Masterplan openbare ruimte 2020 Hoge Vucht Doornbos Linie

Masterplan openbare ruimte 2020 Hoge Vucht – Doornbos – Linie

0409_09_Masterpla_V6

Masterplan openbare ruimte 2020 Hoge Vucht – Doornbos – Linie

augustus 2009

Masterplan openbare ruimte 2020: Hoge Vucht – Doornbos – Linie

2

Samen brengen we de openbare ruimte tot bloei

>

Met trots presenteer ik u het Masterplan openbare ruimte Hoge Vucht, Doornbos en Linie. Een handboek gemaakt in het kader van de wijkontwikkeling, waarin staat hoe we willen omgaan met de openbare ruimte in Hoge Vucht, Doornbos en Linie. Tegelijk is het de eerste concretisering van de stedelijke visie op de openbare ruimte. Centraal staat de ruimte die van ons allemaal is: het groen, de speelveldjes, de pleinen en het water. Ik mag wel zeggen dat het Masterplan een bijzonder stuk is. Zoiets komt niet zo maar uit de lucht vallen. Bewoners van de wijken hebben een belangrijke rol gespeeld bij de totstandko ming. Ik vind dat belangrijk. Want bewoners zélf weten maar al te goed wat bijzonder is aan de openbare ruimte in hun wijk. Dat is ook de kracht van het plan. We zijn als het ware op een andere manier naar de wijken gaan kijken. We benoemden plekken en kwaliteiten die aansluiten bij de wensen van de bewoners. Wat is waardevol? Wat moeten we absoluut behouden? Waar liggen kansen? Hoe zou het eruit zien als ú het voor het zeggen heeft? Zo kwamen we gezamenlijk tot thema’s die volgens de bewoners aandacht nodig hebben. Ik ben ervan overtuigd dat op deze manier een rijker plan tot stand is gekomen dat past bij het karakter van deze wijken. Het Masterplan enthousiasmeert en inspireert om de handen uit de mouwen te steken. Het maakt duidelijk waarom juist deze keuzes zijn gemaakt. Tegelijkertijd biedt het houvast. Met heldere richtlijnen, maar ook voldoende vrijheid voor eigen initiatief. Nu komt het aan op daadwerkelijk samen vernieuwen en handhaven. Ook dat doen we samen met alle betrokkenen. Zo kunnen we de kwaliteiten van Hoge Vucht, Doornbos en Linie echt benutten en tot volle bloei laten komen. Wethouder Ruimtelijke Ontwikkeling en Ontwerp en Beheer Buitenruimte

van de Gemeente Breda,

Janus Oomen


3

‘Het resultaat mag er wezen’ In drie bijeenkomsten/workshops hebben we gewerkt aan een platform voor een alomvat tend Masterplan voor de wijk Hoge Vucht, Doornbos en Linie. Een wijk die wat betreft bewoners heel divers is te noemen. Multicultureel van samenstelling en met alle leeftijds categorieën volop vertegenwoordigd. Een wijk die wordt begrensd door een prachtig park en een uitgestrekt beschermd natuurgebied. Een wijk om van te houden. Maar dan wel met wat aanpassingen in de openbare ruimtes. Zodat ook de leefbaarheid en veiligheid in de toekomst gegarandeerd blijven. Het was mij als kersverse bewoner van Hoge Vucht een genoegen actief deel te mogen uitmaken van de workshops. De hoge opkomst van vertegenwoordigers van vele belangen verenigingen en de vruchtbare samenwerking met specialisten van waterschap en gemeente hebben voldoende input geleverd voor een degelijk Masterplan. Aan de hand van vijf thema’s - Verbindingen en routes in het groen; Spelen sport en ontmoeten; Recreatie; Water; en Veiligheid, parkeren en toegankelijkheid – hebben de verschillende werkgroepen verrassende ideeën en wensen geuit. De projectleiding van de gemeente Breda begeleidde ons op vakkundige wijze. Ik hoop dat dit Masterplan de aandacht krijgt die het verdient. Het resultaat mag er wezen! Pieter Zwanikken Bewoner Hoge Vucht


4

>

Inhoudsopgave V

Voorwoord ..................................................................................................................... 3

1

Visie ................................................................................................................................. 7

2

3

1.1

Huidige situatie

1.2

Platform Masterplan en thema’s

9

1.3

Betrokkenheid bewoners bij uitvoering

9

10

Stevig verankerd: context ........................................................................................... 11

2.1

Masterplan als paraplu

11

2.2

Strategieën voor ruimtegebruik: Gedeeld – Herkenbaar – Duurzaam

11

2.3

Vijf hoofddoelstellingen

12

2.4

Vertaling naar Masterplan

13

Typering Hoge Vught, Doornbos en Linie .................................................................. 15

3.1

Situering

3.2

Typering naoorlogse woonwijken

15 15

3.3

Typering van de afzonderlijke wijken en buurten

16

4

Het Toetsingskader en de opgaven ............................................................................. 23

T

Thema 1

B

Groene routes, gebieden en plekken

25

Thema 1a

Primaire hoofdstructuur, de parkways

27

Thema 1b

Secundaire groenstructuur: kralensnoer van groenplekken

31

Thema 1c

De wijken buurtparken

35

Thema 1d

Buurtpleintjes en blokgroen

37

Thema 2

Leven met het water

41

Thema 3

Bereikbaarheid, toegankelijkheid en veilig

45

Thema 4

Recreatie, sporten, spelen en ontmoeten

49

Thema 5

Straatprofielen, meubilair, materialen en verlichting

53

Thema 6

Onderhoud en beheer

57

Bijlagen .......................................................................................................................... 59

Bijlage 1

Uitvoeringsprogramma

61

Bijlage 2

Literatuurlijst

63

Bijlage 3

Materialenpalet

64

Bijlage 4

Schema staatprofielen

65

Bijlage 5

Toolbox groenpleintjes

66

Bijlage 6

Deelnemers Platform Masterplan openbare ruimte

67

Hoge Vucht – Doornbos – Linie


5

legenda

parkway

entree van de wijk

wijkpark

vista wandelroute rondje ‘Hoge Vucht’ recreatieve fietsstructuur groene voorziening (volkstuin, sportveld) bebouwing in het groen woonvelden

waterrand secundaire groen structuur; kralensnoer buurtplein water plein

streefbeeld voor 2020


6

1

Visie

Kleurrijke en betekenisvolle openbare ruimte als drager van de ruimtelijke structuur van de wijk. Hoge Vucht, Doornbos en Linie bieden volop kansen. Wie straks door de wijk fietst, ziet een waterrijke en groene wijk met veel variatie. Er is een grote verscheidenheid aan herkenbare buurtparkjes, trapveldjes, wijkparken, fraaie plantsoenen, pleinen, mooie singels en vaarten, volkstuinen en parkways met groen voor de hele wijk. Kunst, terrassen, stedelijke lanen en sportterreinen completeren de openbare ruimte. De wijk heeft straks herkenbare plekken die uitnodigen om te gebruiken en van te genieten. Waar vanzelfsprekende ontmoetingen mogelijk zijn tussen alle inwoners, jong en oud, allochtoon en autochtoon, sporters, mindervaliden, vrouwen met een kinderwagen, spelende kinderen en middelbare scholieren. Om te spelen, te wandelen, te voetballen, te kanoën, te vissen, te ontspannen en te leven. Makkelijk bereikbaar, veilig en uitnodigend. Buurtparken als kralensnoer De verschillende buurtparken lopen straks als een kralensnoer door de wijk, toegankelijk voor fietsers en voetgangers. Het zijn plekken om even af te stappen, een praatje te maken of gewoon te genieten en elkaar te ontmoeten. Verschillende routes Er ontstaan ook verschillende routes door de wijk: de snelle doorgaande route via de parkways met meer uniform groen en de gezellige, gemoedelijke routes met veel herkenbaar groen. Een openbare ruimte met een aantrekkingskracht die verder gaat dan alleen de bewoners van de wijk zelf. Dat is onze opgave voor 2020. Ambitie: kwaliteit versterken en verbeteren Een belangrijk aspect van het Masterplan is dat we de wijken niet op hun kop zetten. Het uitgangspunt is dat we op een andere manier naar de wijken kijken. Kwaliteiten benoemen en de openbare ruimte herkenbare gebruiksfuncties geven. Dit betekent concreet: de ruimtelijke kwaliteit die er al is versterken en het gebruik van de openbare ruimte verbeteren en stimuleren. We gaan uit van de schoonheid en wat er voor nodig is om die kwaliteit op te krikken. Dat kan in veel gevallen met eenvoudige middelen. Om het monotone karakter van de openbare ruimte te doorbreken, is het nodig – om in groentermen te blijven – om eens flink te wieden. Weghalen wat niet meer voldoet, onderhouden wat goed is en opnieuw inrichten waar dat nodig is. Het gaat niet alleen om een mooie wijk, waar veel te doen is. De wijk moet ook veilig, toegankelijk en praktisch ingericht zijn.

Ria Marijnissen zegt het ronduit: “Het waren interessante bijeenkomsten.” Als lid van de bewonersbelangenvereniging Geeren-Noordoost heeft ze vele uren met buurtgenoten gediscussieerd over de inrichting van de wijk. Ze vindt het geweldig dat bewoners mogen meedenken over hun eigen leefomgeving. “Iedereen mocht aanschuiven. De eerste keer vond ik dat wel verrassend. We kregen ruim de tijd om ons woordje te doen. Dat verwacht te ik eigenlijk niet. Maar het is natuurlijk heel goed, want wij brengen uiteindelijk ook de meeste tijd door in deze buurt.”


7

huidig groenbeeld


8

1.1. Huidige situatie Wie nu door Hoge Vucht, Doornbos en Linie fietst, ziet een ruime, groene omgeving met veel water. Er is een sterke hoofdstructuur. Maar waar de wijk precies begint en ophoudt, is niet helemaal duidelijk. Echte markeringspunten ontbreken. Het vele ‘kijkgroen’ valt nauwelijks op door het eenvormige karakter. Her en der is de inrichting van het groen schraal te noemen. Wonen aan het water is voor veel mensen heel aantrekkelijk. Gezien het vele water in de wijk is dit zeker een kwaliteit die beter benut kan worden. Maar deze kwaliteit van de wijk komt nu nauwelijks tot zijn recht. De openbare ruimte voldoet niet meer aan de wensen van de huidige en de toekomstige bewoners. De woonomgeving vraagt om versterking van de specifieke kenmerken van de wijk en het op een positieve manier onder de aandacht brengen ervan. 1.2 Platform Masterplan en thema’s In 2008 is een Platform Masterplan samengesteld met vertegenwoordigers van gemeente Breda, de woningcorporaties Laurentius, WonenBreburg en Singelveste AlleeWonen en een groot aantal bewoners en belangenverenigingen: IVN Vereniging voor natuur- en milieueducatie, Kinderboer derij Breda-Noord, Surplus Welzijn, HBC Liniekwartier, BBV Biesdonk, HBV Wisselaar, VVE Linie, Bewonersgroep Keersbergenstraat, St. Belangenbehartiging Surinaamse Senioren Breda, Jongeren van project Straattalenten, Wijkkrant Op Koers, Arendse Health Club, Klankbordgroep Brede school Geeren-Noord, Bewoners Wommelgemhof, Staatsbosbeheer (zie bijlage VI voor de namen van de deelnemers). In een aantal workshops hebben zij thema’s benoemd en uitgewerkt die aandacht nodig hebben. Deze thema’s zijn leidend voor het Masterplan. U vindt ze terug in de hoofdstuk indeling als een herkenbaar stramien. De thema’s zijn: t

Groene routes gebieden en plekken

t

Leven met het water

t

Bereikbaar, toegankelijk en veilig

t


t

Straatmeubilair, materialen en verlichting

t

Onderhoud en beheer

Bijeenkomst platform masterplan


9

1.3 Betrokkenheid bewoners bij uitvoering De betrokkenheid van de bewoners in de wijk is een belangrijke succesfactor. Niet alleen bij de planvorming, maar ook bij de uitvoering en het beheer. De buurtpleinen ontwikkelen we volledig in samenspraak met de buurtbewoners. Van een inrichtingsplan tot collectief en gezamenlijk beheer van de groene buurtpleintjes. Daarmee krijgen zij ook zelf de verantwoor delijkheid en mogelijkheid om zaken op te pakken of tijdig op de agenda te zetten. Doordat de bewoners zelf betrokken zijn bij de invulling ontstaat ook vanzelf de gewenste variatie en herkenbaarheid per buurt.

