market monitor Barre tijden! Hoe gaat u ermee om? Januari 2009 De nabije toekomst voor sleutelmarkten en industriën

market monitor

Barre tijden! Hoe gaat u ermee om?

Januari 2009 De nabije toekomst voor sleutelmarkten en industriën Atradius brengt u een snapshot over een aantal markten en sleutelsectoren. Onze kredietanalisten hebben een specifieke kijk op de wereldeconomie en de sectoren die de wereld doen draaien. We hopen dat u in deze samenvattingen een bruikbare extra ontdekt aan uw kredietverzekering. Eén van de belangrijkste factoren die ondernemers dienen te kennen is de trend van insolventies op hun markten. De Expected Default Frequency (EDF) grafiek die u in elke uitgave van Market Monitor zal vinden is gebaseerd op beursgenoteerde ondernemingen uit de desbetreffende markten en op de kansen op wanbetaling in de diverse sectoren in het volgende jaar. In deze context, wordt wanbetaling gedefinieerd als het niet nakomen van een geplande betaling, of het in gang zetten van een faillissementsprocedure. De kans op wanbetalingen wordt berekend op basis van drie parameters: de marktwaarde van de middelen van de onderneming, haar volatiliteit en haar huidige kapitaalstructuur. Als leidraad, de kans dat één onderneming op honderd slecht zal betalen wordt weergegeven als 1%. Op de volgende pagina’s van de Market Monitor becommentariëren onze kredietanalisten de mogelijke echte gevolgen van deze trends op de handel, alsook de impact van de globale achteruitgang op bepaalde sectoren, die vitaal zijn voor de economische welvaart van die bepaalde sleutelmarkten.

Michel Beke Country Director Atradius België/Luxemburg

Atradius 1

De impact van de verwachte wanbetalingen in bepaalde sleutelmarkten In dit nummer… …bespreken we de volgende markten: ■ ■ ■ ■ ■ ■

Duitsland – met een schijnwerper op de automotive- en de machinesector Frankrijk - met een schijnwerper op de metaal- en bouwindustrie Het Verenigd Koninkrijk Denemarken Turkije India

Verwachte wanbetalingen in West Europe en de VSA

! Bron: Atradius Economic Research en KMV Credit Monitor

Atradius 2

Duitsland

Het Duitse ondernemersklimaat Duitsland is in hoge mate afhankelijk van de export en bijgevolg ook kwetsbaarder voor een wereldwijde recessie dan andere economieën. Naar verwachting zal de export dit jaar over de hele linie met circa 9% dalen. Particuliere bestedingen blijven stabiel dankzij de aanzienlijk lagere energie- en brandstofkosten. Bijgevolg mag de gezinsconsumptie als stabiliserende factor beschouwd worden. Hierin kan echter snel verandering komen wanneer de crisis eenmaal uitdeint naar de arbeidsmarkt, zoals medio 2009 verwacht wordt. De sterk exportgerichte fabrikanten van duurzame productiemiddelen (kapitaalgoederen) in de machinebouw- en auto-industrie zullen bijgevolg het zwaarst getroffen worden (zie uitleg hieronder). Aangezien de tendens in beide sectoren neerwaarts gericht is, verwachten wij dat de metaal-/staalsector dit jaar onder zware druk zal komen te staan. Verwacht wordt dat grote fabrikanten deze economische neergang zullen overleven. Grootste punt van zorg zijn kleine en middelgrote staal- en metaalhandelaars, die een historisch lage betaalcapaciteit hebben en bovendien uiterst kwetsbaar zijn voor prijs- en/of vraagschommelingen. Ook al is er momenteel geen sprake van opdroging van de kredietstroom, de banken scherpen de kredietvoorwaarden aan en eisen een hogere deelname in het eigen vermogen om projecten te herfinancieren. Er zijn ook steeds meer tekens die wijzen op een verminderde beschikbaarheid van ondernemingskredieten. Dit zal ongetwijfeld tot gevolg hebben dat ondernemingen die onvoldoende vermogensreserves hebben er niet in zullen slagen hun projecten te herfinancieren.

