INHOUD. Man over woord
3
Aflevering 1
5
Aflevering 2
6
Aflevering 3
7
Aflevering 4
8
Aflevering 5
9
Aflevering 6
10
Man van het woord: Pieter Embrechts
11
Man over woord online
13
Het boek
14
Perscontact
16
Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
2
MAN OVER WOORD. DE WONDERE WERELD VAN HET NEDERLANDS Een zesdelige reeks met Pieter Embrechts Vanaf vrijdag 18 november
Een programma over het Nederlands op de openbare omroep? Wordt het een litanie van “Zeg niet... maar zeg...” in de traditie van Hier spreekt men Nederlands? Een moedig offensief om de taal der Vlamingen te zuiveren van dialectklanken, verkavelingswoorden en dt-fouten? Nee dus. In Man over woord gaat Pieter Embrechts niet op zoek naar de regeltjes, maar naar de schoonheid en de geheimen van onze taal. Waarom hebben de West-Vlamingen het zo moeilijk met het verschil tussen de g en de h? Hoeveel woorden kent een mens en waar halen we ze? Praten we in deze druk-druk-drukke tijden ook sneller dan vroeger, en spreken Limburgers echt trager dan de andere Vlamingen? Op zijn zoektocht ontmoet Pieter gewone mensen en topexperts, en ontdekt hij de gekste dingen. Dat de allermoeilijkste zin die je in het Nederlands kan maken, slechts drie woorden telt. Dat het Gents écht zo uniek is als die van Gent denken. En dat er een verband is tussen het rare taaltje van onze Hollandse taalgenoten en ... vrouwenemancipatie. Het nieuwe programma over de wonderen van het Nederlands telt ook een paar rubrieken. Zo onderzoekt Pieter elke week de onwaarschijnlijke reis die doordeweekse woorden als gazet, stakker, piekeren hebben afgelegd voor ze in het Nederlands belandden. Zo blijkt dat gazet helemaal niet zomaar uit het Frans komt, maar via Italië uit Perzië, en dat lang voor iemand op het idee van een krant kwam. (en een rubriek was oorspronkelijk ‘een met Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
3
rode letters aangegeven regel in een manuscript, met de bedoeling de titel van een onderdeel onder de aandacht te brengen; afgeleid van het Latijn rubrica: rode aarde of rode kleurstof’). Een andere rubriek vertelt het boeiende, verrassende en soms hilarische verhaal van de strijd die zelfbewuste Vlamingen enkele decennia geleden voerden om hun volksgenoten Algemeen Beschaafd Nederlands te laten spreken. En als afsluiter van elke aflevering brengen bekende en toch intelligente Vlamingen als Dimitri Verhulst, Saskia Decoster, Frank vander Linden en Herman Decroo een ode aan hun favoriete Nederlandse woord.
Man over woord heeft zelfs twee wereldprimeurs voor de Canvas-kijker: Voor het eerst werd wetenschappelijk onderzocht hoe onze hersenen dronkenmanstaal produceren. En we horen ook voor het eerst hoe onze taal klonk in het jaar 1500, 1000 en zelfs 500 na Christus. Handig voor wie ooit de teletijdmachine neemt.
Man over woord is een programma van Het Televisiehuis voor Canvas.
1 Man over woord: vanaf vrijdag 18 november om 20.40 u. www.canvas.be/manoverwoord
Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
4
MAN OVER WOORD : AFLEVERING 1. VRIJDAG 18 NOVEMBER
We kunnen er niet omheen: elk zichzelf respecterend taalprogramma verdient een item over de meest gevreesde aller spelfouten: de dt-fout. In de eerste aflevering van Man over woord is het al meteen prijs, maar Pieter Embrechts doet het zonder opgeheven vingertje of venijnige tik der liniaal op onze knokkels. DT-fouten vormen nog steeds een lucratieve bron van inkomsten voor de rode balpenindustrie, maar in Man over woord vraagt Pieter Embrechts zich af of dat wel terecht is. Wat gebeurt er onder onze hersenpan wanneer er zich weer zo’n vermaledijde instinker aandient? En hoezeer we die verdomde regeltjes er ook instampen, hoe komt het toch dat we steeds opnieuw diezelfde fouten schrijven of er vlotweg overlezen? Pieter Embrechts ontrafelt het door generaties leerkrachten Nederlands nimmer onthulde geheim der dtfouten. Onze spelling zal nooit meer dezelfde zijn. Verder verklapt de eerste aflevering van Man over woord waarom een West-Vlaming in een Limburgse frituur nooit krijgt wat hij heeft besteld, en zien we de eerste episode van een vervolgverhaal over het ABN: misschien wel de grootste taalkruistocht ooit ondernomen in onze contreien. En als klap op de vuurpijl komen we ook nog te weten waarom het woord ‘pardon’ nooit veraf is wanneer Elio Di Rupo Nederlands praat.
