Marijke Werimon-Bakker Kotakpos 125 Jayapura-Abe 99351 Papua Indonesia.
[email protected]
R O N DZ E N D B R I E F
Jayapura, december 2014 Lieve allemaal, Een Adventsbrief Dit jaar heb ik voor de collega´s kaarten voor advent gemaakt met deze tekst en die wil ik jullie ook graag geven aan het begin van deze tijd van verwachting. ‘Hoor, een stem zegt: ‘Roep! Ziehier jullie God!’ In de kerken staat alles in het teken van advent en het aankomende kerstfeest. Zo kan ik iedere middag de zondagsschoolkinderen horen die hun kerstlied instuderen. Het klinkt nog een beetje vals, maar er is nog tijd. Meestal beginnen de kerstfeesten ook al maar er is van de synode een brief uitgegaan om de kerstfeesten pas na 25 december te vieren. Bijvoorbeeld die van de vrouwen- mannen -jeugdverenigingen, maar ook de vieringen van allerlei andere verenigingen, mensen van Biak, van Serui van Sorong van Angguruk en waar de mensen zich ook maar meeverbonden voelen die het belangrijk vinden dit feest samen te vieren. Kom je haast niet onderuit want zegt Erens gisteren, een student die bij mij op het erf woont:”Ibu morgen moet ik naar Sentani om met de studenten afkomstig uit Angguruk het kerstfeest te vieren.” Ja maar..... Ja ibu, ik weet het, maar velen gaan naar huis voor de kerst en dan is er geen gelegenheid meer. En zo zullen er wel meer uitzonderingen op de regel zijn. Maar toch is het goed als er tenminste in de gemeenten aan deze regel gehouden wordt. Ik hoorde na deze afkondiging een vrouw een zucht slaken, zo van :’Gelukkig.’ Bij een viering hoort namelijk ook eten en wie moet dat koken? Precies de vrouwen, de echtgnotes van de mannen, de moeders van de kinderen, ja altijd moeten de vrouwen klaarstaan, zodat ze al moe zijn voor het echte Kerstfeest. Nel helpt oma met het opzetten van de adventstafel, ze kreeg de kerststal van Dick Bruna.
Afkondigingen Ja altijd is er een lange lijst van afkondigingen omdat er geen kerkblad is. In sommige gemeenten worden ze voor de dienst voorgelezen bij anderen na de dienst. De motivatie om het na de dienst te doen is dat dan zeker alle mensen ze horen, want er mogen nog al eens te laat komen en dat de berichten dan niet vergeten worden. Ik geef toch de voorkeur aan ervoor, erna krijg je zo’n rommelig einde. Ik heb nu ook verschillende afkondigen voor jullie en daar begin ik dus mee, om te eindigen met een verhaal Het wonder van het banktasje
Naar Nederland In de vorige brief schreef ik dat Arnold en Mutiara hun tweede baby verwachten in deze maand, spannend hoor. En nu mag ik ook vertellen dat Rumboi en Febby hun eerste in april van het volgende jaar verwachten. Het plan was dat we met ons allen in de lente zouden komen om de nieuwe baby te bewonderen en om dan alsnog mijn bijzondere verjaardag (70) te vieren. Het met ons allen gaan kan nu niet doorgaan en daarom hebben we de plannen vervroegd en hoop ik samen met Sendin en Edith, Nel en Dirk op 31 december aan te komen om dan op nieuwsjaardag 70 te worden. Het gezin blijft tot 24 januari en ik nog een maand langer. We wonen die tijd dan weer in Putten in “De Heihaas”. Op 7 februari in Amersfoort tijdens de Papoea-Solidariteitsdag hoop ik velen te ontmoeten en anders wie weet waar. (open voor de uitnodiging en het programma van de dag bijlage 2) Via dit e-mail adres ben ik altijd te bereiken.