De vooruitzichten voor Duitsland Het faillissementspercentage, dat jarenlang een neerwaartse lijn volgde, zal in 2009 naar onze verwachting opnieuw toenemen. Dit blijkt uit onze indicator voor de verwachte wanbetalingsfrequentie (zie grafiek hierboven). Sinds begin 2008 is het aandeel van ondernemingen met uitgesproken negatieve indicatoren (bijvoorbeeld wat het betalingsgedrag betreft) toegenomen, wat ook wijst op een verhoogd faillissementsrisico. Voor alle ondernemingen, over alle sectoren heen, blijven voldoende liquiditeitsbezit en stabiele herfinancieringsfaciliteiten primaire vereisten om onder de gegeven omstandigheden het hoofd boven water te houden. Over het algemeen verwachten wij dat met extern geld gefinancierde ondernemingen, in welke sector dan ook, die over uiterst complexe en agressieve herfinancieringsstructuren beschikken, in het huidige klimaat meer kans op wanbetaling lopen om de eenvoudige reden dat banken noch andere investeerders bereid zijn waar nodig meer geld te investeren.

Atradius 3

Focus op een sector Automotive

Welke terugslag ondervindt de Duitse auto-industrie van de wereldwijde economische neergang? De tegenvallende verkoopcijfers, niet alleen in toonaangevende economieën zoals de VS en andere Europese markten, maar ook op de thuismarkt, hebben de aanzet gegeven tot een forse afname van de productieniveaus bij alle grote autofabrikanten. Gevolg hiervan was dat productievestigingen tijdelijk hun deuren gesloten hebben, dat de kerstvakantie voor werknemers verlengd werd en dat de arbeidstijden verkort werden. Verder krijgen de Duitse autoleveranciers het zwaar te verduren als gevolg van orderannuleringen en tegenvallende nieuwe orders. Wat is de huidige tendens qua betalingsachterstanden, wanbetalingen en faillissementen en welke redenen zijn hiervoor aan te geven? Wij hebben een scherpe toename vastgesteld van het aantal failliet verklaarde autotoeleveringsbedrijven. Door de uitblijvende vraag naar nieuwe auto’s en geannuleerde orders kwam de liquiditeit onder druk te staan, terwijl banken en investeerders steeds minder geneigd waren liquiditeitstekorten aan te zuiveren. Steun van de Original Equipment Manufacturers (OEM’s) blijft uit vanwege hun eigen problemen. Waarop moeten ondernemingen die producten verkopen in de auto-industrie in het bijzonder letten? Toeleveringsbedrijven van de auto-industrie moeten hun eigendomsrechten veiligstellen of, beter nog, zich indekken door andere vormen van onderpand of zakelijke zekerheid te eisen. Verder moeten zij debiteuren strenger bewaken en onmiddellijk actie ondernemen bij niet-tijdige betaling. Wat is de kortetermijnvisie (op zes maanden) van Atradius wat de auto-industrie betreft? De toestand zal verder verslechteren naarmate het aantal faillissementen in de sector van autotoeleveringsbedrijven zal toenemen. Uit een analyse van recente faillissementsgevallen in Duitsland blijkt dat die heel wat raakvlakken vertonen: het gaat om autotoeleveranciers met een uiterst hoge schuldratio (verhouding vreemd vermogen/eigen vermogen) die overwegend gefinancierd worden door private equity-investeerders. In deze sector verwachten we de komende drie tot zes maanden meer faillissementen. Verder zal deze sector gekenmerkt worden door een concentratiegolf, waarbij tal van ondernemingen zich uit de markt terugtrekken.