1
Man over woord – Aflevering 1 Vrijdag 18 november om 20.40 u.
Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
5
MAN OVER WOORD : AFLEVERING 2. VRIJDAG 25 NOVEMBER ‘De Gulp van Hod’ en de ‘Geilige Heest’. Het zijn anno 2011 meer dan ooit gewaagde en ietwat pijnlijke uitspraken. Toch nemen West-Vlaamse zielenherders ze nog geregeld in de mond. In deze tweede aflevering van Man over woord verklaart Pieter Embrechts wat er nu eigenlijk juist aan de hand is met de h- en de g-klank van de West-Vlamingen. Al sinds mensenheugenis vallen West-Vlamingen inderdaad ten prooi aan ‘oongelach’ omdat hun h-klank niet ‘elemaal ‘and in ‘and gaat met de meer courante uitspraak. Maar alsof dat niet erh henoeh is, hebben mensen uit West-Vlaanderen ook nog een probleem met hun g-klank: daar maken ze dan weer een h van. Opperste verwarring regeert wanneer de West-Vlaming zijn territorium verlaat, en daarom wil Pieter Embrechts nu eindelijk eens weten wat er precies aan de hand is met die typische West-Vlaamse klanken. Man over woord trekt een dagje naar zee in het gezelschap van dé expert op het gebied van WestVlaamse klanken en verzeilt uiteindelijk op de verkiezing van Miss West-Vlaanderen, waar zich alweer een ander taalprobleem aandient… Pieter kijkt in deze aflevering ook voorbij de eigen grenzen. Hij vertelt ons waarom we bij een citytrip naar Moskou best een babbeltje in het Nederlands kunnen slaan met de lokale matroesjka’s. Die begrijpen ons beter dan we zouden denken. Pieter trekt ook naar Limburg, waar zich in de schaduw van de mijntorens een eigen street
slang taaltje heeft ontwikkeld.
En Man over woord doet, met de kundige hulp van Tomas De Soete en Linde Merckpoel, de lange reis over van een woord dat via vele andere talen in het Nederlands is terechtgekomen.
1
Man over woord – aflevering 2 Vrijdag 25 november om 20.40 u.
Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
6
MAN OVER WOORD : AFLEVERING 3. VRIJDAG 2 DECEMBER Bij elk EK of WK voetbal maakt een gevoel van opperste verbazing zich van ons meester wanneer we zien hoe onze noorderburen compleet tilt slaan en hun huis schreeuwerig oranje schilderen. Maar ook in het leven van elke dag én het taalgebruik groeit de kloof tussen de Vlamingen en hun noordelijke broedervolk. Waarom zeggen Nederlanders mordicus neij en sjuive wanneer het toch duidelijk om nee en zeven gaat? In de rubriek Waarom praten die zo raar? vist Man over woord uit waarom een groep mensen die nochtans Nederlands praat, zo raar klinkt in onze oren. De Hollanders moeten er als eerste aan geloven, en achter hun rare taaltje zitten een paar verrassingen verborgen. Want wat we vandaag Poldernederlands noemen, is niet zomaar een aberratie van onze mooie taal, maar een bewuste keuze van enkele decennia terug. Een keuze gemaakt door ambitieuze vrouwen uit de Randstad. En we blijven nog even langer in Nederland: Pieter Embrechts gaat de uitdaging aan om de Amsterdamse schoffies van De Jeugd Van Tegenwoordig te interviewen over hun taalgebruik. Want al valt er in hun teksten al eens een slet of slettin te bespeuren, deze jongens worden alom gerekend tot de meest creatieve gebruikers van het Nederlands anno 2011. Een professor van de Leuvense universiteit legt uit waarom.