Boomschorskaarten met kerstmotief
Zoals velen weten verkopen wij in onze winkel kunst en allerlei handvaardigheden gemaakt door mensen bij ons uit de buurt. Naar Amersfoort zal ik zeker wat van onze handel meenemen. Maar nu wil ik de aandacht vestigen op de boomschorsjes die worden beschilderd door de mensen van Asei een eilandje dat ligt in het Sentanimeer. Zij verkopen aan ons en wij verkopen het weer door. Voor deze tijd hebben ze veel boomschorsjes met verschillende kerstmotieven gemaakt, dit zijn twee voorbeelden. Een deel is door welwillenden meegenomen naar Nederland. Door anderen zijn ze weer op kaarten geplakt en nu liggen ze te wachten tot ze door jullie in Nederland gekocht worden. Dus nog geen kerstkaarten? Ze kosten per stuk € 1.25 of 5 voor €5,- Bel of mail naar onderstaande adressen. Bij voorbaat hartelijke dank. Greet Oosterbroek:
[email protected] tel. 0571 272 522 (Twello) Lolke Osinga:
[email protected] (Lees ook bijlage 1)
Kalender 2015 De kalenders voor het nieuwe jaar liggen er ook weer. Na het debacle van vorige jaar, verkeerd gedrukt en het nat worden van een hele partij zijn ze nu in prima staat aangekomen. 50 kartonnen met elk 100 kalenders. De drukker is nu gelukkig ook veel precieser te werk gegaan zodat we nadat we de eerste 100 gecontroleerd hadden en daarbij geen fouten vonden de anderen in de kartonnen hebben kunnen laten zitten, een ontzettende tijdsbesparing. Wie van jullie er één wil kopen voor €10 kan die via dit mail-adres bij mij bestellen. Ik neem ze graag mee.
Hergebruik van de kerstkaarten Boomschorskaarten met kerstmotief Ook dit is een terugkerend project. Op het centrum hergebruikten ze 300 nieuwe kaarten die verstuurd en uitgedeeld worden in de kliniek en Ziekenhuizen. Zelf maakte ik er 50 . Nu moeten er weer ingezameld worden voor het volgende jaar. Ik kan ze straks meenemen. Geef ze me bijvoorbeeld in Amersfoort ?
En nu het verhaal:
Het wonder van het banktasje. Laatst hoorde ik voor de radio een programma over wonderen. Gebeuren er nog wel wonderen? Heb jij wel eens een wonder meegemaakt, werd er gevraagd? Ja natuurlijk dacht ik bij mezelf maar toen ik ging nadenken kon ik er niet zomaar op een komen. Maar nu maakte ik er een mee, dit wonder het gebeurde op 25 november jl. Het was al koffie-theetijd toen ik die morgen op het centrum aankwam omdat ik thuis eerst een paar brieven geschreven en daarna gemaild had. Daarna moest ik naar de bank om een fors bedrag op te halen: voor het drukken van ons blad Gema (echo), voor de voorbereidingen van de kursus voor evangelistenvrouwen in Wamena en voor studiebeurzen. Hiervoor vulde ik een uitbetalingsformulier in dat samen met het boekje en de bankpas in het banktasje ging. Oktovina van het centrum in Polimo, die hier was om verschillende dingen te regelen, had me ´s morgen gebeld om te zeggen dat Elsina onze collega die de avond ervoor naar het ziekenhuis was gegaan omdat de bevalling aanstaande was en of we haar samen konden opzoeken.