Atradius 4

Focus op een sector Machines

Welke terugslag ondervindt de Duitse machinebouwindustrie van de wereldwijde economische neergang? De Duitse machinebouwsector is bijzonder sterk aangewezen op de buitenlandse vraag. Als gevolg van de internationale crisis wordt deze industrietak nog sterker getroffen door de terugval van de vraag dan andere industrieën. Tot op heden deden de problemen in de machinebouwsector zich voornamelijk in bepaalde subsectoren voor, zoals textielmachines, drukmachines, bouwmachines en scheepswerven. Deze toestand werd in de hand gewerkt door de ernstige problemen waarmee de onderliggende textielindustrie, grafische industrie en bouwnijverheid te kampen hadden. Bij een verdieping van de recessie in 2009 en 2010 verwachten wij echter dat de volledige machinebouwindustrie in zwaar weer terecht zal komen. Wat is de huidige tendens qua betalingsachterstanden, wanbetalingen en faillissementen en welke redenen zijn hiervoor aan te geven? Tot dusver hebben we uit de volledige machinebouwindustrie nog geen alarmerende berichten ontvangen over betalingsachterstanden of wanbetalingen. Dat neemt niet weg dat in de bovenvermelde subsectoren duidelijke waarschuwingssignalen zichtbaar zijn. Zo blijkt met name uit winstwaarschuwingen, orderannuleringen en verminderde orderontvangsten duidelijk dat we voor 2009 moeten rekenen met betalingsachterstanden en wanbetalingen, temeer omdat het betalingsrisico over de hele lijn snel toeneemt. Waarop moeten toeleveringsbedrijven voor de machinebouwindustrie in het bijzonder letten? Net als voor de autobranche zullen toeleveringsbedrijven van de machinebouwsector hun eigendomsrechten moeten veiligstellen of, beter nog, zich indekken door andere vormen van onderpand of zakelijke zekerheid te eisen. Verder moeten zij debiteuren strenger bewaken en onmiddellijk actie ondernemen bij niet-tijdige betaling. Wat is de kortetermijnvisie (op zes maanden) van Atradius wat de machinebouwindustrie betreft? In de kritieke subsectoren verwachten wij een verdere verslechtering van de orderontvangsten en nieuwe winstwaarschuwingen, waarbij de kans op wanbetaling sterk toeneemt. De machinebouwindustrie kan terugblikken op 5 à 6 uitstekende jaren met een degelijke rentabiliteit en toenemende reserves. Dat sterkt ons in de overtuiging dat de meeste ondernemingen in deze sector over voldoende draagkracht beschikken om de eerstvolgende zes maanden te overleven. Als de crisis zich echter doorzet in 2010, zullen wij onze visie neerwaarts moeten bijstellen.

Atradius 5

Frankrijk

Het ondernemingsklimaat in Frankrijk Het ondernemingsklimaat in Frankrijk is in 2008 verslechterd. De afgelopen 18 maanden werd het bedrijfsleven overheerst door een aanhoudend neerwaarts gerichte tendens. Deze achteruitgang trof vooral de industrie en de bouw, terwijl de kleinhandel over de hele linie te kampen kreeg met teruglopende consumptiebestedingen en een aanscherping van de kredietvoorwaarden. Het bankstelsel staat onder druk, wat niet alleen een directe terugslag heeft op de beschikbaarheid of verlenging van ondernemings- en consumentenkredieten, maar bovendien ook negatief doorwerkt op de investeringsbereidheid. De rechtstreekse gevolgen hiervan uiten zich in een toename van het aantal faillissementen en wanbetalingen. Sinds begin 2008 is het betalingsrisico in Frankrijk verdubbeld. Het aantal failliet verklaarde ondernemingen is op jaarbasis met meer dan 10% gestegen naar 57.000. Het sterkst getroffen zijn de bouwnijverheid, diensten-, retail- en vervoerssector. Deze negatieve ontwikkeling komt tot uiting in de aanhoudend stijgende score voor de verwachte wanbetalingsfrequentie (Expected Default Frequency of EDF), die in november 2008 met 1,3% een hoogtepunt bereikte (zie grafiek). Op korte termijn blijven de vooruitzichten voor 2009 pessimistisch. Wij rekenen voor het eerste en tweede kwartaal met een negatieve BBP-groei van respectievelijk -0,4% en 0,1%. Dit bevestigt dat Frankrijk in een recessie is beland. De graadmeter voor het ordervolume van de industrie in oktober 2008 is gekelderd met 12,5%. Belangrijkste dalers waren kapitaalgoederen (waaronder de auto-industrie -30%), duurzame consumptiegoederen (-23%) en metallurgie (-15%). Ook de vastgoed- en huizenmarkt kampen met een teruggang. Het aantal bouwvergunningen is in september 2008 met 23% gedaald. De algemene vooruitzichten voor de bouwconjunctuur zien er dus allerminst rooskleurig uit (zie hierna).