Man over woord onthult ook nu weer één van de grote mysteriën van onze taal: waarom zingen Limburgers? Tenslotte geeft Herman Decroo, gevierd bedenker van Decrooïsmen, zijn favoriete woord mee.
1
Man over woord - Aflevering 3 Vrijdag 2 december om 20.40 u.
Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
7
MAN OVER WOORD : AFLEVERING 4. VRIJDAG 9 DECEMBER De vierde aflevering van Man over woord presenteert een wereldprimeur. Voor het eerst horen we hoe onze taal klonk in de jaren 1500, 1000 en 500. En dat terwijl de oudste bewaard gebleven geluidsopnamen dateren van amper een eeuw geleden. Hoe dat kan? Man over woord vroeg een historische taalhistoricus om met behulp van oude beschrijvingen van onze taal, gedichten en andere documenten een dialoog te reconstrueren zoals die 500, 1000 en 1500 jaar geleden zou geklonken hebben. Het resultaat wordt vertolkt door Pieter Embrechts en Reinhilde Decleir, en op muziek gezet door Spinvis. Deze aflevering van Man over woord staat dus in het teken van de geschiedenis van het Nederlands. Het is een wonderbaarlijke reis geworden naar de zonder meer exotisch klinkende fundamenten van onze taal. Want de oeroude versie van het Nederlands is nauwelijks te herkennen, laat staan te verstaan. De Nederlandse woordkunstenaar en topmuzikant Spinvis was zo gecharmeerd door dit idee en het resultaat dat hij besloot een song te schrijven op basis van de onderzoeksresultaten. Spinvis drapeerde zijn warmbloedige sound rond het verrassend funky klinkende oud-Nederlands van Pieter Embrechts & Reinhilde Decleir en het aanstekelijke resultaat krijgen we te horen in deze aflevering van Man over woord. Pieter Embrechts permitteert zich tussen twee tijdreizen door uiteraard ook een uitstapje naar het heden. Waarom kraaien hanen kukeleku in het Nederlands en cocorico in het Frans, en klinken ze nog veel maffer in andere talen? Waarom loeit een sirene van een ambulance in Japan anders dan bij ons? Elke taal heeft woorden die eigenlijk klanken nabootsen, maar hoe kan het dat die woorden in elke taal anders zijn? Welkom in de wondere wereld der onomatopeeën. In deze aflevering krijgen we ook te zien hoe de verdedigers van het Algemeen Beschaafd Nederlands de pedalen verliezen en de rubriek ‘Waarom praten die zo raar?’, neemt deze keer stotteraars onder de loep.
1
Man over woord – Aflevering 4 Vrijdag 9 december om 20.40 u.
Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
8
MAN OVER WOORD : AFLEVERING 5. VRIJDAG 16 DECEMBER In de vijfde aflevering van Man over woord vertelt Pieter Embrechts onder meer het ronduit fascinerende verhaal van Johannes Goropius Becanus. Deze in zijn tijd befaamde geneesheer en taalkundige is anno 2011 eerder onbekend en dus onbemind in de Scheldestad. En toch leverde hij een aanzienlijke bijdrage aan het prestige van ’t Stad. In 1572 rolde zijn levenswerk De Origines Antwerpianae van de persen. Het lijvige boek bevat één van de meest verbazende, epische én komische taalverhalen aller tijden: Becanus bewijst daarin namelijk dat het Antwerps de oudste taal ter wereld is, en dat Adam en Eva in het Aards Paradijs … Antwerps spraken. De bescheiden Antwerpse lijfspreuk ‘Antwerpen is ’t stad en al de rest is parking’ valt misschien wel te verklaren door het werk van Becanus. In de 16de eeuw genoot de man – in feite een Nederlander – een bijzonder hoog prestige als geneesheer. Maar taal was zijn andere passie en het was dus niet onlogisch dat hij de oprichting van de drukkerij van zijn vriend Christoffel Plantijn mee financierde. Daar rolde in 1572 zijn De Origines Antwerpianae van de persen. Man over woord vertelt het verhaal en de op het eerste zicht krankzinnige theorieën van een man die volhardde in zijn stelling, erom werd beschimpt, maar er wél het gezicht van de taalkunde voor altijd mee zou veranderen. Naast het bij wijlen surreële verhaal van Becanus brengt Pieter ons wild gesticulerend het belang van gebaren bij. Want die blijken haast even essentieel te zijn als woorden om iets uit te leggen. Pieter neemt de proef op de som en bindt enkele vrijwilligers aan handen en voeten om de grote rol van lichaamstaal te bewijzen in de communicatie.
