Masterplan. Maastricht Health Campus

Masterplan

Maastricht Health Campus

Masterplan

Maastricht Health Campus

Masterplan Maastricht Health Campus 4

Management Samenvatting Visie De Maastricht Health Campus (voorheen Maastricht Life & Science Campus) zal in de toekomst een internationaal gerespecteerde, gespecialiseerde valorisatiecampus worden, waar bedrijvigheid wordt ontwikkeld vanuit medisch en gezondheidswetenschappelijk onderzoek. Dit profiel is toegespitst op de speerpunten van het Maastricht Universitair Medisch Centrum+ (Maastricht UMC+) en Universiteit Maastricht (UM), te weten: • cardiovasculaire aandoeningen • metabole aspecten van chronische ziekten, inclusief kanker • public health & primary care • mental health & neurosciences Vanuit dit profiel wordt er op de campus continu ingespeeld op maatschappelijke behoeften. De Maastricht Health Campus ambieert een top 10 positie in Europa op het gebied van valorisatie. Op dit moment ontstaan er gemiddeld twee academische spin-offs per jaar. Om een zichtbare economische meerwaarde te creëren worden gemiddeld vijf spin-offs per jaar nagestreefd en is het de bedoeling om tussen nu en 2020 cumulatief 40 spin-offs tot ontwikkeling te brengen. Daarnaast wordt er gestreefd naar een substantiële verhoging van het aantal patenten (IP). De bovenstaande effecten zullen samen met een verwachte toename van contractonderzoek uiteindelijk moeten leiden tot een toename van 1100 hoogwaardige arbeidsplaatsen binnen tien jaar

Status De bovengenoemde speerpunten van het Maastricht UMC+ voorzien de campus van een inhoudelijk fundament. Daarnaast leveren vooral de UM faculteiten Psychologie & Neurowetenschappen (FPN) en Humanities & Sciences (FHS) een belangrijke bijdrage aan de campusontwikkeling via de projecten Brains Unlimited (FPN) en Sciences (FHS). Met het unieke profiel van Maastricht UMC+, aangevuld met de twee bovenstaande projecten, onderscheidt de Maastricht Health Campus zich van andere medisch en gezondheidswetenschappelijk georiënteerde campussen.

De Maastricht Health Campus ligt centraal in de zogenoemde Technologische Topregio (TTR). Weinig Europese regio’s herbergen een zo grote concentratie van private en publieke kennisinstellingen. Als regio heeft de TTR een sterke focus op de health & life sciences, hightech systemen, performance materials & materials sciences. De Maastricht Health Campus is een van de locaties binnen het Chemelot Verband en maakt als zodanig deel uit van de Brainport regio. In de context van Brainport 2020 zetten bedrijfsleven, kennisinstellingen en regionale overheden zich in voor de doorontwikkeling en exploitatie van het Chemelot Verband en de High Tech Campus Eindhoven met hun concentratie van kennisactiviteiten en onderzoeksinfrastructuren. Deze twee organisaties geven invulling aan de drie inhoudelijke concentraties en sterkten van Brainport. De High Tech Campus Eindhoven onderscheidt zich met een sterke focus op ‘high tech’. In Chemelot manifesteren zich twee campussen met uitgesproken profielen in materials (CHEMaterials Campus Geleen) en health (Maastricht Health Campus). Dankzij de grote mate van complementariteit die deze twee organisaties kennen, kan een unieke waardeketen tot stand komen. Door samen op te trekken op geleide van een gezamenlijke strategie wordt de ruggengraat van de kenniseconomie van Zuid-Oost Nederland gevormd.

Wat is er nodig voor het realiseren van de visie? Voor de periode 2010 – 2015 is de realisering van drie open-innovatie R&D faciliteiten (THEMATIC, Personalised Lifestyle Centre (PLC), Brains Unlimited) gepland, Daarnaast worden een nieuwe studierichting (Sciences), twee instituten voor zorginnovatie (ECVC en PTC) en een Accelerator voorzien. Behalve deze projecten zijn een aantal infrastructurele voorzieningen nodig: No-Boundaries House en gemeenschappelijke parkeervoorzieningen. Een geactualiseerd stedenbouwkundig plan is eveneens noodzakelijk.

Masterplan Maastricht Health Campus

De versnelde groei van de Maastricht Health Campus wordt ingezet vanuit de volgende vijf basiselementen: • Excellent onderzoek; • Topreferente en topklinische zorg (de kliniek en de klinische infrastructuur); • Voortreffelijk onderwijs; • Bedrijvigheid; • Maastricht Expositie & Congres Centrum (MECC).

5

Economische en maatschappelijke impact De Maastricht Health Campus wil klinkende munt slaan uit haar kennis en kunde. Tegelijkertijd wil zij haar bijdrage leveren aan versterking van de economische structuur en in samenhang daarmee aan de verdere ontwikkeling van de werkgelegenheid in de regio. Uitgangspunt daarbij blijft de eigen speerpunten. De combinatie van topopleidingen, topreferente en topklinische zorg, excellent onderzoek en state-of-theart onderzoeksvoorzieningen zal een aanzuigende werking op (inter)nationaal talent hebben en bedrijvigheid aantrekken. Daarmee wordt voorzien in de voortdurend toenemende regionale behoefte aan hoog opgeleide kenniswerkers en werkgelegenheid. Hierdoor krijgt de regio een dynamiek en vitaliteit die gunstig is voor de uitstraling van Limburg en een positieve invloed heeft op de aantrekkelijkheid van de gehele (Eu)regio als vestigingsplaats voor bedrijven. Bovendien zal het bijdragen aan het tegengaan van de regionale ontgroening.

Worksteams: concrete stappen/geldstromen/rolkeuze Voor de versnelde groei van de Maastricht Health Campus moeten er een aantal concrete stappen gezet worden. Business development: De bouwstenen van een valorisatieketen die nodig zijn voor een valorisatiecampus zijn op de Maastricht Health Campus al aanwezig. Om op korte termijn een versnelde groei van de campus te realiseren is het noodzakelijk om alle activiteiten op het gebied van valorisatie in een organisatie onder te brengen en de valorisatieketen te stroomlijnen met als basis één valorisatieloket. Daartoe is recent de Maastricht UMC-Holding opgericht. De Maastricht UMC-Holding (MUMC-Holding) is verantwoordelijk voor een transparante en gestroomlijnde valorisatieketen en voor de daarvoor benodigde coördinatie tussen de verschillende actoren alsmede voor de implementatie van één valorisatieloket, het zogenaamde ‘one stop shopping’ aspect. De nadruk binnen de Maastricht Health Campus op de ontwikkeling van Knowledge to Knowledge (K2K) en Knowledge to Business (K2B), waar de CHEMaterials Campus Geleen met name gericht is op Business to Business (B2B) verklaart in belangrijke mate waarom de ontwikkeling van de valorisatietrajecten binnen het Chemelot Verband tot dusver gescheiden heeft plaatsgevonden. In de complementariteit schuilt de meerwaarde om in de toekomst in Chemelot Verband op eerstmogelijke datum te komen met een gemeenschappelijke valorisatiestrategie.


6

Vastgoedontwikkeling en stedenbouwkundig plan Maastricht Randwyck: Een geactualiseerd stedenbouwkundig plan is opgesteld. Het stedenbouwkundig plan biedt, rekening houdend met de grondposities en belangen van de betrokken partijen een logische plek voor de genoemde innovatieve, specifieke R&D faciliteiten. Voor toekomstige ontwikkelingen en vestigingen zijn zones benoemd op basis van logische relaties. Ook bij toekomstige groei blijft de ruimtelijke samenhang van het campusconcept gewaarborgd. Van de Gemeente Maastricht wordt verwacht dat zij zorg draagt voor de aansluiting van het stedenbouwkundig plan op de gebiedsvisie Randwyck. Marketing en Communicatie: Voor de campus is een marketing model ontwikkeld. Echter op grond van de te verwachten uitbreiding van innovatieve, specifieke R&D faciliteiten en op grond verdere integratie met de CHEMaterials Campus Geleen zal de marketing strategie tegen het licht worden gehouden. Governance: Als gevolg van het accorderen van het masterplan, de rolkeuze van de vijf partners en de verdere integratie met de CHEMaterials Campus Geleen zal er een geschikt governance model ontwikkeld worden. Het geschikte tijdstip daarvoor ligt echter pas nadat er over de definitieve uitkomst van deze onderwerpen uitsluitsel ligt. Lobby: Het doel van lobby & subsidies is het beïnvloeden van lange termijn visies en het beschikbaar stellen van financiële middelen op onderzoek, innovatie, onderwijs, infrastructuur en regelgeving. Dit zijn de basisvoorwaarden waarop de Maastricht Health Campus een versnelde groei kan realiseren. Vanuit de campus zal direct of via haar partners (met name Provincie Limburg en Gemeente Maastricht), gericht, met een inhoudelijke boodschap gelobbyd worden. Daarbij wordt samen opgetrokken met de CHEMaterials Campus Geleen, om de gezamenlijke belangen van de twee hotspots te behartigen.

In ieders belang: de partners en hun rollen Tot slot de Maastricht Health Campus geldt als platform waarmee iedere partner zich kan profileren en zijn of haar eigen specifieke rol kan vervullen (zie tabel 4).

Inhoudsopgave Management Samenvatting

5

Inhoudsopgave

7

1

9

Visie

2

Status

11

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9

Excellent Onderzoek Topreferente en (top)klinische zorg Voortreffelijk onderwijs: Leading in Learning Bedrijvigheid Maastricht Expositie & Congres Centrum LESA-studie Een internationale toplocatie Brainport en haar campussen als regionale context Chemelot Verband

12 12 13 13 13 13 14 14 15

3

Wat is er nodig voor het realiseren van de visie?

17

4

Economische en maatschappelijke impact

21

5

Workstreams: concrete stappen/geldstromen/rolkeuze

23

5.1 5.2 5.3 5.4

Business Development Vastgoedontwikkeling en stedenbouwkundig plan Maastricht Randwyck Marketing en communicatie Lobby

23 26 29 30

6

Governance

31

7

In ieders belang: de partners en hun rollen

33 35 36 43


Bijlage 1 Strategic Dartboard Bijlage 2 Projectfiches Bijlage 3 Visie Randwyck-Noord door Von Brandt Stadtplaner + Architekten

7


1. Visie De Maastricht Health Campus (voorheen Maastricht Life & Science Campus) zal in de toekomst een internationaal gerespecteerde, gespecialiseerde valorisatiecampus worden, waar bedrijvigheid wordt ontwikkeld vanuit medisch en gezondheidswetenschappelijk onderzoek. Het is een van de locaties van het Chemelot Verband binnen de Brainport regio. In de context van Brainport 2020 zetten bedrijfsleven, kennisinstellingen en regionale overheden zich in voor de doorontwikkeling en exploitatie van het Chemelot Verband en de High Tech Campus Eindhoven met hun concentratie van kennisactiviteiten en onderzoeksinfrastructuren. Deze twee organisaties geven invulling aan de drie inhoudelijke concentraties en sterkten van Brainport. De High Tech Campus Eindhoven onderscheidt zich met een sterke focus op ‘high tech’. In Chemelot manifesteren zich twee campussen met uitgesproken profielen in materials (CHEMaterials Campus Geleen) en health (Maastricht Health Campus). Dankzij de grote mate van complementariteit die deze twee organisaties kennen, kan een unieke waardeketen tot stand komen. Door samen op te trekken op geleide van een gezamenlijke strategie wordt de ruggengraat van de kenniseconomie van Zuid-Oost Nederland gevormd. Het medisch en gezondheidswetenschappelijk profiel van de Maastricht Health Campus is toegespitst op de speerpunten van het Maastricht Universitair Medisch Centrum+ (Maastricht UMC+) en Universiteit Maastricht (UM), te weten: • cardiovasculaire aandoeningen • metabole aspecten van chronische ziekten, inclusief kanker • public health & primary care • mental health & neurosciences Vanuit dit profiel wordt er op de campus continu ingespeeld op maatschappelijke behoeften. De Maastricht Health Campus ambieert een top 10 positie in Europa op het gebied van valorisatie. Op dit moment ontstaan er gemiddeld twee academische spin-offs per jaar. Om een zichtbare economische meerwaarde te creëren worden gemiddeld vijf spin-offs per jaar nagestreefd en is het de bedoeling om tussen nu en 2020 cumulatief 40 spin-offs tot ontwikkeling te brengen. Daarnaast wordt er gestreefd naar een substantiële verhoging van het aantal patenten (IP). De bovenstaande effecten zullen samen met een verwachte toename van contract onderzoek uiteindelijk moeten leiden tot een toename van 1100 hoogwaardige arbeidsplaatsen binnen tien jaar.

2009

2020

Incubators/acellerators

1

3

Open-innovatie R&D faciliteit

0

3

Spin-offs (per jaar)

2

Spin-offs cumulatief vanaf 2009 t/m 2020

5 40

Snelle groeiers

0

2

Vestiging multinationals (tot 2020)

3

11

7.725

8.825

Werkgelegenheid Bezoekers/jaar (geen ziekenhuisbezoek) MHC congressen in het MECC Tabel 1 Doelen in 2020

16.000 1

4


Vanuit een model van open innovatie zijn alle inspanningen erop gericht een versnelling van de verwachte groei van de campus te bewerkstelligen.

