijn niet duidelijk begrensd. Zo is er geen goede ruimtelijke en functionele verbinding met het kernwinkelgebied. De Witte de Withstraat scheidt het gemeentehuis als het ware af van het centrum en vormt een duidelijke barrière. Het woongebied rond de Koppellaan en langs de Vecht tussen de twee bruggen biedt een prima woonklimaat vlakbij het centrum. Het woongebied schermt echter de Vechtoever af omdat de waterkant niet openbaar is. De wandelpromenade aan de noordzijde van de Voorstraatbrug heeft daardoor geen vervolg in zuidelijke richting naar de Europaweg. Bij de binnenkomst vanaf de Europaweg ontbreekt een duidelijke markering van het begin van de stad. Het stationsgebied heeft weinig uitstraling. Het herontwikkelen van het plein voor het station is een stap in de goede richting. Het stationsgebied heeft geen goede verbinding met het centrum. Vanaf het station is het niet duidelijk waar het centrum van de kern Hardenberg zich bevindt. Er is nog een braakliggend terrein (Bruins Locatie) aan het spoor ten noorden van het station. Openbare ruimte en Groenstructuur De openbare ruimte is erg stenig van aard en is niet altijd duidelijk begrensd. De inrichting van de openbare ruimte is gedateerd, er is weinig eenheid in bestrating en straatmeubilair. Tevens ontbreekt er een duidelijke groenstructuur in het centrumplangebied. Straten en lanen worden als een gevolg hiervan niet ruimtelijk begeleid.


9


Winkelvoorzieningen De routing van het kernwinkelgebied is niet duidelijk. Bezoekers van het centrum worden niet op een logische wijze langs alle winkels in het centrum geleid er is een onvoldoende grote passantenstroom. Vanwege de huidige ruimtelijk-functionele structuur van het centrumgebied ontbreken dus goede vestigingsmogelijkheden. De winkelformules van de Spinde en de Mulderij voldoen niet meer vanwege onder meer stedenbouwkundige onvolkomenheden. De winkelcentra’s hebben weinig relatie met de omliggende winkels. Uit een distributieplanologisch onderzoek blijkt dat het voorzieningenaanbod in Hardenberg verhoudingsgewijs ruim en compleet is. Dit wijst op een streekfunctie. Het aanbod wordt echter gedomineerd door winkels die zich richten op de prijsvriendelijke marktsegmenten. Dit segment heeft zijn weerslag op de uitstraling en daarmee het imago van het winkelapparaat. Het supermarkt-aanbod is relatief groot en opmerkelijk is het ruime aanbod van woninginrichting. Tevens is het centrumgebied kleiner van omvang dan het gemiddelde van gemeenten van gelijke grootte. Branchegroepen die ondervertegenwoordigd zijn behoren tot het meer recreatief getinte aanbod: kleding en textiel, schoeisel en vrijtijdsbesteding. Wonen Ten aanzien van de functie wonen blijkt dat een gedeelte van de woningvoorraad in het centrum verouderd is en onvoldoende past bij de vraag vanuit de markt. Verder blijkt onder meer vanuit het woonplan dat er een stevige behoefte is aan wonen in het centrum. Het gaat dan met name om starters en ouderen die dichtbij voorzieningen willen wonen. Dergelijke doelgroepen vragen relatief vaak om een appartement. Met name buiten het kernwinkelgebied is de woonfunctie de belangrijkste functie. Er wordt gewoond in vrijstaande woningen, twee-onder-een-kappers, rijtjeswoningen en etagewoningen. Het wonen wordt hier over het algemeen als prettig en leefbaar ervaren. In het kernwinkelgebied wordt met name gewoond in appartementen en voor een klein deel boven winkels. Kantoren/Commerciële dienstverlening De industrie is altijd een belangrijke werkverschaffer geweest voor de inwoners van de gemeente Hardenberg, tezamen met de agrarische sector. Van oudsher is Hardenberg geen stad met een groot aandeel commerciële dienstverlening. Er is sprake van kleinschalige kantoren. Kantoorcomplexen komen niet voor binnen het centrum. Recreatie & Toerisme Hardenberg trekt met name in de zomermaanden een groot aantal toeristen aan, welke vaak in het centrum van Hardenberg zijn te vinden. Zij komen voornamelijk naar deze omgeving voor de rust, de ruimte en de mooie omgeving en verblijven dan ook met name op campings buiten de kern Hardenberg. Er zijn weinig mogelijkheden voor verblijfsrecreatie (hotels) in het centrum. De mogelijkheden om de Vecht bij Hardenberg te bevaren beperken zich tot kanovaren etc omdat de pleziervaart Hardenberg niet kan bereiken. Bij de dagrecreatie ligt de nadruk op de winkelvoorzieningen, het theater en het zwembad. Tevens zijn er een aantal cafés en restaurants. Met name in de zomermaanden worden er verschillende dagrecreatieve evenementen georganiseerd. Er zijn diverse wandelen fietsroutes door het centrum van Hardenberg. De weekmarkt in het centrum van Hardenberg is een trekker voor zowel toerist als plaatselijke bevolking. Uit onderzoek blijkt dat Hardenberg, als verzorgingskern in een toeristisch gebied, een relatief laag aantal bedrijven heeft met een terrasfunctie. Een gezellig plein met verschillende cafés, restaurants en terrassen ontbreekt. Hardenberg maakt weinig gebruik van de recreatiemogelijkheden van de rivier de Vecht. Overige voorzieningen Binnen het plangebied bevinden zich veel verschillende andere voorzieningen zoals het gemeentehuis, onderwijsvoorzieningen, sportvoorzieningen, culturele voorzieningen, een bibliotheek en voorzieningen voor jongeren. Het centrumgebied herbergt ook een aantal scholen. Het gaat zowel om basisscholen als om scholen voor het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs.


10


Verkeer De kern Hardenberg is op de noord-zuid relatie langs de oude kern via de Twenteweg en de J.C. Kellerlaan voor verkeer ontsloten. Op de oost-west relatie loopt aan de noordzijde bovenlangs de oude kern de N34. Door de kern lopen drie hoofdverkeersroutes (zie kaart blz. 29) Uit verkeerstellingen van de gemeente blijkt, dat de verdeling van het verkeer over de noordelijke en de zuidelijke centrumring relatief evenwichtig is. Voor fietsers en bromfietsers zijn er in het centrum weinig voorzieningen zoals goede stallingruimtes. Tevens is er sprake van een onduidelijke routing voor fietsverkeer waardoor conflicten ontstaan met winkelend publiek. Fietsen in de winkelstraten is toegestaan. De routes voor autoverkeer door het centrum vormen grote barrières voor fietsers en voetgangers. De oversteekbaarheid en de verkeersveiligheid nabij de scholen is niet optimaal. Toekomstige ontwikkelingen zijn dat de N34 voor het verkeer in de oost-west richting aantrekkelijker zal worden in verband met het beleid van het Rijk om deze N34 op te waarderen. De oost-westroute in de kern zal dan minder doorgaand verkeer te verwerken krijgen. Een tweede belangrijke verkeersverandering is de recente aanleg van een nieuwe verbinding richting Duitsland. Daardoor wordt ook de zuidelijke route ontlast van doorgaand verkeer. Parkeren In een groot deel van het centrum van Hardenberg is tijdens de winkelopeningstijden kortparkeren van kracht, door middel van een parkeerschijfzone en voor een klein deel met betaald parkeren (maximale parkeerduur 2 uur). De gelegenheden voor langparkeren zijn geconcentreerd op de Gedempte Haven en nabij het Gemeentehuis. Nagenoeg alle parkeerplaatsen zijn op het maaiveld gelegen en leggen daardoor een groot beslag op de openbare verblijfsruimte. Per saldo is er buiten het toeristenseizoen voldoende parkeergelegenheid in het centrum. Op de maandagochtend, tijdens de markt, is er soms te weinig parkeergelegenheid. In het toeristenseizoen zijn er vaker pieken, waarin het aantal parkeerplaatsen onvoldoende is. Door het ontbreken van een goede parkeerverwijzing ontstaat (onnodig) zoekverkeer en een onevenwichtige parkeerdruk. Ook de mix van vrij parkeren, betaald parkeren en blauwe zones, gecombineerd met het parkeren voor vergunninghouders voor diverse doelgroepen (bewoners, bedrijven) draagt bij aan een onduidelijke parkeerregulering voor de weggebruikers, en daardoor versterking van zoekverkeer. Uitgangspunten Centrumgebied De analyse met daarbij de conclusies en knelpunten zijn vertaald in uitgangspunten: x Concentreren van winkels en voorzieningen in het centrum en het streven naar een winkelcircuit; x Het versterken van de ruimtelijke identiteit van het centrum ten opzichte van andere identiteiten van de omliggende gebieden, het historisch centrum goed tot zijn recht laten komen en het vergroten van het kenmerkende onderscheid tussen de deelgebieden in het centrum; x Het ontwikkelen van bijzondere recreatieve, maatschappelijke en sociaal-culturele functies van de omgeving van het gemeentehuis tot aan de noordzijde van de Vecht, bijvoorbeeld via concentratie langs uiteinden van de as gemeentehuis-Voorveghter; x Het uitbreiden van de woningvoorraad in het centrumgebied, evenals het gedeeltelijk slopen en renoveren van de voorraad; x De Vecht als groen/blauwe corridor met relaties richting het centrum; x Het versterken van de entrees en toegangen naar het centrum van Hardenberg; x In het centrum staan bereikbaarheid en leefbaarheid centraal; x Het stationsgebied wordt een aantrekkelijk en goed bereikbaar woon- en werkgebied met een sterke ruimtelijke relatie met het centrum van Hardenberg; x Duurzaamheid geldt als uitgangspunt voor de beoogde ontwikkelingen in het centrumgebied.


11


Ruimtelijke en functionele uitgangspunten Assenkruisstructuur, bronpunten, markt Op dit moment is de structuur in de kern van Hardenberg vooral oost- west gericht (historische structuur). Om de beoogde kwaliteitsslag in het kernwinkelgebied mogelijk te maken zou de huidige lineaire oost-west structuur moeten worden versterkt en uitgebreid met een noord-zuid structuur. Tevens dient de oost-west-structuur verder versterkt te worden. Zo ontstaat een assenkruisstructuur. Voor een deel ligt een dergelijke structuur er reeds, maar tot op heden is er nauwelijks gebruik gemaakt van de potenties die er zijn. Door het versterken van het assenkruisstelsel komt de relatie tussen het centrum en de Vecht weer tot zijn recht. Wanneer de assen in noordelijke en westelijke richting goed worden doorgetrokken, dan worden bezoekers richting de Vecht geleid en kan de rivier meer worden beleefd vanuit het centrum. Uitgangspunt is dat de historische structuur van het centrum goed tot zijn recht komt. Voor het kernwinkelgebied is de versterking van de noord-zuidas de belangrijkste nieuwe impuls. De nieuwe noord-zuidas zal lopen vanaf het (nieuwe) gemeentehuis dat direct aan het Spinde komt te liggen via de Fortuinstraat naar Markt en zal eindigen aan de Vecht bij een nieuw te vormen recreatiezone aan het Badhuisplein. Via een nieuwe fietsbrug loopt de as fysiek door richting Marslanden. Op deze as zal gewinkeld, gerecreëerd, gewoond en gewerkt worden met een hoog publiek karakter. Aan de eindpunten van het assenkruis worden bronpunten gesitueerd. Dit zijn centrale entree punten van het centrumgebied waar publieke functies, parkeergarages en fietsenstallingen worden gecombineerd. De plannen voor het gehele kernwinkelgebied zullen ervoor zorgen dat de Markt de uitstraling krijgt van een echt plein met een centrale functie waar bezoekers van het centrum naar toe worden getrokken. Winkelvoorzieningen Gestreefd zal moeten worden naar zowel een verbeterde ruimtelijke structuur als ook een functionele opwaardering. Er is behoefte aan opwaardering van de winkelkern tot een kern met een regionaal voorzieningenniveau. Dit vraagt zowel een kwalitatieve als een kwantitatieve verbetering. Het streven is meer kwaliteitswinkels binnen te halen en in te spelen op de groeiende vrijetijdssector en het toerisme. Verder is een belangrijk doel een heldere looproute in het kernwinkelgebied te creëren met goede aansluitingen door middel van het assenkruis met de bronpunten. In totaal wordt ca. 8000 vierkante meter aan winkel vloeroppervlakte (bruto) toegevoegd binnen het plangebied. Wonen Er bestaat een grote vraag naar wonen in het centrum van Hardenberg. Belangrijk uitgangspunt is dus het grootste deel van de nieuwbouw in de kern van Hardenberg te situeren. Speciale aandacht gaat naar senioren, mensen met een zorgbehoefte en starters. De komende 10 tot 15 jaar zullen ca. 900 woningen worden gebouwd binnen het centrumgebied, verdeeld over meerdere deelprojecten. Bij de uitwerking van o.a. woningtype, prijsklasse etc. zal met de wens van de doelgroepen rekening worden gehouden. De gemeente Hardenberg wil graag het wonen boven winkels stimuleren in verband met intensief ruimtegebruik en het verlevendigen van het leefklimaat in de binnenstad. De verschillende woningbouwprojecten binnen en buiten het centrumplangebied worden onderling op elkaar afgestemd en zullen evenwichtig en marktconform worden gerealiseerd. Kantoren/commerciële dienstverlening Kantorenontwikkeling op strategische plekken binnen de kern Hardenberg zal een bijdrage leveren aan een kern met een streekfunctie. Een centrum met een goede mix van kantoren, woningen, winkels en andere functies zal voor een grotere aantrekkingskracht voor allerlei soorten consumenten en investeerders zorgen. Om in te spelen op de economische ontwikkelingen zal de gemeente Hardenberg kiezen voor flexibiliteit, o.a. door het toepassen van dubbelbestemmingen. De gemeente tracht meer commerciële functies binnen de gemeentegrenzen te krijgen en wil daarom in ieder geval planologisch de ruimte bieden aan


12


geïnteresseerde bedrijven en instellingen. De gemeente zal zich voornamelijk richten op regionaal georiënteerde bedrijven. De locaties die binnen het centrumplangebied aangewezen worden zullen centraal gelegen en goed bereikbaar zijn. Op de Bruins locatie vlak bij het station is een combinatie van kantoren en woningen gepland. In het deelproject “voormalig politiebureau” is kantoorruimte en/of hotelruimte gepland. Recreatie & Toerisme De functionele verbinding tussen de Markt en de Vecht zal aan de noordzijde worden gevormd door een leisurezone. Rondom het Theater De Voorveghter, gevestigd aan de Badhuisweg, zal een uitbreiding in vermaaksvoorzieningen en horeca komen met een karakter van een recreatieboulevard gericht op alle leeftijden. Rondom de kern, langs de Vecht zal de wandelstrook worden voortgezet en zodoende aansluitingen vinden met terrassen en de bruggen met elkaar verbinden. Verkeersstructuur De gekozen verkeersstructuur is een afgeleide van de ruimtelijke structuur die wordt bereikt middels het principe van het assenkruis. Het centrum van Hardenberg zal in de toekomst meer verkeer aantrekken vanwege de ‘opwaardering’ van het centrum. De assenkruisstructuur en de verdere programmatische invulling hebben tot gevolg dat de verkeersstructuur en het parkeren zullen moeten worden geoptimaliseerd. Aan het einde van het assenkruis op de bronpunten zullen op vier plekken parkeerfaciliteiten worden gesitueerd. De verkeersstructuur wordt zodanig afgestemd dat de parkeerfaciliteiten goed te bereiken zijn met de auto en dat de voetganger/consument direct toegang heeft tot de verschillende assen van het assenkruisstelsel. Het verkeer zal op een heldere, veilige en snelle wijze moeten worden afgewikkeld. Belangrijk hierbij zijn de volgende aspecten: x Doorgaand verkeer niet door het centrum leiden; x Prioriteit geven aan bestemmingsverkeer; x Onderscheid maken tussen verschillende doelgroepen van verkeer; x Parkeerbeleid afstemmen op verschillende gebruikersgroepen; x Zorgdragen voor een volledige en veilige fietsstructuur; x Zorgen voor een goede afstemming van looproutes op routes en opstapplaatsen voor het openbaar vervoer; x Huidige verkeersbarrières oplossen; x Het fietsroutenetwerk uitbreiden en verbeteren; x In de toekomst in het kernwinkelgebied de fiets weren. Fietsen in het kernwinkelgebied blijft (voorlopig) toegestaan. Te zijner tijd vindt evaluatie plaats; x goede stallingvoorzieningen te creëren; x Langzaam verkeerverbinding over de Vecht richting Marslanden.

Parkeren Een goede bereikbaarheid en een passend parkeerbeleid is voor het economisch en maatschappelijk functioneren van het centrumgebied van groot belang. Om het uitgangspunt een prettig woon en verblijfsklimaat te creëren is een goed parkeerbeleid essentieel. Autoverkeer in het centrum dat daar geen bestemming heeft moet daarom worden beperkt. Hoofdlijnen voor het parkeerbeleid zijn: x Concentratie van parkeervoorzieningen, deels in garages; x Het stimuleren van dubbelgebruik van parkeerplaatsen; x Uitbreiding van het betaald parkeren; x Parkeerverwijzing om zoekverkeer te beperken; x Maatregelen om parkeeroverlast in woonwijken te vermijden.


13


Groen blauwe structuur Het creëren van een heldere groenstructuur zorgt voor een begeleiding van het assenkruis en de verkeersstructuur. Verder zorgt een groen aanzicht van het centrumgebied voor een grotere belevingswaarde. De voornaamste groenstructuur wordt gevormd door de Vecht met zijn uiterwaarden. Deze loopt als een groen-blauwe landschappelijke corridor om de kern Hardenberg en de bedoeling is deze te versterken en verder te ontwikkelen. Er wordt een groenstructuur aangebracht waarin de volgende aspecten worden meegenomen: x Behoud van monumentale bomen en beeldbepalende bomen; x De historische loop van de Vecht benadrukken door begeleiding van een boomstructuur en door middel van materiaalkeuze voor bestrating; x Aanbrengen van groen op pleinen en verblijfsruimten; x Het ontwikkelen van een aantal groengebieden tot groene hoven; x Het betrekken van de oude begraafplaats bij de openbare ruimte als stiltepark; x Het aanbrengen van laanbelanting voor de begeleiding van belangrijke routes. Fasering In het Masterplan Plus zijn 26 deelprojecten opgenomen (zie bijlage 1; kaart deelprojecten) en deze worden gerealiseerd in een periode van 10 tot 15 jaar. Realisatie is deels afhankelijk van particulier initiatief. In het Masterplan Plus zijn de deelprojecten weergegeven in de volgende deelgebieden: x het kernwinkelgebied; x de Mulderij, de Spinde, gemeentehuis en omgeving; x leisurezone; x Marsch-Kruserbrink; x LOC (Lokaal Opleidingen Centrum), Witte de Withstr., Parkweg, Stationstraat; x stationsgebied; x Vechtoever; x Overige gebieden. Een aantal deelprojecten hebben nog de status van ‘studiegebied’. In het kader van het Masterplan Plus zijn veel inventarisaties en onderzoeken verricht. Het resultaat van deze onderzoeken (zoals o.a. ecologie, archeologie, geluid, bodem, verkeer, etc) is verwerkt in het Masterplan Plus. Met de resultaten zal rekening worden gehouden in de verdere planontwikkeling van de deelprojecten. Tot slot Algemeen beeld van het centrum van Hardenberg is dat het een spin in een web van losse structuren is. Dit gezien vanuit het landschap, de historie en het heden. In de toekomst moet dit web effectief worden gemaakt door deze structuren aan elkaar te knopen. Hardenberg heeft een centrum waar veel mensen op aangewezen zijn. Belangrijk is dat we zorgvuldig omgaan met wat we in Hardenberg hebben. De vele potenties die het centrum biedt moeten ten volle worden benut. We willen door middel van het Masterplan Plus Centrum Hardenberg tot een integrale ontwikkeling komen welke duurzaam is voor de toekomst.


14



15


1

1.1

Inleiding

Aanleiding

De Provincie Overijssel heeft in haar Streekplan Overijssel 2000+ aangegeven dat de kern Hardenberg, evenals Steenwijk, de functie van streekcentrum heeft. Concreet betekent dit onder andere dat de kern Hardenberg meer mogelijkheden krijgt op het gebied van wonen, werken en voorzieningen. Hardenberg zou een volledig aanbod moeten hebben op dergelijke gebieden om de functie van streekcentrum ook daadwerkelijk te kunnen waarmaken. Daarom heeft het centrum van Hardenberg een impuls nodig. Een impuls om de aantrekkelijkheid te versterken, zodat wonen, winkelen, werken en recreëren in een aangenamer omgeving kunnen plaatsvinden. Een impuls, zodat meer mensen uit de gemeente Hardenberg en uit de wijde regio de weg zullen weten te vinden naar het centrum van de kern Hardenberg. Een impuls, kortom, met als motto ‘Kwaliteit in de Kern’. In het Convenant gemeente Hardenberg - provincie Overijssel 2004 - 20071 wordt ook nadrukkelijk aandacht besteed aan het versterken van de streekfunctie van Hardenberg. De provincie stelt gelden beschikbaar die zullen worden ingezet om deze streekfunctie te versterken. De gemeente Hardenberg stáát voor de verbetering van haar centrum. Hiertoe heeft zij de hoofdlijnen van de beoogde verbeteringen reeds uiteengezet in de ‘Centrumvisie Gemeente Hardenberg’, vastgesteld door de gemeenteraad op 26 januari 2000. Sinds die tijd is hard gewerkt en is als gevolg hiervan in december 2002 het ‘Masterplan Centrum Hardenberg’ vastgesteld. De in dit Masterplan geformuleerde uitgangspunten zijn nog steeds actueel en blijven in hoofdzaak de leidraad van de beoogde centrumontwikkeling. De opwaardering van het centrum is een grote en gecompliceerde opgave. Samenwerking met bewoners, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties in de stad is essentieel. Het centrum is van hen. Hun wensen en behoeften staan centraal. Maar: wat wordt hier eigenlijk bedoeld met ‘het centrum’? Op de plankaart (Bijlage 1) wordt het zogenoemde Centrumgebied aangegeven; het gebied waarop het Masterplan Plus betrekking heeft. Tevens worden daarop de verschillende deelprojecten aangegeven.

1.2

Doel

Doelstelling is de kwaliteit van het centrum van Hardenberg integraal te verbeteren omdat de gemeente Hardenberg de stad verder wil ontwikkelen tot een kern met een streekfunctie. Tevens is de doelstelling te komen tot een goede ruimtelijke onderbouwing in de zin van de Wet op de Ruimtelijke Ordening. Hiermee kunnen middels een Algemene Verklaring van Geen Bezwaar van de provincie de verschillende deelprojecten vlot in procedure worden gebracht.

In het licht van deze achtergrond kan de hoofddoelstelling van het op te stellen Masterplan Plus als volgt worden omschreven:

1

Gemeente Hardenberg en provincie Overijssel, Hardenberg, kern met een streekfunctie, convenant gemeente Hardenberg – provincie Overijssel 2004 -2007


16


Het ontwikkelen van een integraal ruimtelijk plan voor verbetering van de kwaliteit van het centrum van de kern Hardenberg, waarmee - na uitvoering - de kwaliteit van wonen, winkelen, werken en recreëren duurzaam gewaarborgd wordt.

In aanvulling op reeds vastgestelde documenten zoals de Centrumvisie (2000) en het Masterplan Centrum Hardenberg (2002) geldt voor het Masterplan Plus dat er meer aandacht is voor het versterken van de ruimtelijke structuur binnen het centrumgebied en voor de ruimtelijke effecten van de verschillende projecten binnen dit gebied. Het duurzaam ontwikkelen van het centrumplangebied is ook een belangrijk aspect dat een aanvulling is op de doelen en uitgangspunten van de Centrumvisie en het Masterplan. Centrum Hardenberg. De gemeente Hardenberg heeft de ambitie om een duurzaam centrum te ontwikkelen, inclusief een verantwoord ruimtegebruik. Duurzaamheid zal integraal onderdeel uitmaken van de planvorming voor de diverse deelprojecten. Het initiatief om het centrum van Hardenberg in brede zin te versterken is met name vanuit economische belangen geboren, maar een dergelijke ‘opwaardering’ van het centrum betekent dat er veel zal gaan veranderen in ruimtelijke zin. Ruimtelijke structuren zullen worden aangepast, verschillende ruimtevragende functies zullen worden verplaatst en worden toegevoegd. Om ervoor te kunnen zorgen dat de diverse projecten binnen het plangebied goed worden ingepast is deze ruimtelijke totaalvisie noodzakelijk. De in het recente verleden ontwikkelde plannen hadden vaak betrekking op deelfacetten en/of deelgebieden. Zij dienen, samen met andere ontwikkelingstrajecten, te worden geïntegreerd tot één geheel. Een overkoepelend Beeldkwaliteitsplan voor het gehele plangebied is hierbij van belang. Het vormt samen met dit Masterplan Plus de basis voor de ontwikkelingen binnen het centrum. Het Beeldkwaliteitsplan (BKP) legt de stedenbouwkundige en architectonische kwaliteit in hoofdlijnen vast en schept hiermee samen met het Masterplan Plus een kader voor toekomstige ontwikkelingen. Het BKP steekt af en toe door naar het niveau van de detaillering. Nadere uitwerking van het BKP volgt in een later stadium voor een aantal deelgebieden. Het BKP voor het gehele plangebied zal of eerder of samen met het Masterplan Plus worden vastgesteld. Het Masterplan Centrum Hardenberg - dat in 2002 is vastgesteld – geldt als uitgangspunt voor het Masterplan Plus. Ook zijn de plannen in het Masterplan Centrum Hardenberg reeds financieel onderbouwd. Deze onderbouwing is nog steeds actueel en voor de financiële onderbouwing van dit Masterplan Plus wordt verwezen naar het Masterplan Centrum Hardenberg 2002, het raadsvoorstel “Exploitatie Centrum Hardenberg 2005; annex vaststelling 29e begrotingswijziging 2005” (vastgesteld door de gemeenteraad op 26 mei 2005) en de samenvatting “Masterplanexploitatie Centrumplan Hardenberg 2005”.

1.3

Leeswijzer

Na deze inleiding zal in het tweede hoofdstuk het bestaande beleid worden behandeld. Hoofdstuk drie zal in het teken staan van de analyse van het plangebied: over welk gebied praten we? Hoe kan het gekarakteriseerd worden en welke functies spelen een rol? Op welke wijze is het gebied gerelateerd aan andere gebieden? Deze ruimtelijke en functionele analyse leidt tot een aantal conclusies. In Hoofdstuk vier worden vanuit deze conclusies de uitgangspunten die aan de basis zullen staan van de ontwikkeling van het centrumgebied van Hardenberg vastgelegd. Deze uitgangspunten worden vertaald naar ruimtelijke structuren en functionele keuzes. In hoofdstuk vijf zijn de inventarisaties en onderzoeken


17


van de verschillende items weergegeven. Vervolgens worden in hoofdstuk zes ruimtelijke structuren en functionele keuzes ruimtelijk onderbouwd. Het centrumgebied is verdeeld in een aantal deelgebieden en per deelgebied wordt de ruimtelijke onderbouwing aangegeven en wordt duidelijk gemaakt waarom de gemaakte keuzes ruimtelijk aanvaardbaar zijn. Hoofdstuk zeven bevat de fasering van de verschillende te ontwikkelen projecten binnen het centrumplangebied. De juridische opzet is in hoofdstuk acht weergegeven. We besluiten met de maatschappelijke uitvoerbaarheid in hoofdstuk negen.


18



19


2

Bestaand beleid

In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan het bestaande beleid op verschillende schaalniveaus dat een relatie heeft met de ontwikkelingen in het centrum. 2.1

Rijksbeleid

Nota Ruimte De Nota Ruimte uit 2004 bevat de visie van het kabinet op de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland en de belangrijkste bijbehorende doelstellingen. Hierin wordt het nationaal ruimtelijk beleid vastgelegd tot 2020, waarbij de periode 2020-2030 geldt als doorkijk naar de lange termijn. Het eerste wat opvalt in deze nota is de term ‘ontwikkelingsplanologie’. Deze term wordt de laatste tijd veel gebezigd en ontbreekt dan ook niet in de Nota Ruimte. Het accent wordt verschoven van het stellen van beperkingen naar het stimuleren van ontwikkelingen. Bij ontwikkelingsplanologie wordt in de praktijk gewerkt vanuit een gebiedsgerichte aanpak, waarbij het met name gaat om de kwaliteit van het geheel en niet minder om de verschillende doelstellingen afzonderlijk2. Deze werkwijze is nodig om in een overzienbare periode met verschillende partijen een pakket samenhangende projecten uit te voeren, met als doel de ruimtelijke kwaliteit van het gebied te verbeteren. Medeoverheden, maarschappelijke organisaties, burgers en marktpartijen worden nadrukkelijk uitgenodigd mee te denken en mee te doen om te komen tot gebiedsgerichte en breed gedragen regionale en lokale visievorming en uitvoering van beleid in zowel de stedelijke als de meer landelijke gebieden. De betrokken overheid moet zich daarbij meer gaan opstellen als de partner van ondernemende mensen en bedrijven en dynamiek versterken in plaats van deze tegen te gaan door een veelheid aan regels. Het Masterplan Centrum Hardenberg en het Masterplan Plus passen goed bij een dergelijke benaderingswijze van planning en planologie. De gemeente Hardenberg werkt in samenwerking met partners aan het optimaliseren van het centrumgebied, waarbij de gemeente zich ook zoveel mogelijk opstelt als partner van ontwikkelaars, overige marktpartijen en burgers. De Nota Ruimte is een nota waarin met name het nationale ruimtelijke beleid centraal staat. Er worden principiële keuzes gemaakt en daarbij is er relatief veel aandacht voor de Randstad en de stedelijke netwerken. Een belangrijke aspect echter, wanneer het gaat om steden en dorpen, is de balans tussen ‘rood’, ‘groen’ en ‘blauw’. Lokaal en regionaal maatwerk is essentieel voor een goede balans tussen rood, groen en blauw: “In de planning van provincies en gemeenten zal niet alleen ruimte voor rode functies moeten worden gevonden, maar ook voor parken, groengebieden, sportterreinen en groene en blauwe recreatiemogelijkheden in en om de stad. In de ruimtelijke plannen van provincies en gemeenten wordt de balans tussen bebouwing en groen en blauw integraal meegenomen. De kwaliteiten van de stedelijke groenstructuur worden behouden en zonodig vergroot, waarbij het groen in en om de stad in samenhang met herstructurering, transformatie en nieuwe uitleg wordt ontwikkeld.”3 Een van de doelen van de gemeente Hardenberg met het centrumplan is het versterken van de rode, blauwe en groene relaties binnen het centrum van de kern Hardenberg. De rivier de Vecht stroomt langs het centrum en heeft zeker potenties voor recreatiemogelijkheden. Een knelpunt zoals ook verder in dit stuk is geanalyseerd is, dat met de potenties van de ligging aan de Vecht tot nu toe weinig is gedaan. Uitvoering van het centrumplan beoogt de Vecht meer bij het centrum te betrekken en andersom. De woonwijk Marsch-Kruserbrink ligt 2 3

Ministeries van VROM, LNV, VenW en EZ, Nota ruimte, ruimte voor ontwikkeling, 2004, p. 36 Idem, p. 87


20


bijvoorbeeld tussen het centrum en de Vecht. Deze wijk is echter zo van opzet, dat er onvoldoende gebruik wordt gemaakt van de potenties van deze ligging aan de Vecht. Doel is om de woonwijk, die gedeeltelijk herbouwd en gerenoveerd wordt, meer dan voorheen te richten op de Vecht, waarbij overigens de relatie van de wijk met het centrum ook in het oog wordt gehouden. De groene functies hebben eveneens de aandacht. Verder in het stuk wordt geconcludeerd dat er eigenlijk weinig ‘groen’ binnen het centrumplangebied aanwezig is. Middels het centrumplan worden de groene functies meer het centrum ingebracht. Dit door middel van aandacht voor de groenstructuur binnen het centrum en bijvoorbeeld het toegankelijker maken van de begraafplaats met haar groene uitstraling. In het Beeldkwaliteitsplan wordt hier veel aandacht aan besteed. De conclusie is dat het Masterplan Plus goed past binnen de kaders die de Nota Ruimte stelt.

2.2

Provinciaal beleid

Streekplan Op provinciaal niveau speelt met name de streekfunctie een rol die de provincie Overijssel aan de kernen Hardenberg en Steenwijk heeft toegekend. In het Streekplan Overijssel 2000+ staat de doelstelling genoemd dat door extra mogelijkheden voor woningbouw, voorzieningen en werkgelegenheid de regionale positie van Hardenberg wordt versterkt. Het omliggende gebied van Hardenberg is relatief dunbevolkt en heeft een kwetsbare economische structuur. De provincie wil de gunstige ontwikkeling die Hardenberg de laatste jaren doormaakt vasthouden. Hardenberg krijgt dus extra mogelijkheden, waarmee de regionale positie kan worden versterkt. Over bevolking en woningbouw zegt de provincie dat voor Hardenberg een positieve bevolkingsontwikkeling wordt voorgestaan. Voor wat betreft het werken wordt gestreefd naar een gunstige economische ontwikkeling. In principe kunnen alle vormen van bedrijvigheid worden gevestigd. Verder is de instandhouding en uitbouw van het regionale voorzieningenniveau noodzakelijk. Kenmerkende voorzieningen zijn o.a. een goed en compleet winkelapparaat, onderwijsvoorzieningen en culturele- en zorgvoorzieningen4. De plannen voor het centrum van Hardenberg komen voort uit de ambities zoals deze in het Streekplan van de provincie Overijssel worden verwoord. De gemeente Hardenberg is zich zeer bewust van haar bijzondere positie en wil deze positie dan ook versterken door middel van het aanpakken van het centrumgebied. Door het verbeteren van de verkeersstructuur, de winkelstructuur, het uiterlijk van het centrumgebied en de mix tussen wonen, werken en recreëren zal de streekfunctie van de kern Hardenberg versterkt worden.

2.3 2.3.1

Gemeentelijk beleid De Centrumvisie (2000) en het Masterplan Centrum Hardenberg (2002)

De inhoudelijke doelstellingen en uitgangspunten vanuit de Centrumvisie (2000) en het Masterplan Centrum Hardenberg (2002) staan nog steeds overeind en deze kunnen worden samengevat in de volgende punten: Het versterken van de economische structuur van het centrum Wanneer een centrum wil kunnen fungeren als een koopcentrum voor de gehele regio, dan dient het centrum een bepaalde uitstraling en aantrekkingskracht te hebben. Het centrum 4

Provincie Overijssel, Streekplan Overijssel 2000+, Plannen voor Ruimte, Water en Milieu, 2000, p.36-37


21


van Hardenberg dient op een zodanige wijze ontwikkeld te worden dat bezoekers zich prettig voelen en dat het centrum alles biedt waar zowel consumenten uit de eigen stad en regio als toeristen behoefte aan hebben. De gehele economische structuur van het centrum zal geoptimaliseerd moeten worden om bezoekers een volledig aanbod te kunnen bieden. Het centrum zal een winkelgebied, een woongebied, een werkgebied en een voorzieningengebied in één moeten worden. Versterken van de bereikbaarheid Een kwalitatief hoogwaardig centrum is uitstekend bereikbaar via verschillende vervoersmodaliteiten en biedt voldoende parkeergelegenheid. De bezoekers beoordelen en waarderen het centrum namelijk veelal op het gemak waarmee men het kan bereiken en er kan parkeren. Voor een economisch goed functionerend centrum is het essentieel dat hieraan wordt voldaan. Tevens is bereikbaarheid van belang voor bewoners van het centrum en de mensen die er werken. Globaal betekent dit het creëren van een goede verkeersstructuur voor auto, fiets, voetgangers en openbaar vervoer. De goede bereikbaarheid van het centrum voor bestemmingsverkeer staat daarbij voorop, met behoud van een zo hoog mogelijke kwaliteit van het verblijfsklimaat in het centrum. Duidelijke relaties creëren tussen de verschillende deelgebieden Het centrumplangebied bestaat uit verschillende gebieden die onderling weinig (ruimtelijke) relaties hebben. De Vecht stroomt langs het centrum maar is niet zichtbaar en voelbaar in het centrum. De wijk Marsch-Kruserbrink heeft weinig relaties met zowel de Vecht als het centrum. Het station en haar omgeving kunnen ook ruimtelijk beter met het centrum worden verbonden. Een duidelijke route van het station naar het centrum met speciale aandacht voor langzaam verkeer kan leiden tot meer bezoekers.

2.3.2

Woonplan (2003-2007)

In het kader van het Woonplan (vastgesteld in mei 2004) voor de gemeente Hardenberg is er in 2003 een woningmarktonderzoek uitgevoerd, waarbij onder andere is gekeken naar de woningbehoefte. Vanuit een SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats)-analyse en de uitkomsten van het woningmarktonderzoek wordt er in het Woonplan van de gemeente Hardenberg de woonmissie opgesteld met onder andere de volgende uitgangspunten: x

“Voor het waarmaken van de functie van kern met een streekfunctie is meer ‘kritische massa’ nodig in de kern Hardenberg. Dit betekent dat het grootste deel van de nieuwbouw plaatsvindt in de kern Hardenberg;

x

Het waarmaken van de streekfunctie betekent ook dat het gemeentebestuur ervoor kiest om voor de kern Hardenberg een stedelijke allure na te streven, zonder daarvan een grote stad te willen maken. Onder ‘stedelijke allure’ wordt verstaan een voorzieningenniveau dat past bij een kleine stad: een theater, gespecialiseerde winkels, een bloeiende middelbare school en een (klein) ziekenhuis. Dit betekent dat niet alleen de inwoners van de kern Hardenberg profiteren van de streekfunctie, maar ook de inwoners van de overige kernen van de gemeente5.”