Man over woord vertelt ook waarom het Nederlands van Marokkanen zo raar klinkt, en Maaike Cafmeyer krijgt Vlaamse voordeuren tegen haar neus wanneer ze een Hollandse grote boodschap wil doen.
1
Man over woord – Aflevering 5 Vrijdag 16 december om 20.40 u.
Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
9
MAN OVER WOORD : AFLEVERING 6. VRIJDAG 23 DECEMBER Pieter Embrechts begeeft zich in de laatste aflevering van Man over Woord op het uiterst onstabiele en wazige pad des verderfs: dronkenmansklap! Een avond goudgele bieren hijsen of net die fles wijn te veel ontkurken. Iedereen kent de gevolgen: je schakelt over op de native speech van de Michel Daerdens van deze wereld en begint ongecontroleerd te lallen. Man over woord onthult, voor het eerst in de geschiedenis, wat er precies in de spraakgebieden van onze hersenen gebeurt wanneer we (te veel) alcohol consumeren. Daarvoor stelt Pieter persoonlijk zijn lever én zijn hersenen ter beschikking van de wetenschap, voor een baanbrekend onderzoek over het effect van alcohol op onze spraak. Samen met het team van de wereldvermaarde hersenspecialist Dirk De Ridder van het UZ Antwerpen onderzoekt hij wat er precies gebeurt in je hersenen wanneer je lulkoek begint te verkopen. Zo’n onderzoek, waarbij Pieter en dokter De Ridder met verve als proefkonijn fungeren, werd nog nooit verricht en hun pionierswerk leverde een onthutsende conclusie op: wie zichzelf bedrinkt, en dan nog niet eens met gevaarlijke hoeveelheden, bezorgt zich niks minder dan een herseninfarct. Verlost van alle katers en met een frisse kop trekt Pieter daarna ook naar Gent om het over het niet alleen uiterst sappige maar ook volstrekt unieke Gentse dialect te hebben. Want terwijl overal elders dialecten lijken op de dialecten van de buren en langzaam in elkaar overvloeien, is het Gents totaal verschillend van het koeterwaals dat in het ommeland van de stad wordt gesproken. Wat alle Gentenaars al wisten, wordt door Man over woord wetenschappelijk onderbouwd.
Man over woord legt zijn oor ook te luister in het Vlaamse parlement: praten de heren en dames politici nu sneller of trager dan vroeger? En omdat het de laatste aflevering is, mag er ook eens stevig gevloekt worden. Dé grote klassieker in dat genre is nog altijd “godverdomme”, en om in stijl af te sluiten onthult Pieter Embrechts niet alleen de oorsprong maar ook de psychologisch heilzame effecten van deze vloek.
1
Man over woord – Aflevering 6 Vrijdag 23 december om 20.40 u.
Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
10
MAN VAN HET WOORD : PIETER EMBRECHTS.
