makkelijk aan te brengen kruipruimte 4 (30 cm) 14 3,38 Piepschuimplaat (EPS) licht, goedkoop vloer, schuin dak 2,75 7 2,58

[email protected] www.degroeneinval.nl/energieloket

Isoleren Door het isoleren van een huis wordt het verlies van warmte naar buiten toe verminderd. Dit betekent een lagere energierekening (verwarming verbruikt het meeste energie in huis), maar ook meer wooncomfort. Zo is een goed geïsoleerde woning in de winter makkelijker warm te houden en zorgt de isolatie er voor dat het zomers in huis koel blijft. Een goed toegepaste isolatie zorgt er daarbij voor dat er minder vochtproblemen zoals vochtige muren in huis zijn. Het warmteverlies van een woning vindt plaats aan de buitenkant, de zogenaamde schil (zie ook de afbeelding). De schil bestaat uit alle oppervlaktes van het huis, het dak, de muren, de vloer en de ramen. Naast deze verliezen zijn er ook in huis verliezen door een inefficiënte verwarming, en door ventilatie. Dit laatste is nodig voor goede verwarming en een gezond binnenklimaat, maar bij overdadig ventileren gaat er veel warmte verloren. In elk van de volgende hoofdstukken wordt ieder onderdeel apart besproken.

Eigenschappen

Toepassing

Steenwolplaat XPS isolatieplaat

geluidsisolatie, eenvoudige verwerking ongevoelig voor vocht, sterk

plat dak, schuin dak, muren

PIR isolatieplaat

sterk

luchtkussenfolie

dampdicht, flexibel onbrandbaar, geluidsisolatie, licht, makkelijk aan te brengen

glaswol polystyreen Piepschuimplaat (EPS)

licht, goedkoop

Vlas

Natuurlijk product

Cellulose

Natuurlijk product Makkelijk aanbrengen, goedkoop

Tonzon

plat dak, vloer plat dak, schuin dak, muren gevels, muren, dakisolatie, kruipruimtes schuin dak, muren, kruipruimtes kruipruimte vloer, schuin dak kruipruimte, schuin dak, muren kruipruimte, schuin dak, muren kruipruimte

R-waarde (10 cm dikte)

€/R

Materiaal

€/m2

Welke isolatie geschikt is hangt sterk af van het type en de leeftijd van de woning. Zo heeft niet elke woning een spouwmuur en kan dus ook niet overal spouwmuurisolatie gebruikt worden. Daarbij is de hoeveelheid beschikbare ruimte belangrijk om te zorgen dat er voldoende isolatie kan worden aangebracht voor een goed werkende laag. Hoe goed een isolatie precies is wordt aangegeven met de R-waarde, de warmteweerstand. Des te hoger deze waarde, des te minder warmteverlies. De hoogte van de waarde hangt af van het type materiaal en de dikte van de laag, een redelijke isolatie heeft een Rwaarde van 2,5. Er zijn veel verschillende materialen beschikbaar om een isolerende laag aan te leggen. Hier onder een korte opsomming van veel gebruikte materialen, met de belangrijkste eigenschappen, toepassingen en gemiddelde kosten. Tenzij anders aangegeven wordt uitgegaan van een dikte van 10 cm. Voor specifieke toepassingen (bijvoorbeeld dakterras of spouwmuurisolatie) zijn vaak speciale materialen ontwikkeld.

2,55

13

5,23

2,6

60

23,08

4,3 1,3 (10 mm)

103

23,90

4

2,97

2,5

5

2,04

4 (30 cm)

14

3,38

2,75

7

2,58

2,8

20

7,14

2,63 3,8 (10 mm)

12

4,56

7

1,75

Disclaimer:De informatie in dit rapport is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Toch kan noch de opdrachtgever, noch de ontwikkelaar aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Aan dit rapport kunnen geen rechten worden ontleend. De inhoud van dit rapport is eigendom van opdrachtgever en de ontwikkelaar. Overname en publicatie van informatie uit dit rapport is enkel toegestaan na schriftelijke toestemming van de opdrachtgever en ontwikkelaar en met bronvermelding.