De vooruitzichten voor Frankrijk De snelle en scherpe toename van het faillissementspercentage in het derde kwartaal van 2008 (+17%) zal zich waarschijnlijk doorzetten in 2009, en naar verwachting in de eerste zes maanden van 2009 een piek bereiken. Bijgevolg voorzien wij dat in 2009 ongeveer 64.000 ondernemingen over de kop zullen gaan (een toename met 12%).

Atradius 6

Focus op een sector Metaalindustrie

Welke terugslag ondervindt de metaalindustrie van de wereldwijde economische neergang? Algemeen beschouwd kampt de metaalindustrie met een forse inkrimping van de afzetgebieden die verbonden zijn met de volgende industrietakken: auto, luchtvaart, ruimtevaart, industriële uitrusting en landbouwgereedschap. Deze afbrokkeling van afzetmarkten heeft geleid tot een aanpassing van de grondstofprijzen: na onafgebroken een opgaande lijn te hebben gevolgd tot in september 2008 zijn de vraaggedreven prijzen wereldwijd ineengestort. Wat is de huidige tendens qua betalingsachterstanden, wanbetalingen en faillissementen en welke redenen zijn hiervoor aan te geven? De toestand in Frankrijk varieert afhankelijk van het ondernemingsprofiel. Tal van metaalproducenten zijn sterke spelers van wereldformaat. Ondanks de economische teruggang hebben zij voldoende draagkracht om de volumedaling het hoofd te bieden. Om de prijzen op een aanvaardbaar niveau te handhaven, hebben zij besloten het productietempo te verlagen en zich zo aan de conjunctuuromslag aan te passen: afvloeiingsplannen en/of fabriekssluitingen zitten in de pijplijn. Metaalfabrikanten en -groothandelaars: de betalingsachterstanden en wanbetalingen zijn toegenomen sinds oktober 2008. In het eerste kwartaal van 2009 wordt gerekend met een toename van het faillissementspercentage in deze subsector. Over het algemeen zijn voor deze bedrijfsactiviteiten grote grondstofvoorraden nodig, terwijl structureel gezien een grote behoefte aan werkkapitaal bestaat. Bijgevolg wordt deze subsector geconfronteerd met twee belangrijke problemen: - het rentabiliteitsrisico als gevolg van de dalende grondstofprijzen => boeken van afschrijvingen - het liquiditeitsrisico als gevolg van de hoge voorraadniveaus en de tegenvallende orderportefeuille. Waarop moeten ondernemingen die producten verkopen in de metaalindustrie in het bijzonder letten? Belangrijkste aandachtspunt is vanzelfsprekend het beheersen van de behoefte aan werkkapitaal (Working Capital Requirement of WCR) door de voorraadniveaus in het oog te houden en zo de liquiditeitspositie te verbeteren. Wat is de kortetermijnvisie (op zes maanden) van Atradius wat de metaalindustrie betreft? Verslechtering.