Woonpark, voorbeeld van gedeelde ruimte


10

Stevig verankerd: context

2

Dit Masterplan is stevig verankerd in andere plannen van de gemeente en partijen. Het is onderdeel van het programma Wijkontwikkeling en een van de eerste deel plannen in uitvoering van de Visie Openbare Ruimte 2020. Die vormen samen met de Structuurvisie 2020 en de Maatschappelijke Visie 2020 het brede kader. 2.1 Masterplan als paraplu De Structuurvisie, de Maatschappelijke Visie en de Visie Openbare Ruimte schetsen de toekomst van Breda en beschrijven de ambities van de gemeente tot 2020. Zo geeft de Structuurvisie de gewenste ontwikkelingsrichting en kwaliteit van de stad aan en benoemt de gebieden die de komende jaren worden ontwikkeld. De Visie op de Openbare Ruimte verwoordt wat de kwaliteit van de openbare ruimte moet zijn (zie 2.2). En de Maatschappe lijke Visie beschrijft op haar beurt welke sociale kwaliteit Breda voor ogen heeft. Het Wijkontwikkelingplan heeft zijn wortels in het Ontwikkelingsplan Breda Noord Oost uit 2001. Dat leidde in 2004 tot afspraken met woningcorporaties. Er is een uitvoerige projecten lijst gemaakt voor verbetering van de leefbaarheid, de woningen, de voorzieningen en de openbare ruimte voor de periode 2005-2020. Er ontbrak echter een verbindende schakel tussen de verschillende plannen en de openbare ruimte. Die is nu gevonden in dit Master plan, dat al deze aspecten op een logische manier met elkaar verbindt. Ook de cultuurhistorisch onderzoeken naar de openbare ruimte van Hoge Vucht en die van Doornbos en Linie vormden een leidraad en inspiratiebron. In heel Nederland gaan niet alleen wijken op de schop, maar ook cultuurhistorische waarde ervan. Breda wil de bestaande kwaliteiten van de stedenbouwkunde en de openbare ruimte juist versterken. In deze wijk is de cultuurhistorische waarde van het gebied de basis voor verdere keuzes. Door in te zetten op een openbare ruimte met veel groen, die een echte gebruiksfunctie vervult in de buurten en wijken, past dit plan ook in de ideeën voor bijvoorbeeld cultuur en evenementen op wijkniveau. Tot slot haakt dit Masterplan ook aan bij het sectorale gemeentelijke beleidskader, zoals ondermeer vastgelegd in het Verkeersplan, de nota Buitenspelen en het toegankelijkheidsbeleid. 2.2 Strategieën voor ruimtegebruik: Gedeeld – Herkenbaar – Duurzaam De Visie Openbare Ruimte 2009, waarvan dit Masterplan de eerst concrete uitvoering is, gaat uit van drie strategieën: gedeelde ruimte, herkenbare ruimte, en duurzame ruimte. t Gedeelde ruimte Onder gedeelde ruimte verstaan we openbare ruimte die zoveel mogelijk soorten gebruik toelaat en stimuleert. Door de ruimte niet te verdelen, maar te delen, raken burgers meer op elkaar aangewezen. Samen ontmoeten ze elkaar in de openbare ruimte en delen die met elkaar, met dieren en met planten. t Herkenbare ruimte Dit concept wil het thuisgevoel stimuleren: het gevoel dat je thuis bent in de stad of in het dorp of de wijk waar je woont of op bezoek bent. Ook ondersteunt dit concept het gevoel van sociale veiligheid. Het is een bewuste keuze om de kwaliteit van Breda verder uit te bouwen.


11

t Duurzame ruimte Duurzaam spreekt voor zich: duurzaam in beheer, in gebruik en in inrichting. Zorgen dat de openbare ruimte lang meegaat en moet er toch iets veranderd worden, dan gaan we de materialen hergebruiken. 2.3 Vijf hoofddoelstellingen Uit de hierboven genoemde visies zijn de volgende vijf hoofddoelstellingen te destilleren, die in het Programma Wijkontwikkeling – en daarmee ook in het Masterplan – een plaats hebben gekregen en verder worden uitgewerkt: 1 Goed toeven In Breda is het ‘goed toeven’. Iedereen voelt zich er thuis en komt er graag. Goed toeven gaat over wonen zonder zorgen. Mensen ontmoeten elkaar in de wijk. Door elkaar beter te kennen en te begrijpen, kunnen bewoners met verschillende gebruiken en gewoonten goed samen leven en krijgen zij mogelijkheden om het beste uit zichzelf te halen. Een belangrijk thema binnen ‘goed toeven’ is veiligheid op straat, zowel sociale veiligheid als verkeersveiligheid. Er is voldoende sociale controle en het beheer van de openbare ruimte is op een goed peil. Het is schoon op straat, het onkruid is onder controle en de achterpaden en brandgangen zijn verlicht en af te sluiten. Door de openbare ruimte niet te verdelen, maar juist te delen, raken burgers meer op elkaar aangewezen. Ze ontmoeten elkaar in de openbare ruimte en delen die met de aanwezige flora en fauna. In een herkenbare omgeving voelen mensen zich thuis, veilig en geborgen. Als bewoners en als bezoeker. De openbare ruimte is duurzaam in materiaal, beheer en bruikbaarheid. Hoe stabieler de omgeving, hoe makkelijker mensen zich thuis voelen en die omgeving ook met elkaar delen. 2 Groeien in Breda De jeugd heeft de toekomst. Dertig procent van de inwoners van Breda is jonger dan 24. Iedereen krijgt gelijke kansen om gezond en veilig op te groeien en om een eigen toekomst op te kunnen bouwen. Onbekommerd en in een omgeving die voor iedereen wat te bieden heeft. Veilig buitenspelen voor kinderen en met plezier buiten verblijven voor jongeren hoort daarbij. 3 Meedoen In Breda is meedoen het motto. Deelnemen aan de samenleving zorgt voor meer zelfredzaam heid en een flexibele, sociale omgeving. Iedereen krijgt de kans om zijn of haar kwaliteiten in te zetten, voor zichzelf en voor de samenleving. Voor de Buitenruimte draait het dan om betrokkenheid van bewoners zowel bij het ontwerp van bijvoorbeeld buurtpleintjes en het uiteindelijke gebruik ervan. 4 Gezond en zorgzaam Een goede gezondheid is een belangrijke voorwaarde om mee te kunnen doen. Een gezonde en zorgzame samenleving zorgt goed voor zichzelf en voor elkaar. Gericht op de buitenruimte is het van belang dat minder validen zelfstandig van A naar B kunnen komen. Ook het stimuleren van het buiten zijn stimuleert de gezondheid, door buiten te sporten, te wandelen of te spelen. 5 Aantrekkelijk, concurrerend, en duurzaam wonen en woonomgeving Een aantrekkelijke woonomgeving (de wijk) heeft iets te bieden waardoor bewoners zich er thuis voelen, zogenoemde intrinsieke specifieke kenmerken die het karakter en het imago van de wijk bepalen. Door de specifieke kenmerken te versterken en onder de aandacht te brengen (marketing), kunnen bewoners makkelijker positief kiezen voor een wijk. En dat betekent weer meer verbondenheid met de wijk en wellicht een langere woonduur.


12

2.4 Vertaling naar Masterplan t De openbare ruimte wordt niet specifiek ingericht voor verschillende leefstijlen of doel groepen van Hoge Vucht, Doornbos en Linie. t De inrichting heeft tot doel te stimuleren dat mensen van verschillende leeftijden en achtergronden elkaar ontmoeten Hiervoor moeten plekken geschikt worden gemaakt, zoals het ‘hart van de wijk’ en de buurtpleintjes. t Ruimtelijke opdeling, zoals nu bij de parkways, gaan we tegen. Net als de versnippering van het buurtgroen. Dit komt ten gunste van samenhangende plekken en ruimtes t De openbare ruimte kent een sterke ruimtelijke kwaliteit. We zetten in op versterking van de ruimtelijke kwaliteit en identiteit, bijvoorbeeld door het onderscheid te vergroten tussen verschillende groenplekken en structuren. t Het groen sluit aan bij het gebruik van de bewoners en heeft een herkenbare identiteit en invulling. t Recreatief gebruik van het groen moet worden bevorderd, naast de ruimtelijke en esthetische functie. t We gebruiken duurzame materialen die aansluiten bij het huidige materialenpalet en een duurzaam beheer. Daarnaast moeten de doorgaande groenzones worden ontwikkeld tot robuuste ruimtelijke structuren.


13

Wisselaar Geeren Noord

Biesdonk

Linie

Geeren Zuid

Doornbos

Ligging van het plangebied in de stad


14

Typering Hoge Vucht, Doornbos en Linie

3

3.1 Situering De wijken Hoge Vucht, Doornbos en Linie liggen aan de noordkant van de stad, gunstig gesitueerd tussen het centrum van Breda en de Lage Vuchtpolder. De wijken zijn ruim van opzet met brede, groene straatprofielen, water, weidse uitzichten en een sterke ruimtelijke structuur. De wijken staan sterk op zich zelf, de relaties met de stad en de omgeving kunnen beter. De Noordelijke Rondweg en het NS-spoor zijn belangrijk voor de bereikbaarheid maar vormen tegelijk barrières. En om in de polder te komen, is er slechts één fietsverbinding. Aan de westen oostzijde ligt Hoge Vucht ingeklemd tussen bedrijventerreinen. Doornbos wordt aan de oostkant begrensd door een tuinbouwgebied. Met deze terreinen hebben de verschillende buurten weinig binding. Aan de westzijde van de wijk bevinden zich stedelijke voorzieningen, zoals scholen, sportvelden, een tuincentrum en een gemeentelijk sportcomplex. Het sportcomplex en de sportvelden zijn van belang voor de wijk, maar de verbindingen kunnen beter. De overige voorzieningen hebben weinig of geen binding met de wijk en liggen als een buffer tussen de buurten en de belangrijkste stedelijke ontsluitingswegen. 3.2 Typering naoorlogse woonwijken Hoge Vucht, Doornbos en Linie zijn typische naoorlogse wijken, volgens het principe van de ‘wijkgedachte’. Hierbij werd een woonwijk in kleinere wooneenheden of subbuurten verdeeld, om bewoners het gevoel van geborgenheid in de groot wordende stad te geven, in plaats van massaliteit. Dit principe uit de jaren vijftig en zestig is nu sociaal maatschappelijk niet gangbaar meer. Fysiek zijn de wijken echter nog lang niet afgeschreven. De ruime opzet van de wijken, het vele groen en de goede bereikbaarheid worden nog steeds gewaardeerd. Hoewel Hoge Vucht is opgebouwd uit verschillende buurten en subbuurten ontbreekt een duidelijk onderscheid en een eigen gezicht. Ze mogen niettemin gezien worden. Er is behoefte om de afzonderlijke buurten herkenbaarder te maken. De wijken en afzonderlijke buurten mogen zich meer naar buiten richten. De woningen stammen vooral uit de jaren vijftig en zestig, met wat nieuwbouw uit latere jaren. Woningprojecten uit de jaren tachtig en negentig hebben de oorspronkelijke ruimtelijke principes aangetast. NB: Hoge Vucht noemen we een wijk. Deze is opgebouwd uit vier buurten. Doornbos en Linie zijn in feite twee buurten, maar vormen niet gezamenlijk één wijk. Ze worden wel telkens in samenhang met elkaar behandeld.


15

subbuurt met blokgroen en buurtplein

buurt met secundaire groenstructuur

wijk met hoofdgroenstructuur

Schematisch principe van de groenstructuur van Hoge Vucht

3.3

Typering van de afzonderlijke wijken en buurten Doornbos en Linie Beide buurten hebben samen 1861 woningen en 3987 bewoners. De gemiddelde leeftijd is 48,3 jaar. In totaal bestrijkt het gebied 127,12 hectare. Bredanaars geven hun woonomgeving gemiddeld een 7,0. Linie en Doornbos worden gewaardeerd met een 6,4.