9


2. Status De Maastricht Health Campus wordt gebouwd in een even creatieve als perspectiefrijke omgeving. Als één van de oudste steden heeft Maastricht één van de jongste en snelst groeiende universiteiten van het land. Sinds 2008 hebben het academisch ziekenhuis Maastricht (azM) en de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences van de Universiteit Maastricht de krachten gebundeld in het Maastricht UMC+. Het Maastricht UMC+ is het enige Universitair Medisch Centrum in Zuid-Oost Nederland. Net als de andere zeven UMC’s binnen de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) heeft het Maastricht UMC+ vier kerntaken: patiëntenzorg, onderwijs & opleiding, onderzoek en valorisatie. Daarbinnen legt het zich nadrukkelijk toe op het vaststellen van risicofactoren, preventie en vroege diagnostiek. Met de brede gezondheidswetenschappelijk inbreng beschikt het Maastricht UMC+ over een nationaal en Europees onderscheidend profiel. De ‘+’ staat hier symbool voor. Het Maastricht UMC+ is één van de grootste werkgevers van de regio met een aanzienlijke economische impact. Totaal aantal werknemers

ruim 6.000

Totaal aantal studenten

3.916

Geconsolideerd jaarbudget

€ 575 mln

Totaal aantal m2 (Faculteit en Kliniek)

300.000 m2

Aantal bedden

715

Aantal operatiekamers

23

Opnames per jaar

28.372

Bezoeken polikliniek

418.232

Promoties

130

Wetenschappelijke publicaties

2.059

Tabel 2 Kengetallen Maastricht UMC+ *Op basis van cijfers 2008

De vier inhoudelijke speerpunten van het Maastricht UMC+ en de UM voorzien de campus van een inhoudelijk fundament. Daarnaast leveren de UM faculteiten Psychologie & Neurowetenschappen (FPN) en Humanities & Sciences (FHS) een belangrijke bijdrage aan de campusontwikkeling via de projecten Brains Unlimited (FPN) en Sciences (FHS). Met het unieke profiel van Maastricht UMC+, aangevuld met de twee bovenstaande projecten, onderscheidt de Maastricht Health Campus zich van andere medisch en gezondheidswetenschappelijk georiënteerde campussen.

11


Sinds augustus 2009 wordt vanuit het Maastricht UMC+ en de UM, samen met de Provincie Limburg, de gemeente Maastricht en de industriebank LIOF, intensief gewerkt aan de verdere ontwikkeling en uitbouw van de Maastricht Health Campus. Nadrukkelijk wordt hier gesproken van een verdere ontwikkeling en uitbouw omdat het bestaande campusgebied met haar huidige voorzieningen, faciliteiten, infrastructuur en kennisdrager(s) feitelijk al voldoet aan de eisen en uitgangspunten als veelal gesteld aan een campus. Dit inzicht wordt gedeeld door het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

De versnelde groei van de Maastricht Health Campus wordt ingezet vanuit de volgende vijf basiselementen: • Excellent onderzoek; • Topreferente en topklinische zorg (de kliniek en de klinische infrastructuur); • Voortreffelijk onderwijs; • Bedrijvigheid; • Maastricht Expositie & Congres Centrum (MECC). De activiteiten op de Maastricht Health Campus zijn te verdelen in drie domeinen: Knowledge to Knowledge (K2K), Knowledge to Business (K2B) en Business to Business (B2B). De Maastricht Health Campus zal voornamelijk inzetten op K2K en K2B en in mindere mate op B2B.

2.1

Excellent Onderzoek

Maastricht UMC+ en de Universiteit Maastricht hebben hun onderzoek geconcentreerd in Centres of Excellence. • Op de eerste plaats betreft dit CARIM, het Cardiovascular Research Institute Maastricht, dat een (inter) nationale reputatie heeft op het gebied van hart- en vaatziekten onderzoek. CARIM is gelieerd aan het Cardiovasculair Centrum (CVC), het klinische centrum voor de behandeling van hart- en vaatziekten. Daarmee is een ideale positie gecreëerd voor translationeel onderzoek enerzijds en topreferente behandelmogelijkheden anderzijds. • Het onderzoek naar metabole aspecten van chronische aandoeningen is ondergebracht bij het onderzoeksinstituut NUTRIM. Er wordt fundamenteel en toegepast onderzoek gedaan naar de rol van voeding en beweging in het ontstaan, de behandeling en preventie van metabole ontregelingen bij chronische aandoeningen zoals diabetes en kanker. • Maastricht UMC+ heeft een sterke reputatie opgebouwd op het gebied van public health & primary care. Het onderzoek op deze gebieden is ondergebracht binnen het instituut CAPHRI. CAPHRI geniet wereldwijde bekendheid en geeft de Maastricht Health Campus een uniek profiel. De onderzoekers binnen dit domein richten zich op het verbeteren van de kwaliteit van leven. Hierbij spelen preventie en vroege diagnostiek een even belangrijke rol als het bevorderen van de klinische uitkomst van behandeling, revalidatie en ouderenzorg.


12

Er is een intensieve band tussen de speerpunten van de campus. Een voorbeeld is het onderzoek aan metabole ontregelingen bij cardiovasculaire aandoeningen, waarbinnen de drie instituten nauw samenwerken. De Maastricht Studie, een multidisciplinair groot cohort-onderzoek naar suikerziekte, cardiovasculaire aandoeningen, andere chronische ziekten en de relaties tussen deze ziektebeelden, is daarvan een voorbeeld. Maastricht UMC+bezet de 18e plaats in de Times Higher Education ‘Top European institutions in clinical medicine’ ranking. Het Maastricht UMC+ en de UM met haar faculteit Psychologie en Neurowetenschappen beschikken over een stevige kennisbasis en uniek profiel op het gebied van geestelijke gezondheidszorg en neurowetenschappen. Dit geeft invulling aan het vierde speerpunt, mental health & neurosciences. FPN beschikt over experimentele MRI faciliteiten en is internationaal leidend op het gebied van signaalanalyse en -verwerking en de bijbehorende software engineering voor beeldverwerking. Met het onderzoek van het Maastricht UMC+ en de UMworden op de Maastricht Health Campus oplossingen gevonden voor grote maatschappelijke gezondheidsvraagstukken die nu volop spelen en in de komende decennia alleen nog maar aan gewicht zullen winnen. Dit is het uitgangspunt voor het ontwikkelen van bedrijvigheid en vormt de drijfveer achter de campusontwikkeling.

2.2

Topreferente en (top)klinische zorg

Het Maastricht UMC+ fungeert met 715 bedden niet alleen als academisch ziekenhuis maar ook als algemeen ziekenhuis voor de patiënten uit Maastricht en het omliggende Heuvelland. Daarbij wordt grote waarde gehecht aan een goede relatie met huisartsen en eerstelijns zorg (primary care). Als topreferent centrum bedient het Maastricht UMC+, als enig universitair medisch centrum in Brainport, de regio Zuidoost Nederland. De aanwezigheid van een dergelijk ziekenhuisprofiel vormt een enorm voordeel voor de campusontwikkeling. Enerzijds omdat de topreferente zorg en het onderzoek zo nauw op elkaar aansluiten, anderzijds omdat het in zijn functie als streekziekenhuis voor een groot aantal bezoekers naar de campus zorgt en voldoende instroom van patiënten met veel voorkomende ziekten zoals diabetes, hoge bloeddruk en overgewicht waarborgt. Dit biedt vooral kansen voor initiatieven die gebaseerd zijn op ‘personalised medicine & lifestyle’ en vergroot ook de kansen op het succesvol opzetten en commercieel exploiteren van cohort studies (bijvoorbeeld Maastricht Studie) en de bijhorende biobanken.

2.3

Voortreffelijk onderwijs: Leading in Learning

Het brede profiel van het Maastricht UMC+ en de UM komt niet alleen tot uiting in onderzoek en patiëntenzorg, maar ook in het onderwijspallet. Universiteit Maastricht staat wereldwijd bekend om haar excellent onderwijs op basis van het concept van probleemgestuurd onderwijs (PGO). Universiteit Maastricht en Maastricht UMC+ werken al sinds hun oprichting met PGO en zijn Europees grondlegger van dit onderwijsmodel. Het PGO wordt daarbij voortdurend verder ontwikkeld en vercommercialiseerd. Opleidingen als biomedische wetenschappen, gezondheidswetenschappen, geneeskunde en european public health beslaan de gehele zorgketen van molecuul-mens-maatschappij. Bedrijven en instituten op de campus hebben hierdoor toegang tot een groot aantal uitstekend opgeleide studenten waaruit ze getalenteerde kenniswerkers kunnen werven. Het voordeel voor het onderwijs is dat het groot aantal bedrijven op de campus stageplaatsen kan verschaffen. Ook wordt er actief ingespeeld op de groeiende markt van professionals die bijgeschoold willen worden in de nieuwste onderzoeks -en behandeltechnieken. Voorbeelden uit het buitenland tonen aan dat dit een interessant verdienmodel is.

2.4

Bedrijvigheid

2.5

Maastricht Expositie & Congres Centrum

Het Maastricht Expositie & Congres Centrum faciliteert en verzorgt congressen, evenementen, exposities en beurzen. Op deze wijze levert het een bijdrage aan de regionale economie. Zo vindt niet alleen de wereldberoemde kunstmanifestatie TEFAF jaarlijks in het MECC plaats maar ook de European Vascular Course. Het MECC voegt een extra dimensie toe aan de Maastricht Health Campus en vergroot daarmee het onderscheidend vermogen. Samen met de gebouwen van het UM en het Maastricht UMC+ vormen de faciliteiten van het MECC het stedenbouwkundig hard van de campus.

2.6

LESA-studie

In april 2010 werden de uitkomsten van de ‘Lifetec Enviroment Strategic Analysis’ (LESA) studie bekend. De kern van het rapport met de titel ‘Vision 2025: A Road to Excellence. Strategy in Healthcare Science and Technology for South East Netherlands’ is de feitelijke constatering dat Zuid-Oost Nederland een zeer sterke economische potentie heeft op het gebied van life sciences (inclusief health en medicine) en high tech systems. Op deze gebieden beschikt Zuid-Oost Nederland over kennis en kunde van wereldklasse. Met name op het gebied van medische apparaten – in het bijzonder systemen voor cardiovasculaire aandoeningen - en diagnostiek worden Zuid-Oost Nederland, inmiddels Brainport Zuid-Oost Nederland, grote mogelijkheden toegedicht om een speler van wereldformaat te worden Het belang van de LESA-studie voor de Maastricht Health Campus is gelegen in het expliciet verwoorden van de grote betekenis van de kennis en kunde op cardiovasculair gebied, zowel qua onderzoek als klinische praktijk.

13


De Maastricht Health Campus beoogt een gespecialiseerde valorisatiecampus te worden. Een goede basis hiervoor vormen de reeds aanwezige spin-offs, vestigingen van multinationals, incubator en business development voorzieningen. De campus beschikt in meer of mindere mate en in verschillende fasen van ontwikkeling over vrijwel alle schakels uit de valorisatieketen. Hierdoor kan kennisvalorisatie in de volle breedte plaatsvinden. Ideeën worden op de campus gegenereerd, uitontwikkeld in spin-offs of bestaande bedrijven, en kunnen dankzij het ziekenhuis “on site” klinisch getest worden. Het totaal aantal bedrijven dat op het campusterrein is gevestigd bedraagt 45, met in totaal 700 werknemers. Het aantal internationale bedrijven die gerelateerd zijn aan de campus bedraagt 11, daarbij zitten ook enkele grote internationals op medisch gebied (Merit Medical, Boston Scientific, Medtronic en Pie Medical). Van de 45 op het campusterrein gevestigde bedrijven zijn er 21 als spin-off uit Universiteit Maastricht en het Maastricht UMC+ ontstaan, met een totaal aantal van 325 werknemers. Het totaal aantal gecreëerde kennisgedreven spin-offs in de afgelopen 15 jaar is 39 geweest. Een fors aantal is inmiddels verhuisd naar elders in de regio of daarbuiten gelegen bedrijventerreinen. In de valorisatieketen bevinden zich nog eens 29 potentiële spin-offs (zie figuur bijlage 1). Let wel, deze ontwikkeling in spin-offs en bedrijvigheid heeft zich voltrokken zonder dat er al sprake was van een voldragen valorisatiecampus met de dynamiek die daaraan eigen is! Nieuw te vestigen bedrijven zullen ook in de toekomst bijdragen aan de kennisontwikkeling en werkgelegenheid. Door de UM en het Maastricht UMC+ is recent de Maastricht UMC-Holding opgericht met als doel het stroomlijnen van het valorisatieproces.

2.7

Een internationale toplocatie

Maastricht is sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw uitgegroeid tot een kennisstad met Europese allure. De stad wordt jaarlijks bezocht door duizenden internationale gasten die hier komen voor congressen als de European Vascular Course (EVC) en de European Cardiac Course en ’s werelds grootste kunstbeurs de TEFAF, beide in het MECC. De aanwezigheid van het congres- en expositiecentrum MECC op de campus biedt grote kansen. Andere campusinitiatieven maken plannen voor de bouw van een congrescentrum; de Maastricht Health Campus heeft dit al.


14

Figuur 1 De campus is centraal in het TTR gelegen.

De Maastricht Health Campus ligt centraal in de zogenoemde Technologische Topregio (TTR), de grensoverschrijdende regio die grofweg omsloten wordt door de stedenring Eindhoven, Nijmegen, Düsseldorf, Aken, Eupen, Luik en Leuven. Weinig Europese regio’s herbergen een zo grote concentratie van private en publieke kennisinstellingen. Als regio heeft de TTR een sterke focus op de health & life sciences, hightech systemen, performance materials & materials sciences.

2.8

Brainport en haar campussen als regionale context

Brainport Brabant en Limburg vormt samen met Seaport Rotterdam, Airport Amsterdam en de Greenports de vier pijlers van de Nederlandse economie. De Brainport regio is goed voor 35% van de Nederlandse export, 45% van de private R&D en 55% van de patenten. Zij behoort daarmee tot één van de meest innovatieve regio’s in Europa. Brainport 2020 betreft de ontwikkeling van een visie om de Brainport regio door te ontwikkelen tot een technologische top regio van wereldformaat met Zuidoost-Nederland als belangrijke spil met aandacht voor de grensoverschrijdende verbindingen naar met name Vlaanderen en Nordrhein-Westfalen. Brainport wordt gedragen door een uitgebreide en geavanceerde waardeketen op de gebieden high tech systems (mechatronische systemen voor een groot aantal applicatiegebieden), performance materials en health sciences. Deze waardeketen heeft haar brandpunten op de twee campusconcepten van nationaal belang: de High Tech Campus Eindhoven en het Chemelot Verband met zijn CHEMaterials Campus Geleen en de Maastricht Health Campus.