Atradius 7

Focus op een sector Bouwnijverheid

Welke terugslag ondervindt de bouwnijverheid van de wereldwijde economische neergang? De vastgoedverkopen in Frankrijk worden sinds 2008 afgeremd door een aanscherping van de kredietvoorwaarden. Als gevolg van de terugval op de vastgoedmarkt, gecombineerd met hoge voorraadniveaus en economische onzekerheid, moest de woningbouw in de eerste negen maanden van 2008 15,8% terrein prijsgeven. Ook in de utiliteitsbouw werd dezelfde neergaande tendens (-15,7% in september 2008) waargenomen, zij het dan om andere redenen. Begin 2008 profiteerden bouwondernemingen echter van een opleving van de orderontvangsten (werk met een gemiddelde looptijd van 7 maanden), waardoor ze de bedrijvigheid het hele jaar door op een hoog peil konden houden. Wat is de huidige tendens qua betalingsachterstanden, wanbetalingen en faillissementen en welke redenen zijn hiervoor aan te geven? Vastgoedondernemingen kwamen het eerst in de problemen, wat meteen de forse toename van het aantal faillissementen verklaart. Vergeleken met 2007 werden in 2008 42% meer ondernemingen failliet verklaard. In de bouwbranche is het aantal faillissementen met 13% gestegen naar 14.150. KMO’s die bijzonder kwetsbaar zijn voor de liquiditeitscrisis en de daarmee samenhangende kasstroomrisico’s werden het zwaarst getroffen. Daarbij komt nog dat de betalingsachterstanden, volgens de Franse bouwfederatie (FFB), toegenomen zijn vanaf oktober 2008. Waarop moeten toeleveringsbedrijven voor de bouwnijverheid in het bijzonder letten? Voor 2009 is het de verwachting dat de bedrijvigheid in de bouwnijverheid in versneld tempo zal verslechteren als gevolg van de inkrimping van de orderportefeuille en de malaise in de nieuwbouw. Iedereen die van plan is zaken te doen met een onderneming uit deze sector wordt aangeraden een balansanalyse uit te voeren om de vermogenspositie en financiële draagkracht te evalueren. Daarbij moet ook het orderboek de nodige aandacht krijgen. Verder moet gelet worden op de gevolgen van het pakket maatregelen dat de Franse regering onlangs heeft doorgevoerd om de vastgoedmarkt nieuw leven in te blazen. Wat is de kortetermijnvisie (op zes maanden) van Atradius wat de bouwnijverheid betreft? Atradius verwacht een verdere toename van het aantal faillissementen, met een sterke stroomversnelling in de tweede helft van 2009. Naast kleine en middelgrote ondernemingen kunnen ook bepaalde grote ondernemingen getroffen worden en over de kop gaan.

Atradius 8

Het Verenigd Koninkrijk

Het ondernemersklimaat Volgens de eerste aanwijzingen is het BBP in het laatste kwartaal met 1,5% gekrompen, de snelste daling sinds 1980. Het lijdt geen twijfel meer dat het VK een recessie doormaakt. In het derde kwartaal van 2008 is het aantal faillissementen gestegen met 10,5% ten opzichte van het vorige kwartaal. Op jaarbasis komt dit neer op een toename met maar liefst 26,3%. De gemiddelde verwachte wanbetalingsfrequentie (Expected Default Frequency of EDF) voor het VK is scherp gestegen van 0,35% in januari 2008 naar 2,05% in november (zie grafiek).

De vooruitzichten voor het VK Wat faillissementen betreft, vrezen wij dat dit nog maar het topje van de ijsberg is. Als het BBP in 2009 daalt met 2,5% – wat volgens sommigen nog een optimistische prognose is – dan zou het faillissementspercentage volgens ons wel eens kunnen stijgen met 53%. Een BBP-krimp van meer dan 2,5% zou rampzalige gevolgen kunnen hebben. Zelfs volgens de meest optimistische analisten is het wachten op medio 2010 om het licht in het einde van de tunnel te zien. De meeste industrietakken maken gewag van negatieve ontwikkelingen. De bedrijfstakken die het volgens ons het moeilijkst zullen krijgen om zich aan de nieuwe marktontwikkelingen aan te passen zijn de winkelsector (kleinhandel), bouw-/bouwmaterialensector, auto- en dienstensector. Met name in de winkelsector zagen we dat tal van kleinhandelaars onvoldoende financiële middelen hadden om te voldoen aan hun driemaandelijkse rentebetalingsverplichtingen per eind december. Het ziet ernaar uit dat nog heel wat meer kleinhandelsondernemingen in 2009 te maken zullen krijgen met betalingsmoeilijkheden. Kennelijk hebben de pogingen om de groeimotor weer op gang te brengen door een neerwaartse bijstelling van de rente en een BTW-verlaging weinig of geen soelaas geboden. Per saldo is het aan de banken om de kredietkraan opnieuw open te draaien, willen ze de economie uit de wurggreep van de kredietschaarste bevrijden.