Het Masterplan Plus beoogt voor deze uitgangspunten de ruimtelijke kaders te stellen. 2.3.3

Toekomstvisie (2004)

In mei 2004 heeft de gemeenteraad van de gemeente Hardenberg de toekomstvisie “Hardenberg stapt stevig op de toekomst af” vastgesteld. Hierin wordt de gewenste ontwikkeling van de gehele gemeente Hardenberg verwoord. Na een langdurig voortraject waarbij inwoners van de gemeente intensief hebben meegewerkt aan het helder krijgen van

5

Gemeente Hardenberg, Woonplan 2003-2007, mei 2004 p. 10


22


de diverse problemen en ontwikkelingsmogelijk-heden heeft de gemeenteraad gekozen uit de scenario’s ‘Hecht’, ‘Open’,’ Stevig’ en ‘Helder’. De hoofdlijn is: scenario Stevig, met Open elementen voor de bouwsteen/programmalijn economie en met oog voor leefbaarheid. Kort samengevat houdt dit scenario in dat er wordt gekozen voor voorzieningen die samenwerken. Zorg, onderwijs en onderlinge hulp staan centraal. Er is sprake van economische ontwikkeling met aandacht voor de zorgsector en plattelandsvernieuwing. De gemeente legt met toerisme en recreatie haar visitekaartje neer. Woningbouw wordt geconcentreerd in de kernen Hardenberg en Dedemsvaart. De kleine kernen mogen bijbouwen als er sprake is van een duidelijke behoefte, die voor de toekomst van betekenis is. Aan de kern Hardenberg wordt een belangrijke functie toebedeeld: binnen dit scenario ontwikkelt de kern Hardenberg zich langzaamaan. Hierbij wordt de volgende impressie gegeven6: “De Vecht is levend onderdeel van de stad met waterfietsen en kiosken. Het nieuwe winkelcentrum rond de markt zorgt voor vertier en gezelligheid. Centrale voorzieningen ondersteunen het stedelijke woonmilieu. Paradepaardjes zijn het vernieuwde kunsthuis, de zorgzone bij het ziekenhuis en de leisureboulevard langs de Vecht”. Het ontwikkelingsplan kan gezien worden als een alles overkoepelend plan waarin de richting wordt aangegeven voor de gemeente Hardenberg in al haar facetten. In die zin is het Masterplan Plus een nadere uitwerking van het ontwikkelingsplan voor een klein, maar essentieel deel van de gemeente. Het Masterplan Plus beoogt de ontwikkelingen mogelijk te maken die vanuit het ontwikkelingsplan voorzien worden voor de kern Hardenberg. Beide plannen passen dus haarfijn in elkaar.

6

Gemeente Hardenberg, Hardenberg heeft visie op de toekomst, ontwikkelingsplan Gemeente Hardenberg, 2004, p. 87-89


23


3

Analyse centrumgebied

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het plangebied: hoe is het plangebied ruimtelijk en functioneel te karakteriseren en hoe relateert het plangebied zich tot omliggende gebieden? Uiteindelijk volgen hieruit conclusies in de vorm van een aantal knelpunten die aangepakt worden om het centrumgebied te laten functioneren als een kern met een sterke en volledige streekfunctie. Deze knelpunten zullen in hoofdstuk vier worden vertaald in uitgangspunten voor het centrumgebied in de nabije toekomst. In dit hoofdstuk en volgende hoofdstukken zullen soms straatnamen worden genoemd. Daarom is als bijlage 2 een kaart met alle straatnamen toegevoegd. 3.1

Ruimtelijke analyse

Hardenberg is gelegen in het noordoosten van de provincie Overijssel. De kern Hardenberg ligt aan de rijksweg de N340/N34 Zwolle-Emmen en is tevens per spoor bereikbaar vanuit de richtingen Zwolle en Emmen. Omliggende steden zijn Hoogeveen, Almelo en Zwolle (zie figuur 3.1). De kern Hardenberg wordt aan de noordzijde omsloten door de rivier de Vecht en aan de zuidoostzijde door het Kanaal Almelo-De Haandrik. De kern Hardenberg is de grootste kern binnen de gemeente en wordt mede daarom ook gezien als de centrale kern binnen de gemeente.

Figuur 3.1 Hardenberg in de regio


24


3.1.1

Ontstaansgeschiedenis Hardenberg

Hardenberg is ontstaan aan een doorwaadbare plaats in de Vecht. Al vroeg voerde een handelsroute naar deze plek in de rivier. Op de hoge en droge plek grenzend aan deze doorwaadbare plaats in de rivier is de eerste nederzetting ontstaan.

Tot 1800 was de handel over de Vecht de belangrijkste bestaansbron van Hardenberg. Deze handel was voornamelijk lokaal gericht, waardoor Hardenberg niet uitgroeide tot een stad. Omstreeks 1850 bestond de kern uit nauwelijks meer dan lintbebouwing aan de Voorstraat. Een achterstraat verbond de schuren en werkplaatsen met elkaar en leidde naar de Vecht. Aan de overzijde van de Vecht was langs de Hessenweg en De Brink ook enige bebouwing te vinden. De bebouwing bestond voornamelijk uit boerderijen op of aan de es. Voor een kaart met alle straatnamen: zie bijlage 1. Tussen 1850 en 1940 heeft Hardenberg zich uitgebreid langs de uitvalswegen naar Brucht en Gramsbergen. Figuur 3.2 Hardenberg in 1850

Na de komst van de spoorlijn ontstaat de bebouwing langs de Stationsstraat. Na de Tweede Wereldoorlog heeft een sterke groei van Hardenberg plaatsgevonden. Tot 1975 vonden uitbreidingen plaats rond Heemse en aan de zuidkant van de historische kern van Hardenberg. De nieuwere stadsuitbreidingen zijn Baalder, Baalderveld en Marslanden.

3.1.2

Historische structuur centrum Hardenberg

De nederzettingsvorm van Hardenberg behoort tot de zogenaamde ‘voorstraatdorpen’. Bij deze nederzettingsvorm ligt de belangrijkste straat (meestal Voorstraat genoemd) haaks op een waterloop en eindigt vaak op een kerkhof. Het centrum van Hardenberg is ook opgebouwd volgens dit patroon. Vanaf de Vecht loopt de Voorstraat, overgaand in het Oosteinde, naar de oude begraafplaats aan de Stationsstraat. Zie ook figuur 3.3. In het huidige Hardenberg zijn ook nog enkele andere historische elementen terug te vinden. De verhoging waarop destijds de stad ontstaan is, is nog altijd herkenbaar en voelbaar in het centrum. Lopend door de steegjes vanaf de Voorstraat in de richting van de Vecht voel je dat je naar beneden loopt. Het gebied rondom de Voorstraat en het Wilhelminaplein is het oudste deel van de stad. In dit stadsdeel is het historische, kleinschalige patroon van steegjes nog steeds aanwezig. Hier bevinden zich enkele monumenten binnen het centrumgebied van Hardenberg. Zie bijlage 2.


25


Figuur 3.3 Historische structuur Hardenberg Centrum

3.1.3

Ontwikkelingen vanuit het verleden

Haaks op de historische route Voorstraat-Oosteinde loopt een nieuwere route, gevormd door de Fortuinstraat, de Markt en het Badhuisplein (zie bijlage 1). Aan deze route liggen voornamelijk winkels en ook enkele kantoren en maatschappelijke functies. Ook de Admiraal Helfrichtstraat (een oude doorbraak) vormt een aanloop- en winkelroute. Verder hebben zich andere ontwikkelingen voorgedaan. De belangrijkste aanpassingen in de structuur zijn de verlegging van de Vecht, de demping van de haven, de aanleg van de Europaweg en het bestuurlijk centrum (gemeentehuis) en de grootschalige bebouwing van woon- en winkelcomplex De Spinde en later De Mulderij. Op verschillende plekken is oudere bebouwing vervangen door nieuwbouw. Op de achterterreinen, vooral in het oostelijk deel van het centrumgebied, zijn parkeerterreinen aangelegd. De winkelfunctie heeft zich door de jaren heen steeds verder ontwikkeld. Daarbij valt op dat de winkelfunctie zich enigszins in oostelijke richting heeft verplaatst van de Voorstraat naar het Oosteinde en de Admiraal Helfrichstraat. Ter bevordering van de toeristisch-recreatieve ontwikkeling zijn langs de Vecht een wandelpromenade en een aantal woningbouwprojecten op de kop van de Gedempte Haven gebouwd, waarmee de bebouwing met haar voorkanten meer gericht raakt op de Vecht. 3.1.4

Huidige situatie Hardenberg

Nu kijkend naar Hardenberg in vogelvlucht biedt de stad het beeld van afgebakende bebouwde gebieden, verspreid liggend in het Vechtdal. De huidige kern van Hardenberg is


26


opgebouwd uit verschillende wijken rondom de historische kern. Aan de westzijde van de Vecht ligt Heemse, dat bestaat uit een drietal buurten die gescheiden worden door groene gebieden. Aan de andere zijde van het centrum, ten oosten van de J.C. Kellerlaan, liggen de uitbreidingswijken Baalderveld en Baalder (zie figuur 3.4). Aan de zuidzijde van het centrum ligt het bedrijventerrein van Hardenberg met een haven aan het kanaal Almelo-De Haandrik. De typische excentrische ligging van het centrum ten opzichte van de uitbreidingswijken verandert door de bouw van het nieuwe woongebied Marslanden en de ontwikkeling van het bedrijventerrein Haardijk. Het ‘oude’ centrum gaat nu ook het fysiek-ruimtelijke centrum van de stad vormen.

Figuur 3.4 De kern Hardenberg

3.1.5

Huidige ruimtelijke opzet

Het centrumplangebied is de band met de historie in de loop der jaren meer en meer kwijtgeraakt. De openbare ruimte heeft nog wel enigszins het karakter van een historische binnenstad met smalle slingerende straten en stegen. De bebouwing kenmerkt zich in het algemeen door een verticale gevelopbouw van twee bouwlagen plus een kap (zie foto 3.1). Bepalend voor de aantrekkelijke ruimtelijke kwaliteit is de oriëntatie van de bebouwing op de straat en dat de hoogtes van de bouwlagen bijna per gebouw variëren7.

7

Gemeente Hardenberg, Welstandsnota Gemeente Hardenberg voor altijd mooi, 2003


27


In de uitbreidingen na de Tweede Wereldoorlog ontbreekt het echter aan deze natuurlijke structuur. Een stadsuitbreiding zoals MarschKruserbrink introduceert een nieuwe schaal en maat waarbij de verscheidenheid tot een eenheid vervormt. De bebouwing heeft een grotere schaal. De oriëntatie van de bebouwing wisselt sterk, waarbij vooren achterkanten naast elkaar staan. Tevens staan de gebouwen soms plompverloren in de ruimte.

Foto 3.1. Kenmerkende bebouwing in het oude Centrum: twee bouwlagen met kap

Voorbeelden hiervan zijn de woon- en winkelcomplexen de Spinde en de Mulderij. Deze bestaan uit 4 tot 6 bouwlagen en zijn sluiten in schaal en maat niet aan bij het ruimtelijk karakter van de historische binnenstad. Beide complexen zijn los van elkaar ontwikkeld en staan met de achterkanten naar elkaar toe. De winkelrouting rond en binnen deze complexen is als incident ontwikkeld en de verschillende routes sluiten niet op elkaar, en ook niet op het reeds bestaande stratenpatroon aan. Achterzijden aan de straatzijde zetten de kwaliteit van de openbare ruimte onder druk. Dit is het geval bij de Mulderij, de Spinde en het Wilhelminaplein. Hier zijn storende achterkanten naar de openbare ruimte gericht. Hetzelfde geldt voor het Israel Emanuelplein, de Kromme Steeg en de Marktstraat. Er is veel openbare ruimte zonder samenhang met de bebouwing. In het bijzonder op de achtergelegen terreinen wordt de openbare ruimte niet overal duidelijk gedefinieerd. Tevens is de inrichting van de openbare ruimte gedateerd. Er is, met name in het kernwinkelgebied, een overvloed aan bloembakken, muurtjes, fietsenrekken, reclameborden, luifels en dergelijke (zie foto 3.2). Er is te weinig eenheid in de bestrating en het straatmeubilair waardoor belangrijke routes minder herkenbaar zijn geworden. De openbare ruimte op de Markt de Spinde en de Gedempte Haven wordt gekenmerkt door parkeerplaatsen. Deze parkeerpleinen zijn ruimtelijk niet duidelijk begrensd en dit gebied heeft daarom een open en onduidelijk karakter.

Ruimtelijke relatie met de Vecht Het centrumplangebied staat nauwelijks in relatie met de rivier de Vecht, terwijl de Vecht toch langs het centrumplangebied loopt. De Vecht is vanuit het centrum niet zichtbaar en er zijn ook geen goede verbindingen tussen het centrum en de Vecht. Slechts de route langs theater De Voorveghter vormt een connectie met de Vecht. De bebouwing is ook niet op de Vecht georiënteerd. Meer relaties met de Vecht kunnen zorgen voor een opwaardering van het centrum als een aantrekkelijk verblijfsgebied.


28


Groenstructuur Er ontbreekt duidelijk een groenstructuur in het centrumplangebied. Dit is zo gegroeid door het verkeer dat in vroegere dagen door de kern ging. In de straten was toen veelal geen ruimte voor groen. Op pleinen en in de stadstuinen waren wel bomen te vinden, maar deze zijn tegenwoordig vaak verdwenen. Straten en lanen worden als een gevolg hiervan niet ruimtelijk begeleid.

Foto 3.2. Straatbeeld Voorstraat & Oosteinde

Gebieden buiten het historische centrum Inzoomend op gebieden binnen het centrumgebied die niet tot het historische centrum van Hardenberg behoren, kan over de wijk Marsch-Kruserbrink gezegd worden dat dit een echte woonwijk is met voornamelijk sociale woningbouw uit de jaren 1950-1960.

Kenmerkend voor de wijk is de laagbouw in de vorm van kleine eengezinswoningen en een drietal dominante flatgebouwen aan de Vecht (zie foto 3.3). De wijk kent een ruimtelijke oostwest structuur van lange lanen. Door deze structuur bestaan er weinig relaties met de Vecht en het kernwinkelgebied. MarschKruserbrink is een oude wijk en een gedeelte van de woningen in de wijk voldoet steeds minder aan de eisen van deze tijd. Herstructurering ligt hier voor de hand. In de wijk bevindt zich tevens het scholencomplex van het Alfa College. Foto 3.3 Marsch-Kruserbrink

Een ander gebied dat buiten het historische centrum valt, maar toch tot het huidige centrum kan worden gerekend is het gebied rond het gemeentehuis (zie foto 3.4). Dit gebied vertoont weinig samenhang. Straten en pleinen zijn niet duidelijk begrensd. Met het langzaam verkeer is te weinig rekening gehouden.


29


Zo is er geen goede ruimtelijke en functionele verbinding met het kernwinkelgebied. De Witte de Withstraat vormt hierbij een belangrijke barrière, maar ook het ontbreken van een duidelijke routing en entree van het centrum aan de zijde van het gemeentehuis zorgen ervoor dat er geen goede overgang is tussen de omgeving van het gemeentehuis en het echte centrum. Foto 3.4 Gemeentehuis

Het gemeentehuis staat in een grote, open ruimte waarin met name wordt geparkeerd. Het woongebied rond de Koppellaan en langs de Vecht tussen de twee bruggen biedt een prima woonklimaat vlakbij het centrum. Het woongebied schermt echter de Vechtoever af omdat de waterkant niet openbaar is. De wandelpromenade aan de noordzijde van de Voorstraatbrug heeft daardoor geen vervolg in zuidelijke richting naar de Europaweg. Bij de binnenkomst vanaf de Europaweg ontbreekt een markering van het begin van de stad, een ‘stadspoort’ (voor een kaart met alle straatnamen: zie bijlage 1) De winkels aan de Europaweg zijn door hun afgelegen ligging geen goede aanvulling op het centrum. Op de schaal van Hardenberg is de loopafstand vanaf de Europaweg naar het kernwinkelgebied te groot. In het gebied rond het station vormt de spoorlijn zowel een ruimtelijke als een fysieke scheiding tussen dit gebied en het gebied aan de andere kant van het spoor. Dit gebied direct aan de andere kant van het spoor kenmerkt zich door enkele woningen langs het spoor en daarachter het streekziekenhuis. Als gevolg van de spoorlijn kunnen er ruimtelijk gezien weinig bindende factoren benoemd worden. Het station staat logistiek reeds goed in verbinding met het centrum, maar deze verbinding is nog niet goed herkenbaar. Er liggen kansen om het gebied meer uitstraling te geven en om mensen duidelijker te begeleiden richting het centrum en vice versa. Locaties nabij een station zijn vaak aantrekkelijk voor bepaalde typen woonconcepten zoals appartementen en verschillende vormen van dienstverlening. Er zijn mogelijkheden om voor dergelijke ruimtevragende activiteiten ruimte te creëren rond het station.

3.2

Functionele analyse

Het plangebied behelst een vrij groot deel van de kern Hardenberg en omvat dus ook een breed scala aan functies. Deze zullen in deze paragraaf aan de orde komen. 3.2.1

Winkelvoorzieningen

De gemeente Hardenberg is zeer uitgestrekt met een grote spreiding van kernen. Wanneer gekeken wordt naar de huidige winkelconcentraties, de koopstromen, de ligging en het draagvlak, dan lijken er twee min of meer zelfstandig functionerende gebieden te zijn: Dedemsvaart en omstreken en Hardenberg-kern en omstreken. Dedemsvaart is echter


30


gericht op de kopende consument, terwijl Hardenberg zowel het kopende als het winkelende publiek bedient8. Binnen de gemeente is Hardenberg dus de kern waar het gaat om zowel kopen als winkelen, wat past bij een kern met een streekverzorgende functie. Uit het distributieplanologisch onderzoek dat in 1999 is uitgevoerd door SAB9 blijkt onder andere dat het voorzieningenaanbod in Hardenberg verhoudingsgewijs ruim en compleet is. Het winkelaanbod vertoont zowel qua omvang als structuur vele overeenkomsten met het aanbod welke normaliter in grotere kernen (20.000-30.000 inwoners) aangetroffen wordt. Hieruit kan geconcludeerd worden dat het voedingsgebied voor het Hardenbergse winkelapparaat vele malen groter is dan alleen de stad Hardenberg. In principe zijn alle branches vertegenwoordigd. Er zijn geen ‘witte vlekken’ in de aanbodstructuur. De modische sector is verhoudingsgewijs sterk vertegenwoordigd, evenals het supermarktaanbod. Voor wat betreft de marktsegmentering valt het op dat het aanbod wordt gedomineerd door winkels die zich richten op de prijsvriendelijke marktsegmenten. Hoewel er niet direct sprake is van een “discount of goedkooptemilieu” heeft de aanwezigheid van veel prijsvriendelijke winkels zijn weerslag op de uitstraling en daarmee het imago van het winkelapparaat. Hiermee wordt een belangrijk punt aangesneden: Hardenberg heeft voor de functie van streekcentrum nog teveel het karakter van een ‘boodschappendorp’. Binnen het winkelaanbod zijn maar weinig winkels aanwezig die er qua presentatie of het gevoerde assortiment echt uitspringen. Het winkelaanbod als geheel oogt voldoende, maar is niet spraakmakend: eerder gemiddeld. Op de Markt wordt éénmaal per week (op maandag) de weekmarkt gehouden. Parkeren op dat deel van de Markt is dan niet mogelijk. Verder zijn er ook standplaatsen op de Markt die vaker gebruikt worden. Belangrijke knelpunten zijn de routing in het centrum en een niet optimale ruimtelijkfunctionele structuur. Met name de huisvestingssituatie van onder andere de Albert Heijn supermarkt in winkelcentrum De Spinde is verre van optimaal. Het winkelcentrum op zichzelf is sterk intern georiënteerd en heeft dus maar weinig relatie met de omliggende winkels. Mede hierdoor is de routing voor het kernwinkelgebied ook niet duidelijk. Bezoekers van het centrum worden niet op een logische wijze langs alle winkels in het centrum geleid. Het onderzoek uit 2003 van WPM Consultants inzake de actualisatie van de distributieve mogelijkheden van Hardenberg-centrum10 (zie bijlage 4) laat over het algemeen hetzelfde beeld zien. Hardenberg beschikt op zich over een redelijk compleet aanbod van winkels. Vergelijkend met de hoofdcentra uit gemeenten met 30.000 tot 50.000 inwoners, richt het aanbod in Hardenberg zich voor een groot deel op de dagelijkse en doelgerichte functie. Het supermarktaanbod is relatief groot en opmerkelijk is het ruime aanbod van woninginrichting. Tevens is het centrumgebied kleiner van omvang dan het gemiddelde van gemeenten van gelijke grootte. Branchegroepen die ondervertegenwoordigd zijn behoren tot het meer recreatief getinte aanbod: kleding en textiel, schoeisel en vrijtijdsbesteding. Vanwege de ruimtelijk-functionele structuur van het centrumgebied, ontbreken er vestigingsmogelijkheden in het winkelcircuit. Sterker: aan de uiteinden van de winkelstraat is er sprake van een matige verhuurbaarheid van panden vanwege het ontbreken van een voldoende grote passantenstroom. Kortom: de kern Hardenberg heeft op zich een redelijk compleet aanbod van winkels, maar om volwaardig te kunnen functioneren als een streekcentrum op het gebied van winkelvoorzieningen, moet er nog wel het nodige gebeuren. In historisch gegroeide winkelgebieden is het erg lastig de benodigde kwaliteitsimpuls te geven, vanwege de 8

Seinpost Adviesbureau bv, Visie Detailhandelsstructuur gemeente Hardenberg, oktober 2002, p. 7 & 8 SAB, distributieplanologisch onderzoek gemeente Hardenberg, 1999, p. 10 10 WPM Consultants, Hardenberg Centrum, actualisatie distributieve mogelijkheden, 2003 9


31


beperkte ruimte en ingewikkelde eigendomsverhoudingen. Daarom zal gestreefd moeten worden naar zowel een verbeterde ruimtelijke structuur als ook een functionele opwaardering. 3.2.2

Wonen

Ten aanzien van de functie wonen blijkt dat een gedeelte van de woningvoorraad in het centrum verouderd is en onvoldoende past bij de vraag vanuit de markt. Het gaat dan met name om woningen in de wijk Marsch-Kruserbrink, dat globaal gelegen is tussen het kernwinkelgebied en de rivier de Vecht. Verder blijkt onder meer vanuit het woningbehoefteonderzoek dat in het kader van het Woonplan 2004 is gehouden dat er een stevige behoefte is aan wonen in het centrum. Het gaat dan met name om starters en ouderen die dichtbij voorzieningen willen wonen. Dergelijke doelgroepen vragen relatief vaak om een appartement. In het centrum van Hardenberg zijn legio mogelijkheden om te kunnen voorzien in de vraag naar ‘wonen in het centrum’. Om ervoor te zorgen dat inwoners met deze wensen gebonden blijven aan Hardenberg dient er gezocht te worden naar mogelijkheden om het potentieel dat in het centrum aanwezig is te benutten. Met name buiten het kernwinkelgebied is de woonfunctie de belangrijkste functie. Er wordt gewoond in vrijstaande woningen, twee-onder-een-kappers, rijtjeswoningen en etagewoningen. Het wonen wordt hier over het algemeen als prettig en leefbaar ervaren. In het kernwinkelgebied wordt met name gewoond in appartementen en voor een deel boven winkels. 3.2.3

Commerciële dienstverlening

De industrie is altijd een belangrijke werkverschaffer geweest voor de inwoners van de gemeente Hardenberg, tezamen met de agrarische sector. Van oudsher is Hardenberg geen stad met een groot aandeel commerciële dienstverlening. In het centrumgebied van Hardenberg hebben verschillende economische functies (afgezien van winkels) een plek gevonden in het verleden, zoals bijvoorbeeld een garage, een aannemer en een installatiebedrijf. In het geval van de commerciële dienstensector gaat het in het centrumgebied om makelaars, banken, accountants, zorgkantoren, uitzendbureaus, architecten, advocaten, reisbureaus en verzekeraars. De gemeente Hardenberg heeft de ambitie om de gemeente te ontwikkelen in een richting die gekenmerkt wordt door economische groei met daarbij een belangrijke positie voor de kern Hardenberg als het centrale punt van de gemeente en de omliggende regio. Het aantrekken van en ruimte bieden aan commerciële dienstverlening kan een van deze ontwikkelingen zijn. In Marslanden en op Haardijk is er enige ruimte voor het ontwikkelen van kantoren, maar deze ruimte is relatief beperkt. Daarbij komt nog dat er nabij het station een goede locatie is vrijgekomen om kantoren te ontwikkelen: goed bereikbaar per openbaar vervoer en per auto en nabij het centrum. Naast genoemde locaties zal er een behoefte blijven bestaan voor vestiging van zakelijke dienstverlening in het centrum van de kern Hardenberg. Indien aan dergelijke vestigingswensen ruimte geboden kan worden, kan aan de centrumfunctie van de kern Hardenberg een extra impuls worden gegeven. Er zal gezocht moeten worden naar mogelijkheden om het voor bedrijven aantrekkelijk te maken kantoor te houden in Hardenberg.


32


3.2.4

Recreatie & toerisme

Hardenberg trekt met name in de zomermaanden een groot aantal toeristen aan. Zij komen hier voornamelijk voor de rust, de ruimte en de mooie omgeving en verblijven dan ook met name op campings buiten de kern Hardenberg. Het gaat in totaal binnen de gemeente Hardenberg om ongeveer 1,2 miljoen overnachtingen per jaar. Veel toeristen zijn ook vaak in het centrum van Hardenberg te vinden. Het huidige aanbod van toeristisch-recreatieve voorzieningen in het centrum van Hardenberg luidt als volgt:

Water/Vecht Horeca Dagrecreatie Verblijfsrecreatie

Kanoën Cafés, restaurants Wandelpad langs de Vecht, Theater de Voorveghter met bioscoop, Zwembad de Marsch Vrijwel geen mogelijkheden

Het valt op dat er weinig mogelijkheden zijn voor verblijfsrecreatie in het centrum. Er zijn 3 hotels in en rond het centrum, ’t Klepperhuus (6 kamers, 2 sterren), hotel/restaurant de Bokkepruik (23 kamers, restaurant heeft 1 Michelin ster) en pension the Pub (7 eenvoudige kamers). Daarbij moet gezegd worden dat de Bokkepruik gelegen is in Heemse en dus niet binnen het centrumplangebied valt. Voor wat betreft de watergerelateerde recreatie kan gezegd worden dat de pleziervaart Hardenberg niet kan bereiken. Dit heeft te maken met het feit dat er stuwen zonder sluizen in de Vecht geplaatst zijn. De mogelijkheden om de Vecht bij Hardenberg te bevaren beperken zich daarom tot kanovaren etc. Met betrekking tot dagrecreatie ligt de nadruk op de winkelvoorzieningen, het theater met bioscoop en het zwembad. Tevens is er een aantal cafés en restaurants. Met name in de zomermaanden worden er verschillende dagrecreatieve evenementen georganiseerd door bijvoorbeeld de Stichting Hardenberg Promotie. Dergelijke evenementen trekken zowel toeristen als mensen vanuit de plaatselijke bevolking. Daarnaast zijn er nog diverse wandelen fietsroutes die door het centrum van Hardenberg gaan (Geveltekenroute, Oldemeijerroute, wandelpad het Rheezerpad) en is er een stadswandeling. Tevens loopt het Pieterpad langs de kern Hardenberg. Aan het randje van het centrum ligt de Oelemölle, een oude molen die nog steeds, op verzoek, in gebruik is. Daarnaast doet de molen ’s zomers dienst als verteltheater. Verspreid in het centrum liggen diverse musea, de HistorieKamer (Voorstraat) Kunsthuis Vechtdal (Wilhelminaplein) en net buiten het centrum museum ‘Huize Nijenstede’. Als laatste is de weekmarkt in het centrum van Hardenberg een trekker voor zowel toerist als plaatselijke bevolking. Natuuractiviteitencentrum De Koppel organiseert het gehele jaar door allerlei activiteiten die te maken hebben met de natuur, het milieu, etc. De Koppel is een educatiecentrum voor allerlei doelgroepen. Voor de eigen bevolking maar ook voor recreanten, voor kinderen maar zeker ook voor volwassenen. Hiertoe worden excursies, exposities, lezingen en cursussen georganiseerd. Vele toeristen maken via de Koppel kennis met de flora en fauna binnen de gemeente Hardenberg. Uit het onderzoek van WPM Consultants (2003) blijkt dat Hardenberg, als verzorgingskern in een toeristisch gebied, een relatief laag aantal bedrijven heeft met een terrasfunctie. De terrassen die er wel zijn, zijn over het algemeen niet echt groot. Zeker gezien het relatief grote aantal toeristische bezoekers van Hardenberg is dit een gemiste kans. De horeca die aanwezig is, bevindt zich ook vrij verspreid binnen het centrum.


33


3.2.5

Overige voorzieningen

Binnen het plangebied bevinden zich veel verschillende andere voorzieningen zoals het gemeentehuis, onderwijsvoorzieningen, sportvoorzieningen, culturele voorzieningen, een bibliotheek en voorzieningen voor jongeren zoals jeugdcentrum No Neem. Het gemeentehuis ligt aan het Stephanusplein aan de rand van het centrum. De Witte de Withstraat scheidt het gemeentehuis als het ware af van het centrum en vormt een barrière. De bibliotheek ligt direct achter het gemeentehuis en trekt relatief veel verkeer dat soms moeilijk aan een parkeerplaats kan komen. Het centrumgebied herbergt ook een aantal scholen. Het gaat zowel om basisscholen als om scholen voor het voortgezet en het middelbaar beroepsonderwijs. Met name het hoger onderwijs is erg belangrijk voor Hardenberg. Er dient voldoende aanbod te blijven van een breed scala aan opleidingen in het middelbaar beroepsonderwijs om ervoor te zorgen dat jongeren, in ieder geval qua onderwijsaanbod, niet alleen zijn aangewezen op scholen in steden zoals Zwolle of Emmen. Op deze manier houden jongeren meer een band met Hardenberg en worden ze niet zo snel gedwongen om Hardenberg de rug toe te keren. Het centrum van Hardenberg herbergt zeker ook een culturele functie. Een erg belangrijke voorziening in dit kader is theater de Voorveghter. Hier kunnen bezoekers onder andere theatervoorstellingen bijwonen en films bekijken. De Voorveghter heeft typisch een regionale aantrekkingskracht: niet alleen vanuit Hardenberg, maar vanuit de gehele regio komen er het gehele jaar door bezoekers. Tevens herbergt het centrumgebied van Hardenberg andere culturele functies zoals de Muzerie en Creatief Centrum Hardenberg. De Muzerie is een centrum voor de kunsten dat verschillende activiteiten op het gebied van beeldende kunst, muziek, theater en dans verzorgt. Het brede aanbod voor kinderen, jongeren en volwassenen omvat lessen, cursussen en workshops waarin meerdere kunstdisciplines aan bod komen. Een andere belangrijke voorziening in het centrum is jongerencentrum No Neem. Hier kunnen jongeren elkaar ontmoeten en een plek in het centrum is dan ook belangrijk. Naast het jongerencentrum zijn er weinig tot geen specifieke voorzieningen voorhanden voor jongeren. Voor de jeugd tot 12 jaar zijn er binnen het centrum en omliggende wijken op een aantal plaatsen speelvoorzieningen aanwezig. Het gaat dan om voorzieningen zoals een glijbaan, een wipkip of een klimrek. Deze speelvoorzieningen zijn met name aanwezig in de woonwijken rondom het winkelgebied. Aan de noordkant van het centrum, bij de Vecht, zijn een tweetal sportvoorzieningen gelegen. Zwembad de Marsch is hiervan de belangrijkste. De kanovereniging heeft er een gebouwtje vlak aan de Vecht. Achter het gemeentehuis staat een sporthal, die voor allerlei activiteiten wordt gebruikt.

3.2.6

Verkeer

Autoverkeer De kern Hardenberg is op de noord-zuid relatie langs de oude kern via de Twenteweg en de J.C. Kellerlaan ontsloten. Op de oost-west relatie loopt aan de noordzijde bovenlangs de oude kern de N34 (zie figuur 3.5). Door de kern lopen drie hoofdroutes: x x x

aan de noordzijde de route via de Hessenweg - De Brink – Havenweg – Burgemeester Bramerstraat, richting de Parkweg; aan de zuidzijde de route via de Europaweg – Witte de Withstraat – Stationsstraat, richting de Parkweg; eveneens aan de zuidzijde de route via de Europaweg – Bruchterweg, die zich splitst richting het bedrijventerrein Bruchterweg in zuidelijke richting en via Burgemeester


34


Schuitestraat – Jan Weitkamplaan richting Hoogenweg / Duitsland in oostelijke richting.

Figuur 3.5 Huidige verkeersstructuur Hardenberg

Uit verkeerstellingen van de gemeente, gehouden in 1998, blijkt, dat de verdeling van het verkeer over de noordelijke en de zuidelijke centrumring relatief evenwichtig is. Op de noordelijke route is de gemiddelde intensiteit op werkdagen ongeveer 7000 mvt/etm11 (Burgemeester Bramerstraat) à 7300 mvt/etm (Havenweg). Op de Voorstraatbrug bedraagt de intensiteit ongeveer 7800 mvt/etm. Dit is voor 97 % herkomst- en (deels doorgaand) bestemmingsverkeer voor het centrum. Op de zuidelijke route varieert de intensiteit op werkdagen van 8500 mvt/etm (Europaweg) tot rond de 6100 mvt/etm (Witte de Withstraat).

11

Motorvoertuigen per etmaal


35


Het verkeer op de Europaweg bestaat voor een kwart uit doorgaand verkeer, waarvan het grootste deel afslaat in zuidelijke richting naar het bedrijventerrein Bruchterweg en de (doorgaande) route Bruchterweg – Burgemeester Schuitstraat – Jan Weitkamplaan. Dit verkeer is dus niet gericht op het centrum. De intensiteit op de Burgemeester Schuitestraat ligt rond de 7500 mvt/etm. Dit evenwichtige gebruik is niet in overeenstemming met het profiel van beide routes en de bestemmingen erlangs. Het profiel van de route Hessenweg – De Brink – Voorstraatbrug is duidelijk krapper en de bebouwing (voornamelijk woon- en enkele winkelbestemingen) is dichter langs de rijbaan gesitueerd dan de zuidelijke route via de Europaweg. De route Hessenweg – De Brink – Voorstraatbrug is in 2004 deels verkeersluw gemaakt. Fietsers en bromfietsers Voor fietsers en bromfietsers zijn er in het centrum weinig voorzieningen. In de eerste plaats ontbreken goede stallingsruimtes. In de tweede plaats is er sprake van een onduidelijke routing voor fietsverkeer waardoor conflicten ontstaan met winkelend publiek. Fietsen in de winkelstraten is nog steeds toegestaan. De routes voor autoverkeer door het centrum vormen voor fietsers en voetgangers grote barrières. Niet alleen de barrièrewerking van de routes langs het centrum, maar ook de oversteekbaarheid en de verkeersveiligheid nabij de scholen aan de Burgemeester Schuitestraat verdienen extra aandacht. Ontwikkelingen in het verkeersbeeld Als gevolg van ruimtelijke en economische ontwikkelingen in het centrum van Hardenberg en de autonome groei van het autobezit en -gebruik zal de hoeveelheid herkomst- en bestemmingsverkeer toenemen. Voor een goede verkeersafwikkeling in het centrum is het daarom van belang het verkeer dat geen herkomst of bestemming heeft in het centrum zoveel mogelijk af te leiden naar de hoofdwegen rondom (N34, Twenteweg, J.C. Kellerlaan). Het beleid van het Rijk is erop gericht op de langere termijn de N34 op te waarderen tot stroomweg met ongelijkvloerse kruisingen en een maximumsnelheid van 100 km/uur. Een eerste aanzet daarvan is reeds gegeven door het ongelijkvloers maken van de kruising met de Haardijk. Daardoor wordt deze route voor het verkeer in de oost-westrelatie (vice versa) aantrekkelijker. De oost-westroute via de Brink - Havenweg - Burgemeester Bramerstraat richting de Parkweg zal dan minder doorgaand verkeer te verwerken krijgen. Een tweede belangrijke verandering is de recente aanleg van een nieuwe verbinding richting Duitsland, aantakkend op de kruising van de Twenteweg en de J.C. Kellerlaan, als vervanging voor de route via de Hoogenweg. Daardoor wordt ook de route via de Burgemeester Schuitestraat – Jan Weitkamplaan gedeeltelijk ontlast van doorgaand verkeer.

3.2.7

Parkeren

In een groot deel van het centrum van Hardenberg is een parkeerschijfzone van kracht. Daarnaast zijn er locaties met betaald parkeren. Voor het parkeren in de parkeerschijfzone en bij parkeermeters is de maximale parkeerduur 2 uur. Het regiem van kortparkeren geldt van maandag tot en met zaterdag van 9:00 uur tot 18:00 uur en op donderdagavond (koopavond) van 18:00 uur tot 21:00 uur. Zon- en feestdagen zijn uitgezonderd. In totaal zijn er momenteel 1.034 kortparkeerplaatsen (882 in de parkeerschijfzone en 152 betaald parkeren) en 427 vrije (lang)parkeerplaatsen in het centrum van Hardenberg. De gelegenheden voor langparkeren zijn geconcentreerd op de Gedempte Haven en nabij het Gemeentehuis. Nagenoeg alle 1.461 parkeerplaatsen zijn op maaiveld gelegen en leggen daardoor een groot beslag op de openbare verblijfsruimte. Parkeertellingen van de gemeente in maart 1998, augustus 1999 en augustus 2000 leveren het volgende beeld van de bezetting van de parkeergelegenheden in het centrum:


36


bezetting maart 1998 Don. Don. ochtend avond

Bezetting augustus 1999 Zat. Don. Don. middag ochtend avond

Zat. middag

bezetting augustus 2000 Don. Don. ochtend avond

Zat. middag

822

969

1103

1045

1450

1344

936

915

1188

57%

67%

76%

72%

100%

93%

65%

63%

82%

In het centrum lopen de bezettingen per deelgebied uiteen. Met name de kortparkeergelegenheden hebben een hogere bezettingsgraad dan de langparkeerplaatsen. Een toename van kortparkeerders kan derhalve worden opgevangen op de langparkeerplaatsen. Per saldo is er buiten het toeristenseizoen voldoende parkeergelegenheid in het centrum. Slechts op de maandagochtend, wanneer er markt is, zijn er incidenteel parkeerproblemen. In het toeristenseizoen zijn er vaker pieken, waarin het aantal parkeerplaatsen onvoldoende is. Van belang is tevens om te beseffen dat door de burgers parkeergebieden in het algemeen al als “vol” worden ervaren indien de bezettingsgraad meer dan 90 % bedraagt. Door het ontbreken van een goede parkeerverwijzing ontstaat (onnodig) zoekverkeer en een onevenwichtige parkeerdruk. Ook de mix van vrij parkeren, betaald parkeren en blauwe zones, gecombineerd met het parkeren voor vergunninghouders voor diverse doelgroepen (bewoners, bedrijven) draagt bij aan een onduidelijke parkeerregulering voor de weggebruikers, en daardoor versterking van zoekverkeer.