Het Edisonplein in Linie


16

Doornbos: rustige groene tuinbuurt uit de jaren zestig met overwegend eengezinswoningen,

gegroepeerd in woonvelden rondom een groen wegennet (assenkruis), met centraal daarbin nen de groenstrook van de Baliëndijk. Binnen het assenkruis liggen ook de speelvoorzienin gen. De Baliëndijk vormt de ruggengraat van de wijk, met de belangrijkste ontsluitingsweg

en de winkelstrip, die ook door de bewoners van Linie wordt gebruikt. De groenstructuur is

verbrokkeld, de samenhang tussen de onderlinge groenplekken kan beter. De woonbuurtjes

van Doornbos hebben telkens een buurtpleintje als hart.

Aan de westen oostzijde bieden twee wegen ontsluiting van de buurt: de Doornboslaan en

de Kapittelweg. De herkenbaarheid van beide parkways kan beter. Dat geldt ook voor de

entrees aan weerszijden van de Doornbos.

Linie: deze buurt is opgebouwd uit verschillende fragmenten (‘schotsen’): Liniekwartier, een

kenmerkende vroege wederopbouwbuurt uit de jaren vijftig, de bedrijvencomplexen van

Euretco (kantoren) en Faam (snoepfabriek), de jaren dertig woonbebouwing rond de

Terheijdenseweg, het Liniepark en tenslotte de bebouwing aan de noordrand (parkkwartier).

Linie heeft een overwegend compacte bebouwingstructuur met enkele herkenbare openbare

ruimteplekken. Het Edisonplein en het Liniepark zijn het meest herkenbaar. Liniepark wordt

niet optimaal gebruikt, maar heeft het in zich om uit te groeien tot een romantisch buurtpark

voor alle bewoners, centraal gelegen tussen de verschillende ‘schotsen’. Het Edisonplein

wordt momenteel gedomineerd door auto’s, maar kan uitgroeien tot de centrale ontmoe tingsplek van Linie.

Doornbos en Linie hebben gezamenlijk de Doornboslaan, een parkway, als ontsluitingsroute.

De herkenbaarheid van deze weg voor beide wijken kan beter, net als de verbinding over de

weg heen voor voetgangers en fietsers (kruispunt Doornboslaan Baliëndijk / Buys Ballotstraat).

Hoge Vucht: in Hoge Vucht wonen 15.591 mensen. De gemiddelde leeftijd is 51,8 jaar.

De wijk is 301,50 hectare groot. Het aantal woningen bedraagt 7024. De woningdichtheid

bedraagt 23,3 wo/ha. 51,6% bestaat uit eengezinswoningen.

Hoge Vucht is een typische uitbreidingswijk uit de jaren zestig volgens de wijkgedachte, met

gescheiden functies voor wegen, woningen, voorzieningen, groen en recreatie. De wijk bevat

veel eengezinswoningen, gegroepeerd in subbuurtjes, flats langs doorgaande wegen en

groenstructuren. Het vele groen dooradert de hele wijk.

Er is een duidelijke ruimtelijke opbouw in vier buurten (kwadranten) en een sterke hoofd structuur, gevormd door de parkways. De vier buurten zijn opgedeeld in subbuurten,

waardoorheen het groen van de secundaire groenstructuur loopt. (zie blz. 16)

Het vele groen van de wijk kan echter beter worden gebruikt en de herkenbaarheid mag

sterker: ‘Wat kan ik met het groen, mag ik er spelen, voetballen, of er alleen op uit kijken’.

De opgave is het groen herkenbaar en bruikbaar te maken. Hoge Vucht kan dan uitgroeien

tot een frisse, groene en ruime woonwijk met parkachtige en waterrijke kwaliteiten.

De noordelijke buurten van Hoge Vucht zijn waterrijk en grenzen aan de Lage Vuchtpolder.

Biesdonk, Geeren Zuid en Doornbos hebben een sterk parkachtig karakter, met groene

dooradering Linie heeft een stedelijk karakter, passend bij de nabijheid van het station en

het centrum.


17

Baliëndijk in Doornbos

Geeren Zuid: woonbuurt met flats aan de randen en eengezinswoningen in het midden gebied. Er zijn 1742 woningen op 67,3 hectare en 3614 bewoners. Zij waarderen Geeren Zuid met een 6,4. Het groen van de buurt zit vooral in de randen met de flats (Lelystraat, Calandstraat, Daniël Marotstraat) en in het assenkruis van plantsoenen en groenplekken. Dit assenkruis moet weer zichtbaar worden als centrale groenstructuur en bruikbaar worden gemaakt. Hiervoor stelt het integraal wijkontwikkelingsplan (IWOP) 2009 voor deze structuur te verbeteren en een nieuw buurtpark aan te leggen in de westelijke uitloper. De kenmerkende buurtpleintjes worden gebruikt als speelplek en als hondenuitlaatplek. Deze pleintjes kunnen nog sterker op de wensen van de bewoners worden ingericht.

Woonstraat in Geeren Zuid

Biesdonk: woonbuurt, besloten liggend tussen scholen, sportterreinen en het wijkwinkel centrum. Er zijn 2223 woningen op 89,5 hectare en 4904 bewoners. Biesdonk krijgt van de bewoners voor de woonomgeving een 6,4. Het groene assenkruis van Biesdonk is het best bewaard gebleven van alle buurten. Deze scheidt en bindt duidelijk de verschillende woonbuurten en is ook in het gebruik en de herkenbaarheid nog goed, met een plantsoen, kerk, school, singel en buurtpark. Voor het buurtpark (Keersbergenstraat) is in 2009 op initiatief van bewoners een herontwikkeling gestart.


18

Aan de zuiden oostkant van Biesdonk onttrekken school en sportcomplexen de buurt aan het zicht. Dit maakt Biesdonk aan deze zijden matig herkenbaar, wat ook geldt voor de entree aan het kruispunt Terheijdenseweg – Groenedijk. Sportvereniging Avendo maakt gebruik van de sportvelden ten zuiden van Biesdonk. Dit zijn echter afgesloten terreinen, dus niet toegankelijk voor andere gebruikers. De Biesdonkweg is momenteel een sluiproute, onder meer van en naar winkelcentrum Hoge Vught. Samen met de wens om de verkeersafwikkeling op de Noordelijke Rondweg te verbeteren, loopt nu een onderzoek of de kruising met de Noordelijke Rondweg kan worden afgesloten voor auto’s. Fietsers en voetgangers krijgen een tunnel die de Edisonstraat verbindt met de Biesdonkweg.

Woonstraat in Biesdonk

Geeren Noord: buurt aan de noordoost rand van de wijk, met flats en water in singels en vaarten aan de randen. Er zijn 1289 woningen op 49,8 hectare en 2942 inwoners. Geeren Noord waarderen zij met een 6,4. De grote hoeveelheid water is kenmerkend voor Geeren Noord. Het maakt van de subbuur ten bijna eilanden. De herkenbaarheid van de waterstructuur kan echter beter: nu is het water niet overal zichtbaar en bruikbaar. Bij de realisatie van belangrijke sociaal maatschap pelijke projecten zoals Raffy (2004) en de Brede School (2009) krijgt ook de waterstructuur meer herkenbaarheid. De wijk grenst aan de Lage Vuchtpolder, die fantastische vergezichten en natuurbeleving biedt. De polder is echter niet vanuit de buurt zelf bereikbaar, maar alleen via een centraal gelegen route. Een extra verbinding met de polder is wenselijk.

Singel in Geeren Noord


19

Wisselaar: buurt aan de noordwestrand van de wijk nabij het sportcentrum, met water in singels en vaarten aan de randen. Wisselaar heeft 1770 woningen op 94,9 hectare en 4131 bewoners, die Wisselaar waarderen met een 6,7. Net als Geeren Noord kenmerkt Wisselaar zich door het water: aan de randen van de buurt en een enkele keer binnendoor. Ook hier geldt de matige bereikbaarheid van de polder als recreatiegebied. De buurt heeft de meeste eengezinswoningen van Hoge Vucht. De verbin ding tussen de groenplekken is in noord-zuidrichting (Vlaanderenstraat) herkenbaar, maar is vrijwel afwezig in oost-westrichting (via de Deinzestraat en Zandhovenstraat) en vraagt hier om herstel. De buurt grenst aan de gemeentelijke Sportboulevard. Betere verbindingen via de bruggen vergroot de relatie met de boulevard. In 2009 is gestart met het verbeteren van enkele buurtpleintjes, zoals de Kaprijkestraat. Met bewoners en kinderen is een ontwerp gemaakt en gerealiseerd. NB: De cijfers zijn van Bredata 2004-2007.

Zuidrand van Wisselaar


20


21

Lage Vucht polder waterrijk parkrijk stedelijk

legenda hoofdgroenstructuur; parkway hoofdgroenstructuur; wijkpark hoofdgroenstructuur; waterrand

centrum

secundaire structuur; kralensnoer wijkplein buurtplein

Structuurbeeld


22

Het Toetsingskader en de opgaven

4

Thema’s en toetsing In paragraaf 1.2 werden de thema’s voor het gebied verwoord:

t

Groene routes, gebieden en plekken

t

Leven met het water

t

Bereikbaar, toegankelijk en veilig

t


t

Straatmeubilair, materialen en verlichting

t

Onderhoud en beheer

In dit hoofdstuk vindt u per thema een beschrijving van de huidige situatie, de ambitie en vervolgens de opgave en de randvoorwaarden voor ontwikkeling of herinrichting. Alle plannen die een relatie hebben met of gerealiseerd worden in de openbare ruimte worden getoetst aan de hand van deze lijst. Deze randvoorwaarden zijn van toepassing op alle ontwikkelingen binnen Hoge Vucht, Doornbos en Linie, binnen de kaders van (gewij zigde) wet- of regelgeving. Kleuren in kaart In dit Masterplan spelen kaarten een belangrijke rol. Door kleur te geven aan verschillende gebieden maken we de wijk ‘leesbaar’ en bruikbaar. In de lichtgroene delen van de kaart (parkways) heeft de gemeente een sterke regierol en bieden de uitgangspunten van het masterplan het raamwerk voor komende ontwikkelingen. Bij de donkergroene delen en de lichtgele vlekken (kralensnoer en buurtpleintjes) op de kaart zijn de bewoners aan zet en draagt de gemeente in sommige situaties ook het beheer aan bewoners over. Zo ontstond het ruimtelijk casco voor de wijk: een casco waarin je dingen vastlegt en vrijgeeft, volgens heldere afspraken.


23

legenda

parkway

entree van de wijk

wijkpark

vista wandelroute rondje ‘Hoge Vucht’ recreatieve fietsstructuur groene voorziening (volkstuin, sportveld) bebouwing in het groen woonvelden

waterrand secundaire groen structuur; kralensnoer buurtplein water plein

Streefbeeld voor 2020


24

Thema 1: Groene routes, gebieden en plekken

Karakteristiek Hoge Vucht, Doornbos en Linie zijn groene wijken. Ruim en met fraaie doorzichten. Elke straat heeft een groencomponent in het wegprofiel: een haag, een plantsoen of pleintje en er is veel groen op buurten wijkniveau. Het groen heeft op enkele plekken ook een ecologische waarde ontwikkeld. Maar het groen is ook anoniem en eenvormig. Er is weinig variatie, de gebruikswaarde van groenplekken voor verblijf, spel, sport en recreatie is beperkt. De functie beperkt zich meestal tot kijkgroen. Doordat het groen sterk is versnipperd, zijn deze plekken lastig te onderhouden en beperkt bruikbaar. Het groen kent een opbouw van grote naar kleine schaal en andersom. Op het hoogste schaalniveau ligt de Lage Vuchtpolder, een agrarisch gebied met belangrijke ecologische waarden en met een recreatieve potentie voor Breda. Maar dit gebied heeft slechts één verbinding met de wijk. Op het schaalniveau van de wijk bevinden zich de grootschalige groenstructuren van Hoge Vucht: de parkways en het wijkpark Hoge Vucht. Op buurtniveau is er een doorlopende structuur van groenplekken. We noemen dit het kralensnoer, omdat het telkens andere plekken zijn: een buurtpark, een plantsoen, apparte menten in het groen, of scholen in het groen. De groenplekken van het kralensnoer liggen centraal in de buurten. Op het laagste schaalniveau spreken we over het blokgroen en de buurtpleintjes. Dit is het schaalniveau van de subbuurtjes en de woonstraten. Het blokgroen bevindt zich in de straatprofielen en dient ter aankleding van de woonstraten. Het geeft elke subbuurt een kleinschalige groene dooradering. De buurtpleintjes zijn telkens het hart van een subbuurtje. Hier kan worden gespeeld en ontmoeten de bewoners elkaar. In een optimale situatie kun je lopende van de straat waarin je woont, telkens via een groter wordende groenstructuur naar de randen van de wijk komen.

