martedì 10 gennaio dinsdag 10 januari
Le residenze della famiglia reale di Savoia Toen Emanuele Filiberto duca di Savoia in 1553 aan de macht kwam besloot hij dat Italiaans de officiële taal werd en il latino, het Latijn, zijn beste tijd had gehad. Vervolgens besloot hij in 1562 zijn hof in Chambéry, de hoofdstad van Savoia, naar Torino te verhuizen. Ook begon hij met een bouwproject ter illustratie van zijn macht. Zijn opvolgers hebben dit gegeven doorgezet, waardoor er nu in het omringende landschap van Torino verschillende uitzonderlijke verblijven en capanne, jachthutten, te vinden zijn. Deze bijzondere residenties zijn later toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst.
P a t r i m o n i o
d e l l ’ u m a n i t à
lunedì 23 gennaio maandag 23 januari
Water bij de wijn Elke Nederlander weet dat als een plan waterdicht is, er niets mis kan gaan. Een uitdrukking die voortkomt uit ’s lands lotta, strijd, tegen het water. Een letterlijke vertaling raakt in het Italiaans kant noch wal. Niet zo vreemd als je bedenkt dat een Italiaan die strijd niet hoeft te leveren. Hij heeft het over è in una botte di ferro, het zit in een ijzeren wijnvat. Waar het hart vol van is, loopt de mond van over.
l i n g u a
martedì 24 gennaio dinsdag 24 januari
I Sassi en de rotskerken van Matera Leven als een troglodita, holbewoner; hoe dat is, kom je te weten in de overgebleven holbewonersnederzetting in Matera. Hier zie je hoe mensen in grotwoningen geleefd hebben en hoe zij samen met hun buren op het centrale pleintje bijvoorbeeld een gezamenlijke watertoevoer deelden. Tot de jaren 1950 werd er nog gewoond in deze Sassi; daarna verbood de Italiaanse regering dit vanwege de slechte sanitaire voorzieningen. Naast de echte grotwoningen zijn er in Matera nog verschillende andere huizen die uit rots gehouwen zijn. De oudste hiervan stammen uit de oude steentijd, zo’n 2,5 miljoen jaar geleden. Ook de uit rots gehouwen kerken zijn een ware attrazione turistica, toeristische trekpleister, in de zuid-Italiaanse regione Basilicata.
P a t r i m o n i o
d e l l ’ u m a n i t à
venerdì 27 gennaio vrijdag 27 januari Acqua! Er zijn tal van proverbi, spreekwoorden, die te maken hebben met acqua, water. Zo ook de volgende uitdrukkingen:
Acqua in bocca! Hou je mond! (Letterlijk: water in je mond!)
Affogare in un bicchiere d’acqua Snel op de teentjes getrapt zijn (Letterlijk: verdrinken in een glas water)
Avere l’acqua alla gola Het water aan de lippen hebben (Letterlijk: het water tot de keel hebben)
p r o v e r b i o
mercoledì 1 febbraio woensdag 1 februari
Che cosa ha detto ... ... Luigi Pirandello? (schrijver, dichter en winnaar van de Nobelprijs voor de literatuur in 1934)
La pazzia è una forma di normalità. Waanzin is een vorm van normaliteit.
C i t a z i o n e
giovedì 2 febbraio donderdag 2 februari
Italianen en politiek Het is slecht gesteld met de politieke kennis van de Italianen. Uit onderzoek is gebleken dat ruim 23% van de bevolking zich nooit over politiek informeert. Krap 40% praat minstens één keer per week over politiek en ongeveer 32% doet dat helemaal nooit. De oorzaken hiervoor zijn desinteresse (twee derde van de bevolking) en gebrek aan fiducia, vertrouwen (een kwart van de Italianen). Ook spelen het moeilijke taalgebruik van politici en gebrek aan tijd een rol. Deze cijfers liggen nog lager onder vrouwen en mensen in het zuiden van Italia, maar i giovani, de jongeren, spannen de kroon: meer dan 72% van de jongeren interesseert zich niet voor de politiek. Er is nog wel een sprankje hoop: uit het onderzoek blijkt ook dat 36% zich elke dag informeert. Dagbladen en radio zijn belangrijke bronnen, maar de meeste informatie wordt gehaald van tv, de enige informatiebron voor een kwart van de Italianen. Fijn voor Berlusconi dat hij het grootste deel van de tv-zenders controleert!