3.3

Relaties met omliggende gebieden en projecten

Marslanden In het noorden grenst het plangebied aan de uiterwaarden aan de overkant van de Vecht. Ten noorden van de N34 begint het buitengebied en wordt momenteel de uitbreidingswijk Marslanden gebouwd. Met de bouw is gestart in 2000 en de uiteindelijke omvang van de wijk zal ongeveer 3000 woningen bedragen. Marslanden zal direct verbonden worden met het centrum middels een langzaam verkeersverbinding over de Vecht. Inwoners van deze wijk zullen daarom het centrum snel met de fiets of te voet kunnen bereiken. De brug zal dan ook de belangrijkste fysieke verbinding tussen Marslanden en het centrum vormen. Stedenbouwkundig en verkeerskundig dient deze fysieke verbinding goed te worden ingepast. Vechtcorridor Hardenberg De uiterwaarden van de Vecht ter hoogte van Hardenberg maken deel uit van de zogenaamde Vechtcorridor Hardenberg. Het betreft het gedeelte van het rivierdal (winterbed) dat sterk onder de stedelijke invloedssfeer staat. Deze corridor loopt van de wijk Baalder aan de oostzijde tot aan de stuw Hardenberg aan de westzijde. Het centrumgebied grenst voor een groot deel aan deze corridor, waarvoor reeds meerdere plannen zijn opgesteld en waarvoor in de toekomst een integrale en uitvoeringsgerichte visie wordt opgesteld. Van belang is dat ontwikkelingen in het centrumgebied die een connectie hebben met de Vechtcorridor in samenhang met mogelijke ontwikkelingen voor deze corridor bezien worden.


37


Heemsermars en Brink-Oost In het westen grenst het centrumplangebied aan de Vecht en de buurt Heemsermars. De Europaweg en de Brink vormen de fysieke relaties tussen deze buurt en het centrumplangebied. Als randweg vormt de Europaweg een overgang tussen stedelijk gebied en landelijk gebied/Vechtdalgebied. Als ‘toegangspoort’ heeft het weinig structurele bouwkundige samenhang. De Vechtoever van Heemsermars, met zijn enigszins stedelijke karakter, concurreert met het stedelijke centrum van Hardenberg. De Europaweg en de Brink (in iets mindere mate) zijn belangrijk voor de aan- en afvoer van verkeer dat Hardenberg in en uit wil. Er is mogelijk sprake van een herstructurering van het oostelijke deel van de Brink. Dit gebied ligt direct aan de andere kant van de Vecht, ten oosten van het centrumplangebied. Plannen in dit kader zullen in ieder geval ruimtelijk rekening moeten houden met de plannen voor het centrumgebied. Ten zuiden van het centrumgebied Het zuidelijke gedeelte van het centrumplangebied wordt begrensd door de Bruchterweg en de Burgemeester Schuitestraat. De omliggende gebieden worden gekenmerkt door hun woonfunctie. Opvallend is ook dat er zich enkele scholen bevinden. De Bruchterweg en de Burgemeester Schuitestraat worden dan ook relatief veelvuldig gebruikt door fietsende scholieren. De verkeersveiligheid op deze wegen dient te worden gewaarborgd. Zie bijlage 2 voor een kaart met alle straatnamen. Het zuidoostelijke deel van het plangebied wordt begrensd door de spoorlijn Zwolle-Emmen. Deze spoorlijn vormt zowel een ruimtelijke als een fysieke barrière. Aan de andere kant van de spoorlijn is er sprake van enkele woningen en verder speelt het streekziekenhuis er een grote rol. Zorgzone Momenteel zijn er plannen in de maak voor een zorgzone rond dit ziekenhuis. Dit is een vrij omvangrijk project waarin verschillende zorggerelateerde functies een plek krijgen nabij het ziekenhuis. Het is de bedoeling om hiermee de functie van het ziekenhuis te versterken en om ‘nabijheidvoordelen’ te bieden aan zorgbehoevenden. Er zal aandacht zijn voor relaties tussen de zorgzone en het centrumplangebied met in het bijzonder het stationsgebied. Hierbij wordt met name gedacht aan een goede en veilige verbinding tussen het station en de zorgzone. Hardenberg in haar geheel Hardenberg in haar geheel hangt niet met structuren aan elkaar. De kern Hardenberg is een spin in een web van losse structuren, vanuit het landschap, de historie en het heden. In de toekomst moet dit web effectief worden gemaakt door deze structuren aan elkaar te knopen.

3.4

Conclusie en knelpunten

Vanuit de ruimtelijke en functionele analyse van het centrumplangebied kan een aantal conclusies getrokken worden met betrekking tot de huidige situatie van het centrumgebied en de kansen voor de toekomst. Deze worden hieronder samengevat op een rij gezet. Ruimtelijke relaties binnen het plangebied De ruimtelijke relatie tussen de attractieve Vechtzone en de binnenstad is niet aantrekkelijk genoeg (zowel aan de west- als de noordzijde van het centrum). Daarnaast wordt de recreatieve functie van de Vecht nog onvoldoende benut. De relaties tussen het stationsgebied en het centrum kunnen eveneens verbeterd worden. Door een aantrekkelijke verbinding te realiseren tussen het station en het centrum voor met


38


name voetgangers en ander langzaam verkeer, wordt het voor bezoekers die niet met de auto komen ook aantrekkelijker om het centrum te bezoeken. Het gemeentehuis staat te weinig in verbinding met het centrum. Een goede ruimtelijke relatie kan de drempel voor de burger om het gemeentehuis te bezoeken verlagen. Burgers dienen gemakkelijk even bij het gemeentehuis binnen te kunnen stappen. Een gemeentehuis met daarin ook aanvullende functies zou een goed uitgangspunt zijn. Ook de ruimtelijke relaties tussen de woonwijk Marsch-Kruserbrink en de Vecht aan de ene kant en het kernwinkelgebied aan de andere kant zijn verre van optimaal. De relatie met de Vecht (het wonen aan water) kan veel meer uitgebuit worden en de wijk kan in het zuiden qua schaal en structuur beter aan het kernwinkelgebied worden gerelateerd. Ontsluitingsstructuur en parkeren Het verkeer en daarmee ook de parkeerbehoefte is fors toegenomen en leidt her en der tot knelpunten. De verkeersdruk en de parkeerdruk zullen door de geplande ontwikkelingen verder toenemen en een sterkere bedreiging gaan vormen voor de bereikbaarheid van en het verblijfsklimaat in het centrum. Dit moet juist voorkomen worden wanneer de kern Hardenberg haar functie als streekcentrum wil versterken. De ontsluitingsstructuur zal daarom sterk verbeterd moeten worden en er zal gezorgd moeten worden voor voldoende parkeergelegenheid en een degelijk parkeerbeleid. Winkelvoorzieningen Er is behoefte aan opwaardering van de winkelkern tot een kern met een regionaal voorzieningenniveau. Dit vraagt zowel een kwalitatieve als een kwantitatieve verbetering; het centrum is vooral nog een boodschappengebied en speelt nog niet voldoende in op de kansen die de groeiende vrijetijdssector en het toerisme bieden. Het aantal kwaliteitswinkels is te laag en het winkelcentrum kan een extra trekker gebruiken. Ook dient er aandacht te zijn voor schaalvergroting van individuele winkels. De winkelformules van De Spinde en De Mulderij voldoen niet meer vanwege onder meer ruimtelijke en architectonische onvolkomenheden. Tevens ontbreekt een duidelijke looproute binnen het centrum. Wonen Delen van de naoorlogse woonbebouwing voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd: te klein, te gehorig en daarmee afnemend populair met als gevolg een hoge doorstroming en leegstand. Ook verliest het centrum in de huidige situatie haar levendigheid na sluiting van de winkels ’s avonds. Het centrum verwordt dan tot een gebied waar weinig mensen verblijven en dan wordt het centrum minder leefbaar. Recreatie & toerisme en horeca Tot op heden is verblijfsrecreatie bijna niet mogelijk in het centrumgebied van Hardenberg. Tevens is er in het centrum onvoldoende sprake van een “terrasfunctie”. De terrassen die er wel zijn, liggen relatief verspreid binnen het centrum. Een gezellig plein met verschillende cafés, restaurants en terrassen ontbreekt. Hardenberg maakt te weinig gebruik van de recreatiemogelijkheden van de rivier de Vecht die direct langs het centrum loopt. Met name de watergerelateerde recreatie en de horeca zou hiervan moeten kunnen profiteren. Openbare ruimte De uitstraling van het centrum in zijn geheel (bebouwing en openbare ruimte) ondervindt kritiek van gebruikers (o.a. markt, bruggen, omgeving gemeentehuis, kernwinkelgebied). De openbare ruimte is erg stenig van aard en is niet altijd duidelijk begrensd. Tevens ontbreekt er een heldere groenstructuur. Een plein zoals het Wilhelminaplein heeft aan karakter verloren en komt niet tot ontwikkeling door de functieverschuivingen die in het centrum zijn opgetreden. Mede door dergelijke


39


verschuivingen blijft de winkelfunctie aan de westzijde van de Voorstraat en de oostzijde van Oosteinde wat achter. Storend zijn de achterkanten van enkele winkels aan de Voorstraat: deze achterkanten vormen de noordzijde van het Wilhelminaplein en dit doet grote afbreuk aan het plein. De begraafplaats, direct ten oosten van het centrum is niet goed toegankelijk. Dit zou verbeterd moeten worden, mede omdat het een van de groene ruimten in het centrumgebied is. Overig Er vindt schaalvergroting plaats van maatschappelijke functies (o.a. gemeentehuis, verschillende scholen, politiebureau), waardoor herstructurering van bestaande bebouwing noodzakelijk is. Tevens heeft het stationsgebied nog te weinig uitstraling. Het station is voor OV-reizigers de entree van het centrumgebied van Hardenberg. Het herinrichten van het plein voor het station is een stap in de goede richting, maar het braakliggende terrein aan het spoor ten noorden van het station dient ontwikkeld te worden. Een gebied rondom een station heeft bepaalde voordelen zoals bijvoorbeeld een goede bereikbaarheid en dergelijke voordelen dienen ten volle benut te worden. Daarbij komt nog dat er bij het ziekenhuis, nabij het station, een zorgzone zal worden gecreëerd. Het station en haar omgeving zal daarom als verbindingszone alleen maar belangrijker worden.


40



41


4

Uitgangspunten en keuzes

De analyse van het huidige centrumgebied leidt, samen met de wens van de gemeente Hardenberg en de provincie Overijssel om de kern Hardenberg te ontwikkelen tot een kern met een streekfunctie, tot een aantal uitgangspunten die aan de basis zullen staan van de ontwikkeling van het centrumgebied van Hardenberg in de toekomst. 4.1

Uitgangspunten

De verschillende doelstellingen en de knelpunten die verwezenlijking van deze doelen bemoeilijken zijn bekend. De knelpunten dienen aangepakt te worden om uiteindelijk de doelstellingen te kunnen verwezenlijken, terwijl bestaande kansen verder benut moeten worden. De volgende uitgangspunten zijn hiertoe opgesteld: Concentreren van winkels en voorzieningen in het centrum en het streven naar een winkelcircuit In verband met de streekfunctie van Hardenberg en de belangrijke recreatieve functies is het van belang dat winkels en voorzieningen geconcentreerd zijn. Concentratie van winkelvoorzieningen versterkt de positie van Hardenberg als winkelhart in de regio. Een combinatie van winkels en meer recreatieve voorzieningen maakt het centrum ook voor de toerist aantrekkelijker. Recreatie en de winkelfunctie versterken elkaar. Het streven naar een winkelcircuit past goed in deze gedachtegang. Het is daarom van belang dat de uitbreidingsruimte die er is benut wordt voor het creëren van een winkelcircuit. Tevens is het van groot belang om in te zetten op het verbeteren van de kwaliteit. Het aanbod moet vooral verbreed worden in het hogere marktsegment. Het versterken van de ruimtelijke identiteit van het centrum ten opzichte van andere identiteiten van de omliggende gebieden, het historisch centrum goed tot zijn recht laten komen en het vergroten van het kenmerkende onderscheid tussen de deelgebieden in het centrum Het centrumgebied is een gebied met een eigen karakter. Met name het historische centrum van Hardenberg heeft een positieve uitstraling door zijn kleinschaligheid en beslotenheid. De gebieden om het centrum heen hebben eveneens een eigen karakter. Door uit te gaan van de verschillende kwaliteiten ontstaat een diversiteit die een duidelijke kwaliteit voor Hardenberg oplevert. Een duidelijk onderscheid tussen stedelijk en niet-stedelijk wonen zal worden nagestreefd. Aandacht voor panden die leeg komen te staan en de mogelijke invulling is belangrijk om het eigen karakter van gebieden te behouden en versterken. Een hoogwaardige inrichting van het openbaar gebied zal leiden tot een vergroting van de attractiviteit en sfeer binnen het gehele gebied. Het ontwikkelen van bijzondere recreatieve, maatschappelijke en sociaal-culturele functies van de omgeving van het gemeentehuis tot aan de noordzijde van de Vecht, via concentratie langs de uiteinden van de as gemeentehuis-Voorveghter Het gemeentehuis en theater de Voorveghter zijn gebouwen die een belangrijke functie in het centrum vervullen. Het is van belang om dergelijke functies voor het centrum te behouden. Recreatieve, maatschappelijke en culturele functies versterken elkaar. Om Hardenberg tot een kern met een streekfunctie te kunnen ontwikkelen, zal het huidige, relatief eenzijdige voorzieningenaanbod (voornamelijk winkels) moeten worden uitgebreid met recreatieve, maatschappelijke en culturele voorzieningen met daarbij een kwalitatieve en kwantitatieve afstemming met de regio. Speelvoorzieningen en andere voorzieningen voor de jeugd moeten ook een plek krijgen binnen het centrumplangebied. Kinderen en oudere jeugd moeten zich thuis kunnen voelen in het centrum.


42


Het uitbreiden van de woningvoorraad in het centrumgebied, evenals het gedeeltelijk slopen en renoveren van de voorraad Door de bouw van voldoende woningen voor de verschillende doelgroepen in het centrum en dus nabij de voorzieningen kan tegemoet gekomen worden aan deze vraag en kan tegelijkertijd het centrum verlevendigd worden. Het toevoegen van woningen in het kernwinkelgebied en het stimuleren van wonen boven winkels kan eveneens leiden tot een centrum dat sociaal veiliger wordt; met name in de avonduren, na sluitingstijd van de winkels. Tevens krijgt het centrum op deze manier een levendiger karakter. Het slopen van woningen die technisch niet meer voldoen en die tevens niet meer voldoen aan de huidige eisen van bewoners en woningzoekenden creëert ruimte voor nieuw te bouwen woningen. Waar mogelijk zullen dergelijke woningen worden gerenoveerd. De Vecht als groen/blauwe corridor met relaties richting het centrum De Vecht is een belangrijk recreatief element voor Hardenberg. Met de aanleg van de wandelpromenade is de toegankelijkheid reeds verbeterd. Om de promenade optimaal te laten functioneren is het van belang dat deze zo goed mogelijk wordt verbonden met het stedelijk weefsel. Op die manier kan Hardenberg meer haar voordeel halen uit het feit dat de Vecht direct langs het centrum stroomt. Het relateren van bijvoorbeeld de recreatieve functie (terrassen) aan de Vecht kan een goed vertrekpunt zijn. Het versterken van de entrees en toegangen naar het centrum van Hardenberg Voor bezoekers zal het duidelijk moeten zijn waar het centrum begint. Dit betekent dat op de plaatsen waar belangrijke invalswegen bij het centrum komen, ruimtelijk zichtbaar moet zijn waar het centrum begint. De entrees zijn het visitekaartje van het centrum. Deze entrees kunnen beter zichtbaar gemaakt worden door goede stedenbouwkundige kaders. In het centrum staan bereikbaarheid en leefbaarheid centraal De bereikbaarheid heeft naast het realiseren van goede en veilige fietsverbindingen met name ook betrekking op een vlotte en veilige afwikkeling van het centrumgerichte autoverkeer en goede parkeergelegenheid. In het geval van parkeren is het tevens belangrijk dat er voldoende dicht bij het kernwinkelgebied geparkeerd kan worden. Een en ander dient te zijn afgestemd op de regionale en recreatieve functie van het centrum. Om de leefbaarheid te verbeteren, zijn wensen geformuleerd die betrekking hebben op het verkeersluw maken van de route door Heemse en het verkeersluw maken van de Havenweg. Het centrum zal vanaf de Havenweg per motorvoertuig slechts bereikbaar zijn voor het laden en lossen voor de winkels en voor calamiteitenverkeer. Doorgaand verkeer over de Havenweg zal niet mogelijk zijn. De route door Heemse is inmiddels verkeersluw gemaakt. Daarnaast moet de barrièrewerking van de centrumring worden aangepakt. Het centrum wordt meer leefbaar en levendiger door het toevoegen van woningen in het centrum en het stimuleren van wonen boven winkels. De herinrichting van het openbaar gebied zal ook bij moeten dragen aan een grotere leefbaarheid en veiligheid van het centrumgebied. Het stationsgebied wordt een aantrekkelijk en goed bereikbaar woon- en werkgebied met een sterke ruimtelijke relatie met het centrum van Hardenberg De stationsomgeving van Hardenberg kan qua uitstraling en inrichting vooruitgang boeken. Het is voor Hardenberg een knooppunt van verkeersstromen en het gebied is dan ook goed bereikbaar. Een dergelijke locatie kan een aantrekkelijke woon- en werkomgeving bieden vanwege de goede bereikbaarheid. De ruimtelijke relatie met het centrum kan verbeterd worden om het zodoende gemakkelijker te maken voor bezoekers om het centrum te bezoeken.


43


Duurzaamheid geldt als uitgangspunt voor de beoogde ontwikkelingen in het centrumgebied. Duurzaamheid vormt een algemeen uitgangspunt en zal bij de planvorming voor projecten binnen het plangebied een belangrijk aspect zijn. Het centrum dient leefbaar en (sociaal) veilig te zijn. Tevens zal er aandacht zijn voor het klimaat, duurzaam bouwen, duurzame stedenbouw, water/riolering en het besparen van energie. Het is de ambitie van de gemeente Hardenberg om stapsgewijs vooruitgang te boeken ten aanzien van duurzame ontwikkeling binnen het centrumgebied en uiteindelijk binnen de gehele gemeente. In de volgende paragrafen staan de ruimtelijke en functionele vertaling van de geformuleerde uitgangspunten centraal. Met name voor wat betreft de stedenbouwkundige structuur en de architectuur dient het beeldkwaliteitsplan in samenhang met dit hoofdstuk bezien te worden. De ruimtelijke structuren worden bepaald en functionele aspecten zullen aan bod komen. De keuze voor duurzaamheid zal in alle vertalingen een rol spelen.

4.2

Ruimtelijke structuur

De belangrijkste structuren die als uitgangspunt dienen voor de ontwikkeling van het centrumplangebied zijn ‘samengevat’ in figuur 4.1.

Figuur 4.1 belangrijkste structuren centrum Hardenberg

Deze structuren zullen in de volgende paragrafen worden toegelicht, waarbij figuren ter verduidelijking zullen worden gebruikt.


44


4.2.1

Assenkruisstructuur

Bij een streekcentrum hoort een kernwinkelgebied dat veelzijdig genoeg is om aan uiteenlopende wensen van consumenten tegemoet te kunnen komen. Het centrum moet zich niet alleen lenen voor het doen van de dagelijkse boodschappen, maar het dient eveneens uit te nodigen tot ‘recreatief winkelen’. Het aanbod en de algehele uitstraling dienen zo te zijn dat bezoekers zich kunnen vermaken op allerlei manieren. Hierbij gaat het dan niet slechts om een gevarieerd winkelbestand, maar eveneens om functies zoals horeca en recreatieve voorzieningen. In Hardenberg is een dergelijke kwaliteitsslag mogelijk indien de huidige lineaire structuur (oost-west) wordt versterkt en uitgebreid met een noord-zuid route, waardoor een assenkruisstructuur ontstaat (zie figuur 4.2). Voor een deel ligt een dergelijke structuur er reeds, maar tot op heden is er nauwelijks gebruik gemaakt van de potenties die er zijn. Het realiseren van een assenkruisstelsel draagt ook bij aan het versterken van de relatie tussen het centrum en de Vecht. Wanneer de assen in noordelijke en westelijke richting worden doorgetrokken, dan worden bezoekers richting de Vecht geleid en kan de rivier meer worden beleefd vanuit het centrum. Oost-west Tot op heden wordt de belangrijkste winkelstraat gevormd door de Voorstraat, die in het oosten overgaat in het Oosteinde. Deze oost-west-as maakt tevens deel uit van de historische structuur van Hardenberg. Van oudsher heeft de winkelfunctie zich hier genesteld en vormt de Voorstraat-Oosteinde een harde lijn. Uitgangspunt is dat de historische structuur van het centrum goed tot zijn recht komt en daarom zal de Voorstraat-Oosteinde ook in de toekomst de belangrijkste route vormen. Met name de uiteinden van deze as dienen versterkt te worden. Noord-zuid Voor het kernwinkelgebied is de versterking van de noord-zuidas de belangrijkste nieuwe impuls. De nieuwe noord-zuidas zal lopen vanaf het nieuwe gemeentehuis dat direct aan het Spinde komt te liggen via de Fortuinstraat naar Markt en zal eindigen aan de Vecht bij de nieuw te vormen leisurezone aan het Badhuisplein. Via de nieuwe langzaamverkeersverbinding loopt de as fysiek door richting Marslanden. Op deze as zal gewinkeld, gerecreëerd, gewoond en gewerkt worden met een hoog publiek karakter. Deze as is reeds aanwezig op de achtergrond: in de loop der tijd heeft deze as zich ontwikkeld als een soortement vervolg op de oost-west as. Het feit dat de noord-zuid as zich later heeft ontwikkeld dan de oost-west as komt tot uitdrukking in functionele en stedenbouwkundige aspecten: aan de noord-zuid as hebben zich niet alleen winkels gevestigd, maar ook de commerciële dienstverlening en culturele voorzieningen hebben een plek gevonden. De schaal en de maat van de bebouwing op deze as is ook groter: de bebouwing heeft niet zoveel historie als de bebouwing aan de oost-west as. In de beoogde ruimtelijke structuur voor Hardenberg als streekcentrum zal de noord-zuid as nadrukkelijker tot uiting komen om de bezoeker een algehele mix van voorzieningen aan te kunnen bieden binnen het centrum.


45


Figuur 4.2 Assenkruisstelsel Hardenberg Centrum

Bronpunten aan het eind van de assen Aan de eindpunten van het assenkruis is een mengeling aan publieke functies gepland die als bronpunten functioneren: deze mengeling van functies trekken mensen aan. Op deze plaatsen zullen eveneens parkeergarages en fietsenstallingen gerealiseerd worden. Bezoekers merken meteen dat zij zich in het centrum bevinden wanneer zij vanuit de bronpunten het gebied betreden. De bronpunten zullen ook als markering van de entrees van het centrumgebied dienen. Markt De Markt bestaat nog uit een grote, open ruimte waarin veel geparkeerd wordt en waar een keer per week de markt wordt gehouden. Plannen voor dit gebied zullen ervoor zorgen dat de Markt de uitstraling krijgt van een plein met een bepaalde functie waar bezoekers van het centrum naar toe worden getrokken. Belangrijk is dat de Markt autovrij wordt: de Markt verwordt van verkeersgebied tot verblijfsgebied.


46


Pleinen Binnen het centrumplangebied als geheel vormen de verschillende pleinen een belangrijk aandachtspunt. Uitgangspunt van de visie is het versterken en (via wandvorming) creëren van pleinruimten, met elk een eigen sfeer en functie zoals bijvoorbeeld het Wilhelminaplein, het Stationsplein en het Badhuisplein. Ook de Gedempte Haven zal voor een deel een pleinfunctie krijgen: boven een parkeergedeelte is een halfverhoogd dek gepland. Dit dek biedt plaats aan verschillende verblijfsfuncties en biedt de mogelijkheid voor het situeren van diverse evenementen. Het Klepperplein zal meer de uitstraling van een plein krijgen en het Spindeplein wordt autovrij en krijgt meer de functie van een winkelen stadsplein.

4.2.2

Verkeersstructuur

De verkeersstructuur is een afgeleide van de ruimtelijke structuur die wordt bereikt middels het principe van het assenkruis. Het centrum van Hardenberg zal in de toekomst meer verkeer aantrekken vanwege de ‘opwaardering’ van het centrum en de autonome groei van het autobezit en -gebruik. De assenkruisstructuur en de verdere programmatische invulling hebben tot gevolg dat de verkeersstructuur en het parkeren zullen moeten worden geoptimaliseerd omdat er anders problemen worden verwacht. Het verkeer zal op een heldere, veilige en snelle wijze moeten worden afgewikkeld. Belangrijk hierbij zijn in ieder geval de volgende aspecten: x x x x

x x x

Ervoor zorgdragen dat doorgaand verkeer niet door het centrum gaat; Bestemmingsverkeer dient gemakkelijk naar een parkeergelegenheid geleid te worden; Onderscheid maken tussen verschillende doelgroepen van verkeer: bewoners, werkenden, ondernemers, bezoekers en toeristen; Parkeerbeleid afstemmen op verschillende gebruikersgroepen. Uitgangspunt hierbij is afstemming van regimes en tarieven in parkeergarages in het centrum en op maaiveld in en aan de randen van het centrum; Zorgdragen voor een volledige en veilige fietsstructuur; Routes en opstapplaatsen voor het openbaar vervoer dienen afgestemd te worden op de looproutes in het centrum; De mogelijkheid voor laden en lossen ten behoeve van de winkels in het gebied dient gewaarborgd te worden.

Deze uitgangspunten resulteren in de verkeersstructuur die in figuur 4.3 in beeld wordt gebracht. Deze structuur wordt hieronder verder verklaard. Doorbreken noordelijke centrumring De ontwikkeling van het centrum tot één samenhangend verblijfsgebied dat een relatie heeft met de Vecht kan alleen tot stand komen wanneer de belangrijkste barrière door dat gebied (Havenweg - Burgemeester Bramerstraat) opgeheven wordt en het autoverkeer aan de rand van het centrum wordt opgevangen. (Zie bijlage 1 voor een kaart met alle straatnamen). Gekozen is voor een ‘knip’. Dit houdt in dat de doorgaande route wordt onderbroken. Calamiteitenverkeer en vrachtverkeer ten behoeve van het bevoorraden van winkels zullen wel toegang hebben. De verkeersdruk hier kan worden weggenomen door de noordelijke centrumring te onderbreken door middel van de bouw van een parkeergarage. Deze parkeergelegenheid kan zowel vanuit het oosten als het westen bereikt worden. De Brink - Hessenweg zal daarbij autoluw gemaakt worden (reeds gedeeltelijk gerealiseerd) zodat de Europaweg de belangrijkste toegangsweg vanuit het westen zal worden.


47


Door verbetering van de omliggende wegen zal doorgaand verkeer minder de behoefte hebben om door het centrum te rijden. Anderzijds wordt de ontsluitingsstructuur van het centrumgebied zo aangepast dat het minder aantrekkelijk wordt voor nietbestemmingsverkeer om via het centrum te rijden. Via de wegen die in figuur 4.3 zijn aangeduid met een gele kleur wordt zowel lokaal als doorgaand (regionaal) verkeer afgewikkeld. Dit is in de huidige situatie reeds zo en dit zal in de toekomstige situatie zo blijven. Deze wegen hebben namelijk een functie voor het bereikbaar maken van kernen, woonwijken, bedrijventerreinen etc.

Figuur 4.3. Nieuwe verkeersstructuur Hardenberg

Creëren van een zuidelijke en oostelijke centrumring De Europaweg zal de belangrijkste toegangsweg gaan vormen voor het verkeer vanuit het westen. In de huidige situatie is er sprake van een bajonetkruising Europaweg – Bruchterweg – Witte de Withstraat. De Europaweg zal daarom doorgetrokken worden naar de Witte de Withstraat om een betere doorstroming te bewerkstelligen. De verkeersveiligheid is hier tevens bij gebaat. Door de Europaweg door te trekken richting Witte de Withstraat ontstaat de mogelijkheid om het gemeentehuis binnen de ring de te laten vallen. Op die manier ontstaat er een betere verbinding tussen het centrum en het gemeentehuis: deze is gemakkelijker en veiliger te bereiken.


48


In de huidige situatie rijdt het verkeer veelal via de Witte de Withstraat over het noordelijke deel van de Stationsstraat richting het centrum of richting de J.C. Kellerlaan. Dit noordelijke deel van de Stationsstraat heeft echter een beperkte fysieke ruimte (vooral ter hoogte van de begraafplaats). Dit deel van de Stationsstraat zal autoluw gemaakt worden, zodat het een voetgangersvriendelijke zone wordt dat bij het kernwinkelgebied wordt betrokken. Daarom wordt een nieuwe verbinding voorgesteld vanaf de kop van de Gramsbergerweg, oostelijk van de begraafplaats en uitkomend aan de oostzijde van het huidige schoolgebouw aan de Parkweg. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid het noordelijke deel van de Stationsstraat autoluw te maken en het de gewenste functie te geven, terwijl door middel van de nieuwe verbinding de ring toch een vervolg krijgt. De bus blijft wel via het noordelijke deel van de Stationsstraat rijden. Deze nieuwe verbinding tussen de Witte de Withstraat en de Parkweg heeft als gevolg dat er in een enkel geval ruimte geschapen moet worden. De gebouwde omgeving aldaar heeft een interessante stedenbouwkundige compositie, maar geen direct uitzonderlijke historische waarde. Vanuit stedenbouwkundige optiek kan hierbij echter eventueel voorzien worden in compenserende nieuwbouw naast/achter de bestaande locatie aan de oostzijde van de voorgestelde doorbraak. De voormalige Marechaussee-kazerne blijft (be)staan: dit is namelijk een monument. Op deze wijze wordt een zuidelijke en oostelijke centrumring gecreëerd. Bezoekers van het centrum dienen hun auto echter wel goed kwijt te kunnen. Een viertal parkeergarages zal hiertoe als bronpunt dienen. Parkeergarages Het feit dat publieke voorzieningen, met daarbij de parkeerlocaties als bronpunt fungeren voor het winkelgebied, vraagt om situering aan de uiteinden van de winkelassen (zie figuur 4.4). Belangrijk is in ieder geval dat de parkeergarages goed te bereiken zijn met de auto en dat zij direct toegang geven tot de verschillende assen van het assenkruisstelsel. De parkeergarages zullen gelegen zijn binnen of aan de ring. De automobilist transformeert tot voetganger. Het noordelijke bronpunt wordt vanuit het oosten ontsloten via de Bramerstraat en vanuit het westen en zuiden via de Lage Doelen – Havenweg/Gedempte Haven. Het zuidelijke bronpunt wordt gepland binnen de nieuwe zuidelijke centrumring nabij het gemeentehuis. Dit bronpunt is goed te bereiken via de Europaweg en de Witte de Withstraat. Bezoekers verlaten de parkeergarage via het Spindeplein en lopen rechtstreeks naar de Fortuinstraat. Ten oosten van het kernwinkelgebied is er een bronpunt geprojecteerd direct ten oosten van het noordelijke deel van de Stationsstraat onder het nieuw te bouwen LOC. Dit bronpunt is uitstekend bereikbaar via de Parkweg en bezoekers van het centrum lopen bij het verlaten van de parkeergarage direct het kernwinkelgebied in via de het noordelijke deel van de Stationsstraat. Het westelijke bronpunt wordt gepland bij het Boumanplein (bij het westelijke einde van de Voorstraat). Ook hier kunnen bezoekers direct het kernwinkelgebied betreden en deze parkeergarage zal bereikbaar zijn via de Lage Doelen. Tegengaan van doorgaande routes Het creëren van verbeterde routes kan eventueel leiden tot het gebruik van deze wegen als doorgaande route. Dit is echter niet de bedoeling. Om dit tegen te gaan zal er bij de aanleg rekening gehouden worden met snelheidsremmende maatregelen. Verder lijken reeds voorgenomen en deels uitgevoerde verbeteringen van het omliggende regionale wegennet (ongelijkvloerse kruispunten N34, doorstroming Twenteweg, aanleg van de Duitslandweg) ertoe te leiden dat de routes om het centrum niet gebruikt zullen worden als doorgaande verkeersroutes. Uitgangspunt is verder dat het centrumgebied zoveel mogelijk wordt ingericht als 30 kilometer-zone, met uitzondering van invalswegen als de Europaweg, de Bruchterweg de Witte de Withstraat en de Parkweg.


49


Figuur 4.4. Parkeergarages en parkeerroute

Toekomstige verkeersintensiteiten In de toekomst zullen de verkeersintensiteiten waarschijnlijk toenemen, zowel als gevolg van autonome factoren als van ruimtelijke en economische ontwikkelingen met betrekking tot het Masterplan Plus Centrum Hardenberg. De verwachte verkeersintensiteiten voor wegen in en om het centrum van de kern Hardenberg zijn berekend. Voor deze cijfers wordt verwezen naar het Masterplan Centrum Hardenberg, door de gemeenteraad vastgesteld in december 2002. Netgenoemd plan vormt namelijk een belangrijk uitgangspunt voor dit Masterplan Plus Centrum Hardenberg. Mogelijk dat in de toekomst problemen ontstaan met betrekking tot verkeersintensiteiten en verkeerscapaciteiten op enkele wegen in of rond het centrum van de kern Hardenberg. De te verwachten verkeersintensiteiten zijn geprognosticeerd tot en met 2010. Tegen die tijd zouden eventuele problemen een rol kunnen gaan spelen. Van belang hierbij zijn de capaciteiten van de verschillende wegen in en om het centrum. De capaciteit en het maximaal toelaatbare verkeersaanbod van deze wegen is afhankelijk van een veelheid aan factoren zoals het percentage aan vrachtverkeer, weersomstandigheden, de hoeveelheid aan kruispunten, onderlinge afstand tussen kruispunten en de instelling van verkeersregelinstallaties. Om de verkeersintensiteiten goed te kunnen volgen, om eventuele problemen in kaart te kunnen brengen en om tijdig en adequaat te kunnen werken aan oplossingen waar dat nodig mocht zijn, wordt een nieuw verkeersmodel opgesteld. De gemeenteraad heeft hiervoor inmiddels krediet verleend tijdens de raadsvergadering van 26 mei 2005.


50


Parkeerbeleid Voor het economisch en maatschappelijk functioneren van het centrumgebied is een goede bereikbaarheid en een passend parkeerbeleid van groot belang, evenals een prettig verblijfsklimaat waarbij de rol van de auto zoveel mogelijk beperkt wordt. Verder vraagt de versterkte woonfunctie om een prettig woon- en leefklimaat voor de bewoners. Autoverkeer in het centrum dat daar geen bestemming heeft moet daarom worden beperkt. Een goed parkeerbeleid kan hieraan bijdragen. Hiertoe is als eerste een Raamplan Parkeren opgesteld. Dit is op 25 november 2004 vastgesteld door de gemeenteraad. Het Raamplan Parkeren geeft de grote kaders aan voor het toekomstige parkeerbeleid en moet op onderdelen nog verder worden uitgewerkt. Hoofdlijnen voor het parkeerbeleid zijn: x x x x x

Concentratie van parkeervoorzieningen, deels in garages, Het stimuleren van dubbelgebruik van parkeerplaatsen; Uitbreiding van het betaald parkeren; Parkeerverwijzing om zoekverkeer te beperken; Maatregelen om parkeeroverlast in woonwijken te vermijden.

Het gebied waar slechts geparkeerd kan worden tegen betaling zal worden uitgebreid. Het exacte gebied hiervoor zal nog worden bepaald, evenals de tariefstelling en de wijze waarop de betaling plaats zal moeten gaan vinden. Een consumenten bewonersvriendelijke invoering is uitgangspunt. Om ervoor te zorgen dat het verkeer zo efficiënt mogelijk wordt afgewikkeld, zal er een parkeerverwijssysteem ingevoerd worden. Er zal onderzoek worden gedaan naar het meest gewenste en financieel haalbare systeem. De verdere voorbereiding en uitwerking van het parkeerbeleid is erop gericht dat invoering in (de loop van) 2006 kan plaatsvinden. Het nieuwe parkeersysteem zal in ieder geval van kracht moeten zijn bij de ingebruikname van de zogenaamde ‘bronpunten’: de nieuwe parkeervoorzieningen nabij de Gedempte Haven, de Markt en het LOC. Op dit moment zijn twee conceptnota’s gereed met betrekking tot venstertijden, laden en lossen en ramkraakbeveiliging en hulpdiensten en het afsluiten van het kernwinkelgebied. Fietsverkeer Naast maatregelen om een goede bereikbaarheid van het centrum voor het autoverkeer te kunnen garanderen zal tevens een aantal maatregelen genomen moeten worden voor wat betreft de bereikbaarheid per fiets (zie figuur 4.5). In de eerste plaats dient het fietsroutenetwerk te worden uitgebreid waarbij fietsroutes door middel van fietsstroken of vrijliggende fietspaden zullen worden gefaciliteerd. Belangrijke nieuwe fietsroutes zijn: x een directe verbinding vanuit Marslanden richting het centrum, de Vecht kruisend met een langzaam verkeersbrug (reeds gepland in het bestemmingsplan Marslanden); x de Stationsstraat, als verbinding voor langzaam verkeer tussen het centrum en het station. Ook zal de Burgemeester Bramerstraat een belangrijke oost-west verbinding via het centrum voor langzaam verkeer gaan vormen; x De Gramsbergerweg; deze is recent ingericht als fietsstraat. Doorgaand verkeer zal geweerd worden. De Gramsbergerweg zal een belangrijke fietsverbinding worden tussen enerzijds de wijken Baalder en Baalderveld en anderzijds het centrum van Hardenberg.


51


Het gebruik van de fiets wordt niet alleen bevorderd door de inrichting van comfortabele en veilige fietsroutes, maar ook door voldoende en kwalitatief goede stallingvoorzieningen op logische locaties ten opzichte van fietsroutes en gelegen nabij het winkelgebied. Met betrekking tot de kernwinkelgebied-voetgangersgebied: fietsen blijft voorlopig toegestaan en in een later stadium vindt een evaluatie plaats waarna een definitief besluit wordt genomen over het al dan niet verbieden van fietsen in het kernwinkelgebied. Tevens zijn voldoende veilige en goed te bereiken fietsenstallingen erg belangrijk; met name wanneer fietsen binnen het kernwinkelgebied in de toekomst verboden wordt.