2.9

Chemelot Verband

Het Chemelot Verband kent een brede ambitie en heeft als doel het versnellen van de regionale economische groei. Deze groei wordt geregisseerd vanuit één aansturingorganisatie voor de Maastricht Health Campus en CHEMaterials Campus Geleen. Een gemeenschappelijke campuswerkorganisatie richt zich op operationeel niveau in Maastricht primair op Health en in Geleen primair op CHEMaterials. Ten aanzien van de verdere integratie van de Maasticht Health Campus en de CHEMaterials Campus in één aansturingorganisatie zijn de eerste stappen reeds gezet, de twee masterplannen waarin missie, visie, doelstellingen, inhoudelijke lijnen en organisaties worden uitgewerkt, worden op elkaar afgestemd en er is overeenstemming over de opzet van één gezamenlijk Venture Fonds. De Maastricht Health Campus heeft een focus op gezondheid met nadruk op de totstandbrenging van ‘early applications’, spin-offs en kennisintensieve bedrijven, zoals die tot ontwikkeling kunnen komen in de nabijheid van de kliniek. De CHEMaterials Campus Geleen heeft een prominente rol in de industriële applicaties van deze ontwikkelingen en een eigen focus op performance materials, advanced coatings, materials sciences en biosynthese. Beide initiatieven versterken elkaar binnen het Chemelot Verband en zullen daarmee de transitie stimuleren naar kennisintensieve producten, processen en diensten met grote marges. Ook in de valorisatieketen van fundamenteel onderzoek en start-up bedrijven tot applicaties en industriële bedrijvigheid zal gezien de verschillende mogelijkheden van beide campussen van het Chemelot Verband automatisch een rolverdeling ontstaan die als een continuüm kan worden beschouwd.

15



3. Wat is er nodig voor het realiseren van de visie? De campus is tot op heden organisch gegroeid. Een expliciete keuze voor een type campus is tot dusver niet gemaakt. De prioriteit lag voornamelijk bij het uitvoeren van onderzoek, het geven van onderwijs en het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg. Om een versnelde groei te realiseren vragen een aantal zaken aandacht. De Maastricht Health Campus mist een ondernemerscultuur, waarin wetenschappers en clinici mogelijkheden voor valorisatie herkennen. Het realiseren van een cultuuromslag middels het introduceren van een ‘entrepreneurial culture’ heeft daarom de hoogste prioriteit. Bovendien is er op onderdelen sprake van een niet-geïntegreerde valorisatieketen. De basisfaciliteiten zijn grotendeels aanwezig, maar er is nog geen sprake van een geolied proces. Concreet betekent dit dat het valorisatieproces vorm gegeven moet worden. In het verlengde hiervan is er ook behoefte aan venture capital (venture fund). Om te komen tot vernieuwende samenwerking en nieuwe types van coalities is er bij het bedrijfsleven, overheid, kennisinstellingen in toenemende mate behoefte aan een interessante ontmoetingsplek. Een definitieve eenduidige keuze voor een gespecialiseerde valorisatiecampus met focus op de vier hieronder afgebeelde speerpunten is noodzakelijk.

17

Om dit eindbeeld versneld te realiseren en in de toekomst een succesvolle bijdrage te kunnen leveren aan nieuwe producten en diensten is het voor de ontwikkeling van de campus van belang om te kunnen beschikken over hoogwaardige open-innovatie R&D faciliteiten. Voor de periode 2010 – 2015 is de realisering van drie open-innovatie R&D faciliteiten (THEMATIC, Personalised Lifestyle Centre (PLC), Brains Unlimited) gepland, Daarnaast worden een nieuwe studierichting (Sciences), twee instituten voor zorginnovatie (ECVC en PTC) en een Accelerator voorzien. • THE Maastricht Advanced Treatment Innovation Centre (THEMATIC) beoogt de ontwikkeling van een stateof-the-art open-innovatie R&D infrastructuur die gericht is op de ontwikkeling, validatie en toepassing van methoden voor preventie en vroegtijdige diagnose en geïndividualiseerde therapie van cardiovasculaire en metabole aandoeningen. THEMATIC is gepositioneerd tussen het fundamentele, patiëntgebonden en bevolkingsonderzoek van het Maastricht UMC+ enerzijds en producten serviceontwikkeling door het bedrijfsleven anderzijds. Het is de schakel tussen marktontwikkelingen en onderzoek. Binnen THEMATIC ontwikkelen businesspartners nieuwe producten op basis van nieuwe onderzoeksinzichten vanuit het Maastricht UMC+. Tegelijkertijd krijgt het MUMC+ additionele inzichten in de ontwikkeling van de markt en daarmee in de behoeften van bedrijven die hierin werkzaam zijn. Een belangrijke verbindende schakel tussen THEMATIC en de buitenwereld wordt gevormd door het Personalised Lifestyle Centre. THEMATIC is een voorbeeld van een K2B activiteit. Economische gevolgen zijn naast vergroting van zorgkwaliteit ook de aantrekking van nieuwe bedrijvigheid (zowel MKB als grote bedrijven).


Figuur 2 Van kennis en kunde naar kassa

• Het Personalised Lifestyle Centre (PLC) is een open-innovatie (R&D) faciliteit waar gewerkt wordt aan de toepassing en valorisatie van de aanwezige kennis en kunde op het gebied metabole aspecten van chronische aandoeningen en public health & primary care. Op basis van onderzoek naar leefstijl en gezondheid wordt een vertaalslag gemaakt naar op maat gesneden implementatie in de zorgpraktijk (preventie en behandeling). Naast het aanbieden van deze innovaties stelt het PLC de campus in staat om een positieve bijdrage te leveren aan het steeds groter wordende maatschappelijke probleem van een ongezonde leefstijl door minder bewegen, slechte voedingsgewoontes en veroudering. Daartoe maken onder andere sportfaciliteiten en een voedingsadviescentrum onderdeel uit van het PLC. Het PLC maakt gebruik van een business model waarop zowel ‘business to business’ (bijvoorbeeld productvalorisatie) als ‘business to consumer’ (bijvoorbeeld personalised advise) georiënteerde ondernemingen kunnen aansluiten. Ook PLC is een K2B activiteit. Het richt zich op het marktsegment ‘Preventie’, dat het grootste segment in de gezondheidszorgmarkt vormt. • In de komende decennia zal het onderzoek naar neurodegeneratieve ziekten als de ziektes van Alzheimer en Parkinson en vasculaire dementie hoog op de researchagenda prijken, mede vanwege onafwendbare ontwikkelingen in de gezondheid van de toenemend vergrijzende bevolking. Om hier in de toekomst op in te kunnen spelen beoogt de Maastricht Health Campus de bouw van een open-innovatie R&D faciliteit op het gebied van neurodegeneratieve ziekten onder de naam Brains Unlimited. Deze K2B activiteit is aantrekkelijk voor de farmaceutische industrie en zal belangrijk contractonderzoek opleveren.


18

• De natuurwetenschappen (sciences) zijn op dit moment weliswaar in onderzoek en onderwijs opgenomen in het curriculum van de UM, maar dan vooral in de medische en life sciences context. Het geplande Maastricht Science College (MSC) is onderdeel van een omvangrijk initiatief dat tot doel heeft het versterken, verdiepen en verbreden van de natuurwetenschappen aan de UM. Hierdoor wordt het profiel van de UM fors verbreed en ontstaat een kweekvijver van talent voor toekomstig onderzoek en valorisatie. Het MSC richt zich in het bijzonder op het realiseren van een bacheloropleiding sciences naar analogie van het University College Maastricht. Daarnaast wordt, op termijn, op de Maastricht Health Campus een masterprogramma Systeembiologie opgezet. Zowel bachelor- als masterstudenten zullen in hun opleiding, als onderdeel van het curriculum, intensief kennismaken met het bedrijfsleven op beide campussen van het Chemelot Verband, in de vorm van practica en stages. Deze K2K activiteit zal nieuwe studentenstromen genereren, die vervolgens weer werkgelegenheid opleveren. Naast de versterking van de open innovatie onderzoeksstructuur voorziet de Maastricht Health Campus ook in de versterking van topreferente en topklinische zorg. • Samen met het Universitätsklinikum wordt een European Cardiovascular Centre of Excellence (ECVC) ontwikkeld. Het samenbrengen van delen van de klinische activiteiten van de afdelingen Cardiologie, Hartchirurgie, Vaatchirurgie en Interventie Radiologie van Maastricht en Aken creëert een grensoverschrijdend centrum met een volume en kwaliteit die een ‘Centre of Excellence’ garanderen. Het centrum, dat gebouwd zal worden op de grens met Duitsland op het Avantis terrein, biedt een ideale mogelijkheid voor de validatie en implementatie van bevindingen die voortvloeien uit het onderzoek cardiovasculaire aandoeningen, bijv. uit THEMATIC. De topreferente zorg en valorisatie die hieruit ontstaan zullen bijdragen aan de internationale reputatie van Limburg als excellente gezondheidsregio. Deze K2B activiteit boort een nieuwe patiëntenpopulatie en daarmee nieuwe marktsegmenten in de zorg aan. • Het project Proton Therapy Centre (PTC) maakt de introductie en de verdere verbetering van nieuwe bestralingsvormen bij kanker, met name de protonen therapie, in Limburg en de Euregio mogelijk. Het betreft bestralingsvormen, die de nauwkeurigheid en effectiviteit van de bestraling sterk verbeteren en problemen van de bestaande methodes oplossen. Binnen het PTC worden innovatieve methodes ontwikkeld en geavanceerd onderzoek uitgevoerd. Tot de doelgroepen horen patiënten in de Euregio en daarbuiten. Daarnaast zal het PTC de universitaire instellingen in de regio toelaten om hun translationeel en toegepast biologisch, fysisch en klinisch onderzoek te versterken en uit te breiden. Hoewel het PTC integraal onderdeel uit maakt van de Maastricht Health Campus is de beoogde locatie voor het PTC het Science and Business Park Avantis. Dit zorgt ervoor dat in deze grensoverschrijdende setting behandelingsinstituten uit de hele Euregio gebruik kunnen maken van het centrum en maakt het Science and Business Park Avantis een volwaardige locatie van de Maastricht Health Campus. Ook in het kader van deze K2B activiteit worden nieuwe patiëntpopulaties bereikt.

Voor verdere businessontwikkeling bestaat behoefte aan bedrijfsruimte. Een accelerator is nodig om, op korte termijn, snel groeiende bedrijven maar ook volwassen bedrijven van buiten die nieuwe activiteiten in Maastricht willen ontplooien (R&D afdelingen multinationals), optimaal te kunnen faciliteren. Hiermee wordt aan groeiende bedrijven die te groot zijn geworden voor de incubatorhuisvesting en voor dependances van multinationals een passende oplossing geboden. Tegelijkertijd komt hierdoor ruimte voor nieuwe spin-offs en starters vrij in de bestaande incubator. Deze B2B activiteit zal groei van bestaande bedrijvigheid en het aantrekken van nieuwe faciliteren. Een uitgebreide beschrijving van bovenstaande projecten is terug te vinden in de projectfiches in bijlage 2. Naast bovengenoemde projecten zijn een aantal infrastructurele voorzieningen nodig. • Het concept van het No-Boundaries House biedt een oplossing om te voorzien in de behoefte aan een innovatieve ontmoetingsplek. Het No-Boundaries House wordt het ‘clubhuis’ en place to be van alle partijen die actief zijn op het gebied van health, medicine & life sciences. Het zal een katalysator zijn in het verbinden van mensen en initiatieven. Het stelt Maastricht UMC+ en de UM in staat om daarin een voortrekkersrol te vervullen door wetenschap, maatschappij en bedrijfsleven op ondernemende en innovatieve wijze te verbinden. Het zal gevestigd worden in het MECC. • Gemeenschappelijke parkeervoorzieningen zijn een essentiële randvoorwaarde om het campusterrein een aantrekkelijke uitstraling te geven en daarmee een hogere verblijfswaarde te creëren. • Ten slotte is een geactualiseerd stedenbouwkundig plan noodzakelijk. Op basis van het oorspronkelijke concept van de ‘medizinische Kleinstadt’ wordt deze verrijkt met nieuwe inzichten op basis van het model van de compacte campus.

19


Figuur 3 Groei werkgelegenheid MHC t/m 2020.


4.

Economische en maatschappelijke impact

De Maastricht Health Campus wil klinkende munt slaan uit haar kennis en kunde. Tegelijkertijd wil zij haar bijdrage leveren aan de verdere ontwikkeling van de werkgelegenheid in de regio. Uitgangspunt daarbij blijft de eigen speerpunten. De combinatie van topopleidingen, topreferente en topklinische zorg, excellent onderzoek en state-of-theart onderzoeksvoorzieningen zal een aanzuigende werking op (inter)nationaal talent hebben. Daarmee wordt voorzien in de voortdurend toenemende regionale behoefte aan hoog opgeleide kenniswerkers. Hierdoor krijgt de regio een dynamiek en vitaliteit die gunstig is voor de uitstraling van Limburg en een positieve invloed heeft op de aantrekkelijkheid als vestigingsplaats voor bedrijven. Bovendien zal het bijdragen aan het tegengaan van de regionale ontgroening. Het directe effect op de (hoogwaardige) werkgelegenheid, wanneer alle noodzakelijke stappen gerealiseerd worden, bedraagt circa 1100 banen1. Voor de berekening is uitgegaan van een conservatieve inschatting dat er per jaar één bedrijf gericht geacquireerd (strategisch) wordt en één ongericht (niet-strategisch). Gerichte acquisitie wordt geïnitieerd vanuit de campus en dient ter versterking van de speerpunten. Per gericht geacquireerd bedrijf is uitgegaan van 10 werknemers en een jaarlijkse groei van 13%. De inschatting van 10 werknemers per bedrijf is gebaseerd op bestaande leads en toezeggingen die door reeds geacquireerde bedrijven zijn gedaan. Ongerichte acquisitie hoeft niet noodzakelijk tot versterking van de speerpunten te leiden. Voor ongerichte acquisitie is uitgegaan van 5 werknemers en een groei van eveneens 13%. Bij reeds gevestigde bedrijven wordt uitgegaan van een autonome groei van 8% per jaar. Dit is gebaseerd op de inschatting van het LIOF dat life science bedrijven gemiddeld 8,5% per jaar groeien; 8% groei per jaar is daarmee een voorzichtige inschatting. Het aantal nieuwe spin-offs stijgt van 2 naar 5 per jaar, de gemiddelde grootte bedraagt 5 werknemers per spin-off (ook gebaseerd op inschattingen van het LIOF). Cumulatief zijn in 2020 40 spin-offs gegenereerd met een jaarlijkse groei van 8%. Bij de autonome groei van het Maastricht UMC+ en de UM (Maastricht UMC+, FPN en Maastro Clinic) wordt de eerste jaren uitgegaan van 1%, vanaf 2012 is uitgegaan van 2% per jaar. De geplande realisatie van de innovatieve, specifieke R&D faciliteiten ten behoeve van open innovatie (THEMATIC, Brains Unlimited, en PLC) en de Accelerator betekent een positieve impuls voor het vestigingsklimaat. Het effect hiervan zal niet alleen merkbaar zijn in Maastricht maar in de hele regio. Daarmee wordt Limburg een aantrekkelijkere vestigingsplaats voor internationale bedrijven op het gebied van gezondheid. Hoewel de genoemde faciliteiten zich nog in de planningsfase bevinden gaat er al een zekere aantrekkingskracht van uit. Er zijn voorlopige toezeggingen van multinationals om hier een R&D afdeling te vestigen. ZinMedical (een joint venture van NASA, ZIN Technologies en Cleveland Clinic), werkzaam op het gebied van e-health bij cardiovasculaire aandoeningen, is een voorbeeld van een bedrijf dat zich, vooruitlopend op de te verwachten ontwikkeling, recent op de campus heeft gevestigd. De businesscase van THEMATIC wordt samen met het bedrijfsleven ontwikkeld.