Ik stapte in de auto en zette mijn handtas en het banktasje naast me neer en Okto stapte aan de andere kant in. Okto zette toen haar tas en mijn handtas voor haar op de grond. Eerst naar het ziekenhuis waar het reuze druk was op het parkeerterrein. Nergens een plaats en ik moest terug en omdraaien, was moeilijk, overal auto’s en motorfietsen. Okto stapte uit om aanwijzingen te geven en toen ik omgedraaid was mocht ik van de parkeerwachter toch voor een ziekenauto staan die niet meer uitging. We zochten Elsina nog niet bevallen, maar in de polikliniek op de arts zat te wachten. Toen ze aan de beurt was mocht ik bij het onderzoek zijn. Het bleek dat ze al vruchtwater verloor en dat de geboorte via een keizersnede de volgende ochtend zou plaatsvinden. Gelukkig is dat ook zo gebeurd en achteraf nog met spoed omdat de ademhaling van de baby minder werd vanwege de navelstreng die om het nekje zat, zoals de arts tijdens de operatie zag. Een meisje, een tweede dochter en moeder en kind maken het goed. ‘Nu Okto, op naar de bank, waar is het banktasje?’ Nergens te zien, ik wist haast wel zeker dat ik het meegenomen had, maar Okto had niets gezien en ik had verzuimd tegen haar te zeggen dat ik dat ook naast haar op de bank had gezet. Terug naar de P3W, nee hoor, daar was het niet blijven liggen bovendien had Mieke ook gezien dat ik het meegenomen had. Toch maar naar de bank om de rekening te blokkeren dat kon gelukkig eerst voor twee dagen.Toen terug naar het terrein van het ziekenhuis. Ze hebben daar zelfs een beveilingingscamera. Ze lieten de beelden zien van kwart voor twaalf de tijd dat wij binnenreden en ja daar zagen we de auto en ook dat Okto uitstapte voor ik omdraaide, maar verder niets. Heel vervelend, niet prettig te weten dat iemand het in handen heeft gekregen en wat een gezeur om alles weer te vernieuwen. Wij weer terug naar de P3W waar we eerst een paar glazen water dronken en wat aten terwijl we nagingen hoe we het tasje hadden kunnen kwijtraken. Onze versie was dat het bij het uitstappen van Okto uit de auto gevallen was, hoewel dat niet te zien was op de camera. Met een vervelend gevoel ging ik naar huis. Maar... ik was nog niet halverwege toen mijn telefoontje afging. Eerst de bocht om , waarna ik de auto even verderop aan de kant zette en toen hoorde ik ook al het geluid van een inkomend sms-je , van Mieke : ‘Ibu het tasje is er weer , met alles erin.’ Ik kom eraan, sms-te ik terug. Terwijl ik het terrein opreed werd het tasje me al vanuit de deuropening toegezwaaid. Een echtpaar zat aan het ronde tafeltje en deed zich te goed aan thee met gebakken plakken zoete aardappelen. De vrouw zei: ‘ Ik ben de oudste dochter van Jantje Mebri uit Yoka.’ Oh dan heb ik uw vader goed gekend, hij bestuurde onder anderen de prauw voor de polikliniek voor zuster Folkerts als ze naar Puy ging. En de man zei:”Het spijt ons dat we in het boekje gekeken hebben maar zo las mijn vrouw uw naam en wist precies wie u was. Ja hij had het gevonden op het parkeerterrein van het ziekenhuis waar hij op zijn vrouw wachtte die aan een vervelende wond aan haar voet geholpen werd. Ze verontschuldigde zich toen meteen omdat ze haar pijnlijke voet op een krukje gelegd had. Hij had het tasje zien liggen nadat ik al weggereden was, had het opgepakt en gauw in een tas gestopt omdat hij bang was dat er zomaar iemand kon komen die zou zeggen dat het van hem/haar was. Toen zijn vrouw klaar was liet hij zijn vondst aan haar zien en zij wist dus wie ik was. Ze waren toen met de motor eerst naar de P3W gereden waar ze eigenlijk langs kwamen op weg naar huis. Hij had het tasje al zichtbaar voor zich gehouden toen hij het terrein opreed. Fantastisch wat een opluchting, ja dit was al een wonder. Terwijl we nog wat praatten bleek dat ze een dochter hadden die Maatschappelijke Gezondheid studeerde aan de universiteit en dat de studie zo duur was omdat ze nu voor haar stage naar Jakarta moest. Zij leefden van de verkoop van de tuinprodukten en de visvangst en de dochter zelf gaf lessen op de lagere school om bij te verdienen.