Man over woord wordt gepresenteerd door Pieter Embrechts, een echte man van het woord, maar ook van het beeld en de muziek. Pieter Embrechts (° 1972) studeerde in 1994 af als Meester in de Dramatische Kunsten aan de Studio Herman Teirlinck. Hij werkt in het theater als acteur, auteur en regisseur; schrijft en speelt muziek, acteerde in diverse langspeelfilms en talloze kortfilms, maakt vertalingen en bewerkingen van filmteksten en spreekt geregeld animatiefilms in. Voor televisie realiseerde hij het culturele reisprogramma W@=D@ (Ketnet) en hij speelt ook geregeld mee in fictieseries en improvisatieprogramma’s. Zo was hij samen met de andere leden van het theatergezelschap De Kakkewieten te zien in De Liegende Doos en De Vliegende Doos en speelde hij mee in Het Peulengaleis, Recht op recht, Sedes en Belli en De Rodenburgs. Hij dook ook geregeld op in de In de Sinterklaasimprovisatieprogramma’s De Rederijkers en Mag ik u kussen? intredeshows Hij komt! Hij komt! op Ketnet is hij de viriele Spanjaard Ramon Iglesias. In het theater werkte Pieter Embrechts voor diverse gezelschappen. Hij speelde bijvoorbeeld mee in De Bezetenen (De Roovers), Bonte Blijdschap en weemoedzwangere dingen (De Kakkewieten), Tartuffe (De Paardenkathedraal), Jeff Koons (De Trust) en diverse producties van HETPALEIS (Sunjata, Kumari, Mixico Impossible). Als theaterauteur schreef hij onder meer de teksten van Quón sert Theatral (HETPALEIS), Max T. (Walpurgis), Snözje (De Kakkewieten) en Silent Siren (samen met broer Bert en zus Tine). In het kader van de crossmediale W@=D@-cyclus schreef hij de muziektheatervoorstelling Sunjata, die in 2007 bekroond werd als Beste Musical van het Jaar. Hij deed ook de regie van die voorstelling en regisseert ook geregeld andere producties, onder meer voor HETPALEIS, De Roovers en De Kakkewieten.
Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
11
Pieter Embrechts acteerde in enkele langspeelflms, onder andere Kaas (van Orloff Seunke naar Willem Elsschot), Electra (van Rudolf Mestdagh) en TBS (van Pieter Kuijpers), bekroond als Beste Film op het festival van Philadelphia. Hij speelde ook mee in kortfilms van Stijn Coninx (Europa) en Pieter Van Hees (Big in Belgium) en in talloze studentenproducties van filmscholen. Pieter is bovendien een veel gevraagde stem voor het inspreken van animatiefilms. Pieter Embrechts maakt ook muziek, onder andere voor alle Kakkewietenvoorstellingen, voor Sunjata en Kumari (HETPALEIS), voor de kortfilm Bedtime Stories (van Kaat Beels) en voor de productie Sangria! van Het Toneelhuis. In 2004 bracht hij de solo-cd Maanzin uit. Hij treedt al jaren op met het mambo-orkest El Tattoo del Tigre, waarvoor hij songs schrijft en zingt. De band bracht ook al drie cd’s uit. In 2009 stond Pieter mee aan de wieg van de kleine bigband The New Radio Kings, waarmee hij nu al drie seizoenen met veel succes door het land toert.
Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
12
MAN OVER WOORD ONLINE. Online biedt Man over woord onder andere een originele dt-test aan en een dialectenapp voor smartphones. Ben je dt-specialist of dt-hooligan? Via een verrassende test op Canvas.be ontdek je hoe het met jouw kennis van de dt-regels gesteld is. Je kan je meten met bekende spel(l)ers, het resultaat delen met je vrienden en hen uitdagen om beter te doen. De smartphone app van Man over woord gidst de gebruiker door het Vlaamse dialectenlandschap. Een pintje bestellen in een andere regio of je kans wagen bij een lokale schone? De app schiet je in vijftien verschillende dialecten te hulp met een reeks zinnen voor cruciale situaties. Bovendien kun je in je eigen dialect nieuwe zinnen opnemen en insturen. De beste inzendingen worden aan de app toegevoegd. Zo kan iedereen meebouwen aan de Man over woord-dialectenapp, de eerste hulp bij alledaagse behoeften in streken waarvan men het dialect niet machtig is. Verder staan op de webpagina’s van Man over woord aanvullende informatie bij de afleveringen.