U n
p o ’
d i
t u tt o
giovedì 9 febbraio donderdag 9 februari
Parma, meer dan alleen ham en kaas Iedereen kent Parma vanwege zijn beroemde ham en kaas, maar behalve deze twee zijn er nog 101 redenen om deze stijlvolle stad te bezoeken. Wat de Medici’s waren voor Firenze, was de familie Farnese voor Parma. Met hun geld trokken zij vele kunstenaars aan die hun steentje bijdroegen aan de verfraaiing van de stad. Zo is er het Palazzo del Governatore met een 13e eeuws astronomisch uurwerk, gebouwd in Romaans-Lombardische stijl met een gotische campanile. Een mooi contrast en toch een geheel. Ook bijzonder is het Teatro Farnese. Dit 15e eeuwse theater, het grootste uit zijn tijd, werd door een leerling van Palladio geheel uit hout opgetrokken en bood plaats aan wel 4500 toeschouwers. Het werd in de Tweede Wereldoorlog grotendeels verwoest, maar is nu bijzonder mooi gerestaureerd. Behalve in Milano kun je ook in Parma prima winkelen. Mooie schoenenwinkels en veel winkels waar ze schrijfwaren, lederen omslagmappen en handgeschept papier verkopen. Ook zijn er in deze welvarende en stijlvolle stad veel kleine studentenrestaurantjes. Het hart van de stad is Piazza Garibaldi, dat wordt doorsneden door de oude Romeinse Via Emilia. De Parmezanen verblijven er graag op een van de grote terrassen, genietend van een vino bianco en een keur aan kleine hapjes. Het lijkt wel een wedstrijd welk terras de meeste en de lekkerste serveert. Ga lekker zitten, geniet mee en bekijk iedereen die bekeken wil worden...
t u r i s m o
giovedì 16 febbraio donderdag 16 februari
Lungometraggi famosi Een beetje amante, liefhebber, van Italiaanse lungometraggi, speelfilms, moet deze test zonder moeite kunnen maken! Welke acteur hoort bij welke film? 1) Il Gattopardo 2) La vita è bella 3) La meglio gioventù 4) L’ultimo bacio 5) Il buono, il brutto, il cattivo 6) Novecento 7) Mio fratello è figlio unico 8) Gomorra 9) La dolce vita 10) Pane e tulipani
a) b) c) d) e) f) g) h) i) j)
Robert de Niro Burt Lancaster Licia Maglietta Luigi lo Cascio Gianfelice Imparato Roberto Benigni Clint Eastwood Elio Germano Stefano Accorsi Marcello Mastroianni
Chiavi: 1b, 2f, 3d, 4i, 5g, 6a, 7h, 8e, 9j, 10c
G i o c h e tt o
lunedì 20 febbraio maandag 20 februari
Viaggiare in treno Viaggiare in treno, treinen, in Italia is verre van vervelend. Er rijden veel treinen en de verbindingen zijn vaak goed. Ook met de ritardi, vertragingen, valt het meestal reuze mee. De kosten zijn bovendien laag… áls je tenminste de juiste trein kiest! De sneltrein heet in Italia de Eurostar, de intercity houdt zijn naam en de stoptrein heet de regionale. Bedenk dat het type voertuig van invloed is op hetgeen je moet betalen. Kortweg gezegd: hoe langer de reis duurt, hoe goedkoper je kaartje is. Een regionale kan over dezelfde afstand slechts een half uurtje langer doen, terwijl je slechts de helft betaalt. Kies je voor de Eurostar, vergeet dan niet een stoel te reserveren! Hier dien je een apart biglietto, kaartje, voor te kopen. Zonder stoelnummer plaatsnemen, kan namelijk uitlopen op een fikse multa, boete. Dat geldt ook als je het kaartje niet hebt afgestempeld. Goed kijken dus naar automaten met opschrift validazione biglietti!
U n
p o ’
d i
t u tt o
giovedì 23 febbraio donderdag 23 februari
De wijste weg Als je in Napoli bent, valt je ongetwijfeld op hoe weinig mensen op de scooter een casco, helm, dragen. Dat is niet alleen om het haar in model te houden... Het heeft namelijk alles te maken met de mafia. De Camorra stuurt haar huurmoordenaars vaak per scooter naar het doelwit, met een helm op zodat deze onherkenbaar zijn. De politie heeft er daardoor een gewoonte van gemaakt om mensen die een helm dragen, aan te houden. Om een ondervraging te voorkomen, draagt de onschuldige cittadino, burger, dan ook geen helm. Maar er is een nog betere reden om geen helm te dragen. Ziet een mafia-famiglia iemand met helm rijden, gaan alle alarmbellen af: wie weet is deze op weg naar hen?! De oplossing is even simpel als luguber: wees je nemico, vijand, voor. De meeste Napolitanen willen dat risico niet nemen en laten hun helm dus liever thuis. Wie toch veilig op pad wil, draagt een pothelmpje waarmee het gezicht gewoon zichtbaar is. Je kunt maar beter il certo per l’incerto, het zekere voor het onzekere, nemen!
U n
p o ’
d i
t u tt o