[email protected] www.degroeneinval.nl/energieloket Besparen op energie door een deel van het huis te isoleren is bijna altijd de meest rendabele optie. Met isoleren wordt bespaard op de gaskosten, en deze zijn vaak hoger dan de elektriciteitskosten. Om effectief te isoleren is het wel belangrijk een isolatieplan op te stellen. Door het opstellen van een plan wordt ervoor gezorgd dat de isolatie optimaal effect heeft en wordt voorkomen dat er negatieve gevolgen ontstaan door het aanbrengen van de verkeerde isolatie. Als er bijvoorbeeld alleen dubbel glas in de ramen wordt geplaatst kan het gebeuren dat er condensatie op de muren ontstaat (deze zijn dan kouder dan de ramen). Voor het opstellen van een insolatieplan kan met een warmtescan worden bekeken welke delen van de schil zeker isolatie nodig hebben. Op een dergelijke scan (zie hieronder) is goed te zien waar warmte weglekt (rood) en waar de schil goed geïsoleerd is (blauw).

Sinds een aantal jaren heeft de overheid het btw-tarief voor isoleren verlaagd naar 6 procent. Dit verlaagde tarief geldt voor de materialen en het montagewerk, mits de materialen niet meer dan de helft van de totale kosten beslaan. Anders geldt voor de materialen het hogere btw-tarief.



Dak isoleren Door het dak te isoleren wordt het warmteverlies via het dakoppervlak verminderd. Zeker als de zolder of bovenste verdieping een gebruiksfunctie heeft (en dus wordt verwarmd) kan het isoleren van het dak veel energie besparen. Gemiddeld scheelt dit zo'n 25 procent van de gaskosten. Bij een plat dak kan de isolatie op twee manieren worden aangebracht. Flexibele isolatie kan aan de onderkant van het dak worden aangebracht, tussen de dakbalken. Deze isolatie kan makkelijk worden toegepast bij een bestaande bouw. Met isolatieplaten kan het dak ook aan de bovenkant geïsoleerd worden. Hiermee wordt een laag gecreëerd waarop een nieuwe laag bitumen wordt aangebracht (zie foto). Dit is dus vooral handig als het dak nieuw is of vervangen dient te worden. Bij isolatie aan de bovenkant moet het materiaal wel sterk zijn, anders kan er niet meer over het dak gelopen worden. Bij een schuin dak kan de isolatie ook aan de buitenkant of aan de binnenkant worden aangebracht. Vaak wordt isolatie aan de buitenkant alleen gebruikt bij de aanleg van een nieuw dak. Aan de binnenkant isoleren (zoals op de foto) is makkelijker en goedkoper. voorwaarde is wel dat er genoeg ruimte beschikbaar is. Vóór het aanbrengen van de dikke isolatielaag kan nog een reflecterende, luchtdichte laag worden aangebracht. Dit versterk de isolerende werking. Gemiddelde kosten Het isolatiemateriaal voor het isoleren van een dak kost tussen de 5 en 20 euro per m2, afhankelijk van de kwaliteit en het type materiaal. Sterke isolatieplaten voor op een plat dak kosten meer, tussen de 60 en 100 euro per m2. Naast de materiaalkosten komen hier nog arbeidskosten bij; ongeveer 10-20 euro per m2. Het isoleren van een gemiddeld schuin dak kost meestal tussen de 1500 en 3000 euro. Gemiddelde opbrengst Zoals gezegd kan met het isoleren van het dak tot 25 procent van de gaskosten bespaard worden. Dit is in vergelijking met een compleet niet-geïsoleerd huis, een normaal huis zal eerder tussen de 15 en 20 procent besparen. Voor een gemiddeld huishouden kan hiermee al 250 tot 350 m3 aan gas bespaard worden, zo'n 160 tot 220 euro per jaar. Aandachtspunten Zorg dat het isolatiemateriaal een R-waarde van 2,5 of meer heeft. Bespreek met de installateur hoe het materiaal aangebracht gaat worden en wat het effect zal zijn. Let op ventilatie en condensatie door de nieuwe isolatie.