Meilanny, Mieke en ik gingen naar het kantoor om te overleggen wat we hen konden geven als dank. Waarop Meilanny voorstelde om hen verder te vragen naar de kosten van dochters studie, misschien konden wij helpen. Een heel goed idee bleek achteraf. Ze vertelden dat hun dochter in januari dus een stageplaats helemaal naar Jakarta had gekregen en daarvoor moest voor half december 10 miljoen rupiah betaald worden, heel veel geld ruim 600,- €. Ze konden het bedrag niet opbrengen, hadden pas de helft en ze dachten erover om óf om de motor te verkopen maar dan zouden hun inkomsten ook dalen omdat hiermee veel werd vervoerd naar de markt óf om de dochter een jaar te laten wachten.Wij konden toen voorstellen om hen te helpen de andere helft te betalen van het studiebeurzenprogramma. De moeder zei hierop heel emotioneel ‘’Dit is gebedsverhoring.’’Ze hadden namelijk juist de avond van te voren met de predikante gebeden om uitkomst. ‘Het is een wonder,’ zei ze . Ja echt een wonder dat wij door het verloren banktasje op elkaars weg gekomen waren. En het meisje Tri-Vena wist niet hoe ze ons moest bedanken toen ze de volgende dag met haar papieren kwam, ze lijkt op haar grootvader Jantje Mebri met dezelfde open blik en stralende lach. Ik wens jullie een goede Adventstijd toe, een Gezegend Kerstfeest en veel Heil en Zegen voor het Nieuwe Jaar. Met een hartelijke groet van Marijke
Bijlage 1: Lolke Osinga, Mauritslaan 6, NL2341EM Oegstgeest, t. 0715170019, e.
[email protected] Aan de sympathisanten van P3W Abepura PAPUA Door de medewerking van Marijke Werimon in Waena is het mogelijk dat ik jullie allen tegelijk aandacht kan vragen voor de hier volgende informatie. Die heeft te maken met het feit dat wij (Margot en ik) onze eerste voetstappen op het strand bij Saoka (Sorong) zetten. Het was in de eerste week van februari 1959. In die tijd zijn daar twee van onze drie kinderen geboren. En net als vele anderen moesten ook wij in 1962 uit Nieuwe Guinea vertrekken. Ondanks onze rondzwervingen in dienst van verschillende kerkelijke organisaties in Europa en Afrika blijken die eerste voetstappen een blijvende verbondenheid met juist dat stukje wereld te zijn. Die voetstappen lieten, achteraf gezien, een diepere indruk in het zand achter dan we ons op dat moment realiseerden. Geen zee kan die nog wegspoelen. Toen duidelijk werd hoe de Volksstemming er in de praktijk ging uitzien werd het de hele wereld duidelijk dat de Papoea’s