21


De afwijking ten opzichte van de eerder genoemde 2500 banen is te verklaren door de zeer conservatieve berekening en het niet verdisconteren van indirecte effecten.

1

Het open innovatie model, dat de campus voorstaat, heeft zich als instrument bewezen om meer IP te genereren en het commerciële gebruik ervan te maximaliseren. Waar eerder IP op de plank bleef liggen zal het sneller omgezet worden in concrete producten of diensten. Het vergroten van de toegang tot commercieel aantrekkelijke IP zal leiden tot meer omzet bij bestaande en nieuwe bedrijven. Met de beoogde groei van het aantal (bio)medische en gezondheidswetenschappelijke congressen worden hoogopgeleide bezoekers naar Maastricht getrokken. Dit ligt in het verlengde van de strategie van het MECC dat zich steeds meer wil profileren als (bio)medisch en gezondheidswetenschappelijk beurs- en congrescentrum. Hotels en andere horeca voorzieningen zullen hiervan indirect profiteren. De specifieke focus op cardiovasculaire aandoeningen en metabole aspecten van chronische aandoeningen van zowel onderzoek als kliniek zal zorgen voor een ombuiging van internationale patiëntstromen.


22

5. Workstreams: concrete stappen/geldstromen/rolkeuze 5.1

Business Development

Valorisatie Op basis van de voorgaande stappen zijn de fysieke voorwaarden geschapen om te groeien tot een volwaardige valorisatiecampus. De bouwstenen van een valorisatieketen die nodig zijn voor een valorisatiecampus zijn op de Maastricht Health Campus aanwezig: • Er zijn Centres of Excellence op de vier speerpunten aanwezig. Budgetten om de verdere groei van het onderzoek te financieren zijn beschikbaar. Het Maastricht UMC+ beschikt met het Clinical Trial Center Maastricht (CTCM) en de Drug Research Unit Maastricht (DRUM) over professionele klinische test faciliteiten. • Binnen de provincie (LIOF, provinciale innovatiefonds en banken) is ‘venture capital’ aanwezig om kennis te valoriseren. • Er is een incubator (Biopartner) waarin spin-off bedrijven of bedrijven van elders zich kunnen vestigen. Voor het opzetten van spin-off bedrijven, het vestigen van patenten en het opzetten van contractonderzoek met bedrijven of instellingen is juridische en management ondersteuning aanwezig.

De MUMC-Holding zorgt voor het beschermen van de IP verkregen uit onderzoek, zoekt de mogelijke spin-offs die op basis van deze patenten kunnen worden opgericht of genereert fondsen door het verder licencieren van deze patenten aan anderen. De MUMC-Holding vervult een rol op het gebied van financiering middels het opzetten van een eigen venture capital fund (binnen het Chemelot Verband) en de randvoorwaardelijke oprichting van een ‘patentfonds’ om de kosten te dekken die gemaakt worden om patenten te vestigen en te onderhouden. Om deze rollen in te vullen houdt het MUMC-Holding zich tot slot bezig met het vormen van allianties en andere vormen van samenwerking met andere onderzoeksinstellingen en bedrijven en met het onderhouden van relaties met lokale, regionale, nationale en internationale financiële dienstverleners. De valorisatieketen dient gestroomlijnd te worden in één gemeenschappelijke campuswerkorganisatie voor het Chemelot Verband. De nadruk binnen de Maastricht Health Campus op de ontwikkeling van K2K en K2B, waar de CHEMaterials Campus Geleen met name gericht is op B2B, verklaart in belangrijke mate waarom de ontwikkeling van de valorisatietrajecten binnen het Chemelot Verband tot dusver gescheiden heeft plaatsgevonden. In de complementariteit schuilt de meerwaarde om in de toekomst in Chemelot Verband op eerstmogelijke datum te komen met een gemeenschappelijke valorisatiestrategie.

Venture Fund Er wordt gestreefd naar een gezamenlijk venture fund voor de CHEMaterials Campus Geleen en de Maastricht Health Campus. Afhankelijk van de wensen van de financiers kan er eventueel voor worden gekozen om verschillende fondsen te creëren met een verschillend profiel (per cluster of early stage/late stage). Uitgangspunt is dat het fonds voor 75% bestemd is voor de CHEMaterials Campus Geleen, 20% voor de Maastricht Health Campus en 5% voor Limburg De doelstelling van Venture Funding is een versnelde groei in het aantal spin-offs, starters en/of (door)groeiers. Op deze plaats wordt ingegaan op de positionering van bestaande en nieuwe fondsen, de financiering hiervan en de governance structuren.

23


Om op korte termijn een versnelde groei van de campus te realiseren is het noodzakelijk om alle activiteiten op het gebied van valorisatie in één organisatie onder te brengen en de valorisatieketen te stroomlijnen met als basis één valorisatieloket. Op deze wijze ontstaat een aantrekkelijke structuur voor valorisatie. Daartoe is recent de Maastricht UMC-Holding (een 50/50 joint venture van UM en azM) opgericht. De Maastricht UMC-Holding (MUMC-Holding) is verantwoordelijk voor een transparante en gestroomlijnde valorisatieketen en voor de daarvoor benodigde coördinatie tussen de verschillende actoren alsmede voor de implementatie van één valorisatieloket, het zogenaamde ‘one stop shopping’. Met de oprichting van de MUMC-Holding en haar doelstellingen wordt aangesloten bij het model dat in Leuven zijn succes heeft bewezen. Conform dit model richt het management van de MUMC-Holding zich op het bepalen van de strategie voor het valoriseren van de opgedane kennis en kunde en voor het vastleggen van de strategie voor het financieren van projecten in de breedste zin van het woord. De MUMC-Holding heeft daarvoor een aantal instrumenten ter beschikking.

Tevens wordt ingegaan op de synergie die kan worden gerealiseerd door expertise te bundelen van investment managers van de diverse partijen. (LIOF, DSM, Maastricht UMC+, Provincie, etc.). De insteek die gekozen is loopt over de as waarbij de levensfase waarin zich een product/bedrijf zich bevindt als uitgangspunt wordt gekozen. Daarbij wordt een volgend onderscheid gemaakt: a. K2K, ofwel de fase die voorafgaat aan pre-seed; vaak is deze fase onderzoeksgericht, wordt IP aangevraagd maar ontbreekt veelal de ondernemer. b. K2B, een fase die aanleunt tegen pre-seed. Er is wel sprake van een onderzoeker / ondernemer maar een bedrijf is vaak nog in oprichting. Dit kan voortkomen uit een starter of spin-off maar ook middels licensering. c. B2B, de fase waarin de onderneming bestaat. ((seed) financieringen) Iedere fase vraagt om een eigen expertise en financieringsafweging, waarbij het uitgangspunt is om alle fasen af te dekken. LIOF, Limburg Ventures en Nedermaas zijn reeds in de K2B en B2B actief.


24

De financiering zal moeten worden opgebracht door de partijen die in de bovengenoemde positionering hun belangen hebben in lijn met hun eigen doelstellingen. Het zal dan ook begrijpelijk zijn dat in de K2K een zwaartepunt t.a.v. de financiering zal komen te liggen bij de publieke sector, terwijl in B2B het meer voor de hand zal liggen dat private partijen participeren. LIOF (middels Ministerie van ELI) heeft haar rol reeds opgerekt van B2B naar K2B (Nedermaas fonds). De financiers zullen daarbij hun eigen doelstellingen, statuten, etc. niet uit het oog willen en kunnen verliezen. Partijen waaraan gedacht kan worden zijn: • Provincie Limburg • LIOF • Universiteit • Maastricht UMC+ • UMC Holding • DSM • Ministerie van EL&I via Brainport 2020 • Innovatiefonds Provincie Limburg • Derden (privaat en/of publiek, Europees, etc) Of de fondsen vooraf worden volgestort, of dat er op projectbasis middelen worden gevraagd moet worden ingevuld bij de oprichting van de fondsen. Evenzo keuzes als open/closed funding. De partners zullen pas na eventuele toekenning vanuit het Ministerie van EL&I een besluit nemen ten aanzien van de orde en grote van participatie in het venturefonds. De conclusie is dan ook een gescheiden fondsstructuur waarbij de fases worden gemarkeerd en recht wordt gedaan aan de doelstellingen van de diverse financiers. Er is dientengevolge een financieringsgap in K2K en een follow up nodig voor het huidige Limburg Ventures fonds. In de bundeling van de kennis van de investment managers ligt voor beide campussen de kracht. Het fonds management zou door (bestaande) investment managers kunnen worden gedaan die de projecten aandragen. Er wordt gebruik gemaakt van de gezamenlijke kennis van deze investment managers; dit voorkomt doublures en informatie kan snel worden uitgewisseld. Voor de samenstelling van deze groep kan een beroep worden gedaan op reeds bestaande investment managers uit de diverse fondsen; Limburg Ventures en Nedermaas kunnen hier als voorbeeld dienen. De expertise wordt gedeeld tussen medewerkers van LIOF en DSM. Hier zou ook de expertise van de provincie, UM, Maastricht UMC+ en andere stakeholders kunnen worden ingebracht. De investeringsmanagers bepalen waar de financiering voor hun projecten kan worden opgehaald. Hierbij kan ook worden gedacht aan syndicering, waarbij verschillende fondsen worden aangesproken. Naast het delen van de VC expertise ligt in de syndicering een additioneel voordeel van de krachtenbundeling. De voorstellen van de investment managers worden vervolgens aan de respectievelijke Raden van Commissarissen (RvC) voorgelegd. De inbreng van middelen definieert de samenstelling van de RvC; de RvC fungeert ook als kredietcomité en borgt zo doelstellingen van het fonds. Hiermee wordt voorkomen dat er een prioriteitendiscussie over de aanwending van de middelen ontstaat; de doelen (per fonds) zijn vooraf vastgesteld, investeringsvoorstellen worden aangedragen door de investment managers en goedgekeurd door de RvC. Middelen kunnen evt. ook worden ingezet in andere fases, echter dan zal de weg van syndicering worden bewandeld (en elke RvC stelt zijn bijdrage zelfstandig vast). Het ambitieniveau van Maastricht Health Campus indiceert een 40-tal spin-offs over een periode tot 2020. Hierbij wordt een investeringsvolume tussen € 32 en 40 mln verwacht wat gerealiseerd kan worden uit bovengenoemde fondsen of door bijv. syndicering (evt. met derden). In het kader van Brainport 2020 is € 95 mln vermeld (€ 80 mln voor de CHEMaterials Campus Geleen en € 15 mln voor de Maastricht Health Campus).

Netwerkvorming & Clustering De doelstelling van netwerkvorming en clustering is het versnellen van de innovatie capaciteit op de Maastricht Health Campus. Het is de bedoeling een brug te slaan tussen het fundamenteel en klinisch onderzoek op het gebied van Life Sciences en Health en het regionale bedrijfsleven. De samenwerking beoogt wetenschappelijke en klinische kennis (met technologie als enabler) toegankelijker te maken en sneller uit te wisselen met het bedrijfsleven.

Figuur 4 Schema valorisatie: relatie tussen de verschillende aspecten.

Het LIOF, bijgestaan door de campus werkorganisatie, organiseert netwerkbijeenkomsten en workshops waarin kennis en kunde gepresenteerd worden die aanwezig zijn in het Maastricht UMC+ en de UM. Dit biedt het bedrijfsleven een blik in de ‘keuken’ waardoor de ondernemers gemakkelijker en gerichter de weg kunnen vinden binnen het Maastricht UMC+. Door middel van brainstormsessies worden de behoeften van bedrijfsleven gekoppeld aan de mogelijkheden die de kennis en kunde van het Maastricht UMC+ bieden. Binnen de netwerken wordt vorming van clusters gestimuleerd. Clustervorming resulteert in kennisvergroting en versterking van innovatiekracht hetgeen enerzijds leidt tot kostenbesparing door synergie in de economische keten en anderzijds tot hoogwaardige, duurzame werkgelegenheid. Maastricht Health Campus wordt daarmee een aantrekkelijke vestigingsplaats voor nieuwe bedrijven.

Acquisitie Een belangrijke doelstelling voor de Maastricht Health Campus is het aantrekken van bedrijvigheid van elders. Het gaat daarbij om MKB-bedrijven die passen binnen de inhoudelijke speerpunten en om R&D afdelingen van grote ondernemingen. Industriebank LIOF en de gemeente Maastricht vervullen in de regio een belangrijke rol op het gebied van het acquireren van nieuwe ondernemingen. Deze acquisitie kenmerkt zich door het leggen van contacten, onderhouden van netwerken, bezoeken van beurzen en congressen en het onderhouden van contacten met marktpartijen en overheidsinstanties zoals het NFIA, the Netherlands Foreign Investment Agency.