Gevel isoleren Een groot deel van de warmte gaat verloren via de gevels, de buitenmuren van een huis. Dit komt doordat de verwarmde gebruiksruimtes (woonkamer, keuken etc.) vaak direct aan dit soort muren grenzen. Een gevel kan altijd geïsoleerd worden, maar de manier waarop en het type isolatie is sterk afhankelijk van het type huis en het bouwjaar, en of het mogelijk is te verbouwen of niet. Met het isoleren van een gevel is tot 25 procent te besparen. De makkelijkste manier om de gevel te isoleren is via spouwmuurisolatie. Een spouwmuur bestaat uit een binnen- en buitenmuur met daartussen een lege ruimte, de spouw. Woningen gebouwd tussen 1920 en 1975 hebben vaak een ongeïsoleerde spouw. Door de spouw op te vullen met isolatiemateriaal wordt het warmteverlies van de muur verminderd. Het opvullen van de spouw kan via kleine gaten in de muur, met PUR of met minerale wol (zie afbeelding). Houd er wel rekening mee dat er om de paar meter een klein gat in de muur geboord dient te worden. dit kan van buiten en van binnenuit, dus spouwmuurisolatie van binnenuit en daarna opnieuw schilderen is een goede combinatie. Als er geen spouw is, of deze is al geïsoleerd maar er dient meer te gebeuren, dan kan de muur zelf ook geïsoleerd worden. Deze isolatie is toe te passen aan de binnen- of buitenkant van de muur door platen tegen de muur te bevestigen. Aan de binnenkant is deze isolatie makkelijk aan te brengen tijdens een verbouwing, maar houd wel rekening met een beetje ruimteverlies (de isolatie is 10-30 cm dik). Aan de buitenkant zorgt muurisolatie voor een verandering van het aanzicht. Het is ook lastig aan te brengen aangezien er grote hoogtes moeten worden overbrugd. Het is aan te raden dit door een gespecialiseerd bedrijf te laten doen. Gemiddelde kosten Het isoleren van een spouwmuur kost zo'n 20-30 euro per m2. Het isolatiemateriaal voor het isoleren van een binnenmuur kost tussen de 5 en 15 euro per m2. Samen met arbeidkosten kost het isoleren van de totale gevel tussen de 1300 en 2100 euro. Gemiddelde opbrengst Het isoleren van een gevel kan tot 25 procent van de stookkosten besparen, zeker als de gevel eerder niet geïsoleerd was en het huis veel geveloppervlak heeft. Een gemiddeld huis zal hiermee tussen de 300 en 400 m3 gas besparen, 190 tot 250 euro per jaar. Aandachtspunten Zorg dat het isolatiemateriaal een R-waarde van 2,5 of meer heeft. Bedenk voor het aanvragen van offertes welke soort isolatie wenselijk is (en of er verbouwd gaat worden of dat er zo min mogelijk veranderingen mogen zijn). Bespreek met de installateur hoe het materiaal aangebracht gaat worden en wat het effect zal zijn. Spouwmuurisolatie: houd rekening met de boorgaatjes nodig om isolatie in de spouw te krijgen Muurisolatie binnenzijde: houd rekening met ruimteverlies Muurisolatie buitenzijde: houd rekening met verandering van het aanzicht (vraag dit ook na bij de Welstandscommisie van uw gemeente) Disclaimer:De informatie in dit rapport is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Toch kan noch de opdrachtgever, noch de ontwikkelaar aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Aan dit rapport kunnen geen rechten worden ontleend. De inhoud van dit rapport is eigendom van opdrachtgever en de ontwikkelaar. Overname en publicatie van informatie uit dit rapport is enkel toegestaan na schriftelijke toestemming van de opdrachtgever en ontwikkelaar en met bronvermelding.