leuke videofragmenten en
De dt-test wordt na afloop van aflevering 1 gelanceerd via de website van Canvas. De dialectenapp zal beschikbaar zijn in de Apple app store en de Android market, en zal je daar gratis kunnen downloaden.
www.canvas.be/manoverwoord
Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
13
MAN OVER WOORD : HET BOEK. ¾ ¾ ¾ ¾ ¾
Waarom krijgen wij geen kinderen meer maar kids? Waarom zitten we liever op hetzelfde level dan op een ander niveau? Dacht jij ook dat de nieuwe naam van De Post Pipo’s was en niet bPost? Waarom hebben we geen burgermoeders? Heeft de autocorrectie van jouw smartphone je ook al parten gespeeld bij het sms’en? We durfal te bedden van
Welsh!
Het Canvas-programma Man over woord met Pieter Embrechts wordt een informatief programma, maar is vooral ook leuk. Of plezant, daar zijn ze nog niet helemaal uit. Het gelijknamige boek slaat blij gezind en bijdehand dezelfde weg in: verrassende weetjes over taal staan er schouder aan schouder met voorbeelden van hoe wij het Nederlands dagelijks liefkozen, gebruiken, verbuigen en misbruiken. Kortom: een grappig en informatief boek voor al wie houdt van de Nederlandse taal of iemand kent die haar soms geweld aandoet.
Als je ergens leest ‘voor uw comfort’, kun je er zeker van zijn dat een en ander vooral gebeurt voor het comfort van wie je dat wil wijsmaken. En als je in een interview iemand hoort zeggen: ‘Dat kunt u wel zeggen, ja’, dan wil die dat vooral niet gezegd hebben.
Man over woord. Ja tarara en andere riteiten werd geschreven door Geert Stadeus en sluit inhoudelijk en qua sfeer nauw aan bij de televisiereeks met Pieter Embrechts. Geert Stadeus is hoofdredacteur van Snoecks en gebruikt de Nederlandse taal haast dagelijks. Misbruiken doet hij haar met mate.
Man over woord. Ja tarara en andere riteiten is een uitgave van Canvas i.s.m. Uitgeverij Van Halewyck. Het boek telt 212 pagina’s en ligt rond 15 november in de winkels. Alvast een voorsmaakje: Dialect De enige manier om dialecten voor verdwijnen te behoeden is ze spreken, en bijna niemand leeft in een situatie waarin hij zich dat kan veroorloven. Voor reanimeren is het veel te laat, wie respect heeft voor het dialect kan maar beter overgaan tot palliatieve zorgen. Er gaan heel veel mooie dialectwoorden verloren en ontelbare uitdrukkingen in streektaal zouden we vandaag nog heel bijzonder vinden mochten we ze verstaan. Maar alle nostalgie ten spijt, wat velen vandaag tot elke prijs willen bewaren, is hooguit wat overblijft van de dialecten van weleer. Foutloos standaardtaal leren spreken is niet eenvoudig, maar foutloos dialecten spreken is nagenoeg niet meer mogelijk. Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
14
Letterlijk Sommige woorden hebben hun nut allang verloren omdat ze altijd maar verkeerd worden gebruikt en de essentie zoek is geraakt. Misschien dat je daarbij spontaan denkt aan kwaliteitspers, alternatieve rock (alternatief waarvoor, in hemelsnaam?) en idool, dan zit je al goed. Maar het meest mishandelde woord van vandaag is ‘letterlijk’. Letterlijk is door de modder gesleurd, met knuppels murw geslagen en van zijn portefeuille beroofd achtergelaten in een wc van een wegrestaurant. Wat zeg ik? Letterlijk is letterlijk door de modder gesleurd, met knuppels murw geslagen en van zijn portefeuille beroofd achtergelaten in een wc van een wegrestaurant. Zo dus. Letterlijk wordt meer verkeerd gebruikt dan correct. Meestal zegt men letterlijk precies wanneer men figuurlijk bedoelt. Een wielrenner wiens tong na aankomst letterlijk op de grond hangt, nadat hij zich letterlijk de longen uit zijn lijf heeft getrapt, en