25


Het concrete doel is om binnen en rondom de campus een netwerk te creëren tussen wetenschap, bedrijfsleven, onderwijs, overheden en strategische partners waarin bedrijvigheid tot ontwikkeling komt. Een netwerk bestaat uit een aantal partijen die rondom een concreet thema gezamenlijk aan de slag gaan om innovaties tot commercieel succes te maken. De vorming van dit netwerk speelt zich af op verschillende niveaus: • tussen de bedrijven en wetenschappers op de Maastricht Health Campus • binnen het Chemelot Verband en de Brainport regio • binnen de Euregio (Leuven, Luik, Aken, Hasselt) • met internationaal verspreide inhoudelijke samenwerkingspartners. De interactie tussen kennisinstellingen en bedrijfsleven zal resulteren in nieuwe producten, diensten en bedrijvigheid. LIOF, Maatricht UMC+, UM, UMC-Holding, BioMedBooster, Medical Field Lab, Maastricht Instruments, Biopartner Centre Maastricht en de daarin gehuisveste bedrijven, andere spin-offs en andere bedrijven in de regio worden betrokken bij het proces. Er worden nauwe contacten onderhouden met project teams die zich bezig houden met aanverwante onderwerpen en met andere campussen in de (Eu-)regio. Anderzijds kan de kennis aanwezig bij de bedrijven optimaal gebruikt worden voor het valorisatieproces.

Bij de acquisitie voor de Maastricht Health Campus wordt de inhoudelijke deskundigheid van Maastricht UMC+/UM verweven met de bestaande expertise op het vlak van acquisitietrajecten. Er wordt hierbij onderscheid gemaakt tussen strategische en niet-strategische acquisitie. Een achttal ondernemingen wordt van strategisch belang geacht voor de ontwikkeling van de Maastricht Health Campus. Maastricht UMC+ heeft gezien de inhoudelijke deskundigheid het initiatief bij het proberen aan te trekken van deze strategische partners. De specifieke expertise van Industriebank Liof en Gemeente Maastricht op acquisitiegebied, bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van een business proposition voor de betreffende ondernemingen, wordt hieraan toegevoegd Daarnaast zullen Industriebank Liof en Gemeente Maastricht hun internationale netwerken en acquisitietools benutten om ook andere bedrijven te interesseren voor een mogelijke vestiging op de Maastricht Health Campus. Het gaat daarbij onder meer om bedrijfsbezoeken, handelsmissies en beursbezoeken.

Samenwerking met MECC De aanwezigheid van het MECC is een belangrijke toegevoegde waarde voor de aantrekkingskracht van de campus. Op het gebied van congressen en beurzen faciliteert het MECC al veel medische congressen. Door het werven van nieuwe evenementen wil het MECC zich krachtiger positioneren als (bio)medisch en gezondheidswetenschappelijk beurs- en congrescentrum. MECC en Maastricht UMC+/UM zullen gezamenlijk nieuwe evenementen ontwikkelen die de komende jaren blijvend in Maastricht zullen worden georganiseerd. Het eerder beschreven No-Boundaries House zal in het MECC worden gevestigd. Daarnaast wordt de mogelijkheid onderzocht om in het MECC een permanente tentoonstelling in te richten over de Maastricht UMC+/UM, onder de naam ‘Das gläserne Labor’.

5.2


26

Vastgoedontwikkeling en stedenbouwkundig plan Maastricht Randwyck

De vastgoedstrategie voor de Maastricht Health Campus is vooral geënt op een gestructureerde doorontwikkeling van het aanwezige vastgoed en totstandbrenging van nieuw vastgoed volledig ten dienste van en in samenhang met de nagestreefde inhoudelijke ontwikkeling van het gebied in onderwijs, onderzoek, patiëntenzorg en met name bedrijvigheid; daarbij rekening houdend met de gegevenheden van de campus, die is te omschrijven als een compacte campus waar de vastgoedontwikkeling tot dusver strategisch is gestuurd door de twee belangrijkste rechtspersonen azM en UM. Op geleide van de inhoudelijke strategie voor de Health Campus, zoals vastgelegd in het masterplan dat samen met gemeente, provincie en LIOF wordt ontwikkeld, nemen deze partijen ook de regie over de verdere vastgoedontwikkeling van de campus ter hand. Tot de randvoorwaarden voor een succesvolle vastgoedstrategie Maastricht Health Campus behoort een gedragen gezamenlijke visie op: • de te ontwikkelen projecten en de analyse daarvan; • de regie, de rollen van partijen en de governance; • de ontwikkelmethode en de eigendomsverhoudingen; • de financiering en betrokkenheid van marktpartijen; • de kaders waarbinnen de vastgoedontwikkelingen zullen plaatsvinden; • de inbreng en rollen van de gemeente en de provincie.

De te ontwikkelen projecten en de analyse daarvan In werkgroepverband2 zijn de diverse projecten die deel uit maken van de uitbouw van de Maastricht Health Campus geanalyseerd en is op objectniveau beoordeeld of een beoogd project een logisch onderdeel vormt in de ontwikkeling van de campus. Per project zijn vervolgens de belangrijkste parameters geanalyseerd en heeft een rubricering plaatsgevonden naar projecten/gebouwen. Verder is per object het beoogde eigendom, de beoogde planning om operationeel te zijn (voor zover mogelijk) en de boogde financiering in beeld gebracht. Vervolgens is vastgesteld in hoeverre tot uitplaatsing (qua ontwikkeling en belegging) naar de reguliere vastgoedmarkt over gegaan zou kunnen worden. Samenvattend kunnen de projecten als volgt ingedeeld worden:

Hoogwaardige Open-innovatie R&D faciliteiten

Business development voorzieningen (huisvesting en support)

Brains Unlimited

Multifunctioneel

Zorg

Enablers

2.600 m2 BVO 2.600 m2 BVO

THEMATIC

2.000 m2 BVO incl. zorg 4 x 6.500 m2 BVO

PLC

10.000 m2 BVO

Accelerator

5.500 m2 BVO

Gebouwen Maastricht Studie

1.000 m2 BVO

Parkeervoorzieningen European CardioVascular Center*

2550 plaatsen Nader te bepalen

Proton Therapy center* Infrastructuur terrein

Nader te bepalen 200.000 m2

27

Tabel 3 Type functie in relatie tot vastgoedontwikkeling en bruto vloeroppervlakte (BVO) in m2. * De locatie van het ECVC en het PTC is voorzien op


het Science & Business Park Avantis.

De regie, de rollen van partijen en de governance Op basis van de vastgestelde vastgoedontwikkelstrategie nemen de rechtspersonen azM en UM gezamenlijk de regie van het ontwikkelproces ter hand. Er is een strategisch en kaderstellend gremium gevormd, bestaande uit de de portefeuillehouders vastgoed in de besturen van de rechtspersonen azM en UM en de campusmanager (secretaris). Bij de uitwerking hiervan voor publieke voorzieningen en openbaar gebied zal nadrukkelijk worden samengewerkt met de Gemeente Maastricht, Provincie Limburg en het MECC. Dit geldt ook ten aanzien van kaders op het terrein van de ruimtelijke ordening. De uitontwikkeling op projectniveau zal ‘bottom up’ geschieden, op basis van een per project uit te werken business case. Per project zal daarbij de governance worden ingericht en helderheid worden gegeven over rol en betrokkenheid van de individuele partners dan wel partners gezamenlijk, aangaande initiatiefname, ontwikkeling, financiering, management (commercieel, technisch en administratief beheer) en eigendom van gebouwen en grond, overige (semi-) openbare en private voorzieningen en infrastructuur.

De ontwikkelmethode en de eigendomsverhoudingen Per afzonderlijke business case wordt gezien de specificiteit van het object bepaald of voor een eigen dan wel fee-ontwikkeling wordt gekozen, dan wel risicodragers van buiten worden aangetrokken. Voor elk project wordt bottum up naar de meest logische ontwikkelvorm gezocht, waarbij betrokken partners steeds vanuit hun eigen specifieke rol een bijdrage leveren aan het betreffende project. In deze opzet wordt nadrukkelijk niet gekozen voor de oprichting van een gezamenlijke vastgoedentiteit of -onderneming die centraal alle ontwikkelingen ter hand neemt en daarvoor de risico’s draagt. Ook wordt nadrukkelijk niet gestreefd naar gemeenschappelijk grondeigendom of gebiedsbeheer. Dit is in de gekozen ontwikkelmethodiek ook niet nodig, daar alle ontwikkelingen qua programma volledig gedragen worden door de partners en een logische plek hebben in het masterplan. Garanties voor uitwerking binnen de kaders van het masterplan zijn daarom voldoende aanwezig, waarbij grondeigendom en gezamenlijke risicodragers hierbij geen drivers behoeven te zijn.

De werkgroep bestond uit vertegenwoordigers van UM, azM, Provincie Limburg en MHC. Op onderdelen (parkeerbeleid en stedenbouwkundig plan) is de Gemeente Maastricht ook betrokken geweest.

2

De financiering en de rol van marktpartijen Op basis van een eerste analyse worden er op het terrein van de financiering (los van de te bereiken haalbaarheid op objectniveau), vooralsnog geen onoverkomelijke obstakels in de ontwikkeling verwacht. Per business case zal naar het meest voor de hand liggende financieringsarrangement gekeken worden. In de vastgoedontwikkelstrategie is ook per project aangegeven waar marktpartijen mogelijk betrokken kunnen worden bij de uitontwikkeling van projecten. Daarbij zal per projectdeel nader worden aangegeven in hoeverre betrokkenheid van de markt/marktpartijen en overige derden gewenst/noodzakelijk zijn, uit oogpunt van deskundigheid/specialisme, efficiency en financiering, mede gelet op de komende wetgeving betreffende de veranderende verantwoordelijkheden op het terrein van vastgoed van (semi-)publieke instellingen. Tot slot zal ook steeds afgewogen worden in hoeverre de betrokkenheid van derden leidt tot een nog aanvaardbaar niveau van zeggenschap van individuele en gezamenlijke partners.

De kaders waarbinnen de vastgoedontwikkelingen zullen plaatsvinden De thans vastgestelde vastgoedontwikkelstrategie zal in een volgende fase verder worden geconcretiseerd, waar nodig in intensieve samenwerking met publieke partijen (gemeente en provincie). Het gaat dan om de uitwerking van: • de ruimtelijke kaders van het gebied in kwantiteit (de ruimtelijke vertaling van de voorgenomen programma’s van eisen van de individuele objecten); • de ruimtelijke randvoorwaarden van het gebied in kwaliteit (beeld-/kwaliteitplan); • de vigerende en gewenste stedenbouwkundige en bestemmingsplantechnische (lees juridische en vormtechnische) randvoorwaarden; • de vigerende en gewenste eigendoms- en beheer/managementsituatie; • de aanwezige en gewenste infrastructurele ontwikkeling; • de kaders van de publieke grondexploitatie (in het kader van het verplichte grondexploitatieplan t.b.v. de bestemmingsplanprocedure) en de diverse private grondexploitaties (ten behoeve van de diverse deelontwikkelingen).

De inbreng en rollen van de gemeente en de provincie


28

De thans ontwikkelde vastgoedontwikkelstrategie van de rechtspersonen azM en UM met bijbehorende geschetste kaders, is inzet van overleg met gemeente en provincie, waarbij gestreefd wordt naar verdere verbreding van draagvlak van publieke partijen voor de geschetste strategie. Onderhavige vastgoedstrategie kan daarbij het vertrekpunt zijn voor de gezamenlijke uitwerking, op basis waarvan de gemeente en de provincie hun eigen inzet op het dossier kunnen ontwikkelen.

Stedenbouwkundig plan Voor de locatie Maastricht Randwyck is een geactualiseerd stedenbouwkundig plan opgesteld. Het stedenbouwkundig plan biedt, rekening houdend met de grondposities en belangen van de betrokken partijen een logische plek voor de genoemde innovatieve, specifieke R&D faciliteiten. Voor toekomstige ontwikkelingen en vestigingen zijn zones benoemd op basis van logische relaties. Ook bij toekomstige groei blijft de ruimtelijke samenhang van het campusconcept gewaarborgd. Van de Gemeente Maastricht wordt verwacht dat zij zorg draagt voor de aansluiting van het stedenbouwkundig plan op de gebiedsvisie Randwyck. Een uitgebreide beschrijving van de ratio achter het stedenbouwkundig plan is te vinden in bijlage 3.

Figuur 5 Stedenbouwkundige schets. Het stedenbouwkundig hart van de campus is oranje omcirkeld.

Verdere stappen per onmiddellijk

5.3

Marketing en communicatie

Binnen het werkpakket “Marketing en Communicatie” staat de strategische communicatie en marketing van de Maastricht Health Campus centraal. In samenwerking met een extern communicatiebureau is een strategisch communicatieplan opgesteld met specifiek aandacht voor merkstrategie. In dit hoofdstuk worden achtereenvolgens de merkstrategie, de communicatie, zichtbaarheid en de relatie met het MECC behandeld.

Merkstrategie In de merkstrategie worden drie settings onderscheiden: Mondiaal, Europa en de Euregio. Merkstrategie mondiaal Mondiaal wordt met name ingezet op topkennis en topklinische zorg, die wordt uitgedragen door schools zoals CAPHRI, CARIM en NUTRIM en de aan de schools gerelateerde klinische activiteten. Deze fungeren als afzonderlijke star brands die, middels eigen profilering, als ambassadeur voor de campus kunnen optreden. Merkstrategie Europa In de strategische positionering binnen Europa staat met name de economische en maatschappelijke valorisatie centraal . Deze betekenis wordt in de eerste plaats uitgedragen door de campus zelf. Op Europees en nationaal niveau wordt de Maastricht Health Campus als eigen merk gepositioneerd. Maastricht UMC+ en UM fungeren in deze als ‘endorsers’.