Vloer isoleren Het isoleren van de vloer is vaak een makkelijk toepasbare maatregel, zeker wanneer het huis een kruipruimte heeft. Vaak zijn de meest verwarmde ruimtes op de begane grond, en gaat dus veel energie verloren door de vloer. Door isolatie toe te passen wordt dit verlies verminderd en voelt de vloer ook warmer aan. Dit verbetert niet alleen het comfort, maar vloerisolatie vermindert ook de condensatie op het vloeroppervlak 's nachts. Bij een gemiddeld huis kan tot 20 procent worden bespaard op de gaskosten. De kruipruimte kan op twee manieren geïsoleerd worden, beide toe te passen zonder al te veel gedoe in huis. Ten eerste kan er isolatie direct onder de vloer worden aangebracht. Dit kan met flexibel isolatiemateriaal zoals glaswol, maar bijvoorbeeld ook met dunne folie. In de bovenste afbeelding staat het materiaal van Tonzon, een soort luchtkussens onder de vloer. Ook kan de onderkant van de kruipruimte geïsoleerd worden. Dit kan door de grond te bedekken met een speciaal zeil, of door vlokken isolatiemateriaal in de kruipruimte te spuiten (afbeelding onder). Natuurlijk kunnen ook beide soorten samen worden toegepast. Als er in een woning geen kruipruimte is kan de vloer worden geïsoleerd door het leggen van isolatieplaten. Dit vergt echter wel wat ingrijpender werk, aangezien de platen direct op de vloer komen en de oude vloer dus eerst weggehaald moet worden. Daarna zijn de platen zeer makkelijk neer te leggen. Vergeet bij het aanbrengen van deze isolatie niet dat de totale vloer dikker wordt, en dat bijvoorbeeld deuren vaak ingekort moeten worden. Gemiddelde kosten Het isolatiemateriaal van de kruipruimte direct onder de vloer kost ongeveer 10 euro per m2, het materiaal voor de bodem van de kruipruimte zo'n 15 euro per m2. Samen met de arbeidskosten komt het isoleren van de vloer voor een gemiddeld huis hiermee tussen de 900 en 1300 euro. Vloerisolatie leent zich ook goed als doe-het-zelf maatregel. Gemiddelde opbrengst Het isoleren van een eerder niet-geïsoleerde vloer kan tot 20 procent energie besparen. Een gemiddeld huis zal hiermee tussen de 250 en 350 m3 gas besparen, 160 tot 220 euro per jaar. Aandachtspunten Zorg dat het isolatiemateriaal een R-waarde van 2,5 of meer heeft. Bespreek met de installateur hoe het materiaal aangebracht gaat worden en wat het effect zal zijn. Houd bij isolatie op de vloer rekening met een dikkere vloer.



Ramen Het laatste deel van de schil dat geïsoleerd kan worden zijn de ramen. Zoals bij veel huizen te merken is gaat er veel warmte verloren via de ramen; ze voelen koud aan en er zijn merkbaar koudestromen richting het raam. Door isolerend dubbelglas te plaatsen kan dit warmteverlies worden beperkt. Er valt veel winst te behalen door de ramen te isoleren, ten opzichte van enkel glas kan soms tot 30 procent van de stookkosten bespaard worden. Over het algemeen bestaat isolerend dubbelglas uit twee lagen glas met een tussenruimte (een spouw) en een warmtereflecterende coating. Deze spouw wordt aan de buitenrand goed afgesloten en gevuld met droge lucht (HR en HR+), edelgas (HR++) of vacuüm getrokken. De inhoud van de spouw bepaalt voor een deel het isolerend vermogen van het raam. Droge lucht werkt isolerend omdat het weinig warmte geleid. Edelgas (vaak Argon of Krypton) geleidt nog minder warmte, terwijl een vacuüm nauwelijks warmte geleid. Normaal gesproken is de spouw zo'n 12 mm dik, samen met de glasplaten is dubbelglas dus al gauw meer dan 2 cm dik. Vacuüm dubbelglas kan dunner worden uitgevoerd en is dus met name geschikt als er geen dikke ramen passen. Bij driedubbelglas is het raam opgebouwd uit drie lagen glas en twee spouwruimtes. Net als bij de rest van de isolatiemaatregelen is het belangrijk de ramen op te nemen in een isolatieplan. Als dit niet gebeurt kunnen er vochtproblemen ontstaan. Als bijvoorbeeld de ramen geïsoleerd worden, maar de gevel niet, kan het zijn dat er door de gevel meer warmte verloren gaat. De gevel voelt dan kouder aan en er zal in sommige omstandigheden vocht op neerslaan. Hetzelfde geldt als de gevel wordt geïsoleerd en de ramen niet. Een goede oplossing hiervoor is goed ventileren (zie het volgende hoofdstuk). Als er vocht neerslaat aan de binnenkant van dubbelglas, betekend dit dat de spouw lek is. Dit is schadelijk voor het raam, verminderd de isolerende werking en kan alleen gerepareerd worden door een nieuw raam te plaatsen. Het is daarom belangrijk bij de aanschaf van isolerende ramen te letten op de garantie (op de ramen en op de installatie). Gemiddelde kosten Om een raam goed te isoleren is HR++ dubbelglas of beter nodig. HR++ glas kost zo'n 45 euro per m2. Het is makkelijker bij de plaatsing van dubbelglas ook nieuwe kozijnen te plaatsen, deze zijn dan namelijk al geschikt voor dubbelglas. Vaak is plaatsing in bestaande kozijnen naar verhouding duurder. De plaatsing van dubbelglas met nieuwe kozijnen, plus arbeidskosten, kost zo'n 120 euro per m2. Voor een huis met 12 m2 aan ramen komt de totale investering voor dubbelglas op zo'n 1450 euro. Gemiddelde opbrengst Ten opzichte van enkelglas kan met HR++ dubbelglas per m2 tot 20 m3 aan gas bespaard worden, per jaar een besparing van zo'n 13 euro per m2 geplaatst dubbelglas. Een huis met 12 m2 aan ramen bespaart hiermee per jaar tot 240 m3 gas , goed voor ongeveer 150 euro per jaar. De totale besparing (en investering) is voor ramen sterk afhankelijk van de situatie. Aandachtspunten: Zorg dat geïsoleerde ramen goed zijn opgenomen in het isolatieplan. Let goed op de garantie op de ramen (min. 10 jaar) en de installatie Let op een goede ventilatie (zie het volgende hoofdstuk).