Atradius 9

Denemarken

Het ondernemersklimaat Op dit ogenblik zijn de algemene bedrijfsomstandigheden in Denemarken aan het verslechteren. Verwacht wordt dat het BBP met -0,25% zal dalen naar -0,5% in 2009 (op jaarbasis). Volgens de prognoses zal de exportgroei inkrimpen van 3,3% in 2008 tot -0,1% in 2009. Ook al werden de consumptieve bestedingen gestimuleerd door bepaalde belastingverlagingen en loonstijgingen, de gezinnen hebben in 2008 meer dan 20% van hun vermogen in rook zien opgaan als gevolg van de teruglopende huizenprijzen en aandelenkoersen. Bijgevolg ligt een verdere terugval van de consumptie-uitgaven in de lijn der verwachting. Ook in Denemarken kreeg de financiële sector het zwaar te verduren door de kredietcrisis. Talloze bedrijven kampen nu met een kredietschaarste en/of worden geconfronteerd met strengere kredietvoorwaarden. De bouwsector kreeg reeds in het voorjaar van 2008 te maken met aangescherpte financieringsvoorwaarden, aansluitend op de neerwaartse prijsspiraal op de huizenmarkt die in 2007 werd ingezet. Gevolg hiervan was dat de bouw en aanverwante sectoren, zoals bouwmaterialen en vastgoed, als eerste te kampen kregen met de opkomende recessie en een toenemend aantal faillissementen. Andere bedrijfstakken die tot dusver in de klappen deelden waren de kleding- en meubelsector, de sector van duurzame consumptiegoederen, autoverkopen en diverse winkelsectoren. In de tweede helft van 2008 gingen aanzienlijk meer ondernemingen over de kop. In 2008 noteerde Experian in totaal 3.856 faillissementen, wat 61,6% meer is dan de 2.386 faillissementen in 2007 . In december 2008 telde Experian 596 faillissementen, een absoluut hoogterecord op maandbasis.

De vooruitzichten voor Denemarken Wat het ondernemingsklimaat in Denemarken betreft, zien de vooruitzichten er op korte en middellange termijn somber uit. Alle relevante indicatoren wijzen erop dat de recessie de komende maanden zal aanhouden en naar alle industrietakken zal uitdeinen. Verwacht wordt dat het faillissementspercentage verder in opgaande lijn zal evolueren. Enige uitzondering hierop is blijkbaar de sector van niet-duurzame consumptiegoederen, bijvoorbeeld voedingsmiddelen.

Atradius 10

Turkije

Het Turkse ondernemersklimaat Turkije stevent voor 2009 af op een negatieve groei (-1%), gekoppeld aan een stijgende werkloosheid, teruglopende consumptieve bestedingen en minder leenbereidheid. Geschat wordt dat het handelsverkeer van Turkije met het buitenland in 2009, naar volume gemeten, met 20-25% zal dalen. Deze terugval zal vooral negatieve gevolgen hebben in de autoen textielsector. Voor ondernemingen en particulieren is deze economische tegenwind aanleiding om investeringen en consumptieve bestedingen uit te stellen, kosten strakker in de hand te houden en activa van de hand te doen. Verwacht wordt dat deze trend niet alleen de winkelsector (kleinhandel) onder verhoogde druk zal zetten, maar bovendien zal uitdeinen naar de belangrijkste verwerkende industrietakken, zoals de metaal- en chemicaliënsector. Ook hier wordt de opgaande tendens van het faillissementspercentage bevestigd, niet alleen door het stijgende aantal dubieuze leningen (waarop geen rente en aflossing wordt betaald – ook Non-Performing Loans of NPL genoemd), zowel in het bedrijfsleven als bij particulieren, maar ook door de statistieken over ongedekte cheques. Gelet op de negatieve vooruitzichten voeren de banken een uiterst beperkend kredietacceptatiebeleid, waardoor ondernemingen en particulieren minder kans zien om geld te lenen. Belangrijk vraagstuk is de hoge financiering van Turkse ondernemingen met vreemd geld: de kredietopnemingen zijn fors gestegen van USD 25 miljard in 2002 naar USD 150 miljard in 2008. Naast de onzekerheid over de mogelijkheid om deze kredieten te hernieuwen, bestaat er nog een ander gevaar, namelijk de ongedekte valutapositie als gevolg van de financiering met geleend geld, in het bijzonder voor de nietexporterende kredietnemers.