29


• een werkgroep vastgoed wordt geïnstalleerd; • de werkgroep wordt multidisciplinair samengesteld met naast vertegenwoordigers namens UM en Maastricht UMC+ vooral ook vertegenwoordigers van gemeente en provincie, om alle direct betrokken en aanpalende dossiers in een goede samenhang te kunnen aansturen; • waarbij navolgende ‘stromen’ met elkaar in lijn gebracht kunnen worden: -d e verdere uitdetaillering van de voorgenomen projecten en vooral de kalender, waarop deze projecten in de tijd kunnen worden gezet; - de samenhang van deze projecten met het gebruik en hergebruik van het reeds bestaande vastgoed - de uitwerking van de belangrijkste parameters van de projecten als het gaat om programma, kosten, locatie, grondgebruik, ontwikkeling, eigendom, financiering en beheer. - de formulering van projectkaders, als het gaat om: ruimtelijke ordeningsaspecten bestemmingsplan - beeld/kwaliteitaspecten ontwikkeling en financiering van infrastructuur en openbare voorzieningen zoals parkeren al dan niet betrokkenheid van marktpartijen

Merkstrategie Euregio Op Euregionaal niveau dient de profilering te geschieden op gezond leven. Deze betekenis is vanzelfsprekend en traditioneel verbonden met Maastricht UMC+ en UM. Maastricht UMC+ is het belangrijkste medische en gezondheidswetenschappelijk merk in de regio.

Communicatieplan In het communicatieplan wordt de gedifferentieerde merkstrategie voor de drie onderscheiden settings geoperationaliseerd. De nadruk ligt op het positioneren van de campus als valorisatiecampus. In dit verband moet helder gecommuniceerd worden dat onder valorisatie niet alleen economische valorisatie wordt verstaan maar ook maatschappelijke valorisatie zoals toegepast in de klinische zorg en verbetering van de volksgezondheid onder andere door preventie. Een nauwe samenwerking en een gemeenschappelijke aanpak met de valorisatiepartners van de campus, geconcentreerd in de Maastricht UMC-Holding, ligt hierbij voor de hand. Verder is de afstemming en samenwerking met de ontwikkelingen in het Chemelot Verband en de High Tech Campus Eindhoven binnen Brainport van belang, zeker bij de profilering op Europese schaal. Parallel aan het communicatieplan wordt verder gewerkt aan het versterken van de fysieke zichtbaarheid van de Maastricht Health Campus. Een belangrijk stap daarin is een betere herkenbaarheid en uitstraling van de Maastricht Health Campus aan de A2 en aan de internationale spoorlijn Maastricht – Luik – Brussel.

5.4

Lobby

Het doel van lobby is het beïnvloeden van lange termijn visies en het beschikbaar stellen van financiële middelen op onderzoek, innovatie, onderwijs, infrastructuur en regelgeving. Dit zijn de basisvoorwaarden waarop de Maastricht Health Campus een versnelde groei kan realiseren. Vanuit de campus zal direct of via haar partners (met name Provincie Limburg en Gemeente Maastricht), gericht, met een inhoudelijke boodschap gelobbyd worden. Daarbij wordt samen opgetrokken met de CHEMaterials Campus Geleen, om de gezamenlijke belangen van de twee hotspots te behartigen. Ook wordt er deelgenomen aan (inhoudelijke) netwerken die de ontwikkeling kunnen beïnvloeden. Tenslotte zal er gestuurd worden in de ontwikkeling van nieuwe subsidiemogelijkheden en ook op bestaande en incidentele subsidieprogramma’s. De doelgroepen voor lobby zijn politiek, overheden, belangenorganisaties, verzekeraars, expertgroepen op regionaal, nationaal, Europees en internationaal niveau. Masterplan Maastricht Health Campus

30

De lobby zal op strategisch en tactisch/operationeel niveau gevoerd moeten worden. De campusdirectie van de beide hotspots is het externe boegbeeld en voert de strategische lobby. Tactisch operationeel en uitvoerend dient nog uitgewerkt te worden hoe de twee hotspots hun tot nu toe gescheiden marketing gaan organiseren. Het inbrengen van onze boodschap op strategisch niveau. Dit wil zeggen het op top-niveau positioneren van zowel de Maastricht Health Campus als de CHEMaterials Campus Geleen in de agenda Brainport 2020, en op Europees niveau in samenwerking met partners de invulling van werkprogramma’s KP7 t/m 2013 en het beïnvloeden van de ontwikkeling van het 8e kaderprogramma 2013. Hierbij zal het van belang zijn een goede afstemming te vinden op Zuid-Limburgse schaal met alle belangrijke stakeholders. Tactisch/operationeel zal er vanuit de inhoud een boodschap moeten worden geformuleerd, belangenpartijen en netwerken gelokaliseerd en bewerkt met als resultaat: • Het informeren en geïnformeerd worden van en door sleutelpersonen en hiermee het beïnvloeden van de agenda’s op het juiste moment met de juiste boodschap; • Creëren of invullen van specifieke steunprogramma’s; • Genereren van (free) publicity; • Aantrekken van (top)conferenties / bijeenkomsten / congressen / matchmaking events; • Het aantrekken van subsidies in de vorm van Euro’s. Voor het bereiken van de strategische en tactischoperationele doelen zal zoveel mogelijk de combinatie gezocht worden met de afdeling communicatie maar vooral ook met partners/lobbyisten uit de triple helix, afhankelijk van het niveau Europees, nationaal, (boven)regionaal.

6. Governance Afhankelijk van de rolkeuze van de vijf partners en de verdere integratie met de CHEMaterials Campus Geleen zal een geschikt governance model ontwikkeld worden. De basis van de toekomstige governancestructuur zal gevormd worden door een gezamenlijke bestuurlijke koepel. Verder zal per werkpakket bepaald worden in welke projecten een gezamenlijke sturing wenselijk is en in welke vorm.

31



7. In ieders belang: de partners en hun rollen De Maastricht Health Campus geldt als platform waarmee iedere partner zich kan profileren. Hieronder wordt ingegaan op het belang van de campus voor de afzonderlijke partners en hun mogelijke rol bij de doorontwikkeling. PROVINCIE De Provincie Limburg heeft in de Versnellingsagenda 2008-2011 haar visie vastgelegd om te komen tot een dynamische, innovatieve en ondernemende kenniseconomie. Door de transitie naar een hoogwaardige kenniseconomie ontstaat duurzame werkgelegenheid en kunnen kenniswerkers aan de regio worden gebonden. Als groeimotor bij uitstek geldt het topreferente deel van het gezondheidszorg cluster. Door het consequent versterken van de speerpunten cardiovasculaire aandoeningen en metabole aspecten van chronische ziekten wordt een ombuiging van patiëntstromen nagestreefd. Daarnaast biedt de Maastricht Health Campus de provincie een ruimtelijk-fysiek kader waarbinnen het model van open-innovatie concreet gestalte krijgt. De provincie wordt daarbij direct betrokken bij de lokale infrastructuur zoals het beschikbaar stellen of aankopen van grond, bijdragen aan het investeringsfonds, ontwikkeling van aanvullende infrastructuur en financiering en ondersteuning van het management. In haar rol bewaakt de Provincie de lange termijn strategie en is ze actief betrokken bij het aanschaffen, bouwen en financieren van onderzoek en ontwikkeling en de bijhorende research infrastructuur GEMEENTE De totstandbrenging van een sterke lokale kenniseconomie en de groei van hoogwaardige werkgelegenheid zijn prioritair voor de gemeente. Niet alleen op het gebied van health, medicine & life sciences, maar ook voor sectoren die op indirecte wijze te maken hebben met de campus, zoals de zakelijke dienstverlening (congressen, horeca) en de creatieve industrie..Daarmee kan de Gemeente Maastricht met de Maastricht Health Campus haar imago als internationale kennisstad uitbouwen. De ontwikkeling van de campus biedt de Gemeente bovendien de mogelijkheid om de leegstand van kantoren in Randwyck tegen te gaan.

INDUSTRIEBANK LIOF Dankzij de Maastricht Health Campus kan Industriebank LIOF vroegtijdig participeren in de ontwikkeling van spin-offs. In het proces van regionale netwerken clustervorming rondom het thema health, medicine & life sciences biedt de campus het LIOF een concentratiepunt van kennis, kunde en bedrijvigheid. Binnen dit thema fungeert de campus als magneet in het acquireren van buitenlandse bedrijven (zowel MKB als grootbedrijf). De rol van Industriebank LIOF richt zich vooral op het inbrengen van expertise op het gebied van netwerken clustervorming, acquisitie en participaties. Tot slot kan industriebank LIOF een belangrijke rol vervullen bij het beschikbaar stellen van financiële middelen ten behoeve van een venture fund. MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN, LANDBOUW EN INNOVATIE Hoewel het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie de samenwerkingsovereenkomst niet zelf ondertekend heeft, geldt zij wel als een strategische stakeholder. Het ministerie wil haar middelen zo efficiënt en effectief mogelijk inzetten en heeft met het gericht sturen op campussen hiertoe een instrument.

33


De gemeente Maastricht kan door organisatorische ondersteuning en lobby richting andere overheden de ontwikkeling van de Maastricht Health Campus versnellen. De regierol van de gemeente Maastricht op de gebiedsontwikkeling richt zich vooral op het bewaken van de ruimtelijke kwaliteit van de stad en Randwyck in het bijzonder. Het gaat hier met name om de ruimtelijke planning, lange termijn investeringen, fysieke en digitale infrastructuur en afstemming met woningbouw (vestigingsklimaat), landschap en recreatie gericht op een aantrekkelijk woon- en werkklimaat. Waar de markt achterblijft ziet de Gemeente voor zichzelf een rol als cofinancier in kennis en technologie weggelegd. In de afstemming tussen onderwijs- en arbeidsmarktbeleid wil de Gemeente graag meedenken over experimentele regelgeving om zaken mogelijk te maken. Denk aan verzamelvergunningen, grensoverschrijdende samenwerking etc. Verder is de gemeente bereid bij te dragen aan marketing, branding, netwerkvorming en acquisitie om de zichtbaarheid van het gezondheidszorg cluster te verbeteren. Tenslotte wil de Gemeente actief betrokken zijn bij het gezondheidszorgbeleid ten behoeve van de burgers van Maastricht en de investeringen daarin, denk aan de Maastricht Studie en PLC/MOVE. De uikomsten van deze projecten kunnen gebruikt worden voor gemeentelijke beleidsinstrumenten (denk aan de GGD).

MAASTRICHT UMC+ en de UNIVERSITEIT MAASTRICHT De Maastricht Health Campus biedt het Maastricht UMC+ en UM een inspirerende en prikkelende ontmoetingsplaats voor wetenschappers, studenten en ondernemers en een toplocatie op het snijvlak van kennisontwikkeling, kennisuitwisseling en kennisexploitatie. Voor het Maastricht UMC+ en de Universiteit Maastricht is voorts van belang dat met de campus de optimale condities en randvoorwaarden worden gecreëerd voor het valoriseren van kennis en kunde. De rol die Maastricht UMC+ en de Universiteit Maastricht in de doorontwikkeling van de Maastricht Health Campus wil spelen is die van initiator, ontwikkelaar en trekker. Ten behoeve van de verdere ontwikkeling worden door Maastricht UMC+ en de Universiteit Maastricht zowel personele als financiële middelen ingezet. Verder vindt de fysieke ontwikkeling van de campus primair plaats op gronden van de beide rechtspersonen, het azM en UM. Faciliteit

Rolkeuze partners

THEMATIC

Investering Maastricht UMC+ en UM. Investering strategische businesspartner(s). Subsidie overheden voor de onrendabele top.

Personalised Lifestyle Centre

Investering Maastricht UMC+ en UM. Investering strategische businesspartners. Subsidie en/of investering overheden voor de onrendabele top.

Brains Unlimited

Investering Universiteit Maastricht. Investering risicodragende partner. Subsidie en/of investering overheden voor onrendabele top

European CardioVascular Centre

Investering Maastricht UMC+ en Universitätsklinikum Aachen Investering strategische businesspartner(s) Subsidie overheden. Investering PTC Euregio-Rhein-Maas Partikeltherapiecentrum GmbH (Maastricht UMC+, UK Aachen, CH Liege) Subsidie overheden. Lening van overheden. Eventuele participatie van LIOF in gehuisveste bedrijven. Ook kan het LIOF een rol spelen bij de acquisitie van bedrijven.

Proton Therapy Centre

Accelerator

Tabel 4 De rolkeuze van de partners per project in termen van investeringsbehoefte.


34

Bijlage 1

Huidige stand van zaken potentiële spin-offs (versie november 2010) 35


Bijlage 2 Projectfiches THEMATIC Projectdoelstelling(en)

Trekker

Opbouw van faciliteit waarin een aantal technologie platforms tezamen worden gebracht voor ontwikkeling van toepassingen in de sfeer van preventie en van personalized health care voor hart- en vaatziekten en metabole aandoeningen. Hoogwaardige ketenzorg, innovatie chronische zorg, bijdrage leefbaarheid, aantrekkelijk vestigingsklimaat, bevordering onderwijs. Maastricht UMC+

Overige partners

Grote industriële partner

Huidige status

Initatiefase

Business case beschikbaar

Februari 2011

Doorlooptijd

2011-2014

Projectkosten (x € 1.000.000 )

€100 Dit bedrag is de laagste reële schatting. Projectkosten kunnen oplopen tot €135.

Draagt bij aan


36

Projectdefinitie

Projectplanning Uitvoering X X

Consolidatie

THEMATIC beoogt een versterking van de onderzoeks-infrastructuur voor de ontwikkeling van medische technologieën in Zuidoost Nederland. Die technologieën zullen hun toepassing vinden in cardiovasculaire en metabole aandoeningen en richt zich zowel op de topklinische toepassingen, als op de toepassingen in de thuiszorg, inclusief preventie. Er worden een aantal technologie platforms bijeengebracht in een open innovatie structuur, die gezamenlijk het proces van fundamenteel onderzoek tot en met demonstratie en klinische toepassing van nieuwe technologieën mogelijk maakt. Daarin zijn een viertal essentiële bouwstenen te onderscheiden. Op de eerste plaats wordt gebruik gemaakt van “-omics” technologieën om potentiële biomarkers voor geselecteerde aandoeningen te identificeren. Evaluatie vindt in eerste instantie plaats in proefdieren, waarvoor een state-of-the-art proefdierenvoorziening nodig is. Toepassing vindt plaats in diagnostische technieken zoals beeldvorming (imaging), antilichaam-arrays of zogenaamde “labs on a chip”. Daarvoor zijn technologische (imaging) faciliteiten, almede IT-infrastructuur nodig. Het geheel wordt ingebed in de bestaande MUMC+ infrastructuur, waarbij inbreng vanuit van de 3 grootste instituten (CARIM, NUTRIM en CAPHRI), inclusief hun cohorten en biobank materiaal, in belangrijke mate zal bijdragen aan een ideale omgeving voor de geplande activiteiten. De samenwerking tussen MUMC+ en het bedrijfsleven, alsmede de samenwerkingen met hun Euregionale partners zijn gericht op het tot stand brengen van een infrastructuur van Europees top-niveau. De verwachting is dat THEMATIC een magneet zal zijn voor hoogwaardige kenniswerkers en technologie bedrijven van elke grootte (zowel grote bedrijven als MKB).