Ingeborg van der Zee, ouderenvereniging Kennedyschool: “Mij valt op dat er in de wijk weliswaar veel groen is, maar dat het vaak niet echt bruikbaar is. Een veldje met een paar struiken, meer is het vaak niet. Dat nodigt niet echt uit.”

Algemene ambities t

Hoge Vucht Doornbos en Linie ontwikkelen zich tot fraaie herkenbare wijken, met een sterke ruimtelijke kwaliteit.

t

Het groen in de wijk is bruikbaar doordat recreatieve functies worden ontwikkeld die optimaal inspelen op het groen.

t

Het groen krijgt kleur door de verschillende groencategorieën te versterken: -

uniforme en robuuste hoofdgroenstructuur: de parkways en de groene randen;

-

flexibele secundaire groenstructuur in de buurten: een kralenketting van groenplekken die telkens van aard verandert. Van plantsoen, singel, laan tot buurtpark, woonpark, schoolplein, enzovoort;

-

wijkparken Park Hoge Vucht en Liniepark;

-

straat- en blokgroen met in elke staat een groencomponent, een samenhangende soortenkeuze van planten per buurtje en een buurtpleintje in het hart.

t

De ecologisch ingerichte ruimten zijn herkenbaar en geaccepteerd bij de bewoners. Dit gaat hand in hand met de potentiële educatieve functie van het ecologisch groen.

t

Bevorder een grotere diversiteit van flora en fauna.


25

legenda parkway

entree van de wijk

hart van de wijk

Bereik gebied behorend bij de parkways


26

Thema 1a: Primaire hoofdstructuur, de parkways Ambities t De parkways: Doornboslaan, Kapittelweg, Groenedijk, Cornelis Joosstraat en Noordelijke Rondweg ontwikkelen zich tot fraaie geënsceneerde routes voor auto, fiets en voetganger met een sterke samenhang tussen weg, bebouwing en groen. Het groen heeft een recreatieve en esthetische functie voor de mensen die er wonen en voor mensen die er langs komen. De representatieve en herkenbare entrees van de wijk liggen aan de parkways, hier kom je de wijk binnen en verlaat je deze. De Noordelijke Rondweg ter hoogte van Biesdonk en Linie ontwikkelt zich ook in de richting van een parkway. t De Terheijdensweg is geen echte parkway, maar een laan. De zone hierlangs ontwikkelt zich tot een transparante verbindende zone tussen deze weg en Biesdonk. Een represen tatieve groene ruimte waarbinnen de grote bebouwde eenheden (school, tuincentrum, enzovoort) een plaats hebben.

Parkway Doornboslaan

Opgaven t Ontwikkel de parkways tot een samenhangend systeem van hoofdwegen, bebouwing en groen. t Realiseer een openbare toegankelijk parkachtige inrichting, met recreatieve gebruiks functies. t Realiseer herkenbare entrees op de kruisingen van de Doornboslaan – Nieuwe Kadijk, de Groenedijk – Terheijdenseweg, Kapittelweg – Nieuwe Kadijk, Kapittelweg Baliëndijk. De entrees bieden zicht op de buurten, maak deze herkenbaar. t Entree Groendijk kan plaats bieden aan een landschappelijk kunstwerk dat de entree markeert naar een ruime, frisgroene en waterrijke woonwijk. t Bij de andere entrees ligt de opgave bij het weer open en transparant maken van de plekken door goed te wieden in het groen. t Studie naar herinrichting Doornboslaan met het oog op continuïteit van het wegprofiel van het zuidelijk deel. Verbeter de oversteekbaarheid op de kruising met Baliëndijk / Buys Ballotstraat. Bestudeer de mogelijkheid van aansluiting Koele Mei – Doornboslaan.


27

Ruimtelijk principe van een Parkway

Randvoorwaarden t Parkways hebben een eenduidig profiel van twee rijbanen ingebed in groenstroken, met vrijliggende fietspaden en trottoirs aan weerszijden. t De parkways hebben uniforme bomenrijen in de zij- en middenbermen en verschillende solitaire bomen of kleine groepjes tussen de gebouwen onderling en tussen de gebouwen en de weg. t Gebouwen en parkeervoorzieningen voegen zich naar de parkstrook. t Gebouwen hebben een duidelijke plint, parkeerhoven zijn omzoomd met hagen of half verdiept aangelegd. t Transparantie: de weg, de gebouwen en de bomen zijn van alle kanten goed te zien. Onderbeplanting mag het doorzicht niet belemmeren. t Het trottoir aan de binnenzijde van de strook ligt niet tegen de straat aan, maar ligt vrij in het groen. t Zoom de parkstrook aan de binnenzijde af met een brede trottoirband (Brusselstraat, Calandstraat, Antwerpenstraat, Lelystraat, Daniël Marotstraat, Bernard de Wildestraat). t Uitgangspunt is zoveel mogelijk gebruik van huidige groenelementen. t Langs de doorgaande wegen (parkways) volgen de inrichting én beheer de continuïteit van de weg, ze veranderen dus niet halverwege. t Het beheer van de weg is gericht op behoud van de continuïteit van het wegprofiel en de aankleding. Ecologisch beheer vindt plaats in afgebakende zones in de parkstrook tussen de gebouwen en de weg. Het groen is veilig en toegankelijk.


28


29

legenda buurtpark

singel

woon/voorzieningenpark

plantsoen

Secundaire groenstructuur


30

Thema 1b: Secundaire groenstructuur: kralensnoer

van groenplekken Ambities t De ruimtelijke kwaliteit van de buurtgroenplekken wordt versterkt. t De plekken worden toegankelijk gemaakt voor ontmoeting en spelen. t Wandel- en fietsroutes verbinden de plekken met elkaar tot een kralensnoer van groen buurtpleinen. t Schoolgebouwen of andere voorzieningen voegen zich naar de groene ruimte. t De groenplekken aan de randen takken aan op de hoofdstructuur, zodat er een door lopend groenverband is, van binnen naar buiten.

Plantsoen aan de Biesdonkweg

Opgaven t Ontwikkel de groenplekken tot een kralensnoer die door de gehele wijk loopt, door er langzaam verkeersroutes langs te leiden met rust- en verblijfsplekken. t Creëer uitzichtpunten (vista’s) op de polder, aan de uiteinden van routes, groenstroken of singels.


31

Kralensnoer van groenplekken


32

Randvoorwaarden t Ga verdergaande versnippering tegen door toekenning van gebruiksfuncties en het versterken van de identiteit. Verbind verbrokkelde stukken met elkaar door het opheffen van verkeersinfrastructuur. Versterk de interne en onderlinge samenhang. t Ontwikkel gebruiksfuncties, zoals zit- en verpoosplekken, speelplekken en kunstuitingen. t Waar het kralensnoer van plekken de parkways doorkruist, domineert de inrichting van de parkway. t Behoud en versterk wijkfuncties zoals volkstuinen en sportvelden. t Onderscheid en versterk per plek karakteristiek en typologie: plantsoen, buurtpark, singel, voorzieningenstrook, woonpark. (NB: plantsoenen zijn groenplekken zoals aan de Hendrik Berlagestraat, Biesonkweg). t Bestaande gebouwen met bijbehorende voorzieningen (parkeren, toegangspaden, schoolpleinen) die zich in de groenplekken bevinden, voegen zich naar het groen. Uitbreiding mag geen aantasting van het groen betekenen. t Hanteer de volgende typologieën voor de groenplekken en maak deze geschikt voor de mogelijke gebruiksvormen, pas het beheer hierop aan. Singel

Wandelen en vissen, honden uitlaatstrook

Woonpark

Wandelen, ontmoeten

Voorzieningen strook

Ontmoeten en spelen

Buurtpark

Ontmoeten, spelen en verblijven

Plantsoen

Ontmoeten, spelen, kunst


33

legenda wijkpark; ecologisch deel waterrand van de wijk wijkpark; recreatief deel buurtpark

Wijkpark Hoge Vucht binnen het waterverband en buurtparken


34

Thema 1c: De wijken buurtparken

Ambities t Park Hoge Vucht ontwikkelt zich tot een recreatieve en educatieve trekpleister voor Hoge Vucht en daarbuiten. De kinderboerderij groeit uit tot een ‘brede boerderij’. Het ecologisch educatieve noordelijke deel van het park vormt één geheel samen met het recreatieve zuidelijke deel. t Waar beide parkdelen samenkomen, is ruimte voor een bijzondere waterplek. t Liniepark ontwikkelt zich tot een centraal gelegen wandelen verblijfpark voor Linie, met Linievijver als een aantrekkelijke en recreatief bruikbare vijver centraal in het park. t De groenplekken in Geeren Zuid aan de Willem van Kesselstraat en Biesdonk aan de Keers bergenstraat ontwikkelen zich tot buurtparken, waar spelen en ontmoeten centraal staan. t De parken zijn bij uitstek plaatsen waar mensen, planten en dieren de openbare ruimte delen.

Park Hoge Vucht

Opgaven t Verbindt de twee parken aan de noordrand van Hoge Vucht tot een geheel, met aan de noordrand het educatief ecologische deel en aan de zuidkant een wandel-, speel-, lig- en vliegerpark langs ‘Tussen de Dijken’. t Verbeter de toegang naar de polder en de centrale langzaam verkeerroute door het park naar de polder. t Ontwikkel de kinderboerderij tot een ‘brede boerderij’. t Voeg bereikbaarheidsfaciliteiten toe (parkeerplaatsen, fietsbeugels). t Ontwikkel een waterplein, geschikt als waterspeelplek, kano- of roeibotenverhuur. Op deze plek kan een waterverbinding tussen Wisselaar en Geeren Noord worden gemaakt. Onderzoek recreatieve en educatieve mogelijkheden. t Vernieuw Liniepark (conform SV Doornbos Linie) tot een aantrekkelijk wijkpark voor Linie, met ruime ligweiden, boomgroepen en een verbeterde Linievijver, uitvoering na 2012. t Realiseer de buurtparken in Geeren Zuid en Biesdonk. Randvoorwaarden t Respecteer de ecologische waarden van het noordelijke deel van park Hoge Vucht en die van de Lage Vuchtpolder. t Respecteer de ruimtelijke kwaliteit en de gebruikswaarden van het zuidelijke deel. t Optimaliseer de fietsroute tussen het winkelcentrum en het park en betrek de flatgebouwen die langs de Tussen de Dijken als ruimtelijke elementen in het park staan bij het geheel. t Houd bij Liniepark rekening met bestaande voorzieningen, zoals de moskee en het schoolgebouw, en onderzoek een doorkoppeling met het watersysteem van Hoge Vucht.


35

legenda buurtpark

singel

woon/voorzieningenpark

plantsoen

Structuur buurtpleintjes en blokgroen


36

Thema 1d: Buurtpleintjes en blokgroen

Ambities t Het straat- en blokgroen ontwikkelt zich tot samenhangende groenstructuren die de eenheid van de verschillende (sub)buurtjes versterken. Er is ruimte om in te spelen op de wensen en behoeften van de bewoners. De bomenstructuur sluit aan bij de structuur en opbouw van de wijk en de buurten. De bomenstructuur ondersteunt het herkenbaar maken van de wijk en de (sub)buurten. t Elk groen buurtpleintje ontwikkelt zicht tot het hart van de buurt waarin het ligt. De inrichting van elk pleintje is toegespitst op de wensen en gebruiken van de bewoners.