52


Figuur 4.5 fietsstructuur en stallingen

Openbaar vervoer De openbaar vervoerhaltes dienen zo gesitueerd te worden dat looproutes in het winkelgebied daar logisch op aansluiten. Met betrekking tot het openbaar vervoer dient zorg gedragen te worden voor een goede routering, voldoende frequentie, concurrerende reistijden (zorgdragen voor goede doorstroming) en goede haltes op juiste locaties. Vanaf de haltes kan direct het winkelgebied betreden worden. Via de bestaande routes langs de oostzijde (Stationsstraat), aangevuld met een halte nabij het Oosteinde, en via de Bruchterweg-Europaweg met een halte in de nabijheid van het kruispunt Europaweg-Witte de Withstraat kan direct het winkelgebied betreden worden. De Stationsstraat wordt dus bij voorkeur minimaal in één richting voor openbaar vervoer open gehouden. Het station kan “dichter bij het centrum worden gebracht” door de verkeersfunctie van deze straat te beperken en de route naar het centrum aantrekkelijk en veilig te maken voor voetgangers en fietsers. 4.2.3

Groene en blauwe structuur

Een van de knelpunten heeft betrekking op de afwezigheid van een degelijke groenstructuur in het centrum. Het creëren van een groenstructuur zorgt voor begeleiding van andere


53


structuren zoals het assenkruis en de verkeersstructuur. Verder zorgt een groen aanzicht van het centrumgebied over het algemeen voor een grotere belevingswaarde. Deze structuur staat in figuur 4.6 afgebeeld. De voornaamste groenstructuur wordt gevormd door de Vecht met zijn uiterwaarden. Deze loopt als een groen-blauwe landschappelijke corridor door de kern Hardenberg. Deze corridor heeft ook de meeste aantrekkingskracht als wandelen uitloopgebied. Een extra kwaliteit is de ligging van een tweetal stadsparken aan deze corridor, te weten het park Heemsermars en het park Kruserbrink. De oevers aan de zijde van het centrum hebben een aantrekkelijke groene uitstraling. De kwaliteiten, te weten boomrijke stadsoevers en het groene uitloopgebied, worden verder ontwikkeld. Behoud van monumentale en beeldbepalende bomen staat hierbij voorop. Karakteristiek is ook de oude loop van de Vecht en in verband daarmee ook het oude stadsfront aan de Gedempte Haven. Deze karakteristiek wordt sterk geaccentueerd door de huidige zware beukenbeplanting langs de Havenweg. Deze kwaliteit wordt verder ontwikkeld: de beukenrij wordt doorgezet tot aan de Voorstraatbrug. Voorts wordt de oude loop van de Vecht begeleid door een typerende boomsoort. Bij voorkeur worden de huidige iepen langs de overzijde van de Gedempte Haven in het verlengde daarvan ook doorgezet langs de Marslaan en langs de zuidzijde van de oude loop van de Vecht langs de Bramerstraat en de Parklaan. Voor een kaart met alle straatnamen: zie bijlage 2. De historische loop van de Vecht zal zichtbaar gemaakt worden om zodoende de oude schaal en maat van het centrum voelbaar te maken. De Vecht maakte in vroegere tijden een bocht naar het oosten ter hoogte van de Gedempte Haven. De oude loop zal ook door middel van materiaalkeuze voor bestrating zichtbaar worden gemaakt. De aandacht voor deze structuur komt voort uit het uitgangspunt om bestaande relaties tussen structuren en massa’s te vernieuwen vanuit historische en ruimtelijke kenmerken. De relatie van het centrum met de Vecht wordt duidelijker voelen zichtbaar. De assenstructuur, waarlangs de stedelijke ontwikkeling plaatsvindt, vormt ook een aanknopingspunt voor de groenstructuur. De pleinen en de pleinvormige ruimten, langs of in de nabijheid van deze assen, worden ontwikkeld tot aantrekkelijke verblijfsruimten. Het aanbrengen van groen neemt hierbij een belangrijke plaats in. De uit historisch oogpunt belangrijkste as is die van de Voorstraat-Oosteinde-Mulopad en aan de overzijde van de Vecht de Brink en de Hessenweg. Aan weerszijden van deze as wordt een tweetal gebieden ontwikkeld tot groene hoven, als opponent van de drukte van de winkelas. Aan de westzijde is dit het Wilhelminaplein in combinatie met het groen op het Boumanplein. De bestaande bomen op dit plein worden aangevuld met sierperken, hagen en enkele bijzondere bomen. Aan de oostzijde is dit het oude kerkhof Nijenstede in combinatie met het Mulopad en de joodse begraafplaats. De oude begraafplaats wordt meer bij de openbare ruimte betrokken door de muur te vervangen door een combinatie van metselwerk en gietijzeren hekwerk; de poort wordt weer in ere hersteld en het Mulopad wordt gedeeltelijk omgelegd via de oude laan op de begraafplaats. Het Mulopad zelf krijgt een begeleidende beplanting van bomen en/of een haag en gaat een groene verbinding vormen tussen het oude kerkhof en de joodse begraafplaats. De begraafplaatsen behouden hun boomrijke en verstilde karakter. Laanbeplanting vormt thans geen belangrijk kenmerk van Hardenberg. Het aanbrengen van dergelijke beplanting is wel een goed middel om belangrijke routes herkenbaar te maken en te begeleiden. De nieuwe hoofdontsluiting wordt daarom voorzien van een eigen en typerende laanbeplanting, bij voorkeur geplant in een dubbele bomenrij. Van lagere orde zijn de Bruchterweg en de Burgemeester Schuitestraat. Ook deze worden, wanneer als gevolg van de herinrichting de mogelijkheid zich voordoet, voorzien van een laanbeplanting. Enkele historische belangrijke routes, zoals de Stationsstraat en de Gramsbergerweg hebben een groene uitstraling dankzij de aanwezigheid van grotere tuinen met op een aantal plaatsen monumentale bomen. Deze groene structuren moeten behouden blijven.


54


Figuur 4.6. Voorgestelde groenstructuur Hardenberg Centrum

De beoogde groenstructuur vormt potentieel ook een drager van de ecologische structuur binnen het plangebied. Om deze ecologische waarde te ontwikkelen, worden waar mogelijk oude bomen geïntegreerd en worden waar mogelijk soortkeuzen toegepast die een ecologische meerwaarde hebben als waard plant voor andere organismen. Inheemse boomsoorten hebben daarom de voorkeur boven exoten.

4.2.4

Streefbeeld van functies in het centrum

Om de uitgangspunten van dit Masterplan Plus te verwezenlijken en kracht bij te zetten is op structuurniveau weergegeven hoe de gemeente Hardenberg om wil gaan met de verschillende functies (zie figuur 4.7). Het betreft hier een streefbeeld. De definitieve functies en bestemmingen worden in de deelprojecten en de toekomstige bestemmingsplannen vastgelegd. Een nadere uitwerking en detaillering inzake de functies en brancheringen vinden plaats in het Branche Rapport. Op dit moment is het Branche Rapport in concept gereed. Het streven is een juiste synergie te laten ontstaan tussen de


55


verschillende functies, zodat er een versterking komt in de belevingswaarde en omgevingskwaliteit van het centrumgebied.

Figuur 4.7 Streefbeeld van functies

In de oranje zone, het kernwinkelgebied, ligt de nadruk op detailhandel en vergelijkend winkelen. Bestaande "andere functies" kunnen gehandhaafd blijven. Het streven in dit gebied is: x geen uitbreiding en nieuw vestiging van "andere functies" (dienstverlenende bedrijven zoals o.a. banken, uitzendbureau's, hypotheekshops, kantoren etc.); x geen uitbreiding en nieuw vestiging van horeca behalve in de blauwe zone; x geen uitbreiding en nieuw vestiging van supermarkten; x geen uitbreidingen van detailhandel op de verdiepingen. In de rode zone, de aanloopgebieden binnen het kernwinkelgebied, ligt de nadruk op detailhandel, winkels voor dagelijkse boodschappen, doelgericht winkelen en "andere functies" zoals dienstverlenende bedrijven. De blauwe zone geeft indicatief de bestaande en nieuwe horeca mogelijkheden weer. De groene zone is de zone waar leisure is en kan worden gesitueerd, eventueel gecombineerd met horeca als ondersteuning van de leisure activiteiten. In het gehele centrumgebied wordt het wonen boven winkels gestimuleerd.


56


4.3

Functionele keuzes

Om het centrumplangebied te kunnen laten functioneren als een volwaardig streekcentrum, is het noodzakelijk om functionele veranderingen te faciliteren. Hier wordt in de volgende paragrafen verder op ingegaan. 4.3.1

Winkelvoorzieningen

Vanuit de Detailhandelsstructuurvisie voor de gemeente Hardenberg (2002) wordt aangegeven dat de kern Hardenberg, als streekverzorgende kern, een toekomst heeft als koopcentrum voor een deel van de gemeente en een winkelcentrum voor de streek. Met name door de toevoeging van winkelvloeroppervlakte wordt getracht het centrum meer de uitstraling te geven van een regionaal koopcentrum. Wanneer Hardenberg daadwerkelijk wil fungeren als een voorzieningencentrum voor de gehele regio, dan is het noodzakelijk om een uitgebreid, volledig en ook verrassend winkelaanbod te kunnen aanbieden. Momenteel is dit nog onvoldoende het geval. Uit het distributieplanologisch onderzoek van SAB uit 1999 en de actualisatie van de distributieve mogelijkheden voor het centrum van Hardenberg (2003) (bijlage 4) blijkt dat er een aantal branches ondervertegenwoordigd zijn. Dit is in paragraaf 3.2.1 reeds aan de orde gekomen. Toevoeging van winkels uit de ondervertegenwoordigde branches zal dus moeten resulteren in een meer compleet aanbod. Tevens zal vergroting van het recreatieve aanbod leiden tot meer publiek dat echt komt winkelen en er een dagje uit van maakt. Een dergelijke toevoeging is bovendien interessant in verband met de toeristische functie die Hardenberg en omgeving heeft in (vooral) de zomermaanden. Om duidelijkheid te verkrijgen in de toe te voegen en uit te breiden branches wordt een brancheringsvisie opgesteld. Deze visie zal ingaan op de invulling van winkelruimtes in het centrum van Hardenberg. Er wordt echter niet slechts toegevoegd; er wordt eveneens winkelruimte onttrokken aan de voorraad. De gemeente Hardenberg streeft namelijk naar een integrale kwaliteitsverbetering van het centrumgebied, zowel qua ruimtelijke structuur als de kwaliteit van het aanbod. Grootschalige aanbieders zoals bouwmarkten en meubelzaken passen niet meer in dit beeld en het beleid van de gemeente Hardenberg is er dan ook op gebaseerd om dit type winkelvestigingen zoveel mogelijk te concentreren op het bedrijvenpark Haardijk. Tevens zal er winkelruimte verdwijnen uit niet functionerende complexen zoals de Mulderij. In tabel 4.1 is te zien waar er uitbreiding en inkrimping van de winkelfunctie is gepland en om hoeveel vierkante meter het gaat.

Locatie

Metrage

6.050 m2 Project Markt e.o. x Nieuwbouw Markt e.o. 8.050 m2 x Onttrokken winkelruimte Mulderij +/- 2000 m2 Omgeving gemeentehuis/Spinde (studiegebied) 986 m2 Oostzijde (studiegebied) 686 m2 Wilhelminaplein/Boumanplein (studiegebied) 320 m2 Totale toevoeging winkelruimte 8.042 m2 Tabel 4.1. Overzicht winkelprojecten Masterplan, in m2 b.v.o. Bron: WPM groep, 2003

In totaal zal er dus +/- 8000 vierkante meter aan vloeroppervlakte (bruto) worden toegevoegd binnen het plangebied.


57


4.3.2

Wonen

De komende 10 tot 15 jaar zullen ongeveer 900 woningen worden gebouwd binnen het centrumgebied, verdeeld over meerdere deelprojecten. Hierbij wordt speciaal aandacht geschonken aan de doelgroepen van beleid zoals deze in het Woonplan12 worden onderscheiden: x Seniorenhuishoudens; x Huishoudens die starten op de woningmarkt/jongeren; x Minder draagkrachtigen. De vraag vanuit deze doelgroepen zal een belangrijke rol spelen bij het bepalen van het type, prijsklasse etc. van de te bouwen woningen in het centrum. Ook zal aandacht worden geschonken aan de bovenkant van de markt: de meer draagkrachtigen. Wonen boven winkels Mede vanwege het feit dat het centrumgebied reeds bebouwd gebied is, zijn er geen onbeperkte mogelijkheden voor extra woningbouw. Het wonen boven winkels biedt in dit licht goede mogelijkheden: het is een goede manier van intensief ruimtegebruik en de woningen voldoen aan bepaalde criteria waar mensen met de wens tot wonen in het centrum om vragen. Het gaat dan met name om de nabijheid van allerlei voorzieningen. Ook past het wonen boven winkels bij de doelstelling om het centrum levendiger, leefbaarder en sociaal veiliger te maken. Wanneer er meer mensen in het kernwinkelgebied wonen, zorgt dat – met name in de avonduren – voor meer sociale controle en zorgt het tevens voor een centrum dat ook buiten de winkeltijden meer sfeer uitstraalt. Uitgangspunt is dat er positief gestaan wordt tegenover het wonen boven winkels. Relatie met andere woningbouwplannen binnen en buiten het centrumgebied Binnen de kern Hardenberg bestaan plannen om tot en met 2014 ruim 2200 woningen te bouwen. Het gaat dan met name om de bouw van woningen in het centrum, in de uitbreidingswijk Marslanden, in het project Zorgzone en in het project Brink-Oost. Binnen het centrumgebied zullen de komende 10 tot 15 jaar ongeveer 900 woningen worden gebouwd. Dergelijke grote aantallen woningen vragen om een goede opname in de markt. Dit betekent dat het woningbouwprogramma voldoende aantrekkelijk zal moeten zijn om ook consumenten van buiten aan te trekken en huishoudens die het voornemen hebben Hardenberg te verlaten binnen de gemeente te behouden. Een evenwichtig en marktconform bouwprogramma is dan ook noodzakelijk. De gemeente voert hierin de regie, in overleg met de woningcorporaties en betrokken marktpartijen. De verwachting is dat de 900 woningen binnen het centrumgebied puur vanuit aantallen gezien hun weg naar de consument wel zullen vinden. Dit geldt voor woningen in het centrumgebied, maar ook het woningaanbod vanuit de directe omgeving heeft hier invloed op. Wanneer er in een bepaalde periode teveel woningen tegelijk op de markt worden gebracht, dan kan dit negatieve gevolgen hebben voor de verkoopbaarheid van deze woningen. Er zal dus nog onderzoek worden verricht naar de kwantitatieve en kwalitatieve afstemming, ook gefaseerd in de tijd, van alle woningen binnen het centrumplangebied, met woningbouwontwikkelingen buiten het centrumplangebied. De verschillende woningbouwprojecten binnen het centrumgebied worden vanzelfsprekend ook onderling op elkaar afgestemd. De exacte planning van de woningbouw zal moeten geschieden met de resultaten van dit onderzoek als basis. Samenwerking met corporaties en marktpartijen zal voorop staan. Hiernaast zal er voor het centrumgebied parallel aan de woningbouwprojecten hard gewerkt worden aan het verbeteren van het verblijfsklimaat in dit gebied en de promotie van het wonen in het centrum van Hardenberg.

12

SGBO, Woonplan 2003-2007 gemeente Hardenberg, januari 2004


58


4.3.3

Kantoren/commerciële dienstverlening

Een kern met een streekfunctie dient een zekere uitstraling te hebben om ook daadwerkelijk als een streekcentrum te kunnen fungeren. Kantorenontwikkeling op strategische plekken binnen de kern Hardenberg past hier goed bij. Aan de ene kant zal de streekfunctie van Hardenberg zorgen voor een toenemende vraag naar kantoorruimte, omdat het vestigingsklimaat zal verbeteren. Aan de andere kant zorgt een centrum met een goede mix van kantoren, woningen, winkels en andere functies voor een grotere aantrekkingskracht voor allerlei soorten consumenten en investeerders. Op dit moment is de kantorenmarkt verre van optimaal en is er in het algemeen sprake van vrij veel leegstand. De vraag nog een kwalitatief hoogwaardig product blijft; het probleem geldt met name voor de onderkant van de markt. Ontwikkelingen in deze markt zijn echter moeilijk te voorspellen. In principe kan de vraag naar kantoorruimte na een periode van daling weer flink gaan stijgen. Een gemeente die tracht om meer commerciële functies binnen de gemeentegrenzen te krijgen dient daarom in ieder geval planologisch de ruimte te bieden aan geïnteresseerde bedrijven en instellingen. Een beleid dat letterlijk en figuurlijk de ruimte biedt aan de ontwikkeling van commerciële functies en dan met name kantoren is dan de juiste zet. Wanneer een gemeente namelijk pas reageert wanneer de kantorenmarkt weer aantrekt, dan loopt zij achter de feiten aan. Het is wel noodzakelijk om te zorgen voor optimale vestigingsfactoren. Hardenberg heeft natuurlijk in principe het voordeel dat de kern ligt in een mooie, rustige en groene omgeving. Dergelijke zaken spelen tegenwoordig een steeds grotere rol bij het bepalen van de vestigingsplaats van bedrijven omdat de tegenwoordige samenleving ervoor zorgt dat aspecten als fysieke bereikbaarheid en nabijheid wat meer naar de achtergrond verdwijnen. Immers; met de huidige technische mogelijkheden is het erg gemakkelijk om in contact te komen en te blijven met klanten en andere bedrijven. Hardenberg ligt nationaal gezien niet erg centraal en is fysiek gezien zeker niet optimaal bereikbaar. De (woon)omgeving kan echter aantrekkelijk genoemd worden en aangenomen mag worden dat er in ieder geval regionaal georiënteerde bedrijven geïnteresseerd zijn in Hardenberg als vestigingsplaats. Daarvoor moeten dan wel verdere goede vestigingsfactoren ontwikkeld worden. De locaties die binnen het centrumplangebied aangewezen worden zullen daarom in ieder geval centraal gelegen en goed bereikbaar moeten zijn. Tevens zal gezorgd moeten worden voor ruime parkeergelegenheid en uitstekende faciliteiten zoals breedbandinternet-mogelijkheden. Er wordt momenteel bekeken wat de mogelijkheden zijn voor het gebruik van breedbandinternet in Hardenberg. Het komt er op neer om in ieder geval planologisch de ruimte te bieden voor kantoorontwikkeling en om te zorgen voor voldoende en goede vestigingsfactoren zodat het voor ondernemingen aantrekkelijk wordt om in de kern Hardenberg kantoor te houden. Zie tabel 4.2 voor de locaties en bijbehorende metrages zoals deze gepland zijn.

Locatie Deelproject Bruins Deelproject voormalig politiebureau Mogelijke aanvullende locaties

Metrage (netto vloeroppervlakte) 1380 m2 1200 m2 studiegebieden

Tabel 4.2. Locaties voor de ontwikkeling van kantoren

In deze projecten wordt in ieder geval planologisch ruimte gegeven aan kantorenontwikkeling. De fasering speelt hierbij een grote rol. De Bruins-locatie nabij het station zal het eerst ontwikkeld worden en het deelproject ‘voormalig politiebureau’ staat voor de periode 20052010 in de planning. Mogelijke aanvullende locaties staan nog niet gepland, maar duidelijk is wel dat er afstemming plaats zal vinden qua fasering, vraag vanuit de markt etcetera. Het


59


werken met dubbelbestemmingen (kantoren en wonen) om in te kunnen springen op de vraag naar kantoren is een mogelijkheid. Voor wat betreft het deelproject “voormalig politiebureau” wordt de mogelijkheid opengehouden om in plaats van kantoorruimte ruimte ten behoeve van verblijfsrecreatie te creëren (hotelruimte).

4.3.4

Leisure

De functionele verbinding tussen de Markt en de Vecht zal aan de noordzijde worden gevormd door een leisurezone. Theater De Voorveghter, gevestigd aan het Badhuisplein, heeft uitgebreid. Het aanbod langs het Badhuisplein zal worden uitgebreid met vermaaksvoorzieningen en horeca, waardoor het geheel het karakter krijgt van een recreatieboulevard. Theater De Voorveghter heeft reeds een prominente plaats in dit gebied en versterking/uitbreiding van dergelijke voorzieningen ligt ruimtelijk dan ook voor de hand. Duidelijk zal moeten worden in welke mate er vraag is naar deze voorzieningen. Vraag naar leisure- en vermaakfaciliteiten in Hardenberg zal voornamelijk komen van: x x

jongeren tot 20 jaar: middelbare scholieren, MBO-scholieren; toeristen die rond Hardenberg de vakantie doorbrengen (seizoensgebonden);

x

gezinnen met kinderen.

Hiervan vormt met name de groep van scholieren een belangrijke groep. Hardenberg heeft een uitgebreid pakket aan middelbare school en MBO-opleidingen. Dit biedt perspectief voor Hardenberg, omdat middelbare scholieren over het algemeen voor hun uitgaansleven op dezelfde plaats zijn georiënteerd als daar waar de school staat, omdat het sociaal netwerk van de scholieren zich voor een belangrijk deel concentreert rond de school. Voorts is de kern Hardenberg het centrum van de gemeente. De verwachting is dat de vraag naar vermaak in Hardenberg dus naast een lokaal karakter ook deels een regionaal karakter zal hebben. In de vakantieperiodes is de omgeving van Hardenberg een belangrijke bestemming voor vakantiegangers, met name voor kampeerders en gebruikers van vakantiehuisjes. Dit biedt compensatie in de periodes waarin de lokale vraag door toedoen van de vakantieperiode lager zal zijn. Het aanbod zal ten opzichte van elkaar een zekere mate van synergie hebben, maar ook met de horeca die aan de boulevard zal worden gerealiseerd en met theater De Voorveghter. De boulevard wordt hiermee in Hardenberg en omgeving op de kaart gezet. Om een te eenzijdige oriëntatie van de leisurezone (bijvoorbeeld dominant gericht op jongeren) tegen te gaan, dient het totaalaanbod van de leisurezone een leeftijdsbestendig karakter te hebben. Bezoekers die met de auto naar de leisurezone zullen komen, zullen vooral gebruik maken van de parkeervoorzieningen op het noordelijke bronpunt. Daar vermaak veelal een piek heeft later op de dag dan winkelen, is er goed dubbelgebruik bij de parkeervoorzieningen mogelijk, en zal de beschikbare ruimte over een langer deel van de dag benut worden. De leisurezone moet eveneens goed met fiets en bus bereikbaar blijven dan wel worden. 4.3.5

Overige voorzieningen

Naast voorzieningen zoals winkels zijn culturele voorzieningen ook belangrijk voor Hardenberg als streekcentrum. De as waar theater De Voorveghter aan gelegen is, zal daarom deels worden ontwikkeld als een cultureel-maatschappelijke as. In het multifunctionele centrum dat ontwikkeld zal gaan worden zal tevens ruimte zijn voor enkele culturele functies.


60


Voorzieningen voor jongeren dienen ook een plek te krijgen in het her te ontwikkelen centrumgebied. Een belangrijke voorziening die reeds in het centrumgebied gevestigd is, is Jongerencentrum No Neem. Deze accommodatie zal als gevolg van geplande ontwikkelingen verdwijnen. No Neem zal uiteindelijk gehuisvest worden binnen het plangebied van het bestemmingsplan Hardenberg Centrum Markt en omgeving. Tot die tijd zal voor een vervangende accommodatie gezorgd worden. Er zal ook aandacht moeten zijn voor voorzieningen voor kinderen en jonge jeugd. Met name in de gebieden rond het kernwinkelgebied, waar de woonfunctie centraal staat, zal daarom rekening gehouden worden met het creëren van voldoende speelgelegenheden voor kinderen. Ook voor de oudere jeugd zullen voldoende sport- en spelvoorzieningen voorhanden moeten zijn. Met name in het gebied waar leisure centraal zal staan, zijn dergelijke voorzieningen in te passen.

4.4

Duurzaamheid

Duurzaamheid of duurzame ontwikkeling is een uitgangspunt dat tegenwoordig niet meer te negeren valt. Bij de ontwikkelingen in het centrum van Hardenberg is duurzaamheid dan ook een belangrijk item. Duurzaamheid wordt volwaardig meegewogen in de planontwikkeling voor de diverse projecten in het centrumgebied. Voor reeds in ontwikkeling zijnde projecten zullen geen aanvullende duurzaamheidseisen worden gesteld en duurzaamheid zal in de nog te realiseren projecten met een stapsgewijs toenemend ambitieniveau worden ingevoerd. Dit betekent dat er als het ware steeds hogere eisen worden gesteld aan projecten ten aanzien van duurzaamheid. Ten behoeve van het Masterplan Plus is de werkgroep Duurzaam opgericht die de input levert voor het op te stellen duurzaamheidsplan. Het duurzaamheidsplan wordt opgesteld voor de inrichting en het beheer van het Masterplangebied. Deze werkgroep heeft o.a. de volgende taken: x Het inventariseren en vaststellen van het ambitieniveau op het gebied van duurzaamheid; x Formuleren van duurzaamheidbeleid. Voor het Masterplan plus is er een drietal belangrijke aangrijpingspunten voor duurzaamheid: x Het beeldkwaliteitplan voor het centrumplan, waarin een ruimtelijke visie is neergelegd ten aanzien van de ontwikkeling van het openbaar gebied; x Het ontwikkelingsplan voor de gemeente Hardenberg. Hierin is de toekomstvisie voor de gemeente Hardenberg vastgelegd. Deze toekomstvisie is door de gemeenteraad vastgesteld op 27 mei 2004; x Het milieuprogramma 2003. In het Masterplan Centrum Hardenberg - vastgesteld in december 2002 - wordt met name ingegaan op duurzame stedenbouw. Er wordt gezegd dat duurzame stedenbouw verschillende vormen van duurzaamheid kent: x Ecologisch duurzaam: Ecologische zones versterken en ruimtelijke samenhang zoeken en duurzaam bouwen; x Functioneel duurzaam: Gedifferentieerd leefklimaat en flexibiliteit openbaar gebied, zodanig dat verschillende functies en activiteiten kunnen plaatsvinden; x Sociaal duurzaam: Veiligheid (politie-keurmerk) en sociale coherentie en betrokkenheid versterken.


61


In het duurzaamheidplan worden deze onderwerpen uitgewerkt langs twee lijnen: milieu en ecologie, en leefbaarheid en sociale veiligheid. Er worden ambities geformuleerd voor woningbouwprojecten, utiliteitsbouw en de inrichting van de openbare ruimte. Daarbij worden de ambitieniveaus waar zinvol geleidelijk opgevoerd van het huidige niveau tot een relatief hoog ambitieniveau voor de projecten die in 2010 van start gaan. Het duurzaamheidplan zal mede als input dienen voor de ontwikkeling van de diverse deelprojecten binnen het centrumplangebied.


62


5

5.1

Inventarisatie en onderzoek

Distributieve mogelijkheden Hardenberg Centrum

Hardenberg ten opzichte van de overige kernen binnen de gemeente Binnen de gemeente hebben Hardenberg en Dedemsvaart de belangrijkste detailhandelsfunctie: beide hebben een bovenlokaal verzorgende functie. De overige kernen hebben primair een dagelijks, lokaal verzorgend winkelaanbod13. Voor Dedemsvaart blijkt uit de koopstromen die door I&O zijn onderzocht dat er uitbreidingsmogelijkheden ontbreken. Uit onderzoek onder bewoners blijkt dat het centrum van Dedemsvaart met name als koopcentrum wordt bezocht, waarbij het accent ligt op de dagelijkse en doelgerichte aankopen. Het ‘winkelen’ vindt in deze kern niet plaats. De Visie Detailhandelsstructuur gemeente Hardenberg14 geeft hetzelfde aan: Dedemsvaart is gericht op de kopende consument, terwijl Hardenberg zowel het kopende als het winkelende publiek bedient. Dedemsvaart versterkt zich binnen zijn huidige functie en zal derhalve geen versterking zoeken in de recreatieve sfeer. Hardenberg Centrum Voor Hardenberg geldt juist dat deze kern is aangewezen als het centrum dat naast een kernverzorgende functie tevens faciliteert in de ‘winkelfunctie’ voor de eigen regio. Hoewel er sprake is van een zekere overlap in verzorgingsgebieden kent Hardenberg een zeer stevige positie binnen de gemeente en binnen Noordoost Overijssel. Naar de toekomst toe wordt de huidige functie, gelet op de gehanteerde positionering van de verschillende winkelgebieden, niet bedreigd. In navolging van het distributie-planologisch onderzoek (DPO) van SAB uit 1999 laat het onderzoek van WPM Consultants inzake de actualisatie van de distributieve mogelijkheden van Hardenberg-centrum15 uit 2003 zien dat Hardenberg op zich beschikt over een redelijk compleet aanbod van winkels. Vergelijkend met de hoofdcentra uit gemeenten met 30.000 tot 50.000 inwoners, richt het aanbod in Hardenberg zich voor een groot deel op de dagelijkse en doelgerichte functie. Voor meer informatie wordt verwezen naar bijlage 4. Uit het onderzoek van WPM Consultants blijkt ook dat er een behoorlijke uitbreidingsruimte bestaat voor zowel de dagelijkse als de niet-dagelijkse sector. Deze uitbreidingsruimte is voor 2006 en 2010 berekend op basis van onder andere het aantal inwoners, de bestedingen, bindingspercentages en toevloeiingspercentages. Naar 2010 neemt het uitbreidingsmetrage toe tot 12.850 vierkante meter (bruto vloeroppervlakte) exclusief horeca en diensten. Zie bijlage 4 voor een nadere toelichting. In totaal zullen er binnen het centrumgebied ongeveer 8000 vierkante meters aan bruto winkelvloeroppervlakte toegevoegd. Volgens de onderzoeken van SAB en WPM Consultants blijkt dat het toevoegen van een dergelijke hoeveelheid vierkante meters aan winkelvloeroppervlakte zeker niet zullen leiden tot een gespannen marktsituatie. Essentieel hierbij is de toekomstige structuur van het centrumplangebied en de in te steken verhuurrichting; nieuwbouwprojecten zullen daadwerkelijk tot een kwalitatieve toevoeging te leiden op het bestaande centrumgebied. Door niet alleen het aantal vierkante meters aan winkelvloeroppervlakte te vergroten, maar daarnaast ook de bereikbaarheid en de ruimtelijke structuren te verbeteren, zal ervoor worden gezorgd dat er geen gespannen marktsituatie zal ontstaan. De uitgangspunten vanuit het DPO van SAB vormen de basis voor

13

WPM Consultants, Hardenberg Centrum, actualisatie distributieve mogelijkheden, 2003 Seinpost Adviesbureau bv, Visie Detailhandelsstructuur gemeente Hardenberg, oktober 2002, p. 7 15 WPM Consultants, Hardenberg Centrum, actualisatie distributieve mogelijkheden, 2003 14


63


het Masterplan Plus en de actualisatie van distributieve mogelijkheden van WPM Consultants bouwt hierop voort. De Branche Advies Commissie (BAC) stelt een brancheringsvisie op. In deze visie wordt ingegaan op de invulling van winkelruimtes in het centrum van Hardenberg en de visie zal als een leidraad dienen voor de daadwerkelijke invulling van deze winkelruimtes. Uitgangspunt bij de invulling is te komen tot duurzaamheid daarvan. 5.2

Woningbouwmogelijkheden Hardenberg Centrum

In het kader van het Woonplan16 voor de gemeente Hardenberg dat in mei 2004 is vastgesteld is een woningbehoeftenonderzoek gehouden. Belangrijke conclusies hieruit zijn: x Er is een relatief grote vraag naar woningen voor ouderen en starters; x Het vraagoverschot is veruit het grootst in het centrum van Hardenberg. Woningaantallen Het vraagoverschot in het centrum van Hardenberg geeft aan dat er mogelijkheden zijn voor het toevoegen van woningen in het centrum. Over de gehele periode gezien (10 tot 15 jaar) zullen er binnen het plangebied ongeveer 900 woningen gebouwd worden. Voor de periode tot en met 2007 is er volgens het Woonplan een toename gepland van ongeveer 512 woningen in het centrumplangebied. Deze huidige bouwplannen bevatten minder woningen dan er in deze periode nodig zijn: volgens het woningbehoefteonderzoek17 resteert er dan nog een vraagoverschot van 304 woningen binnen het plangebied (zie tabellen 5.1 & 5.2).

Kern

Aantal woningen

Hardenberg Centrum 512 Marslanden 405 Heemse 24 Baalder/-veld 0 Mariënberg 1 Sibculo 14 Kloosterhaar 17 Bergentheim 85 Bruchterveld 9 Lutten 54 Slagharen 55 Schuinesloot 5 De Krim 27 Gramsbergen 61 Dedemsvaart 284 Balkbrug 70 Overig buitengebied 6 Totaal 1.629 Tabel 5.1 Nieuwbouwprogramma per kern, 2003-2007 – samengevat Bron: Woonplan gemeente Hardenberg (2004)

In tabel 5.2 is ook te zien dat het huidige vraagoverschot in Hardenberg-centrum 816 bedraagt. Dit betekent dat er tot en met 2007 816 woningen gebouwd zouden moeten worden om aan de vraag tot en met 2007 te kunnen voldoen. De +/- 900 geplande woningen in het plangebied worden echter gebouwd in een periode van 10 tot 15 jaar, zodat 16 17

SGBO, Woonplan 2003-2007 gemeente Hardenberg, januari 2004 Idem


64


er een vraagoverschot zal blijven bestaan. Er mag namelijk verwacht worden dat er na 2007 geen trendbreuk in zowel de vraag als het aanbod optreedt, zodat ook na 2007 de vraag nog steeds het aanbod overtreft. Echter, het gebied ‘Hardenberg-centrum’ zoals dit wordt onderscheiden in het Woonplan is groter dan het plangebied van het centrumplan. Dit zal betekenen dat de vraagoverschotten voor wat betreft het centrumplangebied lager zullen uitvallen. Qua totale aantallen kan in ieder geval gezegd worden dat de woningbouwplannen binnen het centrumplangebied hard nodig lijken om aan de vraag te kunnen voldoen. Woningtypen De woningen die de komende 10 tot 15 jaar binnen het centrumplangebied naar verwachting gebouwd zullen worden vinden hun weg qua aantallen wel naar de consument. Het gaat echter niet slechts om het aantal woningen, maar ook om het woningtype, de prijsklasse en huur en/of koopwoningen. Over deze aspecten valt op te merken dat relatief gezien de vraagdruk binnen de gemeente als geheel vooral groter dan gemiddeld is bij18: alle types seniorenwoningen en vrijstaande woningen; koopwoningen boven de € 400.000, tussen de € 225.000 en de € 300.000 en onder de € 175.000; alle types huurwoningen, met een piek in de vraagdruk bij de duurdere huurwoningen; woningen met 3 kamers. Omgekeerd is de vraagdruk kleiner dan gemiddeld bij: hoek- en tussenwoningen; woningen met een koopprijsklasse tussen de € 300.000 en € 400.000 en de € 175.000 en 225.000 euro; woningen groter dan 5 kamers.

Kern

Huidig Vraagoverschot (-) of vraagtekort (+)

H’berg Centrum Marslanden Heemse Baalder/-veld Mariënberg Sibculo Kloosterhaar Bergentheim Bruchterveld Lutten Slagharen Schuinesloot De Krim Gramsbergen Dedemsvaart Balkbrug Overig buitengebied Gemeente

-816 -230 +18 +210 -8 -74 -23 -77 -7 +12 -163 -11 -17 -282 -418 -197 -51 -2.134

Bouwprogramma

Resterend vraagoverschot (-) of vraagtekort (+)

512 405 24 0 1 14 17 85 9 54 55 5 27 61 284 70 6 1.629

-304 +175 +42 +210 -7 -60 -6 +8 +2 +66 -108 -6 +10 -221 -134 -127 -45 -505

Tabel 5.2. Resterende vraagoverschotten en -tekorten per kern 2003-2007 Bron: Woonplan gemeente Hardenberg (2004) 18

SGBO, Woonplan 2003-2007 gemeente Hardenberg, januari 2004, p. 43


65


De doelgroepen van beleid zijn - mede gezien de bovenstaande punten - starters, minder draagkrachtigen en senioren. Met name starters en senioren wonen relatief graag nabij voorzieningen en, veelal logisch daaruit voortvloeiend, in het centrum. Woningbouw binnen het centrumplangebied zal dus voor een belangrijk deel gericht moeten zijn op deze doelgroepen van beleid. Dit betekent het bouwen van appartementen voor senioren en starters en koop- en huurwoningen in de goedkope en middensector. Natuurlijk dient er niet slechts voor deze doelgroepen gebouwd te worden, maar eveneens voor de overige doelgroepen. Onderzoek naar woningbouwprogrammering Om ervoor te kunnen zorgen dat de woningen niet allemaal tegelijk op de markt worden gebracht, heeft de gemeente Hardenberg aan een extern bureau opdracht gegeven voor het uitvoeren van een onderzoek naar de kwantitatieve en kwalitatieve afstemming van de diverse woningbouwprojecten, zowel binnen als buiten het centrumgebied. De planning van de woningbouw zal afgestemd dienen te worden op de resultaten van dit programmeringsonderzoek. De ontwikkelingen dienen continu gevolgd te worden, omdat de woningmarkt een dynamisch geheel is. 5.3

Wet Geluidhinder

Wegverkeerslawaai In het plangebied zal de komende jaren veel gebouwd en verbouwd worden. Het gaat bijvoorbeeld om de bouw van woningen, winkels etcetera, de renovatie van woningen en het aan-/verleggen van wegen. Bij dergelijke projecten moet rekening gehouden worden met geluidsaspecten: woningen, andere gebouwen en wegen dienen zo gebouwd en ruimtelijk ingepast worden dat er voldaan wordt aan geluidsnormen die gelden. Dus wanneer er bijvoorbeeld op een bepaalde locatie woningen worden gepland, dan dient onderzocht te worden of dit qua geluidbelasting wel mogelijk is. Hetzelfde geldt voor het verleggen van wegen: er dient rekening gehouden te worden met bijvoorbeeld de nabijheid van woningen. In opdracht van de gemeente Hardenberg heeft de Regio IJssel-Vecht in kader van het Masterplan Plus een verkennend akoestisch onderzoek uitgevoerd m.b.t. de gewijzigde verkeersstromen zoals in het Masterplan Plus is voorzien. Het doel van het onderzoek is het per wegvak bepalen van de 50 dB(A) contour en of sprake is van een reconstructie in kader van de Wet geluidhinder. Het onderzoek voor het basisjaar 2005 is gebaseerd op de verkeersgegevens uit de geluidsniveaukaart. De verkeersgegevens voor het akoestisch relevante jaar 2015 zijn afgeleid van de prognose voor 2010 uit het Masterplan Centrum Hardenberg. Deze gehanteerde verkeersintensiteiten zijn opgehoogd met een autonome groei van 1 % per jaar. Het vrachtverkeer richting het centrum is bedoeld als bestemmingsverkeer ter bevoorrading van winkels etc. In dit kader is de onderverdeling van de verschillende verkeersstromen gewijzigd t.o.v. de geluidsniveaukaart. Voor de doorsteek Witte de Withstraat richting Parkweg is het nacht-uur-percentage en de procentuele verdeling van het vrachtverkeer gewijzigd. In tabel 5.3 is de etmaalintensiteit per weg voor het jaar 2005 weergegeven, evenals de intensiteit voor 2015 zoals geprognosticeerd in het Masterplan Centrum Hardenberg van 2002.


66


Centrumplan Hardenberg 2005 2015 Geluidsniveaukaart Masterplan

Planjaar

De Brink Lage Doelen Europaweg Witte de Withstraat Adm.Helfrich str. Witte de Withstraat1 Parkweg1 Bruchterweg aansl. Witte de With straat Bruchterweg aansl. Burg. Schuitestraat Burg.Schuitestraat Jan Weitkamp laan

Toename Intensiteit

Verhoging geluidsbelasting in dB

Etmaalintensiteit 5100 3264 8160 4692

Etmaalintensiteit 5149 5149 15134 9450

49 3769 6974 4758

0.3 1.5 2.3 2.3

4692 6120 4080

8505 14805 9405

3813 8685 5325

Nieuwe weg 2.3 3.1

6120

7140

1020

0.7

5100 5304

5880 5880

780 576

0.4 0.6

Tabel 5.3: Etmaalintensiteit 1

Uitgangspunt Masterplan: Witte de Withstraat wordt vanaf de Stationsstraat aangesloten op de Parkweg.