er in getuind zijn. Niks geen zelfbeschikking of wat daar op lijkt. Laat staan een systeem van ‘one man one vote’. Sindsdien ging het dagelijks leven van de Papoea’s er drastisch op achteruit. Als nieuwe provincie van Indonesië gingen andere wetten van kracht en werden de Papoea’s angstig voor de wijze waarop er met hun adat en cultuur werd omgesprongen. In vele gevallen voelden zij zich machteloos en sommigen vleugellam. En wie de berichten over en uit de huidige provincies Papua en West-Papua (de voormalige Vogelkop) leest, schrikt en durft soms nauwelijks verder te lezen. En toch….ja en toch willen we pogingen doen om van een persoonlijke betrokkenheid met het volk en de kerken in Papua en West-Papua blijk te geven. Corresponderen is nog steeds mogelijk. Telefonisch (Skype) contact lukt meestal ook. Elkaar over en weer pakjes toesturen, geen bezwaar. Een financiële bijdrage afstaan wordt al wat moeilijker. Wie wil en creatief heeft leren denken komt vanzelf op een idee dat zij in de praktijk kunnen brengen en waarmee zij anderen mogelijk van dienst kunnen zijn. Tot slot nog iets over mijn eigen betrokkenheid. Een van de weinig goeddraaiende organisaties die ik ken in Papua en West-Papua is het vormings- en toerustingswerk voor vrouwen, afgekort als P3W. Deze letter/cijfercombinatie staat voor Pusat (Centrum) Pembinaan (toerusting) Pengembangan (vorming) Wanita (Vrouwen). Tiga (drie) keer een P. Ik bezocht dit centrum in 1977, 2000 en 2009. Het was verrassend om te ontdekken hoe het enthousiasme van het kader, het lesprogramma en het internaatsleven gestalte kreeg. Met de beide extensies in Polimo (Centraal Binnenland) en Teminabuan (Vogelkop) en de start van een nieuw meisjesinternaat in Wamena is deze bijenkorf tot heel veel in staat gebleken om de inbreng en de positie van de vrouw in kerk en samenleving aanzienlijk te verbeteren. In het gebouw van P3W is een toko met allerlei, meest zelfgemaakte, artikelen. Door bemiddeling van Marijke koop ik daar stukken (en stukjes) geklopte en gedroogde stukken boomschors. De kleintjes zijn voor de fabricage van (dubbele) groetenkaarten die, samen met een bijpassende enveloppe voor Euro 1,25 verkocht worden. Per vijf stuks voor Euro 1.00 per stuk. Momenteel heb ik nogal wat Kerstkaarten in de aanbieding. De grote exemplaren zijn ook voor de verkoop en voorzien van Papoease kunst met afbeeldingen die al decennia lang steeds opnieuw worden herschilderd dan wel als nieuw uit het brein van de lokale kunstenaar komen. De meeste kunstenaars zijn afkomstig van het kleine eiland Asei in het Sentanimeer. De totale nettowinst van deze verkoop komt volledig ten goede aan het werk van P3W. Nieuwsgierig geworden? Kijk op de website www.papoeakunstopboomschors.nl onder schilderingen. Een goede en gezegende kersttijd wens ik u toe. Moge 2015 voor u allen een zo gezond mogelijk en gezegend nieuw jaar zijn. En Papoea’s wens ik stukjes vrede, stukjes gerechtigheid, bruggenbouwers, en een hoopvol geloof toe die als bouwstenen kunnen dienen om een stukje vertrouwen in Gods leiding terug kunnen brengen. Met een hartelijke groet van Lolke Osinga , Mauritslaan 6, NL2341EM Oegstgeest, tel. 0715170019, e.