Ventilatie Omdat bij een goed geïsoleerde woning de schil zoveel mogelijk wordt afgesloten, is het belangrijk aandacht te besteden aan de ventilatie van de woning. Ventilatie is nodig voor een gezond en comfortabel leefklimaat in de woning. Teveel ventileren daarentegen is onnodig en leidt tot energieverlies via de verwarmde lucht die uit de woning wordt gehaald. Goed ventileren vermindert problemen met luchtwegaandoeningen zoals astma en COPD en allergieën voor huisstofmijt en schimmels. Daarbij heeft een goed geventileerde woning een lagere luchtvochtigheid en daarmee minder kans op condensvorming op ramen of koude muren. De lagere luchtvochtigheid zorgt er ook voor dat de lucht (en daarmee de woonruimte) sneller opwarmt. Even ventileren voordat de kachel aangaat is dus een goed idee. Om goed te ventileren moet er per persoon minimaal 25 m3 lucht per uur ververst worden. In oude huizen vindt ventilatie vaak plaats via naden en kieren, aangevuld met speciale ventilatieroosters. Deze natuurlijke ventilatie kan soms onvoldoende werken, of de bewoner heeft alle roosters gesloten. In nieuwere huizen is vaak mechanische ventilatie aangebracht, een systeem dat via natuurlijke ventilatie lucht binnenlaat en dit mechanisch afvoert. Nieuwbouw huizen hebben vaak een systeem van balansventilatie, hierbij wordt de lucht mechanisch zowel aan- als afgevoerd. Voor alle types is het belangrijk na te gaan of er voldoende wordt geventileerd, zeker als er verbouw- of isolatieplannen zijn. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de 'Ventilatietoets' van de Woonbond: www.woonbond.nl/rekenen/ventiltoets.php Nog steeds twijfels over een goede ventilatie? Of is ventilatie zeer belangrijk vanwege aandoeningen of allergieën? Schaf dan een CO2 meter aan. Deze meter registreert het CO2-gehalte in de lucht. Buitenlucht bevat rond de 400 ppm CO2, terwijl het gehalte binnenhuis kan oplopen tot 1200 ppm CO2 door uitgeademde lucht, ongeventileerde verwarmingsapparaten en stoken op een gasfornuis. Deze meter laat dus goed zien wanneer het tijd is te ventileren. Ventileren betekent altijd warmteverlies via de afgevoerde lucht. Aangezien ventilatie absoluut noodzakelijk is zal dit verlies ook altijd plaatsvinden. Wel kan het verminderd worden door bijvoorbeeld warmteterugwinning te installeren. Hiermee wordt aangevoerde buitenlucht vooraf opgewarmd door de afgevoerde (warme) binnenlucht. Tips: Doe de 'Ventilatietoets' van de Woonbond Laat mechanische en balansventilatie zeker eens per 2 jaar nakijken en onderhouden Ventileer voldoende maar niet te veel Zorg dat verwarmingbronnen en gasfornuis zoveel mogelijk een eigen luchtafvoer hebben Vermijdt roken binnenshuis


makkelijk aan te brengen kruipruimte 4 (30 cm) 14 3,38 Piepschuimplaat (EPS) licht, goedkoop vloer, schuin dak 2,75 7 2,58

Recommend Documents