Percentage Etmaalperiode De Brink Lage Doelen Europaweg Witte de Withstraat1 Parkweg1 Bruchterweg Burg.Schuitestraat Jan Weitkamp laan

% Daguur 6.7 6.7 6.7 6.7 6.8 6.8 6.8 6.8

% Nachtuur 0.7 0.7 0.7 0.4 0.4 0.7 0.7 0.7

% Lmvt* d/n 95 / 96 95 / 96 95 / 96 97 / 98 93 / 94 93 / 94 93 / 94 93 / 94

% Mzvt** d/n 3/2 3/2 3/2 2/1 2/1 4/4 4/4 4/4

% Zvt*** d/n 2/2 2/2 2/2 2/1 1/1 3/2 3/2 3/2

Tabel 5.4: onderverdeling per voertuigcategorie 1

Uitgangspunt Masterplan: Witte de Withstraat wordt vanaf de Stationsstraat aangesloten op de Parkweg. * Lichte motorvoertuigen ** Middelzware voertuigen *** Zware voertuigen

Uit tabel 5.3 blijkt dat bij een aantal wegen sprake is van toename in de verkeersintensiteit en geluidsbelasting op de gevel van woningen. Bij onderzoek naar reconstructie in zin van de Wet geluidhinder is het jaar vooraf aan de wijziging maatgevend voor de heersende geluidsbelasting. Verder dient een prognose van de geluidsbelasting over 10 jaar te worden berekend. Indien het verschil meer dan 2 dB bedraagt is er sprake van een reconstructie. Indien sprake is van een reconstructie dan dient


67


de scheidingsconstructie (buitengevel) van de betreffende woning(en) zodanig te zijn dat t.o.v. de berekende gevelbelasting aan de wettelijke binnenwaarde wordt voldaan. Voor de gevel dient tevens een hogere waarde te worden vastgesteld. Waar nodig zal er gebruik gemaakt worden van geluidsarm asfalt. Als gevolg van deze maatregel zal de geluidsbelasting in die mate afnemen dat een hogere grenswaarde procedure niet nodig is. Industrielawaai Een aantal deelprojecten ligt binnen de geluidscontour van industrieterrein "Nieuwe haven Bruchterweg". Wanneer er binnen deze zone woningen of andere geluidsgevoelige bestemmingen worden geprojecteerd, is het Besluit grenswaarden binnen zones rond industrieterrein van toepassing. Voor deze bestemmingen geldt een voorkeursgrenswaarde van 50 dB(A). Gedeputeerde Staten kunnen een hogere waarde van maximaal 55 dB(A) verlenen. Het gaat hier om de deelprojecten “Herinrichten Bruchterweg en Burgemeester Schuitestraat” (19), “Piet Heinstraat” (23) en “de Kringlooplocatie” (25). Zie bijlage 1 voor een kaart met daarop de deelprojecten. Spoorweglawaai In de Wet geluidhinder zijn regelingen opgenomen met betrekking tot het stellen van grenswaarden voor woningen en andere geluidsgevoelige bestemmingen binnen zones langs spoorwegen. Een aantal deelprojecten ligt binnen de zone van de spoorlijn Zwolle- Emmen. Voor dit traject geldt op grond van het Besluit zones langs spoorwegen een onderzoeksgebied van 200 meter vanuit het spoor. De voorkeursgrenswaarde voor nieuwe situaties bedraagt voor spoorweglawaai 57 dB(A). Bij de planvorming rond deze projecten zal rekening gehouden worden met deze voorkeursgrenswaarde en zal er voor worden gezorgd dat geluidswaarden aan de normen voldoen.

5.4

Luchtkwaliteit

De Europese regels inzake luchtkwaliteit zijn door Nederland geïmplementeerd in het Besluit Luchtkwaliteit. De gemeente Hardenberg moet op grond van dit Besluit jaarlijks aan de provincie rapporteren over de luchtkwaliteit in de gemeente. De luchtkwaliteit langs de wegen (en weggedeelten) uit het gemeentelijk wegennet met de hoogste verkeersintensiteit is berekend aan de hand van het rekenmodel CAR. Voor 2001 is geconstateerd dat de grenswaarden met betrekking tot fijn stof (PM 10) op twee locaties buiten het plangebied, licht worden overschreden. Overschrijding van deze grenswaarde voor fijn stof is een landelijk probleem. Vooralsnog worden de landelijke beleidsontwikkelingen op dit punt afgewacht. Binnen het plangebied worden dus geen grenswaarden overschreden. Voor Benzeen, Koolmonoxide, Zwaveldioxide, Stikstofdioxide en Lood zijn geen overschrijdingen van de wettelijke luchtkwaliteitsnormen geconstateerd. Gelet op de geprognosticeerde verkeersintensiteiten in het plangebied leiden de wijzigingen in de verkeersintensiteiten niet tot een overschrijding van genoemde grenswaarden.

5.5

Wet Milieubeheer

Binnen het plangebied bevindt zich een aantal bedrijven (inrichtingen) waarop de Wet milieubeheer van toepassing is. In de brochure “Bedrijven en Milieuzonering” wordt met betrekking tot een aantal milieuaspecten (geur, stof, geluid en gevaar) indicatieve afstanden


68


genoemd waarmee bij ontwikkeling van gevoelige bestemmingen in de nabijheid van deze inrichtingen rekening moet worden gehouden. Met dergelijke afstanden zal in de planvorming voor ter zake doende projecten rekening gehouden worden. 5.6

Bodem

De bodemkwaliteit op de niet verdachte plekken in het plangebied ligt vast op de gemeentelijke bodemkwaliteitskaart. Het centrumgebied is gezoneerd als zijnde licht verontreinigd. Met name Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK’s) zijn in het gehele centrumgebied licht verhoogd aanwezig (diffuus ontstane verontreiniging vanwege het autoverkeer, kolenstook etc). Voor een groot deel van de eventueel vrijkomende grond behoort herverwerking binnen het plangebied tot de mogelijkheden. Voor een beperkt deel is de grond dermate vrij van verontreinigingen dat deze vrijelijk toepasbaar is, dat wil zeggen ook buiten het gezoneerde centrumgebied. Bij het afvoeren van grond van percelen waar verontreinigingen groter dan de achtergrondkwaliteit zijn aangetroffen naar een locatie buiten het gezoneerde centrumgebied zijn de regels van het Bouwstoffenbesluit van toepassing, inhoudende dat deze grond alleen verwerkt mag worden in een zogenaamd infrastructureel (grond)werk. Een aantal historisch verdachte deellocaties moet, gelet op de aangetroffen verontreiniging nader worden onderzocht. Locaties waar sprake is van ernstige bodemverontreiniging zijn bij de provincie gemeld. Alvorens tot sanering kan worden overgegaan moet door de provincie een Wbb-beschikking (Wet bodembescherming) worden afgegeven. Van een aantal deellocaties is het onderzoek inmiddels gedateerd en zal in het kader van artikel 19, lid 2 procedures en de bouwvergunningen opnieuw onderzoek moeten worden uitgevoerd. Dit geldt uiteraard ook voor deellocaties waar nog geen bodemonderzoek heeft plaatsgevonden. Voor de bodemparagraaf: zie bijlage 7. 5.7

Water

Vanaf 14 februari 2001 dient bij de totstandkoming van ruimtelijke plannen de watertoets te worden toegepast. De watertoets is het hele proces van vroegtijdig informeren, adviseren, afwegen en uiteindelijk beoordelen van waterhuishoudkundige aspecten in ruimtelijke plannen en besluiten. Het kader van de watertoets is het vigerend beleid (vierde Nota waterhuishouding, WB21, Europese Kaderrichtlijn Water (KRW), Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW), vijfde Nota over de ruimtelijke ordening, Beleidslijn ruimte voor de rivieren) en vanaf 1 november 2003 wettelijk verankerd in het Besluit op de ruimtelijke ordening (BRO). De watertoets heeft een integraal karakter waarin alle relevante waterhuishoudkundige aspecten worden meegenomen. Dit zijn naast veiligheid en wateroverlast ook waterkwaliteit en verdroging. De grootste winst van de watertoets ligt in het gezamenlijk commitment; de vroegtijdige, wederzijdse betrokkenheid tussen initiatiefnemer en waterbeheerder, die uiteindelijk leidt tot het wateradvies van de waterbeheerder en de expliciete afweging van de wateraspecten in het plan: de waterparagraaf. Met ingang van 1 november 2003 dienen alle ruimtelijke plannen een dergelijke waterparagraaf te bevatten. Als eerste zal het relevante beleid van verschillende overheden behandeld worden en vervolgens wordt ingegaan op meer inhoudelijke aspecten.


69


Nationaal beleid Vierde nota waterhuishouding De vierde Nota waterhuishouding van december 1998 verwoordt het nationale beleid. Een van de speerpunten is een duurzaam stedelijk waterbeheer, met als belangrijke elementen: x hergebruik van regenwater; x het afkoppelen van verhard oppervlak van de riolering; x het infiltreren van regenwater in de bodem; x het bergen van regenwater in vijvers; x herwaardering van watersystemen bij de ruimtelijke inrichting van (nieuwe) woongebieden. Waterbeleid 21e eeuw (WB21) Met het WB21 wordt ingespeeld op toekomstige ontwikkelingen die hogere eisen stellen aan het waterbeheer. Het gaat hierbij om onder andere klimaatverandering, bodemdaling en zeespiegelrijzing. Het WB21 heeft twee principes voor duurzaam waterbeheer geïntroduceerd. Deze twee principes zijn de volgende zogenaamde tritsen: x Vasthouden, bergen en afvoeren; x Schoonhouden, scheiden en zuiveren. De trits vasthouden, bergen en afvoeren houdt in dat overtollig water zoveel mogelijk bovenstrooms wordt vastgehouden in de bodem en in het oppervlaktewater. Vervolgens wordt zo nodig het water tijdelijk geborgen in bergingsgebieden en pas als vasthouden en bergen niet mogelijk is wordt het water afgevoerd. Bij de trits schoonhouden, scheiden en zuiveren gaat het erom het water zoveel mogelijk schoon te houden. Vervolgens worden schoon en vuil water zoveel mogelijk aan de bron gescheiden en als laatste, wanneer schoonhouden en scheiden niet mogelijk is, komt het zuiveren van verontreinigd water aan bod.

Provinciaal beleid In het waterhuishoudingsplan van de provincie Overijssel geeft de provincie de hoofdlijnen aan voor het waterbeleid in de komende jaren: x Water moet zwaarder meewegen bij de keuze van nieuwe en de verbetering van bestaande woon-, werk-, en recreatiegebieden bij de inrichting van het buitengebied en in het milieubeleid; x De veerkracht van watersystemen moet worden hersteld door de opvangcapaciteit van watergangen te vergroten, de sponswerking van de bodem te bevorderen, ruimte te geven aan het hoofdwatersysteem, wateropvanggebieden in te richten en de beleidslijn Ruimte voor de rivier te volgen; x Wateroverlast in steden moet worden opgeheven, rioolstelsels moeten worden verbeterd, de kwaliteit en de inrichting van stedelijk water moeten beter, de waterketen moet duurzaam worden ingericht en er moet worden gezorgd voor een veilige en betrouwbare drinkwatervoorziening. Beleid waterschap Velt en Vecht Waterbeheersplan 2002-2006 Beleid van waterschap Velt en Vecht is weergegeven. De functiezones uit het Overijsselse Streekplan (en het Drentse Provinciaal Omgevingsplan) zijn hierin vertaald naar eigen functiezones. Er zijn geen nieuwe functies gecreëerd en ook de begrenzingen wijken niet af van die uit de provinciale plannen. Wel zijn de grenzen nauwkeuriger getrokken, zodat tot op perceelsniveau duidelijk is van welke functie sprake is.


70


Gemeentelijke ruimtelijke plannen worden getoetst aan de Waterkansenkaart. Het waterschap Velt en Vecht hanteert hierbij een aantal uitgangspunten: x Verdere verlaging van het grondwaterpeil moet worden voorkomen; x Afwenteling van wateroverlast of verontreiniging is niet acceptabel; waar wordt gebouwd, moet de berging van water tenminste gelijk blijven; x Ontwikkelingen mogen niet ten koste gaan van de ruimte voor water; in gebieden die kansrijk zijn voor berging en retentie worden alle middelen ingezet om ongewenste ontwikkelingen te voorkomen, inclusief bezwaar en beroep; x Als veiligheidsnormen niet haalbaar zijn tegen aanvaardbare kosten, hoort een functie op die plaats niet thuis. Beleidsnotitie water en ruimtelijke ordening In 2004 heeft het waterschap Velt en Vecht de “Beleidsnotitie water en ruimtelijke ordening” ontwikkeld. In deze notitie wordt beschreven hoe Velt en Vecht het aspect water in ruimtelijke plannen afstemt met betrokken partijen, hoe zij het instrument van de watertoets hanteert en welke hydrologische uitgangspunten zij hanteert bij de advisering en beoordeling van bestemmingsplannen/ ruimtelijke plannen. Zij hanteert daarbij de uitgangspunten van het WB21. vanuit het oogpunt van duurzaamheid wordt gestreefd naar een zoveel mogelijk gesloten waterbalans. De afvoer van water uit het gehele deelstroomgebied moet waterneutraal zijn. Voor een toename van de afvoer van water door uitbreiding van verharde oppervlakken dienen gelijktijdig waterbeheersingsmogelijkheden te worden gecreëerd. Op deze manier worden eventuele problemen betreffende waterafvoer niet op omliggende gebieden afgewenteld. Door voldoende bergingsoppervlakte en een gedoseerde afvoer van het water op de hoofdwateroplossing zal de afvoer van het deelstroomgebied niet groter zijn dan in de huidige situatie. Verder hanteert Velt en Vecht hierbij een aantal criteria zoals veiligheid, wateroverlast, riolering, watervoorziening, volksgezondheid, grondwateroverlast, oppervlaktewaterkwaliteit, grondwaterkwaliteit en verdroging. Gemeentelijk beleid In het “Masterplan voor de riolering kern Hardenberg”19 wordt ingegaan op de riolering in het kader van de geplande ontwikkelingen binnen het centrumgebied. De rioolstelsels dienen te voldoen aan de basisinspanning zodat de vuilemissie op het oppervlaktewater zodanig wordt gereduceerd, dat voldaan wordt aan de lozingsnormen van de betrokken waterschappen en een Wvo-lozingsvergunning zal kunnen worden afgegeven voor alle overstorten. Het plan staat voornamelijk in het teken van afkoppelen van verhard oppervlak van de gemengde rioolstelsels. Volgens dit plan wordt er gedurende het planproces 8,67 ha afgekoppeld en daar wordt ook naar gestreefd.

Waterparagraaf Op 12 juni 2003 heeft er een eerste overleg plaatsgevonden tussen de gemeente Hardenberg en waterschap Velt en Vecht met betrekking tot de geplande ontwikkelingen in het centrum van de kern Hardenberg. Vervolgens is begin 2004 gestart met het opstellen van het Masterplan Plus en in het kader daarvan heeft er op 23 december 2004 opnieuw een overleg plaatsgevonden. Afspraken die tijdens de overleggen zijn gemaakt, zijn opgenomen in deze waterparagraaf. Huidige en toekomstige situatie binnen het plangebied Het plangebied betreft het centrumgebied van de kern Hardenberg en is dus voor een zeer groot deel reeds bebouwd. Het betreffende gebied is voor wat betreft waterhuishouding afgestemd op stedelijk gebied en is niet gelegen in een grondwaterbeschermingsgebied. Om inzichtelijk te maken wat de gemiddelde grondwaterstanden zijn binnen het plangebied, zijn er eind 2004 diverse peilbuizen geplaatst. Een jaar monitoren moet leiden tot duidelijkheid 19

DHV en gemeente Hardenberg, Masterplan voor de riolering kern Hardenberg, december 2004


71


omtrent deze grondwaterstanden, zodat hiermee een goede beslissing kan worden genomen op welke wijze men met het water omgaat in de kern van Hardenberg. De komende 10 tot 15 jaar zullen 26 deelprojecten worden gerealiseerd binnen het plangebied. Een van de gevolgen is een toename van verhard oppervlak waardoor het af te voeren water zal toenemen. Om deze toename niet op naastgelegen deelstroomgebieden af te wentelen en om ervoor te zorgen dat er binnen het plangebied zelf ook geen wateroverlast ontstaat, is er gekozen voor een aantal maatregelen die dit dienen te voorkomen. Deze komen in het vervolg van deze waterparagraaf aan de orde. De beide tritsen ‘vasthouden, bergen en afvoeren’ en ‘schoonhouden, scheiden en zuiveren’ zijn erg belangrijk en worden nagestreefd. Echter, het karakter van het plangebied dient hierbij wel in ogenschouw te worden genomen: Het gaat om een gebied dat reeds bebouwd is. Dit betekent onder andere dat er beperkte mogelijkheden zijn om nieuwe wateroppervlakten te creëren en dat er minder mogelijkheden zijn om met name de eerste trits volledig op te pakken. Er zal dan ook geen oppervlaktewater worden gecreëerd. De mogelijkheid voor ondergrondse berging tijdens hoogwatersituaties wordt onderzocht. Het Masterplan voor de riolering van kern Hardenberg laat zien dat afkoppeling van 8,67 hectare binnen het centrumgebied tot de mogelijkheden behoort. Hier zal ook vanuit worden gegaan. Dit hemelwater zal dus niet in het gemengde rioolstelsel terechtkomen. De wijzen waarop er met dit hemelwater zal worden omgegaan worden hieronder behandeld. Uit berekeningen blijkt dat als gevolg van dergelijke maatregelen ook het aantal locaties met “water op straat” en de hoeveelheid water op straat fors af zal nemen. Het nieuw aan te leggen verhard oppervlak zal niet op het gemengd riool worden aangesloten. Het totale verhard oppervlak zal ongeveer gelijk blijven aan de huidige situatie. Van belang is ook de uitfasering van pompstation Brucht. Beëindiging van de grondwateronttrekking zal leiden tot wijzigingen in de grondwaterstand in het gebied rondom de winlocatie. Om deze wijzigingen vast te stellen is een meetprogramma in uitvoering. Wanneer een eventuele stijging van de grondwaterstand ook zal gelden voor gebieden binnen het centrumplangebied, dan kunnen de gevolgen van deze stijging eventueel tegengegaan worden door de aanleg van een fijnmazig drainagesysteem. Waterinfiltratie Door water langer in het gebied vast te houden, worden verdroging en afwenteling van wateroverlast tegengegaan. Het streven is gericht op het infiltreren van hemelwater. In het kader van het Waterbeleid 21e eeuw betekent dit dat de neerslag die op daken en bestrating valt, niet naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie wordt afgevoerd, maar in de bodem wordt geïnfiltreerd of op het oppervlaktewater wordt geloosd. Infiltratie heeft hierbij de voorkeur boven rechtstreekse lozing op het oppervlaktewater. Per deelproject zal onderzocht worden in welke mate infiltratie in de bodem tot de mogelijkheden behoort. Afhankelijk van factoren zoals de waterdoorlatendheid van de bodem ter plekke en de stand van het grondwater worden aanvullende oplossingen gerealiseerd.Voor de bepaling van de grondwaterstand zijn er peilbuizen geplaatst. De uitkomst van dit onderzoek is nog niet bekend. De doorlatendheid van de bodem zal vergroot worden door het infiltratieriool in een bed van schoon zand te leggen. Hierdoor ontstaat, naast een optimale infiltratie, een bufferzone in het poriënvolume van het zand. Er zal geïnfiltreerd worden tot het niveau van de maximum aanvaardbare grondwaterstand. Als het IT-riool totaal gevuld is, dan zal het surplus worden afgevoerd naar het oppervlaktewater. Per deelproject zal hierover nader overlegd worden met het waterschap. Door middel van de geplaatste peilbuizen wordt in ieder geval inzicht verkregen in de grondwaterstanden binnen het centrumgebied. Daarnaast geven boorstaten van onder meer de meetpunten inzicht in de bodemopbouw. Het afkoppelen van hemelwater is in ieder geval voor elk (nieuwbouw)project het uitgangspunt.


72


Hemelwaterriolering De gemeente Hardenberg realiseert bij nieuwe ontwikkelingen de aanleg van een gescheiden rioolstelsel waardoor het vuilwater en het hemelwater afzonderlijk worden afgevoerd. Hierdoor wordt tevens een hoger zuiveringsrendement van rioolwaterzuiveringsinstallaties bereikt en wordt de riooloverstortproblematiek verminderd. Voor het ontvangen en afvoeren van hemelwater wordt een apart riool aangelegd. Daar waar de diameter dat toelaat, zal deze als IT-riool worden uitgevoerd. Gekeken zal worden naar een goede diepte van deze riolen en de overstortdrempels. Er wordt tevens rekening gehouden met de eventuele aanwezigheid van bodemverontreiniging. De hoofdleidingen van dit nieuwe stelsel worden zodanig gedimensioneerd dat alle deelprojecten binnen het centrumplangebied hierop kunnen worden aangesloten. Dit stelsel zal op drie punten lozen op de Vecht en op één punt op de Oude Radewijkerbeek. In het rioleringsplan voor de kern van Hardenberg zijn de exacte locaties aangeduid. De afvoercapaciteit van de Oude Radewijkerbeek is begrensd en na hevige regenval zal er daarom geen capaciteit beschikbaar zijn voor water uit het centrum. Dit is te ondervangen door een verbinding te creëren tussen de regenwaterafvoerleiding naar de Oude Radewijkerbeek en de rest van het hemelwaterstelsel van het centrum. Onder normale omstandigheden zal wel op Oude Radewijkerbeek worden afgevoerd. De aanleg van deze riolering zal gekoppeld worden aan de fasering van de planning en de uitvoering van de deelprojecten binnen het plangebied. In nader overleg met waterschap Velt en Vecht kan onderzoek gedaan worden naar de optimale aanleg van het IT-riool ten behoeve van infiltratie en drainage. Wanneer de waterstand van de Vecht dermate hoog komt te staan dat er water dreigt terug te stromen in het riool, dan worden de lozingspunten dichtgezet. Het overtollige hemelwater zal dan afgepompt moeten worden. Infiltratie van hemelwater in de bodem verdient echter de voorkeur en daarom zal voor elk deelproject zoals gezegd worden onderzocht of infiltratie tot de mogelijkheden behoort. Bergbezinkbassins Aan het rioolstelsel zullen op een drietal plaatsen binnen het plangebied bergbezinkbassins worden gekoppeld (zie onderstaande tabel 5.5). Wanneer de riolering het hemelwater na zeer hevige regenval niet meer aankan, dan stroomt het water in een bergbezinkbassin. Als na enige tijd het bassin geheel gevuld is, zal het voorbezonken water overstorten op het oppervlaktewater. Voor exacte locaties wordt verwezen naar het rioleringsplan voor het centrum van de kern Hardenberg. Tabel 5.5 Locatie & inhoud bergbezinkbassins

Locatie

Inhoud in kubieke meters

W. van Oldenburgstraat

300

Havenweg

230

Kruserbrink

130

Bron: Masterplan voor de riolering kern Hardenberg

Noodretentie In het verleden is er een enkele keer sprake geweest van wateroverlast in combinatie met een hoge stand van de Vecht. Vooral nu de laatste jaren water een steeds belangrijkere plek inneemt in de ruimtelijke ordening, is het van belang dat er wordt gewerkt aan het zoveel mogelijk beperken van een dergelijke wateroverlast. De gemeente Hardenberg is zich hier


73


terdege van bewust. In bestaand stedelijk gebied is het echter moeilijk om pasklare oplossingen te realiseren. De mogelijkheden voor ondergrondse opslag in het centrumgebied zullen worden onderzocht. Tevens zal gekeken worden naar de mogelijkheid om de Gedempte Haven in geval van nood te gebruiken voor wateropslag vanuit het riool. Eventuele andere mogelijkheden en de uitwerking daarvan zullen in samenwerking met waterschap Velt en Vecht bekeken worden. Water en veiligheid In het kader van veiligheid en water speelt met name de rivier de Vecht een grote rol. Aangezien de stad Hardenberg direct aan de Vecht ligt en er in het verleden reeds problematische situaties zijn ontstaan ten aanzien van wateroverlast, dient het probleem van wateroverlast zo goed mogelijk te worden tegengegaan. Naast de algemene principes zoals de trits “vasthouden, bergen en afvoeren” is het natuurlijk ook van belang om ervoor zorg te dragen dat waterkeringen/dijken niet worden aangetast door de geplande ontwikkelingen in het centrum. Een van de geplande ontwikkelingen betreft het uitbreiden van de wandelpromenade die reeds voor een deel gerealiseerd is. Deze wandelpromenade zal deels aan de voet van de dijk worden aangelegd. In overleg met het waterschap zal ervoor gezorgd worden dat de kwaliteit van de dijk als waterkerend element niet negatief wordt beïnvloed. Op dit moment is deze wandelpromenade nog niet uitgewerkt. Zodra deze nader wordt gedetailleerd zal het waterschap worden betrokken.

Waterkwaliteit In relatie tot duurzaam stedelijk waterbeheer wordt bij de inrichting van het plangebied zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de te gebruiken materialen in de te realiseren gebouwen of bouwwerken en verhardingen. De nadruk wordt gelegd op het gebruik van duurzame bouwmaterialen om schoon regenwater in het gebied te conserveren. De gemeente Hardenberg heeft immers het convenant duurzaam bouwen ondertekend. Tevens zal het zuiveringsrendement van de rioolzuiveringsinstallaties worden verhoogd, als gevolg van het afzonderlijk afvoeren van hemelwater. Hemelwater zal worden afgekoppeld, zodat dit water niet wordt afgevoerd naar de rioolzuiveringsinstallaties. De kwaliteit van het gezuiverde water zal omhoog gaan. Er zal waar mogelijk een bodempassage toegepast worden. In het kader van waterkwaliteit is ook de sluiting van pompstation Brucht van belang. Dit pompstation wordt uitgefaseerd vanwege een bodemverontreiniging die de kwaliteit van het drinkwater bedreigt. Deelprojecten en fasering De deelprojecten “Pothofweg 1”, “Markt en omgeving” en “LOC” doorlopen een aparte procedure omdat deze vooruit lopen op het Masterplan Plus. Voor deze projecten is apart overleg gevoerd met het waterschap Velt en Vecht. Deze worden hier dan ook niet verder behandeld. De voorbereiding en uitvoering van alle deelprojecten zal 10 tot 15 jaar in beslag nemen. Een gefaseerde uitvoering betekent dat een aantal deelprojecten nog niet voldoende uitgekristalliseerd is. Ook deze deelprojecten zullen hier niet uitvoerig worden behandeld. Voor deze projecten geldt dat er in een later stadium verder overleg wordt gepleegd met het waterschap met betrekking tot aspecten rond water. De uitgangspunten die in deze paragraaf zijn genoemd gelden in principe wel voor alle deelprojecten. Voor voldoende concrete projecten wordt het aspect water - waar nodig – ook behandeld in hoofdstuk 6.


74


5.8

Ecologie

In opdracht van de gemeente Hardenberg heeft EcoGroen Advies B.V. floraen faunaonderzoeken uitgevoerd in een aantal deelgebieden in het centrum van de kern Hardenberg, waar in het kader van het Masterplan Plus diverse herontwikkelings- en nieuwbouwprojecten beoogd worden. De ecologische onderzoeken brengen de mogelijke consequenties in beeld die de diverse ruimtelijke ingrepen hebben op aanwezige beschermde dier- en plantensoorten in de Floraen faunawet en op overig natuur- en landschapsbeleid. Het gehele onderzoeksrapport is als bijlage toegevoegd (bijlage 5). Methode van onderzoek Aan de hand van een ecologisch vooronderzoek, de tijdsplanning van de projecten en de aard van de beoogde ingrepen, is per deelproject bepaald of en wanneer ecologisch onderzoek gewenst is. Voor de deelprojecten 6, 8 t/m 13, 16 en 17 is in 2004 ecologisch onderzoek uitgevoerd. Voor de deelprojecten 1t/m 5, 7, 14B, 18, 19 en 20 was geen ecologisch onderzoek noodzakelijk omdat dit al uitgevoerd was, of omdat beschermde soorten geen schade zullen ondervinden. Voor andere deelprojecten (12, 14A, 15, 16, 21 t/m 26) zal in een later stadium nog volledig of aanvullend veldonderzoek uitgevoerd worden, met name omdat deze deelprojecten pas in een later stadium gerealiseerd gaan worden. Het ecologisch onderzoek is gebaseerd op een groot aantal veldbezoeken en beschikbare informatie uit beleidsdocumenten en databanken. In het veldonderzoek is intensief samengewerkt met vrijwilligers van de Werkgroep Lokale Agenda (WLA), die deel uitmaakt van de Stichting Natuuraktiviteitencentrum “De Koppel” in Hardenberg. De veldonderzoeken zijn uitgevoerd in de periode april-september 2004 hebben zich vooral geconcentreerd op de meest kwetsbare soorten en soortgroepen (vleermuizen, Gierzwaluw en Huiszwaluw). Verder is op een aantal locaties waar openbaar of particulier groen gaat verdwijnen onderzoek gedaan naar kleine zoogdieren zoals muizen, de egel en beschermde flora. Omdat oppervlaktewater afwezig is, zijn er geen voortplantende vissen en amfibieën te verwachten. Wel is gelet op overwinterende amfibieën zoals Bruine kikker en Gewone pad. Daarnaast zijn alle overige waargenomen beschermde soorten geïnventariseerd. Conclusies De belangrijkste conclusies zijn dat er op bepaalde plekken vleermuizen, gierzwaluwen en huiszwaluwen voorkomen. Schadebeperkende, mitigerende en compenserende maatregelen voor deze en andere flora en fauna zijn te vinden in bijlage 5. In het kader van de planvorming en –uitvoering van de deelprojecten zal hiermee rekening worden gehouden.

5.9

Archeologie

Archeologische waarden dienen op grond van het Verdrag van Malta (1992) te worden meegewogen in de besluitvorming over ruimtelijke ingrepen. Bureau BAAC heeft in dit kader cultuurhistorisch bureauonderzoek uitgevoerd (zie bijlage 6). De belangrijkste conclusies volgen hieronder. Voor de plangebieden gelegen in het middeleeuwse centrum van Hardenberg zal voorafgaande aan een bodemingreep door middel van een kleinschalig booronderzoek bepaald moeten worden in welke mate de ondergrond reeds is verstoord en of er nog oude muurresten in de ondergrond aanwezig kunnen zijn. Voor bodemingrepen ter hoogte van de middeleeuwse stadsmuren of in de buurt van de gereformeerde Höftekerk (de verwachte plaats van het kasteel van Hardenberg), dient ten


75


allen tijde rekening te worden gehouden met het aantreffen van muurresten. Archeologisch onderzoek in de vorm van een proefsleuf zal daarbij vrijwel zeker noodzakelijk zijn. De plangebieden gelegen buiten het middeleeuwse centrum zijn archeologisch interessant indien zij gelegen zijn in het stroomgebied van de Vecht, of op de dekzandruggen of essen. In deze gebieden zal voorafgaande aan een bodemingreep door middel van een kleinschalig booronderzoek de exacte bodemopbouw en de mate van verstoring van de ondergrond bepaald moeten worden. Alleen bij de aanwezigheid van een diepe kelder (circa 1,5 meter of meer) kan uit worden gegaan van een volledige verstoring van de ondergrond en vernietiging van alle archeologische waarden. De verstoring ten gevolge van (diepe) funderingen is gering tot matig. Als de grond niet eerst geëgaliseerd is of vergraven, dan kunnen er tussen de funderingen nog intacte archeologische waarden aanwezig zijn. Het onderzoek van bureau BAAC geeft per onderzocht gebied (gelijk aan de 26 deelprojecten binnen het centrumgebied) verwachtingen, verstoringen en aanbevelingen aan. Wanneer het onderzoek daartoe aanleiding geeft, wordt hier in hoofdstuk 6 per deelproject verder op ingegaan.

5.10 Cultuurhistorie De cultuurhistorie van Hardenberg is een belangrijk uitgangspunt bij de planvorming voor het centrumgebied. Met name de historische structuur die bepalend is geweest voor het aanzicht van het Hardenberg van nu wordt als leidraad gebruikt. Dit komt vooral tot uitdrukking door de Voorstraat en het Oosteinde samen met het Mulopad als de noord-zuidas te benoemen. Deze historische route wordt min of meer in ere hersteld. Ook de historische loop van de Vecht wordt zichtbaar gemaakt binnen het centrumgebied. De binding met het verleden dient namelijk behouden te blijven en zelfs waar mogelijk versterkt te worden om het centrumgebied van de kern Hardenberg op een ‘logische’ wijze te kunnen versterken. In het kader van de cultuurhistorie van Hardenberg spelen monumenten een belangrijke rol. Het behouden en waar mogelijk het versterken van de binding met de cultuurhistorie gaat gepaard met een zeer zorgvuldige omgang met de gemeentelijke en rijksmonumenten die Hardenberg rijk is. De complete lijst van gemeentelijke en rijksmonumenten binnen het centrumgebied is in bijlage 2 vermeld. Wanneer het enigszins mogelijk is, worden cultuurhistorische elementen hersteld (bijvoorbeeld het Mulopad) en worden monumenten zoveel mogelijk zichtbaar gemaakt binnen het centrumgebied. Voor het plaatsen van straatverlichting aan de gevels van de kerk, het oude postkantoor en andere monumenten dient er vergunning te worden aangevraagd. 5.11

Externe veiligheid

Inrichtingen Op 27 oktober 2004 is het Besluit Externe veiligheid inrichtingen in werking getreden. Het doel van dit besluit is de risico's waaraan burgers in hun leefomgeving worden blootgesteld vanwege risicovolle inrichtingen tot een aanvaardbaar minimum te beperken. Met het oog op deze waarborgfunctie strekt dit besluit er onder andere toe de mogelijkheden voor rampenbestrijding en zelfredzaamheid van personen te betrekken bij de besluitvorming op het gebied van milieu en ruimtelijke ordening ten aanzien van risicovolle inrichtingen, waardoor het integrale karakter van het extern veiligheidsbeleid wordt bevorderd. In dit besluit worden de normen voor het plaatsgebonden risico en de doorwerking daarvan op het gebied van de ruimtelijke planvorming en bij de vergunninglening op grond van de


76


Wet milieubeheer verankerd, voor zover de risico's voor de omgeving worden veroorzaakt door inrichtingen. Deze normen hebben de status van grenswaarde voor kwetsbare objecten en de status van richtwaarde voor beperkt kwetsbare objecten. Daarnaast wordt de motiveringsplicht voor het bevoegd gezag ten aanzien van de acceptatie van het groepsrisico vanwege inrichtingen wettelijk geregeld. Het besluit stelt regels ten aanzien van vergunningplichtige inrichtingen in de zin van de Wet milieubeheer die een overlijdensrisico van 10-6 of hoger voor personen buiten de inrichting veroorzaken. Binnen het plangebied zijn geen inrichtingen waarop het Besluit van toepassing is. Buiten het plangebied ligt tankstation de Jong met een LPG-vulpunt. De 150 meter-contour hiervan ligt over een klein deel van het plangebied. Deze locatie wordt echter gesaneerd en de procedure daartoe is reeds in gang gezet. Wegtransport In de nota "Risico's wegtransport gevaarlijke stoffen provincie Overijssel peiljaar 2002 " worden de aandachtspunten voor het plaatsgebonden en het groepsrisico in beeld gebracht. Uit het rapport blijkt dat voor geen van de beschouwde wegvakken een individuele risicocontour van 10-6/jaar is gevonden met aaneengesloten woonbebouwing binnen de contour. Ten aanzien van het transport van gevaarlijke stoffen over de weg zijn voor de verschillende deelprojecten dan ook geen problemen te verwachten. Met betrekking tot het vervoer van chloorbleekloog naar zwembad De Marsch zal er, wanneer nodig, onderzoek worden gedaan wanneer de ter zake doende deelprojecten in voldoende mate concreet zijn. De mogelijke gevolgen voor het groepsrisico dienen dan beoordeeld te worden.

Railverkeer Vanwege de geplande ontwikkelingen in het stationsgebied te Hardenberg is in opdracht van de gemeente Hardenberg in augustus 2003 door DHV een studie uitgevoerd naar de veiligheidsrisico's van het spoor door het vervoer van gevaarlijke stoffen20. Met deze studie zijn de risico's van de geplande ruimtelijke ontwikkelingen zichtbaar gemaakt en getoetst aan de veiligheidsnormen. Gelet op de bevolkingsdichtheid is de meest kritische kilometer nader onderzocht (kwantitatieve toetsing). Het onderzoek beslaat het gehele spoortraject in de gemeente Hardenberg (Mariënberg, Bergentheim, Hardenberg en Gramsbergen). In de risicoanalyse is uitgegaan van toename van het risico ten gevolge van het vervoer van gevaarlijke stoffen per spoor door: de verwachte toename van het vervoer van gevaarlijke stoffen per spoor; intensivering van het ruimtegebruik in de directe omgeving. Het risicobeleid gaat uit van kans maal effect; indien de kans dat een ernstig ongeval optreedt zeer gering is en bijvoorbeeld het effect groot kan zijn (bijvoorbeeld veel dodelijke slachtoffers) kan er toch sprake zijn van een acceptabel risico. In 1998 werden over het spoor slechts 50 wagens met brandbare gassen vervoerd. Railned heeft voor de toekomst de mogelijkheid open gehouden (strategische reserve) voor het vervoer van brandbare en zeer giftige gassen, zeer brandbare vloeistoffen, acrylnitril en zeer giftige vloeistoffen.

20

DHV, Risicoanalyse spoor. Onderzoek in het kader van het bestemmingsplan woongebied stationsomgeving, 2003


77


Bij de beoordeling van veiligheidsrisico’s wordt gekeken naar plaatsgebonden risico’s en groepsrisico’s: x Plaatsgebonden risico: de kans dat een persoon komt te overlijden door een ongeval tijdens het transport van gevaarlijke stoffen per spoor. De norm is 1.10-6 per jaar. Dit komt overeen met 1 slachtoffer eens per 1.000.000 jaar; x Groepsrisico: de kans dat in een keer een groep mensen komt te overlijden door een ongeval tijdens het transport van gevaarlijke stoffen per spoor. Voor het groepsrisico geldt geen harde norm, maar een oriënterende waarde. De oriënterende waarde voor het groepsrisico is 1 en is niet uit te drukken in een risicocontour. In de oriënterende waarde is rekening gehouden met de beleving van de bevolking over risico’s. De oriënterende waarde komt overeen met: o De kans op een ongeval met 10 slachtoffers eens in de 10.000 jaar; o De kans op een ongeval met 100 slachtoffers eens in de 1.000.000 jaar; o De kans op een ongeval met 1000 slachtoffers eens in de 100.000.000 jaar. Het berekende groepsrisico is lager dan de oriënterende waarde voor het groepsrisico. Het groepsrisico neemt met een factor 10 toe (was 0,003 x de oriënterende waarde en wordt 0,03 x de oriënterende waarde). Tevens wordt de norm voor het plaatsgebonden risico niet overschreden. Geconcludeerd kan worden dat ook na realisatie van de deelprojecten zowel het plaatsgebonden risico als het groepsrisico heel ruim binnen de normen blijft.