[email protected]
Bijlage 2: Papua Solidariteitsdag zaterdag 7 februari 2015 in de Johanneskerk te Amersfoort Inleiding Een kind wordt geboren in een gezin, wordt er gekoesterd en bemind, zet er zijn eerste stapjes en leert er spreken. Een gezin is een plaats van vertrouwen en hoop. Vroeger werden in Papua het huwelijk en het gezinsleven bepaald door de adat/traditie. Die gaf vastheid en structuur. Hoe is de situatie nu? Vastheid en structuur zijn er al lang niet meer. De samenleving is in verandering, zij verbrokkelt, valt uiteen. De Papua’s leven in een staat waarvoor ze niet gekozen hebben. Ze hebben te maken met intimidatie en militair geweld. Er is sprake van schending van mensenrechten en discriminatie. Door de toestroom van migranten uit Indonesië zijn ze een minderheid geworden in hun eigen land. Velen leven in armoede, een klein aantal wordt rijk. Het onderwijs is gebrekkig, de gezondheidszorg schiet schromelijk tekort. Wat betekent dit allemaal voor de gezinnen? Voor de mannen die geen werk hebben? Voor de positie van de vrouwen? En hoe veilig zijn de kinderen en hoe ziet hun toekomst er uit? De vragen die ons deze dag bezig houden zijn: Hoe kan in deze situatie het gezin een plaats van vertrouwen en van hoop zijn? Hoe behouden de Papua’s hun waardigheid? Hoe krijgen ze weer perspectief? De vraag daarbij is ook wat de rol van de kerken is en van de overheid. En: hoe wij hen daarbij kunnen ondersteunen. De gasten Onze gast vandaag is Sofia Poppy Maipauw uit Sorong. Ze is medewerkster van de P3W, het Vrouwencentrum van de Protestantse kerk geweest, ook van verschillende hulporganisaties en afgevaardigde naar de DPD RI in Jakarta. Verder hopen een aantal Papua studenten hun medewerking te geven: Dolfina Mansnembra, Daniel Dawir en Ligia Giay. Aan de gespreksgroepen werken mee: Willie Berghuis die contact heeft met projecten voor straatkinderen in enkele steden in het Binnenland, Marijke Werimon-Bakker van het Vrouwencentrum van de GKI in Padang Bulan en Aad Kamsteeg die onlangs Papua bezocht en daarover een boek schreef . Dagvoorzitter is Betty Ireeuw-Kaisiëpo. Zang en muziek worden verzorgd door Joop Roemajauw. Programma 10.30 uur Ontvangst met koffie of thee 11.00 uur: Opening door Betty Ireeuw-Kaisiëpo 11.15 uur: Het Papua gezin: zorgen en perspectief, door Sofia Maipauw 12.00 uur: Ervaringen met het gezins- en familieleven in Papua, door Papua studenten Korte impressies van Willie Berghuis, Marijke Werimon en Aad Kamsteeg Muzikaal intermezzo:
13.00 uur: Lunch. Er zijn broodjes met koffie of thee 14.00 uur: Gespreksgroepen met onze gasten in de verschillende zalen van het gebouw 15.15 uur: Thee Zang door Joop Roemajauw 15.30 uur: Samenvatting van de dag. 16.15 uur: Afsluiting, gebed en zingen van: Hai tanahku Papua Plaats van de bijeenkomst. Het adres van de Johanneskerk is Westsingel 30, 3811 BB Amersfoort. Hoe komt u daar? U kunt lopen: vanaf het station linksaf, ongeveer 10 – 15 minuten. Met de stadsbus neemt u lijn 2, 3 of 4, uitstappen bij halte Stadhuis, daarvandaan is het nog 3 minuten lopen. Met de auto: borden Centrum volgen, op de Stadsring afslaan bij Molenstraat. Er is een parkeergarage: St. Jorisplein (max. Euro 15,00 per dag). Kosten: De bijdrage die wij van u vragen voor deze dag bedraagt € 12,50(inclusief koffie, thee en lunch). U kunt uw bijdrage storten op IBAN: NL98INGB0002889923 t.n.v. Papua Solidariteitsdagen, Mr. P.J. Troelstraweg 132, Leeuwarden. U kunt ook ter plekke uw bijdrage geven. Aanmelden, tot uiterlijk 2 februari: Bij voorkeur door het overmaken van uw bijdragen, zie boven. Eventueel ook via de e-mail, schriftelijk of telefonisch bij Trijntje Huistra, Mr. P.J. Troelstraweg 132, 8919 AC Leeuwarden, tel. 058-2661307, e-mail
[email protected] of bij Henk van der Steeg, Jan Schamhartstraat 38, 8121 CP Olst, tel. 0570-560949, e-mail:
[email protected] Organisatie Deze dag wordt georganiseerd door de werkgroep Papua Solidariteitsdagen, met ondersteuning van COPAN, Stichting Duurzame Samenleving Papua-Barat (SDSP), HAPIN, en het West Papua Netzwerk, Duitsland