letterlijk alle andere renners een pandoering van jewelste heeft gegeven. Een student die letterlijk dood uit een mondeling examen komt. Een directrice die letterlijk de personeelschef zijn neus heeft afgebeten. Letterlijk is bijna nooit meer letterlijk. Nu ja, koffie is ook bijna nooit meer koffie. Terug Plezant Soms gooit iemand zich op de taal als een archeoloog die languit op een scherf van een Romeinse vaas gaat liggen om de chauffeurs van de bulldozers te jennen. Je moet uitkijken hoe je zoiets doet, of die scherf eindigt nog in stukken, en het is lang niet altijd even nuttig of nobel. Zo bijvoorbeeld de beweging Terug Plezant. Die is vast ooit begonnen als een plezant idee op café, maar is helaas bij het bestellen van het laatste rondje niet met het spoelwater mee de afvoer ingezogen. De Terug Plezanters ijveren er al enkele jaren voor om het woord plezant te beschermen als was het een in een prachtig gewaad gehulde jonkvrouw die, vastgebonden aan een boom, wordt geconfronteerd met de hete en onwelriekende adem van een vuurspuwende draak. De draak in kwestie, dat zijn dan de Nederlanders, en het vuur dat zij spuwen, is het woord leuk, dat in geen tijd het Nederlands dat in België wordt gesproken heeft besmet. Het woord leuk verbannen naar de Hollandse gebieden is voor Terug Plezant bijna even belangrijk als terug plezant worden. De moeder van alle oorlogen Parafraseren werkt ook altijd goed. In 1991 haalde Saddam Hoessein het in zijn hoofd om de Golfoorlog ‘de moeder van alle oorlogen’ te noemen. Het was één van de laatste dingen die hij in zijn hoofd haalde, trouwens, maar sinds die dag was de uitdrukking maandenlang niet uit de berichtgeving weg te denken. Als twee bandwerkers een stiptheidsactie overwogen, was het direct de moeder van alle stakingen, als er een aanrijding was op de snelweg, had die geheid de moeder van alle ochtendfiles tot gevolg, kortom, alles en iedereen was wel de moeder van alle een of ander. Zoiets sterft gelukkig vroeg of laat uit tot iemand het per ongeluk nog eens doet en zo ongewild de aandacht vestigt op zijn leeftijd. Zoals ik nu. Spreuken Wat zijn de spreuken van vandaag en morgen? Mijn voorstel: ga op zoek naar de spreuken van alledag, die vermomd als wenken en handleidingen op ons worden afgestuurd. Soms zijn die onbedoeld mooi. Een van mijn favorieten is de geschreven boodschap van het testgesprek op de telefoonwebsite Skype: ‘Bel me om uw geluid uit te proberen.’ Als dat geen fantastische uitnodiging is voor een goed gesprek! Dat zie je toch zo op een tegeltje staan? Een zeer eervolle vermelding voor de VRT, overigens. Op het ticket met de code waarmee je de slagboom opent van de bezoekersparking van de openbare omroep, staat een korte uitleg over hoe je die code moet intikken. En daaronder prijken de hoopgevende woorden: ‘Indien u een fout heeft begaan: begin opnieuw.’ Heerlijk toch? Het is de dubbelepunt die het doet, denk ik. De mooiste peptalk die ik in jaren heb gelezen.
Contact Lut Raymaekers – Uitgeverij Van Halewyck 0479/ 20 53 91 -
[email protected] www.Vanhalewyck.be Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
15
MEER INFORMATIE Tine Plasmans, perscoördinator Canvas - tel. 02 741 38 85
[email protected] INTERVIEWS Ilse Brinkman, interviewcoördinator VRT – 02-741 56 51
[email protected] FOTO’S Geert Van Hoeymissen, Fotoredacteur Canvas – 02-741 35 59
[email protected] PERSPORTAAL Persfoto’s en –teksten zijn beschikbaar op het Persportaal van VRT Communicatie : pers.vrt.be VRT Communicatie - Kamer 9L48, 1043 Brussel - tel. 02-741 35 66
[email protected]
Man over woord – persdossier
www.canvas.be/manoverwoord
16