78


6

Ruimtelijke opzet deelgebieden

In dit hoofdstuk zullen de gemaakte keuzes en de daaruit voortkomende projecten beschreven en ruimtelijk onderbouwd worden. De inventarisaties en onderzoeken welke zijn weergegeven in hoofdstuk 5 spelen bij deze ruimtelijke motivering een rol. Waar nodig, wordt hierop per deelproject ingegaan onder het kopje ‘aspecten om rekening mee te houden’. In het algemeen geldt dat binnen ieder deelproject rekening gehouden wordt met de uitkomsten van onderzoek naar allerlei aspecten en de bijbehorende adviezen. Binnen dit hoofdstuk is een onderverdeling gemaakt in acht deelgebieden. Deze deelgebieden vormen samen, exclusief de ‘witte vlekken’, het gehele centrumplangebied. Met de ‘witte vlekken’ worden de gebieden bedoeld die buiten de deelprojecten vallen, maar die wel in het centrumplangebied liggen. De deelprojecten “Markt en omgeving”, “LOC” en “Pothofweg” gelegen in respectievelijk de deelgebieden “Kernwinkelgebied”, “LOC en Witte de Withstraat en Parkweg” en “Stationsgebied” zullen hier volledigheidshalve wel genoemd worden, maar voor deze deelprojecten wordt met name verwezen naar de bestemmingsplannen die hier apart voor zijn of worden gemaakt, omdat deze projecten reeds op een heel korte termijn daadwerkelijk gerealiseerd zullen gaan worden. De beschrijving van de verschillende deelprojecten en de daarbij behorende impressies van de toekomstige situatie laten in woord en beeld zien welke ontwikkelingsrichting de gemeente Hardenberg en haar partners voorstaan voor het centrumgebied.

6.1

Het kernwinkelgebied

Dit deelgebied bevat de volgende projecten met bijbehorende projectnummers: x Herinrichting Voorstraat – Oosteinde (2); x Markt en omgeving (3); x Oosteinde (10); x Boumanplein (12); x Wilhelminaplein (18). In dit gebied staat de winkelfunctie centraal, aangevuld met functies zoals wonen. Het gebied bestaat grofweg uit Voorstraat-Oosteinde, de Fortuinstraat, de Markt en de Badhuisweg. Een groot deel van dit deelgebied beslaat het project “Markt en omgeving”. Voor het gebied dat binnen dat project valt wordt verwezen naar het bestemmingsplan “Hardenberg Centrum, Markt en omgeving”. Gebieden en projecten die niet binnen dit bestemmingsplan vallen, maar wel binnen het deelgebied “Kernwinkelgebied” zullen hier wel aan bod komen.

Voorstraat en Oosteinde Huidige situatie De bebouwingsstructuur van de Voorstraat - Oosteinde kenmerkt zich met losse, tegen elkaar geplaatste panden met open straat- en pleinwanden. De bebouwing aan de westzijde van de Voorstraat eindigt ter plaatse van de Vecht. Hier ligt van oudsher de westelijke entree naar de binnenstad en de brug richting de Heemsermars. Aan het Oosteinde wordt de bebouwing opener en eindigt de as bij de begraafplaats (Mulopad). Toekomstige situatie Kwaliteitsverbeteringen worden door ruimtelijke begeleiding en kwalitatieve opvulling uitgevoerd zoals: x Versterking van de bebouwing d.m.v. toevoeging en opvulling van de bebouwing zodat de straatwanden gaan functioneren als duidelijke structuurdragers;


79


x x x x x x

Toepassen van een gevelbeleid dat gericht is op een natuurlijke samenhang qua schaal, maat en kleur; Nieuwe bebouwing in schaal en rooilijn aan laten sluiten bij de huidige bebouwing; Iedere gevel zijn eigen identiteit laten behouden en hierop toetsen; Samenhang tussen de afzonderlijke panden behouden, door alle aanpassingen ook voor het totale gevelbeeld te bekijken; Verbetering van de kwaliteit van de openbare ruimte; Versterking uiteinden winkelstraten.

De huidige oost-west-as zal een echte winkelstraat worden. Het vertrekpunt is een compacte, kleinschalige bebouwing met een grote diversiteit. In samenhang met een meanderende, licht slingerende structuur, geeft dit het centrum een besloten karakter en versterkt het de grote verscheidenheid in verschijningsvormen van de bebouwing. De westkant van deze as wordt gevormd door de momenteel zwak functionerende westzijde van de Voorstraat. Deze heeft wel een sterke relatie met het op te waarderen historische karakter van het Wilhelminaplein. Dit biedt, in samenhang met mogelijke commerciële ontwikkelingen (geen detailhandel) direct ten zuiden van de Voorstraatbrug langs de Vecht (de noordkop van het gebied ‘tussen de bruggen’: het Boumanplein), kansen voor een opwaardering van dit gebied. Verbetering wordt o.a. nagestreefd door versterking van het branchepatroon en kwaliteit in de openbare ruimte. Verbetering van de kwaliteit van de openbare ruimte zal plaatsvinden door het opschonen van de ruimte door het verwijderen van obstakels en het weren van auto’s uit het kernwinkelgebied. Tevens zal men uniformiteit in het straatmeubilair, de verlichting en de bestrating aanbrengen. Door het realiseren van een uniform en rustig kleurbeeld in het openbare gebied zal de bijzonderheid van de gevels weer zichtbaar worden. Verder is het streven om relaties in de gevels te herstellen door toepassing van een strikt reclame- en luifelbeleid. Op dit moment is er een eerste opzet gemaakt voor een nieuw beleid inzake reclame, luifels, terrassen en uitstallingen. Met name aan de zuidoostelijke zijde van het Oosteinde vallen er in de huidige situatie enkele gaten in de aaneengesloten structuur van het straatbeeld. Dit gebied is nog een studiegebied (deelproject 10), maar als uitgangspunt geldt dat de winkelstructuur op de begane grond wordt voortgezet en dat daarboven ruimte voor wonen gecreëerd kan worden. Verder dient het geheel aan te sluiten bij de omgeving en zal er een oplossing moeten komen voor het parkeren. De bovenstaande stedenbouwkundige ingrepen aan deze uit historisch oogpunt belangrijke as respecteren de historische schaal, maat, kleur en oorsprong van deze as. Er ontstaat een duidelijke ruimtelijk aanvaardbare verbetering. Zie figuren 6.1 en 6.2 voor een kaartbeeld voor dit gebied.

Aspecten om rekening mee te houden Binnen het gebied van deelproject 10 (Oosteinde) komen de gierzwaluw en de gewone dwergvleermuis voor. In bijlage 5 wordt vermeld hoe hiermee omgegaan zou kunnen worden. Binnen dit deelproject zal hiermee rekening gehouden worden. Tevens is binnen het gebied van dit deelproject een geval van bodemverontreiniging bekend. Zie bijlage 7 voor verdere informatie.


80


Figuur 6.1 Huidige situatie Voorstraat – Oosteinde en omgeving

Figuur 6.2 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie Voorstraat – Oosteinde en omgeving


81


Boumanplein Huidige situatie Het huidige plein heeft het karakter van een rustig woon- en groengebied. Het gebied vormt één van de uiteinden van het assenkruis. Het Boumanplein vormt een belangrijke entree richting Wilhelminaplein en de Voorstraat. Toekomstige situatie De entree tot het Wilhelminaplein en de Voorstraat maakt het Boumanplein tot een goede locatie voor parkeergelegenheid. Een aantal gezamenlijke ontwikkelingen zou het mogelijk maken in de toekomst onder het Boumanplein een parkeergarage te realiseren. Bezoekers van het centrum zullen dan vanuit elke richting vanaf parkeergelegenheden het centrum betreden. Ontwikkeling van nieuwe bebouwing aan de noordzijde betekent aansluiten op de schaal, de maat en het materiaalgebruik van de historische bebouwing. De winkelfunctie aan de Voorstraatzijde dient versterkt te worden. Bebouwing aan de oosten zuidzijde kan in de verre toekomst hierop aansluiten door herstructurering, herontwikkeling of renovatie van bestaande panden. Op deze complexe locatie worden zorgvuldige afwegingen gemaakt om te voorkomen dat monumentale panden en bomen verloren gaan. Zie figuren 6.3 en 6.4 voor een kaartbeeld voor dit gebied. Aspecten om rekening mee te houden Ecologisch onderzoek heeft de aanwezigheid aangetoond van kleine zoogdieren, gierzwaluwen en enkele andere broedvogels. Waar nodig worden maatregelen getroffen zoals deze in het volledige ecologische onderzoek worden genoemd (zie bijlage 5) Uit onderzoek blijkt dat het Boumanplein archeologisch interessant is. Zie bijlage 6 voor meer informatie.

Wilhelminaplein Huidige situatie Het Wilhelminaplein ligt direct ten zuiden van de Voorstraat. Het is een verstild verscholen gelegen plein met een grote historische waarde. Het plein kenmerkt zich door panden met een monumentaal karakter, passend bij de schaal van Hardenberg. Het plein heeft een goede ruimtelijke verhouding. Een deel van de bebouwing aan de Voorstraat staat met de achterzijde aan het Wilhelminaplein. Een deel van deze achterzijden zijn inmiddels ontwikkeld tot voorzijden aan het plein. Een bijzonder ruimtelijk aspect is de hoge ligging van het plein ten opzichte van de bebouwing aan de randen van het plein met in het midden vier linden in een lijn gesitueerd. Toekomstige situatie Gekozen is dat het plein een verblijfsfunctie krijgt en dat het parkeren elders wordt ondergebracht (met uitzondering voor bijzondere kerkdiensten). Een en ander betekent dat de ruimtelijke eenheid van het plein geaccentueerd moet worden. Het wordt een woon-/verblijfsplein met de kwaliteiten van een verstilde ruimte, waarin functies als aan huis gebonden beroepen (bijvoorbeeld sierambachten), culturele functies, galeries en een kunsthuis zich kunnen verenigen. Echter: geen horecagelegenheden of andere verkeersaantrekkende functies. Dit oude stukje Hardenberg behoudt en versterkt hierdoor zijn eigen specifieke karakter. Tevens behoren “verstilde spelen” zoals jeu de boules, schaken en andere spelfaciliteiten tot de mogelijkheden op het plein. Door een ‘afdruk’ van de voormalige bebouwing in de bestrating zichtbaar te maken is het mogelijk de historie van het Wilhelminaplein af te lezen. Eventuele nieuwe bebouwing moet voldoen aan de kleinschalige opzet van de huidige pleinbebouwing en passen binnen de historische schaal van het Wilhelminaplein. Tevens dient er rekening gehouden te worden met de bestaande zichtlijnen richting de molen in Heemsermars en de Vecht. Bestaande bomen op het plein blijven zoveel mogelijk gehandhaafd en eventueel zullen nieuwe bomen worden toegevoegd.


82


De bovenstaande stedenbouwkundige ingrepen zullen het intieme karakter van het Wilhelminaplein behouden en versterken. Zie figuren 6.3 en 6.4 voor een kaartbeeld voor dit gebied.

Figuur 6.3 Huidige situatie Wilhelminaplein en Boumanplein

Figuur 6.4 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie Wilhelminaplein en Boumanplein


83


Aspecten om rekening mee te houden Binnen dit totale deelgebied bevinden zich enkele monumenten , met deze monumenten zal in de planvorming zorgvuldig worden omgegaan. Vanwege een hoge verwachtingswaarde voor archeologische vondsten, geldt er voor dit gebied een onderzoeksadvies (voor meer informatie: bijlage 6)

6.2

De Mulderij, de Spinde en het gemeentehuis en omgeving

Dit deelgebied bevat de volgende projecten met bijbehorende projectnummers: x de Mulderij” (1), x “het gemeentehuis & de Spinde” (14), “het voormalige politiebureau” (15) en de “ABN” (22). De Mulderij en de Spinde Huidige situatie Deze twee winkelcentra waarin tevens woningen zijn opgenomen zijn onafhankelijk van elkaar ontwikkeld. Ze staan met de achterkanten naar elkaar toe. In de huidige opzet van de winkelcentra de Mulderij en de Spinde is getracht een integratie te bewerkstelligen. Dit is niet gelukt en draagt daardoor bij tot een onduidelijk en diffuus gebied met kruipdoor- en sluipdoorroutes en een niet-optimale oriëntatie. De routes sluiten niet op elkaar aan en ook niet op het bestaande stratenpatroon. Deze onoverzichtelijkheid en blinde wanden scheppen onveiligheid. Er zijn veel restgebieden en er is geen synergie tussen functies, ruimten en structuren. Het gebied heeft een introverte en gesloten uitstraling. Toekomstige situatie De totale strategie van de herontwikkeling behelst het transformeren en herdefiniëren van achterkanten naar voorkanten, het transformeren van een verkeersgebied naar een verblijfsgebied met een stedelijk karakter en het transformeren van een introverte uitstraling naar een extraverte uitstraling. Uit onderzoek is gebleken dat de prestaties van winkels in de Mulderij niet optimaal zijn. Door een deel van dit winkelvolume te verplaatsen naar de Markt worden deze winkels in de gelegenheid gesteld om meer klanten te trekken. Hierdoor komen deze winkels aan het assenkruis en in het kernwinkelgebied te liggen. Er komt daarmee in de Mulderij ruimte vrij voor meer op deze plek passende functies, zoals commerciële dienstverlening of woningen. Het gebied zal gaan functioneren als aantrekkelijk, kleinschalig en stil binnenstedelijk woongebied. Dit is een win-win-situatie. De Spinde zal gedeeltelijk worden getransformeerd en aan de noordzijde van de Mulderij wordt een bouwblok met meergezinswoningen toegevoegd aan het Middenpad. Zo ontstaat een heldere oriëntatie ten opzichte van de openbare ruimte en de stedenbouwkundige ruimten worden opnieuw gedefinieerd. Het parkeerdek op het binnenterrein van de Mulderij zal veranderen tot een verstild binnenstedelijk verblijfsgebied met eventueel commerciële ruimten in de onderste laag met daarboven woningbouw. Er ontstaat dan een schakeling van de Mulderij en de Spinde met elk hun eigen functies, identiteit en belevingswaarde. De vele achterkanten aan het openbare gebied worden zo veel mogelijk vervangen door voorkanten. Op deze manier verbetert de routing door het gebied. Daarnaast worden de dode wanden vervangen door open wanden waarachter gewoond, gewerkt en geleefd wordt. Aan de Sallandsestraat en de Admiraal Helfrichstraat zullen eveneens de achterkanten, binnenterreinen en rooilijnen worden bestudeerd en vervolgens verbeterd.


84


Figuur 6.5 Huidige situatie Mulderij, Spinde en omgeving

Figuur 6.6 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie Mulderij, Spinde en gemeentehuis


85


Het gebied tussen de Spinde en de Mulderij zal een straat met voorkanten worden. De huidige winkelbebouwing van het Spinde zal vervangen worden door een bebouwing bestaande uit een ‘open’ plint met detailhandel en daarboven meerdere lagen woningen. In deze L-vormige bebouwing bevinden zich twee poorten en deze sluiten aan op een ‘huiselijk’ plein met een besloten karakter. Dit betekent dat de bebouwing op de Spinde twee voorkanten krijgt: een formeel karakter aan het gemeenteplein en een informeel karakter aan de zijde van het binnenplein. De beoogde stedenbouwkundige ingrepen aan de Mulderij en de Spinde, de transformaties van het bestaande en de toevoegingen van nieuwbouw worden zorgvuldig ingepast en geven het gebied een aantrekkelijke ruimtelijke kwaliteit. Zie figuren 6.5 en 6.6 voor een kaartbeeld voor dit gebied. Aspecten om rekening mee te houden Ter plekke van deze deelprojecten is de bodem met haar inhoud waarschijnlijk archeologisch interessant. Als een gevolg hiervan wordt een onderzoeksadvies gegeven. Zie hiervoor bijlage 6.

Gemeentehuis Huidige situatie Kenmerkend in de omgeving van het gemeentehuis zijn de grootschalige voorzieningen gemengd met enkele woonstraten. Het huidige gemeentehuis is los gegroepeerd ten opzichte van rooilijnen en de overige bebouwing. De huidige verkeersstructuur en –intensiteiten rondom het gemeentehuis zorgen voor een barrière tussen de binnenstad en het gemeentehuis. De beperkte doorstroming op T-splitsing Europaweg / Witte de Withstraat veroorzaakt een onveilige en onoverzichtelijke situatie. Bij de binnenkomst vanaf de Europaweg ontbreekt een duidelijke markering van het begin van de stad. Tevens ontbreekt er een duidelijke routing van het centrum aan de zijde van het gemeentehuis. Op de schaal van Hardenberg is de loopafstand vanaf de Europaweg naar het kernwinkelgebied te groot. Er is geen goede overgang tussen de omgeving van het gemeentehuis en het echte centrum. Toekomstige situatie De huidige huisvesting van het gemeentehuis zal naar verwachting kwalitatief en kwantitatief onvoldoende zijn. (Gedeeltelijke) renovatie behoort tot de mogelijkheden. De bouw van een nieuw gemeentehuis is eveneens een mogelijkheid. Wanneer een nieuw gemeentehuis wordt gebouwd, dan wordt deze voorgesteld op de centrumlocatie noordwestelijk van het huidige gemeentehuis. Onder het nieuwe gemeentehuis en het Spindeplein is parkeergarage gepland. De verkeerssituatie wordt gewijzigd, de huidige dubbele T-kruising zal verdwijnen. De Europaweg zal worden doorgetrokken en aansluiten op de Witte de Withstraat. Men bereikt de parkeergarage als automobilist via deze verlengde Europaweg en vervolgt zijn weg als voetganger via het nieuwe gemeenteplein (Spindeplein), welke als verblijfsgebied wordt ingericht. Het eventueel geheel nieuw te bouwen gemeentehuis zal een extroverte uitstraling krijgen. In het concept wordt het Spindeplein doorgezet in het gemeentehuis zodat deze direct met elkaar verbonden zijn. Ten opzichte van een ‘standaard kantoor’ kan het nieuwe gemeentehuis directer zijn diensten bieden aan de stad en dus het centrum. Te denken valt aan een wooninfocentrum, baliefuncties, maatschappelijke, toeristischrecreatieve en sociaal-culturele informatie, alsmede diverse andere toegevoegde diensten. Daarnaast versterkt de aanwezigheid van een gemeentehuis de symboolfunctie van het gemeenteplein, wat daardoor een heel ander karakter heeft dan dat van het marktplein. De ambtenaren en bezoekers van het gemeentehuis hebben vanaf deze locatie een kortere route richting centrum. Het centrum wordt laagdrempeliger en dit geldt ook voor het nieuwe gemeentehuis, er ontstaat een directe relatie centrum-gemeentehuis. In dit kader zal recht worden gedaan aan de ontmoetings- en gemeenschapsfunctie die een gemeenteplein vervult. Zie de figuren 6.7 en 6.8 voor een kaartbeeld voor dit gebied.


86


Figuur 6.7 Huidige situatie gemeentehuis, voormalig politiebureau en omgeving

Figuur 6.8 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie gemeentehuis en voormalig politiebureau


87


Door de stedenbouwkundige opzet van een nieuw te bouwen gemeentehuis, met de parkeergarage, ontstaat een duidelijke stadsentree met een heldere verbinding richting stadscentrum. Door de versterking van de as gemeentehuis-Voorveghter en verder via de langzaam verkeersbrug naar Marslanden en het aanbrengen van een duidelijke routing ontstaat er een goede overgang tussen de omgeving van het gemeentehuis en het echte centrum. De nieuwe bebouwing zal zorgvuldig worden ingepast in de maat en schaal van dit deel van het stadscentrum. Nieuwbouw van het gemeentehuis is, zoals reeds aangegeven, slechts één van de mogelijkheden. De gemeenteraad zal uiteindelijk besluiten voor welke optie gekozen wordt. Locatie voormalig politiebureau De bestaande bebouwing van het voormalige politiebureau aan de Bruchterweg zal naar verwachting worden gesloopt. Er is op deze locatie ruimte voor woningen en kantoorruimte. Eventueel wordt gedacht aan een verblijfsrecreatieve functie (hotelruimte). Het exacte programma is echter nog niet bekend. De locatie leent zich goed voor met name woningbouw vanwege de ligging, aan de rand van het kernwinkelgebied met allerlei voorzieningen en een goede ontsluiting. Hetzelfde geldt voor de kantoorfunctie, hiervoor is met name de bereikbaarheid en de zichtlocatie vanaf de Europaweg belangrijk. Zie de figuren 6.7 en 6.8 voor een kaartbeeld voor dit gebied. ABN-Amro Het gebied, op de hoek van de Lage Doelen en de Bruchterweg is nog een studiegebied. Het gebied is in particulier eigendom en er is sprake van een mogelijke ontwikkeling op termijn van woningbouw in overleg met de eigenaar. Er kan sprake zijn van het creëren van een pleinwand, met functies in de plint. De bocht in de weg, waar de Bruchterweg overgaat in de Lage Doelen, zal vloeiender worden. Een impressie met uitgangspunten voor dit deelproject ontbreekt nog.


88


6.3

Leisurezone

Dit deelgebied bevat het volgende project met bijbehorend projectnummer: x

Leisurezone (17)

Huidige situatie Het gedeelte waar leisure is gepland (zie figuren 6.9 en 6.10) is een jong stadsdeel met belangrijke voorzieningen en woningbouw. Het gebied heeft een bijzondere ligging vanwege zijn situering aan de Vecht, tussen het centrumgebied en de woonwijk Marslanden. De leisurezone loopt vanaf de Markt in noordelijke richting langs het Badhuisplein en het theater de Voorveghter richting de Vecht. De huidige hoogte van de bouwmassa’s loopt op van vier tot zes lagen met een accent aan de Gedempte Haven met negen lagen. Er zijn weinig gedefinieerde ruimten met zwakke begrenzingen. De verblijfskwaliteit is zeer gering. Op dit moment hebben het cultureel centrum De Voorveghter en het zwembad een solitair karakter. Toekomstige situatie In het verlengde van de leisurezone komt een nieuwe langzaamverkeersbrug over de Vecht die de verbinding legt met de in ontwikkeling zijnde woonwijk Marslanden. Deze aan te leggen langzaam verkeersbrug valt juridisch gezien binnen het bestemmingsplan Marslanden, vastgesteld bij Raadsbesluit van 29 oktober 1997. Om de entree van de binnenstad en de ligging van de Vecht te accentueren, is er langs de route naar de langzaam verkeersbrug plaats voor hogere bebouwing. In plaats van de huidige, weinig gedefinieerde stedenbouwkundige ruimte dient de leisurezone een heldere ruimtedefiniëring en een meer aangenaam verblijfskarakter te krijgen. Het verschil in historie met de binnenstad zal tot uitdrukking komen in de hoogte van de bebouwing en in de maat en het verloop van het profiel. In dit deelgebied staat de recreatiefunctie centraal. Gezien het feit dat theater de Voorveghter in dit gebied reeds een prominente plek inneemt, is het creëren van een Leisurezone hier een logische stap. Er is plaats voor diverse vormen van leisure, de bijbehorende horeca en mogelijk ook een aantal speelvoorzieningen voor jongeren. Daarnaast is er ook ruimte voor recreatieve en culturele functies. De leisurezone zal deel uitmaken van de noordzuid-as, waar maatschappelijke en culturele voorzieningen centraal staan. De route door de leisurezone zal eveneens deel uitmaken van de kunstroute. Dergelijke voorzieningen zorgen voor relatief veel verkeer en daarom is de ligging van de leisurezone nabij de parkeergelegenheden bij de Markt en de Gedempte Haven ideaal. Welke functies er in de leisurezone daadwerkelijk gerealiseerd worden is nog niet vastgelegd. Er zal onderzoek gedaan worden naar de lokale en regionale vraag naar dergelijke voorzieningen in Hardenberg. Tevens hangt verwezenlijking van deze plannen mede af van geïnteresseerde investeerders. De entrees van de nieuw toe te voegen voorzieningen zullen aan de zijde van de openbare ruimte liggen om de levendigheid aan deze zijde te vergroten. Het maaiveld maakt onderdeel uit van het assenkruisstelsel en zal daarom van dezelfde bestratingtypologie worden voorzien als bijvoorbeeld Voorstraat-Oosteinde. Een belangrijk aandachtspunt in het gebied rondom de leisurezone is de integratie van de woongebouwen ‘de Burgh’ en de Residentie Vechtstaete, inclusief de in ‘de Burgh’ in de plint aanwezige functies. Deze woon- en werkgebouwen dienen verzekerd te blijven van een goede ontsluiting voor auto- en langzaam verkeer en gewaarborgd te zijn van een aantrekkelijke situatie met voldoende rust- en ruimtebeleving in de directe omgeving. Belangrijk onderdeel is dat de bij ‘de Burgh’ aanwezige bomen (beuken) moeten worden gehandhaafd om de beleving van de open ruimte aldaar te versterken. Ook de betrokkenheid bij het centrum is van groot belang. Er zal nadrukkelijk rekening gehouden worden met de bestaande bebouwing, die een hogere omgevingskwaliteit zal krijgen. De nieuw toe te voegen bebouwing krijgt een modern


89


eigentijds karakter passend binnen de schaal en maatvoering van de Marsch-Kruserbrink. Eveneens geldt dit voor de materialisatie en kleurstelling. Uitzondering is het theater de Voorveghter. Dit theater staat als een object in de ruimte en kent daarom een afwijkend materiaalgebruik. Zie de figuren 6.9 en 6.10 voor een kaartbeeld voor dit gebied. Naast het creëren van een leisurezone wordt gedacht aan het realiseren van een podium of bijvoorbeeld een kunstwerk in de inham van de Vecht naar de Gedempte Haven. Met de beoogde stedenbouwkundige ingrepen in de noord-westhoek, worden de bestaande bouwhoogten van vier tot zes lagen geaccentueerd. Dit om de entree van de binnenstad en de ligging van de Vecht te benadrukken. Het verschil in historie met de binnenstad wordt tot uitdrukking gebracht in de hoogte van de bebouwing en in de maat en het verloop van het profiel. De ingrepen zullen de verbinding met de Vecht en het centrum versterken en geven het gebied een aantrekkelijke ruimtelijke kwaliteit.


90


Figuur 6.9 Huidige situatie Voorveghter en omgeving

Figuur 6.10 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie Voorveghter en omgeving (Leisurezone)


91


6.4

Marsch-Kruserbrink

Dit deelgebied bevat de volgende projecten met bijbehorende projectnummers: x

Marsch-Kruserbrink 1 (8R);

x

Marsch-Kruserbrink 2 (8N).

Huidige situatie Marsch-Kruserbrink ligt aan de noordoostzijde van het kernwinkelgebied. Het betreft een rustige woonbuurt met voornamelijk sociale woningbouw uit de jaren vijftig en zestig (wederopbouwtijd). De kwaliteit van de woningen is wisselend. Een deel van de woningen aan de westelijke zijde is verouderd en zal daarom worden gesloopt. Een gedeelte is reeds gesloopt. Het overige deel aan de oostelijke zijde wordt gerenoveerd. De woningbouw bestaat hoofdzakelijk uit laag- en middelhoogbouw in blokverkaveling. De laagbouw bestaat voornamelijk uit eengezinswoningen van twee lagen met kap. De middelhoogbouw is verdeeld over drie blokken van vier bouwlagen. Er is sprake van een hoog percentage één- en tweepersoons-huishoudens in de wijk. Het aantal gezinnen met kinderen is beperkt en in een aanzienlijk percentage van de woningen woont men reeds lange tijd. Een belangrijk kenmerk van de wijk is de ligging aan de Vecht en de (oude loop van de) Radewijkerbeek. Opmerkelijk is dat bij de positionering van de bouwblokken de kwaliteiten van het water niet of nauwelijks worden benut. Onder andere de drie portiekflats zijn met de achterkant naar de Vecht gesitueerd. De wijk heeft een groen en besloten karakter. Naast wonen bevinden zich het Alfa College en de ligweide van het zwembad als afwijkende functies in het gebied. Toekomstige situatie Marsch-Kruserbrink zal voornamelijk een centrum-gerelateerde woonwijk zijn met grote diversiteit in woonmilieus, met woon-zorgconcepten en woon-werkconcepten. Het betekent primair het creëren van een woonklimaat waar de auto te gast is. Om het besloten en introverte karakter van de wijk te openen krijgt de wijk in de planvorming een radiaalsgewijze verkaveling. De oost-west oriëntatie wordt doorbroken door noord-zuid lijnen. Door een noord-zuid oriëntatie toe te voegen worden gebieden zoals de Vecht en het centrum, die nu slechts een beperkte ruimtelijke relatie hebben met MarschKruserbrink, meer bij de wijk betrokken. De noord-zuidlijnen maken de open ruimte van de noordzijde en tegelijkertijd de randbebouwing van het centrum voelbaar. De wandelboulevard langs de Vecht zal hier ook worden doorgezet. Dit zal meer uitnodigen tot verpozen langs de Vecht voor zowel wandelaars/bezoekers als de bewoners van MarschKruserbrink. Vanaf de Gedempte Haven wordt de historische loop van de Vecht in de maaiveldinrichting visueel gemaakt door de gekozen materialen. De bomenstructuur zal worden versterkt om het groene karakter van de wijk te behouden en zal worden ingezet om de oriëntatie in de wijk te versterken. De wijk leent zich uitstekend voor enerzijds stedelijk wonen en anderzijds wonen aan de Vecht. De school die zich in de woonwijk bevindt, zal worden verlaten als gevolg van de concentratiegedachte in het nieuw te bouwen Lokaal Opleidingen Centrum (LOC). Na sloop zal de locatie worden getransformeerd naar woningbouw. Het is wenselijk de woonmilieus zo veel mogelijk te mixen, zodat er een grote diversiteit in uitstraling ontstaat. Men streeft dus naar het aantrekken van meer (jonge) gezinnen in de wijk. In het kader van de planvorming zal zorgvuldig worden gekeken naar de fasering, tijdsduur en het soort woningen. Het is van belang dat de huidige bewoners mogelijkheden worden geboden om terug te keren in de wijk. Tevens wordt de huisvesting van jongeren in de planvorming meegenomen. De herontwikkeling bestaat uit gedeeltelijk handhaven van bestaande woningen en het aanbieden van aanpassingen. De bestaande portiekflats worden mogelijk geherstructureerd


92


en worden georiënteerd op de Vecht. Verder wordt de ruimtelijke kwaliteit van de voorpleinen benut en krijgen de complexen een opener uitstraling. Mocht deze structuur toch verdwijnen, dan dient de reeks met nieuwe appartementenblokken in schaal en maat doorgezet te worden met een ruimtelijk accent op het laatste blok grenzende aan de sportveldenlocatie. Tevens dient dit deel dan zoveel mogelijk qua schaal en maat aan te sluiten bij de nieuwbouw in het westen van de wijk. De nieuwbouw aan de J. H. Prenger- en Marslaan zal qua schaal, maat en kleur aansluiten bij de reeds aanwezige bebouwing. De twee bouwvolumes tussen de Burg. Bramerstraat en de Marslaan, liggend aan de historische loop van de Vecht, sluiten in schaal en maat aan bij het blok van de markt (objectmatig karakter). De woningen aan de zuidzijde nemen de schaal en de maat van de zuidzijde van de Burg. Bramerstraat over. Dit betekent een verticale parcellering en materialen en kleuren passend bij het centrum. De bebouwing langs de Vecht zal bestaan uit blokvormige massa’s met de nodige openheid die het centrum vanaf de rijksweg N34 accentueren ten opzichte van de uitbreidingslocatie Marslanden aan de andere zijde van de N34. Qua uitstraling en maat zullen deze aansluiten op de twee reeds bestaande bouwblokken aan de kop van de Leisurezone ten noordwesten van Marsch-Kruserbrink. De geplande bebouwing zal een rationele en rustige uitstraling hebben met veel glas. Het groen in de wijk zal zoveel mogelijk worden gehandhaafd en versterkt. Tevens zullen er noord-zuiden oost-westprofielen worden toegevoegd. Het parkeren in het openbaar gebied is zo gepositioneerd en gedimensioneerd dat deze het verblijfsklimaat van de wijk niet verstoort. Daarbij is het streven het parkeren (zeker voor de bewoners) zoveel mogelijk ‘op eigen terrein’ op te lossen. Binnen de gehele wijk zal ook aandacht zijn voor voldoende speelgelegenheid voor de jeugd uit de wijk. Binnen dit deelgebied is in de noordoosthoek een bergbezinkbassin gepland bij de oude Radewijkerbeek. De verschillende bebouwingsstructuren, de herstructureringsgebieden en de nieuwe bebouwingsgebieden worden in schaal en maat op elkaar afgestemd. De beoogde stedenbouwkundige ingrepen van Marsch Kruserbrink zijn gebaseerd op het doel haar ligging aan de Vecht en haar relatie met het kernwinkelgebied en het centrum te versterken. Zie de figuren 6.11, 6.12, 6.13 en 6.14 voor kaartbeelden voor dit gebied.

Aspecten om rekening mee te houden In het gedeelte van Marsch-Kruserbrink waar de nieuwbouw plaats zal vinden zijn ten aan zien van de ecologie geen directe belemmeringen. De oude singels van het park in MarschKruserbrink zijn in ecologische zin noemenswaarig. Bij de planvorming zal hiermee zoveel mogelijk rekening worden gehouden. Voor wat betreft het te renoveren gedeelte van de wijk Marsch-Kruserbrink geldt eveneens dat over het algemeen de gunstige staat van instandhouding van de aangetroffen beschermde soorten niet in gevaar komt door de renovatiewerkzaamheden. Gierzwaluw en huiszwaluw komen hier ook voor. Voor maatregelen om ervoor te zorgen dat deze vogels terug kunnen komen wordt verwezen naar bijlage 5. Binnen dit deelgebied zal langs de Vecht de wandelboulevard worden doorgezet. De aanleg hiervan zal niet ten koste gaan van de kwaliteit van de waterkering waarop de wandelpromenade gepland is. Nader overleg met het waterschap zal te zijner tijd plaatsvinden.


93


Ten aanzien van bodemverontreiniging binnen het gebied Marsch-Kruserbrink is duidelijk geworden dat de bodem ter plaatse van het Alfa College (Marslaan 40) verontreinigd is. Voor te nemen maatregelen wordt verwezen naar bijlage 7.

Figuur 6.11 Huidige situatie Marsch-Kruserbrink (west)

Figuur 6.12 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie Marsch-Kruserbrink (nieuwbouw)


94


Figuur 6.13 Huidige situatie Marsch-Kruserbrink (oost)

Figuur 6.14 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie Marsch-Kruserbrink (renovatie)


95


6.5

LOC (Lokaal Opleidingen Centrum), Witte de Withstraat, Parkweg en het noordelijke deel van de Stationsstraat

Dit deelgebied bevat de volgende projecten met bijbehorende projectnummers: x x x

LOC (7); Witte de Withstraat/Parkweg (16); Stationsstraat 1 (20A).

Huidige situatie Het deelgebied is gelegen aan de oostzijde van de binnenstad. Dit deelgebied omvat het LOC op de locatie van de oude Lagere Technische School aan de Parkweg, de oude begraafplaats, het Mulopad, de doortrekking van de Witte de Witstraat tot aan de Parkweg en de Stationsstraat. De begraafplaats en de oude Lagere technische School hebben in de huidige situatie een besloten karakter. Verder kenmerkt de huidige structuur zich door grootschalige detailhandel die niet past in het centrum en geen relatie heeft met het centrum. Voor het gebied waar het LOC is gepland wordt reeds een bestemmingsplan gemaakt en dit bestemmingsplan zal tevens dienen als ruimtelijke onderbouwing voor dit gebied. Daarom zal er in dit kader minder uitgebreid ingegaan worden op het gebied waarop het bestemmingsplan “Hardenberg Centrum L.O.C. Nijenstede” betrekking heeft. In dit kader zal meer ingegaan worden op het gebied ten oosten van de L.O.C.-locatie en ten oosten van de begraafplaats. Toekomstige situatie Belangrijk uitgangspunten zoals omschreven in hoofdstuk 4.1. en 4.2.2 om de barrièrewerking van de ring aan te pakken en het creëren van een zuidelijke centrumring worden in dit deelgebied opgelost. Doelstelling voor dit gebied is het meer betrekken van dit deel met het kernwinkelgebied en met name het noordelijke deel van de Stationsstraat, het LOC en de begraafplaats. Hiervoor wordt dit noordelijke deel van de Stationsstraat autoluw gemaakt. Om de barrièrewerking van de ring aan te pakken en het creëren van een zuidelijke centrumring zal de Witte de Withstraat vanaf de kop van de Gramsbergerweg doorgetrokken worden naar de Parkweg. In het toekomstige LOC complex zal een veelzijdige combinatie van functies worden gesitueerd o.a. diverse MBO-scholen, de bibliotheek, een schoolrestaurant, het Centrum voor Werk en Inkomen, uitzendbureaus, een kunstcluster en een parkeergarage. Deze veelal publieke functies zijn voor het centrum van grote betekenis en versterken de relatie met het centrum. Het LOC gebouw zal een laagdrempelig en open uitstraling krijgen. Het krijgt een geheel eigen identiteit en het onderscheidt zich ten opzichte van zijn omgeving qua schaal. Het past echter wel in de stedenbouwkundige context omdat het de rooilijnen begeleidt. Direct ten oosten van het LOC zijn woningen gepland, in de vorm van appartementen. Hier zullen appartementen in meerdere bouwlagen tot stand kunnen komen in een aaneengesloten frontvormige opzet langs de straatzijden, waarbij op de begane grond eventueel zakelijke dienstverlening kan worden gerealiseerd. Direct onder het LOC is een oostelijke parkeergarage gepland. Vanuit deze parkeergarage kunnen bezoekers meteen het kernwinkelgebied betreden, zonder dat er eerst een weg met veel verkeersbewegingen overgestoken moet worden. Het noordelijke deel van de Stationsstraat zal namelijk autoluw worden ingericht.