Voorbeelduitwerking blankenbergenstraat

Opgaven t Versterk de groenstructuur op de schaal van de subbuurten of het blokniveau die de opbouw ervan ondersteunt. Hiermee wordt de herkenbaarheid vergroot. t Ontwikkel de buurtpleintjes tot ontmoetings- en speelplekken voor de omliggende subbuurten. t Realiseer een bomen- en beplantingstructuur die de hoofd- en secundaire structuur ondersteunt. Randvoorwaarden t Betrek bewoners bij de ontwikkeling van de veldjes en benut hierbij de toolbox (zie bijlage V). t Versterk de herkenbaarheid van elk buurtpleintje met behoud van de ruimtelijke karakte ristiek: een rechthoekig open veld met gras, bomen en ontmoetingen speelvoorzienin gen. t Onderzoek of bewoners het beheer op zich kunnen nemen. t Alle woonstaten dienen een groencomponent in het profiel te hebben, zoals een plantsoen, een bomenrij, een singel, een buurtpleintje, of een voortuin met een haag of tuinmuur. t Nieuwe of te renoveren eengezinswoningen met voortuin hebben altijd een mee-ontworpen erfscheiding: haag of tuinmuur.


37

Bomen: t Het aantal boomsoorten in de hoofdstructuur wordt beperkt, het assortiment in de subbuurten en buurtpleintjes wordt juist verrijkt. Differentieer het bomenassortiment in de hoofdstructuur in relatie tot de bodemgesteldheid en de hydrologie. Natte gronden bijvoorbeeld Alnus, Salix, Betula en Quercus palustris. Droge gronden: Quercus robur en Fagus. Streef in de secundaire structuur naar een hoofdsoort en een differentiatie, bijvoorbeeld Fraxinus ornus, Fraxinus exelsior, Fraxinus augustiflora. t Kies een hoofdsoort met differentiatie in cultivar. Op speciale plekken kan worden afgeweken om te markeren, te begeleiden of te camoufleren. t Straatbomen staan dikwijls in verharding. Stem de soortkeuze hierop af voor een goede groenomstandigheid en ter voorkoming van wortelopdruk. t Behoud zoveel mogelijk bestaande waardevolle bomen bij nieuwbouwopgaven en bij herinrichting en pas deze zorgvuldig in de nieuwe situatie in.

Voorbeeld straat- blokgroen

Bollen, hagen en heesters: t

Zorg voor kleuren geurrijke beplanting die aantrekkelijk is voor vogels.

t

Zorg voor beperkte onderhoudskosten.

t

De beplantingswijze en soortkeuze zijn verfijnd en samenhangend.

– gazon eventueel voorzien van bloembollen; – bomen in rijvorm, in groepen of solitair, in de straat in het groen; –

heesters, bodembedekkers of hoge (tot 1,50 m) struiken;

–

beperk stekelvormende struiken in de nabijheid van speelplekken;

–

bloeiende planten bollen, of bloeiende heesters; - heesters tot max 1,5 m hoog.

–

hagen liefst groenblijvend, max. 0,80 m hoog, min. 0,50 cm breed.

Beplanting bij spelen: Geen planten met stekels of andere soorten defensieve planten in de buurt van

speelplaatsen, ook geen giftige planten.

Geen vruchten, vanwege rotting van gevallen vruchten.

Geen beplanting hoger dan 1,5 meter in verband met sociale veiligheid.


38


39

legenda bestaande watergang streefbeeld waterverband

Streefbeeld waterstructuur


40

Thema 2: Leven met het water Karakteristiek Kenmerkend voor Hoge Vucht is het vele water. Het huidige watersysteem heeft hoofdzake lijk een waterhuishoudkundige functie voor de afvoer van kwelwater. Overtollig water gaat naar de Mark via het gemaal Moerlaken. Het watercircuit met vaarten ligt in Geeren Noord en Wisselaar aan de buitenranden en gaat op enkele plekken binnendoor. In Geeren Zuid ligt het aan de oost- en zuidrand, in Biesdonk alleen in de Brasschaatstraat, rond het Belgiëplein en Antwerpenstraat. Biesdonk en Geeren Zuid liggen hoger, waardoor de kwel daar minder is. Met de realisatie van Waterdonken en het park Waterakkers ten westen van Geeren Noord wordt het kwelwater hier naartoe afgevoerd. Alleen nog bij grote watertoevoer wordt het water van Hoge Vucht afgevoerd naar het gemaal aan de Moerlaken. Er is geen continu circuit van singels: wegen met dammen en duikers doorkruisen vaak de waterstructuur. De Linievijver is een diepe zandwinput. Een doorkoppeling met het water in Hoge Vucht ontbreekt. Deze is wel nodig om een goede waterkwaliteit te garanderen. Water is prettig om aan te wonen en recreatief gebruik van te maken: er langs wandelen, vissen of roeien. Doordat de woningen vaak met de kopse kanten naar het water staan, ontbreekt nu uitzicht op het water. Als woonmilieu kan het water veel beter worden benut. Zo kan het bijdragen aan de waarde (vermeerdering) van de woningen en de waardering van de woonomgeving door de bewoners. Tenslotte heeft het water ook een ecologische functie. De oevers hebben een facelift ondergaan van strak gemaaide gazons naar afwisselend begroeide stroken. Daardoor ontwikkelt zich hier een grotere diversiteit aan planten en dieren. Keerzijde is de overweldi gende rietgroei, die tussen de twee jaarlijkse maaibeurten door het zicht op het water en de toegang tot de taluds belemmert.

Water in de wijk


41

Ambitie t Water krijgt voldoende ruimte om op piekmomenten grote hoeveelheden te kunnen bufferen. t Het water in de wijk heeft een sterke ruimtelijke structuur die zo min mogelijk wordt onderbroken door duikers en dammen. t Regenwater wordt zo veel mogelijk bovengronds afgevoerd, zodat het minder snel in de grond verdwijnt. t Het water heeft naast de hydrologische waarde ook een belevingswaarde als onderdeel van de leefomgeving. Singels en andere waterstructuren moeten bijdragen aan een prettig woonklimaat. t Woningen zijn zoveel mogelijk georiënteerd op het water. Bij nieuw te ontwikkelen woningen in de Wensel Cobergenstraat, Bernard de Wildestraat, Wisselslagterrein, Jacob Romanstraat en de Daniël Marotstraat is het water het leidende thema, eventueel samen met ecologie. t In de wijk komen specifieke waterplekken voor, die educatief zijn en uitnodigen tot spel en plezier. t Recreatief gebruik van het water is mogelijk en de oevers zijn toegankelijk om te varen, schaatsen, vissen, wandelen en ontmoeten. t Het water is schoon en veilig. Vissen en vogels en andere dieren leven in en rond het water. t Het beheer doet recht aan de ruimtelijke en recreatieve waarden van het water en aan de ecologische waarden.

Recreatief gebruik water in de wijk

Opgaven t Realiseer extra wateroppervlakte door plekken te maken die onderwater kunnen lopen of waar het water bovengronds wordt afgevoerd. Per bouwplan, renovatie of (her)inrichtings plan wordt bepaald hoe hieraan kan worden voldaan. t Realiseer waterspeelplekken in park Hoge Vucht of in de buurten. Zorg hierbij voor veiligheid, toezicht en beheer. t Versterken van het ‘waterverband’ door de structuur van het water te herstellen. De koppen van de singels moeten ‘open’ worden gemaakt, zodat de doorlopende structuur zichtbaar wordt. t Maak het water meer zichtbaar en herkenbaar. Dit kan door koppen van singels ‘open’ te houden van beplanting en obstakels, door bosjes en opgaande beplanting weg te halen en eventueel elders te compenseren en door maaiseldepots herkenbaarder te maken, zodat deze ook als visplekken te gebruiken zijn. t Realiseer een koppeling tussen de waterstructuur van Wisselaar en Geeren Noord in Park Hoge Vucht.


42

Randvoorwaarden t Pas zo veel mogelijk bovengrondse waterafvoer toe bij (her)inrichtingsplannen, gebruik wadi’s of alternatieve bovengrondse waterafvoermogelijkheden. t Ruim bij (her)inrichtingsopgaven zoveel mogelijk dammen en duikerverbindingen op en vervang deze door bruggen, zodat het water ongehinderd door de wijk kan stromen. t Situeer nieuwe woningen in of aan de beschikbare waterstructuren, bij de Wensel Cobergenstraat, Bernard de Wildestraat, Wisselslagterrein en Jacob Romanstraat en de Daniël Marotstraat. t Maak de oevers toegankelijk door ze een flauwere helling te geven, door hinderlijke opgaande beplanting te verwijderen en door de realisatie van waterterrassen en wandel-, trim- en fietspaden. t Bevorder een grotere diversiteit van flora en fauna door waar mogelijk natuurvriendelijke voorzieningen zoals geurende planten, zwaluwnesten en vogelbroedeilanden in de plannen op te nemen. t Sta ecologisch beheer toe op plaatsen waar dat ruimtelijk en gebruiksmatig kan, zodat er een grotere diversiteit ontstaat van flora en fauna.

Voorbeeld kenmerkend singelprofiel


43

legenda stads- en wijkontsluitingswegen buurtstraten hoofdfietspadenstructuur recreatieve padenstructuur buslijnen met haltes

Streefbeeld verkeersstructuur


44

Thema 3: Bereikbaar, toegankelijk en veilig Karakteristiek De wijken zijn via de wijkontsluitingswegen Doornboslaan, Kapittelweg en via de Terheijdenseweg uitstekend verbonden met het stedelijk wegenstelsel. De verkeersstructuur – bestaande uit hoofdwegen met gescheiden rijbanen en fietspaden, buurtstraten en woonstraten – kent een heldere indeling. Op enkele belangrijke kruisingen liggen rotondes. Rondom het winkelcentrum is een 30 km/uur gebied ingesteld. Alles bij elkaar zorgt dit voor een ontspannen verkeersysteem met weinig knelpunten en relatief weinig conflicten of ongelukken. Wel komt sluipverkeer voor in de buurten. Langs de hoofdwegen ligt een uitgebreid fietspadennetwerk, maar binnen de buurten ontbreken specifieke fietsvoor zieningen. Parkeren vindt plaats op straat, in parkeerhavens en haaksparkeerstroken. Bij flats zijn parkeerterreinen aanwezig. Busroutes bedienen de gehele wijk en doen de belangrijkste voorzieningen aan. Aanpassing van de busroutes is nodig vanwege afsluiting Biesdonkweg en de realisatie van de verbinding Bernard de Wildestraat – Waterdonken. De Doornboslaan, de Groenedijk, de Cornelis Joosstraat en de Kapittelweg zijn de belangrijke entrees naar Hoge Vucht. Deze entrees kunnen nog sterker het visitekaartje vormen van de wijk. Ouderen, jongeren, gezinnen, alleenstaanden, allochtonen en autochtonen hebben allemaal hun eigen wensen en behoeften voor de openbare ruimte. De bereikbaarheid van voorzienin gen schiet nu voor veel ouderen en kinderen tekort. Trottoirs en looproutes zijn dikwijls niet geschikt voor ouderen, mindervaliden en kinderen, terwijl deze met beperkte aanpassingen geschikt kunnen worden gemaakt. Door de jaren heen zijn de wijken steeds multicultureler geworden. Veel mensen wonen al lange tijd in de wijk en kennen elkaar goed. Zij zijn gehecht aan hun wijk. Dat geldt voor jong en oud. Botsende levensstijlen en hangjongeren veroorzaken echter gevoelens van onveilig heid. De sociale verbanden staan daardoor onder druk. Er is sprake van inbraakgevoeligheid van de woningen, achterpaden zijn vaak niet verlicht of niet afgesloten. Dichte zijgevels van woningen en open parkeerhoven tussen woningen roepen gevoelens van onveiligheid op omdat hier het zicht op de openbare ruimte ontbreekt.