De vooruitzichten voor Turkije Alle bedrijfstakken worden getroffen door de afzwakkende economie, met name die welke nauw aansluiten bij de winkelsector. De textiel-, auto-, elektronica- en bouwbranche lijken op dit moment het hoogste risico te lopen. Redenen hiervoor zijn dat de consumptieneiging gekelderd is, dat er minder ruimte is om geld te lenen en dat de liquiditeitspositie verslechterd is. Textielbranche: Dit is één van de kwetsbaarste bedrijfstakken. Reden hiervoor is een combinatie van diverse factoren, waaronder de overcapaciteit, de achterblijvende productie van merkartikelen, de lage kapitalisatie, de afnemende vraag op de thuismarkt en exportmarkten, de concurrentie van het Verre Oosten en het hoge percentage dubieuze leningen in het bankstelsel (circa 11%). Autobranche: Dit is de op één na grootste bedrijfstak van Turkije, gemeten naar exportvolume, en tevens een belangrijke afnemer van diverse andere sectoren. De internationale en nationale vooruitzichten voor de autobranche zien er slecht uit: de afgelopen maanden hebben vrijwel alle toonaangevende autofabrikanten de montagebanden meermaals stilgelegd. Elektronicabranche: deze sector krijgt het zwaar te verduren, zeker nu de macro-economische ontwikkelingen het consumentenvertrouwen verder doen afbrokkelen. Fabrikanten, distributeurs en kleinhandelaars kampen met liquiditeitsmoeilijkheden en gaan gebukt onder verkrappende marges als gevolg van de hevige concurrentieslag op een inkrimpende markt. Metaalindustrie: Als belangrijke toeleverancier van diverse sectoren waaronder machinebouw, auto-industrie, bouwnijverheid en de sector van duurzame consumptiegoederen, wordt deze bedrijfstak getroffen door de neergaande tendens die zich daar aftekent, met als gevolg productiedaling, uitstel van investeringen en teruglopende afzetprijzen. Desondanks wordt de metaalindustrie nog niet als één van de risicovolle sectoren van Turkije beschouwd. Naarmate de verslechterende verwachtingen hun uitwerking doen gevoelen, zullen ondernemingen/sectoren die goederen en diensten met een lage vraagelasticiteit leveren en die in hogere mate afhangen van externe financiering een verhoogd risico lopen.