96


Figuur 6.15 Huidige situatie gebied tussen noordelijke deel Stationsstraat, Parkweg en Gramsbergerweg

Figuur 6.16 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie gebied tussen Stationsstraat, Parkweg en Gramsbergerweg


97


Voor de nieuw aan te leggen weg als verbinding tussen de Witte de Withstraat en de Parkweg zal in enkele gevallen ruimte geschapen moeten worden. De gebouwde omgeving in dit gebied heeft niet direct bijzondere historische waarde. Compenserende nieuwbouw naast/achter de bestaande locaties aan de oostzijde van de voorgestelde doorbraak is het uitgangspunt. Uitgangspunt van de nieuwbouw zijn gesloten bouwblokken met hogere hoekaccenten, met een verticale parcellering en een verticaal karakter. Men streeft naar een sterkere stedenbouwkundige structuur door een duidelijke rooilijnbegeleiding In de directe nabijheid van deze doorbraak bevindt zich een gemeentelijk monument: de voormalige Marechaussee-kazerne. Dit pand zal vanzelfsprekend gehandhaafd blijven en stedenbouwkundig worden begeleid. Het Mulopad, dat direct ten zuiden van de LOC-locatie ligt en grenst aan de begraafplaats, zal verlegd worden naar de oorspronkelijke historische ligging door de bestaande poort, waardoor deze begraafplaats als een verstild park kan gaan functioneren. De erfafscheidingen van de begraafplaats worden transparanter gemaakt en men probeert deze groene ruimte zo groot mogelijk te maken. Tegenover de bestaande poort zal worden gestreefd naar een accent en bijzondere bebouwing. Van belang is een goede aansluiting op het openbaar gebied en de begraafplaats (verstild park). Door de stedenbouwkundige ingrepen, de nieuwe functies en nieuwe infrastructuur in dit deelgebied ontstaat er een betere routing en duidelijke verbinding tussen deze omgeving het kernwinkelgebied van het centrum. Zie de figuren 6.15 en 6.16 voor een kaartbeeld voor dit gebied. Aspecten om rekening mee te houden Mogelijk zijn in het gebied van de nieuw aan te leggen weg tussen de Witte de Withstraat en de Parkweg kolonies vleermuizen aanwezig. Vanwege de mobiliteit van vleermuizen is nader onderzoek echter pas zinvol voorafgaand aan de sloop c.q. renovatie van gebouwen. Bij de uitwerking van de planvorming zal rekening gehouden worden met nader onderzoek en de gevolgen hiervan. Ten aanzien van eventuele archeologische vondsten wordt verwezen naar bijlage 6.

6.6

Stationsgebied

Dit deelgebied bevat de volgende projecten met bijbehorende projectnummers: x x x x x x x

Stationsplein (4); Pothofweg 1 (5A); Pothofweg 2 (5B); Bruins locatie (6); Herinrichten Bruchterweg en Burgemeester Schuitestraat (19); Stationsstraat 2 (20B); Kringlooplocatie (25).

Voor het project “Pothofweg” (5A & 5B) is een apart bestemmingsplan gemaakt dat dient als ruimtelijke onderbouwing voor dat project. Deze zal hier dus niet meer aan de orde komen. In dit deelgebied speelt het station een prominente rol. De huidige situatie van het stationsplein en zijn omgeving heeft geen heldere ruimtelijke vormgeving. Onduidelijkheid is er over de ligging van het centrum ten opzichte van het station. Men wil op deze plek met respect voor de historische bebouwing meer structuren door middel van wandvormingen aanbrengen. Doelstelling is de richting van het centrum te benadrukken. Dit gebeurd door middel van toepassing van de hiërarchie van de bouwmassa’s en een begeleiding van mensen richting het centrum. Door de aanpak van het stationsgebied krijgt het (monumentale) stationsgebouw een versterkende positie op het plein.


98


Met de uitvoering van de opwaardering van het stationsgebied is inmiddels door middel van de uitvoering van de herontwikkeling van het Stationsplein een aanzet gemaakt. De stationslocatie is een belangrijke schakel tussen het centrum van Hardenberg en de te ontwikkelen Zorgzone rond het ziekenhuis ten oosten van het station aan de andere kant van het spoor. Om de Zorgzone goed in verbinding te laten staan met het station, wordt er gekeken naar mogelijkheden voor het realiseren van een voetgangersoversteekplaats over het spoor. Zie de figuren 6.17 en 6.18 voor een kaartbeeld voor dit het stationsplein en omgeving.

Bruins-locatie Op deze locatie staan nog enkele woningen. De rest van de locatie ligt reeds braak. Toekomstige situatie Op de Bruins locatie nabij het station kunnen woningen en kantoorruimte ontwikkeld gaan worden. Deze locatie is erg goed bereikbaar met zowel het openbaar vervoer als de auto. Kortom: een goede locatie voor kantoorontwikkeling en het ontwikkelen van appartementen en enkele grondgebonden woningen. De woningbouw op deze locatie zal afgestemd worden op de uitgangspunten in het Woonplan van de gemeente Hardenberg en op de resultaten van het programmeringsonderzoek. Het nieuw te ontwikkelen plan heeft drie beeldbepalende zijden elk met een eigen schaal en expressie: de Lage Gaardenstraat-zijde, de spoorbaanzijde en de stationsplein-zijde. Daarnaast is er centraal een binnenzijde (binnenhof). Stationsplein Hier is een kopgebouw gepland van meerdere lagen met een terugliggende vierde laag. Een combinatie van kantoren en woningen is mogelijk. Deze bebouwing zal de begrenzing van het stationsplein versterken en mag geen concurrentie vormen met het bestaande stationsgebouw. De Lage Gaardenstraat Hier wordt het volgende beeld gecreëerd: rijtjeswoningen met een schuine kap met een verticale parcellering. De bebouwing vindt zo aansluiting op de bestaande bebouwing in de straat. Spoorbaan Een appartementencomplex met een verticale parcellering en van meerdere bouwlagen op een halfverdiepte parkeerplint. Deze halfverdiepte parkeergarage met een ontsluiting aan het binnenhof. De wens is met dit complex een aansluiting te vinden met de sfeer van het spoor. Binnenzijde (binnenhof) Deze zijde wordt primair ingericht als verblijfsgebied met een uitstraling van een hof, al dan niet gekoppeld aan half verdiept parkeren onder dit verblijfsgebied. Langparkeerplaatsen bij het spoor Tevens zullen er binnen dit deelgebied 75 langparkeerplaatsen worden gerealiseerd: P & R plaatsen van de NS. Deze zijn te gebruiken door treinreizigers. Deze parkeerplaatsen zullen worden gerealiseerd langs het spoor waarbij de bestaande fietsroute vanuit Baalderveld blijft gehandhaafd. Deze langparkeerplaatsen zullen in 2005 worden gerealiseerd. Zie de figuren 6.19 en 6.20 voor een kaartbeeld voor dit gebied.

Herinrichting Bruchterweg en Burgemeester Schuitestraat Beide wegen zullen hergeprofileerd worden, in verband met de veiligheid van fietsers. Deze wegen worden namelijk relatief veel gebruikt door schoolgaande jeugd. De Burgemeester Schuitestraat heeft een kleinschalig profiel, met een informele uitstraling. Men wil naar mate


99


het station en de directe omgeving daarvan wordt benaderd het profiel versterken. Op de kruising Bruchterweg – Burgemeester Schuitestraat wordt een rotonde voorgesteld, evenals op de Bruchterweg ter hoogte van de Europaweg. Volgens de planning wordt het project uitgevoerd in 2005. zie de figuren 6.21 en 6.22 voor kaartbeelden.

Kringlooplocatie Binnen dit deelgebied is de Kringlooplocatie een studiegebied. Bekeken zal worden of het op termijn mogelijk is het kringloopbedrijf te verplaatsen. Een concrete invulling van de eventueel vrij te komen locatie is nog niet voorhanden. Woningbouw lijkt geen gewenste invulling. Verkeerskundige aspecten Een belangrijke rol is weggelegd voor de relatie tussen het station en het centrum. Om via de Stationsstraat een prettige aanlooproute naar het centrum te creëren zal hier een niet te zware verkeersbelasting plaats moeten hebben. Het uitgangspunt “versterken van relaties tussen deelgebieden” komt hier sterk naar voren.

Aspecten om rekening mee te houden Ten aanzien van bodemverontreiniging vallen er binnen het Bruins-terrein twee gevallen van ernstige bodemverontreiniging. Voor verdere informatie wordt verwezen naar bijlage 7. Tevens dient rekening gehouden te worden met de aspecten externe veiligheid en spoorwegverkeerslawaai in verband met de spoorlijn Zwolle-Emmen die direct langs de Bruins-locatie loopt Met betrekking tot archeologie kan gezegd worden dat een deel van de Burgemeester Schuitestraat wordt aangemerkt als zijnde archeologisch interessant. Verder geeft onderzoek aan dat er middeleeuwse bebouwing op de Bruins-locatie aanwezig kan zijn. Voor verdere informatie wordt verwezen naar bijlage 6. Tevens is ter plaatse van de Burgemeester Schuitestraat 21-23 bodemsanering noodzakelijk zodra de bestemming gewijzigd wordt en de bouwplannen concreet worden. Voor verdere informatie hieromtrent wordt verwezen naar bijlage 7.


100


Figuur 6.17 Huidige situatie Station en omgeving

Figuur 6.18 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie Station en omgeving


101


Figuur 6.19 Huidige situatie Bruins-locatie

Figuur 6.20 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie Bruins-locatie


102


Figuur 6.21 Huidige situatie Bruchterweg en Burgemeester Schuitestraat

Figuur 6.22 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie Bruchterweg & Burgemeester Schuitestraat


103


6.7

Vechtoever

Binnen dit deelgebied bevinden zich de volgende deelprojecten met bijbehorende projectnummers: x x x

Kop Europaweg Noord (9), “Vechtoever” (11); De Koppel (13);

x

Europaweg-zuid (24).

Huidige situatie In de huidige situatie zijn er twee verschillende Vechtoevers. De rechter Vechtoever (zuidoost) vormt de ruimtelijke begrenzing van de binnenstad van Hardenberg. De linker Vechtoever aan de zijde van de Heemsermars (noordwest) heeft een informeel natuurlijk karakter. Belangrijke doelstelling van de ontwikkelingen aan de Vecht is het zichtbaar, voelbaar en ervaarbaar maken van de Vecht in de stad. De kwaliteiten van de Vecht en zijn oevers zijn in het kader van beleving en beeldvorming onmiskenbaar. Het geeft ook een identiteit aan de kern Hardenberg. In de huidige situatie wordt hier onvoldoende op ingespeeld en wacht de Vecht nog steeds op een ruimtelijk antwoord van zowel de Heemsermars als het centrum van Hardenberg.

Toekomstige situatie Binnen dit deelgebied worden de volgende ruimtelijke beelden nagestreefd in relatie met de Vecht: x

x

x

x

x x x x

Het voortzetten van de wandelboulevard langs de Vecht en dit laten aansluiten op terrassen. Deze wandelstrook verbindt ook de drie bruggen met elkaar en brengt Hardenberg letterlijk tot het water. De boulevard zal doorlopen tot voorbij MarschKruserbrink; Meer wandvorming langs de Vecht met ruimtelijke accenten bij de Gedempte Haven en bij het entree van de Europaweg naar het centrum. Hier wordt ruimtelijk een poort ontworpen tussen de twee nieuwe hoogteaccenten en geeft daardoor een duidelijke markering aan het centrumgebied; In het gebied ‘De Koppel’ zal woningbouw worden ontwikkeld waarbij de relatie met de Vecht erg belangrijk is. Qua ontsluiting en leefomgeving ligt deze locatie uitstekend. Tevens wordt er op deze manier voor gezorgd dat er een passende uitstraling ontstaat wanneer men de stad binnenkomt via de Europaweg en de Brink; Het versterken van de waarde van de bruggen. Het veranderen van de enkel functionele waarde van de bruggen door het vergroten van de emotionele waarde en de verblijfskwaliteit van de bruggen; Het aantrekken van recreatieve toeristische attracties direct gelegen aan de Vecht; Vooral in de Leisurezone en ter plaatse van de Gedempte Haven wordt de relatie met de Vecht versterkt. Het creëren van zichtrelaties; Het aanbrengen vaan een groene begeleiding.

De twee oevers worden duidelijk verschillend vormgegeven. Aan de linker vechtoever aan de zijde van de Heemsermars (noordwest) wordt het informele, natuurlijke karakter versterkt door uitbreiding van natuurontwikkeling (dit behoort niet tot het plangebied van het Masterplan Plus). De rechter vechtoever (zuidoost) wordt zodanig ontwikkeld dat deze een onderdeel vormt met de binnenstad van Hardenberg. Ten aanzien van de bruggen zal de Prins Bernhardbrug (Europaweg) zich in de toekomst meer als verkeersverbinding gaan profileren en als duidelijke entree van de stad. De Voorstraatbrug is een onderdeel van de historische structuur men zal een betere relatie bewerkstellingen tussen Heemse en het


104


Centrum door het karakter van de Voorstraat door te trekken. Tevens wordt getracht de historische structuur met bebouwing en beschutting hersteld wordt en de inrichting op de voetgangers en fietsers wordt afgestemd. Het aantal verbindingen wordt in de toekomst uitgebreid met de te realiseren langzaam verkeersverbinding tussen het centrum en Marslanden. Deze nieuwe laagdrempelige brug wordt de loopfietsroute vanuit de nieuwe woonwijk Marslanden richting centrum. De schaal en maat van de brug wordt afgestemd op de voetgangers en fietsers met een hoge belevingswaarde van de Vecht.

Europaweg Huidige situatie De Prins Bernhardbrug is vanuit het westen de entree tot Hardenberg, maar het centrum profileert zich bij de brug nog niet als centrum. Toekomstige situatie Door middel van een bebouwing in meerdere lagen aan beide kanten van de brug kan het centrum veel beter gemarkeerd worden. In ieder geval direct noordelijk van de Prins Bernhardbrug over de Vecht zal een duidelijk ruimtelijk accent komen van meerdere bouwlagen met een driezijdige oriëntatie, op de Vecht, op de Europaweg en op de stad. Daarachter komt een bebouwing van enkele lagen welke georiënteerd is op de Vecht. De nieuwe bebouwing zal moeten aansluiten op de bestaande bebouwing van de aanloopwinkels aan de Europaweg. Deze winkels maken onderdeel uit van de begeleiding richting het centrum. Qua uitstraling is het van belang dat het bouwblok zich bij eventuele renovatie ook als wand blijft profileren. Zie de figuren 6.23 en 6.24 voor een kaartbeeld voor dit gebied.

De Koppel Huidige situatie Het gebied van De Koppel kenmerkt zich door een aantal identiteiten; een historische aan de noordrand, een zakelijke aan de oosten zuidzijde en een informele met veel groen aan de Vechtzijde. In dit gebied ontbreekt de toegankelijkheid van de Vecht. Toekomstige situatie In het gebied De Koppel wordt ter plaatse van het Boumanplein een parkeergarage (bronpunt) gedacht, welke gecombineerd wordt met verschillende woonmilieus en woonwerk combinaties, passende bij de schaal en maat van De Koppel. Dit betekent zoveel mogelijk het integreren en respecteren van de historische bebouwing in combinatie met bomen van de eerste orde. De monumentale boombeplanting langs de oever van de Vecht wordt gehandhaafd en zo goed mogelijk geïntegreerd. De bebouwing moet qua korrel en schaal passen bij bestaande bebouwing langs de Vecht. Zie de figuren 6.25 en 6.26 voor een kaartbeeld van De Koppel.

Totale Vechtoever Zie de figuren 6.27 en 6.28 voor een kaartbeeld voor de gehele Vechtoever. Deze kaartbeelden geven de gehele Vechtoever binnen het centrumplangebied weer. Deze oever maakt integraal deel uit van verschillende deelgebieden en –projecten. Daarom zijn netgenoemde kaarten toegevoegd. In dit kader dient genoemd te worden dat er langs de Vecht, in de bocht van de Havenweg, een bergbezinkbassin is voorzien.


105


Figuur 6.23 Huidige situatie Europaweg en deel van de Vechtoever

Figuur 6.24 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie Europaweg en deel van de Vechtoever


106


Figuur 6.25 Huidige situatie De Koppel, deel van de Vechtoever en Boumanplein

Figuur 6.26 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie De Koppel, Vechtoever en Boumanplein


107


Figuur 6.27 Huidige situatie gehele Vechtoever

Figuur 6.28 Impressie uitgangspunten toekomstige situatie gehele Vechtoever


108


Aspecten om rekening mee te houden Ter plaatse van de Vechtoever komen gierzwaluwen voor. In de uitwerking van de deelprojecten aan de Vechtoever wordt zo veel mogelijk rekening gehouden met aanvullende maatregelen zoals voorgesteld in het ecologische rapport. Verder wordt hier een wandelboulevard aan de voet van de dijk gedacht. Bij het ontwerp hiervan zal rekening gehouden worden met de kwaliteit van de waterkering en het waterschapskeur. Een deel van dit deelgebied wordt archeologisch interessant geacht. Voor verdere adviezen hieromtrent wordt verwezen naar bijlage 6. Ter plaatse van Europweg 29-31 is een geval van bodemverontreiniging bekend. Voor te nemen maatregelen: zie bijlage 7.

6.8

Overige gebieden

Hieronder vallen de volgende projecten met bijbehorende projectnummers: x x

Super de Boer (21); Piet Heinstraat (23);

x

Petrakerk en OBS De Kern (26).

Het betreffen hier studiegebieden, waarbij het respectievelijk gaat om mogelijke ontwikkeling van woningbouw op termijn, mogelijke ontwikkeling van maatschappelijke doeleinden en mogelijke herontwikkeling. In deze fase zijn de stedenbouwkundige uitgangspunten op hoofdlijnen uitgewerkt. Doel is het noordelijke deel van het gebied in stedenbouwkundige stopblokken vorm te geven. Deze begeleiden de wegen en functioneren als moderne afgeleiden van een stadsmuur. In de zuidrand van het gebied is het doel aansluiting te vinden met de bestaande kenmerken van losse bebouwing en objectmatig vormgegeven functies. Van belang in dit gebied is de samenhang van de buurt te behouden. Kaartjes zijn voor deze gebieden dan ook niet bijgevoegd.

Aspecten om rekening mee te houden Het terrein van Super de Boer is in het verleden reeds onderzocht op bodemverontreiniging en destijds is een verontreiniging aangetroffen. De locatie is opgenomen in het Programma bodemsanering Overijssel. Voor verdere informatie wordt verwezen naar bijlage 7.


109



110


7

Fasering

In de komende 10 tot 15 jaar zullen er veel verschillende projecten van start gaan en afgerond worden in het centrumgebied. Ruimte voor investeringen ontstaat naarmate vastgoedprojecten tot ontwikkeling komen en exploitatiebijdragen ten behoeve van de centrumontwikkeling worden gerealiseerd. Vanuit deze gedacht is door de gemeente voor het centrumgebied een integrale exploitatierekening opgesteld waarin alle plannen die deel uitmaken van het plangebied zijn doorgerekend. Hieruit blijkt onder andere dat het aanbrengen van een bepaalde fasering in de uitvoering van de verschillende plannen in belangrijke mate bijdraagt aan de economische haalbaarheid van het gehele centrumgebied. De laatste versie is door de raad op 27 mei 2004 vastgesteld. Dit betekent dat de benodigde investeringsruimte in de loop der jaren beschikbaar komt: de condities op de Hardenbergse vastgoedmarkt maken een gefaseerde ontwikkeling noodzakelijk. Daarnaast is tijd nodig om de planprocessen zorgvuldig te doorlopen. Dit heeft geleid tot de volgende fasering van uitvoering (2003 t/m 2015). ‘03 1 2

3 4 5A 5B 6 7 8R

8N 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

‘04

‘05

‘06

‘07

‘08

‘09

‘10

‘11

‘12

‘13

‘14

‘15

Mulderij Herinrichten VoorstraatOosteinde Markt en omgeving Herinrichten Stationsplein Pothofweg 1 Pothofweg 2 Bruins Locatie LOC MarschKruserbrink (renovatie) Marsch Kruserbrink (nieuwbouw) Kop Europaweg Noord Oosteinde Vechtoever Boumanplein De Koppel Gemeentehuis en de Spinde Voormalig politiebureau Witte de Withstraat/Parkweg Leisurezone Wilhelminaplein Herinrichten Burg. Schuitestraat en Bruchterweg Herinrichten Stationsstraat Super de Boer ABN AMRO Piet Heinstraat Europaweg-Zuid Kringloop-locatie Petrakerk en OBS De Kern


111


Van een aantal projecten is nog niet bekend wanneer zij uitgevoerd zullen worden. Deze zijn in het planningsschema dan ook niet nader ingevuld. In bijlage 3 is een korte omschrijving van de deelprojecten bijgevoegd. De fasering van de verschillende deelprojecten wordt zodanig afgestemd dat de bereikbaarheid van het centrum en het parkeeraanbod gegarandeerd zijn.


112


8

8.1

Juridische opzet

Wettelijk kader

Het Masterplan Plus is een structuurplan in de zin van artikel 7 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening. Het plan geeft op structuurniveau aan op welke wijze het centrum van de kern Hardenberg zich de komende 15 jaar kan ontwikkelen. Het structuurplan heeft vooral de status van een indicatief ruimtelijk plan. De nadere uitwerking van het structuurplan vindt plaats via het vaststellen van één of meerdere bestemmingsplannen dan wel verlening van artikel 19 WRO-vrijstellingen.

8.2

Procedure

Op de vaststelling van het plan is de procedure van toepassing zoals die is beschreven in de artikelen 8 en 9 juncto 6a van de Wet op de Ruimtelijke Ordening (inspraak, zienswijzen omtrent het ontwerpplan). Naast het Structuurplan Masterplan Plus zal tevens een beeldkwaliteitplan in procedure worden gebracht. Beide plannen zullen tegelijkertijd vastgesteld worden. Verder zal een duurzaamheidplan worden opgesteld.

8.3

Juridisch doel

Enerzijds beoogt het plan het totale ruimtelijke kader te zijn voor de centrumontwikkeling van Hardenberg, met andere woorden het totaalplan voor de afzonderlijke deelprojecten die binnen het centrum worden onderscheiden. Anderzijds wordt het plan gehanteerd als basis, als ruimtelijke onderbouwing, voor een nog aan te vragen zogeheten Algemene verklaring van geen bezwaar als bedoeld in artikel 19, lid 2 van de WRO. Met zo’n verklaring geven Gedeputeerde Staten vooraf aan dat zij geen bezwaar hebben tegen het verlenen van vrijstelling van de geldende bestemmingsplannen. Zodra deze verklaring is verleend, kan het gemeentebestuur, vooruitlopend op de noodzakelijke bestemmingsplanherzieningen, vrijstelling van de geldende bestemmingsplannen en bouwvergunningen verlenen. Op de procedure tot het verlenen van vrijstelling en bouwvergunning is de Algemene wet bestuursrecht van toepassing (bezwaar- en beroepsmogelijkheden).


113



114


9

Uitvoerbaarheid

9.1

Economische uitvoerbaarheid

Op 31 mei 2001 heeft de gemeenteraad artikel 10 van de Exploitatieverordening Gemeente Hardenberg op het Masterplangebied van toepassing verklaard. Dit besluit is geactualiseerd in de raadsvergadering van 27 mei 2004. Dit maakt het gebied tot een samenhangend geheel in het kader van planrealisatie en –exploitatie. Op basis hiervan wordt het voor de gemeente mogelijk gemaakt om kosten voor de gemeente in een bepaalde mate te verhalen op private partijen, die zelf de ontwikkeling van een bepaald deelproject ter hand nemen. Binnen het beoogde totaalconcept zullen alle deelprojecten moeten bijdragen aan de overallkwaliteit van het centrum. Hiertoe is een integrale grondexploitatierekening opgesteld, waarin alle planonderdelen en deelgebieden zijn doorberekend. Onder andere de fasering speelt hierbij een grote rol. Voor de economische uitvoerbaarheid van alle deelprojecten binnen het masterplangebied wordt verwezen naar het raadsvoorstel “Exploitatie Centrum Hardenberg 2005; annex vaststelling 29e begrotingswijziging 2005” (vastgesteld door de gemeenteraad op 26 mei 2005) en de samenvatting “Masterplanexploitatie Centrumplan Hardenberg 2005”. Tevens zal per deelproject in het kader van de verdere planvorming een aparte exploitatierekening gemaakt worden. 9.2 9.2.1

Maatschappelijke uitvoerbaarheid Resultaten overleg

Het voorontwerp structuurplan is toegestuurd aan diverse vooroverlegpartners met het verzoek om schriftelijk op het plan te reageren. Tevens is er op woensdag 30 maart 2005 een plenaire bijeenkomst geweest waarbij alle vooroverlegpartners zijn uitgenodigd. Tijdens deze bijeenkomst bestond de mogelijkheid om vragen te stellen en zijn zowel het structuurplan als het beeldkwaliteitsplan kort gepresenteerd. Vijf vooroverlegpartners hebben van deze gelegenheid gebruik gemaakt: Vitens Overijssel, COGAS, de Kamer van Koophandel, de Koppel en de Brandweer Hardenberg. De vooroverlegreacties hebben aanleiding gegeven tot enkele wijzigingen. Voor de binnengekomen schriftelijke reacties, het verslag van de reacties hierop en voor het verslag van de plenaire bijeenkomst voor vooroverlegpartners wordt verwezen naar bijlage 8.

9.2.2

Resultaten inspraak

Het voorontwerp structuurplan Masterplan Plus Centrum Hardenberg heeft vanaf donderdag 31 maart 2005 voor vier weken ter inzage gelegen in het Loket Bouwen en Wonen, in het gemeentehuis te Hardenberg. Tijdens deze termijn konden ingezetenen en in de gemeente een belang hebbende natuurlijke en rechtspersonen mondeling dan wel schriftelijk inspraakreacties naar voren brengen. Woensdag 27 april 2005 was de laatste dag van de inspraaktermijn. De inspraakmogelijkheid voor het plan is bekend gemaakt in huis-aan-huis blad de Toren van woensdag 30 maart 2005. Verder is er door middel van een persbericht in de Toren van 30 maart 2005 melding gemaakt van de informatie-inloopbijeenkomst en de inspraakprocedure. De inspraakmogelijkheid en de informatie-inloopbijeenkomst zijn beide ook bekend gemaakt via de website www.hardenberg.nl. Tevens heeft op dinsdag 12 april van 16:00 uur tot 19:00 uur een informatieinloopbijeenkomst plaatsgevonden in theater de Voorveghter te Hardenberg. Tijdens deze gelegenheid kon van het plan kennis worden genomen en konden er vragen worden gesteld. Verder was er voor belangstellenden een flyer met de ruimtelijke en stedenbouwkundige uitgangspunten voor het plangebied beschikbaar, evenals een procedureoverzicht en een


115


model-inspraakformulier. Naar schatting hebben ongeveer 110 personen deze bijeenkomst bezocht. Tijdens de inspraaktermijn zijn 7 inspraakreacties ontvangen. Deze inspraakreacties zijn te vinden in bijlage 9, evenals het op dinsdag 14 juni 2005 vastgestelde inspraakverslag. De inspraakreacties hebben op enkele punten aanleiding gegeven tot wijziging van het plan. Voor deze wijzigingen wordt verwezen naar het inspraakverslag in bijlage 9.


116


Bijlage 1 Kaart ruimtelijke uitgangspunten, kaart functionele structuur, kaart projecten en straatnamenkaart


117



118


Bijlage 2

Gemeentelijke en Rijksmonumenten (centrum)

Gemeentelijke monumenten Adres Gramsbergerweg 4 Gramsbergerweg 16 Gramsbergerweg 33-35 Krommesteeg ( achter Voorstraat 33) Krommesteeg (achter Voorstraat 37) Lage Doelen 2 Lage Doelen 3 Mulopad Oosteinde (bij huisnr. 7) Stationsstraat Stationsstraat 26-28 Voorstraat 38-40

Monument Voormalige Marechausseekazerne Woonhuis Dubbel Woonhuis Voorraadschuur Voorraadschuur School 'De Kastanjehof' Höftekerk Joodse begraafplaats Stadspomp Kerkhof 'Nijenstede' N.S.-Station Hardenberg Postkantoor

Rijksmonumenten Adres Hoge Doelen 1 Lage Doelen 3 Voorstraat 34 Voorstraat 36 Voorstraat 36 Voorstraat 36 Wilhelminaplein


Monument Vesting/Stadsmuur Orgel/eenklaviers Stadhuis N.H. Kerk Kerktoren Orgel Pomp

119


Bijlage 3

1.

Korte omschrijving projecten21

Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Plaatsaanduiding Eigendom Korte omschrijving plan Stand van zaken Uitvoering

2.

Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Plaatsaanduiding Eigendom Korte omschrijving plan

Stand van zaken Uitvoering 3.1

3.2

21

Mulderij (IOP 1) Gemeente Hardenberg/AM Vastgoed Gouda Tussen Fortuinstraat, Sallandsestraat, Middenpad en Admiraal Helfrichstraat Particulier + gemeente Het omzetten van winkels in binnenstedelijk wonen en/of circa 2000 m2 commerciële dienstverlening Ontwerpfase 2007-2008 Herinrichten Voorstraat/Oosteinde (IOP 1) Gemeente Hardenberg, AM Vastgoed Gouda Voorstraat, Oosteinde, Fortuinstraat en een gedeelte van de Admiraal Helfrichstraat Gemeente (openbaar gebied) Het geheel herinrichten van de hoofdwinkelstraten (bestrating, straatmeubilair etc) Zo nodig de riolering vervangen Ontwerpfase 2004/2005

Stand van zaken Uitvoering

Markt en omgeving (IOP 1) Gemeente Hardenberg, AM Vastgoed Gouda Tussen Marslaan, Badhuisweg en Markt Gemeente + particulier Sloop bestaande bebouwing. Realisatie toename bvo winkels met circa 8000 m2 en commerciële voorzieningen met circa 2000 m2, circa 160 appartementen. Bronpunt met circa 300 parkeerplaatsen Bodemsanering en zonodig verleggen of vervangen van riolering Ontwerpfase 2005 - 2007


Onderbreken Havenweg (IOP 1) Gemeente Hardenberg, AM Vastgoed Gouda Ter hoogte van de Gedempte Haven Gemeente (openbaar gebied) Havenweg omvormen tot verblijfsgebied Ontwerpfase 2005 - 2007


Productboek Masterplan Plus Centrum Hardenberg, 1 december 2003


120


3.3


Stand van zaken Uitvoering 3.4


Stand van zaken Uitvoering 4.

Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Projectleider Plaatsaanduiding Korte omschrijving plan Uitvoering

5.

Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Plaatsaanduiding

Eigendom Korte omschrijving plan



Dak parkeergarage (IOP 1) Gemeente Hardenberg, AM Vastgoed Gouda Parkeerterrein Gedempte Haven Gemeente (openbaar gebied) Gebouwde parkeervoorziening met circa 270 parkeerplaatsen (betaald parkeren), als 'bronpunt' voor het centrum. Ontwerpfase 2007 Herinrichten Markt (IOP 1) Gemeente Hardenberg, AM Vastgoed Gouda Markt Gemeente (openbaar gebied) Het geheel herinrichten van de Markt (bestrating, straatmeubilair etc). Zo nodig de riolering vervangen. Ontwerpfase 2006/2007 Herinrichten Stationsplein Gemeente Hardenberg Kop Lage Gaardenstraat / Stationsstraat / Burgemeester Schuitestraat Herinrichting van het gehele Stationsplein Reeds uitgevoerd Zuidloorn Gemeente Hardenberg, Woningbouwvereniging De Veste Tussen Burg. Schuitestraat, Pothofweg en J.C.J. van Speykstraat, op de voormalige locatie van aannemer Dijkhuis. Particulier Sloop bestaande bebouwing. Bestemmingsplan en art 19 WRO voor nieuwbouw van 61 appartementen met parkeergelegenheid. Doorlopen planologische procedures 2004 - 2005

121


6.





Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Plaatsaanduiding

Eigendom Korte omschrijving plan



10.

Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Plaatsaanduiding Eigendom


Bruins locatie Sado Bouw en Partiplan/NS Vastgoed/Beter Wonen Vechtdal/Gemeente Hardenberg Gebied tussen de Lage Gaardenstraat en de spoorlijn Particulier + Beter Wonen + Gemeente Nieuwbouw van circa 14 woningen, 83 appartementen en circa 2300 m2 bvo kantoren met eventueel een parkeergarage t.b.v. de kantoren. Herinrichting openbaar gebied. Doorstart maart 2003. 2006 - 2008 LOC Gemeente Hardenberg, Alfa-college, AOC de Groene Welle Tussen Parkweg, Sportlaan, en Mulopad (voormalige Technische School) Gemeente Nieuwbouw (na sloop) van een Lokaal Opleiding Centrum (MBO scholen). Nieuwbouw t.b.v. sociaal-culturele functies, waaronder de Openbare bibliotheek, Open leercentrum, Muzerie, Kreatief Centrum, Centrum voor Werk en Inkomen, Stichting Werk en Scholing, Onderwijs Adviescentrum, BONO Mobiflex. Nieuwbouw van een parkeergarage met circa 200 parkeerplaatsen (betaald parkeren) onder LOC, als 'bronpunt' voor het centrum. Nieuwbouw van circa 60 appartementen inclusief parkeergelegenheid Doorstart december 2002 Juli 2003 start Europese aanbesteding Design & Construct 2005 – 2007 Marsch Kruserbrink Woningbouwvereniging Beter Wonen Vechtdal/ Gemeente Hardenberg, Woongebied tussen Burgemeester Bramerstraat/Parkweg, Sportpark De Kruserbrink, de Vecht en het zwembad Beter Wonen + Gemeente Sloop 82 woningen en MBO-school. Nieuwbouw van circa 400 woningen en herstructurering van een woonwijk en herinrichting openbaar gebied, incl. ligweide en herontwikkeling van huidige Alfa-college. Opstellen wijkontwikkelingsvisie en het maken van de voorlopige ontwerpen van de bebouwing 2005 – 2010 Kop Europaweg Noord Aannemersbedrijf Dijkhuis Ten noorden van de Europaweg aan de Vecht Gemeente + particulier Bouw van circa 35 woningen in relatie met Vechtoever en aansluitende bebouwing Europaweg Onderzoek en voorbereiding 2006 - 2007 Oosteinde Particulier Oosteinde/Stationsstraat

122


Korte omschrijving plan Stand van zaken Uitvoering

11.

12.


Vechtoever

Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Korte omschrijving plan

Herinrichten Boumanplein (voorm. Oude Bosch) Gemeente Hardenberg Uitvoering afhankelijk van de ontwikkelingen van de naastgelegen gebieden, versterking van de winkelfunctie, wellicht omzetten van het postkantoor in detailhandel; 4e (kleinschalig) bronpunt met parkeergarage 2006-2007

Uitvoering 13.

Particulier Sloop bestaande bebouwing. Nieuwbouw wonen en winkels (verplaatsing Citroëngarage) Studiegebied Niet bekend



Particulier/gemeente Ten noorden van de Europaweg Noord langs de Vecht Particulier + gemeente Bouw van circa 28 woningen Onderzoek en voorbereiding, uitvoering mede afhankelijk van ontwikkeling Kop Europaweg Noord

De Koppel Particulier Hoek W. Brandt van Oldenburgstraat/Lage Doelen Particulier Bouw van circa 44 woningen Studiegebied Niet bekend

123


14.


14.


15.


16.


Uitvoering 17.



Gemeentehuis met parkeergarage Gemeente Hardenberg Hoek Bruchterweg/Witte de Withstraat Gemeente (Gedeeltelijke) sloop bestaande bebouwing. Nieuwbouw Gemeentehuis met parkeergarage Afhankelijk van besluitvorming en locatiekeuze 2009/2010 (gezien relatie Spindeplein/ verkeersstructuur) De Spinde Gemeente Hardenberg Winkels tussen Sallandsestraat en Spindeplein Particulier + gemeente Sloop bestaande winkels. Realiseren van duurzame woningen en winkels Ontwikkeling mede afhankelijk van besluitvorming rond gemeentehuis (verkeerssituatie en pleinvorming) 2009/2010 Voormalig politiebureau Gemeente Hardenberg Bruchterweg/Stephanusplein Gemeente Sloop bestaande bebouwing. Nieuwbouw 2000 m2 kantoren + 36 woningen binnen 5 gebouwen Relatie met ontwikkeling gemeentehuis 2010 Witte de Withstraat/Parkweg Gemeente + particulier Gebied tussen Parkweg en Gramsbergerweg Particulier + gemeente Gedeeltelijke sloop bestaande bebouwing. Doorsteek vanaf de Witte de Withstraat/Gramsbergerweg naar de Parkweg en herontwikkeling van het aanliggende gebied 2012 - 2014 Leisurezone Gemeente Hardenberg + particulier initiatief Omgeving Badhuisplein Gemeente + particulier Realisatie van circa 3500 m2 leisurevoorzieningen Start onderzoek naar een grootschalig uitgaanscentrum 2010-2012

124


18.

Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Korte omschrijving plan


Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Korte omschrijving plan Stand van zaken Uitvoering

20.

Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Projectleider Korte omschrijving plan Stand van Zaken Uitvoering

21.

Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Eigendom Korte omschrijving plan Stand van zaken Uitvoering

22.

23.

Herinrichten Wilhelminaplein Gemeente Hardenberg Versterking van de woonfunctie en het historisch karakter met ruimte voor kleinschalige (culturele) activiteiten 2011 Herinrichten Bruchterweg en Burg. Schuitestraat Gemeente Hardenberg Herprofilering i.v.m. veiligheid fietsers vanwege route schoolgaande jeugd 2005 Herinrichten Stationsstraat Gemeente Hardenberg De herinrichting bestaat uit twee fasen met als doel de Stationsstraat verkeersluw te maken 2012 - 2014 Super de Boer Particulier Particulier Mogelijke ontwikkeling op termijn van woningbouw i.o.m. eigenaar. Studiegebied Onbekend


ABN AMRO Particulier Particulier Mogelijke ontwikkeling op termijn van woningbouw i.o.m. eigenaar. Studiegebied Onbekend


Piet Heinstraat Gemeente + particulier Gemeente + particulier Ontwikkeling maatschappelijke doeleinden. Studiegebied Onbekend

Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Eigendom Korte omschrijving plan


125


24.

25.

Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Eigendom Korte omschrijving plan Stand van zaken Uitvoering Naam project Opdrachtgevers / initiatiefnemers Plaatsaanduiding Eigendom Korte omschrijving plan Stand van zaken Uitvoering

26.