Typische 30 km/uur maatregel: drempel en parkeervak


45

Ambitie t De bereikbaarheid van de buurten blijft goed, door het stelsel van wijkontsluitingswegen, buurtstraten en woonstraten. t Een heldere en logische verkeersstructuur die ondersteunend is aan de herkenbare opbouw van de wijk in buurten en subbuurten. t Het is wenselijk enkele straten te laten vervallen. Hierdoor win je ruimtelijke kwaliteit voor bestaande en nieuwe functies zoals groen en recreatie ter plaatse. Ook voorkom je hiermee sluipverkeer door de buurten. Een goed voorbeeld is bij het speelpark Biesdonk: de Tienenstraat wordt opgeheven voor meer speel- en parkruimte. t De woonbuurten zijn verkeersveilig en er is alleen sprake van buurtgebonden verkeer. t Autoverkeer tussen de buurten wordt afgewikkeld via de wijkontsluitingswegen (parkways). t Door de wijk loopt in noord-zuid en oost-west richting een netwerk van wandelen fietsroutes dat groenplekken en buurtvoorzieningen aan elkaar koppelt. De routes verbinden ook de buurten met de buitenranden en de Lage Vuchtpolder. t Het moet mogelijk zijn om de gehele buitenrand van de wijk te bewandelen. Deze routes sluiten aan op de aanwezige fietshoofdstructuur. t Parkeervoorzieningen zijn voldoende aanwezig en goed bruikbaar. t Ouderen, mindervaliden en kinderen kunnen ongehinderd van de woning naar de belangrijkste voorzieningen lopen. t Het winkelcentrum is optimaal bereikbaar voor auto, fietser en voetganger. t De woongebieden bieden een gevoel van veiligheid. Opgaven t Voer het 30 km/uur beleid uit voor Biesdonk. t Beperk het stratenpatroon met behoud van goede bereikbaarheid, door waar en wan neer mogelijk onvoldoende benutte straten te verwijderen. t Ontwikkel de fietstunnel Biesdonkweg, afsluiting voor doorgaand verkeer. t Ontwikkel een netwerk van veilige en uitdagende kindvriendelijke routes en langzaam verkeerroutes door de gehele wijk. t Maak verbindingen naar de polder en de Kapittelweg voor voetgangers en/of fietsers. t Voer GWI maatregelen uit conform convenant GWI 2008. t Voer maatregelen uit om het politiekeurmerk Geeren Noordoost te verkrijgen en onder zoek de mogelijkheden voor het verkrijgen van een politiekeurmerk voor de andere delen van de wijk.

Ruimtelijk principe van een woonstraat


46

Randvoorwaarden t Behoud het onderscheid in wijkontsluitingswegen (de parkways) , buurtstraten en woon straten. Maak dit duidelijk in de opbouw van het profiel, het materiaalgebruik, en eventueel een bijpassende parkeervorm. t

De gemeentelijke parkeernota bij nieuwbouwplannen is van toepassing: 1,3 pp/woning bij appartementen en 1,8 pp/woning bij eengezinswoningen.

t

Elk (nieuw)bouwplan heeft consequenties voor de parkeerbalans. De opdrachtgever moet aantonen dat de parkeercapaciteit in de nieuwe situatie toereikend is.

t

Behoud een goede busverbinding met de stad, aanpassingen alleen waar nodig.

t

Maatregelen in Doornbos en Linie zijn beschreven in de Structuurvisie D+L 2009.

t

Een voldoende toegankelijke woning voldoet aan de NEN-norm 1814.

t

Bij het veilig en toegankelijk maken van de openbare ruimte gelden de volgende publicaties: ‘Handboek Politiekeurmerk Veilig Wonen Nieuwbouw 2008 en ‘Handboek Politiekeurmerk Veilig Wonen Bestaande bouw 2008’ van Centrum Criminaliteitspreven tie Veiligheid (CCV) juni 2008. Van toepassing is ook ‘Handboek voor Toegankelijkheid’ 6e druk maart 2008 van Maarten Wijk.


47

legenda wijkpark

recreatieve fietsroute

secundaire groenstructuur buurtplein

wandelroute rondje Hoge Vucht sportvelden

wijkplein

sportboulevard

hoofdfietsroute

Recreatief netwerk


48

Thema 4: Recreatie, sporten , spelen en ontmoeten Karakteristiek Kenmerkend voor de opbouw van de wijk is het centrum met bijbehorende wijkvoorzieningen en daaromheen buurten met buurtvoorzieningen. De bewoners herkennen het centrum als het ‘Plein’ van de wijk. Het centrum kan een echt ‘Hart van de wijk’ worden als er ook winkels of andere functies aan de buitenzijde komen. De recreatieve of vrijetijdsmogelijkheden van het winkelcentrum kunnen beter. Er zijn beperkte ontmoetingsmogelijkheden voor ouderen en jongeren en mensen met een fysieke beperking. Niettemin is het winkelcentrum een echte trekker met bezoekers uit de hele stad. Hiermee heeft het centrum toch ook een sterke ontmoetingsfunctie. Die functie mag zich nog beter vertalen in meer plekken waar mensen samen komen, zoals pleinen, terrassen, een markt, enzovoort. De uitstraling kan beter en meer wervend. De speelplekken en trapveldjes liggen verspreid over de buurten. Op de buurtpleintjes is een concentratie van speelvoorzieningen. Die blinken nu niet uit in uitdaging, beleving en afwisseling. Ontmoetingsmogelijkheden op de pleintjes zijn beperkt tot jeu des boulesbanen en enkele bankjes. De kinderboerderij is een belangrijke plek voor educatie, ontmoeting en verblijf. Recreatief gebied De Lage Vuchtpolder ligt verscholen en maakt geen deel uit van de wijk. De Sportbou levard biedt een uitgebreid sportpakket aan: tennis, voetbal, zwemmen, schaatsen skaten en fietsen. De verbinding met de wijk, via een bruggetje door een anonieme groenstrook, is mager. Het Cruyffcourt Hamdijk voorziet in de behoefte van voetballende jongeren en heeft het in zich om uit te groeien tot een groot wijkspeelcentrum met aanvullende (speel) voorzieningen. Kunstuitingen zijn schaars in de openbare ruimte, er zijn slechts enkele sculpturen. Cultureel staat de wijk niet op de kaart.

Buurtvader Mohamed Abarbie, uit Geeren-Zuid: “In deze buurt zijn er veel mensen die ’s zomers bij wijze van spreken hun huiskamer naar buiten verplaatsen. Dan zie je bij speeltuintjes hele groepen moeders zitten. En ik denk dat barbecue- of picknickplaatsen hier ook veel gebruikt zouden worden.”

De buurtpleintjes zijn geschikt om te spelen en te ontmoeten


49

Ambitie t De openbare ruimte weerspiegelt de identiteit van de buurt en ondersteunt de betrokken heid bij de buurt. t De openbare ruimte maakt vanzelfsprekende ontmoetingen mogelijk. t Er zijn voldoende sport, speel- en ontmoetingsplekken voor alle bewoners van de buurten. Deze zijn goed toegankelijk en voldoen aan de relevante technische eisen. t Er is ruimte om voorzieningen en activiteiten te realiseren vanuit de vraag. t In de openbare ruimte zijn plekken aanwezig waar buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten, zoals op de buurtpleintjes, de secundaire groenstructuur of het winkel centrum. t Het Edisonplein ontwikkelt zich tot een centrale ontmoetingsplek voor Linie t Recreatieve plekken, verspreid over de wijk, zijn verbonden door routes tot een recreatief netwerk. t Het winkelcentrum Hoge Vught ofwel ‘Hart van de Wijk’ ontwikkelt zich tot een wijk centrum, waar bewoners van binnen en buiten de wijk komen winkelen, waar mensen wonen en waar mensen elkaar ontmoeten. Er zijn wandelpromenades, pleinen, terrassen, een weekmarkt, parkeervoorzieningen en er is ruimte voor manifestaties. t De sportboulevard aan de Terheijdenseweg is optimaal bereikbaar voor voetgangers en fietsers vanuit de buurten. t De sportvelden aan de zuidrand van Biesdonk zijn een integraal onderdeel van Hoge Vucht en vervullen een brede maatschappelijke functie. t Kunst draagt bij aan de identiteit en herkenbaarheid van de wijken. In de wijk komen daarom kunstuitingen voor, die bijdragen aan de identiteit en herkenbaarheid van de wijk als geheel en de buurten onderling. t De kinderboerderij groeit uit tot een ‘brede boerderij’, waar bewoners elkaar ontmoeten, waar educatie en informatie wordt gegeven, bijvoorbeeld over de Lage Vuchtpolder, en waar regelmatig activiteiten plaatsvinden.

De ontmoetingsfunctie van kinderboerderij kan verder worden versterkt


50

Opgaven t Bouw de buurtpleintjes om tot spelen ontmoetingsplekken voor de omliggende (sub) buurten. Hanteer hierbij de toolbox bij het maken van keuzes en voor de communicatie. t Realiseer of verbeter verblijfsplekken op en aan het water, zoals kanosteigers, visplekken, zitplekken. t Realiseer een recreatief netwerk van routes en sporten speelplekken in de wijk. t Realiseer informele recreatie- of spelaanleidingen op goed bereikbare plekken in de wijk: trimcircuit, vliegerweide, skatebaan, trapveld. t Versterk de ontmoetingsfunctie van het wijkcentrum. Maak ruimte voor horeca, terrasjes, winkels en behoudt de weekmarkt. Geef ruimte aan festiviteiten, activiteiten en manifes taties. t Versterk de ontmoetingsfunctie van de wijkparken Hoge Vucht en Liniepark. t Zorg voor goede loop- en fietsverbindingen naar de omliggende buurten. t Zorg voor functies die in avonduren aantrekkelijk en toegankelijk zijn. t Realiseer kunstuitingen die de identiteit en herkenbaarheid van de wijk versterken. t Maak de sportboulevard beter toegankelijk en ontwikkel de verbinding met Wisselaar. t Onderzoek de mogelijkheid de sportvelden aan de zuidrand van Biesdonk een brede maatschappelijke functie te geven.

Visualistie van de Brede Boerderij op een van platformavonden

Randvoorwaarden t Sport- en speelvoorzieningen moeten voldoen aan reguliere eisen voor veiligheid en gezondheid. t De speelplekken en -voorzieningen komen tot stand in nauwe samenspraak met betrok ken bewoners en gebruikers. t De vormgeving van sporten speelvoorzieningen sluit optimaal aan op het gebruik. Denk bijvoorbeeld aan een goede ondergrond voor sport en spel. t Voorkom zo veel mogelijk plekken die alleen voor een specifieke doelgroep zijn bestemd, gedeeld gebruik staat voorop.


51


52

Thema 5: Straatprofielen, meubilair, materialen en verlichting Karakteristiek De overwegend ruime straatprofielen hebben een doorgaans traditionele indeling: een brede rijbaan, geflankeerd door ruime trottoirs en meestal een vorm van straatgroen. Er is veel verharding en de inrichtingskwaliteit is eenvoudig, sober, maar ook eenvormig te noemen. Het materiaalgebruik sluit hierop aan: asfalt in hoofdwegen en buurtstraten, gebakken of betonklinkers in de woonstraten en grijze tegels op de trottoirs. In de parkeervakken liggen doorgaans natuursteen keien of gebakken klinkers. Liniekwartier kenmerkt zich als een compact en intiem buurtje met overwegend in gebakken klinkers uitgevoerde straten. Dit geldt ook voor de hoofdstraten Buys Ballotstraat en Edison straat. De verlichtingsprincipes zijn eenvoudig en herkenbaar, hoge masten met ‘uithouder’ langs de hoofdwegen, lage masten met een ‘paaltop’-armatuur in de woonstraten.

Doornboslaan na aanleg in de jaren 60

Ambitie t De inrichtingskwaliteit van de openbare ruimte (de straten, singels, groenplekken) is verzorgd, fraai en doelmatig. Het kwaliteitsniveau ligt op een hoger niveau dan de huidige situatie. t De wijk kent een onderscheid in standaard- en bijzondere plekken voor het materialen palet. Standaard plekken: de woonstraten. Bijzonder ingerichte plekken, gebieden of routes: de parkways, het kralensnoer van groenplekken, de buurtpleintjes, het winkelcen trum en de parken. t Er is een afgebakend en hanteerbaar materialenpalet om uit te kiezen bij (her)inrichtings opgaven. Deze is van toepassing op de standaard straatprofielen. Bij de bijzondere plekken kan hiervan op onderdelen, mits gemotiveerd, worden afgeweken. t Nieuwe ruimtelijke principes voegen iets toe aan het palet en passen tegelijk in de kenmerkende opbouw en sfeer van de wijk. t De verlichting in de buurten en langs de hoofdwegen is op een dusdanig niveau dat de gebruiker zich er prettig en veilig bij voelt. t Zoveel mogelijk energiezuinige verlichting en aangenaam licht toepassen in de woon straten.