Stand van zaken De ontwikkeling van de business case wordt in handen van een extern bureau gelegd. Met een tweetal kandidaat-bureaus worden gesprekkengevoerd.

Financiën Het totaal benodigde investeringsbudget wordt geschat tussen 100 en 135 M€. MUMC+ en de grote industriële partner zullen elk een bedrag van ongeveer 25M€ investeren.

Personalized Lifestyle Center (PLC) – MOVE Projectdoelstelling(en)

Inrichten van een kennisimplementatiecentrum voor een reeks van nieuwe, eigentijdse activiteiten op het gebied van personalized lifestyle, waar kruisbestuiving tussen wetenschap, zorg, maatschappij en bedrijfsleven plaats gaat vinden.

Draagt bij aan

Hoogwaardige ketenzorg, versterken innovatiekracht, nieuwe bedrijvigheid, aantrekkelijk vestigingsklimaat, bevordering onderwijs en onderzoek

Trekker

Maastricht UMC+

Overige partners

Voorlopig: Gemeente Maastricht, Provincie Limburg, Industriebank Liof, bedrijfsleven, MKB-ers (nader uit te werken)

Huidige status Business case beschikbaar

Initatiefase X Februari 2011

Doorlooptijd

2011-2013


€ 36 Deze schatting is redelijk robuust. Wel moet een marge van plus of min 15% aangehouden, afhankelijk van gekozen figuraties in de planning.

Projectdefinitie X

Projectplanning Uitvoering

Consolidatie

Het Personalized Lifestyle Center (PLC) is een overkoepelend concept voor een reeks van nieuwe, eigentijdse activiteiten op het gebied van personalized lifestyle. Op basis van klinische en wetenschappelijke bevindingen op het gebied van sport, bewegen, voeding en gezondheid wordt een vertaalslag gemaakt naar op maat gesneden implementatie in de zorgpraktijk. Het PLC adviseert en begeleidt een grote diversiteit van klanten: van chronische patiënt tot (top)sporter en van leefstijlbewuste medemens tot medewerker. Het PLC is gestut op twee pijlers. Allereerst is er het Human Performance Lab (HPL). Het HPL is een verbindende faciliteit tussen patiënt, onderzoeker, student en ondernemer waar innovatieve applicaties worden ontwikkeld en waarin deze en andere innovatieve applicaties gevalideerd worden om zo markintroductie van deze producten te versnellen. Binnen het HPL vinden kwalitatief hoogwaardige metingen plaats aan de bewegende mens en de effecten van beweging of afwezigheid daarvan op gezondheid.

Het PLC wordt ontwikkeld als een zeer laagdrempelige voorziening die een ontmoetingsplek zal zijn voor wetenschappers, (para) medici, zorgverleners, patiënten, bezoekers en ondernemers en waar kruisbestuiving plaats gaat vinden tussen wetenschap, maatschappij en bedrijfsleven.

Stand van zaken: Voor de module HPL is momenteel een aanvraag voor de Pieken in de Delta najaarstender 2010 ingediend. Een van de deliverables van dit project is Business case voor het HPL. Voor de module Lifestyle Center wordt op dit moment een business case opgesteld door een externe adviseur. De eerste resultaten worden medio januari verwacht. In dit kader worden reeds gesprekken gevoerd met mogelijke commerciële partners zowel binnen het MKB als het grootbedrijf.

37


De tweede pijler is het Lifestyle Center. Binnen dit centrum zullen allerlei voorzieningen ingericht worden die zich richten op het implementeren van leefstijlinterventies ter preventie of beïnvloeding van het ziekte proces bij zowel patiënten met een chronische ziekte als patiënten in het herstel van acute ziekten. Daarnaast bieden de faciliteiten de mogelijkheid om een bijdrage te leveren aan een gezonde levensstijl voor niet-patiënten, bezoekers en medewerkers. Gedacht moet worden aan leefstijladviezen, (preventieve) health checks, hoogwaardige fitnessmogelijkheden.

Biopartner Accelerator


38

Projectdoelstelling(en)

Ontwikkeling, realisatie en exploitatie BioPartner Accelerator

Draagt bij aan

Nieuwe bedrijvigheid, aantrekkelijk vestigingsklimaat, versterken innovatiekracht

Trekker

Stichting Life Science Incubator Maastricht/ BioPartner Center Maastricht

Overige partners

Provincie Limburg, UM, MUMC+, gemeente Maastricht, LIOF, bedrijfsleven, BioMedbooster, Center for Entrepreneurship.

Huidige status

Initatiefase


November 2010

Doorlooptijd

2011-2015


€12 De omvang van het project is op dit bedrag vastgesteld.

Projectdefinitie X

Projectplanning Uitvoering X

Consolidatie

In het BioPartner Center Maastricht (BPCM) kunnen ondernemers in de healthcare & life science sector zich de eerste vijf jaar van hun bestaan vestigen. Goede huisvesting, faciliteiten en dienstverlening worden hen hier geboden, aangezien de ondernemers nog niet over voldoende kapitaal beschikken om dit zelf te bekostigen. In de praktijk blijkt dat de meeste bedrijven in deze sector meer dan vijf jaar nodig hebben om zich tot een volwassen bedrijf te ontwikkelen met voldoende concurrentiekracht. Door de lage doorstroom van bedrijven vanuit BPCM naar huisvesting in de commerciële sector, biedt de incubator nieuwe technostarters onvoldoende ruimte. De hoge bezettingsgraad van BPCM zorgt er ook voor dat de groei van (door)startende bedrijven niet langer kan worden geaccommodeerd. Deze situatie staat het kennisvalorisatieproces en de ontwikkeling van de Maastricht Health Campus (MHC) in de weg. Daarom wordt ingezet op de realisatie van een BioPartner Accelerator, die bedoeld is om succesvolle (door)starters die nu (nog) in de BPCM zijn gevestigd te huisvesten. Doelstelling van de bouw en inrichting van de Accelerator is om een aantrekkelijke voorziening te ontwikkelen voor jonge, veelbelovende bedrijven in de healthcare & life science sector, zodat zij zich kunnen doorontwikkelen en verbonden blijven aan de regio. Daarnaast geeft de Accelerator de Maastricht Health Campus een strategische mogelijkheid om ook healthcare & life sciences bedrijven van elders te huisvesten. De bouw en inrichting van de Accelerator creëert een atmosfeer die een hoge toegevoegde waarde heeft voor de jonge ondernemingen. Het gebouw zal bestaan uit: laboratorium- en kantoorruimtes, shared facilities, e.d. De gebruikers kunnen de units flexibel aanpassen in kantoor- en of laboratoriumruimtes. De units worden kaal opgeleverd, zodat de huurder een maximale indelingsflexibiliteit heeft. De Accelerator zal na oplevering voorzien in shared services en een begeleidingsprogramma, die de kans op een succesvolle marktontwikkeling van de bedrijven vergroten. De Accelerator maakt deel uit van Maastricht Health Campus.

Financiën Het totaal benodigde investeringsbudget wordt geschat op 12 M.

Versterking en versnelling Natuurwetenschappen (Sciences) Projectdoelstelling(en)

Trekker

Nieuw vormgegeven natuurwetenschappelijke opleidingenaanbod dat aansluit bij moderne vraag naar natuurwetenschappelijke kennis Versterking van onderzoekskracht natuurwetenschappen aan UM Versterken valorisatie vanuit natuurwetenschappen aantrekkelijk vestigingsklimaat, versterking HO sector, onderwijs op maat, focus versnellingsagenda, campusontwikkeling Maastricht, Chemelot in context Brainport Zuid-Nederland Universiteit Maastricht

Overige partners

RWTH Aachen, Universiteit Hasselt en Liege, DSM, Sabic, Provincie Limburg

Huidige status

Initatiefase

Draagt bij aan


Projectdefinitie Projectplanning Uitvoering X X Januari 2011 gereed. Eventueel modulair aan te leveren

Doorlooptijd

2010-2020 (gerelateerd aan opbouwfase)


€ 82

Consolidatie

Veel van de grote uitdagingen waarvoor de maatschappij in de komende decennia staat, vereisen nieuwe natuurwetenschappelijke kennis en de valorisatie daarvan. Daarmee stijgt ook de behoefte aan academici die een natuurwetenschappelijke opleiding koppelen aan een innovatieve en ondernemende instelling. De huidige, sterk disciplinair gerichte natuurwetenschappelijke opleidingen in Nederland blijken onvoldoende in staat in die behoefte te voorzien. Doelstellingen voor UM zijn: • verbreding profiel door versterking natuurwetenschappen om ook op langere termijn ten aanzien van onderwijs en onderzoek competatief te zijn en aldus bij te dragen aan een duurzame kenninstelling hoger onderwijs in Limburg • versterken van kennis en valorisatiemogelijkheden van onderzoek om aldus bij te dragen aan de ontwikkeling van Campus Chemelot en Maastricht campus

39


Relevant voor de regio: • Verduurzamen profiel UM is van groot belang voor behoud en versterking kenniseconomie (zuid-)Limburg; • Versterken van het beta onderzoek is wezenlijk voor onderzoek, valorisatieprocessen en daarmee creëren nieuwe business • Heeft een aantrekkende werking op nieuwe bedrijvigheid in de regio, in het bijzonder bij de ontwikkeling van Chemelot en Maastricht Campus levert behoud van kennis • Versnelde ontwikkeling van biobased materials als Master en onderzoekslijn op Chemelot versterkt de aanwezige bedrijvigheid (DSM, maar ook MKB) en is daarmee wezenlijk voor Versnellingsagenda/Brainport 2020. Het past in de ambities om biobased te innoveren op een Europees kruispunt Dit project is nauw verbonden met plannen om de CHEMaterials Campus Geleen te laten uitgroeien tot het centrum van open innovatie op de gebieden van Chemie, materialen en life sciences. Hierbij worden kennis en kunde omgezet in activiteiten en werkgelegenheid. Met het oog hierop ontwikkelt de UM op versnelde wijze naast nieuwe onderzoekslijnen verschillende opleidingstracés, lopende vanaf een voor Nederland en Europa uniek Science College via twee volwaardige masteropleidingen (biobased materials en systeembiologie) tot op maat gesneden cursussen voor specifieke bedrijven. Verder zal (deels parallel) worden voorzien in een PhD-programma en nieuwe onderzoeksprogramma’s. Binnen de onderzoeksprogramma’s is – als aanname – voor komende tien jaar uitgegaan van 18 miljoen aan financiering derden. De inhoudelijke focus van de masterprogramma’s sluit nauw aan op twee belangrijke regionale speerpunten uit de Versnellingsagenda, te weten: Health Care en Chematerials & Energy. Beide masters positioneren zich thematisch nadrukkelijk op het snijvlak van verschillende ontwikkelingen en haken daarbij aan op het centrale thema van de agenda: Gezond, duurzaam, biobased innoveren op een Europees kruispunt.

Brains Unlimited Projectdoelstelling(en) Draagt bij aan

Aanschaf en exploitatie fMRI-faciliteit voor baanbrekend, vernieuwend, fundamenteel hersenonderzoek, met verbreding naar toegepast onderzoek en valorisatie Nieuwe bedrijvigheid, aantrekkelijk vestigingsklimaat, versterking HO sector

Trekker

Universiteit Maastricht

Overige partners


ForschungsZentrum Jülich, het Universitätsklinikum Aachen (UKA), Université de Liège, Katholieke Universiteit Leuven, farma industrie en de MRI leverancier Initatiefase Projectdefinitie Projectplanning Uitvoering Consolidatie X X Ja

Doorlooptijd

2008-2012: initiatie, definitie, planning, uitvoering


€ 40

Huidige status


40

Brains Unlimited is ontstaan als logisch vervolg op de eerste, succesvolle jaren (2003-2007) van de nieuwe onderzoeksgroep neurocognitive science binnen de Faculteit Psychologie en Neurowetenschappen (FPN) van de UM. De groep beschikt over experimentele MRI faciliteiten en is ook internationaal leidend op het gebied van signaalanalyse en -verwerking en de bijbehorende software engineering voor beeldverwerking. MRI in hoge magneetvelden belooft vele nieuwe inzichten in de werking van het brein, tot op moleculair niveau. Daarmee komen ook nieuwe toepassingsterreinen voor MRI in beeld. Brains Unlimited bestaat uit drie delen. Centraal staat een nieuw scannerlab met een 9,4 tesla en een 7,0 tesla full body MRI scanner. Het Brains Unlimited project past ook goed in de Nederlandse Roadmap Grootschalige Onderzoeksfaciliteiten en de Europese Roadmap (ESFRI, EURO BioImaging). Het ontstaan van spin-off bedrijvigheid wordt gefaciliteerd door een incubator, Neuropartner geheten, waarin de spin-offs gehuisvest worden. Het derde element betreft de huisvesting voor de onderzoekers van de FPN en hun gasten. Het Brains Unlimited initiatief zal in de orde van 150 tot 200 nieuwe arbeidsplaatsen scheppen, inclusief de verwachte economische bedrijvigheid door startende ondernemingen. Samenwerking met het internationaal vermaarde Forschungszentrum Jülich, het Universitätsklinikum Aachen (UKA), Université de Liège, Katholieke Universiteit Leuven, farma industrie en de leverancier van de scanner zal leiden tot een toonaangevend centrum voor grensverlegging van de experimentele MRI mogelijkheden in Europa. Verder opent de faciliteit de mogelijkheid nieuw onderwijs te ontwikkelen, zoals professionele masteropleidingen bijvoorbeeld (in samenwerking met het HBO) voor technici en laboranten. Ook wordt een nieuwe research master voorzien, neurophysics. De MRI faciliteit zal daarmee naar verwachting ook veel nieuwe (master)studenten trekken.