Atradius 11

India

Het ondernemersklimaat in India De Indiase economie is de afgelopen drie jaar met 9% of meer gegroeid, maar de verwachting is dat de wereldwijde kredietcrisis deze groei vaart zal doen minderen. De centrale bank van India rekent voor 2008/2009 met een economische groei in een grootteorde van 7,5% tot 8%. Talloze onafhankelijke analisten noemen dit echter een optimistische groeiprognose. Volgens een opinieonderzoek van Reuters verwachten economen dat de Indiase economie in 2008/2009 zal groeien met 6,8%, het laagste groeitempo in zes jaar, en het jaar daarop met 6,2%. Deze afzwakkende groei wordt bevestigd door specifieke indicatoren. Uit in december bekendgemaakte cijfers blijkt dat de autoverkopen in november zijn teruggelopen met bijna 20%, een recorddaling in acht jaar. Reden hiervoor is de slabakkende vraag als gevolg van de hoge kosten voor leningen, de kredietschaarste en de afzwakkende economie. De verkopen van vrachtwagens en bussen – kernindicator van de industriële bedrijvigheid – zijn ineengestort en werden bijna gehalveerd in vergelijking met 2007. Uit andere gepubliceerde cijfers blijkt dat de productie van de verwerkende industrie in november voor het eerst in drieënhalf jaar tijd is afgenomen. Wij hebben vastgesteld dat toonaangevende bedrijfstakken, zoals de staalsector en de ICT(informatie- en communicatietechnologie)-branche, niet alleen te maken kregen met wereldwijde schommelingen van de goederenen grondstoffenprijzen, maar bovendien ook getroffen werden door de conjunctuurdip in meer ontwikkelde westerse economieën. Aangezien Indiase ICT-bedrijven zich in hoge mate bezighouden met bedrijfsprocessen die door Amerikaanse ondernemingen worden uitbesteed, worden zij direct getroffen wanneer de Amerikaanse economie afzwakt. Auto- en vastgoedverkopen staan onder druk door het gebrek aan laagdrempelige financieringsfaciliteiten. Kopers in de staalsector hebben dit jaar een ware achtbaanrit achter de rug: eerst vertoonde de markt een verkrappende neiging als gevolg van de scherpe prijsstijgingen voor ijzererts en cokesn; vervolgens werden de verkoopprijzen van overheidswege aan banden gelegd. Sindsdien zijn de inputprijzen gedaald maar recenter is ook de vraag van auto- en bouwbedrijven nog verder weggezakt, waardoor zij zich genoodzaakt zagen prijsverlagingen door te voeren en uitbreidingsplannen op de lange baan te schuiven.

De vooruitzichten voor India Wij hebben nog geen uitgesproken toename van het aantal aangiften van wanbetaling waargenomen. Uit persberichten blijkt evenwel dat grote ondernemingen geneigd zijn kleinere leveranciers of onderaannemers minder snel te betalen. Wanneer we deze ontwikkelingen in een breder, wereldomvattend perspectief plaatsen en de onmiskenbare gevolgen hiervan op India incalculeren, dan is het de verwachting dat de komende zes maanden opnieuw erg lastig zullen uitdraaien.

Atradius 12

Uw voordeel met Atradius

We hopen dat de Market Monitor van Atradius een nuttige tool kan zijn, een barometer die u op de hoogte houdt van de economische toestand thuis en in het buitenland. Wij bij Atradius zien de huidige economische depressie als een logische, natuurlijke reactie op de economische hoogconjunctuur van de voorbije jaren. Als klant van Atradius geniet u niet alleen de voordelen van onze unieke aanpak, maar kunt u bovendien putten uit onze database met uitgebreide informatie over markten en ondernemingen wereldwijd en geniet u uiteraard ook van onze ruime ervaring met claims en incasso.

Atradius Copyright. Hoewel we al het noodzakelijke hebben gedaan om te verzekeren dat de informatie die in dit rapport verstrekt wordt verkregen werd van betrouwbare bronnen, kan Atradius niet verantwoordelijk gesteld worden voor fouten of vergetelheden, of voor de resultaten bekomen door gebruik van deze informatie. Alle informatie in dit document wordt gegeven “zoals ze is”, zonder garantie op volledigheid, accuraatheid, tijdsgebondenheid. In geen geval zal Atradius, haar gerelateerde partners of corporaties, of de partners, agenten of werknemers hiervan verantwoordelijk kunnen gesteld worden voor elke genomen beslissing of actie die zij zouden nemen op basis van de in dit rapport verstrekte informatie noch voor om het even welke andere schade, zelfs wanneer vooraf geinformeerd over de mogelijke negatieve gevolgen.

Atradius Credit Insurance Meir 30 B-2000 Antwerpen Tel 070/66 17 05 [email protected] Av. Prince de Liège, 74 B-5100 Namur Tel 070/66 17 33 [email protected]

www.atradius.be