53

Parkway

Parkzone

vrijliggend fiets/voetpad

rijbaan

gazon

lage masten hoge masten

rijbaan

vrijliggend fiets/voetpad

parkzone solitaire bomen

asfalt

asfalt/tegels

gazon

Buurtontsluitingstraat

voortuin haag

trottoir

rijbaan breed

buurtgroen

tegels

asfalt

brede band

mast 6 m.

gazon

mast 6 m.

Woonstraat

voortuin trottoir haag tegels

trottoir voortuin

parkeren

rijbaan

klinkers

gebakken tegels klinkers

lage mast

haag

lage mast


54

Parkway

samendhangend profiel met bebouwing groen en weg

Buurtontsluitingstraat

doorgaand karakter, langs buurtgroen

Woonstraat

intieme sfeer, altijd met een groen component


55

Doornboslaan nu: parkway met volgroeide bomen

Opgaven t Sluit zo veel mogelijk aan bij het huidige straatprofielen en het materialenpalet voor Hoge Vucht, Doornbos en Linie. Zie materialenpagina en bijlage III. t Vernieuw de straatprofielen met behoud van de kenmerkende ruimtelijke opbouw. Randvoorwaarden t Alle plannen voldoen aan de indeling van standaard- en uitzonderingsplekken. t Nieuwe inrichtingsprincipes zijn mogelijk, maar voegen zich naar de structuur, het beeld en de kenmerkende opbouw van de wijken, of zijn hiervan een interpretatie. t Bij nieuwe verlichting: energiearme lampen en witter licht. t Toepassing van duurzame materialen, robuust en slijtvast, en energiezuinig in het gebruik en/of bij de productie. t De gemeentelijke uitgangspunten voor inrichting en beheer uit ‘Taal van de stad’ zijn van toepassing. t Open verharding (tegels, keien, klinkers) is gevoelig voor onkruid, beperk daarom deze verharding waar dat kan. t Beperk de hoeveelheid verschillende materialen, behoud de eenvoud, zonder eenvormigheid.


56

Thema 6: Onderhoud en beheer Karakteristiek In de gehele wijk vindt er op basis van het huidige stedelijk beleid nog beheer op standaard niveau plaats. Standaard beheer zoals deze is beschreven in het Buitenruimteplan van 1998.

Het buitenruimteplan is opgevolgd door de “visie openbare ruimte 2020” (zie § 2.3), die in juni

2009 door het college is goedgekeurd. Nieuwe ontwikkelingen in de stad worden conform de

visie ontworpen en aangelegd.

Het masterplan zal een eerste concrete uitvoering worden van de “Visie openbare ruimte

2020”, welke uitgaat van de 3 strategieën: gedeelde ruimte, herkenbare ruimte en duurzame

ruimte. Een goed, passend, beheer en onderhoud van de openbare ruimte afgestemd op het

gebruik ervan is daarbij natuurlijk belangrijk om te zorgen dat het specifieke gebruik mogelijk

blijft. Vertalend naar het beheer en het onderhoud van de openbare ruimte betekent dit dat

ten aanzien van

A

“de gedeelde ruimte” de gebruiksmogelijkheden worden vergroot en mogelijk blijven.

B

“de herkenbare ruimte” de identiteit van de ruimte wordt versterkt en sterk blijft.

C

“de duurzame ruimte” na een duurzame inrichting ook duurzaam beheerd wordt.

De wens en de opgave zullen dan ook zijn om het beheer te laten aansluiten bij de specifieke

kenmerken van de wijk, waarin het gebruik van de openbare ruimte en de gebruiker centraal

staan. Om ervoor te zorgen dat specifiek gebruik van de openbare ruimte mogelijk blijft, zal

deze daarom ook goed moeten worden beheerd. En het beheer zal afgestemd moeten zijn op

het gebruik dat men ervan wil maken.

Beheer en onderhoud in de praktijk

Opgave Beheer in Hoge Vucht, Linie en Doornbos

De beheeroppervlakte in de Hoge Vucht, Linie en Doornbos zijn;

Gebiedstype

Verhardingen

Groen

Eco

Totaal m2

Woongebieden

658318

463700

145867

1267885

Hoofdwegen

175282

33484

185583

394349

Groengebieden

14905

58489

107996

181390

Centrumgebieden

47807

13210

61017

Bedrijventerrein

11601

2125

13726

Dit is een circa eenzesde deel van de gemeente Breda.


57

In het uitvoeringsprogramma (Bijlage I) van deze nota worden een aantal projecten op wijk of buurtniveau genoemd, waarin reconstructies van plekken in de bestaande structuur, zullen gaan plaatsvinden in het groen, grijs of water. Deze reconstructies zullen conform de visie openbare ruimte 2020 zodanig worden aangelegd, dat het gebruik en de gebruiker centraal staan. Op het gebied van beheer vragen de volgende projecten in de wijk extra aandacht: Het beheer van nieuw te ontwikkelen gebieden in de wijk Het Masterplan is een eerste concrete uitvoering van de “Visie openbare ruimte 2020”.

De nieuwe fysieke ontwikkelingen in de wijk worden hiermee beschouwd als pilotprojecten

binnen de visie openbare ruimte 2020. Naast het ontwerp en de aanleg van deze nieuwe

projecten vindt aansluitend een onderzoek plaats óf en op welke wijze de volgende beheer ambities kunnen worden nagestreefd.

t

Het beheer sluit aan bij het gebruik van de openbare ruimte

t

Het beheer is duurzaam.

t

Het beheer en onderhoud sluiten aan bij de karakteristieken (herkenbaarheid) van de wijk.

Beheer als collectief beheerexperiment in Biesdonk. Op verschillende plekken in Biesdonk worden experimenten gestart waarin getracht wordt om bewoners een bijzondere, betrokken plaats in het collectief beheer te geven. Dit gebeurt in samenwerking met de woningcorporatie. Bij goede resultaten vindt verdere uitbouw van collectieve beheersvormen plaats, waarbij bewoners intensief betrokken zijn in hun buurt. Beheerplan Hoge Vucht, Doornbos en Linie Voor de openbare ruimten in de Hoge Vught wordt een beheerplan gemaakt, waarin de

randvoorwaarden voor gebruikgerelateerd beheer worden aangegeven.

Hierbij geven “a) het beheer van nieuw te ontwikkelen gebieden in de wijk” en

“b) experimenten collectief beheer ” voeding voor de invulling van dit beheerplan.

Herkenbare onderdelen van de wijk zijn bijvoorbeeld;

Parkways

Behoud de continuïteit van het wegbeeld; Ecologisch beheer naast regulier beheer; Behoud parkkarakter.

Secundaire groenstructuur

Behoud onderscheid verschillende plekken. Behoud de verschillende gebruikswaarden Behoud ruimtelijke kwaliteit en eenheid

Buurtpleintjes

Behoud gebruikswaarden voor spelen en ontmoeten Behoud transparant groenbeeld.

Wijkpark Hoge Vucht

Noordelijke deel: ecologisch beheer; Zuidelijk deel: regulier beheer gericht op behoud ruimtelijke kwaliteit en gebruiks waarde voor spelen en ontmoeten.

Liniepark

Beheer gericht op instandhouding ruimtelijke kwaliteit en gebruikswaarden voor spelen en ontmoeten

Waterkanten

Behoud gericht op zichtbaar en bereikbaar maken van de oevers naast ecologische waarden; Behoud continuïteit van de waterstructuur

Woon- en buurtstraten

Behoud schoon heel en veilig straatbeeld; Voorkom begroeiing tussen tegels en straatwerk

Winkelcentrum

Intensief beheer gericht op aantrekkelijk en gastvrij hoogwaardig winkelcentrum

Specifieke plekken:

Behoud specifieke gebruiksvormen,

speelplekken, hup’s en kunst

Zorg voor maatwerk

Opgave t Realiseer een beheerplan voor Hoge Vucht, Doornbos en Linie waarin de randvoorwaarden voor gebruiksgerelateerd beheer worden genoemd. Start hiermee in 2009. Het beheerplan wordt mede op basis van de ervaringen uit “a) het beheer van nieuw te ontwikkelen gebieden in de wijk” en “b) experimenten collectief beheer”, opgesteld. t Aandacht voor interim beheer tijdens transformaties / herstructurering.


58

B

Bijlagen 1

Uitvoeringsschema

2

Literatuurlijst

3

Materialenpalet

4

Materialenschema

5

Toolbox

6

Deelnemers platform Masterplan


59

V2

V2

V1

B1 B2 R1

V2 R1 V2

P4

V2

V4 B12

B3 B10

V1

R1 V1

V12 B11

V2

V1

V1

G1

B5

V13

V13 P1

V10

B6

V6

V11 + V12

V12

P2 V5 B7

V2 V7

R1

B9

B8

R1

R2

G2

V10

V1

V2

V1

V1

B4

V14

P3 V3

legenda

projectnummer uit realisatietabel

keurmerk veilige woonomgeving

herinrichting wijk en buurtparken

ontwikkeling recreatieve fietsroute

herinrichting buurtpleinen herinrichting parkwayzone inrichting 30 km/h zone en keurmerk veilige woonomgeving

ontwikkeling wandelroute ‘rondje Hoge Vucht’ verbinden langzaam verkeer; fiets/voetgangersbrug verbetering toegankelijkheid zorgkruispunt

afsluting autoverbinding en herinrichting studie herinrichting Doornboslaan aanleg recreatievoorzieningen aan het water verbetering toekankelijkheid sportvelden

projecten waarvan de realisatie buiten dit Masterplan is geregeld; integrale herontwikkeling (incl. openbare ruimte) herinrichting plein verbinden langzaam verkeer; fiets/voetgangerstunnel

Projectenkaart


60

B1

Bijlage 1: Uitvoeringsprogramma Masterplan fase 2: 2009-2013 Start ontwerpfase

Uitvoering

G1

Groene routes, gebieden en plekken Brusselstraat en omgeving

2010

2011

G2

Lelystraat

2009

2010

Buurtpleintje B1

Izegemstraat

2009

2009

B2

Kaprijkestraat

2009

2009

B3

Vlimmerenstraat

2012

2013

B4

Blankenbergestraat

2008

2009

B5

Lokerenstraat

2010

2011

B6

Oostmallestraat

2010

2011

B7

Hombeekstraat

2010

2011

B8

Pieter Huysersstraat

2010

2010

B9

Lieven de Keystraat

2011

2012

B10

Philip Lammekensstraat

2012

2013

B11

Cornelis Florisstraat

2011

2012

B12

Ninovestraat

2011

2012

B13

Roeselarestraat

2010

2011

2010

Buurtpark P1

Biesdonk

2008

P2

Geeren zuid

2011

P3

Linie

P4

Wijkpark Hoge Vucht

2013 volgt uitvoeringsprogramma structuurvisie DL

2010

2011

zie R1

2011

Water Recreatievoorzieningen aan het water Bereikbaar, toegankelijk en veilig V1

Wandel- en fietsroutes

2010

2011

V2

Bruggen en verbindingen met wijkranden

2010

2012

V3

Zorgkruispunt Balienwijde

2009

2010

V4

Zorgkruispunt Tielrodestraat

2009

2010

V5

Zorgkruispunt Berlagestraat

2009

2010

V6

Zorgkruispunt Vuchterhage

2009

2010

V7

Parkeren Antwerpenstraat

2010

2011

V8

Uitwerking Geeren zuid (IWOP)

2011

2012 2009-2010

V9

Kindvriendelijke route

2009

V10

Studie herinrichting Doornboslaan

2009

V11

30 km/uur in Biesdonk

V12

Keurmerk veilige woonomgeving gedeelte van Geeren Noord

2010

2010

2009-2010

2010-2011

en gedeelte van Biesdonk V13

Afsluiting Roeselarestraat

2010

2011

V14

Voetgangers- en fietstunnel Biesdonkseweg

2010

2011


61

Recreatie, sport, spelen en ontmoeten R1

Recreatievoorzieningen in de wijk ook aan water

2010

2011

R2

Sportvelden aan de zuidrand van Biesdonk

n.v.t.