European Cardiovascular Center Projectdoelstelling(en)

Realisatie van een grensoverschrijdend Center of Excellence voor hart- en vaatziekten

Draagt bij aan

Trekker

Innovatiekringloop onderzoek, topreferente zorg en valorisatie, internationale reputatie Limburg als excellente gezondheidsregio, TTR (life sciences, high tech medicine), economische spin-off mede door een nauwe verbinding met de campusontwikkeling ‘Life & Science Campus’ Maastricht UMC+, UK Aachen

Overige partners

Partnership met vooraanstaande industriële, technologische partners

Huidige status

Initatiefase


Transitiefase: januari 2011

Doorlooptijd

Eindfase: Q4 2011 Transitiefase: 2011-2012

Projectdefinitie


Consolidatie

Eindfase: 2012-2017 Projectkosten (x € 1.000.000 )

5,5 (Transitiefase) PM (Eindfase)

41


Maastricht UMC+ en Universitätsklinikum Aachen ontwikkelen samen een European Cardiovascular Center of Excellence (CVC). De compilatie van de klinische activiteiten van de afdelingen Cardiologie, Hartchirurgie, Vaatchirurgie en Interventie Radiologie van de academische ziekenhuizen Maastricht en Aken creëert een grensoverschrijdend centrum met een volume en kwaliteit dat een ‘Center of Excellence’ garandeert. Door de capaciteit binnen het CVC te bundelen wordt een kritieke massa gerealiseerd voor hoogste kwaliteit van zorg, investeringen in de modernste technieken en faciliteiten, en voor het uitvoeren van klinisch onderzoek (ca. 15.000 klinische patiënten/jaar, ca. 350 bedden). Het CVC zal een duidelijke economische impact hebben, hoogwaardige werkgelegenheid creëren en de regio ook internationaal op de kaart zal zetten. Concreet is de doelstelling om op termijn het CVC op het Avantis Business Park als grensoverschrijdend topcentrum op gebied van cardiovasculaire ziekten te vestigen, in strategische samenwerking met en in de onmiddellijke nabijheid van belangrijke industriële partners. Voor dit uiteindelijke doel wordt een businessplan uitgewerkt. Op basis van de uitkomsten hiervan (naar verwachting in 2011) zullen verdere afspraken worden gemaakt betreffende de rollen van de partners bij de realisatie. Daarom wordt dit project gefaseerd in het convenant opgenomen: een transitiefase (zie hierna) en de eindfase, het CVC op Avantis. In de (tweejarige) transitiefase, waarop deze projectaanvraag betrekking heeft, is het doel te komen tot de opzet van een gezamenlijke organisatie en brand van het grensoverschrijdende Cardiovascular Center of Excellence in de vorm van een bi-locatie model Maastricht/Aken. Op het deelgebied van vaatziekten zijn al stappen gezet: het European Vascular Center Aachen-Maastricht is een internationaal expertisecentrum voor vasculaire aandoeningen. Concreet behelst het project in de transitiefase de uitwerking en implementatie van een organisatorisch concept en een gezamenlijk medisch concept voor patiëntenzorg en onderzoek. De brand ‘European CVC’ wordt ontwikkeld, wereldwijd uitgevent en trekt na twee jaar bovenregionale, vooral ook internationale patiënten aan. De realisatie van het Center of Excellence in de transitiefase zal naar eerste schatting 5,5 miljoen Euro kosten met zich mee brengen. Omtrent de benodigde investeringen ten behoeve van de eindfase kan na gereedkomen van het businessplan in 2011 nadere duidelijkheid worden verschaft.

Proton Therapy Center Projectdoelstelling(en)

Overige partners

a) ontwikkeling Decision Support System PT; b) oprichting van een Proton Therapy Center, introductie en verbetering van nieuwe bestralingsvormen bij kanker, m.n. de protonen en koolstof ionen, best mogelijke behandeling van patiënten binnen een Europees netwerk van excellente centra, wetenschappelijk en technologisch onderzoek TTR (belangrijke nieuwe technologie, stimulering onderzoek), versterking groeimotor gezondheidszorg, economische spin-off voor de regio PTC Euregio-Rhein-Maas Partikeltherapiecentrum GmbH (Maastricht UMC+, UK Aachen, CH Liege) Maastro Clinic, UM, RWTH Aachen

Huidige status

Initatiefase


februari 2011

Doorlooptijd

2012 a) 2011

Draagt bij aan Trekker



42

Projectdefinitie


Consolidatie

b) 2012-2015 a) 1,5 M€ (decision support system) b) PM (PTC)

Het project Proton Therapy Center maakt de introductie en de verdere verbetering van nieuwe bestralingsvormen bij kanker, m.n. de protonen therapie, in Limburg en de Euregio mogelijk. Het betreft nieuwe bestralingsvormen, die de nauwkeurigheid en effectiviteit van de bestraling sterk verbeteren en problemen van de bestaande methodes oplossen. Patiënten ontvangen zo de best mogelijke behandeling binnen een Europees netwerk van excellente centra. Binnen het Proton Therapy Center worden innovatieve methodes ontwikkeld en geavanceerd onderzoek uitgevoerd. Tot de doelgroepen horen patiënten in de Euregio en daarbuiten. Daarnaast zal het PTC de universitaire instellingen in de regio toelaten om hun translationeel en toegepast biologisch, fysisch en klinisch onderzoek te versterken en uit te breiden. De verworven kennis zal in het universitair onderwijs verwerkt worden en zal onze universiteiten aantrekkelijker maken voor jonge studenten, PhD’s en post-docs. Het Proton Therapy Center zal daarnaast een belangrijke impuls geven aan de Euregio Maas-Rijn, onder andere op het gebied van infrastructuur en economische ontwikkeling. Het centrum biedt directe werkgelegenheid aan ruim 90 fte hooggekwalificeerd personeel. Omdat het PTC centrum een belangrijke nieuwe technologie betreft, zal dit leiden tot innovatief wetenschappelijk en technologisch onderzoek, samenwerkingsverbanden met bedrijven tot stand brengen en naar verwachting een economische spin-off effect op de regio hebben, omdat bedrijven met een complementaire activiteit zich in de regio zullen vestigen. De beoogde locatie voor het Proton Therapy Center is het Science and Business Park Avantis, zodat in deze grensoverschrijdende setting behandelingsinstituten uit de hele Euregio gebruik kunnen maken van het centrum. Voor de ontwikkeling van het Proton Therapy Center werd de PTC Euregio-Rhein-Maas Partikeltherapiecentrum GmbH opgericht, met als vennoten Maastricht UMC+, UK Aachen en Centre Hospitalier de Liège. Projectpartners zijn MAASTRO Clinic en verder de betrokken universiteiten, RWTH Aachen en University Maastricht. Een businessplan is in ontwikkeling. Zodra dit gereed is kan nader inzicht in de benodigde investeringen worden verschaft. Daarom zijn deze in bovenstaand schema alvast opgenomen als PM. In aanloop naar het PTC is Maastro van plan om een Decision Support Systeem voor protonentherapie (DSS PT) te ontwikkelen. DSS PT is voorbereidend voor het PTC, maar kan ook als zelfstandige spin-off van Maastro een uniek product leveren aan alle protonenfaciliteiten ter wereld. Radiotherapie heeft immers het voordeel dat er een directe en meetbare relatie bestaat tussen de dosis en het effect, zowel op de tumor als op de gezonde organen. Deze dosis kan bovendien nauwkeurig berekend en gemeten worden. Daarom worden in de radiotherapie, en in Maastro in het bijzonder, al gebruik gemaakt van zogenaamde “in-silicotests” of planningsstudies. Deze laten een kwantitatieve evaluatie van nieuwe technieken toe, zodat vooraf bepaald kan worden of een nieuwe techniek of behandeling naar verwachting een betekenisvolle verbetering van de huidige praktijk met zich mee kan brengen (zie ook www.mistir.info). Het verwachte voordeel wordt niet alleen bepaald voor standaard uitkomstmaten zoals overleving en bijwerkingen, maar ook voor kosteneffectiviteit (zoals QALY). Maastro begon recent met de multicentrische evaluatie van iontherapie die op de bovenvermelde manier deze nieuwe en dure vorm van radiotherapie evalueert. Deze in-silicotests zijn momenteel zeer omslachtig en tijdrovend, omdat de dataverzameling en –analyse in verschillende centra moet worden uitgevoerd. Daarom ontwikkelt Maastro een snelle en gebruiksvriendelijke manier om een oplossing voor deze problemen aan te kunnen bieden aan het PTC-consortium en aan andere partijen in Nederland en in het buitenland. De ontwikkelingskosten van de DSS PT spin-off worden op 1,5 mln. geschat, waarvan 1 mln. bijdrage wordt gevraagd.

Bijlage 3 Visie Randwyck-Noord door Von Brandt Stadtplaner + Architekten De op dit moment gewenste gebouwen voor de Maastricht Health Campus, zoals weergegeven in de vastgoedbehoefte van juni 2010, kunnen voor een groot deel ten zuiden van de Oxfordlaan worden ondergebracht. Deze situering geeft de mogelijkheid de nieuwe onderzoeksfaciliteiten (Brains Unlimited, THEMATIC en Universiteitssingel 80) aan te sluiten op de as die de huidige universiteitsgebouwen in de noord-zuid richting met elkaar verbindt. De ontwikkeling van Oxfordlaan 55 vormt op dit moment de eerste aanzet voor de verdere ontwikkeling van dit gebied. De overige gebouwen die volgens de bovengenoemde inventarisatie in de komende jaren ten behoeve van de Maastricht Health Campus ontwikkeld moeten worden (No-Boundary-House, Accelerator, Move/PLC en het nieuwe sportcentrum van de UM) hebben samen een te geringe omvang om de stedenbouwkundig gewenste urbaniteit van het Maastricht Health Campus complex te bereiken. Omdat het resultaat van de eerste analyse van het ontwikkelingsconcept heeft aangetoond dat de bouwmassa van de Maastricht Health Campus niet voldoende omvang heeft om in de komende 5 tot 10 jaren de gewenste ruimtelijk bouwkundige structuur te realiseren in het gebied ten westen van de Debeyelaan moeten wij ons de vraag stellen of er ook alternatieven voor de locatie van deze ontwikkeling zijn. De uitgangspunten voor deze “tussenoplossing” worden gevormd door de op dit moment benodigde functies met gebruikmaking van het aanwezige potentieel. Projecteren we dit potentieel op de kaart van Randwyck-Noord dan kunnen we constateren dat het voor een groot deel geconcentreerd is in het gebied rond de Joseph Bechlaan, tussen het Mecc-Forum en station Randwyck. Hier sluiten de centrale as van de wijk, de P. Debeyelaan, en de belangrijkste verbindingswegen met de binnenstad en het station op elkaar aan. Vanaf de Joseph Bechlaan “ontspringen” bovendien de noord-zuid passages die de verschillende gebouwen van zowel het AZM als van de universiteit met elkaar verbinden en ligt de entree van het Mecc. Ten noorden van de straat liggen grote kantoorgebouwen die gedeeltelijk ook door de universiteit in gebruik zijn en studentenhuisvesting. Conform masterplan/bestemmingsplan kent het gebied nog verschillende bouwlocaties. De belangrijkste ligt op de hoek van de P. Debeyelaan en de J. Bechlaan. Daarnaast zijn er kavels aan de Gaetano Martinolaan en aan de westzijde van de P. Debyelaan in aansluiting op het Linnaeusdomein.

De geschetste “tussenoplossing” biedt de mogelijkheid de wensen betreffende de Maastricht Health Campus op korte termijn te realiseren met gebruikmaking van al het potentieel dat Randwyck-Noord op dit moment te bieden heeft. Bovendien kunnen de stedenbouwkundige structuur en inrichting van de openbare ruimte van het hart van de wijk worden voltooid. Dit geldt ook voor de inrichting van de Debyelaan. De Debyelaan en de terreinen te westen hiervan de blijven hun potentie behouden en kunnen in de verdere toekomst ruimte geven aan nieuwe ontwikkelingen. Tot die tijd wordt het gebied als parklandschap ingericht.


Het op korte termijn bebouwen van deze terreinen biedt een aantal voordelen: • Het stedenbouwkundige hart van de wijk zou op korte termijn kunnen worden voltooid. • Tegelijkertijd biedt nieuwbouw de mogelijkheid de openbare ruimte in dit gebied te voltooien en een aangename urbane verblijfsruimte te creëren. Het Mecc-Forum en het plein voor het psychologiegebouw vormen de zwaartepunten. • De voorhanden zijnde bouwkavels bieden de ruimte om het No-Boundary-House, Move/PLC, Accelerator en de gewenste studentenhuisvesting onder te brengen. Ook de sportvoorzieningen, al of niet in relatie tot Move/PLC, kunnen worden ondergebracht. • De nieuwbouw ligt in de directe nabijheid van het NS station en aan de wegen naar het centrum van de stad. • De nieuwe universiteitsgebouwen hebben korte verbindingswegen met de bestaande bebouwing van de universiteit en het Mecc (congresfaciliteiten). • Het No-Boundary-House, eventueel gecombineerd met andere centrale functies, kan een centrale plaats krijgen. Eventueel is te overwegen andere centrale functies te combineren en op dezelfde locatie onder te brengen. • Move/PLC en eventueel bijbehorende sportvoorzieningen zijn in de directe nabijheid van het AZM onder te brengen (patiëntenrelatie). • De korte onderlinge afstanden houden de campus compact. • Woonvoorzieningen voor studenten, nu al gedeeltelijk aanwezig aan het Endepolsdomein, kunnen in aansluiting op de bestaande woonwijk worden gerealiseerd. • Te overwegen valt of na het realiseren van deze plannen het bestaande hotel en de bloedbank in het totale concept kunnen worden opgenomen of dat andere functies hier beter op hun plaats zijn.

43

Partners: Maastricht UMC+ Maastricht University Provincie Limburg Gemeente Maastricht Industriebank LIOF Uitgave: Maastricht UMC+, Maastricht Health Campus www.maastrichthealthcampus.nl

Masterplan. Maastricht Health Campus

Recommend Documents