Europaweg-zuid Particulier Particulier Mogelijke ontwikkeling op termijn van woningbouw i.o.m. eigenaar. Studiegebied Onbekend Kringlooplocatie Gemeente + particulier Burgemeester Schuitestraat Verplaatsing kringloopbedrijf Gemeente + particulier Nieuwe functie nader te bepalen Studiegebied Onbekend Petrakerk en OBS De Kern Gemeente + particulier Gemeente + particulier Mogelijke herontwikkeling in overleg met de eigenaren. Studiegebied Onbekend

126


Bijlage 4

Distributie-planologisch onderzoek (SAB, 1999) en de actualisatie van de distributieve mogelijkheden (WPM Consultants, 2003)


127


Bijlage 5

Rapport “Ecologisch onderzoek Masterplan Plus Centrum Hardenberg 2004” EcoGroen Advies


128


Bijlage 6

Rapport “Cultuurhistorisch bureauonderzoek”, Baac (2004)


129


Bijlage 7

Bodemparagraaf Masterplan Plus

Het plangebied voor het centrumgebied van Hardenberg is ingedeeld in meerdere deellocaties. Voor alle deellocaties is de bekende bodemkwaliteit beoordeeld. Indien de bodemkwaliteit niet in voldoende mate is vastgesteld, dan is tevens aangegeven of nader onderzoek of nadere maatregelen noodzakelijk zijn. In de navolgende tekst wordt de milieuhygiënische toestand van de bodem (grond en grondwater) aangegeven door toetsing van de laboratoriumgegevens aan de toetsingswaarden uit de Wet Bodembescherming (Wbb). Het gaat hier om de streefwaarden (S) en de interventiewaarden (I). Hierbij wordt de streefwaarde (S) aangeduid als het niveau waarbij sprake is van een duurzame kwaliteit van de bodem. De interventiewaarde (I) is de waarde, waarbij de functionele eigenschappen van de bodem voor mens, dier of plant ernstig verminderd zijn of ernstig worden bedreigd. Een sanering van de bodem kan in het laatste geval noodzakelijk zijn. Als toetsingswaarde voor nader onderzoek wordt het gemiddelde van de (gecorrigeerde) streef- en interventiewaarde gehanteerd; de tussenwaarde (T). De gecorrigeerde streef- en interventiewaarden voor de vaste bodem zijn gerelateerd aan het gehalte aan lutum (kleideeltjes < 2 µm) en organische stof. Naast de toetsing aan de toetsingswaarden uit de Wbb, kunnen de gemeten concentraties ook getoetst worden aan de samenstellingswaarden als opgenomen in het Bouwstoffenbesluit. Het Bouwstoffenbesluit heeft tot doel het hergebruik van secondaire bouwstoffen, waaronder ook grond, te stimuleren. In het Bouwstoffenbesluit wordt voor grond gesproken over: x 'schone grond': deze grond is niet verontreinigd en kan vrij toegepast worden; x categorie-1 grond: deze grond is licht verontreinigd. Het materiaal van deze kwaliteit is toepasbaar in daarvoor bestemde werken; x categorie-2 grond: deze grond is eveneens licht verontreinigd, maar er vindt in zekere mate uitloging plaats van anorganische componenten (zware metalen, chloride, sulfaat e.d.). Toepassing van dit materiaal is alleen mogelijk, indien de ondergrond of de afdekking zijn voorzien van isolerende maatregelen om de uitloging tegen te gaan; x niet toepasbare grond: deze grond is sterk verontreinigd. In de tekst worden de volgende afkortingen gehanteerd: > groter dan < kleiner dan Wbb Wet Bodembescherming EOX een somparameter voor alle extraheerbare organische halogeenverbindingen, zoals bijvoorbeeld organochloorbestrijdingsmiddelen (OCB's als DDT, drins, HCH e.d.), polychloorbifenylen (PCB's) en chloorfenolen e.d.) BTEX aromatische parameters Benzeen, Tolueen, Ethylbenzeen en Xylenen PAK polycyclische aromatische koolwaterstoffen. Deze componenten komen voor in kooldeeltjes, teerprodukten en verbrandingsresten


130


Deellocatie 1 Fortuinstraat 14 (voorheen Bruins Vee- en mengvoederfabriek + brandstoffenhandel) In de bodem (grond en grondwater) is minerale olie (> I-waarde) en EOX (> T-waarde) aangetoond. Het saneringsonderzoek is opgesteld in 1987 en de sanering is eveneens uitgevoerd in 1987. Alle verontreinigde grond is hierbij tot max. 2,5 m -mv. afgevoerd naar de stortplaats. Of het grondwater ook is aangepakt (b.v. via bemaling) is niet duidelijk. Er is een evaluatieverslag opgesteld. De betreffende rapportages zijn niet (meer) te vinden in het bodemarchief. Indien dit deel van het centrum in ontwikkeling komt, dient de bodemkwaliteit op basis van de huidige richtlijnen te worden onderzocht, waarbij ook aandacht dient te worden besteed aan de kwaliteit van de bodem ter plaatse van de uitgevoerde sanering. Deellocatie 2 (Herinrichten Voorstraat / Oosteinde) Op voorhand worden hier geen grote verontreinigingen verwacht. Het een en ander is afhankelijk of ter plaatse een funderingslaag aanwezig is en indien dit het geval is van de samenstelling van de funderingslaag. De herinrichting van de straten is momenteel (januari 2005) in volle gang. In de straten is geen funderingslaag aanwezig. Er wordt getracht om hier met een gesloten grondbalans te werken. Vrijkomend zand (zoals bij de aanplant van bomen) zal wederom in deze deellocatie worden toegepast. Deellocatie 3 (Markt en omgeving) Op het grootste deel van deellocatie 3 is de bovengrond (0 - 0,5 meter diepte) onderzocht. Hierbij zijn in de grond geen noemenswaardige verontreinigingen aangetoond, anders dan in het totale patroon van het centrumgebied passend. De ondergrond (vanaf 0,5 meter diepte) onder de gedempte haven, Vechtvoorde, Havenweg, parkeerterrein, Badhuisplein is beperkt onderzocht. Hierbij zijn eveneens geen of geen noemenswaardige verontreinigingen geconstateerd. Gelet op wat al wel bekend is, worden geen verontreinigingen verwacht die tot stagnatie of opschorting van de plannen zullen leiden. Locatie Markt 6-7 betreft een voormalig tankstation. Deze locatie is in 1993 oriënterend onderzocht. Ter plaatse van de ondergrondse brandstoftanks en het voormalige pompeiland (onder de straat annex parkeerplaats - hoek Markt / Badhuisweg) is de bodem en het grondwater licht tot sterk verontreinigd met brandstofcomponenten (minerale olie en BTEX). Deze locatie is als ernstig geval bij de provincie bekend. Begin 2004 is door Hunneman Milieu Advies de verontreinigingsituatie van de bodem geactualiseerd en is een plan van aanpak gemaakt om de bodemverontreiniging ter plaatse te saneren. Tevens is een kostenbegroting opgesteld voor sanering van de met olie verontreinigde grond (ca. 400 m3) en het verontreinigde grondwater (totaal ca. 23.500 m3). De ontwerp-beschikking heeft tot 16 februari 2005 ter inzage gelegen. Uitgangspunt hierbij is dat de bodemsanering wordt uitgevoerd na sloop van het pand. De kosten van de bodemsanering worden geraamd op € 100.000,00 exclusief B.T.W. De locatie Markt 6-7 is opgenomen in het ISV-bodemprogramma 2000 - 2004. Voor nader onderzoek en sanering heeft de gemeente een ISV bijdrage van ca. € 50.000,00 gevraagd en ook toegezegd gekregen voor de locatie Markt 6-7. Deze bijdrage is doorgeschoven naar de onderhavige ISV-periode (2005-2009) en kan voor de geplande bodemsanering worden ingezet. In de bodemonderzoeken uit 1993 en 2004 zijn geen of geen noemenswaardige verontreinigingen als gevolg van de naastgelegen voormalige wasserij aangetoond. Omdat ter plaatse wordt gebouwd (IOP-1 t/m IOP-4) en de geplande bebouwing zal worden onderkelderd en hierbij grond vrijkomt, is de bodem ter plaatse van de toekomstige bebouwing eind 2004 door 'Hunneman' onderzocht. Hierbij zijn in de bodem geen of geen noemenswaardige verontreinigingen geconstateerd.


131


Deellocatie 4 (Herinrichting Stationsomgeving- voorterrein) De herinrichting van het stationsgebied tussen de spoorwegovergang Jan Weitkamplaan tot aan de parkeerplaats en tot Stationsstraat 24 is voltooid. De destijds aangetroffen lichte tot matige verontreinigingen enz. zijn in het kader van de herinrichting opgeruimd en verwerkt op daartoe geschikte bestemmingen. Deellocatie 5A (Pothofweg 1) In 1999 is de bodemkwaliteit op het terrein van Dijkhuis Aannemersbedrijf (voormalig textielbedrijf) oriënterend onderzocht. In de bovengrond is tot 0,5 m -mv. een gehalte aan PAK >S gemeten. Ter plaatse van de voormalige bovengrondse HBO-tank bevat de bovengrond een gehalte minerale olie >S en interventiewaarde. Omdat in meer dan 25 m³ de grond sterk verontreinigd is, is hier sprake van een geval van ernstige bodemverontreiniging (oppervlakte >> 25 m2). De geconstateerde grondverontreiniging heeft een relatie met de aangetroffen puinresten, kooldeeltjes enz. in de grond. De verontreinigingsgraad is vergelijkbaar met het aangrenzende NS terrein (geval 1). Naast genoemde componenten is hier ook asbest in de grond aangetroffen. Het gaat hier om asbest in de vorm van plaatjes en er worden geen noemenswaardige blootstellinsrisico’s verwacht. Ter plaatse dient een nader onderzoek te worden uitgevoerd op basis waarvan een saneringsplan dient te worden opgesteld. Niet bekend is of dit is gebeurd. Genoemde werkzaamheden dienen plaats te vinden in opdracht van Sado Bouw BV. Alvorens tot sanering kan worden overgegaan moet door de provincie een Wbb beschikking worden afgegeven. Overwogen kan worden om beide gevallen gecombineerd aan te pakken.


132


Deellocatie 7 (LOC) Het betreft hier een voormalige technische school aan de Parklaan 1. Ter plaatse van een 2tal monsterpunten zijn PAK-gehalten > I-waarde aangetoond in de bovengrond. Sanering van deze twee spots is vanwege de toekomstige bestemming noodzakelijk. Het betreft circa 3 - 5 m3 grond, waarin lokaal kooldeeltjes zijn aangetroffen. Aan de afdeling RE van de gemeente Hardenberg is geadviseerd om de verontreiniging op te ruimen tegelijkertijd met de sloop van de gebouwen of bij het bouwrijp maken. Alvorens de PAK-verontreiniging te saneren dient een plan van aanpak te worden opgesteld. Ecoreest zal dit opstellen. Het plan dient te worden goedgekeurd door de gemeente als bevoegd gezag. Over het gehele terrein is in de bovengrond een diffuse verontreiniging aan PAK aanwezig. Dit is als een stedelijke achtergrondgehalte te beschouwen en behoeft geen nadere aandacht. In de grond is geen asbest aangetroffen, noch zintuiglijk, noch analytisch. Op het terrein heeft een HBO-tank (huisbrandolie) gelegen, welke in 1995 is verwijderd. Niet bekend is waar de tank gelegen heeft. Historisch onderzoek, evenals een gericht onderzoek ter plaatse van de voormalige HBO-tank heeft plaatsgevonden en er zijn geen bijzonderheden aangetoond.

Deellocatie 8N (Marsch-Kruserbrink nieuwbouw) Het gaat hierbij om het Alfa College aan de Marslaan 40. Uit een verricht nader onderzoek is ter plaatse van een ondergrondse HBO-tank een minerale olie verontreiniging aangetoond > T-waarde. Hierbij is circa 250 m3 grond verontreinigd in concentraties >S. Verder is circa 350 m3 grondwater verontreinigd, waarvan circa 50 m3 >I-waarde. Dit laatste is gebleken uit eerder onderzoek. Destijds is geadviseerd richting het Alfa College om de bodemsanering tegelijk met de tanksanering uit te voeren; een saneringsplan is dan niet nodig. De tanks zijn gesaneerd in 2003. Het plan is dat de sanering van de bodem zal plaatsvinden tegelijk met sloop van de gebouwen binnen 3 jaar. Omdat de bodemsanering nog even op zich laat wachten dient voorafgaand aan de bodemsanering de omvang van de bodemverontreiniging te worden geactualiseerd en dient een plan van aanpak voor de bodemsanering te worden opgesteld. Afhankelijk van de omvang van de bodemverontreiniging dient door de provincie Overijssel of de gemeente Hardenberg goedkeuring aan het plan te worden gegeven. Deellocatie 8R (Marsch-Kruserbrink renovatie) Hier is in 2004 in opdracht van woningbouwvereniging Beter Wonen Vechtdal door Mos Grondmechanica een bodemonderzoek uitgevoerd. Alleen de grond is onderzocht. Analytisch is de grond niet verontreinigd, Bij de bouwwerkzaamheden vrijkomende grond kan binnen het deelgebied vrij worden toegepast. Omdat in de woningen en kleine bijgebouwen asbest is verwerkt, kan de grond bij verbouw- of sloopwerkzaamheden besmet raken met asbest. Dit kan voorkomen worden door de werkzaamheden door een erkend asbestverwerkend bedrijf te laten uitvoeren. Deellocatie 9 (Kop Europaweg Noord) Het terrein naast W. van Oldenburgstraat 7 (Europaweg 39) is in 1996 onderzocht in het kader van een mogelijke locatie voor het politiebureau. Hierbij zijn licht verhoogde gehalten aangetoond in de bovengrond; het betreft categorie-1 kwaliteit. Ter plaatse van Europaweg 37 (voormalig regiokantoor IJsselmij) heeft in 1994 een bodemsanering plaatsgevonden bij een generatorstalling. De bodemsanering is afdoende uitgevoerd. Ter plaatse van Europaweg 29-31 is een chemische wasserij gevestigd geweest. In 1994 heeft hier een oriënterend onderzoek plaatsgevonden. In het grondwater zijn destijds per (tetrachlooretheen) en tri (trichlooretheen) aangetoond in concentraties > I-waarde. Per en tri zijn vluchtige gechloreerde koolwaterstoffen (VCK), die in de chemische wasserijen veelvuldig werden toegepast. De verontreiniging is zodanig, dat het hier mogelijk om een


133


ernstige en urgente verontreiniging gaat. De omvang van de verontreiniging in het grondwater is globaal vastgesteld (grondwaterverontreiniging > 100 m3). In 1994 is aanbevolen een nader onderzoek (NO) en saneringsonderzoek (SO) uit te voeren naar de geconstateerde verontreiniging van de bodem. Voor zover bekend heeft een NO en SO hier niet plaatsgevonden. De betreffende locatie is bekend bij de provincie Overijssel. De onderzoeksresultaten uit 1994 zijn niet meer als betrouwbaar te beschouwen. Gelet op het gedrag van deze mobiele verontreinigingen in de bodem, waardoor er ernstige verspreidingsrisico's zijn, alsmede het natuurlijke afbraakproces van deze stoffen in de bodem bij gunstige bodemcondities is het sterk aan te bevelen een nieuw onderzoek naar de ernst en omvang van de geconstateerde VCK-verontreiniging uit te voeren. Bij dit onderzoek dient onderzoek plaats te vinden naar bron(nen) van verontreiniging, alsmede de kwaliteit van het ondiepe en diepere grondwater. De eigenaar van de grond zal opdracht moeten geven en de kosten voor zijn rekening nemen. Deellocatie 10 (Oosteinde 25) De locatie Oosteinde 25 is in 1990 verkennend onderzocht. Het gaat hierbij om een voormalig tankstation aan de voorzijde (Oosteinde), respectievelijk een garagebedrijf en het achterterrein. Op het achterterrein is ter plaatse van een verhardingslaag, waarin sintels, kool- en teerdelen zijn aangetroffen, lood in sterk verhoogde mate (> I-waarde) gemeten. De omvang van deze bodemverontreiniging lijkt beperkt te zijn. Op het overige deel van het achterterrein en onder het garagebedrijf zijn in de bodem tijdens het verkennend bodemonderzoek geen noemenswaardige verontreiniging aangetoond. Aan de voorzijde (Oosteinde) zijn ter plaatse van het voormalige tankstation in zowel de grond als in het grondwater brandstofcomponenten (minerale olie en BTEXN) in zeer sterk verhoogde gehalten aangetroffen (ruim >> I-waarde). De omvang van deze bodemverontreiniging is niet bekend. Hier is een nader onderzoek noodzakelijk om de bevindingen op het gehele terrein te actualiseren en de verontreiniging af te perken. De kosten voor dit nader onderzoek zijn thans niet bekend. De locatie staat sinds 1997 op de provinciale bodemsaneringslijst; tevens was de locatie opgenomen in het ISV-programma 2000-2004 en is het budget doorgeschoven naar de tweede ISV-periode 2005-2009. De geraamde kosten - welke geheel door de markt moeten worden gefinancierd - bedragen circa € 180.000,00 exclusief B.T.W. Op Oosteinde 23 was vroeger een koperslagerij gevestigd. De locatie is nog niet onderzocht, doch een ernstige verontreiniging van de bodem is niet uit te sluiten, gelet op de grootte van het bedrijf en het soort activiteit. Hier dient zeker een bodemonderzoek te worden uitgevoerd. Deellocatie 11 (Vechtoever) Het parkeerterrein ter plaatse van Oude Bosch 10 is in het kader van het ISV-programma verkennend onderzocht. Nader onderzoek is op deze locatie niet nodig. De aangetroffen gehalten in de bovengrond zijn dusdanig dat bij eventuele grondverzetwerkzaamheden de grond mag worden hergebruikt binnen het plangebied (centrum Hardenberg). Bij afvoer van grond naar buiten het plangebied dient er rekening mee te worden gehouden dat de grond moet worden beschouwd als categorie-1 grond en dat deze alleen in een werk mag worden toegepast. Ten tijde van de sloop van de oude fundering in 2004 is ter plaatse asbest aangetroffen. Na de sloop is op het terrein een asbestonderzoek uitgevoerd. Hierbij is geen verhoogde concentratie aan asbest boven de norm geconstateerd. Ter plaatse van W.v.Oldeburgstraat 3 is in het verleden een tankstation gevestigd geweest. In 1999 is de locatie oriënterend onderzocht. De conclusie uit het onderzoek luidt: geen tanks aangetroffen, in de bodem is een lichte minerale oliegehalte gemeten ter plaatse van voormalige vulputten. Er is geen aanleiding voor het uitvoeren van een nader onderzoek.


134


Deellocatie 12 (Boumanplein) Ter plaatse van het postkantoor zijn in 2003 twee ondergrondse tanks gesaneerd. Rondom de tanks is geen verontreiniging met minerale olie componenten geconstateerd in de bodem. Voor de overige terreindelen op deze deellocatie heeft nog geen bodemonderzoek plaatsgevonden. Het historisch onderzoek heeft geen aanwijzingen opgeleverd, die kunnen duiden op de aanwezigheid van een bodemverontreiniging ter plaatse.

Deellocatie 13 (De Koppel) Deze deellocatie is niet onderzocht. Op de hoek van de Lage Doelen en W.v.Oldenburgstraat is een houtwarenindustrie annex timmerwerkplaats gevestigd geweest. Hoewel de locatie nog niet is onderzocht, hetgeen nog wel moet plaatsvinden in het kader van het Landsdekkend Beeld, worden op voorhand op basis van de nu bekende historische informatie geen ernstige problemen met betrekking tot de bodemkwaliteit verwacht. Deellocatie 14 (Gemeentehuis en De Spinde) De Spinde 9 (voormalig chemisch reinigingsbedrijf Palthe) Deze locatie is in 1988 onderzocht. In de vaste bodem zijn zintuiglijk geen verontreiniging aangetroffen. In het grondwater is perchloorethyleen (per) aangetoond in een concentratie juist boven de betreffende streefwaarde. Vanwege dit lage gehalte zijn er geen risico's te verwachten voor de volksgezondheid en zijn er geen milieuhygiënische consequenties voor toekomstige ontwikkelingen van dit deelgebied voor zover op dit moment valt na te gaan. Bij de ontwikkeling van dit deelgebied dient de bodemkwaliteit opnieuw te worden onderzocht conform de dan geldende richtlijnen. Ter plaatse van de vestiging van de Rabobank is de vaste bodem verkennend onderzocht. Hierbij zijn in de bodem concentraties aan onderzochte componenten > betreffende streefwaarden gemeten. De resultaten van het onderzoek duiden niet op de aanwezigheid van een bodemverontreiniging ter plaatse en geven geen aanleiding tot vervolgonderzoek. Deellocatie 15 (Voormalige politiebureau) Ter plaatse van de locatie Stephanusplein 3 heeft tot dusver nog geen bodemonderzoek plaatsgevonden. Uit archiefonderzoek is naar voren gekomen, dat hier in het verleden een schietbaan heeft gezeten. Op basis van de bekende gegevens wordt hier geen ernstige verontreiniging van de bodem verwacht. Deellocatie 16 (Witte de Withstraat/Parkweg) Stationsstraat 2C - Mulopad. Bij een verkennend onderzoek in 1990 is in een bovengrondmengmonster een PAK gehalte > T-waarde aangetoond. Destijds is een nadere uitsplitsing van het mengmonster in de individuele grondmonsters geadviseerd om vast te stellen waar en hoe ernstig de grond verontreinigd is. Voor zover bekend heeft het vervolgonderzoek niet plaatsgevonden. Dit moet alsnog gebeuren. Afhankelijk van de onderzoeksresultaten kunnen de risico's voor de volksgezondheid worden ingeschat. Bij lage concentraties zijn deze gering en is er geen bezwaar voor bouwplannen. Deellocatie 17 (Leisurezone) Uit de resultaten van de diverse uitgevoerde bodemonderzoeken op deze deellocatie blijkt, dat de bodem ter plaatse niet of niet noemenswaardig is verontreinigd. Deellocatie 18 (Wilhelminaplein) Deellocatie 18 (Wilhelminaplein – parkeerplaatsen etc.) is nog niet onderzocht. Het perceel Wilhelminaplein 5 is in het kader van het ISV-programma onderzocht. In de bovengrond aan de straatzijde van het Wilhelminaplein zijn in de grond sterke bijmengingen met puin- en kooldeeltjes aangetroffen; in de bovengrond zijn de metalen koper en zink in concentraties > T-waarde aangetoond en de metalen cadmium, lood en PAK in concentraties > streefwaarde. De gehalten zijn hoger dan op grond van de heersende achtergrondwaarde in het centrumgebied mag worden verwacht. Gezien de bijmengingen in de grond is het niet uit te


135


sluiten dat de bodem verontreinigd is met asbest. In de ondergrond is de concentratie lood > S. Het grondwater bevat geen noemenswaardige verhogingen. Vooralsnog gelden er geen beperkingen in het kader van de geplande bouwactiviteiten. De vrijkomende bovengrond dient als categorie-1 of 2 grond te worden behandeld, ervan uitgaande dat deze niet belast is met asbest. Het is niet ondenkbaar dat de bovengrond onder de gehele deellocatie een vergelijkbare kwaliteit heeft en daarmee een kostenpost kan worden bij de afvoer ervan. Een verkennend bodemonderzoek, inclusief onderzoek naar de aanwezigheid van asbest zal dat moeten uitwijzen. Deellocatie 19 (Bruchterweg/Burgemeester Schuitestraat) Ter plaatse van het voormalig tankstation Nabers aan de Bruchterweg 73 heeft in 1999 bij de opheffing van het tankstation een bodemsanering plaatsgevonden in het kader van de SUBAT-regeling. Alle verontreinigde grond is afgegraven en weggehaald en het verontreinigde grondwater is weggepompt. De provincie Overijssel heeft destijds een beschikking voor de sanering afgegeven. Uit het evaluatierapport van de uitgevoerde sanering blijkt dat de bodemverontreiniging op het terrein van de Bruchterweg 73 volledig is opgeruimd. De grond onder de bestaande bestrating (asfaltverharding en klinkers voetpad) is nog niet onderzocht. Op voorhand worden hier geen schokkende verontreinigingen van de bodem verwacht. Het een en ander is afhankelijk van de samenstelling van de funderingslaag. Voorafgaand aan herinrichting van dit deelgebied dient de bodem- en funderingslaag onder de bestrating te worden onderzocht, waarbij eveneens aandacht aan asbest dient te worden besteed. Deellocatie 20A en 20B (Stationstraat) Afhankelijk van wat de reconstructiewerkzaamheden gaan inhouden zal het asfalt op de aanwezigheid van teer moeten worden beoordeeld (analyse PAK-gehalte). Op dit moment is de kwaliteit niet bekend van het wegdek en evenmin van de ondergrond onder het asfalt van de Stationstraat. Afhankelijk van het PAK-gehalte kan het asfalt na breken weer worden hergebruikt, dan wel zal het moeten worden afgevoerd naar een erkend verwerkingsbedrijf. De kwaliteit van de eventueel aanwezige puinhoudende onderlaag en de grond onder de puinlaag zijn nog niet in beeld gebracht. Geadviseerd wordt om het materiaal te onderzoeken als de plannen wat duidelijker worden, waarbij eveneens aandacht wordt besteed aan de aanwezigheid van asbest in de funderingslaag. Deellocatie 21 (Super de Boer) Witte de Withstraat 31 (Super De Boer Winkelbedrijf) De locatie betreft een voormalig tankstation / garagebedrijf thans supermarkt Super De Boer. De ondergronds gelegen brandstoftanks zijn gesaneerd (4 stuks) in 1990 of eerder door gemeente Hardenberg. Uit het afperkend bodemonderzoek blijkt dat de grond matig is verontreinigd met minerale olieproducten als gevolg van morsingen en lekkage. Het grondwater is sterk verontreinigd (> I-waarde) met minerale olie en aromaten. Het onderzoek dateert van 5 april 1991 (TAUW). De omvang is destijds niet vastgesteld. Het diepere grondwater is niet onderzocht. Van gemeentewege is aangegeven dat de huidige eigenaar (Super de Boer) cq de vorige eigenaar (Europa garage) het verdere vervolg, lees sanering, ter hand zouden dienen te nemen. Van gemeentewege is aangegeven dat alvorens met de sanering wordt aangevangen, eerst een nader onderzoek naar de omvang en ernst van de aanwezige bodemverontreiniging moet worden uitgevoerd. De locatie is in 1996 bij de provincie Overijssel gemeld. De provincie heeft teruggemeld, dat de locatie (het geval) is opgenomen in het Programma bodemsanering Overijssel. Of de onderzoeksresultaten thans nog representatief zijn valt te betwijfelen. Vandaar dat eerst een actualiserend nader bodemonderzoek moet worden uitgevoerd.


136


In de directe nabijheid van deellocatie 21 aan de zijde van de Sallandsestraat (naast no. 25) is volgens de historische gegevens een brandstoffenhandel met een ondergrondse petroleumtank gevestigd geweest. Tot op heden en voor zover bekend heeft hier geen oriënterend onderzoek plaatsgevonden. Het uitvoeren van een nader historisch onderzoek is wenselijk, op basis waarvan kan worden besloten of het uitvoeren van een oriënterend bodemonderzoek noodzakelijk is. Een dergelijke activiteit (brandstoffenhandel met ondergrondse tank) scoort hoog qua mogelijke bodemverontreiniging. Deellocatie 22 (ABN AMRO) Op deze deellocatie heeft geen bodemonderzoek plaatsgevonden. Vanuit de bekende historie zijn geen gegevens aanwezig die wijzen op mogelijke verontreinigingsbronnen van de bodem ter plaatse. Deellocatie 23 (Piet Heinstraat) De terreinen Karel Doormanstraat 64 en deels Piet Heinstraat 1 (RSG De Nieuwe Veste) zijn verkennend onderzocht. Hierbij zijn in de bodem geen of geen noemenswaardige verontreinigingen aan onderzochte componenten aangetoond. Voor het overige is de deellocatie 23 nog niet onderzocht, hetgeen bij de ontwikkeling van het gebied alsnog dient te gebeuren. Op basis van de thans bekende gegevens worden hier op voorhand geen onoverkomelijke problemen in de bodem verwacht. Deellocatie 24 (Europaweg zuid) Hier heeft nog geen onderzoek plaatsgevonden. Er zijn van deze locatie (W.v.Oldenburgstraat 9) geen historische bodembedreigende activiteiten bekend. Bij de ontwikkeling van dit gebied dient dit te worden bepaald. Deellocatie 25 (Kringloop locatie) Op de locatie Burg. Schuitestraat 21-23 is een ernstig geval van bodemverontreiniging aanwezig. Het gaat hier om een benzeenverontreiniging in het grondwater. In 1995 en 1998 hebben twee nadere onderzoeken plaatsgevonden naar de omvang en verspreiding van de benzeenverontreiniging. De locatie is bij de provincie Overijssel bekend. In 1998 is door de provincie een beschikking afgegeven betreffende de ernst en saneringsurgentie. De sanering is nog niet opgestart. Conform de beschikking zal de sanering voor 2015 moeten worden opgestart. Zolang de situatie ter plaatse niet wijzigt zal via monitoring de benzeenverontreiniging worden gevolgd. Zodra de bestemming wijzigt en bouwplannen concreet worden is sanering gewenst en noodzakelijk. In het ISV programma 2000-2004 is hiervoor geld gereserveerd volgens een verdeelsleutel. Dit is doorgeschoven naar de tweede ISV-periode Het tijdspad van de sanering hangt af van de planontwikkeling van deze deellocatie. In 2001 heeft in opdracht van de NS (SBNS) een verkennend en nader onderzoek plaatsgevonden op het spoortracé tussen km.paal 42.10 en km.paal 42.22. Er was sprake van ernstige bodemverontreiniging, met uitlopers op de deellocatie 25. Op het saneringsplan heeft de provincie een beschikking afgegeven. Tegelijk met de reconstructie van de spoorwegovergang is de gehele verontreiniging op het betreffende spoortracé aangepakt en opgeruimd. Uit het evaluatierapport blijkt, dat de bodemsanering overeenkomstig het plan is uitgevoerd en dat er geen belemmeringen meer zijn. Deellocatie 25 is niet in deze sanering betrokken. Deellocatie 26 (Petrakerk) Op deze deellocatie (hoek Karel Doormanstraat – Adm. Helfrichstraat – Witte de Withstraat) heeft nog geen bodemonderzoek plaatsgevonden. Gelet op de thans bekende historie zijn op deze locatie geen problemen in de bodem te verwachten.


137


Overige gebieden in het centrum (deze maken geen deel uit van deellocaties in het Centrumgebied) Sallandsestraat 16A en 18 Voorheen waren hier respectievelijk Wavin /A.Waterink met een plastic spuitgietbedrijf en productie, en de betonwarenfabriek Gebr. Hofstede gevestigd. Er heeft ter plaatse nog geen onderzoek plaatsgevonden. Gelet op de grootte van de bedrijven en de soort activiteiten wordt een ernstige verontreiniging van de bodem hier niet verwacht,. Sallandsestraat 22-28 Volgens het historisch onderzoek maakten deze percelen in het verleden onderdeel uit van een betonwarenfabriek. Er heeft nog geen onderzoek plaatsgevonden, doch een ernstige verontreiniging van de bodem wordt hier op voorhand niet verwacht. Sallandsestraat 10 Uit het historisch onderzoek komt naar voren, dat in het verleden op deze locatie een timmerwerkplaats was gevestigd. Er heeft nog geen onderzoek plaatsgevonden. Gezien de activiteiten ter plaatse wordt hier geen ernstige verontreiniging van de bodem verwacht. Markt 13 Uit historisch onderzoek is gebleken dat hier in het verleden een koperslagerij gevestigd is geweest. Thans is dit perceel in gebruik als groothandel in ijzer- en metaalwaren. Vanwege de voormalige activiteiten ter plaatse is het niet uit te sluiten, dat de bodem ter plaatse verontreinigd is. Dit zal nog onderzocht dienen te worden.

Overige kanttekeningen Een aantal onderzoeken is inmiddels gedateerd en deze zullen in het kader van mogelijke bestemmingswijzigingen en/of bouwvergunningen moeten worden geactualiseerd. Ook kan bodemonderzoek noodzakelijk zijn, als bij de geplande werkzaamheden veel grond vrijkomt. Dit geldt uiteraard ook voor locaties waar nog geen bodemonderzoek heeft plaatsgevonden. In zijn algemeenheid ligt de bodemkwaliteit op de niet-verdachte plekken vast op de bodemkwaliteitskaart. Deze bodemkwaliteitskaarten zijn in 2002 vastgesteld. Het centrumgebied is gezoneerd. Met name PAK's zijn in het gehele centrumgebied in de bodem in licht verhoogde mate (> S en < T) aanwezig. De oorzaak hiervoor kan gezocht worden in het gebruik van het centrum door de jaren heen (antropogene belasting als kolenstook, autoverkeer e.d.). Door deze activiteiten is de grond in het centrum diffuus verontreinigd. Indien bij de toekomstige werkzaamheden grond vrijkomt, kan de vrijkomende grond binnen het plangebied, lees het centrumgebied Hardenberg, vanuit milieuhygiënisch oogpunt worden herverwerkt. De grond onder een deel van de onderzochte percelen bevat verontreinigingen groter dan de achtergrondkwaliteit en heeft volgens het Bouwstoffenbesluit categorie-1 kwaliteit. Bij afvoer van de licht en matig verontreinigde grond buiten het gezoneerde centrumgebied zijn de regels van het Bouwstoffenbesluit van toepassing. Dit betekent dat deze grond alleen verwerkt mag worden in een daarvoor bestemd zogenaamd infrastructureel grond'werk'. Voor een beperkt deel is de grond dermate vrij van verontreinigingen ('schone grond') dat deze vrijelijk toepasbaar is, d.w.z. ook buiten het gezoneerde centrumgebied. Of het hier inderdaad om 'schone grond' gaat, zal moeten worden vastgesteld middels het uitvoeren van


138


een bodemonderzoek of partijkeuring conform het Bouwstoffenbesluit. Wordt de vrijkomende grond binnen de gemeente Hardenberg toegepast, dan is het gemeentelijk bodembeleid (vastgesteld in 2002) van toepassing. Als de grond wordt toegepast op een locatie buiten de gemeente Hardenberg, dan is het bodembeleid van de gemeente, waarin de grond wordt toegepast, van toepassing.

Resumerend Op de volgende locaties zijn ten aanzien van de realisering van de toekomstige plannen extra werkzaamheden te verwachten vanwege de kwaliteit van de bodem, of er dient nog bodemonderzoek plaats te vinden: x Deellocatie1:voormalige brandstoffenhandel / Vee- en mengvoederfabriek Bruins, Fortuinstraat 14; x Deellocatie 3: Markt 6/7, inclusief voorterrein; x Deellocatie 6: voormalige Bruins terrein aan de Lage Gaardenstraat 9; x Deellocatie 6: stationsemplacement (laad- en losterrein); x Deellocatie 7: Parklaan 1; x Deellocatie 8N: Alfa College Marslaan 40; x Deellocatie 9: voormalige chemische wasserij Europaweg 29-31; x Deellocatie 10: voormalig tankstation Oosteinde 25, vm koperslagerij Oosteinde 23; x Deellocatie 14: Spinde 9, opnieuw bodemonderzoek; x Deellocatie 18: Wilhelminaplein, gedegen onderzoek, incl. asbest; x Deellocatie 19: Bruchterweg 73, onderzoek onder bestrating; x Deellocatie 21: voormalig tankstation W.de Withstraat 31 (thans Super de Boer); x Deellocatie 21: ondergrondse tank Sallandsestraat naast no. 25 - locatie nog niet onderzocht; x Deellocatie 25: Burgemeester Schuitestraat 21-23 (voorm. transportbedrijf).

Wanneer hiermee bij de planning van de diverse projecten rekening gehouden wordt door de diverse verantwoordelijke partijen, dan behoeven er geen stagnaties op te treden.

Gerrit Haandrikman Regio IJssel-Vecht 12 maart 2004


Marcel de Lange gemeente Hardenberg, afdeling BM 17 januari 2005

139


Bijlage 8

Verslag bijeenkomst vooroverlegpartners, vooroverlegreacties


140


Bijlage 9

Inspraakreacties & verslag van de inspraak


141



142


Gebruikte afbeeldingen en figuren

x

De luchtfoto op het titelblad is beschikbaar gesteld door Mei. Architecten en Stedenbouwers bv.

x

De foto’s en figuren uit hoofdstuk drie zijn gemaakt en beschikbaar gesteld door Mei. Architecten en Stedenbouwers bv. Uitzondering is figuur 3.1: deze is beschikbaar gesteld door Bugel Hajema Adviseurs.

x

De figuren uit hoofdstuk 4 zijn gemaakt en beschikbaar gesteld door Mei. Architecten en Stedenbouwers bv. Uitzondering zijn de figuren 4.3 en 4.4. Deze zijn beschikbaar gesteld door Bugel Hajema Adviseurs.

x

De figuren uit hoofdstuk 6 die betrekking hebben op de huidige situatie zijn gemaakt door de afdeling Geo-informatie van de gemeente Hardenberg. De figuren die betrekking hebben op de toekomstige situatie zijn gemaakt en beschikbaar gesteld door Mei. Architecten en Stedenbouwers bv.


143


Literatuurlijst

x

Adecs Oost bv en gemeente Hardenberg, Productboek Masterplan Plus Centrum Hardenberg, december 2003

x

Bügel Hajema Adviseurs en de gemeente Hardenberg, Bestemmingsplan Hardenberg Centrum, Markt en omgeving (concept), 2004

x

DHV en gemeente Hardenberg, Masterplan voor de riolering kern Hardenberg, december 2004

x

DHV, Risicoanalyse spoor. Onderzoek in het kader van het bestemmingsplan woongebied stationsomgeving. De kwalitatieve en kwantitatieve fase, augustus 2003

x

Gemeente Hardenberg, Hardenberg heeft visie op de toekomst, ontwikkelingsplan Gemeente Hardenberg, 2004

x

Gemeente Hardenberg, Welstandsnota, Gemeente Hardenberg voor altijd mooi, 2003

x

Gemeente Hardenberg, AM Vastgoed, ECORYS, Masterplan Centrum Hardenberg, december 2002 (inclusief bijlagen)

x

Gemeente Hardenberg en Provincie Overijssel, Hardenberg, kern met een streekfunctie, convenant gemeente Hardenberg - Provincie Overijssel 2004 – 2007, 2004

x

Mei Architecten en Stedenbouwers bv en gemeente Hardenberg, Hardenberg: Kwaliteit in de kern! Beeldkwaliteitsplan Hardenberg Centrum behorende bij het Masterplan Plus, 2004 (concept)

x

Ministeries van VROM, LNV, VenW en EZ, Nota Ruimte, Ruimte voor ontwikkeling, 2004

x

Provincie Overijssel, Handreiking en beoordeling ruimtelijke plannen, februari 2003

x

Provincie Overijssel, Streekplan Overijssel 2000+, Plannen voor Ruimte, Water en Milieu, 2000

x

SAB, distributie-planologisch onderzoek gemeente Hardenberg, 1999

x

Seinpost, Visie Detailhandelsstructuur gemeente Hardenberg, 2002

x

SGBO en gemeente Hardenberg, Woonplan 2003-2007 gemeente Hardenberg, mei 2004

x

WPM Consultants, Hardenberg Centrum, actualisatie distributieve mogelijkheden, 'sHertogenbosch, 2003


144

Masterplan Plus Centrum Hardenberg

Recommend Documents