2010

Beheer BE1

Wijkbeheerplan

n.v.t.

2010

BE2

Collectief beheer Biesdonk

n.v.t.

2009-2010


62

B2

Bijlage 2: Literatuurlijst t Programma Wijkontwikkeling 2009

t Verkeersplan 2004

t Fietsnota “Fietsen, net zo makkelijk” 2008

t Structuurvisie Breda 2020

t Nota Kwaliteit Wonen 2006

t Ontwerp Structuurvisie Doornbos - Linie 2009

t Visie openbare ruimte Breda 2009

t Maatschappelijke visie Meedoen en verbinden 2009

t Nota Buitenspelen in Breda 2005

t Cultuurhistorische verkenning Hoge Vucht 2008

t Cultuurhistorische verkenning Doornbos en linie 2008

t Onderzoek bureau Venhuizen 2008

t Nota toegankelijkheid

t Adviesnota Thuis Op Straat 2008

t Initiatief Wortel van Leven 2008

t Taal van de Stad 2005

t Factor C 2008

t Verbeelding van ambities 2009

t Naoorlogse stadswijken tussen park en stad, Uitgeverij Blauwdruk 2009

t Integraal Wijkontwikkelingsplan Geeren Zuid (IWOP) 2009

t

Convenant GWI 2008

t Nota Concept Kunstgrasvelden voor voetbal en hockey in Breda 2007


63

B3

Bijlage 3: Materialenpalet

Het nieuwe palet vormt de basis die kan worden gebruikt bij de (her)inrichting van straten. Deze basis is aan te vullen met benodigde materialen als daar aanleiding toe is. Eventuele aanvullingen of aanpassingen zullen te allen tijde moeten worden gemotiveerd. Het basis palet bestaat uit de volgende elementen: Verharding t

Grijze merwebasalt tegels (30x30cm)voor de trottoirs Struykbeton; kleurcode 406

t

Asfalt voor de hoofdwegen, de erftoegangswegen en de busroutes.

t

Gebakken klinkers, rood-bruin, dikformaat voor alle woonstraten.

t

Trottoirband:

13/15 of 18/20, merwebasalt grijs;

t

Bij doorlopende groenstroken:

28/30 band, grijs;

t

Opsluitbanden;

0,08 of 0,10 x 0,20 x 1,00 grijs

t

Inritbanden /rolstoelopritten:

0,50 x 0,50 x 0,80 m beton

Verlichting: t

Hoofdwegen: conische lichtmasten 8 meter met uithouder en koffer armatuur (bv Schredèr Altra);

t

Buurtstraten of ontsluitende erftoegangswegen: conische lichtmasten 6 meter met uithouder en kofferarmatuur (bv Schredèr Altra );

t

Woonstraten: Conische lichtmasten 4 meter met paaltop armatuur (bv Schredèr Alura, ral 7016)

Straatmeubilair t

Fietsbeugels:

Velopa Type ‘Nietje’ buisdiameter 6 cm;

t

Papierbak:

Bammens Capitole antraciet grijs (ral 7016);

t

Paaltjes:

Velopa Inox (rvs) paaltje

t

Banken:

Nader te bepalen per plan

Parkeren: t

Op straat:

Witte thermoplast belijning op asfalt

t

Langsparkeren:

Roodbruine gebakken klinkers elleboogverband met witte markering,

t

Dwarsparkeren; Zoals langsparkeren.

t

Parkeerterrein:

of granietkeien met witte markering. Vrij indeelbaar.

Hondenuitlaatplaatsen: Onderscheid in honden losloopterreinen (HLP), hondenuitlaatplaatsen (HUP) en honden uitlaatstroken (HUS). Plaats voor elke uitlaatmogelijkheid de van toepassing zijnde aanduidin gen (borden en paaltjes), zodat duidelijk is op welke plekken uitgelaten kan worden. Elke HUP kent een begrenzing van een haag of een combinatie van haag of hekwerk. Speelplekken Speelzand, afgebakend met trottoirband 18/20.


64

B4

Bijlage 4:

Schema staatprofielen

woonstraat

verharding

trottoirband

1e gebakken klinkers

18/20

verlichting

groen

6m

gazon

Koffertype

heesters

trottoir

bomen

merwebasalttegels 2e orde

extra nutskasten in het groen

breed buurtstraat

2e asfalt

met bus

1e orde

haag seizoensaspect

woonstraat smal

gebakken klinkers

13/15

4m

haag

enkele rij merwebasalttegels

2e orde

tuinmuurtje of haag als erfscheiding

Paaltoptype ontsluitingsweg

asfalt

parkeerhaven


langs

2e granietkeien

18/20 28/30

8m

gazon

merwebasalttegels

Koffertype

seizoensaspect

zie straattype

evt haag

nvt

nvt

nvt

zie straattype

zie straattype

evt haag

nvt

nvt

niet langs buurtstraten

6m

haag als omkadering

parkeerhaven

1e gebakken klinkers 2e granietkeien

parkeerhof of


geen banden:

parkeerveld

2e betonklinker

vlakke indeling

laanvormend

ivm veiligheid

zwart

zo veel mogelijk

vrij

geen parkeerterrein maar parkeerplein

2e orde solitair

18/20

4m

1e gazon

28/30

Paaltoptype

2e heesters

18/20

4m

1e gazon

28/30

Paaltoptype

2e hagen

28/30

vrij

merwebasalttegels

1e orde

zie toolbox

vrij

3e seizoensaspect plantsoen

1e orde

vlakke indeling Koffertype

3e granietkeien vrij

trottoir naast fietspad

zie straattype

dwars

buurtpleintjes

1e orde

merwebasalttegels

1e orde

ruimte voor kunst, zitplek

vrije plaatsing

3e seizoensaspect plein

vrij

gazon in

vrij

1e of 2e orde

nvt

groenbakken vrije plaatsing 1e, 2e = 1e of 2e keuze


65

B5

Bijlage 5:

Toolbox groenpleintjes

Concept Toolbox herinrichting groenpleintjes Categorieën Thema’s Vloer

Verhard

Ontwerpelementen

Specificaties

Gebakken klinkers

Rood/bruin Dikformaat

Betontegels 30 x 30 merwebasalt

Struyk kleurcode 406

Asfalt

Rand

Halfverhard

Tenair zand

Gazon

Speelgazon

Donkergrijs

Parkeren

Haakse parkeerplaatsen op staatniveau

Materialen

Gebakken, beton, natuursteen

Hergebruik kinderkopjes

Omkadering

Haag

Fagus sylfatica

Hekwerk

Type nader te bepalen

Trottoir

Grijze betontegels met merwetoeslag

Brede trottoirband Beplanting

Bomen

Solitair of ruimtevormend Rij, kader, kluster, los of strak geordend

Heesters

Solitair of in groen

Prunus lauroserasus, e.d

In duidelijke vakken Begeleiding

Bodembedekker

Hedera helix, vinca,

Duidelijke vakken Hagen Grassen

Programma

Seizoensaspect

Bollen

Bloeivorm

Kleur en bloeitijd, zorg voor verschillende combinaties

Krokus, narcissen, viooltjes, vaste plant

Ruimtevorm

gelaagd, open, gesloten, weids, omkaderd

Spelen

0-6 jaar

Omkaderd met haag en/of hekje

6-12 jaar

Vrij in ruimte

12 jaar en ouder

Trapveldje basketbalveld (verhard)

speelplek

Minimaal 1 plek per pleintje

speelaanleiding

Facultatief

speeltoestellen

FSC hout of RVS/staal Zorg voor goede (val) ondergrond

Ontmoeten / zitten

Wandelen

Accenten

Banken

Houten bekleding, natuursteen, parkbank

Verlichting

Indien nodig: paaltop armatuur

prullenbakken

Standaard type Bammens capitole

Zitaanleiding / elementen

vrij toe te passen

Entree

Op hoekpunten

Paden

Recht of slingerend

Trottoir

Langs de rand

Stapstenen

In het gras

Beplanting

Soorten, vorm, herhaling, bloeivorm

Ruimtevorm Hoogteverschillen Textuur Water (wadi) Identiteit

Kunstvormen Vorm van de ruimte Kleurtoepassing beplanting

HUP

Omkaderd door hek of haag, scheiden van speelplek


66

B6

Bijlage 6:

Deelnemers Platform Masterplan openbare ruimte Hoge Vucht – Doornbos – Linie IVN

Vereniging voor natuur- en milieueducatie

Kinderboerderij Breda-noord Surplus Welzijn HBC

Liniekwartier i.p.v. BBC

BBV

Biesdonk

HBV

Wisselaar

VVE

Linie

Bewonersgroep Keersbergenstraat St. Belangenbehartiging Surinaamse Senioren Breda Jongeren van project Straattalenten Wijkkrant Koers Arendse Health Club Klankbordgroep Brede school Geeren-noord Bewoners Wommelgemhof Staatsbosbeheer Edwin Bos

BCG

Cees Heijblom

BCG

Wim van Dongen

IVN Ver. voor natuur- en milieu-educatie

Peter Buster

Dienst Landelijk Gebied

Chris Tönissen


Bertram de Rooi


Dirk Rehorst

OBN

Bas Hoefeijzers

Waterschap Brabantse Delta

Annie Kools

HBC Liniekwartier

Chiel Rottier

Singelveste AlleeWonen

Herman Smit

WonenBreburg

Janet Schmits

Laurentius

Henk Hilhorst

Fietsersbond

Wim Verhoeven

Kinderboerderij

Erik Neve

Surplus Welzijn

Bas Renne

BBV Doornbos

Frank van den Eeden

BBV Biesdonk

Jilles van den Doel

HBV Geeren-Zuid Laagbouw

Ria Marijnissen

BBV Geeren Noord Oost

Leo Drummen

HBV Wisselaar

Els Stuèr

VVE Linie

Ad van Reekum


Moniek van Winkel


Sonja Vrijenhoek

Staatsbosbeheer

Nicole Testers

Bewonersgroep Keersbergenstraat

Liza van den Boogaard

BBV Geeren Noordoost

Oulad El Hadj. M.

Buurtvader Geeren-Noord en Zuid

A. Bousbiat


Cornelli Coleridge

St. Belangenbehartiging Surinaamse Senioren Breda

Dhr. Lamou


Mohamed Abarbie



67

Theo de Nijs

De Baroniesche Hengelaars

Aad v.d. Linden

De Baroniesche Hengelaars

Cees Arendse

Arendse Health Club

Peter Voermans

Kbg brede school Geeren-Noord

Antoinet Sommers

Basisschool De Liniedoorn

Ingeborg van der Zee

Basisschool JF Kennedy Oudervereniging

Arno Bakkers

Bomenstichting

Pieter Zwanikken

Bewoner

Paul Halderen

Bewoner

Inbo Burke

Studio Luctor

Jongeren:

Rayo Burke Lynn Burke Titia Burke

Gemeente Breda Vincent Kuiphuis

Stedelijk Water

Ton Gjeltema

Buitenruimte

Marc de Pooter

Milieu

Marlijn Lodewijks

Programmamanagement en Projecten

Geert Klei

Verkeer

Riny van Empel

Politiekeurmerk

Ton van Hees

Gebiedbeheerder

Jeannette Eikelenboom

Communicatie

Willem de Brouwer

Ingenieursbedrijf

Roy ter Hoeve

Buitenruimte

Peter van Schie

Ruimtelijke Plannen

Angelo Gommeren

Maatschappelijke ontwikkeling

Jeroen Stoutjesdijk

Ecologie en recreatie

Mark Berends

Culturele planologie

Bruun Scheltema

Directeur Buitenruimte


68

Masterplan openbare ruimte 2020 Hoge Vucht Doornbos Linie

Recommend Documents